2011 SME Report_final

C IM MI TRNG KINH DOANH VIT NAM

KT QU IU TRA DOANH NGHIP NH V VA NM 2011

CIEM, DoE, ILSSA v UNU-WIDERThng 11 nm 2012


- i -

Mc lc

Danh mc cc bng ....................................................................................................ii Danh mc cc hnh ..................................................................................................... v Danh mc t vit tt ..................................................................................................vi Li ni u .................................................................................................................. 1 Li cm n .................................................................................................................. 31 Gii thiu .................................................................................................................... 42 M t s liu v chn mu .......................................................................................... 72.1 Chn mu .................................................................................................................... 72.2 Thc hin iu tra ..................................................................................................... 162.3 Lin kt vi cc cuc iu tra trc ......................................................................... 173 Tng trng v nng ng doanh nghip ................................................................. 183.1 Tng trng vic lm ................................................................................................ 183.2 Doanh nghip thot khi th trng ..........................................................................234 Quan liu, phi chnh thc v cc chi ph phi chnh thc ..........................................284.1 Phi chnh thc, tng trng v thot khi th trng ...............................................284.2 Thu v cc chi ph phi chnh thc ...........................................................................305 a dng ha, ci tin v nng sut lao ng ............................................................ 355.1 a dng ha v ci tin ............................................................................................ 355.2 Cc c tnh ca nng sut lao ng ........................................................................406 u t v tip cn tn dng ....................................................................................... 436.1 u t ....................................................................................................................... 436.2 Tn dng .................................................................................................................... 467 Vic lm .................................................................................................................... 517.1 C cu lc lng lao ng v tnh n nh .............................................................. 517.2 Gio dc, o to, iu kin lm vic v phng php tuyn dng ......................... 557.3 Cng on ................................................................................................................. 617.4 Xy dng mc lng, phc li x hi v hp ng ................................................. 668 Nng lc ca doanh nghip ...................................................................................... 758.1 c im ca ch s hu .......................................................................................... 758.2 Hot ng v s tn ti ca doanh nghip ................................................................808.3 u t, ci tin v ng dng cng ngh ................................................................... 858.4 Trnh hc vn ca lc lng lao ng ................................................................. 898.5 Nng sut lao ng ................................................................................................... 919 Mng li x hi ...................................................................................................... 949.1 Cu thnh mng li kinh doanh ca doanh nghip ................................................ 949.2 Thnh vin ca hip hi doanh nghip ...................................................................1009.3 Vai tr cc mi quan h i vi hot ng v tng trng ca doanh nghip .......1059.4 Ph bin thng tin v hot ng ci tin ................................................................ 11010 Kt lun .................................................................................................................. 113


- ii -

Danh mc cc bng

Bng 1.1 Khng hong ton cu c tc ng tiu cc n cc iu kin kinh doanh ca doanh nghip khng? .................................................................................. 4Bng 1.2 Ma trn chuyn dch khng hong .................................................................... 5Bng 1.3 Khng hong ton cu theo a bn v quy m doanh nghip .......................... 5Bng 1.4 Khng hong th gii hin ti mang li nhng c hi tch cc cho hot ng kinh doanh ........................................................................................ 6Bng 1.5 Ma trn chuyn dch c hi ............................................................................... 6Bng 2.1 Tng quan v tng mu cc doanh nghip ch bin phi quc doanh ............ 7Bng 2.2 S lng doanh nghip c phng vn ........................................................... 8Bng 2.3 S lng doanh nghip c phng vn theo a phng v

Hnh thc php l ............................................................................................ 10Bng 2.4 S lng doanh nghip theo a phng v ngnh ..........................................11Bng 2.5 S lng doanh nghip theo quy m v a bn ............................................. 12Bng 2.6 S lng doanh nghip theo hnh thc php l v ngnh ngh ....................... 14Bng 2.7 S doanh nghip theo hnh thc s hu php l v quy m ............................ 15Bng 2.8 S doanh nghip theo ngnh v quy m .......................................................... 15Bng 2.9 Tng quan cc doanh nghip tn ti ................................................................ 17Bng 3.1 Thng k lao ng trung bnh theo quy m doanh nghip .............................. 18Bng 3.2 Ma trn chuyn dch vic lm ......................................................................... 19Bng 3.3 Tng trng vic lm theo a bn, hnh thc php l v quy m .................. 20Bng 3.4 Tng trng vic lm theo ngnh .................................................................... 21Bng 3.5 Cc yu t quyt nh tng trng vic lm .................................................... 22Bng 3.6 Xc xut thot khi th trng ca doanh nghip theo a bn, hnh thc php l v quy m ........................................................................... 24Bng 3.7 Xc sut thot khi th trng ca doanh nghip theo ngnh ......................... 25Bng 3.8 Cc nhn t dn n vic thot khi th trng ca doanh nghip ................. 26Bng 3.9 Tm thi ng ca trong nm 2009 v thot khi th trng trong nm 2011 ... 27Bng 4.1 Thng k tm tt tnh chnh thc .................................................................... 28Bng 4.2 Ma trn chuyn dch tnh chnh thc ............................................................... 29Bng 4.3 S bin ng ca doanh nghip v tnh chnh thc ......................................... 30Bng 4.4 T l li nhun thun trn tng li nhun ....................................................... 31Bng 4.5 Bao nhiu doanh nghip chi hi l? ................................................................ 32Bng 4.6 Bao nhiu doanh nghip chi hi l? ................................................................ 32Bng 4.7 Cc yu t quyt nh vic hi l: Cc nghi vn thng thng ...................... 33Bng 4.8 Cc yu t quyt nh vic hi l: Cc nghi vn thng thng ...................... 34Bng 5.1 T l a dng ha v ci tin (phn trm) ....................................................... 35Bng 5.2 a dng ha v ci tin, theo ngnh ................................................................ 36


- iii -

Bng 5.3 Ma trn chuyn dch a dng ha v ci tin .................................................. 37Bng 5.4 Cc c tnh a dng ha v ci tin ............................................................... 38Bng 5.5 a dng ha, ci tin v bin ng doanh nghip ........................................... 39Bng 5.6 Nng sut lao ng theo quy m doanh nghip v a bn ............................. 40Bng 5.7 Nng sut lao ng theo ngnh ....................................................................... 41Bng 5.8 Cc c tnh ca nng sut lao ng ............................................................... 42Bng 6.1 u t mi ....................................................................................................... 43Bng 6.2 Tnh hnh u t (Ma trn chuyn dch u t) ............................................... 44Bng 6.3 Cc c im u t ........................................................................................ 45Bng 6.4 Ngun ti chnh u t, theo quy m doanh nghip v a bn ...................... 46Bng 6.5 Tip cn tn dng ............................................................................................. 47Bng 6.6 Vay phi chnh thc v ro cn tn dng ........................................................... 48Bng 6.7 Cc c tnh tip cn tn dng ......................................................................... 49Bng 7.1 Cu thnh ca lc lng lao ng (phn trm ca tng lc lng lao ng) .... 52Bng 7.2 Cu thnh lc lng lao ng theo ngh (phn trm tng lc lng lao ng) .. 53Bng 7.3 Ma trn chuyn dch ngh nghip ................................................................... 54Bng 7.4 Tnh n nh ca lc lng lao ng ............................................................... 55Bng 7.5 Nhng kh khn trong tuyn dng .................................................................. 56Bng 7.6 Phng php tuyn dng ................................................................................. 57Bng 7.7 Cc phng php tuyn dng theo ngnh ....................................................... 58Bng 7.8 Cc bin php m bo lao ng lm vic chm ch ...................................... 59Bng 7.9 o lo lc lng lao ng ............................................................................. 60Bng 7.10 Trnh hc vn .............................................................................................. 61Bng 7.11 T l doanh nghip c Cng on c s v thnh vin ................................... 62Bng 7.12 Lao ng c phc li x hi ............................................................................ 63Bng 7.13 Cc doanh nghip c s chuyn dch (%) ....................................................... 65Bng 7.14 Cc yu t quyt nh lng ............................................................................ 69Bng 7.15 Cc nhn t chnh xc nh mc lng ........................................................... 70Bng 7.16 Cc nhn t chnh xc nh lng theo ngnh ................................................ 71Bng 7.17 Phc li x hi (%) .......................................................................................... 72Bng 7.18 Thi hn ca hp ng chnh thc (phn trm ngi lao ng) ..................... 74Bng 8.1 Trnh hc vn c bn v kinh nghim lm vic ca ch s hu/ngi

qun l theo quy m doanh nghip v a bn ................................................ 77Bng 8.2 Hc vn c bn ca ch s hu/ngi qun l theo ngnh v doanh nghip h gia nh ................................................................................ 80Bng 8.3 Nng lc, tng trng v s tn ti ca doanh nghip .................................... 83Bng 8.4 Nng lc v tng trng lao ng ................................................................... 84Bng 8.5 u t mi (t iu tra trc) ......................................................................... 86Bng 8.6 Ci tin, hc vn v kinh nghim ca ch s hu/ngi qun l .................... 87


- iv -

Bng 8.7 Hc vn ca ngi lao ng theo hc vn ca ch s hu/ngi qun l ......... 90Bng 8.8 Phc li x hi theo c im ca ch s hu/ngi qun l ......................... 90Bng 8.9 Nng sut lao ng theo c im ca ch s hu/ngi qun l .................. 92Bng 8.10 Hi quy nng sut lao ng ............................................................................. 93Bng 9.1 S lng ngi doanh nghip thng xuyn lin h ...................................... 96Bng 9.2 S lng lin h bnh qun theo ngnh ........................................................... 97Bng 9.3 Nhm lin h kinh doanh quan trng nht ...................................................... 97Bng 9.4 T l lin h theo nhm ................................................................................... 98Bng 9.5 La chn nh cung cp .................................................................................... 99Bng 9.6 Thnh vin ca cc hip hi doanh nghip chnh thc.................................. 100Bng 9.7 Cc yu t quyt nh l thnh vin ca hip hi kinh doanh ....................... 101Bng 9.8 H tr vn ng t hip hi doanh nghip .................................................... 102Bng 9.9 Li ch theo nhn thc v thc t ca thnh vin hip hi ............................ 104Bng 9.10 Hot ng mng li i vi hot ng ca doanh nghip .......................... 106Bng 9.11 Tc ng ca mi quan h mng li i vi tng trng ca doanh nghip ....... 108Bng 9.12 Tng trng doanh nghip theo loi quan h mng li ............................... 109Bng 9.13 Yu cu t khch hng v nh cung cp .........................................................110Bng 9.14 S ci tin ca doanh nghip ......................................................................111


- v -

Danh mc cc hnh

Hnh 4.1 Chi hi l c dng vo mc ch g? .............................................................33Hnh 6.1 u t c ngun gc ti chnh t u? ..............................................................45Hnh 6.2 Ti sao doanh nghip khng np h s vay? .....................................................47Hnh 7.1 Ch tch cng on ............................................................................................66Hnh 7.2 Lng bnh qun hng thng (tnh theo 1.000 VND) ........................................66Hnh 7.3 Lng thc t bnh qun hng thng (tnh theo 1.000 VND) ............................67Hnh 7.4 Phc li x hi theo gii tnh ca ch s hu/ngi qun l ............................73Hnh 7.5 Hp ng chnh thc theo gii tnh ca ch s hu/ngi qun l ...................74Hnh 8.1 Hc vn c bn ca ch s hu/ngi qun l theo gii tnh (%) ....................79Hnh 8.2 Hc vn c bn ca ch s hu/ngi qun l theo tnh

chnh thc/phi chnh thc (%) .........................................................................79Hnh 8.3 ng dng cng ngh c thc hin nh th no? ...........................................88Hnh 9.1 Cht lng h tr vn ng .............................................................................103


- vi -

Danh mc t vit tt

BRC Giy chng nhn ng k kinh doanhBSPS Chng trnh h tr khu vc doanh nghip

CIEM Vin Nghin cu qun l kinh t Trung ng

CPI Ch s gi tiu dng

EC Giy chng nhn mi trng

ECN M s doanh nghip

EIA nh gi tc ng mi trng

DoE Khoa Kinh t - i hc Tng hp Copenhagen

DOLISA S Lao ng - Thng binh v X hi

HCMC Thnh ph H Ch Minh

ILSSA Vin Khoa hc lao ng v x hi

ISIC Bng phn ngnh chun quc t

GSO Tng cc Thng k

HH H gia nh

LURC Giy chng nhn quyn s dng t

Mn Triu

MOLISA B Lao ng - Thng binh v X hi

MONRE B Ti nguyn v Mi trng

MPI B K hoch v u t

N S quan st

OLS Bnh phng nh nht thng thng

SD lch chun

DNNVV Doanh nghip nh v va

USD la M

VHLSS iu tra mc sng h gia nh Vit Nam

VND Vit Nam ng


- 1 -

Li ni u

Cun sch ny cung cp thng tin thu c t cuc iu tra doanh nghip nh v va (DNNVV) ln th by nm 2011. Kt qu thu c t cc vng iu tra trc, c bit l vng iu tra nm 2005, 2007 v 2009 khuyn khch Vin Nghin cu qun l kinh t Trung ng (CIEM) - B K hoch v u t (MPI), Vin Khoa hc lao ng v x hi (ILSSA) - B Lao ng Thng binh v X hi (MOLISA), Khoa Kinh t (DoE) - Trng i hc tng hp Copenhagen v Vin Nghin cu kinh t pht trin th gii, Trng i hc Lin hp quc (UNU-WIDER) cng vi i s qun an Mch ti Vit Nam ln k hoch v thc hin mt cuc iu tra tip theo vo nm 2011. Cuc iu tra ny c thit k da trn cc vng iu tra trc . Cuc iu tra c tin hnh thng qua cc cuc phng vn su trong thng 6, thng 7 v thng 8 nm 2011 i vi gn 2.500 doanh nghip nh v va ngoi quc doanh hot ng trong khu vc ch bin. iu tra c thc hin ti 10 tnh v thnh ph bao gm H Ni, Hi Phng, thnh ph H Ch Minh (HCMC), H Ty1 (c), Ph Th, Ngh An, Qung Nam, Khnh Ha, Lm ng v Long An. Bo co ny cng c xy dng da trn nhng doanh nghip c phng vn vo cc nm 2005, 2007 v 2009. Cc nghin cu tip theo s s dng mu ca cuc iu tra gm gn 2.500 doanh nghip nh v va trong c cc doanh nghip c iu tra lp li t nm 2005.

