2008 İlaçlama Semineri

2008 ÇAMKESE BÖCEĞİNE KARŞI HAVADAN

BİYOLOJİK MÜCADELE UYGULAMA PROJESİ

Özellikle yeniden ağaçlandırılmış sahalarda yüksek enfestasyon görülmektedir.

Ağaçların büyümelerini ve sağlıklı gelişimlerini ciddi bir şekilde engellemektedir.

Çamkese Böceği : KKTC’nin En Önemli Orman Zararlısı

Zayıf düşen ağaçlar başka zararlıların (kabuk böcekleri) tahribatına uğramaktadır ve yüksek oranda kurumalara yol açmaktadır.

KURAKLIK çamkese böceği populasyonunu etkileyen çok önemli bir faktördür.

KÜRESEL ISINMA yaşanan kuraklık sorununu daha da artıracaktır ve enfestasyon artışı üzerindeki olası etkileri oldukça endişe vericidir.


Çamkese böceğinin pupa dönemi birkaç aydan 5 yıla kadar sürebilmektetedir. Bu nedenle, pupaların tamamı aynı senede ergin hale gelmezler, 1, 2 ,3 , 4 hatta bazen 5 yıl sonra topraktan çıkabilecekler Bir sene boyunca gerçekleştirilen mücadele sonucunda tüm kolonilerin ölümü sağlansa bile daha önceki senelerde toprak altına giren pupalar yeni enfestasyon için ciddi bir potansiyel oluşturmaktadır.


Bu nedenle yapılan uygulamanın tam olarak başarıya ulaşabilmesi için bu mücadelenin entegre ve uzun vadeli olması büyük önem taşımaktadır.

KKTC’deÇAMKESE BÖCEĞİNE KARŞI BİYOLOJİK MÜCADELE

2007

KKTC’de ilk defa 2007 yılında Çamkese böceğine karşı havadan biyolojik mücadele programı gerçekleştirilmiştir.

• Bacillus thuringiensis var. kurstaki ihtiva eden bakteri kökenli Foray 76B ürünü kullanılmıştır.

• Bu uygulama 7000 hektarlık bir alanda yapılmıştır.

UYGULAMA PROGRAMINA AİT ÇALIŞMALAR

KKTC – 2007Foray ile Havadan Biyolojik Mücadele Programı

Uygulama öncesi saha tespitler ve sayımlar

Etkin bir uygulama programı garantilemek için bütün aşamalarda ABD ve AB ülkeleri standartlarında kapsamlı ve teknik destek alınmıştır.

Spreyleme ekipmanın kalibrasyon çalışmalar

Uygulama programın koordinasyonu

KKTC’deÇAMKESE BÖCEĞİNE KARŞI BİYOLOJİK MÜCADELE

2007

UYGULAMA DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

SONUÇ :

7000 ha orman uygulama alanlarında %100 ölüm oranı elde edilmiştir.

Hedef-dışı canlılar olumsuz etkilenmediğini tespit edilmiştir.

KKTC- ÇAMKESE BÖCEĞİNE KARŞI BİYOLOJİK MÜCADELE

• 2007’de elde edilen başarılı sonuçlar neticesinde 2008 yılında biyolojik mücadele programı genişletilerek devam etmiştir.

UYGULAMA HAKKINDA GENEL BİLGİ

• Ürün : Foray 76B : Su Bazlı Biyolojik Larvasit

• Üretici Firma : Valent Biosciences - ABD

• Aktif maddesi : Bacillus thuringiensis var kurstaki

• Potens : 16.700 CLU/mg (min.)

• Uygulama Dozu : 2,5 lt/ha

• Toplam Urün Miktarı : 20.000 lt

UYGULAMA PROGRAMINDA KULLANILAN BİYOLOJİK ÜRÜN:

Ürün seçimi ve değerlendirmesinde dikkat edilen hususlar:

•Ürünün etkinlik profili

•Dünyadaki yaygın kullanımı

•Güvenlik profili (insanlar, çevre ve hedef-dışı türler üzerindeki güvenliği)

•Ormancılık için geliştirilmiş özel formülasyon olması

•Ürün ile birlikte alınacak teknik destekler

Uygulama programında yukarıdaki kriterleri karşılayabildiğinden Foray 76B isimli ürün kullanılmıştır.

