2 03 ileri Trim Teknikleri

8/14/2019 2 03 ileri Trim Teknikleri

1/16

Su-Sail 2* Yelkenci Eitim Kitap 03 leri Trim Teknikleri

www.su-sail.org 1

leri Trim TeknikleriGenel Esaslar:Bir yelkenli iin trim yaplrken 4 temel durum gznnde bulundurulmaldr:-Hava-Dalga-Sreklilik-ncelikler

Hava ile ilgili trimler rzgar ve ya durumlarnierir. Rzgar temel olarak 5 farkl etkiiddetindedir: yok denecek kadar az rzgar(1-2 bofor), hafif hava(2-3 bofor), orta

hava(4-5 bofor), sert hava(6-7 bofor), frtna(8+ bofor). Trim yaplrken gerekrzgara gre deil, zahiri rzgara gre yaplr, nk yelkenlere etkiyen rzgar,tekne hznn hesaba katld zahiri rzgardr. Ya ise sklk, iddet ve tr(kar, dolu,tipi) zelliklerine gre dikkate alnr.

Yelken zerindeki trimler dalgasz deniz ve alkantl denize gre farkllk gsterir.Teknenin, sakin ve dalgasz denizlerde hzl ve dosdoru gitmesi beklenirken;alkantl denizlerde dalgann etkisiyle yn deitirmesi, yoldan ve hzdan kaybetmesiolaandr. Bu durumda teknenin trimini dalgalar aacak ve kolay hzlanacak bir ekilde yapmak aklc olur.

Tekneyi trim ederken evredeki sreklilik nemlidir.Tekne triminin sabit ve hareketli donanmlar zerindenyapldn varsayarsak her trimin her zaman kolaylklayaplamayacan batan kabul etmek gerekir. Ayrca iyigiden bir tekne zerinde gerekli olmadka fazladeiiklik yapmak tekneyi yavalatabildii gibi oldukazahmetlidir. Denizdeki yerel saanaklarn varl veskl, zellikle Marmara gibi denizlerdeyadsnamayacak bir gerektir.

Tekne her eyden nce kullanann nceliklerine gre trim edilmelidir. Kimisi tekneyiuzun mrl kullanmak ister, kimisiyse onu bir yar gurusu haline getirmek. Kimiseyirlerde kuvvetli orsalama tercih edilir, kimisindeyse azami hz veya manevra.Kaptan burnu kurtarmay ya da atmay nlemeyi dnebilir. Tekne hata kabuletmeyen profesyonel bir trime ya da hataya tahamml eden amatr bir trimesokulabilir. yi denizciler, tekneyi nceliklerine gre trim ederler.

Not: Trim, dmencinin hareketlerine paralel olarak yaplr. Yelken zerinde yaplanher deiiklik, dmenle uyumlu olmak zorundadr.


2/16


www.su-sail.org 2

TEKNE TRM EDLEREK 5 TEMEL SEYR ZELLNE HKMEDLR:1) HIZ2) ORSALAMA YETENE3) DMEN EKMES4) TEKNENN YATIKLII

5) YALPALAMANot: Bahsi geecek trimler tekanayelken ve tek nyelkendenoluan tek direkli kesirli/tamarmadan oluan monohull(tekgvdeli) sloop(alopa) yelkenlitekneleri iindir.

Trim Terminolojisi:

Ana Yelken Iskotas (Main sheet) Bumbay bir palanga dzeneiyle anayelkenarabasna balayan ve bumbann balant yerine uzakln ayarlayarak ana yelkeninkumanda edilmesini salayan halat.

Ana Yelken Arabas (Traveller) Ana yelken bumbasnn tekne orta hattyla yaptay dorudan ynlendiren hareketli trim dzenei.

Pupa Palangas (Boomvang) Direk ile bumba arasndaki ay ayarlayan palangasistemi.

