2011 04-21 fisser tpack kennisnet vlootschouw
-
Upload
petra-fisser -
Category
Education
-
view
1.364 -
download
3
description
Transcript of 2011 04-21 fisser tpack kennisnet vlootschouw
Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK)literatuurstudie, vragenlijstonderzoek en vervolg..
Petra Fisser (i.s.m. Joke Voogt (UT) & Jo Tondeur en Johan van Braak UGent)
Kennisnet VlootschouwUtrecht, 21 april 2011
Ronde Tafel Bijeenkomst van vandaag
Wie zitten er aan tafel?
Naam en rol/functie
Ervaringen met TPACK?
Overzicht van het onderzoek
Literatuuronderzoek
Vragenlijstonderzoek
Ideeën voor het vervolg
De betekenis van het model en het meten van TPACK
Professionaliseringstrajecten voor leraren
Uitgangspunten TPACK
Leraren geven les in zeer complexe, dynamische omgevingen
Dit vereist verschillende soorten gespecialiseerde kennis
Effectief onderwijs wordt grotendeels bepaald door het hebben en
kunnen toepassen van rijke, goed georganiseerde en geïntegreerde
kennis op verschillende gebieden, waaronder
Kennis van het inhoudsdomein (Content)
Kennis over de student, en hoe hij/zij denkt en leert (Pedagogy)
Kennis over technologie die het onderwijs kan ondersteunen
(Technology)
EN DE RELATIES TUSSEN DEZE ASPECTEN
Het TPACK model
Koehler & Mishra (2006):
De integratie van ICT in de
onderwijspraktijk is gebaat bij
een zorgvuldige afstemming
tussen vakinhoud, vakdidactiek
en de mogelijkheden van ICT
leraren die ICT willen
integreren moeten daarom
competent zijn op alle drie
domeinen en moeten kennis
hebben van de context waarin
zij lesgeven
Content knowledge•Kennis van feiten, concepten, theorieën en procedures•Verklarende kaders•“regels” voor bewijs-voering
Pedagogical knowledge•Voorkennis van leerlingen•Inzet van bronnen•Klassenmanagement •Ontwikkeling & implementatie van lessen•Evaluatie van leerprestaties
Technological Knowledge•Vaardigheden om specifieke ict-toepassingen te hanteren•In staat zijn om specifieke ict-toepassingen aan te leren en op waarde te schatten•Een functioneel begrip van ICT
Pedagogical Content Knowledge: Vakdidactiek, de kennis die de leraar heeft om het vak vorm te geven en aan te passen met het oog op instructie
Technological Content Knowledge:Kennis over relatie tussen technologie en vakinhoud en hoe vakinhoud op nieuwe manieren gepresenteerd kan worden
Technological Pedagogical Knowledge: Kennis over relatie tussen technologie en didactiek en hoe didactiek kan veranderen ten gevolge van ict
TPACK literatuurstudie: doel en vragen
Doel: stand van zaken met betrekking tot TPACK in
wetenschappelijke literatuur
Onderzoeksvragen:
1. Wat is de wetenschappelijke basis voor TPACK?
2. Wat zijn kenmerken van TPACK voor diverse vakgebieden
in het basis- en voortgezet onderwijs?
3. Hoe kunnen leraren worden ondersteund in de verwerving
van TPACK?
