1.ÖNSÖZ - doka.org.tr
Transcript of 1.ÖNSÖZ - doka.org.tr
1
2
1.ÖNSÖZ ...................................................................................................................................... 3 2.ÇALIŞMA ÖZETİ .......................................................................................................................... 4 2.1. YATIRIM KONUSU ............................................................................................................................. 4 2.2. ÜRETİLECEK ÜRÜN/HİZMET .............................................................................................................. 4
2.3. YATIRIM YERİ .................................................................................................................................... 4 2.4. TESİS KAPASİTESİ .............................................................................................................................. 4
2.5. TOPLAM YATIRIM TUTARI ................................................................................................................ 4 2.6. YATIRIM SÜRESİ ................................................................................................................................ 4
2.7. KAPASİTE KULLANIM ORANI ............................................................................................................. 4 2.8. İSTİHDAM KAPASİTESİ ...................................................................................................................... 4
2.9. YATIRIMIN GERİ DÖNÜŞ SÜRESİ ....................................................................................................... 4
2.10. YATIRIMIN KARLILIĞI ...................................................................................................................... 4 2.11. NET BUGÜNKÜ DEĞER .................................................................................................................... 4
2.12. NACE KODU .................................................................................................................................... 4 3. PAZAR ARAŞTIRMASI VE PAZARLAMA PLANLAMASI .................................................................. 5 3.1. PAZAR VE TALEP ANALİZİ .................................................................................................................. 5 3.1.1. SEKTÖRÜN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ................................................................................................ 5
3.1.2. PAZARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE PROFİLİ ............................................................................................... 11
3.1.3. TALEBİ ETKİLEYEN UNSURLAR ..................................................................................................... 12 3.1.4. REKABET YAPISI VE RAKİPLERİN ÖZELLİKLERİ .............................................................................. 14
3.2. PAZARLAMA PLANI ......................................................................................................................... 17 3.2.1. HEDEF PAZAR VE ÖZELLİKLERİ ..................................................................................................... 17
3.2.2. HEDEF MÜŞTERİ GRUBU VE ÖZELLİKLERİ .................................................................................... 17 3.2.3. HEDEFLENEN SATIŞ DÜZEYİ ......................................................................................................... 18
3.2.4. SATIŞ FİYATLARI ........................................................................................................................... 18
3.2.5. DAĞITIM KANALLARI ................................................................................................................... 18 3.2.6. PAZARLAMA/SATIŞ YÖNTEMLERİ ................................................................................................ 19
3.2.7. KURULUŞ YERİ SEÇİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLER .............................................................................. 19 4. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ PLANLAMASI ............................................................................. 20 4.1. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ TEMİN KOŞULLARI .......................................................................... 20 4.2. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ MİKTARLARI .................................................................................... 20
5. İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI ........................................................................................... 20 5.1. PERSONEL YÖNETİMİ ...................................................................................................................... 20
5.2. ORGANİZASYON ŞEMASI ................................................................................................................ 21
6. ÜRETİM PLANLAMASI ............................................................................................................. 21 6.1. YATIRIM UYGULAMA PLANI VE SÜRESİ .......................................................................................... 21
6.2. KAPASİTE KULLANIM ORANI ........................................................................................................... 22
3
1.ÖNSÖZ ...................................................................................................................................... 3 2.ÇALIŞMA ÖZETİ .......................................................................................................................... 4 2.1. YATIRIM KONUSU ............................................................................................................................. 4 2.2. ÜRETİLECEK ÜRÜN/HİZMET .............................................................................................................. 4
2.3. YATIRIM YERİ .................................................................................................................................... 4 2.4. TESİS KAPASİTESİ .............................................................................................................................. 4
2.5. TOPLAM YATIRIM TUTARI ................................................................................................................ 4 2.6. YATIRIM SÜRESİ ................................................................................................................................ 4
2.7. KAPASİTE KULLANIM ORANI ............................................................................................................. 4 2.8. İSTİHDAM KAPASİTESİ ...................................................................................................................... 4
2.9. YATIRIMIN GERİ DÖNÜŞ SÜRESİ ....................................................................................................... 4
2.10. YATIRIMIN KARLILIĞI ...................................................................................................................... 4 2.11. NET BUGÜNKÜ DEĞER .................................................................................................................... 4
2.12. NACE KODU .................................................................................................................................... 4 3. PAZAR ARAŞTIRMASI VE PAZARLAMA PLANLAMASI .................................................................. 5 3.1. PAZAR VE TALEP ANALİZİ .................................................................................................................. 5 3.1.1. SEKTÖRÜN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ ................................................................................................ 5