Arka Yaka/Alt Yaka/Altabao Halat(Outhaul) Ana Yelkenin gngrmez yakasnnbumba ile birleen kesinin(clew), bumbann en gerideki noktas ile arasndakimesafeyi ayarlayan trim dzenei.

Ana Yelken Mandar(MainHalyard) Ana Yelkeni direintepesine yelkenin orsa yakas stkesinden ekerek basan halat.

Kanigam(Cunningham)Halat Ana Yelkenin orsa

yakasn aa doru kastrandzenek.

Balanina/Mantilya(ToppingLift) Bumbay en geridekiucundan direin tepesine doru

ekerek kaldran halat.

K stralya(Backstay) Teknenin direini en st noktasndan geriye doru ekengerilim. Baz teknelerde direin 2/3 stnden runner/checkstay dediimiz dzenekledirein geriye doru gerilimi biraz daha yanlara almtr. Ancak bu tekneler tramolave kavanalarda gerilimin saland noktay srekli deitirmek zorundadr.


3/16


www.su-sail.org 3

Ba stralya (Forestay) Teknenin direini en st noktasndan teknenin bana dorueken gerilim. Baz teknelerde direin 2/3 hizasndan direi, direk ile bastralyaarasndaki bir noktaya doru kastran babystay bulunur. Tramolalarda ve balonkullanmnda zorluk kartr.

Cenova Mandar (Genoa Halyard) Cenovay bastralya hattndan direin tepesinestten kastrarak basan halat.

Cenova Iskotas (Genoa Sheet) Cenovann gngrmezle alt yakasnn birletiikesinin(clew) cenova arabasna uzakln ayarlayarak cenovay kumanda edenhalat.

Cenova Arabas (Genoa Traveller) Cenova skotasnn cenovay tekneye doruekme noktasn belirleyen hareketli dzenek.

Iskota Ynlendiricisi (Barber Hauler, Tweeker) Balon ve cenovalarn skota ekinoktalarnn teknenin boyuna hattna olan uzakln ayarlamaya yarayan makaraldzenek.

Tyler (Telltales) Yelkenin zerine konduu yerdeki hava akmn anlatr. yitrimlenmi bir yelkendeki hava akm genellikle rzgaralt ve rzgarst tyleribirbirine paralel uuturacak ekildedir. Tylerden yararlanlarak rzgarn yelkeneuygun adan girip girmedii tespit edilebilir. Ayn zamanda ana yelkenin gngrmezyakasnda hava akmn anlatan kurdeleler vardr.

Yelkenin Toru (draft/draught) Yelkenin en torbalaan ukur yerine yelkenin torudenir. Torun yeri ve miktar trimde oldukanemlidir.

Bkm(helezon/twist) Gerek rzgar hzdenizden ge ykseldike artar. Tekneninhznn dikkate alnd vektr bileenlerininetkisiyle zahiri rzgar ykseklerde daha bir ka kaym ekilde yelkene etki eder. Busebeple yelkenin st ksmlar rzgaraltnadaha ok braklmaldr. Bu da ancakyelkende bir bkm yaratmakla mmkn

olur. Ayrca bkm sayesinde yelkeninrzgar karmas salanabilir. Bkm,cenova iin arabann konumuyla, anayelken iin bumbann yksekliiyleayarlanr. Yelkenlerde fazla bkm her zaman az bkme gre daha iyidir, nkbkmn fazla olmas demek, dmendekolaylk demektir.

Kanal(groove) Yelken trimi, tekne hz ve orsa gidebilme kombinasyonununoluturduu dar seyir yolu. Yelkenin bkm arttka kanal geniler. Tekne kanala

girdiinde rahat ve etkili yol alr.


4/16


www.su-sail.org 4

Gngrmez (leach) Yelkenin teknenin kna bakan yakasna gngrmez yakasdenir. Gngrmez yakas bize yelkenin bkmn en iyi anlatan yakadr. Akgngrmez bkmn ok olmas, kapal gngrmez bkmn az olmas demektir.