Cc cuc iu tra DNNVV c thit k t n lc hp tc nghin cu vi mc tiu thu thp v phn tch s liu i din ca ton b khu vc t nhn ti Vit Nam. iu ny c ngha l khng ch c cc doanh nghip ln hoc doanh nghip ng k chnh thc mi c phng vn. Thay vo , iu tra DNNVV ch trng vo c s d liu c thu thp thng qua cc sng kin khc ti Vit Nam vi quan tm c bit n vic thu thp s liu v tm hiu s nng ng ca cc DNNVV ti Vit Nam.

Bo co ny trnh by tng quan cc thng tin c bn t c s d liu DNNVV 2011, c s so snh ph hp vi s liu ca nm 2009. Tuy nhin cng cn lu rng bo co khng th bao qut ton b s liu c thu thp v chng ti khuyn khch c gi tham kho bng hi (c sn trn mng) c s dng trong thu thp s liu thy c ton din cc vn . Cc nghin cu su v mt s vn c la chn i vi nn kinh t khu vc t nhn ca Vit Nam c s dng c s d liu ny ang c thc hin.

1 H Ty sp nhp vo H Ni vo u nm 2009. Tuy nhin, trong bo co ny H Ty vn c xem l mt tnh ring kt qu ca cuc iu tra c th so snh c vi cc nm trc.


- 3 -

Li cm n

Nhm tc gi chn thnh cm n PGS.TS. L Xun B - Vin trng Vin Nghin cu qun l kinh t Trung ng (CIEM), TS. Nguyn Th Lan Hng - Vin trng Vin Khoa hc lao ng v x hi (ILSSA) hng dn thc hin cc cng vic t khi bt u n khi kt thc v bo m s hp tc hiu qu gia cc bn c lin quan.

Trng nhm nghin cu l GS. John Rand, Gim c nc ngoi d n ti UNU-WIDER. Nhm nghin cu bao gm b Marie Skibsted v b Benedikte Bjerge ca DoE. V pha CIEM, c s tham gia ca ng Bi Vn Dng v ng Nguyn Thnh Tm vo nhm nghin cu. GS. Finn Tarp l ngi iu phi v gim st hot ng nghin cu trong tt c cc giai on.

Cng vic ca chng ti s khng th thc hin c nu thiu s hp tc, t vn v chuyn mn v khch l t cc c nhn v n v khc nhau. Chng ti c bit mun gi li cm n i vi s hp tc c hiu qu v y khch l ca nhm iu tra ca ILSSA. TS. Nguyn Th Lan Hng l ngi iu phi cc nhm nghin cu ny cng vi cc ng nghip ca mnh l ng L Ng Bnh, b L Hng Qunh v ng Lu Quang Tun. Nu khng c n lc khng mt mi ca ILSSA trong vic tng hp bng hi, tp hun iu tra vin, tin hnh iu tra trn a bn v lm sch s liu, tt c cc cng vic khc u khng th thc hin.

Nhm nghin cu cng nh gi cao i vi cc DNNVV dnh thi gian cho cc cuc phng vn c thc hin trong nm 2011 trong nghin cu ny. Chng ti hy vng rng nghin cu ny s hu ch i vi cc chnh sch c a ra nhm ci tin cc hot ng kinh doanh ca doanh nghip.

Cui cng, mc d bo co c hon thnh vi nhiu kin ng gp t ng nghip v bn b, nhm nghin cu vn l ngi chu trch nhim hon ton vi bt k sai st v khim khuyt cn tn ti. Tt c cc hnh thc bo trc thng thng u c p dng.


- 4 -

1 Gii thiu

Cc doanh nghip nh v va (DNNVV) tip tc l trung tm i vi qu trnh pht trin kinh t x hi ca Vit Nam, chim t trng ngy cng tng trong tng trng kinh t v vic lm. Do vy, nm bt c nhng kh khn m cc doanh nghip va v nh ang i mt cng nh tim nng ca nhng doanh nghip ny c vai tr quan trng. Cc chnh sch hu khng hong c xy dng nhm duy tr sc cnh tranh ca cc DNNVV Vit Nam, cc s liu c thu thp trong cuc iu tra to thun li cho cc nghin cu lin quan n chnh sch thng qua cung cp thng tin chi tit hn v s bin ng ca khu vc DNNVV cng nh nng cao kh nng h tr c hiu qu s pht trin di hn ca khu vc doanh nghip ny. Do vy, iu tra nm 2011 c vai tr c bit quan trng i vi phn tch tc ng ca khng hong ti chnh th gii i vi cc DNNVV Vit Nam.

Da trn nhng cu hi trc tip v cc tc ng c th nhn thc c (bi ch s hu v ngi qun l) ca khng hong ton cu, Bng 1.1 cho thy 65,4% s doanh nghip c phng vn trong nm 2009 nhn thy khng hong ton cu c tc ng tiu cc n cc iu kin hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Con s ny gim xung cn 61,7% trong nm 2011. Tuy nhin, nu ch phn tch da trn mu cn bng th t l ny khng thay i ng k.

Bng 1.1 Khng hong ton cu c tc ng tiu cc n cc iu kin kinh doanh ca doanh nghip khng?

S quan st Phn trm CTng mu 2009 (2.508) 65,4

2011 (2.449) 61,7Mu cn bng 2009 (1.999) 64,3 2011 (1.999) 62,6

Bng 1.1 trnh by t l tng t cc doanh nghip b tc ng bi khng hong ton cu nm 2008. Tuy nhin, nghin cu ma trn chuyn dch khng hong (Bng 1.2) cho thy 53,8% s doanh nghip tr li Khng gp kh khn do khng hong ton cu nm 2008 trong iu tra nm 2009 tr li c b tc ng bi khng hong trong nm 2011. Mt khc, 32,5% s doanh nghip b tc ng bi khng hong trong nm 2009 khng cn b tc ng trong nm 2011. Bng 1.2 cng cho thy ch c 330 trong s 1.999 doanh nghip (16.5%) u tr li trong c hai vng iu tra khng b tc ng bi cuc khng hong.


- 5 -

Bng 1.2 Ma trn chuyn dch khng hong

Khng hong Khng 2011

Khng hong C 2011

Tng s Phn trm

Khng hong Khng 2009 330 384 714 (35,7)

(46,2) (53,8) (100,0)

Khng hong C 2009 418 867 1285 (64,3)(32,5) (67,5) (100,0)

Tng s 748 1251 1999 (100,0)Phn trm (37,4) (62,6) (100,0) Ghi ch: Phn trm trong ngoc n.

Bng 1.3 cho thy cc doanh nghip thnh th min Nam chu tc ng ln hn ca khng hong 2008 (theo nhn thc ca ch s hu v ngi qun l). S khc bit trong nhn thc gia cc doanh nghip min Bc v cc doanh nghip min Nam ch c quan st trong iu tra nm 2011. Hn na, cc doanh nghip h gia nh chu tc ng t hn t cuc khng hong so vi cc doanh nghip c tnh chnh thc hn. Tuy nhin, c s gim nh trong s lng cc doanh nghip nh v va b tc ng bi cuc khng hong theo thi gian.

Bng 1.3 Khng hong ton cu theo a bn v quy m doanh nghip

Nm 2009 2011

Tt c cc doanh nghip 64,3 62,6Thnh th 69,8 73,8Nng thn 60,6 54,9Min Nam 64,5 70,5Min Bc 64,2 57,4Siu nh 56,9 56,3Nh 78,0 75,9Va 85,7 81,2Ghi ch: Mu cn bng (1.999 quan st hng nm)

Trong nm 2009, gn 12% s doanh nghip tin tng rng cuc khng hong to ra mt s c hi cho doanh nghip, c bit l cc doanh nghip ln chnh thc c kh nng hng li t cc li ch tim nng ny. Tuy nhin, trong nm 2011 (nh trnh by trong Bng 1.4), ch c 5,6% s doanh nghip tin rng khng hong ton cu mang li ng c tch cc cho iu kin hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip.


- 6 -

Bng 1.4 Khng hong th gii hin ti mang li nhng c hi tch cc

cho hot ng kinh doanh

S quan st Phn trm CTng mu 2009 (2.508) 11,8

2011 (2.449) 5,6Mu cn bng 2009 (1.999) 12,2

2011 (1.999) 5,6

Cui cng, ma trn chuyn dch c hi trong Bng 1.5 cho thy ch c 17 trong

1.999 doanh nghip u cho bit tt c cc ln c phng vn l h tin rng cuc

khng hong ton cu mang li nhng c hi tch cc cho doanh nghip. Nh trong

nm 2009, nhng doanh nghip ny cho bit tc ng tch cc c th hin nh u

vo r hn, mc cnh tranh t hn v s h tr ca Chnh ph nhiu hn.

Bng 1.5 Ma trn chuyn dch c hi

C hi

Khng 2011C hi

C 2011 TngPhn trm

C hiKhng 2009 1.662 94 1.756 (87,8)

(94,6) (5,4) (100,0)

C hiC 2009 226 17 243 (12,2)

(93,0) (7,0) (100,0)

Tng s 1.888 111 1.999 (100,0)Phn trm (94,4) (5,6) (100,0) Ghi ch: Phn trm trong ngoc n.

Nhng kt qu ny cho thy phn ln cc DNNVV u nhn thc rng khng

hong ton cu tc ng tiu cc ng k n cc iu kin hot ng kinh doanh.

Tuy nhin, nhng iu kin ny u da trn nhn thc ca cc doanh nghip c iu

tra. Trong khi khng nghi ng v tnh xc thc ca nhng cu tr li ca doanh nghip

th vic phn tch cc tc ng theo nhn thc ca cuc khng hong ton cu theo m

hnh nng ng ca doanh nghip (tn ti/rt lui v tng trng) vn l trng tm ca

bo co ny.


- 7 -

2 M t s liu v chn mu

2.1 Chn mu

Cc cuc iu tra DNNVV trong nm 2005, 2007 v 2009 l cc cuc iu tra

ton din vi khong t 2.500 n 2.800 doanh nghip ti 10 tnh thnh c nh trong

cc doanh nghip tn ti c phng vn li trong tng vng iu tra (iu tra theo

di). Quy trnh chn mu nm 2011 tun theo quy trnh chn mu ca cc nm 2005,

2007 v 2009. Tng mu cc doanh nghip ch bin ngoi quc doanh ti 10 tnh thnh

c chn da trn hai ngun s liu t Tng cc Thng k Vit Nam (GSO): iu tra

c s t nm 2002 (GSO, 2004) v iu tra cng nghip 2004-2006 (GSO, 2007). T

iu tra c s, mt s c s kinh doanh c th khng p ng cc iu kin quy nh

trong Lut Doanh nghip c lc ra, nhm ny sau y c gi l doanh nghip h

gia nh; kt hp thng tin ny vi s liu v cc doanh nghip c ng k chnh thc

theo Lut Doanh nghip cp tnh t iu tra cng nghip, cung cp thng tin b sung

v doanh nghip t nhn, doanh nghip tp th, cng ty hp danh, cng ty trch nhim

hu hn t nhn v cng ty c phn. Cc cng ty lin doanh b loi khi mu do mc

tham gia ln ca Chnh ph v nc ngoi (thng khng r) vo c cu s hu.

Bng 2.1 Tng quan v tng mu cc doanh nghip ch bin phi quc doanh

Doanh nghip h gia

nh

Doanh nghip t nhn/1 thnh

vin

Doanh nghip hp danh/tp th/

hp tc x

Cng ty trch nhim hu

hn

Cng ty c phn

H Ni 16.588 1.194 217 1.793 397Ph Th 17.042 65 12 97 22H Ty* 23.890 100 18 150 33Hi Phng 12.811 206 38 309 69Ngh An 22.695 125 23 187 41Qung Nam 10.509 51 9 76 17Khnh Ha* 5.603 119 22 178 39Lm ng 5.268 75 14 112 25TP. H Ch Minh 34.241 2.052 374 3.080 683Long An 8.050 83 15 124 27Tng mu 156.697 4.068 741 6.107 1.354Ngun: Thc trng doanh nghip (GSO, 2007) v Kt qu tng iu tra c s Vit Nam (GSO, 2004). Ghi ch: ch bao gm cc doanh nghip ch bin ngoi quc doanh. Khng bao gm s liu ca cc doanh nghip lin doanh. S liu ca H Ty c iu chnh gim xung v s liu ca tnh Khnh Ha c iu chnh tng ln sau nhiu tham vn vi cc cn b trung ng v a phng


- 8 -

Mu ban u c chn t tng mu nm 2005 ca cc doanh nghip ch bin ngoi quc doanh nh trnh by trong Bng 2.1. Do vy, nhng tnh thnh c chn chim gn 30% s doanh nghip ch bin ti Vit Nam. Tuy nhin, nh nu r trong cc bo co trc, s liu ca Tng cc Thng k i vi Khnh Ha v H Ty (c) c iu chnh. Kim tra s liu chnh thc ca Khnh Ha vi Tng cc Thng k dn n iu chnh tng s lng doanh nghip h gia nh c ng k kinh doanh nm 20022. Bn cnh , trong s liu thng k chnh thc, H Ty (c) chim khong 10% tng s doanh nghip ch bin ti Vit Nam. iu ny dng nh khng hp l. V vy chng ti iu chnh gim s lng doanh nghip h gia nh ca H Ty (c) bng cch ly s lng trung bnh ca cc doanh nghip ch bin h gia nh ti cc tnh thnh ln cn H Ni. iu ny dn n kt qu tng s 23.890 doanh nghip h gia nh c s dng l tng mu doanh nghip h gia nh cho H Ty (c).

