ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Κείmicroενο διδαγmicroένο από το πρωτότυποΠλάτωνος Πολιτεία 519D ndash 520A

laquo Ἒπειτrsquo ἔφη ἀδικήσοmicroεν αὐτούς καί ποιήσοmicroεν χεῖρον ζῆν δυνατόναὐτοῖς ὄν ἄmicroεινον Ἐπελάθου ἦν δrsquo ἐγώ πάλιν ὦ φίλε ὅτι νόmicroῳ οὐ τοῦτο microέλει ὅπως ἕν τιγένος ἐν πόλει διαφερόντως εὖ πράξει ἀλλrsquo ἐν ὅλῃ τῇ πόλει τοῦτοmicroηχανᾶται ἐγγενέσθαι συναρmicroόττων τούς πολίτας πειθοῖ καί ἀνάγκη ποιῶνmicroεταδιδόναι ἀλλήλοις τῆς ὠφελίας ἥν ἄν ἕκαστοι τό κοινόν δυνατοί ὦσιὠφελεῖν καί αὐτός ἐmicroποιῶν τοιούτους ἄνδρας ἐν τῇ πόλει οὐχ ἵνα ἀφιῇτρέπεσθαι ὅπῃ ἕκαστος βούλεται ἀλλrsquo ἵνα καταχρῆται αὐτός αὐτοῖς ἐπί τόνσύνδεσmicroον τῆς πόλεως Ἀληθῆ ἔφη middot ἐπελαθόmicroην γάρΣκέψαι τοίνυν εἶπον ὦ Γλαύκων ὅτι οὐδrsquo ἀδικήσοmicroεν τούς παρrsquo ἡmicroῖνφιλοσόφους γιγνοmicroένους ἀλλά δίκαια πρός αὐτούς ἐροῦmicroεν προσαναγκάζοντες τῶν ἄλλων ἐπιmicroελεῖσθαι τε καί φυλάττειν raquo

Α Από το κείmicroενο που σας δίνεται να microεταφράσετε το απόσπασmicroα laquo Ἒπειτrsquo ἔφη τῆς πόλεως raquo ( Μονάδες 10 )

Β1 Ο Γλαύκων υποβάλλει την ένσταση ότι αν αναγκάσουν τουςφιλοσόφους να επιστρέψουν στο σπήλαιο θα τους αδικήσουν αφούθα τους αναγκάσουν να ζουν χειρότερα ενώ microπορούν να ζήσουνκαλύτεραα) Τι απαντά ο Σωκράτης στον Γλαύκωνα Είναι κατά τη γνώmicroη σας πειστικό το επιχείρηmicroα του Σωκράτη β) Πώς κρίνετε εσείς την άποψη του Γλαύκωνα ( Μονάδες 10 )

Β2 Στην ενότητα αυτή προσωποποιείται ο νόmicroος ποιοι ρηmicroατικοίτύποι συmicroβάλλουν σrsquo αυτό Ποιο το αποτέλεσmicroα της χρησιmicroοποίησήςτους στο λόγο ( Μονάδες 10 )

Β3 Κείmicroενο διδαγmicroένο από microετάφρασηΑριστοτέλη Πολιτικά Ενότητα 18η

laquo Για το πλήθος microπορεί κανείς να πει τούτο το κάθε επιmicroέρους άτοmicroο microπορείνα microην είναι τίποτε το αξιόλογο ενωmicroένοι όmicroως όλοι microαζί είναι ενδεχόmicroενονα είναι όχι σαν άτοmicroα αλλά σαν σύνολο καλύτεροι από εκείνους - όπωςακριβώς τα δείπνα που γίνονται microε τη συνεισφορά πολλών είναι καλύτερααπό εκείνα που γίνονται microε έξοδα ενός microόνο ανθρώπου raquo

Αφού microελετήσετε το παραπάνω απόσπασmicroα να απαντήσετε στο ακόλουθοερώτηmicroα το γεγονός ότι ο Πλάτων και ο Σωκράτης δίνουν προτεραιότηταστον ειδήmicroονα δηλαδή τον laquoειδικόraquo ( βλ φιλοσόφους ndash βασιλείς ) που είναιικανός να λάβει ορθές αποφάσεις και Ο Αριστοτέλης στο πλήθος στουςπολίτες που αθροιστικά ( ή συλλογικά ) διαθέτουν περισσότερη αρετή καιφρόνηση για να ασκήσουν πολιτική εξουσία σηmicroαίνει ότι κάποιος από τουςφιλοσόφους laquo σφάλλει raquo ( Μονάδες 10 )

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Β4 Ποια είναι τα microέρη της ψυχής κατά τον Πλάτωνα και σε ποια σχέσηβρίσκονται microε τις τάξεις της πολιτείας ( Μονάδες 10 )

Β5 Χεῖρον ἀδικήσοmicroεν εὖ πράξει ὠφελία ἀφίηmicroι ἀληθῆ ἐπιmicroελοῦmicroαι ναγράψετε τα αντίθετα των λέξεων που σας δίνονται ( στην αρχαία ελληνική )

Γ Αδίδακτο κείmicroενο Ισοκράτους Πανηγυρικός sect 133 - 134

Ἡγοῦmicroαι δrsquo εἴ τινες ἄλλοθεν ἐπελθόντες θεαταί γένοιντο τῶν παρόντωνπραγmicroάτων πολλήν ἄν αὐτούς καταγνῶναι microανίαν ἀmicroφοτέρων ἡmicroῶν οἵτινες οὕτωπερί microικρῶν κινδυνεύοmicroεν ἐξόν ἀδεῶς πολλά κεκτῆσθαι καί τήν ἡmicroετέραν αὐτῶνχώραν διαφθείροmicroεν ἀmicroελήσαντες την Ἀσίαν καρποῦσθαι Και τῷ microέν οὐδένπρουργιαίτερον ἔστιν ἤ σκοπεῖν ἐξ ὧν microηδέποτε παυσόmicroεθα προς ἀλλήλουςπολεmicroοῦντες ἡmicroεῖς δέ τοσούτου δέοmicroεν συγκρούειν τι τῶν ἑκείνου πραγmicroάτων ἤποιεῖν στασιάζειν ὥστε καί τάς διά τήν τύχην αὐτῷ γεγενηmicroένας ταραχάςσυνδιαλύειν ἐπιχειροῦmicroεν οἵτινες καί τοῖν στρατοπέδοιν τοῖν περί Κύπρον ἐῶmicroεναὐτόν τῷ microέν χρησθαι τό δέ πολιορκεῖν ἀmicroφοτέροιν αὐτοῖν της Ἑλλάδος ὄντοιν

Γ1 Να microεταφραστεί το απόσπασmicroα ( Μονάδες 20 )

Γ2α Να χαρακτηρισθούν συντακτικά οι όροι microανίαν τοῖν στρατοπέδοιν ἐπελθόντες ἐξόν τῆς Ἑλλάδος Οι microετοχές να αναλυθούν στις αντίστοιχεςδευτερεύουσες προτάσεις ( Μονάδες 5 )

Γ2β Να βρεθεί ο πλαγιασmicroένος υποθετικός λόγος του κειmicroένου και ναχαρακτηρισθεί αφού γίνουν οι απαραίτητες microετατροπές ( Μονάδες 5)

Γ3α καταγνῶναι κεκτῆσθαι χρῆσθαι ἐῶmicroεν να αντικατασταθούνχρονικά στη φωνή που βρίσκονται οι ρηmicroατικοί τύποι

β καταγνῶναι κεκτῆσθαι χρῆσθαι να γράψετε το β΄ενικό πρόσωποστο χρόνο και τη φωνή που βρίσκεται ο τύπος σε όλες τις εγκλίσεις

γ ἐῶmicroεν ἐπελθόντες να γραφει η προστακτική του Ενεστώτα

δ πολλήν προυργιαίτερον( επίθετο ) να γραφούν οι υπόλοιποιβαθmicroοί(Μονάδες 10 )

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

- Επειτα είπε θα τους αδικήσουmicroε και θα τους κάνουmicroε να ζουνχειρότερα ενώ θα microπορούσαν να ζουν καλύτερα - Ξέχασες πάλι φίλε microου είπα εγώ ότι ο νόmicroος δεν ενδιαφέρεται γιrsquoαυτό δηλαδή πώς θα ευτυχήσει εξαιρετικά microία κοινωνική τάξη microέσαστην πόλη αλλά επιδιώκει να υπάρξει αυτό για ολόκληρη την πόλη ενώνοντας σε ένα αρmicroονικό σύνολο τους πολίτες microε την πειθώ και τονεξαναγκασmicroό κάνοντας να microεταδίδουν ο ένας στον άλλο την ωφέλειαπου microπορεί ο καθένας να προσφέρει στο σύνολο και ο ίδιοςδηmicroιουργώντας τέτοιους πολίτες microέσα στην πόλη microε σκοπό όχι να τουςαφήνει να κατευθύνεται ο καθένας όπου θέλει αλλά να τουςχρησιmicroοποιεί ο ίδιος για να laquo δένει raquo microαζί σε microία ενότητα την πόλη

Β1 Ο Σωκράτης απαντά στο Γλαύκωνα ότι microέληmicroα του νόmicroου δεν είναι ηευδαιmicroονία microιας συγκεκριmicroένης κατηγορίας πολιτών αλλά ολόκληρης τηςπολιτείας ∆ιατυπώνει έτσι το ιδεώδες της κοινωνικής αρmicroονίας χάρη στοοποίο επιτυγχάνεται η ενότητα της ιδανικής πολιτείας Ο Σωκράτηςτεκmicroηριώνει αυτή την άποψη microε τα εξής επιχειρήmicroατα ο νόmicroος α) επιδιώκει τη συγκρότηση των πολιτών σε ενιαίο και αρmicroονικό σύνολο χρησιmicroοποιώντας την πειθώ και τον καταναγκασmicroό β) κάνει τους πολίτες να αναπτύσσουν την κοινωνική αλληλεγγύη microεταξύ

τους και προκαλεί σrsquo αυτούς τη συναίσθηση της ευθύνης ότι δηλαδή

οφείλουν να προσφέρουν όλοι για το κοινό σύνολο και

γ) διαπαιδαγωγεί τους πολίτες microε στόχο τη διατήρηση της κοινωνικής

συνοχής και το κοινό καλό Αυτό όmicroως έmicromicroεσα σηmicroαίνει ότι η πολιτεία

επεmicroβαίνει νοmicroοθετικά σε όλο το φάσmicroα των δραστηριοτήτων του πολίτη

δηλαδή και στην επαγγελmicroατική του δραστηριότητα και στον ιδιωτικό του

βίο Έτσι το αρmicroονικό σύνολο που οραmicroατίζεται ο Πλάτων δε

διαmicroορφώνεται ελεύθερα αλλά στην περίπτωση που οι πολίτες δεν

πείθονται να ενεργούν όπως επιτάσσει ο νόmicroος προβλέπεται και η

άσκηση βίας Βέβαια η αναγκαστική επιβολή κανόνων απαγορεύσεων

και κυρώσεων βρίσκεται microέσα στη φύση των νόmicroων όmicroως η τόσο

προχωρηmicroένη παρέmicroβαση στις ελεύθερες επιλογές των πολιτών όπως για

παράδειγmicroα στην περίπτωση των φιλοσόφων που εξαναγκάζονται να

εγκαταλείψουν τη δική τους ευδαιmicroονία ( πνευmicroατικές ενασχολήσεις )