4. Hoe meet je TPACK?
TPACK literatuurstudie: methode
Systematisch zoekproces
Artikelen gevonden in
Eric, Scopus en Web of Science, Psychinfo
Education, Information and Technology Library
(EdITLIB van de AACE)
Wetenschappelijke publicaties van de TPACK wiki
(http://www.tpack.org ) en TPACK nieuwsbrief
Zoektermen: ‘TPCK’, ‘TPACK’, ‘Technological pedagogical
content knowledge’, ‘Koehler’ ‘Mishra’ ‘Harris’
TPACK literatuurstudie: methode
In totaal 121 referenties gevonden, waarvan abstract gescreend
Doel screening:
alleen die artikelen selecteren die expliciet over TPACK gaan
zicht krijgen op de aard van de gevonden publicaties (empirisch
onderzoek, theoretische beschouwing, beschrijving van ontwerp)
zicht krijgen op de mate waarin verwacht kan worden dat het
artikel een bijdrage kan leveren aan de beantwoording van de
onderzoeksvragen
Van de 121 publicaties bleken er - op grond van de titel en het
abstract - 76 expliciet aan het eerste criterium te voldoen
TPACK literatuurstudie: methode
Definitieve selectie
Alleen de artikelen uit tijdschriften met peer review (N=36)
Het artikel geeft op grond van het abstract naar verwachting
tenminste op een van de onderzoeksvragen antwoord
Het artikel beschrijft empirisch onderzoek en/of het artikel geeft
een theoretische beschouwing over TPACK
Op grond van deze criteria zijn 2 artikelen alsnog afgevallen
en 2 artikelen niet vindbaar
Totaal 32 artikelen gelezen en geanalyseerd op basis van vooraf
opgestelde vragenlijst
TPACK literatuurstudie: resultaten
Wetenschappelijke basis TPACK
Pedagogical Content Knowledge (“vakdidactiek”) van
Shulman als uitgangspunt
Toevoeging: Context
-> praktijkkennis, doceren is een complexe activiteit in een
gesitueerde context, waarvoor precieze kennis van de
doelgroep en de situatie nodig is
Toevoeging: Technology
-> recente en snelle ontwikkeling technologie en daarmee
om kunnen gaan
TPACK literatuurstudie: resultaten
TPACK in basis- en voortgezet onderwijs
Onderzoek naar TPACK in vakken nog in de kinderschoenen:
fragmentarisch, kleinschalig en dekt niet alle vakgebieden
De leraar, zijn kennis en beslissingen ten aanzien van ICT
gebruik staat centraal
In dit opzicht onderscheidt het onderzoek zich van veel
vakdidactisch onderzoek, waarin meestal de focus ligt op het
leren van leerlingen met behulp van ICT
TPACK literatuurstudie: resultaten
Voorbeelden TPACK in basis- en voortgezet onderwijs
Geschiedenis
Vakspecifieke ict-toepassing (PrimaryAccess)
Digitale documentaires bij geschiedenis in het vo
Digitale video bij geschiedenis/maatschappijleer/taal in het po
Wiskundeonderwijs
Vakspecifieke ict-toepassingen (applets, videocases, grafische
rekenmachine
Taal
Maken van webteksten op wiki, weblog, etc.
Ingaan op specifieke eigenschappen van digitale teksten
TPACK literatuurstudie: resultaten
Ondersteuning van leraren
TPACK ontwikkelen: ontwikkelen van kennis en vaardigheden op
het gebied van ICT, didactiek, inhoud en met name de overlap en
interactie tussen deze drie domeinen
Kant-en-klare instructie op de losse domeinen van ICT,
vakdidactiek en vakinhoud weinig effectief als het uiteindelijke
doel ICT-integratie is
De K in TPACK staat voor “knowledge”/kennis, maar bij
ontwikkelen van TPACK ook vaardigheden en attitude nodig
TPACK literatuurstudie: resultaten
Ondersteuning van leraren in opleiding
Via geïntegreerde, actieve aanpak
Samenwerken aan onderzoeken van mogelijkheden ict
Samenwerken aan het ontwerpen en ontwikkelen van zinvolle
“artifacten” (website, syllabus, opdrachten in een webgebaseerde
omgeving, etc.)