Dip Camadan(flattening reef) Yelkenin gngrmez yakasn bumbann ucuna veaaya doru eken yardmc trim halatdr.

Gngrmez ipi (leach cord) Yelkenin gngrmezyakas prprladnda, yelkenin hrpalanmasnnlemek iin kaslmaldr. Byle bir durum yoksagevek braklmaldr.

Salma(Keel) Birok yelkenlide sabittir. Yelkenliteknelerin rzgara kar gidebilmesini salayanteknenin gvdesinin altnda bulunan eklenmiarlktr. Rzgarn yelkenler zerinde yaratttekneyi yatrma direncini,suyun altndakarlayarak,teknenin kerteriz dorultusundagitmesini salayar. Yar yatlar iin bu arlk 3.5tonu bulabilir. Salma arl, rzgar ve dalgaetkisine tepki olarak yaratt kar moment/tork

sayesinde teknenin devrilmesini engeller.TRM 4 TEMEL DURUMA YAPILIR:

1) BKM2) DERNLK3) TOR YER4) TEKNEYE AI

CENOVA TRMCenova, pratik olarak teknenin itici motorudur diyebiliriz, nk nnde yelken ya dadirek gibi hava kuvvetini ynlendirecek, ters akm oluturacak bir cisim yoktur.

Orsa ve Dar Apaz iin:

1) Cenova iin doru bkm belirlemenin pratik bir yolu: arabadan skotadorultusunda uzatlacak bir hattn orsa yakasn ortadan tam ikiye blecek ekildearabann ayarlanmasdr.Doru bkmn elde edilmesiyle, dmenle yaplacak orsalama hareketlerinecenovann tyleri en alttan en tepeyekadar ayn anda ve ayn ekilde tepkiverir.

Rzgarstne dnerken cenovannnce alt ksmnn yapraklanmasdemek, bkmn az, gngrmez inkapal olmas demektir. Byle bir durumda araba ka kaydrlmal veskotann aa ekii azaltlmaldr.Yaplan deiiklikle skota kesi


5/16


www.su-sail.org 5

ykselir ve cenova gngrmezi rzgaraltna alr. Artan yatay ekile cenovann altksm dzleir .

Rzgarstne dnerken cenovann nce st ksm nn yapraklanmas demek,bkmn ok, gngrmez in fazla ak olmas demektir. Byle bir durumda araba

baa kaydrlmal ve skotann aa ekii arttrlmaldr. Bylece gngrmezyakas gerilir ve bkm azalr. Yatay ekiin azalmasyla cenovann alt ksmnnderinlii artar .

2) Bkm belirledikten sonra skota ile cenovay dmencinin isteine greayarlayn. Doru bkmle artk tyleri daha etkili kullanabilirsiniz.Rzgarst ty prprlyorsa skotay kas n, rzgaralt ty prprlyorsa bola yn.

Eer sk orsa gidiyorsanz cenova ile gurcata arasndaki mesafedenyararlanabilirsiniz:

1 yumruk(normal) 2-3 yumruk(hz tercih/hafif rzgarlar) 2-3 yumruk(sert hava ile alkantl deniz birlikte) gurcataya deerse(en uygun orsa)

3) Daha nce de belirttiimiz gibi cenovann alt ksmnn derinliini araba nnkonumu ayarlar. Kimi durumlarda cenovann orta ve st ksm larna da derinlikverilmek istenir. Bu durumda ba stralya gerginliinden yararlanlr.

Gergin bir ba stralya dz bir yelken ve hava iin dar bir giri salar. Gevek bir bastralya ise derin bir yelken ve hava iin yuvarlak bir giri salar.

Gergin ba stralya (25/100) sakin bir deniz iin orta ve sert havalarda ya da orsasyksek seyir istendiinde tercihedilmelidir.