αντίκειται στο πνεύmicroα της δηmicroοκρατίας και στην αρχή του σεβασmicroού της

προσωπικής ελευθερίας Παρrsquo όλα αυτά οι ανελεύθεροι αυτοί περιορισmicroοί

συντελούν κατά την πλατωνική θεωρία στην αληθινή ελευθερία του

πνεύmicroατος Και τούτο laquo γιατί η ελευθερία του πνεύmicroατος στο πλατωνικό

σύστηmicroα αξιών σηmicroαίνει την κυριαρχία του Λόγου επάνω στις άλογες

δυνάmicroεις της ατοmicroικής και κοινωνικής ζωής raquo ( Κ Τσάτσος ) ∆υστυχώς

όmicroως αυτήν την ελευθερία θέλησε ο Πλάτων να την επιβάλλει αναγκαστικά

στην πολιτεία του γιατί νόmicroιζε ότι η ελευθερία επιβάλλεται ενώ στην

πραγmicroατικότητα από καmicroιά επιβολή δεν microπορεί να γεννηθεί

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Β2 Ο Γλαύκων διατυπώνει microία οξυδερκή άποψη ότι δηλαδή εάνεξαναγκάσουmicroε τους φιλοσόφους να εγκαταλείψουν τη microακαριότητα που τουςπροσφέρει ο θεωρητικός βίος και τους πιέσουmicroε να αναλάβουν την πολιτικήεξουσία θα τους κάνουmicroε να ζουν χειρότερα θα τους αδικήσουmicroε Ο συλλογισmicroός του Γλαύκωνα φαίνεται να είναι εύστοχος αλλά προκύπτειαπό το γεγονός ότι σύmicroφωνα microε το σύστηmicroα των αξιών που αντιπροσωπεύει η έννοια του δικαίου δεν εξετάζεται microέσα στο πλαίσιο ευρύτερων καισυλλογικών microορφών επιδιώξεων και σκοπών ( δεν παίρνει υπόψη του ότι ηπολιτική κοινότητα κρίνεται αξιολογική ανώτερη από το άτοmicroο άποψη πουαποτελεί τη βάση της πολιτικής θεωρίας του Πλάτωνα )

Β2 Ο νόmicroος προσωποποιείται στην παρούσα ενότητα καθώς παρουσιάζεταινα λειτουργεί microόνος του αυτόνοmicroα και όχι ως microέσο που χρησιmicroοποιούν οιάνθρωποι Ο εκφραστικός αυτός τρόπος της προσωποποίησης προκύπτειαπό τους ρηmicroατικούς τύπους που επιλέγει ο φιλόσοφος και από τηγενικότερη διατύπωση Συγκεκριmicroένα laquo οὐ microέλει νόmicroῳ raquo laquo microηχανᾶται raquo ( ονόmicroος ) laquo συναρmicroόττων τούς πολίτας πειθοῖ καί ἀνάγκη raquo laquo ποιῶν raquo laquo αυτόςἐmicroποιῶν τοιούτους άνδρας εν τη πόλει raquo laquo οὐχ ἵνα αφιῇ raquo laquo ἀλλά ἵνα αὐτοῖςκαταχρῆται raquo Ο νόmicroος παρουσιάζεται ως πρόσωπο που επιδιώκει το κοινό όφελοςΑποδίδεται έτσι microία ενεργητική ( προσοχή στη χρήση του Ενεστώτα και στηχρήση των τροπικών microετοχών που δηλώνουν επαναλαmicroβανόmicroενη ενέργεια )και οικεία διάσταση στο ρόλο που αυτός διαδραmicroατίζει ( υπέρτατη η αξία τουγια το κοινό όφελος )

Β3 To φιλοσοφικό σύστηmicroα του Πλάτωνα ορίζει τα καθήκοντα του κάθεανθρώπου microέσα στην πόλη microε κριτήριο τις ατοmicroικές του κλίσεις καιικανότητες ΄Ετσι αυτοί που κατέχουν ειδικές γνώσεις και διαθέτουνκριτική ή ικανότητα τάσσονται στην υπηρεσία του συνόλου microέσα από τηνεκτέλεση ειδικών καθηκόντων που είναι ανάλογα microε τα ατοmicroικά τουςπροσόντα Η κατοχή ειδικών προσόντων ικανοτήτων δηλαδή που έχουνκάποιοι σε microεγαλύτερο βαθmicroό από τους άλλους πολίτες είναι απαραίτητοκριτήριο για τη συmicromicroετοχή κάποιου στη λήψη αποφάσεων που αφορούνειδικά θέmicroατα Και κατrsquo ανάγκην η εκτέλεση τέτοιων καθηκόντων στηνπόλη ανήκει αποκλειστικά στους λίγους που διαθέτουν τέτοιεςικανότητες Το πλήθος είναι ταγmicroένο σε λιγότερο απαιτητικά από πλευράςικανοτήτων καθήκοντα όπως είναι η παραγωγή υλικών αγαθών(βλ τάξηδηmicroιουργών ) Το συνολικό αγαθό της αρmicroονικής συmicroβίωσης στο οποίοπρέπει να κατατείνει η πόλη υπηρετείται και πραγmicroατώνεται microέσα από τηιεραρχική δοmicroή και τις αυστηρά καθορισmicroένες εσωτερικές λειτουργίες πουχαρακτηρίζουν την ιδανική πολιτεία του Η θέση λοιπόν του ειδικούπροσδιορίζεται microε σχετικό τρόπο ο οποίος συναρτάται προς τη συνολικήεικόνα και λειτουργία της πολιτείας

Ο Αριστοτέλης αναλύοντας την αθροιστική του θεωρία υποστηρίζει ότι τοπλήθος ως σύνολο έχει ορθότερη κρίση από το microεmicroονωmicroένο άτοmicroο ( όσοχαρισmicroατικό και αν είναι αυτό ) σε όλα τα πολιτικά θέmicroατα υπό τηνπροϋπόθεση ότι το κάθε άτοmicroο που αποτελεί το πλήθος να διαθέτει έναmicroόριο αρετής και φρόνησης το σύνολο των οποίων όταν αθροίζεται στοπλήθος δηmicroιουργεί πολλαπλάσια εξυπνάδα και αρετή Οι τελευταίες microε τησειρά τους microπορούν να οδηγήσουν στη λήψη των σωστών αποφάσεων πουείναι ορθότερες κι από αυτές που microπορούν να λαmicroβάνουν microε την

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

εξαιρετική τους ικανότητα και κρίση οι άριστοι που είναι λιγότεροι σεαριθmicroό

Συmicroπερασmicroατικά η σχέση ανάmicroεσα στον επαϊοντα και το πλήθος στονΠλάτωνα και τον Αριστοτέλη αναφέρεται από τον καθένα τους σεδιαφορετικά φιλοσοφικά και πολιτικά πλαίσια Εποmicroένως οι απόψεις τουςδεν είναι απόλυτα συγκρίσιmicroες microεταξύ τους ώστε να microπορεί ειπωθεί ότικάποιος από τους δύο κάνει αναγκαστικά λάθος Θα microπορούσαmicroε όmicroως νασυνοψίσουmicroε τη διαφορά τους στο εξής ο Πλάτωνας παρουσιάζει τηναρετή ως laquoκτήmicroαraquo των λίγων ndash χαρισmicroατικών προσωπικοτήτων συνδέονταςτην αρετή microε τη γνώση ενώ ο Αριστοτέλης βλέπει την αρετή ως ανοιχτόπεδίο στο οποίο ο καθένας microπορεί να ανήκει και να αποκτά ένα microόριό της΄Ετσι η αθροιστική θεωρία του Αριστοτέλη παρουσιάζεται αρκετάρεαλιστική γιατί ενώ ξεκινά από microία δεδοmicroένη ανισότητα microεταξύ τωνανθρώπων ωστόσο θεmicroελιώνει αρκετά ικανοποιητικά τη συmicromicroετοχή όλωντων κοινωνικών τάξεων στην εξουσία

Β4 Σχολικό βιβλίο σελ 100 laquo 13 ∆ικαιοσύνη raquo 2η παράγραφοςlaquo Εφόσον λοιπόν που του αρmicroόζει raquo

Β5 χεῖρον 5 ἄmicroεινον ἀδικήσοmicroεν ndash ὠφελήσοmicroεν εὖ πράξει ndash κακῶς πράξει ὠφελία ndash βλάβη ἀφίηmicroι ndash προσαναγκάζω ( ἐξαναγκάζω ) ἀληθῆ ndash ψευδῆ ἐπιmicroελοῦmicroαι ndash ἀmicroελῶ

Γ1 Νοmicroίζω ότι αν κάποιοι αφού έρχονταν από άλλα microέρη γίνονταν θεατέςτης κατάστασης που επικρατεί τώρα θα καταλόγιζαν αυτοί microεγάληπαραφροσύνη ( τρέλα ) και στους δύο εmicroάς ( Αθηναίους και Σπαρτιάτες ) πουριψοκινδυνεύουmicroε για τόσο ασήmicroαντα πράγmicroατα ενώ είναι δυνατό πολλά νααποκτήσουmicroε άφοβα και καταστρέφουmicroε τη δική microας χώρα αφού ( ή επειδή )δείξαmicroε αδιαφορία να εκmicroεταλλευτούmicroε την Ασία Και σrsquo αυτόν ( ενν τοβασιλιά των Περσών ) βέβαια τίποτε δεν είναι πιο χρήσιmicroο από το να εξετάζειmicroε ποιο τρόπο δε θα σταmicroατήσουmicroε ποτέ να πολεmicroούmicroε microεταξύ microας middot εmicroείςόmicroως τόσο πολύ απέχουmicroε από το να προξενούmicroε κάποια ταραχή στιςυποθέσεις του ή να προκαλούmicroε εmicroφύλιες διαmicroάχες ώστε προσπαθούmicroεακόmicroα και να τον βοηθήσουmicroε να καταστείλει τις αναταραχές που τυχαία τουέχουν συmicroβεί ( εmicroείς ) που του επιτρέπουmicroε από τα δύο στρατόπεδα πουείναι στην Κύπρο το ένα να το χρησιmicroοποιεί και το άλλο να πολιορκεί αν καιτα δύο αυτά microαζί ανήκουν στην Ελλάδα

Γ2α - microανίαν αντικείmicroενο στο δυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo( ή και αιτιατική της αιτίας επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroός της αιτίας στοδυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo )

- τοῖν στρατοπέδοιν γενική διαιρετική ( κανονικά των δύο στρατοπέδων )

κατανοούmicroε ότι πρόκειται για γενική διαιρετική από τον επιmicroερισmicroό laquo τῷmicroέν raquo laquo τῷ δέ raquo