3.1.2. PAZARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE PROFİLİ ............................................................................................... 11
3.1.3. TALEBİ ETKİLEYEN UNSURLAR ..................................................................................................... 12 3.1.4. REKABET YAPISI VE RAKİPLERİN ÖZELLİKLERİ .............................................................................. 14
3.2. PAZARLAMA PLANI ......................................................................................................................... 17 3.2.1. HEDEF PAZAR VE ÖZELLİKLERİ ..................................................................................................... 17
3.2.2. HEDEF MÜŞTERİ GRUBU VE ÖZELLİKLERİ .................................................................................... 17 3.2.3. HEDEFLENEN SATIŞ DÜZEYİ ......................................................................................................... 18
3.2.4. SATIŞ FİYATLARI ........................................................................................................................... 18
3.2.5. DAĞITIM KANALLARI ................................................................................................................... 18 3.2.6. PAZARLAMA/SATIŞ YÖNTEMLERİ ................................................................................................ 19
3.2.7. KURULUŞ YERİ SEÇİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLER .............................................................................. 19 4. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ PLANLAMASI ............................................................................. 20 4.1. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ TEMİN KOŞULLARI .......................................................................... 20 4.2. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ MİKTARLARI .................................................................................... 20
5. İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI ........................................................................................... 20 5.1. PERSONEL YÖNETİMİ ...................................................................................................................... 20
5.2. ORGANİZASYON ŞEMASI ................................................................................................................ 21
6. ÜRETİM PLANLAMASI ............................................................................................................. 21 6.1. YATIRIM UYGULAMA PLANI VE SÜRESİ .......................................................................................... 21
6.2. KAPASİTE KULLANIM ORANI ........................................................................................................... 22
6.3. ÜRETİM MİKTARI ............................................................................................................................ 22
6.3.1. TAM KAPASİTEDEKİ ÜRETİM DÜZEYİ ........................................................................................... 22
6.3.2. KAPASİTE KULLANIM ORANINA BAĞLI OLARAK 2. YILDAKİ ÜRETİM DÜZEYİ .............................. 22 6.3.3. KAPASİTE KULLANIM ORANINA BAĞLI OLARAK İLK 10 YILDAKİ ÜRETİM DÜZEYİ ........................ 22
6.4. İŞ AKIŞ ŞEMASI ................................................................................................................................ 23 6.5. TEKNOLOJİ ÖZELLİKLERİ .................................................................................................................. 24
6.6. MAKİNE VE EKİPMAN BİLGİLERİ ..................................................................................................... 25 7. FİNANSAL ANALİZLER .............................................................................................................. 27 7.1. SABİT YATIRIM TUTARI ................................................................................................................... 27 7.2. İŞLETME SERMAYESİ ....................................................................................................................... 28
7.3. TOPLAM YATIRIM İHTİYACI ............................................................................................................ 29
7.4. FİNANSAL KAYNAK PLANLAMASI .................................................................................................... 29 7.5. GELİR-GİDER HESABI ....................................................................................................................... 30
7.6. NAKİT AKIM HESABI ........................................................................................................................ 32 7.7. KARLILIK HESABI ............................................................................................................................. 33
7.8. YATIRIMIN GERİ DÖNÜŞ SÜRESİ ..................................................................................................... 34 8. EKONOMİK ANALİZLER............................................................................................................ 34 8.1. NET BUGÜNKÜ DEĞER ANALİZİ ...................................................................................................... 34
8.2. KREDİ GERİ ÖDEMESİ ...................................................................................................................... 35 8.3. AYRINTILI TAHMİNİ GELİR TABLOSU .............................................................................................. 35
8.4. BİLANÇO ......................................................................................................................................... 38 8.5. FİNANSAL ORANLAR VE SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ ......................................................... 48
8.5.1. FİZİBİLİTE SONUÇLARI .................................................................................................................. 48 8.5.2. ORAN ANALİZİ SONUÇLARI .......................................................................................................... 50
8.5.2.1. LİKİDİTE ANALİZİ (CARİ ORAN, DÖNEN VARLIKLARIN ETKİNLİĞİ) ............................................. 50
8.5.2.2. FİNANSAL YAPI ANALİZİ ............................................................................................................ 50 8.5.2.3. FAALİYET ANALİZİ ..................................................................................................................... 52
8.5.2.4. KARLILIK ANALİZİ ...................................................................................................................... 53 9. TEŞVİK SİSTEMİNİN TRABZON’A GETİRDİĞİ AVANTAJLAR ......................................................... 54 9.1. YATIRIM YERİ TAHSİSİ .................................................................................................................... 54 9.2 VERGİ İNDİRİMİ................................................................................................................................ 54
9.3. GÜMRÜK VERGİSİ MUAFİYETİ VE KDV İSTİSNASI .......................................................................... 55 9.3.1. GÜMRÜK VERGİ MUAFİYETİ ........................................................................................................ 55
9.3.2. KDV İSTİSNASI .............................................................................................................................. 55
9.4. SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ ..................................................................................... 56 9.5. TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU DESTEKLERİ ............................................. 56
3
1.ÖNSÖZ
Mustafa Suat HACISALİHOĞLU
Küresel kalkınmanın en önemli işlevlerinden biri de, “yerel” dinamiklerin ekonomiye verdiği katkılardır.
