براي شرايط سيستم خبره در كنترل تامين كنندگان طراحي يك

مختلف خريد

2سعيد كرباسيان, 1جعفر رزمي

دانشگاه تهران, دانشكده فني, گروه مهندسي صنايع

JRAZMI@ut.ac.ir

چكيده

يين دستي زنجيره تامين از در دنياي رقابت كنوني ، مساله ارزيابي ، انتخاب و برنامه ريزي اعضاي باالدستي و پااهميت شاياني برخوردار مي باشد، به صورتي كه شركت هاي موفق در حال حاضر درصدد استفاده از انواع تكنيك ها جهت

مشاهده رزمي و ديگران مدل هاي مختلفي در اين ارتباط ارائه شده است كه مي توان در مقاالت. اين امر مي باشند م هاي اطالعاتي در زنجيره و مدل هاي پشتيباني مي توان به مساله كنترل اعضاء زنجيره تامين بعد در كنار سيست. نمود

سيستم هاي كنترلي اعضاء زنجيره تامين بايد عالوه بر سرعت بايد از . برنامه ريزي اشاره كرد از ارزيابي ، انتخاب و ستم هاي خبره در مقاالت اخير در مقوله هاي گوناگون اشاره از طرفي ديگر سي. انعطاف و اثربخشي الزم برخوردار باشند

خصوصيات اين مدل ها در نظر گرفتن تمام حاالت براي يك تصميم گيرنده است كه به واسطه آن مي توان . شده استن كنندگان با اين مقاله سعي در تبيين مدلي دارد كه منجر به كنترل تامي. بدون اتالف وقت بهترين گزينه را انتخاب نمود

.توجه به وضعيت خريد دارد

سيسـتم هـاي - ارزيـابي، انتخـاب و برنامـه ريـزي و كنتـرل اعضـاء زنجيـره تـامين -مديريت زنجيره تامين:كلمات كليدي

.سيستم هاي خبره -اطالعاتي

مقدمه -1

يريت و توسعه زنجيره تامين خود با در نظرگرفتن بازار رقابت كنوني بسياري از شركت ها در صنايع مختلف سعي در مدبا تمركز بر مديريت زنجيره تامين و به علت وسعت دامنه اين مبحث شركت ها مي تواند بسياري از معضالت .دارند

يكي از مباحث بسيار بحث انگيز در مديريت زنجيره .يكي از اين مباحث مديريت خريد مي باشد .گريبانگير را حل نمايندر ارتباط با تامين كنندگان مي د تصميم گيري هاي متعددي همانند ارزيابي، انتخاب، كنترل، توسعه تامين مي باشد كه

از طرفي روابط بين خريدار و تامين كننده واضح است كه نمي تواند در تمامي وضعيت ها مطابق يك شيوه مشخص .باشد

دانشگاه تهران, دانشكده فني, گروه مهندسي صنايعو عضو هيئت علمي استاديار 1

ي زامياد طرح و برنامه شركت خودرو ساز كارشناس ارشد2

ند آن است كه در كارايي روابط بين اعضاء نيز تحقيقات جديد نشان داده است كه مديريت زنجيره تامين نيازم .باشديك ديدگاه عمومي را براي استفاده آن در مديريت تامين و Kraljic (1983) .(Bensaou, 1999) .مديريت شود

بود كه عالوه بر اينكه يك سري 2 در 2مدل ايشان براساس دسته بندي محصوالت در يك ماتريس .خريد ارائه نموداين ديدگاه حوزه مديريت خريد وتامين را گسترش ،هرا براي مديريت بر روابط تامين كننده ارائه مي نمودخطوط راهنما به صورت كلي مدلهاي اختصاص خريد هدفشان توسعه و پياده سازي استراتژي هاي مختلف خريد مي . وتوسعه مي داد

ر ارتباط با روابط با تامين كننده بر اساس اخيراً در ديدگاه هاي جديد معرفي شده كه د(Syson, 1992) باشد ,Boer)انتخاب تـــــامين كننده ،(Wynstra, 1998)موضوعات مختلفي ارائه شده است همانند توسعه محصول

هاي ويژه فرآيند،(Croom, 2000)تامين بر مبناي وب ، (Handfield,2000)توسعه تامين كننده ، ,(1998(Nellore and Söderquist, 2000) ، تامين كننده –خريد –تعامالت بين مهندسي(Nellore and Taylor,