Gevek ba stralya isealkantl denizler iin uygunolup, hafif rzgar ve orsa yerinehzn istendii durumlarda tercihedilmelidir.

Cenova araba snn gergin ba

stralya isteyen koullarda ka,gevek ba stralya isteyenkoullarda ise baa kaydrlmasnn sebebi yine cenova derinlii ni ayarlamakaygsndandr. Ancak daha nce de belirttiimiz gibi, cenova arabas ayn zamandabkm de kontrol ettiinden daha hesapl ayarlanmaldr.Not: Ba stralya uzunluu genellikle doru direk eimini belirlediindendeitirilmemelidir.

4) Cenovann tor yerini de trim edebiliriz. Tor yerini ayarlamada en etkili trim araccenova mandardr.


6/16


www.su-sail.org 6

Mandar n kaslmasyla tor baa ,gevetilme siyle tor ka kayar. Mandar gerginlii de bastralya gibi cenovann giribiimini etkiler.

Gergin mandar toru baa alarak yuvarlak bir giri ve kolay dmen hakimiyeti(geni kanal ),gevek mandar ise toru ka kaydrarak dar bir giri, zor bir dmen hakimiyeti(dar kanal ) veyksek orsa verir. Yuvarlak giri cenovay rotadeiikliklerine daha toleransl yapar. alkantldenizler, deiken rzgarlar ve tecrbesizdmenciler iin uygundur.

Orsa yakasndaki dikey katlanmalar mandar nar gergin , yatay kat lanmalar ise mandar n ar gevek olduunu gsterir.

Not: Mylar ve Kevlar yelkenler Dacron yelkenlere gre daha az esnediinden tor yerini ayarlamak iin mandar yerine ba stralya sarkmasn kullanmak dahauygundur. Bu gibi durumlarda mandar ayar iin ar gerginlik yerine yataykrklklarn giderilmesi esastr.

Not: Iskota ile araba arasndaki karlkl etkileim, bastralya ile mandar arasndada vardr. Trim yaplrken birden ok trim eleman hesaba katlmaldr.

Apaz ve Pupa iin:

Rzgara olan a geniledike cenovann alt ksmnda ar derinlik oluur. Cenovayhakkyla doldurmak iin skota ekme noktasn teknenin dna almak gerekir. Buvarsa ikincil bir d araba hatt ya da skota ynlendiricisinin(barber hauler)kullanlmasyla salanabilir.

Bu seyirlerde yelkenden maksimum g alabilmek iinyelkenin ortas dzgn trim lenmi olmaldr. Tylerdenorta tyler izlenmelidir. Tyler en verimli orsada alr,apaza ve pupaya kaydka verimini kaybeder.

Zahiri rzgar iyice ka kaydka cenova ana yelkeninrtmesi yznden doldurulamaz olur. Duruma gre cenovagnderle kullanlabilir, simetrik ya da asimetrik balonbaslabilir, ya da inecik pupa gidiliyorsa ay bacanageilebilir.

ANA YELKEN TRM

Ana yelken hzdan ziyade tekneye ivme ve yn veren, dmen dengesini salayan ve

teknenin yatma derecesini 1. dereceden etkileyen yelkendir. Bu nedenle yanl trimedilmi bir ana yelken teknenin dengesini olumsuz ynde etkileyecektir.


7/16


www.su-sail.org 7

Orsa ve Dar Apaz iin:

1) Doru bkm skota y kullanarak ayarlayn. Doru bkm bulmak iin pratik bir yol yelkenin st tasnn bumba ile paralel olmas veya st kurdele nin ka doruumasdr. Unutmamak gerekir ki bkm dorudan gngrmezin konumunu etkiler.Olduka ak bir gngrmez teknenin orsa ekmesini azaltr. Bu kullanm hafif havalar ve alkantl denizler iin kullanl olur.Gngrmezi kapamak iin skotay ek mek gerekir.

ok kapatlm bir gngrmez ise orsa ekmeyiarttrmasyla birliktetekneyi bayltr . Orta rzgar vedalgasz denizde tam armal teknelerde iyi orsa gitmekiin kullanlabilir. Ne var ki daha sert havalarda bu denliorsa ekmeye kar yaplan dmen hareketleri bykolur. Tekneyi rotada tutabilmek iin dmen palas adetabir el freni ilevi grr. Gngrmezi amak iinskotay bola mak gerekir.