Dünyadaki yatırım alanlarının gerçekçi ve verimli olarak değerlendirilmesi hususu bizlerin üzerinde hassasiyetle durduğu konuların başında gelmektedir. Çünkü gelecek hedeflerine ulaşmak adına, bölgemizde yapılacak olan her türlü ekonomik çalışma için bir “stratejik düşünsel plan” ile hareket etmekteyiz. Bu kapsamda hazırlamış olduğumuz 2013-2016 stratejik plan da çalışmalarımızın en somut örneğidir. Bölgemizdeki tüm paydaşlar ile hem istihdamı artırıcı hem de yeni ekonomik alanların kazandırılması için, sürdürülebilir kalkınmamıza yönelik, doğru olarak tespit ettiğimiz, tüm yatırım imkânları ile beraber ulaşmaya çalışmaktayız.
Bu kapsamda, bilindiği gibi, potansiyel başarı derecelerine göre öncelikleri belirlenen ürün ya da proje fikirleri için fizibilite etüdüne başlamadan önce bir ön fizibilite (ön yapılabilirlik) yapmak gerekmektedir. Bunu temel prensip olarak ele alan odamız, yeni yatırım alanları oluşturma adına, yerli ve yabancı yatırımcının öncelikli alanlarının belirlemesi için, uluslararası havalimanı ve kurulacak olan lojistik merkezi ile bölgemizdeki sürdürülebilir kalkınmayı artırmak için belirlenen 10 (on) alanda Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansının destekleri ile birlikte ön fizibilite çalışmalarını tamamlanmıştır. Bununla birlikte son yıllarda bölgemizde oluşan yatırım ikliminden en üst düzeyde yararlanılması için, yatırımcılarımıza, bir “yol haritası” sı hazırlamış bulunmaktayız. Önceliklerinin ve hedeflerinin doğrultusunda yatırımcılarımıza yol gösterecek olan bu ön fizibilite çalışmaları, bölgesel kalkınmamızın da stratejik temellere uygun olarak gelişmesini sağlayacaktır.
Bu değerlendirmelerle beraber, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası olarak, tamamlamış olduğumuz bu ön fizibilitelerin katkılarıyla gerçekleştirilecek olan bu yatırılmalar, umuyorum ki, ülkemizin ve bölgemizin en önemli ekonomik sorunlarından biri olan istihdamı arttırıcı yönde bir seyir izleyecektir. Bir örnek teşkil eden bu ön fizibilite çalışmalarının yerli ve yabancı yatırımcılar tarafından değerlendirilmesini ve en verimli şekilde faydalı olmasını, bölgemize ve ülkemize ekonomik katkılarının üst düzeyde olmasını beklemekteyiz.
4
3. PAZAR ARAŞTIRMASI VE PAZARLAMA PLANLAMASI
3.1. PAZAR VE TALEP ANALİZİ
3.1.1. SEKTÖRÜN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Yeryüzünde 36-41 kuzey enlemlerinde ve kendine özgü iklim koşullarında yetişen fındık ağacı, kıyılardan en çok 30km içerde ve yüksekliği 750-1000 metreyi geçmeyen yerlerde ürün verir. Tarihi belgelerde günümüzden 2300 yıl önce Türkiye’nin kuzeyinde Karadeniz kıyılarında fındık üretildiği belirtilmekte ve fındığın son 6 yüzyıldan beri ihraç edildiği bilinmektedir.
Dünyanın fındık üretimine uygun iklimine sahip birkaç ülkesinden biri olan Türkiye’de 550-600bin hektar alan üzerinde üretim yapılan fındık ile dolaylı ve dolaysız olarak 4.000.000 insan ilgilenmektedir. 2010 yılı Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (United States Department of Agriculture) verilerine göre, dünya fındık alanlarının yaklaşık %70i Türkiye’de olup, fındık üretiminin yaklaşık %69’unu Türkiye tarafından karşılanmaktadır. Bugün itibariyle üretiminde üstün olduğumuz fındık için kısa vadede rakip olabilecek ülke yoktur. Ancak İtalya, İspanya, ABD, Azerbaycan gibi ülkeler üretim alanlarını ve miktarlarını artırma çabasındadır. Ülkemizdeki düşük üretim verimliliğinin, üretimdeki kalitenin artmasının ve fındığın işlenmiş olarak piyasaya sürülmesi Türkiye’nin pazardaki dominant pozisyonunu uzun vadede koruması için vazgeçilmezdir.