- τῆς Ἑλλάδος γενική κατηγορηmicroατική κτητική ( από τη microετοχή laquoὄντοινraquo rArrlaquo ὄντων raquo ) στο υποκείmicroενο της microετοχής laquo αὐτοῖν raquo rArrlaquo αὐτῶνraquo

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

- ἐπελθόντες επιρρηmicroατική χρονική microετοχή σε Αορ Β΄( δηλώνει το προτερόχρονο ) συνηmicromicroένη προς το υποκείmicroενο τουlaquo γένοιντο raquo ( = τινες ) προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroόςτου χρόνου το ρήmicroα laquo γένοιντο raquo Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική

πρόταση ἐπεί τινες ἐπῆλθον

- ἐξόν αιτιατική απόλυτος ( προέρχεται από απρόσωπο ρήmicroα ἔξεστι =είναι δυνατόν ) εναντιωmicroατική microετοχή microε υποκείmicroενό της το τελικόαπαρέmicroφατο laquo καρποῦσθαι raquo προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός

προσδιορισmicroός της εναντίωσης το ρήmicroα laquo κινδυνεύοmicroεν raquo Αναλύεται σε

δευτερεύουσα εναντιωmicroατική πρόταση εἰ καί ἔξεστι και σε συνδυασmicroόmicroε το ρήmicroα που προσδιορίζει δηmicroιουργεί υποθετικό λόγο τουΠραγmicroατικού ( Α΄ είδος )

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η Εἰ και ἔξεστι κινδυνεύοmicroεν

Γ2β

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η

Εἴ τινες γένοιντο ἡγοῦmicroαι ἄν αὐτούς καταγνῶναι dArr ∆υνητικό ειδικό απαρέmicroφατο αντικείmicroενο του δοξαστικού laquoηγουmicroαιraquo microορφή πλαγίου λόγου κρίσεως Στον ευθύ λόγο θα microετατραπεί σε δυν ευκτική

Ευθύς Ἄν αὐτοί καταγνοίησαν καταγνοῖεν

Σε συνδυασmicroό microε την υπόθεση που παραmicroένει αmicroετάβλητη δηmicroιουργείυποθετικό λόγο του Ε΄ είδους Απλή σκέψη του λέγοντος

Γ3

(α)

Ε καταγιγνώσκειν κτᾶσθαι χρῆσθαι ἐῶmicroενΠρτ 5 5 5 εἰῶmicroενΜ καταγνώσεσθαι κτήσεσθαι χρήσεσθαι ἐάσοmicroενΑορκαταγνῶναι κτήσασθαι χρήσασθαι εἰάσαmicroενΠρκκατεγνωκέναι κεκτῆσθαι κεχρῆσθαι εἰάκαmicroενΥπ 5 5 5 εἰάκεmicroεν

(β)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κατέγνως Καταγνῷς καταγνοίης κατάγνωθι

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κέκτησο κεκτηmicroένος5η5ον ης

κεκτηmicroένος 5η 5ον είης

κέκτησο

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

χρῇ χρῇ χρῷο χρῶ

(γ) Ἔα Ἔπιθι Ἐάτω Ἐπίτω

Ἐᾶτε Ἔπιτε Ἐώντων Ἐπιόντων

(δ)

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

Πολλήν πλείονα πλείω πλείστηνπρούργoυ ( πρό + έργον ) προυργιαίτερον προυργιαίτατον

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Β4 Ποια είναι τα microέρη της ψυχής κατά τον Πλάτωνα και σε ποια σχέσηβρίσκονται microε τις τάξεις της πολιτείας ( Μονάδες 10 )

Β5 Χεῖρον ἀδικήσοmicroεν εὖ πράξει ὠφελία ἀφίηmicroι ἀληθῆ ἐπιmicroελοῦmicroαι ναγράψετε τα αντίθετα των λέξεων που σας δίνονται ( στην αρχαία ελληνική )

Γ Αδίδακτο κείmicroενο Ισοκράτους Πανηγυρικός sect 133 - 134

Ἡγοῦmicroαι δrsquo εἴ τινες ἄλλοθεν ἐπελθόντες θεαταί γένοιντο τῶν παρόντωνπραγmicroάτων πολλήν ἄν αὐτούς καταγνῶναι microανίαν ἀmicroφοτέρων ἡmicroῶν οἵτινες οὕτωπερί microικρῶν κινδυνεύοmicroεν ἐξόν ἀδεῶς πολλά κεκτῆσθαι καί τήν ἡmicroετέραν αὐτῶνχώραν διαφθείροmicroεν ἀmicroελήσαντες την Ἀσίαν καρποῦσθαι Και τῷ microέν οὐδένπρουργιαίτερον ἔστιν ἤ σκοπεῖν ἐξ ὧν microηδέποτε παυσόmicroεθα προς ἀλλήλουςπολεmicroοῦντες ἡmicroεῖς δέ τοσούτου δέοmicroεν συγκρούειν τι τῶν ἑκείνου πραγmicroάτων ἤποιεῖν στασιάζειν ὥστε καί τάς διά τήν τύχην αὐτῷ γεγενηmicroένας ταραχάςσυνδιαλύειν ἐπιχειροῦmicroεν οἵτινες καί τοῖν στρατοπέδοιν τοῖν περί Κύπρον ἐῶmicroεναὐτόν τῷ microέν χρησθαι τό δέ πολιορκεῖν ἀmicroφοτέροιν αὐτοῖν της Ἑλλάδος ὄντοιν

Γ1 Να microεταφραστεί το απόσπασmicroα ( Μονάδες 20 )

Γ2α Να χαρακτηρισθούν συντακτικά οι όροι microανίαν τοῖν στρατοπέδοιν ἐπελθόντες ἐξόν τῆς Ἑλλάδος Οι microετοχές να αναλυθούν στις αντίστοιχεςδευτερεύουσες προτάσεις ( Μονάδες 5 )

Γ2β Να βρεθεί ο πλαγιασmicroένος υποθετικός λόγος του κειmicroένου και ναχαρακτηρισθεί αφού γίνουν οι απαραίτητες microετατροπές ( Μονάδες 5)

Γ3α καταγνῶναι κεκτῆσθαι χρῆσθαι ἐῶmicroεν να αντικατασταθούνχρονικά στη φωνή που βρίσκονται οι ρηmicroατικοί τύποι

β καταγνῶναι κεκτῆσθαι χρῆσθαι να γράψετε το β΄ενικό πρόσωποστο χρόνο και τη φωνή που βρίσκεται ο τύπος σε όλες τις εγκλίσεις

γ ἐῶmicroεν ἐπελθόντες να γραφει η προστακτική του Ενεστώτα

δ πολλήν προυργιαίτερον( επίθετο ) να γραφούν οι υπόλοιποιβαθmicroοί(Μονάδες 10 )

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

- Επειτα είπε θα τους αδικήσουmicroε και θα τους κάνουmicroε να ζουνχειρότερα ενώ θα microπορούσαν να ζουν καλύτερα - Ξέχασες πάλι φίλε microου είπα εγώ ότι ο νόmicroος δεν ενδιαφέρεται γιrsquoαυτό δηλαδή πώς θα ευτυχήσει εξαιρετικά microία κοινωνική τάξη microέσαστην πόλη αλλά επιδιώκει να υπάρξει αυτό για ολόκληρη την πόλη ενώνοντας σε ένα αρmicroονικό σύνολο τους πολίτες microε την πειθώ και τονεξαναγκασmicroό κάνοντας να microεταδίδουν ο ένας στον άλλο την ωφέλειαπου microπορεί ο καθένας να προσφέρει στο σύνολο και ο ίδιοςδηmicroιουργώντας τέτοιους πολίτες microέσα στην πόλη microε σκοπό όχι να τουςαφήνει να κατευθύνεται ο καθένας όπου θέλει αλλά να τουςχρησιmicroοποιεί ο ίδιος για να laquo δένει raquo microαζί σε microία ενότητα την πόλη

Β1 Ο Σωκράτης απαντά στο Γλαύκωνα ότι microέληmicroα του νόmicroου δεν είναι ηευδαιmicroονία microιας συγκεκριmicroένης κατηγορίας πολιτών αλλά ολόκληρης τηςπολιτείας ∆ιατυπώνει έτσι το ιδεώδες της κοινωνικής αρmicroονίας χάρη στοοποίο επιτυγχάνεται η ενότητα της ιδανικής πολιτείας Ο Σωκράτηςτεκmicroηριώνει αυτή την άποψη microε τα εξής επιχειρήmicroατα ο νόmicroος α) επιδιώκει τη συγκρότηση των πολιτών σε ενιαίο και αρmicroονικό σύνολο χρησιmicroοποιώντας την πειθώ και τον καταναγκασmicroό β) κάνει τους πολίτες να αναπτύσσουν την κοινωνική αλληλεγγύη microεταξύ

τους και προκαλεί σrsquo αυτούς τη συναίσθηση της ευθύνης ότι δηλαδή

οφείλουν να προσφέρουν όλοι για το κοινό σύνολο και

γ) διαπαιδαγωγεί τους πολίτες microε στόχο τη διατήρηση της κοινωνικής

συνοχής και το κοινό καλό Αυτό όmicroως έmicromicroεσα σηmicroαίνει ότι η πολιτεία

επεmicroβαίνει νοmicroοθετικά σε όλο το φάσmicroα των δραστηριοτήτων του πολίτη

δηλαδή και στην επαγγελmicroατική του δραστηριότητα και στον ιδιωτικό του

βίο Έτσι το αρmicroονικό σύνολο που οραmicroατίζεται ο Πλάτων δε

διαmicroορφώνεται ελεύθερα αλλά στην περίπτωση που οι πολίτες δεν

πείθονται να ενεργούν όπως επιτάσσει ο νόmicroος προβλέπεται και η

άσκηση βίας Βέβαια η αναγκαστική επιβολή κανόνων απαγορεύσεων

και κυρώσεων βρίσκεται microέσα στη φύση των νόmicroων όmicroως η τόσο

προχωρηmicroένη παρέmicroβαση στις ελεύθερες επιλογές των πολιτών όπως για

παράδειγmicroα στην περίπτωση των φιλοσόφων που εξαναγκάζονται να

εγκαταλείψουν τη δική τους ευδαιmicroονία ( πνευmicroατικές ενασχολήσεις )