2) Ana yelken arabas , skota gerginliini dolaysylabkm deitirmeden bumba nn tekne orta hattylayapt ay deitirmesine yarar.

Not: Tekne iin ideal yatklk derecesi 15odir. Pratik olarak anayelken bu yatklmmkn olduu kadar salamaldr. Bu kural hafif havalarda, alkantl denizlerde vecamadan vurmak istenmediinde ilemeyebilir.

Sertleen havalarda camadan vurmakmmkn deilse yelken biraz ters rzgar alabilir. Bu durumda iyi bir anayelkenci-dmenci uyumu gerekir. Bu sayedemaksimum hz korunur. Ancak camadanvurmak yelkenlerin mr ve teknenindengesi asndan daha salkldr.

3) Direin stralyalar veya runnerlar yardmyla geriye eilmesi yle ana

yelkenin orsa yakas ile gngrmez yakasarasndaki mesafe artar, yelkenin orta ve st ksmlarnn derinlii azalr .


8/16


www.su-sail.org 8

Eik bir direk sert hava ile sakin denizlerde, yksek orsa istendiinde ya da ok orsaeken tekneye camadan vurulamayan durumlarda kullanlr. Direk eildiinde yelkenzerindeki tor un ka kayd unutulmamaldr.

Ar eik direkli teknelerin ana yelkenlerinde bumbann ktaki ucundan orsayakasna katlanmalar oluur.

4) Ana yelkenin alt yakasnn derinlii arka yaka/altabao halat ile ayarlanr.Altabao trimi, ayn zamanda bkme de dorudan etki ettii iin ana yelken iin

vazgeilmez bir neme sahiptir. ekilmi bir altabao ile anayelkenin alt ksmdzleince, yelkenin orta ve st ksmlarnda grece daha az kaslma olduundan,yelkenin alt ksmna gre daha ok rzgaraltna alr. Yani bkm oluur,gngrmez alr .

Rzgar arttka altabao son hizaya kadar ekilir.Dalgal durumlarda rzgarn iddeti dalgaya basknsaekili, dalgann iddeti rzgara basknsa biraz gevekkullanlr.

Not: Ar durgun havada hafif tekneler yelkenidzletirip bkm arttrarak daha hzl gidebilirler.nk zayf bir hava akm iin derin bir yelkeninrzgar alt yakasn dolamak zordur.

Not: Ana yelken gngrmez yakasndan daha okaa ek ilip,ger ilmek istendiinde dip camadan ismini verdiimiz bir sistemden yararlanlr. Bu sistemaltabao gergisi gibi bumbann iinden geipbumbann arkasndan kmakla birlikte altabaogergisinin baland matafyonun 25-50cm zerindekibir st matafyona balanr.


9/16


www.su-sail.org 9

5) Ana yelkenin tor yerini ayarlamada ana yelken mandar ve kanigam sistemi ndenyararlanlr. Bu sistemlerin yan sra daha nce de belirttiimiz gibi direi e mek tor uka kaydrr. Ayrca yelkenler eskidike tor un ka kayd da unutulmamaldr.

Ana yelken toru ou durumda ortada kullanlr.

Hafif havalarda ana yelken torunu ktakullanmak faydaldr. Rzgar arttka tor dahada ka kayar, byle durumlarda kanigam veyamandar ek erek toru baa kaydrmalsnz.

Orsa yakasndaki dikey katlanmalar mandar nar gergin , yatay kat lanmalar ise mandar n ar gevek olduunu gsterir.