Türkiye ihracatının yaklaşık %58ini naturel iç fındık olarak yapmaktadır. Kabuklu fındık kırılarak iç fındık haline getirip taş ayırma makinesinde temizlenip seçme bandına aktarılarak ambalajlanması sonucunda naturel iç fındık elde edilmektedir. Ülkemizde yıllık 1.800.000ton iç kapasiteli 180kırma firması ile yıllık 350.000ton iç kapasiteli 40 işletme tesisi bulunmaktadır. Üretimin her aşamasındaki etkili ve özenli kalite kontrol sistemleri sayesinde alıcıların isteklerinin tam anlamıyla yerine getirilmesine paralel olarak özellikle işlenmiş iç fındık ihracatı her yıl artış göstermektedir. İş bu yatırım planıyla Türkiye fındık üretim ve ihracatında önemli merkezlerden biri olan Trabzon ilinde il merkezi ve çevre ilçelerdeki fındık üreticilerine fındık kırma, temizleme ve ayıklama hizmeti veren modern bir tesis kazandıracak, bölgede ihtiyaç duyulan fındık kırma hizmetine katkı sağlayarak müşteri talebine cevap verebilecektir. İlerleyen yıllarda karlılığını artıran tesis ambalajlama parkurunu oluşturarak üreticiden kabuklu fındık alacak ve kendi markasıyla yurtiçi ve yurt dışı pazara iç fındık sunacaktır.
Dünyada yaygın bir üretim alanına sahip olan fındığın yaklaşık %69’luk dilimi Türkiye’de üretilmekte olup İtalya, İspanya, Azerbaycan, ABD, İran, Çin ve Gürcistan’ta da son yıllarda fındık üretim artışı dikkat çekmektedir.
2.ÇALIŞMA ÖZETİ 2.1. YATIRIM KONUSU
Fındık kırma tesisi yatırımı
2.2. ÜRETİLECEK ÜRÜN/HİZMET Tesise çiftçilerce getirilen işlenmemiş kabuklu fındıkların kırılarak kabuklarından ayrılıp
temizlenmesi
2.3. YATIRIM YERİ Trabzon
2.4. TESİS KAPASİTESİ
Yıllık 20.000 Ton fındık kırımı ve temizlenmesi işlem
2.5. TOPLAM YATIRIM TUTARI 3.703.311TL
2.6. YATIRIM SÜRESİ
Yatırım süresi 12 ay olarak planlamıştır.
2.7. KAPASİTE KULLANIM ORANI Kapasite kullanım oranı yatırımı takip eden ilk yıl %75 olarak belirlenmiştir.
2.8. İSTİHDAM KAPASİTESİ
İstihdam edilecek personel sayısı tesisin faaliyete başladığı ilk yıl 32 kişidir.
2.9. YATIRIMIN GERİ DÖNÜŞ SÜRESİ Yatırımın geri dönüş süresi 4 yıldır.
2.10. YATIRIMIN KARLILIĞI
Yatırımın karlılığı 2. Yıl %.34’tür.
2.11. NET BUGÜNKÜ DEĞER 5 Yıllık net bugünkü değer toplamı: -123.588 TL
10 Yıllık net bugünkü değer toplamı: 1.874.256 TL
2.12. NACE KODU
01.63.02 Sert kabuklu ürünlerin kabuklarının kırılması ve temizlenmesi ile ilgili faaliyetler
5
3. PAZAR ARAŞTIRMASI VE PAZARLAMA PLANLAMASI
3.1. PAZAR VE TALEP ANALİZİ
3.1.1. SEKTÖRÜN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
Yeryüzünde 36-41 kuzey enlemlerinde ve kendine özgü iklim koşullarında yetişen fındık ağacı, kıyılardan en çok 30km içerde ve yüksekliği 750-1000 metreyi geçmeyen yerlerde ürün verir. Tarihi belgelerde günümüzden 2300 yıl önce Türkiye’nin kuzeyinde Karadeniz kıyılarında fındık üretildiği belirtilmekte ve fındığın son 6 yüzyıldan beri ihraç edildiği bilinmektedir.
Dünyanın fındık üretimine uygun iklimine sahip birkaç ülkesinden biri olan Türkiye’de 550-600bin hektar alan üzerinde üretim yapılan fındık ile dolaylı ve dolaysız olarak 4.000.000 insan ilgilenmektedir. 2010 yılı Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (United States Department of Agriculture) verilerine göre, dünya fındık alanlarının yaklaşık %70i Türkiye’de olup, fındık üretiminin yaklaşık %69’unu Türkiye tarafından karşılanmaktadır. Bugün itibariyle üretiminde üstün olduğumuz fındık için kısa vadede rakip olabilecek ülke yoktur. Ancak İtalya, İspanya, ABD, Azerbaycan gibi ülkeler üretim alanlarını ve miktarlarını artırma çabasındadır. Ülkemizdeki düşük üretim verimliliğinin, üretimdeki kalitenin artmasının ve fındığın işlenmiş olarak piyasaya sürülmesi Türkiye’nin pazardaki dominant pozisyonunu uzun vadede koruması için vazgeçilmezdir.