UYGULAMA PROGRAMINDA KULLANILAN BİYOLOJİK ÜRÜN


Uygulamada Kullandığımız Foray 76B Ürününün Özellikleri:

• Dünyada yaygın kullanımıyla ispatlanmış yüksek etkinliğe sahiptir,

• İnsan, çevre ve hedef-dışı canlılar için tamamen güvenilir olduğunu bilimsel olarak kanıtlanmıştır,

• EPA (ABD Çevre Koruma Kurumu) tarafından onaylı, AB ülkelerinde ruhsatlı ve havadan uygulamalar için onaylanmış bir üründür.

• İnsanlar için kanserojen madde beta-ekzotoksin ve diğer patojenik mikroorganizmaları içermediği ispatlıdır.

• Seyreltilmeden kullanılabilen bir üründür,

• Ormancılık için özel formüle edilmiştir: Yapışkan özelliğe sahip (yağmura karşı koruyan) ve UV ışınlara dayanıklıdır.

UYGULAMA PROGRAMINDA KULLANILAN BİYOLOJİK ÜRÜN


Bu sene KKTC’de, ilk kez havadan uygulama için Avrupa Birliği UçabilirlikSertifikası’na hem de GPS’li bir Harita ve Uygulama Takip Sisteminesahip bir helikopter tercih edilmiştir.

Fransa’dan gelen Bell 206B Jet Ranger helikopteri

UYGULAMA PROGRAMINDA KULLANILAN HELİKOPTER VE EKİPMAN

UYGULAMA PROGRAMI HAKKINDA GENEL BİLGİ

Helikopterin kurulum aşaması


2008/2009 Çamkese böceğine karşı mücadele yapılacak alanlar belirlendikten sonra, Orman Dairesi olarak, dijital topoğrafik haritaları ve uygulama yapılacak alanların verilerini dijital formatta hazırladık.

Bu haritalar GPS uzmanı Fransız ekibe gönderildi. Harita ile veriler işlenerek AIRAGRI sistemine yüklendi.


Ağıllar bölgesinde hedef parsel AIR AGRI sistemde görüntü

Bu helikopterde;• Micronair ULV döner başlıkları ve uygulama monitörü sistemi• AIR AGRI – GPS harita ve uygulama takip sistemi

kullanılmıştır.

Helikopter içinde Air Agri cihazının monitörü


Micronair döner başlığı


• Uygulamanın kesinliği ve kontrolü garanti altına alınmıştır.

• GPS ve bilgisayar sistemi sayesinde uygulama alanları pilot tarafından takip edilebilmiştir

• Bilgisayar sisteminin kayıt fonksiyonu sayesinde uygulama yapılan alanlar gösterilebilmiştir.

• Uygulama esnasında pilota uygulama alanlarını gösterecek bir orman personeline ihtiyaç duyulmadığından pilotun tek başına uçabilmesi ve orman personelinin güvenliğinin korunması sağlanmıştır.

UYGULAMA PROGRAMINDA KULLANILAN HELİKOPTER VE EKİPMANIN AVANTAJLARI


Yurtdışı Uzman Ekip: • Emilie SMITH (Envirotek) : Proje sorumlusu • Stephen Nicholson (Valent Biosciences) Biyolojik Uygulamalar ve

Havadan Uygulama Uzmanı • Louis Gaffie : Havacılık koordinatörü ve GPS uzmanı• Paul HERNANDEZ – Luc CHASSARY: Pilotlar • Fabrice COUPE – Teknisyen

TEKNİK DESTEK - ULUSLARARASI UYGULAMA EKİBİ


Havadan Uygulama Projemizin Basamakları:

- Uygulama öncesi saha çalışmaları (zarar seviyesi ve alan tespiti, popülasyon sayımları, larva evresi tespit çalışmaları)

- Uygulama programı ve uygulama kontrol çalışmaları (haritalar ve GPS sistemi kontrolü, özel sprey depozit ölçümü kartları, ELISA testi)

- Uygulama sonrası değerlendirme çalışmaları (etkinlik değerlendirme çalışmaları, gözlem istasyonu kurulumu, defoliasyon ölçümü,hedef dışı canlılar üzerinde etki değerlendirmesi)

2008 ÇAMKESE BÖCEĞİNE KARŞI

HAVADAN BİYOLOJİK MÜCADELE UYGULAMA PROJESİ

UYGULAMA ÖNCESİ ÇALIŞMALAR

• Uygulama öncesi, orman sahalarımızda çamkese böceğinden en çok zarar gören ve öncelikle mücadele edilmesi gereken alanların tespiti, 2003 senesinden beridir gözlem amaçlı kurulmuş olan bilimsel deneme alanları ile yapılmıştır.