Not: Mandar aldmzda gngrmez yakasnn st ksm kapan acaktr. Halbukikanigam aldmzda gngrmez yakasnn st ksm alr . Bunun sebebi ikihalatn yelkeni eki yeridir.

Not: Kanigam kasldnda ana yelkenin alt ksmnda krklklar oluur, ancak eldeettiimiz tor yerini ve gngrmez ayarn dndmzde kaz gelecek yerdentavuu esirgememek gerekir.

Apaz ve Pupa iin:

Apaz seyrinde ana yelkeni yine kurdeleler kauuacak ekilde ayarlayn. Bu seyirde tyler ksmenkullanlabilir.

Rzgar pupaya kaydka kurdeleler bir ieyaramayacaktr.

Bu durumda yelkeni prprlatmayacak kadar skotadanbolamak pratik olacaktr. Ancak ana yelken gurcatayadayanrsa formunu kaybeder ve gcn yitirmeyebalar. Bolarken bu durum gz nndebulundurulmaldr.

Bu seyirlerde araba rzgaraltna alnmaldr.zellikle hava pupaya dndke skota, bkm ayarlayamaz olur. Bu durumdabkm pupa palangasyla kontrol edilmelidir. Pupa palangas kas ldnda bkmazalr . Bylece rzgar kayb engellenmi olur.

Not: Palangann st ta y bumbaya paralel yapacak kadar alnmas faydal bir referanstr.

Ancak hafif havalar da bumbann arln da gz nnde bulundurduumuzda palangay ok alma mak gerekir.


10/16


www.su-sail.org 10

Bu seyirlerde altabao bolanarak yelkenin alt ksmnda, k stralya bolanarak stksmnda derinlik oluturmak gerekir.

Kanigam ve mandar bolanarak toru ka kaydrmak da apaz ve zellikle pupadafaydaldr.

CENOVA LE ANA YELKEN ARASINDAK ETKLE M Ana yelken ve cenovann tekne iin birlikte hareket ederek bir btn oluturduunuunutmayn.

Dar Aralk SorunuCenova, anayelkene gre ok ekiliyse ya da cenovann gngrmezi ana yelkeninkonumuna gre ok kapalysa cenovadan geen rzgar ana yelkene ters rzgar verir ve ana yelken kullansz olur.

Sert rzgarlarda cenova ana yelkene gre okkasl ise:

Cenova skotas biraz bolanabilir Ana yelkenin bkm arttrlabilir Ana yelken dzletirilebilir

Ana yelkenin biraz ters rzgar almas makuldur, ancakok fazla ters rzgar ald zaman yukardaki ilemler yaplmaldr.

Sert rzgarlarda cenovann gngrmezi ok kapalise:

Cenova mandarn ekerek tor yeri baa

alnabilir Cenovann skotas alnabilir

Geni Aralk Sorunu Ana yelken ile cenova arasndaki aralk okgenise, ana yelken, n yelkenle olan

etkileiminin verdii ekstradan ilerleme kuvvetinikaybedebilir. Bu durumda: Ana yelken skotas bolanabilir Cenova skotas alnabilir Ana yelkenin derinlii arttrlabilir

YELKENL TEKNELER N VTES KAVRAMI

Yelkenli tekneler de tpk bir araba gibi yol durumuna gre farkl viteslerdenyararlanr. Kk vitesler tekne iin yksek eki gc salarken, byk vitesler performans salar.


11/16


www.su-sail.org 11

1.vitesHzlanmak veya dalgalar amak iin kullanlr. Tramola sonras abuk hzlanmakiin de kullanlr. Dalgal deniz, hafif ve dzensiz rzgar iin kullanldr.

Yelkenlere ar bkm ve yuvarlak giri verilir.

Geni bir seyir kanal, tam g ve dk orsa salanr.