Türkiye ihracatının yaklaşık %58ini naturel iç fındık olarak yapmaktadır. Kabuklu fındık kırılarak iç fındık haline getirip taş ayırma makinesinde temizlenip seçme bandına aktarılarak ambalajlanması sonucunda naturel iç fındık elde edilmektedir. Ülkemizde yıllık 1.800.000ton iç kapasiteli 180kırma firması ile yıllık 350.000ton iç kapasiteli 40 işletme tesisi bulunmaktadır. Üretimin her aşamasındaki etkili ve özenli kalite kontrol sistemleri sayesinde alıcıların isteklerinin tam anlamıyla yerine getirilmesine paralel olarak özellikle işlenmiş iç fındık ihracatı her yıl artış göstermektedir. İş bu yatırım planıyla Türkiye fındık üretim ve ihracatında önemli merkezlerden biri olan Trabzon ilinde il merkezi ve çevre ilçelerdeki fındık üreticilerine fındık kırma, temizleme ve ayıklama hizmeti veren modern bir tesis kazandıracak, bölgede ihtiyaç duyulan fındık kırma hizmetine katkı sağlayarak müşteri talebine cevap verebilecektir. İlerleyen yıllarda karlılığını artıran tesis ambalajlama parkurunu oluşturarak üreticiden kabuklu fındık alacak ve kendi markasıyla yurtiçi ve yurt dışı pazara iç fındık sunacaktır.
Dünyada yaygın bir üretim alanına sahip olan fındığın yaklaşık %69’luk dilimi Türkiye’de üretilmekte olup İtalya, İspanya, Azerbaycan, ABD, İran, Çin ve Gürcistan’ta da son yıllarda fındık üretim artışı dikkat çekmektedir.
2.ÇALIŞMA ÖZETİ 2.1. YATIRIM KONUSU
Fındık kırma tesisi yatırımı
2.2. ÜRETİLECEK ÜRÜN/HİZMET Tesise çiftçilerce getirilen işlenmemiş kabuklu fındıkların kırılarak kabuklarından ayrılıp
temizlenmesi
2.3. YATIRIM YERİ Trabzon
2.4. TESİS KAPASİTESİ
Yıllık 20.000 Ton fındık kırımı ve temizlenmesi işlem
2.5. TOPLAM YATIRIM TUTARI 3.703.311TL
2.6. YATIRIM SÜRESİ
Yatırım süresi 12 ay olarak planlamıştır.
2.7. KAPASİTE KULLANIM ORANI Kapasite kullanım oranı yatırımı takip eden ilk yıl %75 olarak belirlenmiştir.
2.8. İSTİHDAM KAPASİTESİ
İstihdam edilecek personel sayısı tesisin faaliyete başladığı ilk yıl 32 kişidir.
2.9. YATIRIMIN GERİ DÖNÜŞ SÜRESİ Yatırımın geri dönüş süresi 4 yıldır.
2.10. YATIRIMIN KARLILIĞI
Yatırımın karlılığı 2. Yıl %.34’tür.
2.11. NET BUGÜNKÜ DEĞER 5 Yıllık net bugünkü değer toplamı: -123.588 TL
10 Yıllık net bugünkü değer toplamı: 1.874.256 TL
2.12. NACE KODU
01.63.02 Sert kabuklu ürünlerin kabuklarının kırılması ve temizlenmesi ile ilgili faaliyetler
6
Toplam Kaynak : TÜİK
Türkiye’nin fındık ihracatında, başlıca çikolata imalatçısı firmaların mukim bulunduğu Avrupa Birliği ülkeleri (Almanya, İtalya, Fransa vb.) yaklaşık %75’lik bir payla en önemli ithalatçı konumundadır. Fındık ihracatı ülkeler itibarıyla incelendiğinde, 100’ün üzerinde ülkeye fındık ihracatı gerçekleştirildiği ve özellikle Uzakdoğu ülkeleri ile İskandinav ülkelerinin ülkemiz fındığı için potansiyel arz eden pazarlar olarak dikkat çektiği görülmektedir.
Fındık ihracatımızda AB’nin payı 2001 yılı verilerine göre %81,2 iken bu oran 2013 yılında %69 olarak gerçekleşmiştir. Bunun nedeni ise ihracat yapılan ülke sayısının son yıllarda artmasıdır. İhracattaki son 5 yıl ortalamasına göre ilk sırayı %22 ile Almanya ikinci sırayı ise %21 ile İtalya almaktadır. Diğer önemli pazarları sırasıyla; Fransa, Avusturya, Belçika, İsviçre, Hollanda ve Rusya oluşturmaktadır (KİB).