Møller and) توسعه فراسازماني ،(Axelsson, 2000)تسهيالت براي تغيير در فرآيند هاي داخلي ،(2000

Momme, 2000).، ديگر نويسندگان مقاالت كه در توسعه مدل ها از مدلKraljic ه استفاده كرده است مي توان ب :موارد ذيل اشاره كرد

GELDERMAN&WEELE(2001,2002);AHMAN(2002),DUBOIS&PEDERSON(2002),OLSEN&ELLRAM(1997), Zolkiewski and Turnbull(2000); Nellore and Sِderquist(2000), Wynstra

and tenPierick (2000); Gelderman(2000), Bensaou(1999); Lilliecreutz and Ydreskog(1999); Olsen and Ellram(1997).

هدف اين مقاله ارائه يك . مي باشد kraljicكه در تمامي موارد اساس اين مدل ها براساس بحث هاي ارائه شده توسط مي باشد كه بر پايه آن تصميمات در ارتباط مديريت خريد kraljicمدل با استفاده از سيستم هاي خبره بر پايه ديدگاه

كه در نهايت بتوان تصميمات استراتژيك در ارتباط با قطعات مورد نياز با در وضعيت هاي مختلف . ه تر گرددسريعتر و بهين .اتخاذ نمود

با مديريت خريدارتباط در kraljic ديدگاه -2

kraljic ر اين ديدگاه ب . درنظر گرفت را اولين ديدگاه تقسيم بندي براي استراتژي هاي مختلف خريد1983 در سالبه عبارت ديگر خريد را در دو بعد مورد بررسي .حداقل كردن ريسك تامين و حداكثر نمودن قدرت براي خريد مي باشد پايه

Profit( اثر سودابعاد اين ماتريس. قرار مي دهد، از يك طرف ريسكي كه وجود دارد و از طرفي قدرت خريد كه وجود دارد

Impact( و ريسك تامين)Supply Risk( مدل بگونه اي طراحي شده است كه در مركز مختصات . مي باشد)نقطه شروع ( .مقدرا هر دو فاكتور مينيمم بوده و هر چه از مركز دو مي شويم مقادير فاكتورهاي تعريف شده افزايش مي يابند

دگاه دو بعدي دارد اين مدل يك دي . مي باشد اين ديدگاه يك ديدگاه استراتژيك براي خريد در وضعيت هاي مختلـــــف مربـوط بـه كبراسـاس ريسـ . كه در دو جهت سعي در كنترل وضعيت خريد براي رسيدن به بهترين وضعيت براي خريـد دارد

(Profit Impact )و ميزان اهميت استراتژيك و سودآوري آيتم خريداري شده در محصول نهـايي ) Supply Risk(تامين اهميت استراتژيك در ارتباط با ميزان ارزش افزودگي قطعه مـورد نظـردر .هده نمود ميتوان چهار وضعيت مطابق شكل يك مشا

.ارتباط با محصول، درصد هزينه مربوط به آن قطعه در كل هزينه ها و تاثير آن بر ميـزان سـود آوري مربـوط بـه خريـدار دارد ، ميزان جانشين شدن آيتم خريداري شده با آيـتم پيچيدگي بازار در ارتباط با اطمينان به تامين از تامين كننده هاي مورد نظر

تـامين كننـدگان انحصـاري . هاي ديگر و ميزان تكنولوژي مورد نياز براي مواد، موانع و هزينه لجستيك و پيچيدگي مي باشـد .سبب باال بردن ريسك تامين مي شوند

محصولي را توليد مـي ,محدوده استانداردآيتم هايي هستند كه تامين كنندگان در (Non-critical) اقالم غير بحرانيآيـتم هـايي هسـتند كـه Leverage) (اقـالم نفـوذي .نمايند وهمواره ميزان موجودي و سفارش آن به مقدار بهينه مي باشد

مـورد اقالم .خريدار براي آنها قدرت مانور بزرگي دارد و مي تواند از طريق مناقصه و يا جانشين نمودن آيتم خريدار اقدام نمايددر اين وضعيت تضمين مقـدار، . آيتم هايي هستند كه در گير مشكالت و ريسك هاي عديده اي هستند (Bottleneck)تنگنا