• Çamkese böceği zararlarının önceden tespit edilebilmesi amacıyla, 2002 yılında UNOPS projesi çerçevesinde “Ağaç sayısı/Yumurta koçanı yoğunluğu” temeline dayalı matematiksel formüllerle ülkemiz şartlarına uygun bilimsel saptamalar yapılmıştır.


ZARAR SEVİYESİ VE ALAN TESPİTLERİ

Yumurta koçanları ve ibrelerde görülen zarar arasındaki ilişki değerlendirilmesi neticesinde çamkese böceği için belirlenen eşik değeri tablosu

EŞİK DEĞERİ TABLOSU


UYGULAMA ÖNCESİ SAHA ÇALIŞMALARI

Popülasyon seviyeleri , larval gelişimi ve zarar seviyesi tespitler için uygulama teknik ekibi tarafından saha verileri toplanmıştır.


SAHA ÇALIŞMALARININ AMACI

1. POPÜLASYON SAYIMLARIYLA ZARAR SEVİYESİNİN TESPİT EDİLMESİ

2. ÖNCELİKLE MÜCADELE YAPILMASI GEREKEN ALANLARININ TESPİTİ (UNOPS METODOLOJİSİ KULLANARAK)

3. DOĞRU MÜCADELE ZAMANIN BELİRLENMESİ


DENEME ALANLARINDAKİ SAYIMLAR

1. SAYIMLAR: EKİM

2. SAYIMLAR: KASIM

SAYIM NETİCELERİ YÜKSEK OLAN BÖLGELERDE EKSTRA 2 ARA SAYIM YAPILMIŞTIR .



ÇAMKESE BÖCEĞİ YUMURTA KOÇANLARI ARAZİ BİLGİ FORMU

SAHA TESPİTLERİ VE POPÜLASYON SAYIMLARI

Saha tespitleri ve popülasyon çalışmaları Müdürlük teknik personeli, Bölge Şeflikleri ve Fransız uzman Emilie Smith ile birlikte yapılmıştır.


Kantara Türkeli – Lefkoşa Bölge Şefliği

SAHA ÇALIŞMALARI


Yedidalga - Güzelyurt

SAHA ÇALIŞMALARI


Alevkaya

POPÜLASYON İZLEME ÇALIŞMALARI

Deneme alanlarındaki sayımlarda yumurta koçanlarının açılışının tespiti


LARVA EVRESİ TESPİTİ İÇİN KRİTERLER


LARVA EVRESİ TESPİTİ

Çamkese böceği larvalarının evrelerinin tespiti


Popülasyon izleme çalışmaları sırasında larva kolonileri oluşumu ile ilgili önemli veriler toplanmıştır.

POPÜLASYON İZLEME ÇALIŞMALARI


• Deneme alanlarındaki sayımlar neticesinde çamkese böceğine karşı öncelikle mücadele edilmesi gereken 8000 hektar orman alanı belirlenmiştir.

UYGULAMA ZAMANI İÇİN:

• Tüm yumurta koçanlarının açılması,

• Larvaların aktif olarak beslenmeleri,

• Uygun hava koşulları beklenmiştir

SAHA TESPİTLERİ VE POPÜLASYON SAYIMLARI



UYGULAMA YAPILACAK ALANLAR BELİRLENMESİ

İlaçlama alanları haritası

SPREYLEME EKİPMANLARININ AYARLARI VE KALİBRASYON ÇALIŞMALARI

UYGULAMA ÖNCESİ HAZIRLIKLAR

Yurt dışından gelen uzman ekip tarafından yapılan kalibrasyon çalışmalarına ait bazı görüntüler

Kalibrasyon çalışmaları yurt dışından gelen havadan uygulama uzmanları tarafından gerçekleştirilmiştir.

Kalibrasyon çalışmaları büyük önem taşımaktadır.

Hedef alana uygun ve doğru dozun ulaştırılması uygulamanın başarısı için ana husustur.



Helikopterin püskürteceği damlacık boyutu ve yoğunluğunun ayarlanması için uçuş öncesi yerde kalibrasyon çalışmaları yapılmıştır.



Uygulama oranı; 2,5 Lt/ha olacak şekilde kalibrasyon ayarları yapılmıştır.