Türkiye İç Fındık İhracatı Yıllar İhracat Miktarı İhracat Bedeli Birim İhraç Fiyatı (İç/Ton) (Bin $) ($/kg) 2005 209.364 1.928.378 9,21 2006 247.186 1.467.017 5,93 2007 233.138 1.519.478 6,52 2008 228.402 1.407.872 6,16 2009 219.355 1.172.598 5,35 2010 252.305 1.544.786 6,12 2011 243.766 1.759.162 7,22 2012 265.744 1.802.463 6,78 2013 274.657 1.767.277 6,43 2014 88.184 637.443 7,23
Kaynak: KİB , * 30 Nisan 2014 itibariyle
Dünya fındık fiyatlarının belirlenmesinde ülkemizde oluşan fındık fiyatları etkin rol oynamaktadır. Bunun sebebi dünyadaki fındık üretim alanlarının yaklaşık %69’unun Türkiye’de bulunmasıdır. Yoğun olarak Karadeniz bölgesinde yetiştirilen fındık, bugün ülkemizin 33 ilinde üretilmektedir ve fındık tarımı yapılan bölgeler 3 gruba ayrılmaktadır. Bunlar kısaca şu şekildedir; I. Standart Bölge: Artvin, Rize, Trabzon, Giresun ve Ordu illerinin sahil kesiminde dar bir şerit içerisinde uzanmaktadır. Bu bölge aynı zamanda eski fındık üretim bölgesi olarak adlandırılır. Bu bölgede verim daha düşük, üretim dalgalanmaları da diğer bölgelere göre daha fazladır.
Dünya iç fındık ihracatında Türkiye son 10 yıllık ortalamada FAO kayıtlarına göre %74lük paya sahiptir. Türkiye’yi %9 ile İtalya takip etmekte, %4 pay Gürcistan, %4 pay Azerbaycan almaktadır.
Dünya fındık üretim ve ihracatının büyük kısmını elinde bulunduran Türkiye, 2013-2014 fındık ihraç sezonunun 9 aylık döneminde 1 milyar 553 milyon dolar gelir elde etmiştir. Karadeniz Fındık Mamulleri ve İhracatçıları Birliği verilerine göre 1 Eylül 2013-2014 fındık ihraç sezonunun 9 aylık döneminde, standart naturel iç fındığın kentalinin (100 kilogramı) ortalama 743 dolardan işlem görmüştür. 1Eylül- 31 Mayıs tarihleri arasında Türkiye’nin 215 bin 212 ton fındık ihraç ederek, karşılığında 1 milyar 553 milyon 31 bin 469 dolar gelir sağlanmıştır. İhracatın 158bin 653 tonu Avrupa Birliği ülkelerine yapılmış, Avrupa Birliği dışındaki Avrupa ülkelerine 19 bin 815, denizaşırı ülkelere 21 bin 790, diğer ülkelere ise 14bin 954 ton fındık ihracatı gerçekleştirilmiştir.
Türkiye’nin Başlıca Ülkeler İtibarıyla Fındık ve Fındık Mamulleri İhracatı (1000 $) Sıra Ülke Adı 2012 2013 Değişim Pay (2013)
1 Almanya 382.601 403.027 %5,34 %22,7 2 İtalya 325.453 338.528 %4,02 %19,1 3 Fransa 220.901 192.097 %-13 %10,8 4 Avusturya 68.108 70.890 %4,08 %4,00 5 Kanada 75.219 58.399 %-22,4 %3,29 6 Polonya 76.396 57.103 %-25,3 %3,22 7 İsviçre 62.416 56.117 %-10,1 %3,16 8 Hollanda 49.913 51.175 %2,53 %2,88 9 Ukrayna 47.251 51.039 %8,02 %2,88
10 Belçika 60.179 49.845 %-17,2 %2,81 Diğer Ülkeler 385.303 397.875 %3,26 %22,4
Genel 1.795.180 1.773.936 %-1,18 %100
7
Toplam Kaynak : TÜİK
Türkiye’nin fındık ihracatında, başlıca çikolata imalatçısı firmaların mukim bulunduğu Avrupa Birliği ülkeleri (Almanya, İtalya, Fransa vb.) yaklaşık %75’lik bir payla en önemli ithalatçı konumundadır. Fındık ihracatı ülkeler itibarıyla incelendiğinde, 100’ün üzerinde ülkeye fındık ihracatı gerçekleştirildiği ve özellikle Uzakdoğu ülkeleri ile İskandinav ülkelerinin ülkemiz fındığı için potansiyel arz eden pazarlar olarak dikkat çektiği görülmektedir.
Fındık ihracatımızda AB’nin payı 2001 yılı verilerine göre %81,2 iken bu oran 2013 yılında %69 olarak gerçekleşmiştir. Bunun nedeni ise ihracat yapılan ülke sayısının son yıllarda artmasıdır. İhracattaki son 5 yıl ortalamasına göre ilk sırayı %22 ile Almanya ikinci sırayı ise %21 ile İtalya almaktadır. Diğer önemli pazarları sırasıyla; Fransa, Avusturya, Belçika, İsviçre, Hollanda ve Rusya oluşturmaktadır (KİB).