2.vitesHem rzgarstne gitme, hem de hzlgitmek iin kullanlr. Denizin az dalgalancak rzgarl olduu durumlar iindir.

Dz, skotalardan kask ve yuvarlakgirili yelkenler.

3.vites Maksimum orsa yetenei ve hzl

gidiler iin kullanlr. Orta sert rzgar ve dalgasz denizler iindir.

Dz, skotalardan kask ve dar giriliyelkenler. Tor yeri kta.

Not: Sert havalarda camadanvurulmak istenmiyorsa byk vitesinyan sra bkml yelken ve birazbolanm araba kullanlarak durum

idare edilebilir.

SALMA EKKL VE AIRLIK


12/16


www.su-sail.org 12

Salma bir ok teknede sabittir. Ne var ki kk boyutlu yelkenlilerde ve baz yatlardasalmann ekiklii ayarlanabilir.

Salma, Bernolli etkisi ile rzgara kar gidilen seyirlerde ie

yarar, rzgarn salt iti gcyle gittii konumlarda iseyalpalanmay nlemek dnda istenmeyen srtnmeyaratr.

Bu sebeple salma, orsa ve dar apaz seyirlerde en derinkonumunda olmal; apazda bir az, pupada byk ldeyukar ekilmelidir.

Not: Eer sert hava ve dalga tekneyi apaz ve pupada bir sancaa bir iskeleye savuruyorsa, salma normal kullanldndan daha derindekullanlarak teknenin dengesi salanr.

Teknede bulunan insanlarn arl, seyir asndan faydal olarak kullanlabilir. Orsaseyrinde mrettebat , teknenin rzgarstne oturarak tekneyi tartmaya yardmc olur. Busayede tekne daha ok orsalar. Teknenin eniyi tartld nokta, genellikle gvdesinin enikin olduu arlk merkezinin hizasndakinoktadr. nk buradan maksimum tartmamomenti/torku salanr.

Rzgar orsadan pupaya kaydkaarlklar(mrettebat) geriye alnmal verzgaralt/rzgarstne eit datlmaldr. Arlklar geriye alndka, teknenin burnunun suyagmlmesi engellenecek ve eit dalmla dengesalanacaktr. Orsa seyirlerde teknenin burnunayardmc olmak ve orsalamay arttrmak iinmrettebat normalden ileriye kaydrlabilir.

Not: ok hafif hava larda orsa, dar apaz ve apazseyirler iin mrettebat rzgaraltna oturtulabilir. Bu sayede tekne yapay olarakrzgaraltna yatrlr ve bu sayede yelkenler zerinde yapay bir basn fark oluur.Tekne hz kazanr.

Not: Hafif havalarda tekne zerinde ok fazla hareket edilmesi, tekneyi yavalatr.

SAANAK TRM

Saanaklarda gerek rzgar ynnde bir deiiklik olmazsa, zahiri rzgar ka kayar.nk teknenin hz sabittir, gerek rzgar artar. Bu durumda skotalar biraz

bolanmal tekne hzlanp saanak kesildikten sonra tekrar alnmaldr.


13/16


www.su-sail.org 13

Baz saanaklarda ise gerek rzgar yn deitirir.Gerek rzgar ka kayarsa buna havann ekmesi , baa kayarsa buna havann amas denir. Bu gibi durumlarda rzgarn iddetinin

artmas/azalmas ve havann ekmesi/amasnagre skota veya dmenle mdahale edilerekteknenin seyrine devam edilir.


14/16


www.su-sail.org 14

BALON TRM

1) Hiza olarak balon gnderi, diree 90 0 olacakekilde ayarlanmaldr. Balon gnderinin yksekliiayarlamak iin balonun rzgarst yakasnabaklmaldr. Rzgarst yakas balon orsaladzaman tepeden aa ayn ayn andayapraklanmaldr.

Balonun yapraklanmas stten balyorsa gnder okaada, yapraklanma alttan balyorsa gnder okyksektedir.