Mu ca nm 2011 c chn t tng mu xc nh trong cc cuc iu tra nm 2005, 2007 v 2009 (CIEM, 2007, 2009 v 2011). Tuy nhin, c im s liu ca iu tra theo di s thu thp thng tin v nhng thay i c cu php l v cc doanh nghip hin c tr thnh cc doanh nghip chnh thc. Bn cnh , cc doanh nghip rt khi th trng cng c thay th ngu nhin da trn hai tiu ch: (i) mc cc doanh nghip h gia nh khng i da trn thng tin ca TCTK (2004), v (ii) tng

mu mi nm 2011 ca cc doanh nghip ng k theo Lut Doanh nghip t TCTK

(cha cng b).

Bng 2.2 S lng doanh nghip c phng vn

Phng vn nm 2011 Phng vn nm 2009H Ni 270 279

Ph Th 252 257

H Ty 340 371Hi Phng 205 208

Ngh An 349 352Qung Nam 158 151Khnh Ha 97 93Lm ng 78 67Tp H Ch Minh 574 603Long An 126 127Tng mu 2.449 2.508Ghi ch: Mu cn bng bao gm 1.999 quan st mi nm.

2 Theo TCTK, gn 0,8 % s doanh nghip ch bin h gia nh ng ti Khnh Ha. V tng s doanh nghip ch bin h gia nh ca c nn kinh t l 700.309 nn tng s doanh nghip ch bin h gia nh ca Khnh Ha c iu chnh tng ln l 5.603 doanh nghip (t 4.777 doanh nghip).


- 9 -

Cn lu rng s liu ca iu tra DNNVV bao gm c cc doanh nghip h gia nh ng k v khng ng k (phi chnh thc). Cc doanh nghip h gia nh phi chnh thc ny (khng c giy php ng k kinh doanh hoc m s thu v khng ng k vi chnh quyn qun/huyn) cng c trong cc iu tra da trn vic xc nh ti a bn. Do , tt c cc doanh nghip phi chnh thc trong iu tra hot ng song hnh vi cc doanh nghip c ng k chnh thc. Vic iu tra c nhng doanh nghip khng ng k vi c quan c thm quyn l ng gp quan trng v l duy nht Vit Nam. Tuy nhin, cn lu l mu cc doanh nghip phi chnh thc ca chng ti khng i din cho ton b khu vc phi chnh thc ca Vit Nam v m hnh chn mu ca iu tra DNNVV da trn cc cuc v iu tra doanh nghip ca GSO v cc cuc v iu tra ny ch bao trm mt phn ca khu vc phi chnh thc.

Cch thc chn mu nm 2011 tun theo cch thc ca cc cuc iu tra nm 2005, 2007 v 2009 (xem chi tit ti CIEM, 2007, 2009 v 2011). Bng 2.2 cho thy 2.449 doanh nghip c phng vn. Mt s doanh nghip cho bit h khng phi l doanh nghip ch bin (4 doanh nghip trong ngnh nng nghip v 17 doanh nghip trong ngnh dch v) mc d h s chnh thc lit k l doanh nghip ch bin. so snh, ct 2 trong Bng 2.2 trnh by s doanh nghip c phng vn trong iu tra nm 2009 ti tng tnh, thnh ph. Thng tin s liu mu v 1.999 doanh nghip c xy dng phc v qu trnh phn tch.

Trn mi lnh vc, cc mu u c phn tng theo hnh thc php l m bo mi loi hnh doanh nghip ngoi quc doanh u c a vo bao gm doanh nghip h gia nh, doanh nghip t nhn, cng ty hp danh/hp tc x, cng ty trch nhim hu hn v cng ty c phn. Bng 2.3 trnh by s lng doanh nghip ch bin ngoi quc doanh c iu tra phn theo loi hnh php l. Ch c 66% s doanh nghip c phng vn l doanh nghip h gia nh so vi 90% trong tng mu doanh nghip bo co trn. iu ny c ngha l s lng doanh nghip phi h gia nh nhiu hn so vi yu cu ca mu iu tra.


- 10 -

Bng 2.3 S lng doanh nghip c phng vn theo a phng v hnh thc php l

Doanh nghip h gia nh

Doanh nghip t

nhn/1 thnh vin

Doanh nghip hp

danh/tp th/hp tc x

Cng ty trch nhim

hu hnCng ty c phn Tng s

H Ni 93 30 21 101 25 270Ph Th 218 7 5 17 5 252H Ty 281 9 1 42 7 340Hi Phng 104 20 18 41 22 205Ngh An 274 18 5 33 19 349Qung Nam 124 7 3 20 4 158Khnh Ha 61 15 1 19 1 97Lm ng 59 7 0 12 0 78TP. H Ch Minh 285 62 11 204 12 574Long An 90 21 1 14 0 126Tng mu 1.589 196 66 503 95 2.449

Mt s c im thng i km vi cc bin ng ca doanh nghip, c bit l a bn, ngnh ngh, hnh thc php l v quy m doanh nghip. Tt c cc c im ny i din cho s bin i ca cc c im th trng v/hoc t chc doanh nghip. Cc Bng 2.3 v 2.8 trnh by cc bng biu khc nhau v cc c tnh in hnh ca nng ng doanh nghip.


- 11 -

Bn

g 2.

4 S

ln

g do

anh

nghi

p t

heo

a

ph

ng

v n

gnh

M

ISIC

H

Ni

P

h

Th

H

Ty

Hi

P

hng

Ngh

A

nQ

ung

N

amK

hnh

H

aL

m

n

gTP

. H

CM

Long

A

nT

ng

sP

hn

trm

A

GR

Nn

g ng

hip

10

02

00

00

10

4(0

,2)

15S

n p

hm

th

c ph

m v

un

g53

103

9145

135

5840

3512

651

737

(30,

1)17

Dt

7

753

52

00

326

110

4(4

,2)

18M

ay m

c v

.v

220

17

146

20

673

122

(5,0

)19

Thu

c d

a v

da

may

mc

50

311

06

22

182

49(2

,0)

20G

v

cc

sn

ph

m g

5

3910

19

4715

93

1110

249

(10,

2)

21G

iy

v

cc

sn

phm

gi

y11

100

63

05

031

066

(2,7

)22

Xu

t bn

, in

n, v

.v...

150

37

00

12

284

60(2

,4)

23D

u m

ti

nh c

h, v

.v

.1

10

11

00

01

27

(0,3

)24

Sn

ph

m h

a h

c, v

.v

83

10

30

12

200

38(1

,6)

25S

n p

hm

cao

su

v n

ha

301

27

12

20

654

114

(4,7

)

26S

n

phm

kh

ong

ph

i ki

m9

1315

1322

85

415

1211

6(4

,7)

27K

im lo

i c

b

n12

01

85

12

13

235

(1,4

)28

Sn

ph

m k

im lo

i

c55

4623

5469

3816

1888

2543

2(1

7,6)

29-3

2M

y m

c (

bao

gm

vn

ph

ng

+

in)

131

65

43

10

374

74(3

,0)

34X

e c

, v.v

...4

01

02

00

010

017

(0,7

)35

Ph

ng

tin

gia

o th

ng

10

13

00

00

30

8(0

,3)

36N

i th

t, v

.v

1728

3617

3819

106

194

194

(7,9

)37

Ti

ch

00

12

00

00

30

6(0

,2)

SER

Dc

h v

10

13

32

12

22

17(0

,7)

Tn

g s

270

252

340

205

349

158

9778

574

126

2.44

9(1

00,0

)P

hn

trm

(1

1,0)

(10,

3)(1

3,9)

(8,4

)(1

4,3)

(6,5

)(4

,0)

(3,2

)(2

3,4)

(5,1

)(1

00,0

)

Ghi

ch

: S

ln

g do

anh

nghi

p (

phn

trm

nh

m tr

ong

ngo

c

n).


- 12 -

Bng 2.4 tp trung m t cc doanh nghip theo a bn v ngnh ngh. M ngnh da trn m ca Bng phn ngnh chun quc t (ISIC). u tin, ba ngnh ln nht xt v s lng doanh nghip l ch bin thc phm (ISIC 15), sn xut sn phm t kim loi c sn (ISIC 28) v ch bin sn phm t g (ISIC 20). Nhng ngnh ny l nhng ngnh ch o trong iu tra DNNVV 2009. Bn cnh , kt qu ny kh tng ng vi s liu phn b theo ngnh ca TCTK (2004, 2007).

Bng 2.5 trnh by cc bng s liu theo a bn - quy m3. 2/3 mu thuc nhm cc doanh nghip siu nh vi 1-9 lao ng. Bn cnh , cc doanh nghip khu vc thnh th (H Ni, Hi Phng, TP. H Ch Minh) c t trng doanh nghip siu nh thp

hn so vi cc tnh nng thn.

Bng 2.5 S lng doanh nghip theo quy m v a bn

Siu nh Nh Va Tng s Phn trmH Ni 131 113 26 270 (11,0)

(48,5) (41,9) (9,6) (100,0)Ph Th 221 23 8 252 (10,3)

(87,7) (9,1) (3,2) (100,0)H Ty 234 99 7 340 (13,9)

(68,8) (29,1) (2,1) (100,0)Hi Phng 128 58 19 205 (8,4)

(62,4) (28,3) (9,3) (100,0)Ngh An 286 49 14 349 (14,3)

(81,9) (14,0) (4,0) (100,0)Qung Nam 135 18 5 158 (6,5)

(85,4) (11,4) (3,2) (100,0)Khnh Ha 66 23 8 97 (4,0)

(68,0) (23,7) (8,2) (100,0)Lm ng 63 11 4 78 (3,2)

(80,8) (14,1) (5,1) (100,0)TP HCM 320 204 50 574 (23,4)

(55,7) (35,5) (8,7) (100,0)Long An 104 19 3 126 (5,1) (82,5) (15,1) (2,4) (100,0) Tng s 1.688 617 144 2.449 (100,0)Phn trm (68,9) (25,2) (5,9) (100,0)Ghi ch: S liu v s lng doanh nghip v t trng doanh nghip ca tng a phng theo nhm quy m (phn trm nhm trong ngoc n). Siu nh: 1-9 lao ng; nh: 10-49 lao ng; va: 50-299 lao ng; ln: 300 lao ng tr ln (nh ngha ca Ngn hng Th gii)

3 nh ngha ca chng ti v doanh nghip siu nh, nh, va v ln theo nh ngha hin ti ca Ngn hng Th gii v Chnh ph Vit Nam. Phng Nghin cu doanh nghip NVV hot ng vi 3 nhm ca doanh nghip NVV: doanh nghip siu nh, nh v va. Doanh nghip siu nh c ti 10 lao ng, doanh nghip nh c ti 50 lao ng v doanh nghip va c ti 300 lao ng. Nhng nh ngha ny c Chnh ph Vit Nam chp nhn rng ri (xem Ngh nh s 90/2011/CP-N ca Chnh ph v H tr pht trin doanh nghip NVV). Loi hnh qui m doanh nghip ca chng ti da trn s lng lao ng lm vic ton thi gian, bn thi gian v lao ng thng xuyn.


- 13 -

Nh cp trn, Bng 2.6 cho thy 67% s doanh nghip trong mu l cc

doanh nghip h gia nh. T l doanh nghip trong nhm ch bin thc phm (ISIC 20)

c ng k l cc doanh nghip h gia nh cao hn mc trung bnh ca mu (82%).

Tng t i vi cc doanh nghip trong ngnh ch bin g (ISIC 20) v ti ch (ISIC

37). Ngc li, nhiu doanh nghip trong ngnh may mc (ISIC 18), giy (ISIC 21),

xut bn v in n (ISIC 22), ha cht (ISIC 24), cao su (ISIC 25), kim loi c bn (ISIC

27) v tt c cc nhm my mc (ISIC 29-35) c lit vo nhm cc doanh nghip nh

v doanh nghip va.

Theo Bng 2.7, khong 63% s doanh nghip va ng k l cng ty TNHH so

vi con s 44% v 8% tng ng ca cc doanh nghip nh v siu nh. Hn na, 84%

doanh nghip siu nh l cc doanh nghip h gia nh. iu ny ng lu khi nh

gi ng gp tng trng ca vic chuyn dch t c cu doanh nghip phi chnh thc

(hu ht l doanh nghip h gia nh) sang cc doanh nghip chnh thc (xem Rand v

Torm (2012), Rand v Tarp (2012) c thng tin su hn v vn ny). Ch c 33%

cc cng ty c phn thuc nhm doanh nghip va v gn 14% doanh nghip c phn

thuc nhm doanh nghip siu nh.


- 14 -

Bn

g 2.