αντίκειται στο πνεύmicroα της δηmicroοκρατίας και στην αρχή του σεβασmicroού της

προσωπικής ελευθερίας Παρrsquo όλα αυτά οι ανελεύθεροι αυτοί περιορισmicroοί

συντελούν κατά την πλατωνική θεωρία στην αληθινή ελευθερία του

πνεύmicroατος Και τούτο laquo γιατί η ελευθερία του πνεύmicroατος στο πλατωνικό

σύστηmicroα αξιών σηmicroαίνει την κυριαρχία του Λόγου επάνω στις άλογες

δυνάmicroεις της ατοmicroικής και κοινωνικής ζωής raquo ( Κ Τσάτσος ) ∆υστυχώς

όmicroως αυτήν την ελευθερία θέλησε ο Πλάτων να την επιβάλλει αναγκαστικά

στην πολιτεία του γιατί νόmicroιζε ότι η ελευθερία επιβάλλεται ενώ στην

πραγmicroατικότητα από καmicroιά επιβολή δεν microπορεί να γεννηθεί

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Β2 Ο Γλαύκων διατυπώνει microία οξυδερκή άποψη ότι δηλαδή εάνεξαναγκάσουmicroε τους φιλοσόφους να εγκαταλείψουν τη microακαριότητα που τουςπροσφέρει ο θεωρητικός βίος και τους πιέσουmicroε να αναλάβουν την πολιτικήεξουσία θα τους κάνουmicroε να ζουν χειρότερα θα τους αδικήσουmicroε Ο συλλογισmicroός του Γλαύκωνα φαίνεται να είναι εύστοχος αλλά προκύπτειαπό το γεγονός ότι σύmicroφωνα microε το σύστηmicroα των αξιών που αντιπροσωπεύει η έννοια του δικαίου δεν εξετάζεται microέσα στο πλαίσιο ευρύτερων καισυλλογικών microορφών επιδιώξεων και σκοπών ( δεν παίρνει υπόψη του ότι ηπολιτική κοινότητα κρίνεται αξιολογική ανώτερη από το άτοmicroο άποψη πουαποτελεί τη βάση της πολιτικής θεωρίας του Πλάτωνα )

Β2 Ο νόmicroος προσωποποιείται στην παρούσα ενότητα καθώς παρουσιάζεταινα λειτουργεί microόνος του αυτόνοmicroα και όχι ως microέσο που χρησιmicroοποιούν οιάνθρωποι Ο εκφραστικός αυτός τρόπος της προσωποποίησης προκύπτειαπό τους ρηmicroατικούς τύπους που επιλέγει ο φιλόσοφος και από τηγενικότερη διατύπωση Συγκεκριmicroένα laquo οὐ microέλει νόmicroῳ raquo laquo microηχανᾶται raquo ( ονόmicroος ) laquo συναρmicroόττων τούς πολίτας πειθοῖ καί ἀνάγκη raquo laquo ποιῶν raquo laquo αυτόςἐmicroποιῶν τοιούτους άνδρας εν τη πόλει raquo laquo οὐχ ἵνα αφιῇ raquo laquo ἀλλά ἵνα αὐτοῖςκαταχρῆται raquo Ο νόmicroος παρουσιάζεται ως πρόσωπο που επιδιώκει το κοινό όφελοςΑποδίδεται έτσι microία ενεργητική ( προσοχή στη χρήση του Ενεστώτα και στηχρήση των τροπικών microετοχών που δηλώνουν επαναλαmicroβανόmicroενη ενέργεια )και οικεία διάσταση στο ρόλο που αυτός διαδραmicroατίζει ( υπέρτατη η αξία τουγια το κοινό όφελος )

Β3 To φιλοσοφικό σύστηmicroα του Πλάτωνα ορίζει τα καθήκοντα του κάθεανθρώπου microέσα στην πόλη microε κριτήριο τις ατοmicroικές του κλίσεις καιικανότητες ΄Ετσι αυτοί που κατέχουν ειδικές γνώσεις και διαθέτουνκριτική ή ικανότητα τάσσονται στην υπηρεσία του συνόλου microέσα από τηνεκτέλεση ειδικών καθηκόντων που είναι ανάλογα microε τα ατοmicroικά τουςπροσόντα Η κατοχή ειδικών προσόντων ικανοτήτων δηλαδή που έχουνκάποιοι σε microεγαλύτερο βαθmicroό από τους άλλους πολίτες είναι απαραίτητοκριτήριο για τη συmicromicroετοχή κάποιου στη λήψη αποφάσεων που αφορούνειδικά θέmicroατα Και κατrsquo ανάγκην η εκτέλεση τέτοιων καθηκόντων στηνπόλη ανήκει αποκλειστικά στους λίγους που διαθέτουν τέτοιεςικανότητες Το πλήθος είναι ταγmicroένο σε λιγότερο απαιτητικά από πλευράςικανοτήτων καθήκοντα όπως είναι η παραγωγή υλικών αγαθών(βλ τάξηδηmicroιουργών ) Το συνολικό αγαθό της αρmicroονικής συmicroβίωσης στο οποίοπρέπει να κατατείνει η πόλη υπηρετείται και πραγmicroατώνεται microέσα από τηιεραρχική δοmicroή και τις αυστηρά καθορισmicroένες εσωτερικές λειτουργίες πουχαρακτηρίζουν την ιδανική πολιτεία του Η θέση λοιπόν του ειδικούπροσδιορίζεται microε σχετικό τρόπο ο οποίος συναρτάται προς τη συνολικήεικόνα και λειτουργία της πολιτείας

Ο Αριστοτέλης αναλύοντας την αθροιστική του θεωρία υποστηρίζει ότι τοπλήθος ως σύνολο έχει ορθότερη κρίση από το microεmicroονωmicroένο άτοmicroο ( όσοχαρισmicroατικό και αν είναι αυτό ) σε όλα τα πολιτικά θέmicroατα υπό τηνπροϋπόθεση ότι το κάθε άτοmicroο που αποτελεί το πλήθος να διαθέτει έναmicroόριο αρετής και φρόνησης το σύνολο των οποίων όταν αθροίζεται στοπλήθος δηmicroιουργεί πολλαπλάσια εξυπνάδα και αρετή Οι τελευταίες microε τησειρά τους microπορούν να οδηγήσουν στη λήψη των σωστών αποφάσεων πουείναι ορθότερες κι από αυτές που microπορούν να λαmicroβάνουν microε την

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

εξαιρετική τους ικανότητα και κρίση οι άριστοι που είναι λιγότεροι σεαριθmicroό

Συmicroπερασmicroατικά η σχέση ανάmicroεσα στον επαϊοντα και το πλήθος στονΠλάτωνα και τον Αριστοτέλη αναφέρεται από τον καθένα τους σεδιαφορετικά φιλοσοφικά και πολιτικά πλαίσια Εποmicroένως οι απόψεις τουςδεν είναι απόλυτα συγκρίσιmicroες microεταξύ τους ώστε να microπορεί ειπωθεί ότικάποιος από τους δύο κάνει αναγκαστικά λάθος Θα microπορούσαmicroε όmicroως νασυνοψίσουmicroε τη διαφορά τους στο εξής ο Πλάτωνας παρουσιάζει τηναρετή ως laquoκτήmicroαraquo των λίγων ndash χαρισmicroατικών προσωπικοτήτων συνδέονταςτην αρετή microε τη γνώση ενώ ο Αριστοτέλης βλέπει την αρετή ως ανοιχτόπεδίο στο οποίο ο καθένας microπορεί να ανήκει και να αποκτά ένα microόριό της΄Ετσι η αθροιστική θεωρία του Αριστοτέλη παρουσιάζεται αρκετάρεαλιστική γιατί ενώ ξεκινά από microία δεδοmicroένη ανισότητα microεταξύ τωνανθρώπων ωστόσο θεmicroελιώνει αρκετά ικανοποιητικά τη συmicromicroετοχή όλωντων κοινωνικών τάξεων στην εξουσία

Β4 Σχολικό βιβλίο σελ 100 laquo 13 ∆ικαιοσύνη raquo 2η παράγραφοςlaquo Εφόσον λοιπόν που του αρmicroόζει raquo

Β5 χεῖρον 5 ἄmicroεινον ἀδικήσοmicroεν ndash ὠφελήσοmicroεν εὖ πράξει ndash κακῶς πράξει ὠφελία ndash βλάβη ἀφίηmicroι ndash προσαναγκάζω ( ἐξαναγκάζω ) ἀληθῆ ndash ψευδῆ ἐπιmicroελοῦmicroαι ndash ἀmicroελῶ

Γ1 Νοmicroίζω ότι αν κάποιοι αφού έρχονταν από άλλα microέρη γίνονταν θεατέςτης κατάστασης που επικρατεί τώρα θα καταλόγιζαν αυτοί microεγάληπαραφροσύνη ( τρέλα ) και στους δύο εmicroάς ( Αθηναίους και Σπαρτιάτες ) πουριψοκινδυνεύουmicroε για τόσο ασήmicroαντα πράγmicroατα ενώ είναι δυνατό πολλά νααποκτήσουmicroε άφοβα και καταστρέφουmicroε τη δική microας χώρα αφού ( ή επειδή )δείξαmicroε αδιαφορία να εκmicroεταλλευτούmicroε την Ασία Και σrsquo αυτόν ( ενν τοβασιλιά των Περσών ) βέβαια τίποτε δεν είναι πιο χρήσιmicroο από το να εξετάζειmicroε ποιο τρόπο δε θα σταmicroατήσουmicroε ποτέ να πολεmicroούmicroε microεταξύ microας middot εmicroείςόmicroως τόσο πολύ απέχουmicroε από το να προξενούmicroε κάποια ταραχή στιςυποθέσεις του ή να προκαλούmicroε εmicroφύλιες διαmicroάχες ώστε προσπαθούmicroεακόmicroα και να τον βοηθήσουmicroε να καταστείλει τις αναταραχές που τυχαία τουέχουν συmicroβεί ( εmicroείς ) που του επιτρέπουmicroε από τα δύο στρατόπεδα πουείναι στην Κύπρο το ένα να το χρησιmicroοποιεί και το άλλο να πολιορκεί αν καιτα δύο αυτά microαζί ανήκουν στην Ελλάδα

Γ2α - microανίαν αντικείmicroενο στο δυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo( ή και αιτιατική της αιτίας επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroός της αιτίας στοδυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo )

- τοῖν στρατοπέδοιν γενική διαιρετική ( κανονικά των δύο στρατοπέδων )

κατανοούmicroε ότι πρόκειται για γενική διαιρετική από τον επιmicroερισmicroό laquo τῷmicroέν raquo laquo τῷ δέ raquo

- τῆς Ἑλλάδος γενική κατηγορηmicroατική κτητική ( από τη microετοχή laquoὄντοινraquo rArrlaquo ὄντων raquo ) στο υποκείmicroενο της microετοχής laquo αὐτοῖν raquo rArrlaquo αὐτῶνraquo

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

- ἐπελθόντες επιρρηmicroατική χρονική microετοχή σε Αορ Β΄( δηλώνει το προτερόχρονο ) συνηmicromicroένη προς το υποκείmicroενο τουlaquo γένοιντο raquo ( = τινες ) προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroόςτου χρόνου το ρήmicroα laquo γένοιντο raquo Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική

πρόταση ἐπεί τινες ἐπῆλθον

- ἐξόν αιτιατική απόλυτος ( προέρχεται από απρόσωπο ρήmicroα ἔξεστι =είναι δυνατόν ) εναντιωmicroατική microετοχή microε υποκείmicroενό της το τελικόαπαρέmicroφατο laquo καρποῦσθαι raquo προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός

προσδιορισmicroός της εναντίωσης το ρήmicroα laquo κινδυνεύοmicroεν raquo Αναλύεται σε