.ددكنترل تامين كننده، برنامه هاي مربوط به داشتن موجودي اطمينان پيشنهاد مي گريـن وضـعيت رابطـه اسـتراتژيك بـين آخرين دسته اي هستند بررسي مي گردد كـه در ا Strategic)(اقالم استراتژيك . خريدار در برابر بازار داراي اختيارات متفاوتي مي باشد,براساس هر كدام از وضعيت ها. .شكل مي گيرد خريدار و تامين كننده

,Shell, Alcatel, Philips, Akzo Nobelبا وجود گذشت چندين سال از ارائه اين مدل شـركت هـاي بزرگـي هماننـد

Océ and Siemens در يك مطالعه كه توسط . از اين مدل استفاده مي نمايند در حال حاضرBoodie(1997) از شـركت درصد از مديران خريد از اين استراتژي براي استراتژي هاي خريد استفاده مـي كننـد و 50انجام گرفت قريب به هاي هلندي

. از اين آناليز گزارش داده شده است درصد استفاده85 پرسنل ، باالي 5000در شركت هاي باالتر از

براساس خصوصيات هر كدام از مناطق در شكل يك مديريت هاي مختلفي جهت انتخاب و ارزيابي تامين كنندگان وجـود . نشان داده شد2 به صورت شكل DUBIOS [5] دارد كه توسط

MATERIALS

MANAGEMENT

SUPPLY

MANAGEMENT

SOURCING MANANGEMENT

PURCHASING

MANAGEMENT

����� ���� ��

��������� ���

��� ��� �����

DUBIOS تقسيم بندي مديريت خريد توسط -2شكل

نفوذياقالم Leverage( items)

اقالم استراتژيك(strategic

items)

مورد تنگنااقالم Bottleneck(

Items)

اقالم غيربحراني(Routine items)

ريسك تامين

اهميت استراتژيك

وميزان سود آوري

kraljic تقسيم بندي اقالم خريداري توسط -1شكل ()

و نحوع عملكرد آن بره خسيستم معرفي -3

مطرح شده و به سرعت كاربردهاي گوناگوني در 80يستم هاي خبره، شاخه اي از هوش مصنوعي مي باشد كه از دهه ساين نوع سيستم ها در زمينه هاي تصميم گيري همانند پيش بيني، برنامه ريزي و . زمينه هاي مختلف تصميم گيري پيدا نمود

بي استفاده گردد كه از اين نظر مي توان سيستم هاي خبره را يكي از كنترل، نگهداري، طراحي، پايش توانسته است به خوكه مي توان به مقاالت I;.موفق ترين سيستم هاي هوش مصنوعي با بيشترين كـــــــــــــاربرد علمي و عملي دانست

Hayes-routh (1983) , ,Dutta(1985) , Davis(1984), Bonissone(1983), Wiess(1983)اشاره كرد . سيستم خبره، عبارت است از يك برنامه هوشمند كامپيوتري كـه بـا اسـتفاده از دانـش وروش هـاي اسـتنتاجي، مسـائل

سيستم هاي خبره به صـورت كلـي بـراي دو . مشكلي را كه عموماً تخصص انساني قابل مالحظه اي را مي طلبد، حل مي كند :دسته زير كاربرد دارد

كه نتايج را شبيه سازي مي نمايندتوانايي براي ساختن سيستم هايي � . توانايي براي ساختن سيستم هايي كه نتايج را بتوانند توضيح و تفسير نمايند �

همانگونه كه انسان براي تصميم گيري و انتخاب به دانش خود مراجعه كرده و پس از بررسي و اسـتنتاج الزم،يـك مـورد با استفاده از يك پايگاه دانش و همچنين بررسي الزم اقدام به راهنمـايي و ، سيستم خبره نيز نمايد خاصي را انتخاب و ارائه مي

:يك سيستم خبره از اجزاي زير تشكيل شده است. حل مي نمايد ارائه راه )Knowledge Base(پايگاه دانش -الف )Inference Engine(موتور استنتاجي -ب )User Interface(ارتباط با كاربر -ج

:بره در شكل زير مشخص گرديده استساختار يك سيستم خ

با توجه به مطالب اشاره شده مشخص است كه براساس ماتريس اشاره شده و وضعيت هاي خريد مي توان قوانين معينـي در هر .تعريف نمود كه با اين پايگاه مي توان كنترل تامين كنندگان را انجام داد) Knowledge BASE(بعنوان پايگاه دانش

مربوط به تصميم گيري را به صورت موارد ذيل در هر يك از حـاالت ) Rules(دستورات م از وضعيت هاي خريد مي توان كدا را بـا توجـه بـه ه، كه قابليت تهيه يك سيستم خبرVP-Experنوشت، پس از تكميل آن با استفاده از نرم افزار هايي همانند

Rules م خبره براي كنترل تامين كنندگان استفاده نمودتعريف شده دارد ،مي توان از يك سيست.

