2011: De vergrijzing slaat toe!

Welkom!

Vergrijzing: topprestatie of tijdbom?

Algemene introductie

Het naoorlogse geluk

bron: cbs statline

De ‘babyboombult’

De tijdbom van de vergrijzing

• De wereld vergrijst en Nederland vergrijst mee

• Van 4% 65 plussers vroeger, nu 16%,wordt in 2030 23 % en in 2050 26%

• Minder kinderen: gemiddeld 1,5 kind

• Omslaggefinancierde pensioenen onhoudbaar!

Balans werken pensioen• Balans werken- pensioen sluipenderwijs ingrijpend

gewijzigd

• Pensioenperiode van 25% naar 33% van volwassen leven • Langer studeren• Eerder met pensioen • Langer leven

• EU: afschaffen vroegpensioen, langer doorwerken stimuleren (doorwerkbonus)

• EC (pact Van Rompuy/Barroso) trekt initiatief verder naar zich toe

Toename levensverwachting: historische prestatie van formaat

• Gestaag gegroeid met sprint na 2000

• Levensverwachting 65-jarige in 40 jaar met 3 jaar toegenomen van 14,2 naar 17,2 jaar• 1,4 jaar van toename na 2000

• Minder verkeersdoden maar vooral betere gezondheidszorg en betere/goedkopere medicijnen en behandeltechnieken

• Ingangsdatum pensioen koppelen aan levensverwachting (Pensioenakkoord, Groenboek, EC)• Elke generatie gelijk aantal pensioenjaren (17?)

Gevolgen

• Betaalbaarheid pensioenen

• Langer doorwerken / Krimpend aanbod

• Personeelsbeleid oudere én jongere werknemers (LDB)

• Woningmarkt / Leefbaarheid krimpregio’s

• Sexy Care?

• Uitdaging innovatie

• Taak overheid om te sturen

Wat gaan we doen?

• Introducties over

• Zorg

• Sociale Zekerheid

• HR-beleid Achmea

• Pensioen

• Discussie

• Iedereen heeft kennis en een mening. Delen van kennis zorgt voor meer kennis en inzicht.

4

CureCure is is HotHot

Care is Care is NotNot

Tussen investering en kostenpost

Introductie Zorg

We worden ouder, deels dankzij betere zorg:

Geschatte effect op levensverwachting (in jaren) sinds 1950 door betere behandeling van:

Infectieziekten 1,4

Hart- en vaatziekten 2,0

Kanker 0,6

Stuitbevallingen 1,2

Laag geboortegewicht 0,6

Diabetes 0,3

Ouderenzorg 0,2

Totaal 6,3

Verklaart ca. 75% van de totale stijging van de levensverwachting sinds 1950

Geschatte effect op levensverwachting (in jaren) sinds 1950 door betere behandeling van:

Infectieziekten 1,4

Hart- en vaatziekten 2,0

Kanker 0,6

Stuitbevallingen 1,2

Laag geboortegewicht 0,6

Diabetes 0,3

Ouderenzorg 0,2

Totaal 6,3

Verklaart ca. 75% van de totale stijging van de levensverwachting sinds 1950

bron: Marc Pomp (2010): Een beter Nederland. De gouden eieren van de gezondheidszorg

Stijgende zorgkosten

• Zorguitgaven naar 74 miljard euro in 2015 (2011: 62 miljard euro)

• Oorzaken:

• Deels de vergrijzing: Niet zozeer het grotere aantal ouderen, maar vooral de groeiende zorgvraag, die samenhangt met toename aantal chronisch zieken en comorbiditeit

• Maar ook door prijs: inflatie en lagere arbeidsproductiviteit

• En ‘overige’ volumegroei: Meer personen krijgen zorg (dan verwacht op demografische gronden), en de personen die zorg krijgen ontvangen meer zorg

• Een goede investering: Burgers vinden gezondheid het allerbelangrijkste en een vergrijzende economie heeft gezonde burgers nodig