Türkiye İç Fındık İhracatı Yıllar İhracat Miktarı İhracat Bedeli Birim İhraç Fiyatı (İç/Ton) (Bin $) ($/kg) 2005 209.364 1.928.378 9,21 2006 247.186 1.467.017 5,93 2007 233.138 1.519.478 6,52 2008 228.402 1.407.872 6,16 2009 219.355 1.172.598 5,35 2010 252.305 1.544.786 6,12 2011 243.766 1.759.162 7,22 2012 265.744 1.802.463 6,78 2013 274.657 1.767.277 6,43 2014 88.184 637.443 7,23
Kaynak: KİB , * 30 Nisan 2014 itibariyle
Dünya fındık fiyatlarının belirlenmesinde ülkemizde oluşan fındık fiyatları etkin rol oynamaktadır. Bunun sebebi dünyadaki fındık üretim alanlarının yaklaşık %69’unun Türkiye’de bulunmasıdır. Yoğun olarak Karadeniz bölgesinde yetiştirilen fındık, bugün ülkemizin 33 ilinde üretilmektedir ve fındık tarımı yapılan bölgeler 3 gruba ayrılmaktadır. Bunlar kısaca şu şekildedir; I. Standart Bölge: Artvin, Rize, Trabzon, Giresun ve Ordu illerinin sahil kesiminde dar bir şerit içerisinde uzanmaktadır. Bu bölge aynı zamanda eski fındık üretim bölgesi olarak adlandırılır. Bu bölgede verim daha düşük, üretim dalgalanmaları da diğer bölgelere göre daha fazladır.
Dünya iç fındık ihracatında Türkiye son 10 yıllık ortalamada FAO kayıtlarına göre %74lük paya sahiptir. Türkiye’yi %9 ile İtalya takip etmekte, %4 pay Gürcistan, %4 pay Azerbaycan almaktadır.
Dünya fındık üretim ve ihracatının büyük kısmını elinde bulunduran Türkiye, 2013-2014 fındık ihraç sezonunun 9 aylık döneminde 1 milyar 553 milyon dolar gelir elde etmiştir. Karadeniz Fındık Mamulleri ve İhracatçıları Birliği verilerine göre 1 Eylül 2013-2014 fındık ihraç sezonunun 9 aylık döneminde, standart naturel iç fındığın kentalinin (100 kilogramı) ortalama 743 dolardan işlem görmüştür. 1Eylül- 31 Mayıs tarihleri arasında Türkiye’nin 215 bin 212 ton fındık ihraç ederek, karşılığında 1 milyar 553 milyon 31 bin 469 dolar gelir sağlanmıştır. İhracatın 158bin 653 tonu Avrupa Birliği ülkelerine yapılmış, Avrupa Birliği dışındaki Avrupa ülkelerine 19 bin 815, denizaşırı ülkelere 21 bin 790, diğer ülkelere ise 14bin 954 ton fındık ihracatı gerçekleştirilmiştir.
Türkiye’nin Başlıca Ülkeler İtibarıyla Fındık ve Fındık Mamulleri İhracatı (1000 $) Sıra Ülke Adı 2012 2013 Değişim Pay (2013)
1 Almanya 382.601 403.027 %5,34 %22,7 2 İtalya 325.453 338.528 %4,02 %19,1 3 Fransa 220.901 192.097 %-13 %10,8 4 Avusturya 68.108 70.890 %4,08 %4,00 5 Kanada 75.219 58.399 %-22,4 %3,29 6 Polonya 76.396 57.103 %-25,3 %3,22 7 İsviçre 62.416 56.117 %-10,1 %3,16 8 Hollanda 49.913 51.175 %2,53 %2,88 9 Ukrayna 47.251 51.039 %8,02 %2,88
10 Belçika 60.179 49.845 %-17,2 %2,81 Diğer Ülkeler 385.303 397.875 %3,26 %22,4
Genel 1.795.180 1.773.936 %-1,18 %100
8
Üretim alanında Ordu, Giresun, Trabzon, Samsun, Sakarya ve Düzce son 10 yıllık ortalamalara göre Türkiye fındık üretiminin %90ını gerçekleştirmektedir. %9luk pay ile Trabzon önemli bir yere sahiptir.