دياگرام مربوط به نحوه عملكرد سيستم خبره-3شكل

:تشريح مدل -4

مربوط به خريد اشاره شده است كه در اينجا راهكار ها جهت كنترل انتخاب وضعيت هاي Kraljic (1983)در مقاله خبره ارائه شده تصميم گيري در قالب يك سيستم و به صورت شروط جهتارائه شده استتامين كننده بعد از سفارش دهي

بعد از سفار ش دهي قطعات از تامين كنندگان جهت رسيدن به موقع محموله هاي قطعات براساس برنامه زمان بندي .استكه براساس در صد مقدار سفارش خريدار تا چه حد برنامه واقعي نياز به كنترل برنامه توليد تامين كنندگان مي باشد شده

مي بايست با در ارتباط با هر كدام از وضعيت هاي خريد . برنامه ريزي شده نزديك تر مي باشدتوليد تامين كننده به مقدار به گونه اي كه در قسمتهاي بر اساس شروط تصميم گيريرا مختلفبه حالت ديگر راهكار هايخريد تغيير وضعيت توجه به

صنعت موجب افزايش سرعت و دقت در تصميم استفاده از اين سيستم خبره در. بعدي مي آيد در سيستم خبره كد نمود . گيري مي گردد

) Routine items (معمولاقالم -4-1

اهميت استراتژيك و ارزش پولي آنها در اين اقالم، اقالم عمومي هستند كه براي آنها تامين كنندگان زيادي وجود دارد و ي خاصي براي ساخت و خريد اين گونه اقالم ضروريجهت ارزش افزودگي محصول نهايي پايين مي باشد و دانش و تكنولوژ

و استفاده سياست در مورد انتخاب اين نوع تامين كنندگان كاهش هزينه سفارش دهي مربوط به اين اقالم مي باشد. نميباشد .مي شود از ارتباطات الكترونيكي جهت سفارش دهي و كنترل تامين كننده ترجيح داده

:باشد در اين صورتو دسته اقالم معمول جزاگر آيتم خريداري شده • .صورت مي گيردتامين كننده از بازديد دوره اي نامنظم از درصد انطباق مقدار سفارش با مقدار تحويل داده شده • نداشته باشد مناسب وجود انطباقچنانچه •

o ايگزين مي گردد و به علت فراواني تامين كننده، تامين كننده فعلي با تامين كننده جديد ج :در اين صورت .يا تامين كننده جديدي اضافه مي گردد

:)Leverage items( اهرمياقالم-4-2

عالوه بر تعدد تامين كنندگان، اهميت استراتژيك و ميزان ارزش افزودگي آيتم خريداري شده نيز باال مي در اين وضعيت اما با اين وجـود خريـدار در ايـن .د پيدا مي كن معمول اقالم لذا در اين حالت روابط ميان اعضاء اهميت باالتري نسبت به .باشد

حدي نسبت بـه اقـالم مي باشد كه هزينه خريد آن پايين ترين باشد و قرار دادها تا وضعيت هم در جستجوي تامين كننده اي .بلندمدت تر مي باشدمعمول

اگر آيتم خريداري شده با اهميت باشد •به علت باال بودن ارزش (نطباق مقدار سفارش با مقدار توليد و مقدار تحويل داده شده بازديد دوره اي منظم از درصد ا •

. صورت مي گيردو نيز معيار هاي موردنظر) اين قطعات

نداشته باشد مناسب وجود انطباقچنانچه • .رد به تامين كننده هشدار داده مي شود كه با اعمال سياست هايي بتواند اين عدم انطباق را از بين بب •

اگر موفق نشود �

به علت فراواني تامين كننده، تامين كننده فعلي با تامين كننده جديد جايگزين مي گردد و يا �در صورتي كه امكان رسيدن برنامه توليد براساس برنامه . تامين كننده جديدي اضافه مي گردد