• Maar ook een koekoeksjong: Flip de Kam verwacht dat de zorg in 2040 bijna 1/3e deel van de totale collectieve uitgaven voor zijn rekening neemt (nu: 1/5e deel)

Ter illustratie: Levensloop en zorgkosten

bron: RIVM 2008 Kosten geconcentreerd aan einde levensloop Vooral laatste 3-5 levensjaren

Dreigende personeelstekorten

• Ook als we de stijgende zorguitgaven voor lief nemen, dan blijft de vraag hoe (en waar) we voldoende handen aan het bed vinden

• Door ontgroening en vergrijzing daalt beroepsbevolking, terwijl de vraag naar werkenden in de zorg sterk groeitIn 2025 per saldo slechts 20.000 personen meer dan in 2007, terwijl er 470.000 mensen extra nodig zijn

• Het beroep van de zorgsector op de arbeidsmarkt stijgt van 13% naar 20%

Wat te doen? Welk niveau van solidariteit, en hoe te organiseren?

hoe?

wat?wat is verantwoordelijkheid burger cq. overheid?- Recht of voorziening?- Eigen betalingen?- Omvang verzekerd pakket?- Mantelzorg?- Etc. ……..

hoe moet het georganiseerd worden?- Innovatie: meer zorg op afstand, e-health- Meer zorg door huisarts en minder in ziekenhuis?- Zorgsturing door verzekeraars?- Etc.…..

Wat te doen?Hogere productiviteit en langer doorwerken?

• Een deel van de baten van betere zorg slaat elders neer:

• Gezonde mensen zijn gelukkiger (welzijnswinst)

• Gezonde mensen nemen vaker en langer deel aan het arbeidsproces en zijn productieverDe gezondheidstoestand is een goede voorspeller van deelname aan betaalde arbeid (overigens ook van schoolprestaties)

• De toegenomen levensverwachting maakt langer doorwerken mogelijkIndien (een deel van) de extra levensjaren in goede gezondheid kan worden aangewend voor arbeidsparticipatie

Maak het onderscheid!

Introductie Sociale Zekerheid

SZ: van verzuim naar inzetbaarheid

VerzuimbegeleidingWat de wetgever voorschrijft

VerzuimbegeleidingWat de wetgever voorschrijft

VerzuimreductieGezondheidsbeleid nog niet op de

agenda

VerzuimreductieGezondheidsbeleid nog niet op de

agenda

VerzuimbeheersingVerantwoordelijk voor

gezondheidsbeleid verankerd in de organisatie

VerzuimbeheersingVerantwoordelijk voor

gezondheidsbeleid verankerd in de organisatie

InzetbaarheidsbeleidAlles is er opgericht de organisatie

duurzaamgoed te laten functioneren

InzetbaarheidsbeleidAlles is er opgericht de organisatie

duurzaamgoed te laten functioneren

sociale innovatie wordt een ondernemingsdoel in de 21ste eeuw

sociale innovatie wordt een ondernemingsdoel in de 21ste eeuw

Tot 1998

1998 - 2002

2002 - 2010

Na 2010

© MarketConcern

Niet iedereen heeft hetzelfde geluk90

8070

60

50

WO / HBO BASISonderwijs

ervaren gezondheid

levensverwachting

bron: lex burdorf erasmus

IQ en EQ

bron: piet houben vu

Wat we vinden: opvatting achmea

• participatie moet:

• economisch én sociaal

• deelname (aan arbeid) bevorderen:

• instroom: eerder en drempellozer

• doorstroom: (sectorale) ketens doorknippen

• uitstroom: flexibeler

• verantwoordelijkheden herverdelen:

• overheid, werkgevers en werknemers, zelfstandigen

zelf-diagnose

v.a. 30 jaar1x/3jrWAI+…..

advies

adequateinterventies:

fysiekmentaalkennis

competentiesbalans

……

interventies

budget: wg & wn

welvrijwillig

niet vrijblijvend

providers+

scholingarbeidsmarkt

coachingcase-

management

Wat we nu kunnen doen: module duurzame inzetbaarheid als vliegwiel

partners

who’s more equal?