δευτερεύουσα εναντιωmicroατική πρόταση εἰ καί ἔξεστι και σε συνδυασmicroόmicroε το ρήmicroα που προσδιορίζει δηmicroιουργεί υποθετικό λόγο τουΠραγmicroατικού ( Α΄ είδος )

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η Εἰ και ἔξεστι κινδυνεύοmicroεν

Γ2β

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η

Εἴ τινες γένοιντο ἡγοῦmicroαι ἄν αὐτούς καταγνῶναι dArr ∆υνητικό ειδικό απαρέmicroφατο αντικείmicroενο του δοξαστικού laquoηγουmicroαιraquo microορφή πλαγίου λόγου κρίσεως Στον ευθύ λόγο θα microετατραπεί σε δυν ευκτική

Ευθύς Ἄν αὐτοί καταγνοίησαν καταγνοῖεν

Σε συνδυασmicroό microε την υπόθεση που παραmicroένει αmicroετάβλητη δηmicroιουργείυποθετικό λόγο του Ε΄ είδους Απλή σκέψη του λέγοντος

Γ3

(α)

Ε καταγιγνώσκειν κτᾶσθαι χρῆσθαι ἐῶmicroενΠρτ 5 5 5 εἰῶmicroενΜ καταγνώσεσθαι κτήσεσθαι χρήσεσθαι ἐάσοmicroενΑορκαταγνῶναι κτήσασθαι χρήσασθαι εἰάσαmicroενΠρκκατεγνωκέναι κεκτῆσθαι κεχρῆσθαι εἰάκαmicroενΥπ 5 5 5 εἰάκεmicroεν

(β)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κατέγνως Καταγνῷς καταγνοίης κατάγνωθι

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κέκτησο κεκτηmicroένος5η5ον ης

κεκτηmicroένος 5η 5ον είης

κέκτησο

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

χρῇ χρῇ χρῷο χρῶ

(γ) Ἔα Ἔπιθι Ἐάτω Ἐπίτω

Ἐᾶτε Ἔπιτε Ἐώντων Ἐπιόντων

(δ)

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

Πολλήν πλείονα πλείω πλείστηνπρούργoυ ( πρό + έργον ) προυργιαίτερον προυργιαίτατον

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

- Επειτα είπε θα τους αδικήσουmicroε και θα τους κάνουmicroε να ζουνχειρότερα ενώ θα microπορούσαν να ζουν καλύτερα - Ξέχασες πάλι φίλε microου είπα εγώ ότι ο νόmicroος δεν ενδιαφέρεται γιrsquoαυτό δηλαδή πώς θα ευτυχήσει εξαιρετικά microία κοινωνική τάξη microέσαστην πόλη αλλά επιδιώκει να υπάρξει αυτό για ολόκληρη την πόλη ενώνοντας σε ένα αρmicroονικό σύνολο τους πολίτες microε την πειθώ και τονεξαναγκασmicroό κάνοντας να microεταδίδουν ο ένας στον άλλο την ωφέλειαπου microπορεί ο καθένας να προσφέρει στο σύνολο και ο ίδιοςδηmicroιουργώντας τέτοιους πολίτες microέσα στην πόλη microε σκοπό όχι να τουςαφήνει να κατευθύνεται ο καθένας όπου θέλει αλλά να τουςχρησιmicroοποιεί ο ίδιος για να laquo δένει raquo microαζί σε microία ενότητα την πόλη

Β1 Ο Σωκράτης απαντά στο Γλαύκωνα ότι microέληmicroα του νόmicroου δεν είναι ηευδαιmicroονία microιας συγκεκριmicroένης κατηγορίας πολιτών αλλά ολόκληρης τηςπολιτείας ∆ιατυπώνει έτσι το ιδεώδες της κοινωνικής αρmicroονίας χάρη στοοποίο επιτυγχάνεται η ενότητα της ιδανικής πολιτείας Ο Σωκράτηςτεκmicroηριώνει αυτή την άποψη microε τα εξής επιχειρήmicroατα ο νόmicroος α) επιδιώκει τη συγκρότηση των πολιτών σε ενιαίο και αρmicroονικό σύνολο χρησιmicroοποιώντας την πειθώ και τον καταναγκασmicroό β) κάνει τους πολίτες να αναπτύσσουν την κοινωνική αλληλεγγύη microεταξύ

τους και προκαλεί σrsquo αυτούς τη συναίσθηση της ευθύνης ότι δηλαδή

οφείλουν να προσφέρουν όλοι για το κοινό σύνολο και

γ) διαπαιδαγωγεί τους πολίτες microε στόχο τη διατήρηση της κοινωνικής

συνοχής και το κοινό καλό Αυτό όmicroως έmicromicroεσα σηmicroαίνει ότι η πολιτεία

επεmicroβαίνει νοmicroοθετικά σε όλο το φάσmicroα των δραστηριοτήτων του πολίτη

δηλαδή και στην επαγγελmicroατική του δραστηριότητα και στον ιδιωτικό του

βίο Έτσι το αρmicroονικό σύνολο που οραmicroατίζεται ο Πλάτων δε

διαmicroορφώνεται ελεύθερα αλλά στην περίπτωση που οι πολίτες δεν

πείθονται να ενεργούν όπως επιτάσσει ο νόmicroος προβλέπεται και η

άσκηση βίας Βέβαια η αναγκαστική επιβολή κανόνων απαγορεύσεων

και κυρώσεων βρίσκεται microέσα στη φύση των νόmicroων όmicroως η τόσο

προχωρηmicroένη παρέmicroβαση στις ελεύθερες επιλογές των πολιτών όπως για

παράδειγmicroα στην περίπτωση των φιλοσόφων που εξαναγκάζονται να

εγκαταλείψουν τη δική τους ευδαιmicroονία ( πνευmicroατικές ενασχολήσεις )

αντίκειται στο πνεύmicroα της δηmicroοκρατίας και στην αρχή του σεβασmicroού της

προσωπικής ελευθερίας Παρrsquo όλα αυτά οι ανελεύθεροι αυτοί περιορισmicroοί

συντελούν κατά την πλατωνική θεωρία στην αληθινή ελευθερία του

πνεύmicroατος Και τούτο laquo γιατί η ελευθερία του πνεύmicroατος στο πλατωνικό

σύστηmicroα αξιών σηmicroαίνει την κυριαρχία του Λόγου επάνω στις άλογες

δυνάmicroεις της ατοmicroικής και κοινωνικής ζωής raquo ( Κ Τσάτσος ) ∆υστυχώς

όmicroως αυτήν την ελευθερία θέλησε ο Πλάτων να την επιβάλλει αναγκαστικά

στην πολιτεία του γιατί νόmicroιζε ότι η ελευθερία επιβάλλεται ενώ στην

πραγmicroατικότητα από καmicroιά επιβολή δεν microπορεί να γεννηθεί

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Β2 Ο Γλαύκων διατυπώνει microία οξυδερκή άποψη ότι δηλαδή εάνεξαναγκάσουmicroε τους φιλοσόφους να εγκαταλείψουν τη microακαριότητα που τουςπροσφέρει ο θεωρητικός βίος και τους πιέσουmicroε να αναλάβουν την πολιτικήεξουσία θα τους κάνουmicroε να ζουν χειρότερα θα τους αδικήσουmicroε Ο συλλογισmicroός του Γλαύκωνα φαίνεται να είναι εύστοχος αλλά προκύπτειαπό το γεγονός ότι σύmicroφωνα microε το σύστηmicroα των αξιών που αντιπροσωπεύει η έννοια του δικαίου δεν εξετάζεται microέσα στο πλαίσιο ευρύτερων καισυλλογικών microορφών επιδιώξεων και σκοπών ( δεν παίρνει υπόψη του ότι ηπολιτική κοινότητα κρίνεται αξιολογική ανώτερη από το άτοmicroο άποψη πουαποτελεί τη βάση της πολιτικής θεωρίας του Πλάτωνα )

Β2 Ο νόmicroος προσωποποιείται στην παρούσα ενότητα καθώς παρουσιάζεταινα λειτουργεί microόνος του αυτόνοmicroα και όχι ως microέσο που χρησιmicroοποιούν οιάνθρωποι Ο εκφραστικός αυτός τρόπος της προσωποποίησης προκύπτειαπό τους ρηmicroατικούς τύπους που επιλέγει ο φιλόσοφος και από τηγενικότερη διατύπωση Συγκεκριmicroένα laquo οὐ microέλει νόmicroῳ raquo laquo microηχανᾶται raquo ( ονόmicroος ) laquo συναρmicroόττων τούς πολίτας πειθοῖ καί ἀνάγκη raquo laquo ποιῶν raquo laquo αυτόςἐmicroποιῶν τοιούτους άνδρας εν τη πόλει raquo laquo οὐχ ἵνα αφιῇ raquo laquo ἀλλά ἵνα αὐτοῖςκαταχρῆται raquo Ο νόmicroος παρουσιάζεται ως πρόσωπο που επιδιώκει το κοινό όφελοςΑποδίδεται έτσι microία ενεργητική ( προσοχή στη χρήση του Ενεστώτα και στηχρήση των τροπικών microετοχών που δηλώνουν επαναλαmicroβανόmicroενη ενέργεια )και οικεία διάσταση στο ρόλο που αυτός διαδραmicroατίζει ( υπέρτατη η αξία τουγια το κοινό όφελος )

Β3 To φιλοσοφικό σύστηmicroα του Πλάτωνα ορίζει τα καθήκοντα του κάθεανθρώπου microέσα στην πόλη microε κριτήριο τις ατοmicroικές του κλίσεις καιικανότητες ΄Ετσι αυτοί που κατέχουν ειδικές γνώσεις και διαθέτουνκριτική ή ικανότητα τάσσονται στην υπηρεσία του συνόλου microέσα από τηνεκτέλεση ειδικών καθηκόντων που είναι ανάλογα microε τα ατοmicroικά τουςπροσόντα Η κατοχή ειδικών προσόντων ικανοτήτων δηλαδή που έχουνκάποιοι σε microεγαλύτερο βαθmicroό από τους άλλους πολίτες είναι απαραίτητοκριτήριο για τη συmicromicroετοχή κάποιου στη λήψη αποφάσεων που αφορούνειδικά θέmicroατα Και κατrsquo ανάγκην η εκτέλεση τέτοιων καθηκόντων στηνπόλη ανήκει αποκλειστικά στους λίγους που διαθέτουν τέτοιεςικανότητες Το πλήθος είναι ταγmicroένο σε λιγότερο απαιτητικά από πλευράςικανοτήτων καθήκοντα όπως είναι η παραγωγή υλικών αγαθών(βλ τάξηδηmicroιουργών ) Το συνολικό αγαθό της αρmicroονικής συmicroβίωσης στο οποίοπρέπει να κατατείνει η πόλη υπηρετείται και πραγmicroατώνεται microέσα από τηιεραρχική δοmicroή και τις αυστηρά καθορισmicroένες εσωτερικές λειτουργίες πουχαρακτηρίζουν την ιδανική πολιτεία του Η θέση λοιπόν του ειδικούπροσδιορίζεται microε σχετικό τρόπο ο οποίος συναρτάται προς τη συνολικήεικόνα και λειτουργία της πολιτείας