.زمان بندي توليد نباشد برنامه توليد تغيير مي يابد

:items (Bottleneck(در وضعيت تنگنا اقالم -4-3

به علت .در اين حالت ريسك تامين از تامين كننده افزايش مي دهد و اقالم خريداري نيز داراي ارزش پاييني هستندو در اين حالت قدرت تسلط تامين كننده بر خريدار زياد است ,استاندارد بودن قطعه مورد نظر ازلحاظ ماده يا تكنولوژي در بازار

.تامين كننده حالت انحصاري را براي خريدار دارد

: باشد در اين صورت در اين وضعيت آيتم خريداري شده اگر •بازديد دوره اي بسيار منظم و دقيق از درصد انطباق مقدار سفارش با مقدار توليد و مقدار تحويل داده شده و معيار •

)ن كنندگان و وابستگي زياد به تامين كنندهبه علت انحصاري بودن تامي. (هاي مورد نظر مي شودo به علت تعداد كم تامين كننده وانحصاري بودن اقالم در , نداشته باشد مناسب وجود انطباقچنانچه

. بو جود مي آيدذيلخواستي دو وضعيت

o 1 ( اگر امكان جايگزيني با اقالم ديگر و يا ساده سازي آيتم خريداري باشد: .سمت جايگزيني تامين كننده فعلي با تامين كنندگان جديد با يك آيتم جديد اقدام نمايدخريدار مي تواند به

) : وجود نداشته باشدامكان جايگزيني(در غير اين صورت ) 2

تمهيداتي براي دور ه هاي شده و همچنينر برنامه توليد زمان بندي شده ايجادددر اين صورت تغييراتي .تياطي درنظر گرفته مي شود همانند افزايش ذخيره احآتي

:items) (Strategicاقالم استراتژيك -4-4

در اين حالت ريسك مربوط به تامين كننده در سطح بااليي قرار دارد و عالوه بر آن اقالم خريداري شده داراي ارزش نده و خريدار به صورت در اين حالت تامين كن. قدرت تسلط تامين كننده و خريدار متعادل استوافزودگي زيادي هستند

. زنجيره تامين تبديل مي گردندشركاءبه (بازديد دوره اي بسيار منظم و دقيق توسط خريدار و تامين كننده از برنامه توليد يكديگر و نيز وضعيت كل معيار ها

ومايل به در اين حالت هر دو عض.ايجاد مي گردد) )ParTNERSHIP(اكت علت تبديل شدن نوع همكاري به حالت شرزنجيره تامين بر مي باشند و ارتباط واقعي در همكاري در جهت محقق شدن برنامه هاي توليد و ايجاد همكاري هاي بيشتر

.پايه اعتماد شكل مي گيردo نداشته باشد مناسب وجود انطباقدر اين حالت چنانچه

ين عدم انطباق را از بين ببرد به تامين كننده هشدار داده مي شود كه با اعمال سياست هايي بتواند اo اگر موفق نشود و يا براساس عملكرد معيار ها حركت ننمايد:

تا در دوره آتي تامين بوجود مي آيد اهرميتغييردربرنامه زمان بندي توليد وحركت به سمت وضعيت آيتم .كننده فعلي با تامين كننده هاي جديد جايگزين گردد

نمايش داده 4اين موضوع در شكل ( ناپايدار موجود به سمت وضعيت بهينه را دارد اين مدل سعي در حركت از وضعيت معمولي سعي در تبديل و سمت گيري آنها به وضعيت اقالم Bottleneck، به صورتي كه در ارتباط با اقالم )شده است

)Routine (اهرمي با اقالمدر ارتباط . در اين وضعيت احتمال برخورد با كمبود كاهش مي يابد. دارد )Leverage ( به علتدر اين وضعيت حركت به سوي روابط . دارد)Strategic( استراتژيك اهميت فراوان اين دسته، سعي در حركت به سمت اقالم

آغاز مي گردد كه در نهايت منجر به شكل گيري روابط بلند مدت و ) Partnership(اعضاء زنجيره تامين عميق شراكتدر اين وضعيت فعاليتهاي مشترك همانندآموزش و طراحي بين اعضاء زنجيره . اعضا ء زنجيره تامين مي گردداستراتژيك بين ديدگاه سيستماتيكي كه مدل ارائه شده در ارتباط با كنترل تامين كنندگان مي دهد منجر به ايجاد يك زنجيره . شكل مي گيرد

در وضعيت هاي مختلف در تم خبره جهت كنترل تامين كنندگانسيس فلو چارت تصميم گيري در .تامين يكپارچه مي گردد . نشان داده شده است5شكل