Levensfasebewust diversiteitbeleid

Introductie Achmea als werkgever

Interne medewerkers naar leeftijd ultimo 2010

% medewerkers per leeftijdscategorie

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

18 t/m 24 25 t/m 34 35 t/m 44 45 t/m 54 55 t/m 64 tot 18 va 65

1970 mw(12%)

Kern en doelen Levensfasebewust Diversiteitbeleid• Het herkennen, erkennen en

ontwikkelen, benutten en belonen van talenten van individuele medewerkers in elke levensfase.

• Benutten van de kracht van verschillen individueel en in teamverband. Afspiegeling samenleving en klanten.

• Aantrekkelijk extern imago creëren op de arbeidsmarkt en voor (potentiële) klanten.

Benadering van LDB

• Ruimte voor individueel maatwerkafspraken tussen werkgever en medewerker:- Balans werk-privé- Balans wensen medewerker vs. wensen afdeling

• In te vullen door gesprek/dialoog medewerker – leidinggevende

• Sturen op teamdiversiteit

Onze beloften aan klanten zijn alleen geloofwaardig

als we dat ook naar onze medewerkers waarmaken!

Maatregelen/Instrumenten voor duurzame inzetbaarheid

Extra employability afspraken

• Bevorderen gebruik van instrumenten door voorlichting en training

• Extra inspanning voor bedrijfsonderdelen in verandering

• Verruiming deelname aan ervaringscertificaat-procedure

Extra employability afspraken

• Bevorderen gebruik van instrumenten door voorlichting en training

• Extra inspanning voor bedrijfsonderdelen in verandering

• Verruiming deelname aan ervaringscertificaat-procedure

Preventief gezondheidsmanagement• Healthchecks fysiek en virtueel • Energy Challenge (Zorg)

Achmea werkconcept (AWC)• Plaats- én tijdonafhankelijk werken

én ontmoeten• Resultaat- i.p.v.

aanwezigheidssturing

Levensfase gerelateerd • Werken in vijf levensfasen• Jong Achmea• Zilverpool• Doorwerken na PGL in CAO (pm)• Helpdesk doorwerken (2e lijns)• Onderzoek motivatiefactoren 45+

Generiek • Achmea Compas (m.n. groeiplan)• Mijn Loopbaan• Vergroting flexibiliteit werktijden en Arbeidspatronen• Ruime bovenwettelijke faciliteiten: maatschappelijk- en mantelzorgverlof, sabbatical, extra langdurig zorgverlof en adoptieverlof• Achmea Leiderschap en Medewerkerschap (i.o.)

Generiek • Achmea Compas (m.n. groeiplan)• Mijn Loopbaan• Vergroting flexibiliteit werktijden en Arbeidspatronen• Ruime bovenwettelijke faciliteiten: maatschappelijk- en mantelzorgverlof, sabbatical, extra langdurig zorgverlof en adoptieverlof• Achmea Leiderschap en Medewerkerschap (i.o.)

Werken in vijf levensfasen

• Startfase: uitproberen en zoeken (Waar wil ik heen?) 3%• Ambitiefase: ontwikkelen en carrière maken (Daar wil ik

heen!) 14%• Combinatiefase: zorg voor kinderen, dilemma’s over

afstemming werk/privé (Zoeken naar balans) 23%• Deskundigheidsfase: kennis overdragen, veel levens- en

werkervaring, bezinning en soms heroriëntatie. Steunpilaren van de organisatie. (Zingeving) 18%

• Landingsfase: afbouwen loopbaan, meer aandacht voor privésituatie (geleidelijke afbouw) 4%

15% wil het niet zeggen, 23% > 1 levensfase

Verdiept (Compas)gesprek tussen leidinggevende en medewerker

31

In- en externe waardering stijgt!

eerste ‘erkenning’ mantelzorgvriendelijk

2e Intermediair BesteWerkgevers Onderzoek 2010

1e

MBO 2010

Vergrijzing en pensioen

Introductie pensioen

Geschiedenis

Beste pensioenstelsel ter wereld onder druk en ter discussie:

• Eerste pijler• Uitgehold (niet waardevast?)• AOW leeftijd omhoog• Mogelijkheden tot flexibilisering • Discussie om koppeling met arbeid te leggen (einde sociale verzekering)• Stijgende levensverwachting, ontgroening en vergrijzing

• Tweede Pijler• Dreigend afromen van de “overreserves” begin jaren ’90 (discussie begint van voren af aan)• IFRS -> Pensioen risico’s op de balans van ondernemingen (binnen OPF)• Kredietcrisis -> Onvoldoende schokbestendige pensioencontracten> Imagoschade• Stijgende levensverwachting, ontgroening en vergrijzing• Verplichtstelling

• Derde pijler• Stijgende levensverwachting, ontgroening en vergrijzing• Reputatieschade door woekerpolissen• Nog geen sprake van arbeidsvorm neutraal pensioenstelsel

Nieuw pensioenakkoord 2de pijler biedt kansen en gevaren!

Groeiende behoefte aan pensioenadvies

Uitdaging voor deelnemer en sector:

managen van verwachtingen en onzekerheden

Druk op de verplichtstelling

Mogelijke invoering van zachte rechten, of

Combi-contract met harde en zachte componenten

Duidelijker benoemen van de risico’s (volledige contracten)

Hervorming van het stelsel (2e pijler)

Invaren oude rechten

Pensioenakkoord, begrijpen we het allemaal nog?

Duo FTK Com

plete

contracten

Zachte

rech

ten

Uitlegbaar

Reëel kader67

Afhankelijk van

rendementsverwachti

ngen

Leeftijdsdiscriminatie

100% dekkingsgraad

Egalisatiereserve

Uitsmeren

Zachte rechten

66

Uitvoerbaar

Incorporatie levensverwachting

Overheden aan de haal met pensioen

• Commissies Don, Goudswaard en Frijns hebben geleid tot verdere politisering van aanvullend pensioen

• ‘Griekse toestanden’ en de impact van de vergrijzing op de Europese economie legitimeren Europese coördinatie (ingrijpen):

• Groenboek: towards adequate, sustainable and safe European pension systems (juli 2010)

• A pact for the Euro, stronger economic policy coordination for competitiveness and convergence (maart 2011)

Solidariteit opnieuw definiëren

• Intergenerationele solidariteit onder druk:

• Perverse solidariteit van:

• Jong >> oud

• Landsadvocaat: Nieuwe pensioenregels kunnen niet worden toegepast op bestaande pensioenen. >> ouderen ontspringen de dans

Maatschappelijk belang van pensioen

• Maatschappelijk belang van pensioenvermogen

• 800 miljard pensioengeld gespaard

• Steeds vaker gehoord geluid: Pensioenfondsen moeten IN de toekomst investeren en niet alleen VOOR de toekomst.

• Bijv: Infrastructuur en zorgvastgoed

Pensioen is een middel geen doel

• De effecten van het verhogen van de pensioenleeftijd zullen nihil zijn als Nederlanders niet effectief langer doorwerken.

• Participatie is van groot belang. Prikkels door pensioenregelingen aan te passen zijn niet voldoende.

• Wat vond je meest opvallend in de presentaties? Waarom?

• Waar zie je de aansluiting van de Achmea diensten en producten (in- en extern) op de geschetste ontwikkelingen?

• Waar zie je mogelijkheden voor samenwerking binnen Achmea?

• Wat kan jij er aan bijdragen?

Topprestatie of tijdbom?Zegen of vloek?

2011: De vergrijzing slaat toe!

Bio-break

• Wat vond je meest opvallend in de presentaties? Waarom?

• Waar zie je de aansluiting van de Achmea diensten en producten (in- en extern) op de geschetste ontwikkelingen?

• Waar zie je mogelijkheden voor samenwerking binnen Achmea?

• Wat kan jij er aan bijdragen?

Topprestatie of tijdbom?Zegen of vloek?

De vergrijzing is…………….