Vanaf begin opleiding samenhang laten zien tussen kennis over
specifieke ICT toepassingen en hun meerwaarde, de didactiek,
de inhoud, de doelgroep (de lerenden) en de context waarin dit in
praktijk gebracht moet worden
TPACK literatuurstudie: resultaten
Ondersteuning van leraren in opleiding
leraren in opleiding willen
starten met luisteren naar een leraar of expert
daarna bezig gaan met een authentieke taak, waarbij
kennis in de praktijk toegepast wordt
daarna ervaringen delen en bediscussiëren met
medestudenten
en tot slot ervaringen bespreken met een expert
TPACK als onderwerp kan impliciet of expliciet aan bod
komen in de opleiding
TPACK literatuurstudie: resultaten
Ondersteuning van leraren tijdens nascholing
Aandachtspunten vergelijkbaar met die in de lerarenopleiding
Aansluiten bij dagelijkse praktijk van leraren, zodat ze in hun
eigen comfortzone kunnen werken en die uit kunnen breiden
Learning Technology by Design of Docentontwerpteams:
TPACK ontwikkelen door werken aan authentieke vraagstukken
over technologie, didactiek en vakinhoud en door de interactieve
samenwerking tussen de deelnemers in de ontwerpteams
TPACK literatuurstudie: resultaten
Het meten van TPACK
Meten in kleine onderzoeken gericht op specifieke didactische
aanpak of specifieke ICT-toepassing
Vragenlijsten met stellingen en open vragen over de ontwikkeling
van TPACK, de specifieke didactische aanpak of de specifieke
ICT-toepassing en de self-efficacy van docenten
Het TPACK-coderen van essays, (ontwerp)opdrachten,
aantekeningen van groepsdiscussies, e-mailverkeer en interviews
TPACK diagram positioning
Expert assessment, peer assessment, self-assessment
TPACK literatuurstudie: resultaten
Het meten van TPACK
Instrumenten die minder gericht zijn op een specifieke
didactische aanpak of specifieke ICT-toepassing
TPACK Survey
(Schmidt, Baran, Thompson, Koehler, Shin en Mishra, 2009)
Online TPACK Survey
(Archambault en Crippen, 2009)
TPACK Rubric
(Harris & Hofer, 2010)
TPACK literatuurstudie: conclusies
Wetenschappelijk onderzoek naar TPACK nog maar net begonnen
TPACK veelbelovend, aansprekend en uitgaand van de professionaliteit van
de leraar
Nog niet voldoende aandacht voor opvattingen van leraren
Uitwerking voor specifieke vakgebieden nog fragmentarisch
TPACK vooral voor vo- en minder voor po leraren?
Ontwikkelen van TPACK
actief en integraal, in langer traject (niet via 1 vak of cursus)
op basis van praktijkproblemen
in docentontwerpteams
Meten van TPACK moet verder ontwikkeld worden
TPACK vragenlijstonderzoek
Onderzoek naar het “TPACK-gehalte” van pabostudenten
Gebruik gemaakt van TPACK Survey van Schmidt et al (2009)
Vertaald en aangepast aan Nederlandse context
Keuze voor een specifieke C: techniekonderwijs
Extra vragen toegevoegd aan PCK, TCK en TPK
Extra vragen over self-efficacy techniekonderwijs toegevoegd
Extra vragen over attitude ten aanzien van ICT toegevoegd
Getest bij kleine groep respondenten
Afgenomen bij (tot nu toe, begin april) 286 pabostudenten van 2
verschillende instellingen
Betrouwbaarheid vragenlijst α .92
TPACK vragenlijstonderzoek: resultaten
286 respondenten: 68 man (24%), 218 vrouw (76%)
leerjaar 1: 170 (59,4%)
leerjaar 2: 78 (27,3%)
leerjaar 3: 29 (10,1%)
leerjaar 4: 9 (3,1%)
Vooropleiding
MBO: 95 (33,2%)
HAVO: 169 (59,1%)
VWO: 18 (6,3%)
Anders: 4 (1,4%)
Profiel op vooropleiding
N&T: 9 (3,1%)
N&G: 45 (15,7%)
E&M: 83 (29,0%)
C&M: 77 (26,9%)
Anders: 69 (24,1%)
TPACK vragenlijstonderzoek: resultaten
Van de 286 respondenten:
173 nog nooit een keuzeopdracht techniek gedaan
217 nog nooit het vak techniek gegeven op stageschool
Dus let op!
alle resultaten m.b.t. TPACK moeten gelezen worden in de
context van techniekonderwijs!
niet het meest populaire vak onder pabostudenten en
leerkrachten basisonderwijs
TPACK vragenlijstonderzoek: resultaten
Gemiddelde totaal
Gemiddelde leerjaar 1
Gemiddelde leerjaar 2
Gemiddelde leerjaar 3
Gemiddelde leerjaar 4
TKPKCKPCKTCKTPKTPCK
3,303,683,143,203,003,373,05
3,303,623,173,173,003,343,06
3,253,683,063,193,023,393,06
3,323,913,153,282,983,462,93
3,603,983,443,503,083,403,17
1=volledig oneens, 2=oneens, 3=noch eens/noch oneens, 4=eens, 5=helemaal eens
TPACK vragenlijstonderzoek: resultaten
Maar: wat betekent dit? En kunnen we TPACK wel op deze manier
meten?