6 S

ln

g do

anh

nghi

p t

heo

hnh

th

c ph

p l

v

ngn

h ng

h

M

ISIC

D

oanh

ngh

ip

h g

ia

nh

T

nhn

/1

thn

h vi

nH

p d

anh/

Tp

th

/H

TX

Cn

g ty

TN

HH

Cn

g ty

c

ph

nT

ng

sP

hn

trm

A

GR

Nn

g ng

hip

10

10

24

(0,2

)

15S

n p

hm

thc

ph

m v

u

ng60

137

480

1573

7(3

0,1)

17D

t62

51

324

104

(4,2

)18

May

mc

v.v

56

93

477

122

(5,0

)19

Thu

c d

a v

da

may

mc

333

19

349

(2,0

)20

G

v c

c s

n p

hm

g

196

188

225

249

(10,

2)21

Gi

y v

cc

sn

ph

m g

iy

1114

234

566

(2,7

)22

Xu

t bn

, in

n, v

.v...

2011

225

260

(2,4

)23

Du

m

tinh

ch

, v.v

.

51

01

07

(0,3

)24

Sn

ph

m h

a h

c, v

.v

94

418

338

(1,6

)25

Sn

ph

m c

ao s

u v

nh

a40

1310

465

114

(4,7

)26

Sn

ph

m k

hon

g ph

i kim

6710

920

1011

6(4

,7)

27K

im lo

i c

b

n16

92

71

35(1

,4)

28S

n p

hm

kim

loi

c

296

3611

7613

432

(17,

6)29

-32

My

mc

(ba

o g

m v

n

phn

g +

i

n)24

50

405

74(3

,0)

34X

e c

, v.v

...4

21

100

17(0

,7)

35P

hn

g ti

n g

iao

thn

g3

21

11

8(0

,3)

36N

i th

t, v

.v

134

155

2911

194

(7,9

)37

Ti

ch

50

00

16

(0,2

)SE

RD

ch

v6

21

62

17(0

,7)

Tn

g s

1.

589

196

6650

395

2.44

9(1

00,0

)P

hn

trm

(64,

9)(8

,0)

(2,7

)(2

0,5)

(3,9

)(1

00,0

)G

hi c

h: S

l

ng

doan

h ng

hip

(ph

n tr

m n

hm

tron

g ng

oc

n)

.


- 15 -

Bng 2.7 S doanh nghip theo hnh thc s hu php l v quy m

Siu nh

Nh VaTng

sPhn trm

C s/doanh nghip h gia nh 1.426 162 1 1.589 (64,9)Doanh nghip t nhn/1 thnh vin 92 91 13 196 (8,0)Doanh nghip hp danh/tp th/hp tc x 18 40 8 66 (2,7)Cng ty TNHH 139 273 91 503 (20,5)Cng ty c phn 13 51 31 95 (3,9)Tng s 1.688 617 144 2.449 (100,0)Phn trm (68,9) (25,2) (5,9) (100,0)

Cui cng, Bng 2.8 cho thy, xt v quy m doanh nghip, c s bin i ln theo cc ngnh khc nhau. V d, trong ngnh ch bin thc phm, khong 84% s doanh nghip l cc doanh nghip siu nh trong khi con s ny trong ngnh sn phm giy (ISIC) l 29%. Hn 50% s doanh nghip trong ngnh ha cht (ISIC 24) thuc nhm cc doanh nghip nh.

Bng 2.8 S doanh nghip theo ngnh v quy m

MISIC

Siu nh Nh Va

Tng s

Phn trm

AGR Nng nghip 3 0 1 4 (0,2)15 Sn phm thc phm v ung 616 96 25 737 (30,1)17 Dt 56 40 8 104 (4,2)18 May mc v.v 62 41 19 122 (5,0)19 Thuc da v da may mc 32 10 7 49 (2,0)20 G v cc sn phm g 188 57 4 249 (10,2)21 Giy v cc sn phm giy 19 32 15 66 (2,7)22 Xut bn, in n, v.v... 37 22 1 60 (2,4)23 Du m tinh ch, v.v. 6 1 0 7 (0,3)24 Sn phm ha hc, v.v 14 22 2 38 (1,6)25 Sn phm cao su v nha 50 53 11 114 (4,7)26 Sn phm khong phi kim 63 40 13 116 (4,7)27 Kim loi c bn 17 15 3 35 (1,4)28 Sn phm kim loi c 342 78 12 432 (17,6)

29-32My mc (bao gm vn phng + in) 29 36 9 74 (3,0)

34 Xe c, v.v... 5 9 3 17 (0,7)35 Phng tin giao thng 5 2 1 8 (0,3)36 Ni tht, v.v 129 56 9 194 (7,9)37 Ti ch 4 2 0 6 (0,2)SER Dch v 11 5 1 17 (0,7)Tng s 1.688 617 144 2.449 (100,0)Phn trm (68,9) (25,2) (5,9) (100,0) Ghi ch: S lng doanh nghip (phn trm nhm trong ngoc n).


- 16 -

2.2 Thc hin iu tra

Do cc l do khc nhau, vic thc hin iu tra b gii hn trong tng khu vc c

th trn a bn mi tnh/thnh. Theo , mu c chn ngu nhin t danh sch cc

doanh nghip da trn tng mu cc doanh nghip ch bin ngoi quc doanh c

lit k trong Bng 2.1. Qu trnh chn mu theo phn tng c s dng m bo

mt s lng tng xng cc doanh nghip ti mi tnh/thnh theo cc hnh thc php

l khc nhau. Trong nhng trng hp doanh nghip h gia nh chnh thc khng

tng thch, cc doanh nghip h gia nh chnh thc v phi chnh thc c xc nh

ti a bn s thay th cho cc doanh nghip h gia nh c chn trc . iu

ny cho php c s tham gia ca cc doanh nghip h gia nh khng ng k kinh

doanh nhng vn hot ng song hnh vi cc doanh nghip chnh thc.

Kha tp hun cho cc iu tra vin c t chc vo ma xun nm 2011, trc

khi tin hnh iu tra. Hot ng ny to iu kin xc nh v lm r nhng im cn

bn khon v chnh sa nhng ni dung c kh nng b hiu nhm khi iu tra. V cc

iu tra vin c sn kinh nghim ng k t cc cuc iu tra trc , trn thc t

kha tp hun c t chc di hnh thc tho lun, trao i v thu c nhng phn

hi c gi tr.

iu tra doanh nghip c 10 nhm iu tra thc hin. iu tra vin bao gm

cc nghin cu vin ca ILSSA, cn b t cc V khc nhau ca MOLISA v 10 i

din t DOLISA. Mi nhm gm mt trng nhm (gim st vin) v mt s iu tra

vin. S lng iu tra vin trong tng nhm ph thuc vo c mu trong tng a bn.

iu tra thc t c thc hin trong hai giai on. Trong giai on u, iu tra vin

n cc a bn iu tra v xc nh s doanh nghip s lp li v thng nht danh sch

cc doanh nghip s iu tra vi chnh quyn a phng. Trong mt s trng hp cc

doanh nghip chuyn a bn hoc ch s hu so vi cuc iu tra nm 2009 v vic

xc nh xem doanh nghip cn tn ti na hay khng l mt cng vic tn nhiu

thi gian v cng sc. Trn c s nhng t cng tc ny, danh sch cc doanh nghip

s iu tra tip tc c cp nht v xy dng mu ngu nhin cho cc doanh nghip

mi. Giai on th hai ca cuc iu tra c bt u vo ma thu nm 2011 v ko di

ba thng. Trong giai on ny, vic iu tra c thc hin trc tip ti doanh nghip

bng phiu iu tra. S liu c kim tra s b v lm r ngay ti ch. Trn c s s

liu c c, s liu iu tra 2011 c x l tip v gp vi tp s liu iu tra 2009

kim tra tng thch.


- 17 -

2.3 Lin kt vi cc cuc iu tra trc

Bng 2.9 a ra t l tn ti ca cc doanh nghip c iu tra trc y.

1.999 doanh nghip c tm thy v xc nhn tham gia cuc iu tra, 355 doanh

nghip c khng nh l khng cn tn ti. 154 doanh nghip (30% s doanh nghip

c kh nng tn ti) b tht lc trong qu trnh chn mu hoc khi tip cn th t chi

tr li bng hi. Do nhng doanh nghip ny b loi khi c s d liu nm 2009 v

2011. S dng thng tin ny cho thy t l tn ti ca cc doanh nghip trong giai on

t 2009 n 2011 l 92,2%, th hin mc tng nh so vi t l 91,6% ca giai on 2007

- 2009, mt t l c th so snh vi t l 9%-10% doanh nghip thot khi ngnh trong

nghin cu ca Liedholm v Mead (1999) mt s quc gia ang pht trin.

Bng 2.9 Tng quan doanh cc nghip tn ti

2009 2011

c iu tra nm 2009 Tn ti2.354

(2.508) 1.999Khng nh thot 355

T l tn ti 84,9T l tn ti hng nm 92,2

Doanh nghip mi 450Tng s c iu tra nm 2011 2.449Ghi ch: Chng ti gp kh khn trong vic theo di ch s hu (trc y) ca cc doanh nghip ng ca. Khng th tm thy mt s doanh nghip hoc ch s hu t chi tr li bng hi. Tng s 70% (355 trong s 509) doanh nghip c khng nh thot khi th trng.

Trong cc phn tip theo, cc phn tch tp trung vo cuc iu tra nm 2011

nhng trong mt s trng hp s kt ni thng tin vi cuc iu tra nm 2009 nhm

theo di s pht trin ca doanh nghip.


- 18 -

3 Tng trng v nng ng doanh nghip

Mc d, theo nhn thc ca cc DNNVV, cuc khng hong kinh t ton cu v

mi trng kinh doanh dng nh ngy cng ti t hn nhng vn cn thit phi tm

hiu nhng nhn t nh hng nhng thay i ln trong khu vc DNNVV v cc cu

phn ca cc nhn t ny. Do vy, s nng ng ca doanh nghip, c bit l (i) tng

trng vic lm v (ii) doanh nghip thot khi th trng s c tp trung phn tch.

3.1 Tng trng vic lm

Bng 3.1 m t cc c lng trung bnh s lng lao ng thng xuyn ton

thi gian trong nm 2009 v 2011 theo quy m doanh nghip cng nh t l doanh

nghip c lng lao ng tng hoc gim trong giai on 2009-2011. Trc ht, tng

s lao ng ton thi gian ca 1.999 DNNVV gim t 28.174 trong nm 2009 xung

cn 26.414 trong nm 2011, tng ng vi mc gim tng s vic lm 6,2% trong giai

on 2 nm. Mc gim st ny cng c phn nh trong mc gim st s lng lao

ng trung bnh t 14,1 trong nm 2009 xung 13,2 trong nm 2011. c bit s lng

doanh nghip nh v va gim s lao ng ton thi gian dn n s st gim trn (mc

d s lng vic lm bnh qun c bo co i vi cc doanh nghip va tng ln

gia nm 2009 v 2011). Khong 60% s doanh nghip va v nh gim s lng lao

ng c nh ca mnh.

Bng 3.1 Thng k lao ng trung bnh theo quy m doanh nghip

2009 2011 Thay i t 2009 n 2011

Mu cn bng Mu cn bngT l doanh nghip gim/tng vic lm

Trung bnh

Trung v

Trung bnh

Trung v Gim Khng i Tng

Tng sTng

s 14,1 5,0 13,2 5,0 42,4 27,2 30,5(1.999) (1.999) (847) (543) (609)

Quy mSiu nh 4,0 3,0 3,8 3,0 33,6 35,8 30,6

(1.344) (1.388) (452) (481) (411)Nh 20,1 17,0 19,7 17,0 59,8 10,9 29,3

(522) (489) (312) (57) (153)Va 93,0 80,0 94,3 73,0 62,4 3,8 33,8

(133) (122) (83) (5) (45)Ghi ch: S lng lao ng thng xuyn ton b thi gian. (S quan st trong ngoc n). 1.999 doanh nghip trong mu cn bng s dng 28.174 lao ng thng xuyn ton b thi gian trong nm 2009 so vi 26.414 lao ng trong nm 2011 (tng ng vi mc gim 6,2% tng s vic lm trong giai on 2 nm nghin cu).


- 19 -

Bng 3.1 nu r rng c s thay i ln quy m ca cc doanh nghip theo thi gian. Mt phng php khc minh ha s bin ng ca cc doanh nghip l quan st cc ma trn chuyn dch vic lm, mt cng c thng c s dng nh gi tnh linh hot. Bng 3.2 trnh by s chuyn dch vic lm ca cc doanh nghip siu nh, nh v va t nm 2009 n nm 2011. S liu c trnh by ch ra kh r rng cc doanh nghip siu nh vi 1 n 9 lao ng c xu hng tip tc l doanh nghip nh, khong 93% s doanh nghip trong nhm ny trong nm 2009 vn tn ti trong nhm trong nm 2011. Hn na, nh kt qu ca nm 2009, cc doanh nghip c s tng ln v quy m ch chuyn sang nhm doanh nghip quy m nh. Quan st cc nhm doanh nghip quy m nh v doanh nghip quy m va, thng tin khng nh kt lun t c trn rng cc doanh nghip ny c xu hng gim v phn b quy m theo thi gian. S liu chuyn dch vic lm ni chung kh tng ng vi s liu c bo co trong CIEM (2009) cho giai on 2007-2009, mc d mt t l ln hn cc doanh nghip trong cc nhm doanh nghip ln hn c s st gim v quy m vic lm.