Uygulama esnasında belirlenmiş hedef parseller ile Air Agri sisteminin çalışma prensibi ve kayıt sistemi Orman Dairesi yetkilileri ve teknik personeline gösterilmiştir.


GPS harita ve uygulama takip sistemi

HAVADAN UYGULAMA PROGRAMI


Havadan biyolojik mücadele uygulama programına 6 Aralık 2008 tarihinde başlanmıştır.

UYGULAMA PROGRAMININ BAŞLANGICI

Uygulama esnasında, Orman

Dairesi araçlarından 1 kamyon

1 arazöz ve diğer araç gereç

kullanılmıştır.


UYGULAMA PROGRAMININ LOJİSTİĞİ

UYGULAMA ALANLARINA AİT GÖRÜNTÜLER

Taşkent



YeşilırmakYeşilırmak


10 Aralık tarihinde helikopter kazası gerçekleşmiştir ve geçici bir süreç için ara verilmiştir


UYGULAMA PROGRAMINDA KISA BİR ARA

3 Ocak 2009 tarihinde aynı özelliklere sahip olan Fransa’dan yeni bir helikopter getirilmiştir.

İkinci helikopter ile 5 Ocak 2009 tarihinde uygulama yeniden başlamıştır.


UYGULAMA PROGRAMINA DEVAM

Birbirine paralel şeritler halinde uygulama yapılmıştır.

Karpaz



Karpaz




Kantara


Arıdamı




Çatalköy


UYGULAMA KONTROL ÇALIŞMALARI

UYGULAMA SIRASINDA HAVA KOŞULLARININ TAKİBİ

Arazide sürekli rüzgar, sıcaklık ve nispi nem ölçümleri yapılarak uygulamanın doğru hava şartlarında gerçekleştirildiği garanti edilmiştir.


Uygulamadan önce araziye yerleştirilen özel spreyleme kartları ile hedef alanlara düşen damlacık yoğunluğu ve boyutları kontrol edilmiştir


ÖZEL SPREY DEPOZİT ÖLÇÜM KARTI


Sprey depozit ölçüm kartlarının toplanması ve incelenmesi

Güzelyurt Alevkaya

ÖZEL SPREY DEPOZİT ÖLÇÜM KARTI

ELISA testi uygulama yapılan alanlarındaki çam ibreleri üzerinde yeterli Btk depoziti bulunup bulunmadığını ve bu ürünün hedeflenen şekilde ulaşıp ulaşmadığını belirlemek için kullanılan bilimsel bir testtir.


Emilie Smith Akdeniz Orman sahasından ELİSA testi için ibre

toplarken

Envirotek labaraturarında Biyolog Tuğçe Güleryüz tarafından yapılan ELİSA testine

ait görüntü

ELISA Testi

UYGULAMA SONRASIDEĞERLENDİRME

ÇALIŞMALARI

Uzman Jean-Claude MARTIN (Fransa Akdeniz Orman Deneysel Birimi) tarafından geliştirilen Çamkese böceğine karşı Biyolojik Mücadelede

Bacillus Thuringiensis var Kurstaki

Uygulama Etkinliği Değerlendirme Metodolojisi

kullanılarak uygulama programının etkinliği değerlendirilmiştir

UYGULAMA SONRASI DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

UYGULAMA SONRASI DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI

KKTC’ de 2008-2009 yılında yürütülen havadan biyolojik mücadele uygulama programını değerlendirmek amacıyla uygulama programının başlamasından önce 4 farklı pilot bölge seçilmiştir ve Uygulama Değerlendirme teknik ekibi gözlem istasyonları kurmuştur.

Gözlem istasyonu kurulması

27-28 Kasım 2008 Değerlendirme programı için gözlem istasyonlarında canlı kolonilerin işaretlenmesine ait bazı fotoğraflar (Güzelyurt)

Gözlem istasyonu kurulması

UYGULAMA SONRASI DEĞERLENDİRMEÇALIŞMALARI

Ocak ayında uygulamaya tekrar başladıktan sonra yeni gözlem istasyonları kurulmuştur. O tarihlerde kolonilerin larval gelişimi konusunda da veriler toplanmıştır.