We weten dat de cirkels in het model met elkaar interacteren
Kunnen we wel aannemen dat bijvoorbeeld
TK+CK=TCK,
TK+PK=TPK of dat
PCK+TK=TPCK?
en is het zo dat TPK+TCK+PCK=TPCK?
TPACK vragenlijstonderzoek: resultaten
Clusteranalyse (eerste resultaten) laat zien dat
TK vormt wel 1 schaal
PK vormt wel 1 schaal
PCK en CK worden gecombineerd
TCK en TPK worden gedeeltelijk gecombineerd
TPCK wordt uit elkaar gehaald in 2 schalen
Voorbeeld van een vraag uit TPCK 1:
“Ik kan natuur en techniek lessen geven waarbij ICT, vakinhoud en didactiek op een juiste
manier zijn geïntegreerd ”
Voorbeeld van een vraag uit TPCK 2:
“Ik toon leiderschap door anderen binnen mijn school te helpen om vakinhoud, ICT en
didactiek te combineren”
TPACK vragenlijstonderzoek: resultaten
Kunnen we dan iets zeggen over de pabostudenten en hun TPACK in
relatie tot techniekonderwijs?
Geslacht correleert met TK, PCK-CK, TCK-TPK en TPCK1 en 2 Mannen schatten zichzelf hoger in dan vrouwen als het gaat om ICT,
techniek, de integratie van ICT in techniekonderwijs en zien zichzelf
meer als leider dan vrouwen
Leerjaar correleert met PK
Hoe verder je bent in de studie hoe vertrouwder je je voelt op het
gebied van algemene didactiek
Profiel op de vooropleiding correleert met TK en PCK-CK
Als je een N-profiel hebt gehad bij je vooropleiding schat je jezelf hoger
in op het gebied van ICT, techniek en vakdidactiek van techniekonderwijs
TPACK: ideeën voor het vervolg
De betekenis van het model en het meten van TPACK
Meer onderzoek is nodig
eigen (praktijk)onderzoek
verder analyseren van de resultaten op de vragenlijst
meer aandacht voor attitude nodig
ontwikkelen nieuwe vragenlijst?
naast vragenlijst ook gebruik maken van instrumenten om lesplannen te
beoordelen en observaties uit te voeren
longitudinaal en op meerdere momenten meten
Nu: op basis van resultaten op de vragenlijst en een analyse van de curricula
van de pabo’s aanbevelingen doen voor een betere ict-integratie in het pabo-
onderwijs
TPACK: ideeën voor het vervolg
Professionaliseringstrajecten voor leraren (in opleiding)
Voorbeeld: project “Twente’s got Talent” waarin leraren
in een team samenwerken aan de ontwikkeling van
techniekonderwijs dat ondersteund wordt met ict-toepassingen
werken aan de hand van een duidelijke fasering (ADDIE)
ondersteuning krijgen van een vakdocent van de pabo en/of
een onderwijskundige en/of een ict-expert
Voor- en achteraf de TPACK-vragenlijst invullen
Vergelijkbare voorbeelden uit promotieonderzoek in Ghana,
Tanzania en Koeweit (en binnenkort ook in Nederland?)
TPACK, de volgende stappen
Doorlopend overleg met ontwikkelaars van het TPACK model & de
TPACK vragenlijst
Nederlandse vertaling (en aanpassing) van verschillende TPACK
meetinstrumenten
Inzetten van de instrumenten op pabo’s, lerarenopleidingen en op
scholen (niet beperkt tot techniekonderwijs!)
Praktijkonderzoek rondom TPACK en docentontwerpteams in
Nederland en Vlaanderen, maar ook in Koeweit, Ghana, Tanzania, ….
Meer informatie? http://www.tpack.nl