Bng 3.2 Ma trn chuyn dch vic lm

Siu nh 11 Nh 11 Va 11 Tng s Phn trmSiu nh 09 1.255 86 3 1.344 (67,2)

(93,4) (6,4) (0,2) (100,0)

Nh 09 131 362 29 522 (26,1)(25,1) (69,3) (5,6) (100,0)

Va 09 2 41 90 133 (6,7)(1,5) (30,8) (67,7) (100,0)

Tng s 1.388 489 122 1.999 (100,0)Phn trm (69,4) (24,5) (6,1) (100,0) Ghi ch: Phn trm trong ngoc n

Bng 3.3 trnh by mc tng trng vic lm bnh qun hng nm (c tnh bng

cn bc hai ca s lao ng thng xuyn ton b thi gian nm 2011 chia cho cn bc

hai ca s lao ng thng xuyn ton b thi gian nm 2009) theo a phng, hnh

thc php l v quy m doanh nghip. u tin, mc tng trng vic lm bnh qun

t nm 2009 n 2011 l 0 mi nm, chnh lch ng k so vi mc tng trng dng

c quan st ca giai on 2005-2007 v 2007-2009 (xem CIEM 2007 v 2009

c thm thng tin chi tit). Th hai, c s khc nhau gia cc a phng v to vic

lm trong cc doanh nghip ch bin t nhn. c bit DNNVV ti H Ni, Ngh An,

Thnh ph H Ch Minh v Long An dng nh c s iu chnh gim v s lng lao


- 20 -

ng ton b thi gian. Ngc li, cc DNNVV c chn mu ti Hi Phng v H

Ty (c) tng trng v lc lng lao ng.

Mc tng trng ca cc doanh nghip h gia nh tng ng vi mc bnh

qun ca mu. C doanh nghip t nhn/TNHH 1 thnh vin v cc cng ty TNHH 2

thnh vin tr ln u c s st gim vic lm bnh qun, vi mc tng trng hng

nm l -1,1% trong giai on 2009-2011. Ngc li, cc cng ty hp danh v cng ty

c phn li c s tng trng v vic lm trong cng k. S liu cng cho thy c mi

quan h ngc chiu gia quy m doanh nghip v tng trng vic lm. Cc doanh

nghip siu nh c mc tng bnh qun 3,3% (gim ng k so vi mc tng trng

trong giai on 2005-2007 v 2007-2009) so vi mc -5,7% v -10,5% tng ng trong

cc doanh nghip nh v va. Nhn chung, nhng s liu ny cho thy khng hong

ton cu ang c nhng tc ng v vic lm c bit cc DNNVV ti 10 tnh thnh

c iu tra. So vi cc kt qu ca bo co trc (CIEM, 2011), iu ny cho thy tc

ng vic lm gim ca cuc khng hong phn no tr thnh hin thc.

Bng 3.3 Tng trng vic lm theo a bn, hnh thc php l v quy m

S quan st Trung bnh lch chun Trung vTng s Tng s 1.999 1,000 0,318 1,000Tnh H Ni 210 0,954 0,263 0,960

Ph Th 214 0,994 0,228 1,000H Ty 306 1,055 0,385 1,000Hi Phng 169 1,051 0,378 1,000Ngh An 304 0,968 0,260 1,000Qung Nam 128 1,008 0,277 1,000Khnh Ha 88 1,016 0,202 1,000Lm ng 43 1,029 0,334 1,000TP HCM 431 0,988 0,380 0,939Long An 106 0,977 0,218 1,000

Hnh thc php l

Doanh nghip h gia nh

1.3561,001 0,290 1,000

T nhn/1 thnh vin 148 0,986 0,293 1,000Hp danh/Tp th/HTX 58 1,084 0,557 1,000Cng ty TNHH 376 0,985 0,362 0,962Cng ty c phn 61 1,047 0,374 1,000

Quy m Siu nh 1.344 1,033 0,327 1,000Nh 522 0,943 0,294 0,913

Va 133 0,895 0,260 0,939Ghi ch: Tc tng trng bnh qun hng nm (phi quyn s) c tnh bng (vic lm thng xuyn ton b thi gian 2011/vic lm thng xuyn ton b thi gian 2009)^


- 21 -

Bng 3.4 trnh by s liu thng k tm tt tng trng vic lm theo ngnh. Mc

tng trng bin ng gia cc ngnh. c bit ngnh ch bin da (ISIC 19) ang c

s tng trng ng k v s lng lao ng. Cc ngnh c st gim trong giai on

t nm 2009 n nm 2011 l dt may (ISIC 17) v cao su (ISIC 25) vi t l st gim

tng ng l 3,8% v 4,3%.

Bng 3.4 Tng trng vic lm theo ngnh

S quan

stTrung bnh

lch chun

Trung v

15 Sn phm thc phm v ung 602 1,002 0,305 1,00017 Dt may 94 0,962 0,336 1,00018 May mc v.v 64 0,977 0,346 0,92319 Thuc da v da may mc 39 1,162 0,541 1,00020 G v cc sn phm g 249 1,028 0,398 1,000

21 Giy v cc sn phm giy 50 0,969 0,271 0,966

22 Xut bn, in n, v.v... 50 0,962 0,238 0,974

24 Sn phm ha hc, v.v 32 0,970 0,307 1,000

25 Sn phm cao su v nha 106 0,957 0,298 0,956

26 Sn phm khong phi kim 102 0,997 0,351 1,000

27 Kim loi c bn 30 1,062 0,328 1,000

28 Sn phm kim loi c 351 0,984 0,263 1,00029-32 My mc (bao gm vn phng + in) 56 1,030 0,249 1,00034 Xe c, v.v... 17 1,003 0,220 0,96136 Ni tht, v.v 139 1,019 0,299 1,000Ghi ch: Xem Bng 3.3 c thng tin chi tit. Chng ti loi cc ngnh c t hn 10 quan st.

Bng 3.5 kt hp thng tin t hai bng trc bng cch trnh by cc c lng

bnh phng nh nht (OLS) cho tt c cc yu t ch yu quyt nh n tnh nng

ng ca doanh nghip. Trong ct 1, chng ti kim sot ngnh trong khi trong ct 2

chng ti a vo 19 bin gi ngnh trong c tnh.


- 22 -

Bng 3.5 Cc yu t quyt nh tng trng vic lm

C tnh ngnh Khng tnh ngnh

Ch s t-stats Ch s t-stats

Quy m doanh nghip Nh -0,169*** (-6,81) -0.180*** (-7.18)

Va -0,253*** (-6,83) -0.268*** (-7.06)

a bn H Ni -0,044* (-1,67) -0.040 (-1.49)

Ph Th -0,020 (-0,82) -0.021 (-0.77)

H Ty 0,060** (2,14) 0.059* (1.92)

Hi Phng 0,023 (0,69) 0.015 (0.42)

Ngh An -0,051** (-2,07) -0.056** (-2.04)

Qung Nam -0,022 (-0,71) -0.039 (-1.13)

Khnh Ha 0,003 (0,09) -0.005 (-0.17)

Lm ng 0,012 (0,22) 0.002 (0.04)

Long An -0,045 (-1,59) -0.050 (-1.61)

Hnh thc s hu T nhn/1 thnh vin 0,089*** (3,24) 0.096*** (3.33)

Hp danh/Tp th/HTX 0,210*** (2,78) 0.218*** (2.90)

Cng ty TNHH 0,121*** (4,04) 0.130*** (3.99)

Cng ty c phn 0,206*** (4,10) 0.206*** (4.07)

C bin gi ngnh Khng C

S quan st 1.999 1.999

R-squared 0,06 0,08Ghi ch: OLS Bin ph thuc: tng trng lao ng hng nm. Sai s chun gp. *, **, *** tng ng vi ln 10%, 5% v 1%. Nhm c s: Doanh nghip h gia nh siu nh ti TP. HCM, ngnh ch bin thc phm (ISIC 15).

Th nht, Bng 3.5 cho thy mi quan h t l nghch truyn thng gia tng

trng vic lm v quy m doanh nghip c xc nh r v mt thng k trong c hai

c lng. Khi c nh a bn, hnh thc php l v ngnh, cc doanh nghip siu nh

c mc tng trng vic lm hng nm cao hn 18% so vi cc doanh nghip nh v

27% so vi doanh nghip va. Th hai, cc doanh nghip H Ty (c) ni bt trong

to vic lm. Nu so snh vi Thnh ph H Ch Minh, cc doanh nghip H Ty (c)

c mc tng trng vic lm hng nm cao hn 6%. Th ba, nh trong iu tra trc,

cc doanh nghip h gia nh ng gp t hn v to vic lm trong khu vc ch bin t


- 23 -

nhn4. Tuy nhin, cc nhn t quyt nh truyn thng ch gii thch t 4% n 6% s bin ng v mc tng trng vic lm. Do vy trong cc phn tip theo, nguyn nhn

v gii thch b sung cho s pht trin v bin ng quan st c ca cc doanh

nghip ch bin Vit Nam s c tm ti v phn tch.

3.2 Doanh nghip thot khi th trng

S nh hng ca nhng yu t truyn thng n xc sut doanh nghip thot khi

th trng s c nghin cu trong phn ny. Bng 3.6 trnh by xc sut thot khi

th trng ca doanh nghip theo a bn, hnh thc php l v quy m. Trong s 2.508

doanh nghip c iu tra nm 2009, khong 20% ng ca vo nm 2011. iu

ny ng ngha vi t l thot khi th trng hng nm ca doanh nghip l 9,7%, cao

hn so vi t l quan st c trong giai on 2007 - 2009. Tuy nhin, cn lu rng t

l thot khi th trng ny khng da trn s liu doanh nghip thot khi th trng

c khng nh. Nh trnh by trong Chng 2, nu ch da vo s doanh nghip

thot khi th trng c khng nh th t l thot khi th trng hng nm s

gim xung cn 7,8%. Cc thnh ph nh H Ni v Thnh ph H Ch Minh cng

nh Lm ng c t l doanh nghip thot khi th trng cao hn mc trung bnh.

Mt khc, Khnh Ha l a phng c t l thp nht. Thng tin ny nhn chung khng

nh t l doanh nghip thot khi th trng c phn tch trong cc iu tra trc.

4 Tuy nhin cn lu rng quy m doanh nghip v c cu php l c tng quan cao vi nhau v vic khng tnh quy m doanh nghip dn n cc c tnh h s nh i vi tt c cc ch s c cu php l.


- 24 -

Bng 3.6 Xc sut thot khi th trng ca doanh nghip theo a bn, hnh thc php l v quy m

S quan st Trung bnh lch chunTng s Tng s 2.508 0,203 0,402

Tnh H Ni 279 0,247 0,432

Ph Th 257 0,167 0,374

H Ty 371 0,175 0,381Hi Phng 208 0,188 0,391

Ngh An 352 0,136 0,344

Qung Nam 151 0,152 0,361Khnh Ha 93 0,054 0,227Lm ng 67 0,358 0,483Tp HCM 603 0,285 0,452

Long An 127 0,165 0,373Hnh thc php l Doanh nghip h gia nh 1.672 0,189 0,392

T nhn/1 thnh vin 197 0,249 0,433Hp danh/Tp th/HTX 71 0,183 0,390Cng ty TNHH 486 0,226 0,419Cng ty c phn 82 0,256 0,439

Quy m Siu nh 1.682 0,201 0,401

Nh 664 0,214 0,410 Va 162 0,179 0,385

Ghi ch: Cc c tnh trung bnh xc sut thot khi th trng (khng c quyn s).

Cn c theo hnh thc php l, cc doanh nghip h gia nh v cc cng ty hp

danh c xc sut thot khi th trng thp hn so vi cc doanh nghip khc. Bn cnh

, cc doanh nghip va c xu hng thot ra khi th trng thp hn so vi cc

doanh nghip siu nh v nh.

Bng 3.7 trnh by s bin ng ca xc sut thot khi th trng theo ngnh.

Khng tnh n cc ngnh c t quan st, cc doanh nghip trong ngnh may mc (ISIC

18) c nguy c thot khi th trng cao hn, trong khi cc doanh nghip tham gia

vo ngnh kim loi c bn (ISIC 27) c xu hng thot khi th trng thp hn. Tt

c nhng kt qu ny c trnh by trong ct u tin ca Bng 3.8 cho thy cc kt

qu c lng ng tin cy v vic xc nh cc c tnh thot khi th trng trong cc


- 25 -

doanh nghip ch bin Vit Nam trong mi tng quan vi a bn, hnh thc php l,

ngnh v quy m.

Bng 3.7 Xc sut thot khi th trng ca doanh nghip theo ngnh

S quan st Trung bnh

lch chun

Tng s 2.508 0,203 0,40215 Sn phm thc phm v ung 732 0,178 0,38216 Dt may 3 0,333 0,57717 May mc v.v 122 0,230 0,42218 Thuc da v da may mc 103 0,379 0,48719 G v cc sn phm g 47 0,170 0,38020 Giy v cc sn phm giy 301 0,173 0,379

21 Xut bn, in n, v.v... 69 0,275 0,45022 Sn phm ha hc, v.v 74 0,324 0,47123 Sn phm cao su v nha 10 0,200 0,422

24 Sn phm khong phi kim 40 0,200 0,405

25 Kim loi c bn 138 0,232 0,42426 Sn phm kim loi c 135 0,244 0,43127 My mc (bao gm vn phng + in) 35 0,143 0,35528 Xe c, v.v... 428 0,180 0,385

29-32 Ni tht, v.v 70 0,200 0,403

34 Sn phm thc phm v ung 24 0,292 0,46435 Dt may 7 0,000 0,00036 May mc v.v 167 0,168 0,37537 Ti ch 3 0,667 0,577Ghi ch: c lng trung bnh xc sut thot khi th trng (phi quyn s).