Leverage items

strategic items

Bottleneck

Items

Routine

items

ريسك تامين كننده

اهميت استراتژيك

وميزان سود آوري

ركت از وضعيت هاي مختلف در تصميم گيري خريد نحوه تصميم گيري و ح-4شكل

مربوط به سيستم خبره كنترل تامين كنندگان فلوچارت -5شكل

جمع بندي و نتيجه گيري-5 جهت استراتژي خريد و سيستم خبره مرتبط جهت تصميم گيري جهت كنترل تامين Kraljicدر اين مقاله ديدگاه

در ادامه راهكار هاي كنترل تامين كنندگان در هر وضعيت تشريح گرديدكه در نهايت در .ارائه شدكنندگان يك زنجيره تامين مزيت اين مدل ارائه يك ديدگاه سيستمي به كنترل تامين كنندگان . قالب قوانين مربوط به سيستم هاي خبره ارائه گرديد

اين سيستم در كنار انواع سيستمهاي . را ارائه مي نمايدميباشد كه در كمترين زمان با كمترين خطا بهينه ترين تصميم گيري مي تواند يك سيتسم اطالعاتي يكپارچه و هماهنگ را بوجود آورد كه اعضا توسط آن MIS و DSSاطالعاتي ديگر همانند

به علت سرعت گردش اطالعات، مواد، محصول و تصميم گيري هاي مرتبط با آن را افزايش دهند و موجودي هاي ناخواسته مقاالت جديد در مديريت زنجيره تامين و لجستيك . را كاهش مي دهد (BULL WHIP)اثراتي همانند اثر شالق چرمي

.همگي بر ايجاد سيستم هاي تصميم گيري نيرومند اتفاق نظر داشته اندستم هاي خبره جهت كنترل مطالعات آتي در ارتباط با ارائه مدل همسان با مدل تامين كنندگان در ارتباط با كاربرد سي

همچنين استفاده از . هم اكنون توسط نويسندگان مقاله در دست مطالعه استعضو هاي باالدستي شامل مراكز توزيع و بازار و الگوريتم هاي فوق ابتكاري مانند الگوريتم ژنتيك جهت كنترل اعضاء زنجيره تامين تكنيك هاي نوين همانند هوش مصنوعي

. دنباش توانند موثر مي

مراجع

1-“DEVELOPING A COMPREHENSIVE INFORMATION SYSTEM FOR A CAR COMPANY WITHIN SUPPLY CHAIN, ” S. KARBASIAN, J.RAZMI, R. T. MOGHADDAM; THE 33RD INTERNATIONAL CONFERENCE ON COMPUTERS AND INDUSTRIAL ENGINEERING ,MARCH 25-27, 2004

كرباسيان، ارائه يك مدل تصميم گيري جهت برنامه ريزي ، ارزيابي و انتخاب بازار در زنجيره تامين، پژوهشنامه موسسه رزمي، اكبري،-2

83مطالعات بازرگاني، بهار

مين؛ ، رزمي، رباني، رضايي، كرباسيان، ارائه يك مدل تصميم گيري جهت برنامه ريزي ، ارزيابي و انتخاب تامين كنندگان در زنجيره تا-3

)در انتظار چاپ(مجله دانشكده فني دانشگاه تهران،

4-Bensaou M., Portfolios of buyer-supplier relationships, Sloan Management Review, VOL. 40, NO.4, PP.35-44, , 1999.

5-Kraljic P., Purchasing must become supply management. Harvard Business Review,VOL. 61, NO. 5 ,PP. 109-117, 1983.

6-Syson, R, Improve Purchase Performance, Pitman Publishing, London, 1992. 7-Wynstra, J.Y.F., Purchasing Involvement in Product Development, Doctoral thesis, Eindhoven Centre for

Innovation Studies, Eindhoven University of Technology, 1998. 8- Boer, L. de, Operations research in support of purchasing – design of a toolbox for supplier selection,

Doctoral thesis, University of Twente, Enschede, 1998.

9- Handfield, R.B., D.R. Krause, T.V. Scannell and R.M. Monczka, Avoid the pitfalls in supplier development, Sloan Management Review, VOL.41, NO. 1, PP. 37-49, 2000.

10-Croom, S.R., The Impact of Web-Based Procurement on the Management of Operating Resources Supply, The Journal of Supply Chain Management,VOL. 36, NO. 1, PP. 4-13, 2000.