Ο Αριστοτέλης αναλύοντας την αθροιστική του θεωρία υποστηρίζει ότι τοπλήθος ως σύνολο έχει ορθότερη κρίση από το microεmicroονωmicroένο άτοmicroο ( όσοχαρισmicroατικό και αν είναι αυτό ) σε όλα τα πολιτικά θέmicroατα υπό τηνπροϋπόθεση ότι το κάθε άτοmicroο που αποτελεί το πλήθος να διαθέτει έναmicroόριο αρετής και φρόνησης το σύνολο των οποίων όταν αθροίζεται στοπλήθος δηmicroιουργεί πολλαπλάσια εξυπνάδα και αρετή Οι τελευταίες microε τησειρά τους microπορούν να οδηγήσουν στη λήψη των σωστών αποφάσεων πουείναι ορθότερες κι από αυτές που microπορούν να λαmicroβάνουν microε την

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

εξαιρετική τους ικανότητα και κρίση οι άριστοι που είναι λιγότεροι σεαριθmicroό

Συmicroπερασmicroατικά η σχέση ανάmicroεσα στον επαϊοντα και το πλήθος στονΠλάτωνα και τον Αριστοτέλη αναφέρεται από τον καθένα τους σεδιαφορετικά φιλοσοφικά και πολιτικά πλαίσια Εποmicroένως οι απόψεις τουςδεν είναι απόλυτα συγκρίσιmicroες microεταξύ τους ώστε να microπορεί ειπωθεί ότικάποιος από τους δύο κάνει αναγκαστικά λάθος Θα microπορούσαmicroε όmicroως νασυνοψίσουmicroε τη διαφορά τους στο εξής ο Πλάτωνας παρουσιάζει τηναρετή ως laquoκτήmicroαraquo των λίγων ndash χαρισmicroατικών προσωπικοτήτων συνδέονταςτην αρετή microε τη γνώση ενώ ο Αριστοτέλης βλέπει την αρετή ως ανοιχτόπεδίο στο οποίο ο καθένας microπορεί να ανήκει και να αποκτά ένα microόριό της΄Ετσι η αθροιστική θεωρία του Αριστοτέλη παρουσιάζεται αρκετάρεαλιστική γιατί ενώ ξεκινά από microία δεδοmicroένη ανισότητα microεταξύ τωνανθρώπων ωστόσο θεmicroελιώνει αρκετά ικανοποιητικά τη συmicromicroετοχή όλωντων κοινωνικών τάξεων στην εξουσία

Β4 Σχολικό βιβλίο σελ 100 laquo 13 ∆ικαιοσύνη raquo 2η παράγραφοςlaquo Εφόσον λοιπόν που του αρmicroόζει raquo

Β5 χεῖρον 5 ἄmicroεινον ἀδικήσοmicroεν ndash ὠφελήσοmicroεν εὖ πράξει ndash κακῶς πράξει ὠφελία ndash βλάβη ἀφίηmicroι ndash προσαναγκάζω ( ἐξαναγκάζω ) ἀληθῆ ndash ψευδῆ ἐπιmicroελοῦmicroαι ndash ἀmicroελῶ

Γ1 Νοmicroίζω ότι αν κάποιοι αφού έρχονταν από άλλα microέρη γίνονταν θεατέςτης κατάστασης που επικρατεί τώρα θα καταλόγιζαν αυτοί microεγάληπαραφροσύνη ( τρέλα ) και στους δύο εmicroάς ( Αθηναίους και Σπαρτιάτες ) πουριψοκινδυνεύουmicroε για τόσο ασήmicroαντα πράγmicroατα ενώ είναι δυνατό πολλά νααποκτήσουmicroε άφοβα και καταστρέφουmicroε τη δική microας χώρα αφού ( ή επειδή )δείξαmicroε αδιαφορία να εκmicroεταλλευτούmicroε την Ασία Και σrsquo αυτόν ( ενν τοβασιλιά των Περσών ) βέβαια τίποτε δεν είναι πιο χρήσιmicroο από το να εξετάζειmicroε ποιο τρόπο δε θα σταmicroατήσουmicroε ποτέ να πολεmicroούmicroε microεταξύ microας middot εmicroείςόmicroως τόσο πολύ απέχουmicroε από το να προξενούmicroε κάποια ταραχή στιςυποθέσεις του ή να προκαλούmicroε εmicroφύλιες διαmicroάχες ώστε προσπαθούmicroεακόmicroα και να τον βοηθήσουmicroε να καταστείλει τις αναταραχές που τυχαία τουέχουν συmicroβεί ( εmicroείς ) που του επιτρέπουmicroε από τα δύο στρατόπεδα πουείναι στην Κύπρο το ένα να το χρησιmicroοποιεί και το άλλο να πολιορκεί αν καιτα δύο αυτά microαζί ανήκουν στην Ελλάδα

Γ2α - microανίαν αντικείmicroενο στο δυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo( ή και αιτιατική της αιτίας επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroός της αιτίας στοδυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo )

- τοῖν στρατοπέδοιν γενική διαιρετική ( κανονικά των δύο στρατοπέδων )

κατανοούmicroε ότι πρόκειται για γενική διαιρετική από τον επιmicroερισmicroό laquo τῷmicroέν raquo laquo τῷ δέ raquo

- τῆς Ἑλλάδος γενική κατηγορηmicroατική κτητική ( από τη microετοχή laquoὄντοινraquo rArrlaquo ὄντων raquo ) στο υποκείmicroενο της microετοχής laquo αὐτοῖν raquo rArrlaquo αὐτῶνraquo

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

- ἐπελθόντες επιρρηmicroατική χρονική microετοχή σε Αορ Β΄( δηλώνει το προτερόχρονο ) συνηmicromicroένη προς το υποκείmicroενο τουlaquo γένοιντο raquo ( = τινες ) προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroόςτου χρόνου το ρήmicroα laquo γένοιντο raquo Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική

πρόταση ἐπεί τινες ἐπῆλθον

- ἐξόν αιτιατική απόλυτος ( προέρχεται από απρόσωπο ρήmicroα ἔξεστι =είναι δυνατόν ) εναντιωmicroατική microετοχή microε υποκείmicroενό της το τελικόαπαρέmicroφατο laquo καρποῦσθαι raquo προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός

προσδιορισmicroός της εναντίωσης το ρήmicroα laquo κινδυνεύοmicroεν raquo Αναλύεται σε

δευτερεύουσα εναντιωmicroατική πρόταση εἰ καί ἔξεστι και σε συνδυασmicroόmicroε το ρήmicroα που προσδιορίζει δηmicroιουργεί υποθετικό λόγο τουΠραγmicroατικού ( Α΄ είδος )

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η Εἰ και ἔξεστι κινδυνεύοmicroεν

Γ2β

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η

Εἴ τινες γένοιντο ἡγοῦmicroαι ἄν αὐτούς καταγνῶναι dArr ∆υνητικό ειδικό απαρέmicroφατο αντικείmicroενο του δοξαστικού laquoηγουmicroαιraquo microορφή πλαγίου λόγου κρίσεως Στον ευθύ λόγο θα microετατραπεί σε δυν ευκτική

Ευθύς Ἄν αὐτοί καταγνοίησαν καταγνοῖεν

Σε συνδυασmicroό microε την υπόθεση που παραmicroένει αmicroετάβλητη δηmicroιουργείυποθετικό λόγο του Ε΄ είδους Απλή σκέψη του λέγοντος

Γ3

(α)

Ε καταγιγνώσκειν κτᾶσθαι χρῆσθαι ἐῶmicroενΠρτ 5 5 5 εἰῶmicroενΜ καταγνώσεσθαι κτήσεσθαι χρήσεσθαι ἐάσοmicroενΑορκαταγνῶναι κτήσασθαι χρήσασθαι εἰάσαmicroενΠρκκατεγνωκέναι κεκτῆσθαι κεχρῆσθαι εἰάκαmicroενΥπ 5 5 5 εἰάκεmicroεν

(β)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κατέγνως Καταγνῷς καταγνοίης κατάγνωθι

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κέκτησο κεκτηmicroένος5η5ον ης

κεκτηmicroένος 5η 5ον είης

κέκτησο

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

χρῇ χρῇ χρῷο χρῶ

(γ) Ἔα Ἔπιθι Ἐάτω Ἐπίτω

Ἐᾶτε Ἔπιτε Ἐώντων Ἐπιόντων

(δ)

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

Πολλήν πλείονα πλείω πλείστηνπρούργoυ ( πρό + έργον ) προυργιαίτερον προυργιαίτατον

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Β2 Ο Γλαύκων διατυπώνει microία οξυδερκή άποψη ότι δηλαδή εάνεξαναγκάσουmicroε τους φιλοσόφους να εγκαταλείψουν τη microακαριότητα που τουςπροσφέρει ο θεωρητικός βίος και τους πιέσουmicroε να αναλάβουν την πολιτικήεξουσία θα τους κάνουmicroε να ζουν χειρότερα θα τους αδικήσουmicroε Ο συλλογισmicroός του Γλαύκωνα φαίνεται να είναι εύστοχος αλλά προκύπτειαπό το γεγονός ότι σύmicroφωνα microε το σύστηmicroα των αξιών που αντιπροσωπεύει η έννοια του δικαίου δεν εξετάζεται microέσα στο πλαίσιο ευρύτερων καισυλλογικών microορφών επιδιώξεων και σκοπών ( δεν παίρνει υπόψη του ότι ηπολιτική κοινότητα κρίνεται αξιολογική ανώτερη από το άτοmicroο άποψη πουαποτελεί τη βάση της πολιτικής θεωρίας του Πλάτωνα )

Β2 Ο νόmicroος προσωποποιείται στην παρούσα ενότητα καθώς παρουσιάζεταινα λειτουργεί microόνος του αυτόνοmicroα και όχι ως microέσο που χρησιmicroοποιούν οιάνθρωποι Ο εκφραστικός αυτός τρόπος της προσωποποίησης προκύπτειαπό τους ρηmicroατικούς τύπους που επιλέγει ο φιλόσοφος και από τηγενικότερη διατύπωση Συγκεκριmicroένα laquo οὐ microέλει νόmicroῳ raquo laquo microηχανᾶται raquo ( ονόmicroος ) laquo συναρmicroόττων τούς πολίτας πειθοῖ καί ἀνάγκη raquo laquo ποιῶν raquo laquo αυτόςἐmicroποιῶν τοιούτους άνδρας εν τη πόλει raquo laquo οὐχ ἵνα αφιῇ raquo laquo ἀλλά ἵνα αὐτοῖςκαταχρῆται raquo Ο νόmicroος παρουσιάζεται ως πρόσωπο που επιδιώκει το κοινό όφελοςΑποδίδεται έτσι microία ενεργητική ( προσοχή στη χρήση του Ενεστώτα και στηχρήση των τροπικών microετοχών που δηλώνουν επαναλαmicroβανόmicroενη ενέργεια )και οικεία διάσταση στο ρόλο που αυτός διαδραmicroατίζει ( υπέρτατη η αξία τουγια το κοινό όφελος )