2) Gnder ayarnn bir etkisi de balonun st

ksmlarnn derinliidir.Gnder yukarda ise gngrmez yakalar alr,omuzlar uzaklar, balon dzleir.

Gnder aada ise gngrmez yakalar kapanr, omuzlar yaklar, balon derinlikkazanr.

3) Rzgaralt skotasnn ekme noktas balonun alt ksmlarnn derinliini vebalonun ana yelkene uzakln belirler. Normalde kta olan skota ekme noktas

skota ynlendiricisinin ekilmesiylebaa kaydrlabilir.

Iskota ekme noktas kta ise balonunalt dz, gngrmezi ak; balon ile anayelken aras mesafe fazla, ana yelkeneetkiyen hava akm daha salkldr.

Iskota ekme noktas bata ise balonunalt derin, gngrmezi kapaldr.


15/16


www.su-sail.org 15

4) Pupa gidilmedii zamanki rzgarlarda balonun tor yeri gnderin ykseklii ileayarlanr.

Gnder aada ise tor baa kayar, gngrmez alr.

Not: Toru baa kaydrmak, kemereden alnan sert rzgarlarda broa dmeyiengeller. Ayrca broa tehlikesi varsa ana yelken skotas ve pupa palangasbolanmal, bylece yelkenin st ksmndaki kuvvet azaltlmaldr.

Gnder yukarda ise tor ka kayar, gngrmez kapanr.

Geni Apaz ve Pupa iin:

Geni apaz ve pupada gnderi zahiri rzgara 90 0 ayla kullanmak pratik bir yoldur.

Hafif hava veya alkantl denizHafif rzgar ve alkantl denizde balongnderi daha az trim edilebilir. (daha azgsterilebilir) Bu sayede rzgaralt skotadaha ok bolanabilir ve yelkene derinlikverilebilir. Iskota ynlendiricisi ile ekmenoktas baa kaydrlrsa derinlieyardmc olur.

Sert havaAma: Yalpalamay nlemektir.

Geni apaz iin balon gnderini fazla trimedin/gsterin ve orsa yakasn sabittutmak iin daha aada kullann.

Iskota ynlendiricisini kasarak ekmenoktasn baa aln, ancak rzgaraltskotasn fazladan aln. Bu sayedebalonun iki yakas daha sabit bir hal alr ve salnmay engeller

necik pupa seyirlerinde gnder geni apaza gre daha az trim edilmelidir. Balonmmkn olduunca dz ileriye ekmeli

Not: Tekne rzgarstne yalpalanmaya balarsa, rzgaralt skotay biraz al;rzgaraltna yalpalanmaya balarsa bu sefer rzgaralt skotay biraz bola.

Dar Apaz ve Apaz iin:

Hafif havalar Gnderi fazla trim edin ve skotaekme noktasn ka kaydrn.

Bu sayede baylma azaltlr.


16/16


www su-sail org 16

Sert havalar Gnder aada kullanlmal ve fazla trim edilmelidir. Iskota ekme noktas kakaydrlmaldr.

Balon Akken Ana Yelken:

Ana yelken cenoval seyire gre dahaalnk olmal. Dar apazda baylmayengellemek iin dzletirilmeli.

Sert rzgarlar iin yalpalanmayengellenmek iin bkm azaltlmal.

Hafif rzgarda bumbay biraz kaldrmakiin balanina yardmc olarakkullanlabilir.

Rzgarnz Bol Olsun!

2007 Gz Gezisi Hadar Teknesi Hisarn Krfezi

Bu trim kitapnn yazlmasnda Ivar Dedekamn yazd, Sezar Atmaca ve

Selahattin Erkanlnn Trkeye evirdii Yelken Arma ve Ayarlar kitabndanyararlanlmtr.

2 03 ileri Trim Teknikleri

Documents

Transcript of 2 03 ileri Trim Teknikleri