Th nht, tn ti mi quan h ngc chiu thng xuyn gia quy m doanh

nghip v xc sut thot khi th trng. Cc doanh nghip nh v doanh nghip va

c xc sut thot khi th trng thp hn 5%-10% so vi cc doanh nghip siu nh.

Th hai, xc sut doanh nghip thot khi th trng khu vc thnh th (H Ni v

Thnh ph H Ch Minh), ni c mc cnh tranh cao cng cao hn. Tuy nhin, xc sut

thot khi th trng cng tng i cao hn ti Lm ng. Th ba, cc doanh nghip

t nhn/cng ty TNHH 1 thnh vin v cc cng ty c phn c xc sut thot khi th


- 26 -

trng cao hn (c nh quy m). Cui cng (khng c bo co), nu so snh vi

ngnh c s (ch bin thc phm), cc ngnh nh may mc (ISIC 18) v cc sn phm

khong phi kim loi (ISIC 26), khi c nh quy m doanh nghip, a bn v c cu hnh

thc php l c xc sut thot khi th trng cao hn. Tuy nhin, mt ln na cn lu

rng nhng nhn t truyn thng ny ch gii thch khong 4% mc bin ng ca xc

sut thot khi th trng.

Bng 3.8 Cc nhn t dn n vic thot khi th trng ca doanh nghip

Thot (c tnh ngnh) Thot (khng tnh ngnh)

Hiu ng bin

t-stat Hiu ng bin

t-stat

Quy m doanh nghip Nh -0,043** -1,98 -0,055** -2,46

Va -0,084** -2,46 -0,097*** -2,92

a bn H Ni -0,035 -1,32 -0,027 -1,00

Ph Th -0,095*** -3,58 -0,089*** -3,21H Ty -0,089*** -3,75 -0,083*** -3,17Hi Phng -0,082*** -2,89 -0,073** -2,46

Ngh An -0,125*** -5,36 -0,117*** -4,71Qung Nam -0,108*** -3,48 -0,097*** -2,94Khnh Ha -0,178*** -4,98 -0,171*** -4,61Lm ng 0,055 1,12 0,073 1,43Long An -0,097*** -2,90 -0,084** -2,38

Ch s hu T nhn/1 thnh vin 0,067** 1,96 0,059* 1,70Hp danh/Tp th/HTX 0,015 0,28 0,005 0,09Cng ty TNHH 0,043 1,62 0,036 1,33

Cng ty c phn 0,133** 2,38 0,133** 2,35C bin gi ngnh Khng CS quan st 2.508 2.508Pseudo R-squared 0,03 0,04

Ghi ch: M hnh probit, hiu ng bin. Sai s chun gp. *, **, *** tng ng vi mc ngha 10%, 5% v 1%. Nhm c s: Doanh nghip h gia nh ti TP. HCM, ngnh ch bin thc phm (ISIC 15).

Mt trong s nhng chin lc i ph vi khng hong ca cc doanh nghip

c iu tra trong nm 2009 l vic tng ln ng k s lng doanh nghip tm thi


- 27 -

ng ca (tm ng ca t nht 1 nm trong giai on 2007 n 2009). Gn 400 doanh

nghip trong nm 2009 cho bit h tm thi ng ca do khng hong. Con s ny gim

mnh trong nm 2011 (ch c tng s 17 doanh nghip) v hin ny con s ny gim

xung bng mc c quan st trc khng hong. Tuy nhin, iu g xy ra i vi

cc doanh nghip tm thi ng ca? Cc doanh nghip nay vn ang hot ng hay

ng ca? Bng 3.9 cho thy xc sut thot khi th trng ca cc doanh nghip tm

thi ng ca trong giai on 2007-2009 cao hn ng k. Nhng doanh nghip ny

ch yu l cc doanh nghip nh v siu nh.

Tuy nhin, cc doanh nghip trc y tm thi ng ca nhng tn ti trong iu

tra nm 2011 c t l tng trng vic lm cao hn ng k so vi cc doanh nghip hot

ng trong thi gian khng hong ton cu. Cc doanh nghip tm thi ng ca nhng

tn ti c mc tng trng vic lm cao hn 5% trong giai on 2009-2011 so vi cc

doanh nghip hot ng trong thi gian khng hong ton cu (khng c bo co).

Bng 3.9 Tm thi ng ca trong nm 2009 v thot khi th trng trong nm 2011

Thot khi th trng 2011Khng C

Tm thi ng ca 2009 Khng 1.324 290(0,820) (0,180)

C 272 118 (0,697) (0,303)


- 28 -

4 Quan liu, phi chnh thc v cc chi ph phi chnh thc

Kinh doanh phi chnh thc, quy nh, thu v tham nhng l nhng ti c bn

trong bt c tho lun no v s pht trin ca khu vc t nhn v mi trng kinh

doanh ti cc quc gia ang pht trin. Chi ph tham gia ngnh chnh thc cao, chi ph

tun th php lut ln v cc mc thu sut khc nghit c th khin cc doanh nghip

hot ng kinh doanh di hnh thc phi chnh thc nhm gim chi ph. Kh nng ca

cc doanh nghip trong vic gim hoc trnh cc chi ph ny lin quan n vic hi l

quan chc nh nc. Tham nhng c th cng tn ti do cc quan chc nh nc li

dng cng vic bn rt tin ca t nhn thng qua cc vi phm do h tng tng

hoc c nhng din gii khng chun v php lut. Nhng vn v b my quan liu

phi chnh thc, h thng thu v tham nhng c nhng tc ng khc nhau n nhiu

doanh nghip, c bit n c cu php l ca doanh nghip.

4.1 Phi chnh thc, tng trng v thot khi th trng

Xc nh tnh phi chnh thc l mt thch thc. Trong chng ny chng ti xem

xt mt nh ngha v tnh chnh thc: (i) cc doanh nghip c m s doanh nghip

(ECN) hoc (ii) cc doanh nghip c c giy chng nhn ng k kinh doanh (BRC) v

m s thu. Bng 4.1 trnh by s liu thng k tm tt theo nh ngha trn trong nm

2009 v nm 2011.

Bng 4.1 Thng k tm tt tnh chnh thc

2009 2011Chnh thc (Tng s) 64,5 (1.618) 70,3 (1.722)Chnh thc (Cn bng) 63,5 (1.270) 69,6 (1.392)Ghi ch: nh ngha chnh thc: Doanh nghip c m s doanh nghip hoc giy chng nhn ng k kinh doanh v m s thu.

Theo nh ngha ca chng ti, trong nm 2011, 70% mu l cc doanh nghip

chnh thc. Tt c cc doanh nghip khng ng k l cc doanh nghip h gia nh. T

l ny tng so vi t l 64% c bo co trong nm 2009.

Bng 4.2 trnh by s bin ng tnh chnh thc khi s dng ma trn chuyn dch

truyn thng. u tin, 21,8% s doanh nghip phi chnh thc nm 2009 c giy

chng nhn ng k kinh doanh vo nm 2011. Bn cnh , ch c 2,9% s doanh

nghip chnh thc ng k trong nm 2009 khng c giy ng k kinh doanh chnh

thc trong nm 2011. Cc con s ny cho thy cc th tc ng k (v kin thc v lnh

vc ny) c ci thin ng k k t vng iu tra trc.


- 29 -

Bng 4.2 Ma trn chuyn dch tnh chnh thc

M s doanh nghip hoc giy chng nhn ng k kinh doanh v m s thu

Phi chnh

thc 11Chnh

thc 11Tng

s Phn trm

Phi chnh thc 09 570 159 729 (36,5)(78,2) (21,8) (100,0)

Chnh thc 09 37 1.233 1,270 (63,5)(2,9) (97,1) (100,0)

Tng s 607 1.392 1.999 (100,0)Phn trm (30,4) (69,6) (100,0) Ghi ch: Phn trm trong ngoc n.

By gi chng ti xem xt mi quan h gia tnh chnh thc, tng trng doanh

nghip v xc sut thot khi th trng5. Bng 4.3 trnh by kt qu o lng v tnh

chnh thc v cc bin gii thch. Th nht, c lng ch s dng ln trong hm tng

trng cho thy vic tr thnh doanh nghip chnh thc i km vi t l tng trng

vic lm cao hn, ph hp vi cc kt qu trong nghin cu ca Rand v Torm (2012).

Tuy nhin, trong c hai phng trnh probit thot khi th trng (ct 3 v ct 4) khng

th tm thy mi quan h c ngha thng k tng i gia vic doanh nghip thot

khi th trng v tnh chnh thc.

5 Phn tch chi tit hn s dng s liu nm 2007 v 2009 v cc tc ng ca tnh phi chnh thc (v thay i t doanh nghip phi chnh thc thnh doanh nghip chnh thc) c trong ti liu Rand v Torm (2012).


- 30 -

Bng 4.3 S bin ng ca doanh nghip v tnh chnh thc

Tng trng doanh nghipDoanh nghip thot

khi th trng

1 2 3 4Quy m doanh nghip log (s lng lao ng) -0,075*** -0,092*** 0,002 -0.012

(9,96) (10,11) (0,20) (1.28)

ng k Chnh thc = 1 0,066*** 0,087*** 0,032 -0,015

(3,81) (4,32) (1,59) (0.61)C bin gi a bn Khng C Khng CC bin gi ngnh Khng C Khng CS quan st 1.999 1.999 2.508 2.508Pseudo R-squared 0.05 0,08 0,00 0,04

Ghi ch: Bnh phng nh nht thng thng v m hnh probit, hiu ng bin. Sai s chun gp. *, **, *** tng ng vi mc ngha 10%, 5% v 1%. Nhm c s: Doanh nghip siu nh ti HCMC, ngnh ch bin thc phm (ISIC 15).

4.2 Thu v cc chi ph phi chnh thc

Theo iu tra Hot ng kinh doanh ca Ngn hng th gii, iu tra nh gi

mi trng u t v ch s cnh tranh cp tnh, mc thun li trong hot ng kinh

doanh ti Vit Nam c ci thin ng k trong cc nm qua. Tuy nhin, vn cn

nhng vn ng quan tm lin quan n cc chi ph phi chnh thc m doanh nghip

phi i mt cng nh gnh nng hnh chnh v vic np thu. Mc cui cng ny tip

tc phn tng quan ca cc cuc iu tra trc v gnh nng thu v cc chi ph phi

chnh thc i vi cc doanh nghip ch bin Vit Nam cung cp ci nhn r nt hn

v nhng ci tin.

Bng 4.4 nghin cu s thay i t l li nhun thun trn tng li nhun nhm

a ra mt ch s v lng thu m cc doanh nghip phi ng trong giai on 2009-

2011. Kt qu cho thy, cc doanh nghip h gia nh khng ng gp nhiu cho h

thng thu. T l li nhun thun trn tng li nhun l khong 92% trong c hai nm

2009 v 2011, khong t 11%-15% s doanh nghip h gia nh khng ng thu (t l

li nhun thun trn tng li nhun tng ng 1). Cn lu rng, hu ht cc doanh

nghip khng ng thu l cc doanh nghip h gia nh phi chnh thc trong nm 2009.


- 31 -

Bng 4.4 T l li nhun thun trn tng li nhun

T l li nhun thun/

Tng li nhun T l doanh nghip ng thu bng 0

2009 2011 2009 2011

Tng s 0,833 0,842 0,102 0,075

Doanh nghip h gia nh 0,914 0,922 0,152 0,111

T nhn/1 thnh vin 0,669 0,736 0,000 0,000

Hp danh/Tp th/HTX 0,732 0,691 0,000 0,017

Cng ty TNHH 0,652 0,668 0,000 0,000

Cng ty c phn 0,666 0,631 0,000 0,000

Tnh phi chnh thc v thu c mi quan h cht ch vi hot ng hi l v tham

nhng v l cc nhn t chnh trong mi trng kinh doanh ca mt quc gia. Do ,

cc phn tch ch trng vo cc khon chi phi chnh thc m theo quan im ca doanh

nghip th nhng khon chi ny c xem l mt loi chi ph thng xuyn trong cc

chi ph hot ng. Cc khon chi phi chnh thc c th c a ra i li dch v

no m quan chc nh nc cung cp. V vy, vn ny c xc nh da trn

cc cu hi sau trong phiu iu tra: (i) c bao nhiu doanh nghip c cc khon chi phi

chnh thc, (ii) ti sao li thc hin cc khon chi ny, v (iii) cc khon chi ny thay

i nh th no theo thi gian? Bng 4.5 cho thy 34% s doanh nghip c cc khon

chi phi chnh thc trong nm 2009 v con s ny tng ln 38% trong nm 2011. iu

ny c ngha l s lng doanh nghip hi l tng ln k t nm 2007. Cng cn lu

rng cc doanh nghip chnh thc chi hi l l ch yu. iu ny cng c khng

nh trong nghin cu chi tit hn ca Rand v Tarp (2012) cho thy gi thuyt hi l

che giu khng c khng nh bng vic s dng s liu ca Vit Nam. Bn cnh

, ngay c trong mu cn bng chng ti cng thy xu hng tng t nh trong ton

b mu. iu ny cho thy cc doanh nghip hin nay vn phi i mt vi p lc ngy

cng tng v vic phi chi cc khon chi phi chnh thc c vic.


- 32 -

Bng 4.5 Bao nhiu doanh nghip chi hi l?

Tng s Mu cn bng 2009 2011 2009 2011Cc doanh nghip chi hi l 861 937 664 743

(34,3) (38,3) (33,2) (37,2)

Chnh thc 738 823 575 658(45,6) (47,8) (45,3) (47,3)

Phi chnh thc 123 114 89 85 (13,8) (15,7) (12,2) (14,0)Ghi ch: Phn trm trong ngoc n.