Β3 To φιλοσοφικό σύστηmicroα του Πλάτωνα ορίζει τα καθήκοντα του κάθεανθρώπου microέσα στην πόλη microε κριτήριο τις ατοmicroικές του κλίσεις καιικανότητες ΄Ετσι αυτοί που κατέχουν ειδικές γνώσεις και διαθέτουνκριτική ή ικανότητα τάσσονται στην υπηρεσία του συνόλου microέσα από τηνεκτέλεση ειδικών καθηκόντων που είναι ανάλογα microε τα ατοmicroικά τουςπροσόντα Η κατοχή ειδικών προσόντων ικανοτήτων δηλαδή που έχουνκάποιοι σε microεγαλύτερο βαθmicroό από τους άλλους πολίτες είναι απαραίτητοκριτήριο για τη συmicromicroετοχή κάποιου στη λήψη αποφάσεων που αφορούνειδικά θέmicroατα Και κατrsquo ανάγκην η εκτέλεση τέτοιων καθηκόντων στηνπόλη ανήκει αποκλειστικά στους λίγους που διαθέτουν τέτοιεςικανότητες Το πλήθος είναι ταγmicroένο σε λιγότερο απαιτητικά από πλευράςικανοτήτων καθήκοντα όπως είναι η παραγωγή υλικών αγαθών(βλ τάξηδηmicroιουργών ) Το συνολικό αγαθό της αρmicroονικής συmicroβίωσης στο οποίοπρέπει να κατατείνει η πόλη υπηρετείται και πραγmicroατώνεται microέσα από τηιεραρχική δοmicroή και τις αυστηρά καθορισmicroένες εσωτερικές λειτουργίες πουχαρακτηρίζουν την ιδανική πολιτεία του Η θέση λοιπόν του ειδικούπροσδιορίζεται microε σχετικό τρόπο ο οποίος συναρτάται προς τη συνολικήεικόνα και λειτουργία της πολιτείας

Ο Αριστοτέλης αναλύοντας την αθροιστική του θεωρία υποστηρίζει ότι τοπλήθος ως σύνολο έχει ορθότερη κρίση από το microεmicroονωmicroένο άτοmicroο ( όσοχαρισmicroατικό και αν είναι αυτό ) σε όλα τα πολιτικά θέmicroατα υπό τηνπροϋπόθεση ότι το κάθε άτοmicroο που αποτελεί το πλήθος να διαθέτει έναmicroόριο αρετής και φρόνησης το σύνολο των οποίων όταν αθροίζεται στοπλήθος δηmicroιουργεί πολλαπλάσια εξυπνάδα και αρετή Οι τελευταίες microε τησειρά τους microπορούν να οδηγήσουν στη λήψη των σωστών αποφάσεων πουείναι ορθότερες κι από αυτές που microπορούν να λαmicroβάνουν microε την

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

εξαιρετική τους ικανότητα και κρίση οι άριστοι που είναι λιγότεροι σεαριθmicroό

Συmicroπερασmicroατικά η σχέση ανάmicroεσα στον επαϊοντα και το πλήθος στονΠλάτωνα και τον Αριστοτέλη αναφέρεται από τον καθένα τους σεδιαφορετικά φιλοσοφικά και πολιτικά πλαίσια Εποmicroένως οι απόψεις τουςδεν είναι απόλυτα συγκρίσιmicroες microεταξύ τους ώστε να microπορεί ειπωθεί ότικάποιος από τους δύο κάνει αναγκαστικά λάθος Θα microπορούσαmicroε όmicroως νασυνοψίσουmicroε τη διαφορά τους στο εξής ο Πλάτωνας παρουσιάζει τηναρετή ως laquoκτήmicroαraquo των λίγων ndash χαρισmicroατικών προσωπικοτήτων συνδέονταςτην αρετή microε τη γνώση ενώ ο Αριστοτέλης βλέπει την αρετή ως ανοιχτόπεδίο στο οποίο ο καθένας microπορεί να ανήκει και να αποκτά ένα microόριό της΄Ετσι η αθροιστική θεωρία του Αριστοτέλη παρουσιάζεται αρκετάρεαλιστική γιατί ενώ ξεκινά από microία δεδοmicroένη ανισότητα microεταξύ τωνανθρώπων ωστόσο θεmicroελιώνει αρκετά ικανοποιητικά τη συmicromicroετοχή όλωντων κοινωνικών τάξεων στην εξουσία

Β4 Σχολικό βιβλίο σελ 100 laquo 13 ∆ικαιοσύνη raquo 2η παράγραφοςlaquo Εφόσον λοιπόν που του αρmicroόζει raquo

Β5 χεῖρον 5 ἄmicroεινον ἀδικήσοmicroεν ndash ὠφελήσοmicroεν εὖ πράξει ndash κακῶς πράξει ὠφελία ndash βλάβη ἀφίηmicroι ndash προσαναγκάζω ( ἐξαναγκάζω ) ἀληθῆ ndash ψευδῆ ἐπιmicroελοῦmicroαι ndash ἀmicroελῶ

Γ1 Νοmicroίζω ότι αν κάποιοι αφού έρχονταν από άλλα microέρη γίνονταν θεατέςτης κατάστασης που επικρατεί τώρα θα καταλόγιζαν αυτοί microεγάληπαραφροσύνη ( τρέλα ) και στους δύο εmicroάς ( Αθηναίους και Σπαρτιάτες ) πουριψοκινδυνεύουmicroε για τόσο ασήmicroαντα πράγmicroατα ενώ είναι δυνατό πολλά νααποκτήσουmicroε άφοβα και καταστρέφουmicroε τη δική microας χώρα αφού ( ή επειδή )δείξαmicroε αδιαφορία να εκmicroεταλλευτούmicroε την Ασία Και σrsquo αυτόν ( ενν τοβασιλιά των Περσών ) βέβαια τίποτε δεν είναι πιο χρήσιmicroο από το να εξετάζειmicroε ποιο τρόπο δε θα σταmicroατήσουmicroε ποτέ να πολεmicroούmicroε microεταξύ microας middot εmicroείςόmicroως τόσο πολύ απέχουmicroε από το να προξενούmicroε κάποια ταραχή στιςυποθέσεις του ή να προκαλούmicroε εmicroφύλιες διαmicroάχες ώστε προσπαθούmicroεακόmicroα και να τον βοηθήσουmicroε να καταστείλει τις αναταραχές που τυχαία τουέχουν συmicroβεί ( εmicroείς ) που του επιτρέπουmicroε από τα δύο στρατόπεδα πουείναι στην Κύπρο το ένα να το χρησιmicroοποιεί και το άλλο να πολιορκεί αν καιτα δύο αυτά microαζί ανήκουν στην Ελλάδα

Γ2α - microανίαν αντικείmicroενο στο δυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo( ή και αιτιατική της αιτίας επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroός της αιτίας στοδυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo )

- τοῖν στρατοπέδοιν γενική διαιρετική ( κανονικά των δύο στρατοπέδων )

κατανοούmicroε ότι πρόκειται για γενική διαιρετική από τον επιmicroερισmicroό laquo τῷmicroέν raquo laquo τῷ δέ raquo

- τῆς Ἑλλάδος γενική κατηγορηmicroατική κτητική ( από τη microετοχή laquoὄντοινraquo rArrlaquo ὄντων raquo ) στο υποκείmicroενο της microετοχής laquo αὐτοῖν raquo rArrlaquo αὐτῶνraquo

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

- ἐπελθόντες επιρρηmicroατική χρονική microετοχή σε Αορ Β΄( δηλώνει το προτερόχρονο ) συνηmicromicroένη προς το υποκείmicroενο τουlaquo γένοιντο raquo ( = τινες ) προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroόςτου χρόνου το ρήmicroα laquo γένοιντο raquo Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική

πρόταση ἐπεί τινες ἐπῆλθον

- ἐξόν αιτιατική απόλυτος ( προέρχεται από απρόσωπο ρήmicroα ἔξεστι =είναι δυνατόν ) εναντιωmicroατική microετοχή microε υποκείmicroενό της το τελικόαπαρέmicroφατο laquo καρποῦσθαι raquo προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός

προσδιορισmicroός της εναντίωσης το ρήmicroα laquo κινδυνεύοmicroεν raquo Αναλύεται σε

δευτερεύουσα εναντιωmicroατική πρόταση εἰ καί ἔξεστι και σε συνδυασmicroόmicroε το ρήmicroα που προσδιορίζει δηmicroιουργεί υποθετικό λόγο τουΠραγmicroατικού ( Α΄ είδος )

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η Εἰ και ἔξεστι κινδυνεύοmicroεν

Γ2β

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η

Εἴ τινες γένοιντο ἡγοῦmicroαι ἄν αὐτούς καταγνῶναι dArr ∆υνητικό ειδικό απαρέmicroφατο αντικείmicroενο του δοξαστικού laquoηγουmicroαιraquo microορφή πλαγίου λόγου κρίσεως Στον ευθύ λόγο θα microετατραπεί σε δυν ευκτική

Ευθύς Ἄν αὐτοί καταγνοίησαν καταγνοῖεν

Σε συνδυασmicroό microε την υπόθεση που παραmicroένει αmicroετάβλητη δηmicroιουργείυποθετικό λόγο του Ε΄ είδους Απλή σκέψη του λέγοντος

Γ3

(α)

Ε καταγιγνώσκειν κτᾶσθαι χρῆσθαι ἐῶmicroενΠρτ 5 5 5 εἰῶmicroενΜ καταγνώσεσθαι κτήσεσθαι χρήσεσθαι ἐάσοmicroενΑορκαταγνῶναι κτήσασθαι χρήσασθαι εἰάσαmicroενΠρκκατεγνωκέναι κεκτῆσθαι κεχρῆσθαι εἰάκαmicroενΥπ 5 5 5 εἰάκεmicroεν

(β)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κατέγνως Καταγνῷς καταγνοίης κατάγνωθι

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κέκτησο κεκτηmicroένος5η5ον ης

κεκτηmicroένος 5η 5ον είης

κέκτησο

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

χρῇ χρῇ χρῷο χρῶ

(γ) Ἔα Ἔπιθι Ἐάτω Ἐπίτω

Ἐᾶτε Ἔπιτε Ἐώντων Ἐπιόντων

(δ)

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

Πολλήν πλείονα πλείω πλείστηνπρούργoυ ( πρό + έργον ) προυργιαίτερον προυργιαίτατον