11- Nellore, R. and K. Soderquist, Portfolio Approaches to Procurement – Analysing the Missing Link to Specifications, Long Range Planning,VOL. 33, NO. 2, PP. 245-267, 2000.

12- Nellore, R. and J.E. Taylor, Using Portfolio Approaches to Manage Engineering-Purchasing-Supplier Interaction, Production and Inventory Management, VOL 41, NO. 1, PP. 6-12 , 2000.

13- Axelsson, B., K. Frisk and A. Najib, From buying to supply management – a multifaceted change venture, Proceedings of the 9th International IPSERA Conference, London, Canada, PP. 55-66, 2000.

14- Møller, M. and J. Momme, Supplier segmentation in theory and practice – towards a competence perspective, Proceedings of the 9th International IPSERA Conference, London, Canada, PP. 508-519, 2000.

15-Gelderman, C.J. and A.J. van Weele, Advancements in the use of a purchasing –portfolio approach: a case study. Proceedings of the 10th International IPSERA Conference, Jِnkِping,Sweden, PP. 403-415, 2001.

16-Gelderman, C.J. and A.J. van Weele. Strategic Direction Through Purchasing Portfolio Management: A Case Study, International Journal of Supply Chain Management, VOL. 38, NO. 2, PP. 30-37, 2002. 17-Ahman, S., Strategic Sourcing of Suppliers in a Supply Network, Proceedings of the 11th International IPSERA Conference, Enschede, The Netherlands, PP. 1-10, 2002. 18-Dubois, A. and A.-C. Pedersen, Why Relationships do Not Fit into Purchasing Portfolio Models – A Comparison Between the Portfolio and Industrial Network Approaches, European Journal of Purchasing & Supply Management, VOL. 8, NO. 1, PP. 35-42, 2002. 19-Olsen, R.F. and L.M. Ellram, A portfolio approach to supplier relationships. Industrial Marketing Management, VOL.26, NO.2, PP.101-113 , 1997. 20-Zolkiewski, J. and P. Turnbull, Relationship portfolios – past present and future.Proceedings of the 16th Annual IMP Conference, Bath, United Kingdom, 2000. 21- Nellore, R. and K. Sِderquist. Portfolio approaches to procurement analysing the missing link to

specifications. Long Range Planning ,VOL. 33, NO. 2, PP.245-267, 2000. 22- Wynstra, J.Y.F. and E. ten Pierick, Managing supplier involvement in new product development: a portfolio approach. European Journal of Purchasing & Supply Management, VOL. 6, NO.1,PP. 49-57, 2000. 23- Gelderman, C.J., Rethinking Kraljic: towards a purchasing portfolio model, based on mutual buyer-supplier dependence. Danish Purchasing & Logistics Forum, VOL. 37, NO. 10, PP. 9-15, 2000. 24- Bensaou, M.. Portfolios of buyer-supplier relationships. Sloan Management Review, VOL.40, NO.4, PP. 35-44, 1999. 25- Lilliecreutz, J. and L. Ydreskog, Supplier classification as an enabler for a differentiated purchasing strategy. Global Purchasing & Supply Chain Management, November, PP. 66-74, 1999. 26- Olsen, R.F. and L.M. Ellram, A portfolio approach to supplier relationships. Industrial Marketing Management, VOL. 26 NO.2,PP. 101-113, 1997. 27-Boodie, M.L.J., World Class Purchasing in Nederland is fictie en helaas nog geen werkelijkheid. Berenschot Inkoopenquete, Berenschot Inkoopmanagement, Utrech, 1997 28-Hayes-routh R., Waterman D. A. , Lenat D. B., Building Expert Systems , Addison-Wesley Publishing ,1983. 29-Dutta D., Joshi S.,Mr1:An Expert System For For Configuration Of Modular Robots & Some Prototype Examples For Expert Systems,West Lafayette, 1985. 30-Davis B. J. , Darbyshire I. L.The Use Of Expert Systems In Process Planing, Annals Of CIRP, Vol. 33, PP.303-306, 1984. 31-Bonissone, P. P., Delta: An Expert System To Troublshoot Diesel Electrical Locomotive, Proceeding Of Acm ,New York, PP. 44-45,1983. 32-Wiess. M., Kulikowski C. A.,Expert : A System For Developing Consultation Models,Proceedings Of IJCAI, PP. 942-947, 1983.