Bng 4.6 trnh by ma trn chuyn dch hi l cho thy mt s doanh nghip khng

chi hi l trong nm 2009 bo co c chi ph phi chnh thc trong nm 2011 (31,3%).

Tng t, hn 505 s doanh nghip c khon chi phi chnh thc trong nm 2009 nhng

trong nm 2011 li bo co khng chi hi l. Ch c 335 trong s 1.999 doanh nghip

cho chi hi l trong c nm 2009 v 2011.

Bng 4.6 Bao nhiu doanh nghip chi hi l?

Khng

hi l 11C hi l 11

Tng s

Phn trm

Khng hi l 09 917 418 1335 (66,8)(68,7) (31,3) (100,0)

C hi l 09 339 325 664 (33,2)(51,1) (48,9) (100,0)

Tng s 1256 743 1999 (100,0)Phn trm (62,8) (37,2) (100,0) Ghi ch: Phn trm trong ngoc n.

Hnh 4.1 cho thy 30% s doanh nghip thc hin cc khon thanh ton khng

chnh thc i ph vi cc c quan thu trong nm 2011 tng ln so vi t l 26%

trong nm 2009. Gn 26% cc khon chi phi chnh thc c lin quan n cc dch v

cng (tng ln so vi t l 20% trong nm 2009).


- 33 -

Hnh 4.1 Chi hi l c dng vo mc ch g?

Cui cng, quay v cu hi nhng doanh nghip ch bin no chi hi l, Bng 4.7

trnh by cc kt qu c c t vic c lng m hnh probit tng hp s dng cc

yu t c m t trc y v c hai bin ch dn cho vic ng k. Cc ct 1 v 2

s dng ton b b s liu trong khi ct 3 v 4 bo co kt qu ca mu cn bng. Ct

5 bo co kt qu cc tc ng c nh (m hnh xc sut tuyn).

Bng 4.7 Cc yu t quyt nh vic hi l: Cc nghi vn thng thng

Tng s Tng s Mu cn bng Mu cn bng FECoef t-stats Coef t-stats Coef t-stats Coef t-stats Coef t-stats

Quy m doanh nghip

ln(s lao ng) 0,097*** (13,33) 0,093*** (11,99) 0,105*** (13.01) 0,103*** (12,00) 0,069*** (2,80)

ng k (ng k = 1) 0,222*** (12,76) 0,232*** (11,76) 0,228*** (11.90) 0,237*** (10,99) 0,104** (2,29)Bin gi a bn Khng C Khng C ..Bin gi ngnh Khng C Khng C ..S quan st 4.957 4.957 3.998 3.998 3.998 (1.999)Pseudo R-squared 0.11 0,12 0,13 0,14 ,,Ghi ch: Probit tng hp + Tc ng c nh (LPM). Sai s chun gp. *, **, *** tng ng vi mc ngha 10%, 5% v 1%. Nhm c s: doanh nghip siu nh ti HCMC, ngnh ch bin thc phm (ISIC 15)

kt ni c vi cc dch v cng

c cgiy php

v s cho php

i phthu vngi

thu thu

c chp ng

ca chnh ph/ti sn cng

iph vi

khch hng

Khc

35

30

25

20

15

10

5

0

20092011

Ph

n tr

m


- 34 -

Th nht, cc doanh nghip ln c xc sut chi hi l cao hn khong 10% so vi

cc doanh nghip siu nh. Th hai, doanh nghip c ng k c mi tng quan thun

chiu v cht ch vi vic chi hi l, khng nh cc kt qu trong Rand v Tarp (2012).

Cc doanh nghip c ng k c xc sut chi hi h cao hn 22-23% so vi cc doanh

nghip phi chnh thc. Cui cng, cc doanh nghip ti min Nam c t l chi hi l

thp hn so vi cc doanh nghip cng c tnh ti min Bc (khng a vo bng).

Cui cng, Bng 4.8 nghin cu mi quan h gia hi l v s bin ng ca

doanh nghip (tng trng vic lm v doanh nghip thot khi th trng). Cc doanh

nghip chi hi l khng m rng lc lng lao ng ca mnh nhiu hn so vi cc

doanh nghip khng chi hi l. Bn cnh , kt qu cho thy cc doanh nghip chi hi

l c xc sut thot khi th trng cao hn (3%).

Bng 4.8 Cc yu t quyt nh vic hi l: Cc nghi vn thng thng

Tng trng vic lm Thot khi th trng Ch s t-stat Ch s t-stat Ch s t-stat Ch s t-statQuy m doanh nghip (log s lng lao ng) -0,077*** (-9,81) -0,089*** (-9,80) -0,002 (-0,24) -0,014 (-1,54)

ng k (C=1) 0,064*** (3,57) 0,069*** (3,46) 0,027 (1,33) -0,030 (-1,23)

Doanh nghip chi hi l (C=1) 0,014 (0,82) 0,014 (0,81) 0,033* (1,72) 0,035* (1,83)

Thnh th (C=1) 0,038** (2,02) 0,086*** (4,34)

Min Nam (C=1) -0,022 (-1,36) 0,044** (2,33)

Bin gi ngnh Khng C Khng CS quan st 1.999 1.999 2.508 2.508Pseudo R-squared 0,05 0,07 0,00 0,03Ghi ch: OLS v Probit. Sai s chun gp. *, **, *** tng ng vi mc ngha 10%, 5% v 1%. Nhm c s: doanh nghip siu nh ti HCMC, ngnh ch bin thc phm (ISIC 15).


- 35 -

5 a dng ha, ci tin v nng sut lao ng

Ni dung ca chng ny tp trung nghin cu nhng c tnh ca sn xut v

cng ngh cng nh nng sut lao ng ca DNNVV trong nm 2011 v so snh vi

cc kt qu trong nm 2009 cng nh c th so snh vi nghin cu c thc hin

ti CIEM (2011).

5.1 a dng ha v ci tin

Mt doanh nghip c xc nh l doanh nghip a dng ha nu doanh nghip

sn xut nhiu sn phm cp 4 s theo bng phn ngnh chun quc t (ISIC). a

dng ha sn phm c k vng l s gim kh nng b tn thng ca doanh nghip

trc cc c sc, do vy lm tng kh nng tn ti ca doanh nghip. Tuy nhin, a dng

ha sn phm s dn ti gim nng sut trong ngn hn. Bng 5.1 trnh by mc a

dng ha trung bnh theo quy m doanh nghip v a bn. Trong nm 2009, khong

15% s doanh nghip sn xut nhiu sn phm (ISIC cp 4 s). Tuy nhin, con s ny

gim xung cn 11% trong nm 2011. Mt cch tng quan, cc doanh nghip Vit Nam

c tnh chuyn mn ha kh cao. Tnh a dng ha thp hn cc doanh nghip siu

nh c th phn nh tnh cnh tranh thp hn hoc cc doanh nghip ny khng nng

lc sn xut nhiu hn mt sn phm. Cc doanh nghip nng thn cng nh cc

doanh nghip min Bc c xu hng a dng ha cao hn.

Bng 5.1 T l a dng ha v ci tin (phn trm)

a dng ha (Nhiu sn

phm ISIC cp 4 s)Ci tin 1 (Pht trin

sn phm mi)Ci tin 2 (Ci tin sn

phm hin ti)

2009 2011 2009 2011 2009 2011Tng s 14,6 11,1 2,7 4,2 41,4 38,2Siu nh 12,1 10,3 1,9 3,7 33,0 32,6Nh 18,5 11,2 3,6 4,9 58,3 49,1Va 24,1 20,8 7,4 8,3 59,9 56,9Thnh th 13,1 9,3 3,4 5,3 49,3 46,5Nng thn 15,7 12,4 2,2 3,4 35,4 32,0Min Nam 11,5 8,3 3,7 3,5 44,8 42,6Min Bc 16,7 13,1 2,0 4,8 39,0 35,0Ghi ch: Cc con s trong ngoc n.


- 36 -

Cng c kin cho rng mc ci tin nn c xem l mt ng lc tim nng

ca s nng ng ca doanh nghip. Mt doanh nghip c cho l c tnh ci tin nu

doanh nghip bt u sn xut mt sn phm mi (ISIC cp 4) trong hai nm qua (ci

tin 1) hoc doanh nghip to ra s ci tin ng k i vi cc sn phm hin ti (ci

tin 2). T Bng 5.1 chng ta thy t l doanh nghip gii thiu sn phm mi kh thp

mc d t l ny tng so vi nm 2009. Cc doanh nghip ln hn c xu hng gii

thiu sn phm mi cao hn v cc doanh nghip ti khu vc thnh th c tnh ci tin

cao hn so vi cc doanh nghip ti nng thn. T l doanh nghip ti min Bc gii

thiu sn phm mi tng t 2% trong nm 2009 ln 4,8% trong nm 2011 trong khi t

l ci tin ti min Nam khng thay i trong cng k.

T l doanh nghip ci tin cc sn phm hin ti gim t 41% xung cn 38%.

c bit cc doanh nghip quy m nh chim vai tr ch o trong s st gim ny. Mt

ln na cc doanh nghip thnh th v cc doanh nghip ti min Nam c xu hng ci

tin sn phm hin ti cao hn so vi cc doanh nghip ti khu vc nng thn min Nam.

Bng 5.2 a dng ha v ci tin, theo ngnh

a dng ha

Ci tin (pht trin sn

phm mi)

Ci tin (ci tin sn

phm hin ti)

ISIC (cp 4 s) 2009 2011 2009 2011 2009 201115 Thc phm v ung 0,073 0,061 0,013 0,023 0,228 0,23920 Sn phm g 0,256 0,147 0,024 0,027 0,446 0,304

25 Sn phm cao su 0,142 0,126 0,047 0,039 0,604 0,495

26 Sn phm khong phi kim 0,157 0,137 0,029 0,049 0,441 0,304

28 Sn phm kim loi c 0,185 0,136 0,026 0,065 0,536 0,462

36 Ni tht 0,223 0,152 0,043 0,076 0,561 0,601Chi ch: Ch bao gm cc ngnh c nhiu hn 100 quan st mi nm.

Bng 5.2 nghin cu t l a dang ha v ci tin ca cc ngnh c chn. Cc doanh nghip thc phm v ung (ISIC 15) c t l a dng ha v ci tin thp hn so vi cc doanh nghip trong cc ngnh khc. Bn cnh , cc doanh nghip trong ngnh ni tht (ISIC 36) c t l a dng ha v ci tin cao hn.

Bng 5.3 nghin cu cc ma trn chuyn dch a dng ha v ci tin i vi mu cn bng. Th nht, ch c 7,4% doanh nghip khng a dng ha trong nm 2009 chuyn sang dng t chuyn mn ha hn trong nm 2011. Tuy nhin, c 64,2% doanh nghip a dng ha trong nm 2009 khng nh xu hng chuyn dch theo hng


- 37 -

chuyn mn ha tp trung vo mt sn phm ISIC cp 4 trong nm 2011.

Th hai, ci tin sn phm mi ca cng doanh nghip him khi xy ra vo cc nm th hai. Ch c 5 doanh nghip gii thiu sn phm mi trong c hai nm 2009 v 2011. Bn cnh , 93% doanh nghip khng gii thiu sn phm mi trong 4 nm c nghin cu.

Th ba, a s cc doanh nghip thc hin ci tin cc sn phm hin ti, ch c 40% (800 trong s 1.998) doanh nghip khng ci tin sn phm hin ti trong 4 nm c nghin cu. Bn cnh , 31% doanh nghip khng ci tin cc sn phm hin ti trong nm 2009 c thc hin thay i i vi cc sn phm trong nm 2011.

Cc kt qu c tnh probit tng hp nhm m t cc c tnh a dng ha v ci tin s dng quy m doanh nghip, a bn, loi hnh s hu v ngnh c bo co

cng vi thng k t gp trong Bng 5.4.

Bng 5.3 Ma trn chuyn dch a dng ha v ci tin

a dng ha Khng 2011 C 2011 Tng s Phn trmKhng 2009 1.566 126 1.692 (85,0)

(92,6) (7,4) (100,0)C 2009 192 107 299 (15,0)

(64,2) (35,8) (100,0)Tng s 1.758 233 1.991 (100,0)Phn trm (88,3) (11,7) (100,0) Ci tin 1 Khng 2011 C 2011 Tng s Phn trmKhng 2009 1.854 95 1.949 (97,5)

(95,1) (4,9) (100,0)C 2009 44 5 49 (2,5)

(89,8) (10,2) (100,0)Tng s 1.898 100 1.998 (100,0)Phn trm (95,0) (5,0) (100,0) Ci tin 2 Khng 2011 C 2011 Tng s Phn trmKhng 2009 800 356 1.156 (57,9)

(69,2) (30,8) (100,0)C 2009 452 390 842 (42,1)

(53,7) (46,3) (100,0)Tng s 1.252 746 1.998 (100,0)Phn trm (62,7) (37,3) (100,0)


- 38 -

Th nht, tc ng quy m c bo co trong Bng 5.1 c khng nh, cc

doanh nghip ln hn a dng ha v ci tin hn so vi cc doanh nghip nh hn.