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

εξαιρετική τους ικανότητα και κρίση οι άριστοι που είναι λιγότεροι σεαριθmicroό

Συmicroπερασmicroατικά η σχέση ανάmicroεσα στον επαϊοντα και το πλήθος στονΠλάτωνα και τον Αριστοτέλη αναφέρεται από τον καθένα τους σεδιαφορετικά φιλοσοφικά και πολιτικά πλαίσια Εποmicroένως οι απόψεις τουςδεν είναι απόλυτα συγκρίσιmicroες microεταξύ τους ώστε να microπορεί ειπωθεί ότικάποιος από τους δύο κάνει αναγκαστικά λάθος Θα microπορούσαmicroε όmicroως νασυνοψίσουmicroε τη διαφορά τους στο εξής ο Πλάτωνας παρουσιάζει τηναρετή ως laquoκτήmicroαraquo των λίγων ndash χαρισmicroατικών προσωπικοτήτων συνδέονταςτην αρετή microε τη γνώση ενώ ο Αριστοτέλης βλέπει την αρετή ως ανοιχτόπεδίο στο οποίο ο καθένας microπορεί να ανήκει και να αποκτά ένα microόριό της΄Ετσι η αθροιστική θεωρία του Αριστοτέλη παρουσιάζεται αρκετάρεαλιστική γιατί ενώ ξεκινά από microία δεδοmicroένη ανισότητα microεταξύ τωνανθρώπων ωστόσο θεmicroελιώνει αρκετά ικανοποιητικά τη συmicromicroετοχή όλωντων κοινωνικών τάξεων στην εξουσία

Β4 Σχολικό βιβλίο σελ 100 laquo 13 ∆ικαιοσύνη raquo 2η παράγραφοςlaquo Εφόσον λοιπόν που του αρmicroόζει raquo

Β5 χεῖρον 5 ἄmicroεινον ἀδικήσοmicroεν ndash ὠφελήσοmicroεν εὖ πράξει ndash κακῶς πράξει ὠφελία ndash βλάβη ἀφίηmicroι ndash προσαναγκάζω ( ἐξαναγκάζω ) ἀληθῆ ndash ψευδῆ ἐπιmicroελοῦmicroαι ndash ἀmicroελῶ

Γ1 Νοmicroίζω ότι αν κάποιοι αφού έρχονταν από άλλα microέρη γίνονταν θεατέςτης κατάστασης που επικρατεί τώρα θα καταλόγιζαν αυτοί microεγάληπαραφροσύνη ( τρέλα ) και στους δύο εmicroάς ( Αθηναίους και Σπαρτιάτες ) πουριψοκινδυνεύουmicroε για τόσο ασήmicroαντα πράγmicroατα ενώ είναι δυνατό πολλά νααποκτήσουmicroε άφοβα και καταστρέφουmicroε τη δική microας χώρα αφού ( ή επειδή )δείξαmicroε αδιαφορία να εκmicroεταλλευτούmicroε την Ασία Και σrsquo αυτόν ( ενν τοβασιλιά των Περσών ) βέβαια τίποτε δεν είναι πιο χρήσιmicroο από το να εξετάζειmicroε ποιο τρόπο δε θα σταmicroατήσουmicroε ποτέ να πολεmicroούmicroε microεταξύ microας middot εmicroείςόmicroως τόσο πολύ απέχουmicroε από το να προξενούmicroε κάποια ταραχή στιςυποθέσεις του ή να προκαλούmicroε εmicroφύλιες διαmicroάχες ώστε προσπαθούmicroεακόmicroα και να τον βοηθήσουmicroε να καταστείλει τις αναταραχές που τυχαία τουέχουν συmicroβεί ( εmicroείς ) που του επιτρέπουmicroε από τα δύο στρατόπεδα πουείναι στην Κύπρο το ένα να το χρησιmicroοποιεί και το άλλο να πολιορκεί αν καιτα δύο αυτά microαζί ανήκουν στην Ελλάδα

Γ2α - microανίαν αντικείmicroενο στο δυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo( ή και αιτιατική της αιτίας επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroός της αιτίας στοδυνητικό ειδικό απαρέmicroφατο laquoἄν καταγνῶναι raquo )

- τοῖν στρατοπέδοιν γενική διαιρετική ( κανονικά των δύο στρατοπέδων )

κατανοούmicroε ότι πρόκειται για γενική διαιρετική από τον επιmicroερισmicroό laquo τῷmicroέν raquo laquo τῷ δέ raquo

- τῆς Ἑλλάδος γενική κατηγορηmicroατική κτητική ( από τη microετοχή laquoὄντοινraquo rArrlaquo ὄντων raquo ) στο υποκείmicroενο της microετοχής laquo αὐτοῖν raquo rArrlaquo αὐτῶνraquo

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

- ἐπελθόντες επιρρηmicroατική χρονική microετοχή σε Αορ Β΄( δηλώνει το προτερόχρονο ) συνηmicromicroένη προς το υποκείmicroενο τουlaquo γένοιντο raquo ( = τινες ) προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroόςτου χρόνου το ρήmicroα laquo γένοιντο raquo Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική

πρόταση ἐπεί τινες ἐπῆλθον

- ἐξόν αιτιατική απόλυτος ( προέρχεται από απρόσωπο ρήmicroα ἔξεστι =είναι δυνατόν ) εναντιωmicroατική microετοχή microε υποκείmicroενό της το τελικόαπαρέmicroφατο laquo καρποῦσθαι raquo προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός

προσδιορισmicroός της εναντίωσης το ρήmicroα laquo κινδυνεύοmicroεν raquo Αναλύεται σε

δευτερεύουσα εναντιωmicroατική πρόταση εἰ καί ἔξεστι και σε συνδυασmicroόmicroε το ρήmicroα που προσδιορίζει δηmicroιουργεί υποθετικό λόγο τουΠραγmicroατικού ( Α΄ είδος )

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η Εἰ και ἔξεστι κινδυνεύοmicroεν

Γ2β

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η

Εἴ τινες γένοιντο ἡγοῦmicroαι ἄν αὐτούς καταγνῶναι dArr ∆υνητικό ειδικό απαρέmicroφατο αντικείmicroενο του δοξαστικού laquoηγουmicroαιraquo microορφή πλαγίου λόγου κρίσεως Στον ευθύ λόγο θα microετατραπεί σε δυν ευκτική

Ευθύς Ἄν αὐτοί καταγνοίησαν καταγνοῖεν

Σε συνδυασmicroό microε την υπόθεση που παραmicroένει αmicroετάβλητη δηmicroιουργείυποθετικό λόγο του Ε΄ είδους Απλή σκέψη του λέγοντος

Γ3

(α)

Ε καταγιγνώσκειν κτᾶσθαι χρῆσθαι ἐῶmicroενΠρτ 5 5 5 εἰῶmicroενΜ καταγνώσεσθαι κτήσεσθαι χρήσεσθαι ἐάσοmicroενΑορκαταγνῶναι κτήσασθαι χρήσασθαι εἰάσαmicroενΠρκκατεγνωκέναι κεκτῆσθαι κεχρῆσθαι εἰάκαmicroενΥπ 5 5 5 εἰάκεmicroεν

(β)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κατέγνως Καταγνῷς καταγνοίης κατάγνωθι

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κέκτησο κεκτηmicroένος5η5ον ης

κεκτηmicroένος 5η 5ον είης

κέκτησο

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

χρῇ χρῇ χρῷο χρῶ

(γ) Ἔα Ἔπιθι Ἐάτω Ἐπίτω

Ἐᾶτε Ἔπιτε Ἐώντων Ἐπιόντων

(δ)

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

Πολλήν πλείονα πλείω πλείστηνπρούργoυ ( πρό + έργον ) προυργιαίτερον προυργιαίτατον

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

- ἐπελθόντες επιρρηmicroατική χρονική microετοχή σε Αορ Β΄( δηλώνει το προτερόχρονο ) συνηmicromicroένη προς το υποκείmicroενο τουlaquo γένοιντο raquo ( = τινες ) προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός προσδιορισmicroόςτου χρόνου το ρήmicroα laquo γένοιντο raquo Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική

πρόταση ἐπεί τινες ἐπῆλθον

- ἐξόν αιτιατική απόλυτος ( προέρχεται από απρόσωπο ρήmicroα ἔξεστι =είναι δυνατόν ) εναντιωmicroατική microετοχή microε υποκείmicroενό της το τελικόαπαρέmicroφατο laquo καρποῦσθαι raquo προσδιορίζει ως επιρρηmicroατικός

προσδιορισmicroός της εναντίωσης το ρήmicroα laquo κινδυνεύοmicroεν raquo Αναλύεται σε

δευτερεύουσα εναντιωmicroατική πρόταση εἰ καί ἔξεστι και σε συνδυασmicroόmicroε το ρήmicroα που προσδιορίζει δηmicroιουργεί υποθετικό λόγο τουΠραγmicroατικού ( Α΄ είδος )

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η Εἰ και ἔξεστι κινδυνεύοmicroεν

Γ2β

Υ π ό θ ε σ η Α π ό δ ο σ η

Εἴ τινες γένοιντο ἡγοῦmicroαι ἄν αὐτούς καταγνῶναι dArr ∆υνητικό ειδικό απαρέmicroφατο αντικείmicroενο του δοξαστικού laquoηγουmicroαιraquo microορφή πλαγίου λόγου κρίσεως Στον ευθύ λόγο θα microετατραπεί σε δυν ευκτική

Ευθύς Ἄν αὐτοί καταγνοίησαν καταγνοῖεν

Σε συνδυασmicroό microε την υπόθεση που παραmicroένει αmicroετάβλητη δηmicroιουργείυποθετικό λόγο του Ε΄ είδους Απλή σκέψη του λέγοντος

Γ3

(α)

Ε καταγιγνώσκειν κτᾶσθαι χρῆσθαι ἐῶmicroενΠρτ 5 5 5 εἰῶmicroενΜ καταγνώσεσθαι κτήσεσθαι χρήσεσθαι ἐάσοmicroενΑορκαταγνῶναι κτήσασθαι χρήσασθαι εἰάσαmicroενΠρκκατεγνωκέναι κεκτῆσθαι κεχρῆσθαι εἰάκαmicroενΥπ 5 5 5 εἰάκεmicroεν

(β)

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κατέγνως Καταγνῷς καταγνοίης κατάγνωθι

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κέκτησο κεκτηmicroένος5η5ον ης

κεκτηmicroένος 5η 5ον είης

κέκτησο

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

χρῇ χρῇ χρῷο χρῶ

(γ) Ἔα Ἔπιθι Ἐάτω Ἐπίτω

Ἐᾶτε Ἔπιτε Ἐώντων Ἐπιόντων

(δ)

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

Πολλήν πλείονα πλείω πλείστηνπρούργoυ ( πρό + έργον ) προυργιαίτερον προυργιαίτατον

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΤΗΣ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

κέκτησο κεκτηmicroένος5η5ον ης

κεκτηmicroένος 5η 5ον είης

κέκτησο

Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική

χρῇ χρῇ χρῷο χρῶ

(γ) Ἔα Ἔπιθι Ἐάτω Ἐπίτω

Ἐᾶτε Ἔπιτε Ἐώντων Ἐπιόντων

(δ)

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός

Πολλήν πλείονα πλείω πλείστηνπρούργoυ ( πρό + έργον ) προυργιαίτερον προυργιαίτατον