10 ve 12 Ocak 2009 Değerlendirme programı için gözlem istasyonlarında canlı kolonilerin işaretlenmesine ait bazı fotoğraflar (Kantara ve Girne)

UYGULAMA SONRASI SAHA İNCELEME ÇALIŞMALARI


Uzmanlar uygulama sonrasında canlı – ölü larva sayımı yaparken


Btk Uygulama Tarihi:10 Ocak 2009Fotoğraf tarihi:29 Ocak 2009 (Uygulamanın 19 gün sonrası)

Larva evreleri:, L2, L3, L4, L5

ARIDAMI BÖLGESİ



ÇATALKÖY BÖLGESİ

Btk Uygulama Tarihi:12 Ocak 2009Fotoğraf tarihi:30 Ocak 2009 (Uygulamanın 18 gün sonrası)

Larva evreleri: L3, L4, L5



Btk Uygulama Tarihi:13 Ocak 2009Fotoğraf tarihi:4 Şubat 2009 (Uygulamanın 18 gün sonrası)

Larva evreleri:L2, L3, L4

AKDENİZ BÖLGESİ



DİPKARPAZ BÖLGESİ

Btk Uygulama Tarihi:6 Ocak 2009Fotoğraf tarihi:2 Şubat 2009 (Uygulamanın 27 gün sonrası)

Larva evreleri: L2, L3, L4, L5



Btk Uygulama Tarihi:10 Aralık 2008Fotoğraf tarihi:25 Şubat 2009 (Uygulamanın 76 gün sonrası)

Larva evreleri: L1, L2, L3,

YEDİDALGA BÖLGESİ


UYGULAMA SONRASI ETKİNLİK SONUÇLARI

TOPLAM ETKİNLİK SONUCU: ORTALAMA %98 ORANINDA BAŞARILI OLDUĞU TESPİT EDİLDİ


ÖRNEK:Çatalköy gözlem istasyonun değerlendirmesi

GirneÇatalköyEmilie SMITH

2) Güliz KUSET3) Salih KARALIGİL

12.01.0923.02.09Kızılçam

1 X X X 42 X X X 33 X X X 44 X X X 35 X X X 46 X X X 47 X X X 48 X X X 49 X X X 4

10 X X X 411 X X X 412 X X X 413 X X X 414 X X X 415 X X X 4

İnceleme Tarihi :

2008-2009 Çamkese Böceğine Karşı Uygulama Programının DeğerlendirmeTablosu

Koloni Büyüklüğü GöstergesiLarvaEvresi

Uygulama Tarihi :

Sonuçlar

Bölge Şefliği :

KoloniveyaAğaçNo

CanlıKoloniler

Ölü veyaAz Aktif

OlanLarvalar

ÖlüKoloniler

INRA DEĞERLENDİRME SONUÇLARI

Ağaç Türü :

% 98.00 % 100.00 % 99.00

Minimum Ölüm Oranı

Potansiyel Ölüm Oranı

Etkinlik Oranı

Gözlem İstasyonu :

Gözlemcilerin Adı: 1)

Ortalama Ağaç Yükseklik: 3 m

Dışkı Göstergesi

Yeşil Kuru Büyük Orta Küçük



Uygulama yapılan alanlarda elde edilen yüksek larval ölüm oranı sayesinde çam kese böceklerinin ağaçlara vereceği tahribatı durdurulmuştur.

Defoliasyon (Yaprak kaybı) ölçümü

Uygulama alanında kolonilerin ölümünden dolayı tahribat durdurulmuştur (Arıdamı 24.02.09)


Uygulama sonrasında arazide özellikle yapılan gözlemlerde diğer hedef dışı canlıların etkilenmediği tespit edilmiştir.

Hedef-dışı Canlılar Üzerinde Etki Değerlendirmesi

Uygulama alanında ölü çamkese böceğin larvası ve yaşayan hedef dışı canlılardan örnekler Yedidalga- Güzelyurt 25.02.2009

HEDEF DIŞI CANLILAR

Uygulama alanında canlı uğur böceği Dipkarpaz- Kantara 24.02.2009




Uygulama alandaki doğal bitki örtüsü ve hedef-dışı canlıdan örnekler Akdeniz - Güzelyurt 25.02.2009

8000 ha orman uygulama alanlarda %98 ölüm oranı

Hedef-dışı canlıların olumsuz etkilenmediği görülmüştür.

2008Havadan Biyolojik Mücadele Programı

GENEL SONUÇ

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

SALİH KARALIGİLORMAN DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜ

2008 İlaçlama Semineri

Documents

Transcript of 2008 İlaçlama Semineri