Th hai, cc doanh nghip h gia nh c xu hng a dng ha thp hn trong khi c

lng ch s m ch c xc nh cho ci tin 2. Th ba, cc doanh nghip thnh th a

dng ha t hn nhng c xu hng ci tin sn phm hin ti cao hn so vi cc doanh

nghip nng thn. Kt lun tng t cng c a ra khi so snh cc doanh nghip

ti min Nam v min Bc. iu ny c th c gii thch do tnh cnh tranh cao hn

khu vc thnh th min Nam (Thnh ph H Ch Minh) so vi cc tnh thnh khc

trong mu. Kt qu ny khng nh nhng pht hin ca CIEM (2011). Cui cng, bin

gi thi gian khng nh rng cc doanh nghip ang a dng ha v ci tin sn phm

vi tn sut thp hn trong nm 2011 so vi nm 2009, trong khi bin gi thi gian

dng v ln cho thy c s st gim nh t nm 2009 n nm 2011 trong xc sut gii

thiu sn phm mi (c nh quy m doanh nghip, c cu php l, a bn v ngnh).

Bng 5.4 Cc c tnh a dng ha v ci tin

a dng ha Ci tin 1 Ci tin 2 Ch s t-stat Ch s t-stat Ch s t-statQuy m doanh nghip (log s lng lao ng) 0,013** (2,03) 0,006* (1,85) 0,093*** (9,32)Doanh nghip h gia nh (C=1) -0,074*** (-4,69) -0,013 (-1,61) -0,040* (-1,70)Thnh th (C=1) -0,050*** (-4,04) 0,006 (0,95) 0,046** (2,38)Min Nam (C=1) -0,037*** (-3,37) 0,004 (0,74) 0,044*** (2,56)Bin gi nm -0,033*** (-3,18) 0,022*** (4,23) -0,045*** (-2,78)Bin gi ngnh C C CS quan st 3.980 3.980 3.980Pseudo R-squared 0,06 0,07 0,10Ghi ch: Probit, tc ng bin. Sai s chun gp. *, **, *** tng ng vi mc ngha 10%, 5% v 1%. Nhm

c s: doanh nghip siu nh ti HCMC, ngnh ch bin thc phm (ISIC 15).

Bng 5.5 nghin cu mi quan h gia s a dng ha, ci tin v s nng ng

ca doanh nghip (tng trng vic lm v doanh nghip thot khi th trng). Ci tin

2 ca ba bin c gii thiu trn c gi tr dng v c xc nh r trong phng

trnh tng trng vic lm. Cc doanh nghip ci tin sn phm hin ti c mc tng

trng vic lm cao hn 3% so vi cc doanh nghip khng ci tin trong giai on

2009-2011. Cc doanh nghip ci tin sn phm hin ti (ci tin 2) c t l xu hng

thot khi th trng thp hn 4,1%. Cc ch tiu a dng ha v ci tin 1 khng c

xc nh r trong bt k c tnh bin ng no ca doanh nghip.


- 39 -

Bng 5.5 a dng ha, ci tin v bin ng doanh nghip

Tng trng vic lm (OLS) Ch s t-stat Ch s t-stat Ch s t-stata dng ha -0,029 (-1,63)

Ci tin 1 0,054 (1,28)

Ci tin 2 0,029** (2,04)

Quy m doanh nghip (log s lng lao ng) -0,123*** (-11,00) -0,123*** (-11,01) -0,125*** (-11,22)

Doanh nghip h gia nh (C=1) -0,195*** (-7,05) -0,191*** (-6,99) -0,190*** (-6,95)

Thnh th (C=1) 0,039** (2,16) 0,041** (2,24) 0,040** (2,20)

Min Nam (C=1) 0,002 (0,11) 0,002 (0,12) 0,002 (0,16)

Bin gi ngnh C C C

S quan st 1.992 1.992 1.992

R-squared 0,10 0,10 0,10

Thot khi th trng (Probit)

Ch s t-stat Ch s t-stat Ch s t-stata dng ha -0,020 (-0,86)

Ci tin 1 0,058 (1,14)

Ci tin 2 -0,041** (-2,36)

Quy m doanh nghip (log s lng lao ng) -0,023** (-2,30) -0,024** (-2,39) -0,020* (-1,91)

Doanh nghip h gia nh (C=1) -0,035 (-1,46) -0,032 (-1,33) -0,034 (-1,41)

Thnh th (C=1) 0,082*** (4,20) 0,083*** (4,25) 0,085*** (4,36)

Min Nam (C=1) 0,033* (1,91) 0,033* (1,95) 0,034** (2,02)

Bin gi ngnh C C C

S quan st 2.501 2.501 2.501

Pseudo R-squared 0,03 0,03 0,03

Ghi ch: OLS v cc c tnh Probit, tc ng bin. Sai s chun gp. *, **, *** tng ng vi mc ngha 10%, 5% v 1%. Nhm c s: doanh nghip siu nh ti HCMC, ngnh ch bin thc phm (ISIC 15).


- 40 -

5.2 Cc c tnh ca nng sut lao ng

Tng t nh bo co cuc iu tra DNNVV nm 2009, ni dung ny ca bo co

tp trung phn tch hai cch o lng khc nhau v nng sut lao ng: (1) Doanh thu

thc trn lao ng ton thi gian v (2) Gi tr gia tng thc trn lao ng ton thi gian.

Phn tch ny c thc hin da trn 1.927 doanh nghip, tt c cc doanh nghip ny

u tham gia phng vn trong c cuc iu tra nm 2009 v nm 2011. Bng 5.6 trnh

by hai o lng nng sut lao ng theo quy m v a bn. Doanh thu thc bnh qun

trn lao ng ton thi gian l 73 triu ng trong nm 2011 trong khi gi tr gia tng

thc trn lao ng ton thi gian l 20 triu ng. C hai con s ny u phn nh mc

tng trng ng k ca nng sut lao ng thc ca nm 2011 so vi nm 2009. Tng

trng nng sut lao ng tp trung ch yu cc doanh nghip nh v siu nh. Bn

cnh , cc doanh nghip ti min Bc c ci tin ng k khi lng sn phm

u ra trn lao ng bng mc nng sut lao ng ca cc doanh nghip tng ng ti

min Nam.

Bng 5.6 Nng sut lao ng theo quy m doanh nghip v a bn

Nng sut lao ng 1 Nng sut lao ng 2 2009 2011 Tng trng 2009 2011 Tng trngTng s 64,0 73,0 1,7 [1,2] 15,8 20,1 1,7 [1,2]Siu nh 51,6 64,1 1,8 12,5 17,4 1,8Nh 82,9 89,6 1,6 21,3 25,3 1,6Va 116,5 108,9 1,3 27,8 29,4 1,3Thnh th 81,0 90,6 1,8 21,5 25,7 1,6Nng thn 52,4 61,0 1,7 11,9 16,2 1,8Min Nam 71,1 73,9 1,5 17,6 22,6 1,6Min Bc 59,3 72,5 1,9 14,6 18,4 1,8Ghi ch: Triu ng. Tng trng nng sut lao ng trung bnh (LP) c xc nh l (LP

2011/LP 2009). Trung v ca tng trng LP trong ngoc n.

Bng 5.7 trnh by kt qu s liu nng sut lao ng theo ngnh. Th nht, doanh

thu thc bnh qun v gi tr gia tng trn lao ng ton thi gian kh cao trong ngnh

cao su (ISIC 25) vi 116 triu ng (doanh thu) v 28 triu ng (gi tr gia tng). Tuy

nhin, ngnh cao su l ngnh ci tin nng sut lao ng t nht (trong s 6 ngnh ln

nht). Trung v ca t l tng trng nng sut lao ng ln hn 1 trong tt c cc ngnh

mt ln na nhn mnh nhng ci tin ln ni chung v nng sut lao ng ca cc


- 41 -

DNNVV ca Vit Nam. Tuy nhin, s bin ng gia cc doanh nghip cng rt ln

c th hin bng t l gn 40% s doanh nghip c mc tng trng nng sut lao

ng m trong giai on 2009 - 2011.

Bng 5.7 Nng sut lao ng theo ngnh

LP 1 LP 2 LP 1 LP 2ISIC

(cp 4) 2009 2011 2009 2011 Tng

trngTng

trng

15 Thc phm v ung 60,9 73,8 13,6 18,0 1,81 1,8620 Sn phm g 47,6 55,3 12,1 15,4 1,79 1,6525 Sn phm cao su 117,0 115,9 26,5 28,1 1,36 1,2926 Sn phm khong phi kim 59,5 54,3 14,8 18,5 1,43 1,7228 Sn phm kim loi c 59,8 71,3 15,4 19,4 1,65 1,5736 Ni tht 61,3 61,3 15,4 19,5 1,59 1,61T l doanh nghip c mc tng trng LP m (Tng trng LP


- 42 -

Bng 5.8 Cc c tnh ca nng sut lao ng

Tng trng nng sut lao ng (2009 to 2011)

dln(LP1) dln(LP2)

Ch s t-stat Ch s t-stat

Mc nng sut lao ng (log) -0,536*** (-21,90) -0,629*** (-22,96)

Quy m doanh nghip (log s lng lao ng) 0,116*** (5,37) 0,129*** (6,72)

a dng ha (C=1) 0,004 (0,09) -0,038 (-0,90)

Ci tin 1 (C =1) -0,014 (-0,16) -0,042 (-0,45)

Ci tin 2 (C =1) -0,007 (-0,18) 0,056* (1,81)

Doanh nghip h gia nh (C=1) 0,036 (0,69) 0,008 (0,18)

Thnh th (C=1) 0,137*** (3,47) 0,146*** (4,03)

Min Nam (C=1) -0,077** (-2,32) 0,023 (0,78)

Bin gi ngnh C C

S quan st 1.920 1.920

Pseudo R-squared 0,29 0,31

Ghi ch: OLS. Sai s chun gp. *, **, *** tng ng vi mc ngha 10%, 5% v 1%. Nhm c s: Doanh nghip

siu nh ti TP H Ch Minh, ngnh ch bin thc phm (ISIC 15).

Bng 5.8 cho thy m hnh doanh thu gim , c ngha l cc doanh nghip c nng

sut lao ng ban u cao c mc tng trng nng sut lao ng thp hn theo thi

gian. Th hai, nng sut lao ng tng cng vi quy m doanh nghip, khng ph thuc

vo phng php tnh nng sut lao ng, khng nh kt qu trong Bng 5.6. Th ba,

nhng ci tin i vi cc sn phm hin ti c tng quan thun vi tng trng nng

sut lao ng gi tr gia tng. iu ny c ngha l cc doanh nghip c xu hng

tng gi tr gia tng trn lao ng bng cch tng hp thay i vo cc sn phm hin

ti. Th t, cc doanh nghip ti khu vc thnh th c mc tng trng nng sut lao

ng cao hn so vi cc doanh nghip ti nng thn. Cui cng, cc doanh nghip ti

min Nam dng nh c tng trng doanh thu trn lao ng thp hn so vi cc doanh

nghip ti min Bc (c nh quy m, c cu php l, ngnh, v.v).


- 43 -

6 u t v tip cn tn dng

Kh khn trong th trng tn dng c cc doanh nghip xem nh ro cn ln

nht i vi s pht trin ca cc DNNVV ti Vit Nam. Do vy phn ny xem xt cc

c im u t v cc kh khn trong tip cn tn dng ca doanh nghip ti Vit Nam.

phn tch s bin ng u t v s thay i ca kh khn v tn dng theo thi gian,

b s liu ca mu cn bng (2009 v 2011) c s dng.

6.1 u t

Bng 6.1 trnh by t l doanh nghip c thc hin u t t thi im iu tra

trc, theo quy m doanh nghip, c cu php l v a bn. Trong nm 2009, 61% ca

2.508 doanh nghip c thc hin u t so vi t l 56% trong nm 2011. Xc sut u

t tng ln theo quy m doanh nghip, mc d c gn 50% s doanh nghip siu nh

thc hin u t trong nm 2011. T l doanh nghip khng phi h gia nh thc hin

u t ln hn so vi cc doanh nghip h gia nh v doanh nghip c a bn ti cc

tnh nng thn v min Bc thng xuyn u t hn so vi cc doanh nghip ti khu

vc thnh th v ti min Nam.

Bng 6.1 u t mi

2009 2011 S quan st T l S quan st T lTng s 2.508 0,609 2.446 0,562

Siu nh 1.682 0,536 1.686 0,498Nh 664 0,735 616 0,674Va 162 0,846 144 0,833Doanh nghip h gia nh 1.672 0,544 1.587 0,505Doanh nghip phi h gia nh 836 0,738 859 0,667Thnh th 1.090 0,536 1.048 0,529

Nng thn 1.418 0,665 1.398 0,587Min Nam 1.041 0,508 1.032 0,453

Min Bc 1.467 0,680 1.414 0,641Ghi ch: Thiu 3 quan st trong nm 2011 do bo co sai.

Bng 6.2 nghin cu tnh hnh u t ca cc DNNVV Vit Nam. Ch c 444

doanh nghip trong 1.997 doanh nghip khng c u t mi trong 4 nm qua, hn

40% doanh nghip c u t mi trong c hai nm 2009 v 2011 v 42% doanh nghip

khng u t trong nm 2009 c u t trong nm 2011. Nhn chung, c th kt lun

rng phn ln cc DNNVV c thc hin u t trong thi gian qua.


- 44 -

Bng 6.3 quan st mi tng quan gia xc sut u t v cc nhn t nh hng

truyn thng. Trong bng, bin gi thi gian c gi tr m v c xc nh c lp so

vi mu (ton b mu hoc mu cn bng) hoc la chn ch s c lng (c lng

Probit tng hp hoc m hnh xc sut tuyn tc ng c nh), khng nh s st gim

chung t l cc doanh nghip c thc hin u t mi trong nm 2011 so v

2011 SME Report_final

Documents

Transcript of 2011 SME Report_final