TOPLAM FINDIK ALIMI (2013 MAHSULÜ-KG) İL-İLÇE TÜCCAR FİSKOBİRLİK TOPLAM TRABZON(MERKEZ) 6.774.610 1.581 6.776.191 AKÇAABAT 2.640.286 8.141 2.648.427 ARAKLI 6.073.574 10.200 6.083.774 ARSİN 8.257.407 - 8.257.407 BEŞİKDÜZÜ 4.539.305 - 4.539.305 ÇAĞLAYAN 1.329.519 - 1.329.519 ÇARŞIBAŞI 2.114.938 - 2.114.938 DERECİK 591.298 1.701 592.999 MAÇKA 46.730 1.032 47.762 OF 183.485 - 183.485 SÜRMENE 548.600 976 549.576 VAKFIKEBİR 1.296.287 1.209 1.297.496 YOMRA 1.687.858 1.160 1.689.018 TOPLAM 36.083.897 26.000 36.109.897
Trabzon il merkezi ve ilçelerinde 2013 kayıtlı fındık alımlarında 36.109.897 kilogramın dağılımında il merkezine yaklaşık 20km uzaklıkta olan Arsin %23 ile ilk sırada olup il merkezi yaklaşık %19 ile ikinci sıradadır. Trabzon il merkezine yaklaşık 35 km. mesafede olan Araklı ise yaklaşık %17lik üretim payına sahiptir.
II. Standart Bölge: Samsun ilinin Terme ilçesinden başlayarak Kocaeli iline kadar devam eden sahil şeridini kaplar. Bu bölgede denize paralel yüksek dağlar bulunmadığından, fındık iç kısımlara kadar yayılmıştır. Bu bölgede fındık üretiminin geçmişi 40-50 yıla dayanmaktadır.
Dolayısıyla bu bölgedeki bahçeler daha genç ve daha düzenlidir. Bölgedeki fındık bahçesi verimleri I.Standart bölgeye göre daha yüksektir (arazi yapısının daha düz ve toprak derinliğinin daha fazla olması gibi nedenlerle). Verimin yüksek oluşu dikim alanlarının bölgede artmasına neden olmuştur. Çerezlik Bölge: Çerezlik üretim yapan iller ülkemizin çeşitli bölgelerine yayılmıştır. Bu illerimizde yetiştirilen fındıkların dış ticaret yönünden pek fazla değeri yoktur. Üretildikleri il veya çevresindeki iller tarafından taze veya çerezlik olarak tüketilmektedir.
İhracatçı Birlikleri Ağustos 2012 Ağustos 2011
Miktar (Ton)
Miktar (Ton)
Miktar (Ton)
Değer (1000$)
Miktar Değer
Pay %
Değişim %
Pay %
Değişim %
Karadeniz Fındık İhr. Bir.
10.329 10.329 13.783 96.836 69 -25,06 68 -23,40
İstanbul Fındık İhr. Bir.
4.534 4.534 4.044 27.863 30 12,12 31 19,83
Diğer İhr. Bir. 182 182 363 2.530 1 -49,86 1 -59,33 Toplam 15.045 15.045 18.190 127.229 100 -17,29 100 -14,65
Grafik:2 Birliklerin Miktar ve Değer Bazında Aldıkları Paylar (Ağustos 2012)
Türkiye’deki Fındık İhracatçıları Birliklerinin 2011 ve 2012de yapmış oldukları miktar ve değer bazındaki fındık ihracatı verilerine bakıldığında Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliğinin %68lik payı ile söz sahibi olduğu görülmektedir.
Karadeniz
69 %
Ġstanbul 30 %
Diğer 1 %
Ağustos Ayı Türkiye Fındık Ġhracatı (MĠKTAR)
Karadeniz
Ġstanbul
Diğer
Karadeniz
68 %
Ġstanbul 31 %
Diğer 1 %
Ağustos Ayı Türkiye Fındık Ġhracatı (DEĞER)
Karadeniz
Ġstanbul
Diğer
9
Üretim alanında Ordu, Giresun, Trabzon, Samsun, Sakarya ve Düzce son 10 yıllık ortalamalara göre Türkiye fındık üretiminin %90ını gerçekleştirmektedir. %9luk pay ile Trabzon önemli bir yere sahiptir.
TOPLAM FINDIK ALIMI (2013 MAHSULÜ-KG) İL-İLÇE TÜCCAR FİSKOBİRLİK TOPLAM TRABZON(MERKEZ) 6.774.610 1.581 6.776.191 AKÇAABAT 2.640.286 8.141 2.648.427 ARAKLI 6.073.574 10.200 6.083.774 ARSİN 8.257.407 - 8.257.407 BEŞİKDÜZÜ 4.539.305 - 4.539.305 ÇAĞLAYAN 1.329.519 - 1.329.519 ÇARŞIBAŞI 2.114.938 - 2.114.938 DERECİK 591.298 1.701 592.999 MAÇKA 46.730 1.032 47.762 OF 183.485 - 183.485 SÜRMENE 548.600 976 549.576 VAKFIKEBİR 1.296.287 1.209 1.297.496 YOMRA 1.687.858 1.160 1.689.018 TOPLAM 36.083.897 26.000 36.109.897
Trabzon il merkezi ve ilçelerinde 2013 kayıtlı fındık alımlarında 36.109.897 kilogramın dağılımında il merkezine yaklaşık 20km uzaklıkta olan Arsin %23 ile ilk sırada olup il merkezi yaklaşık %19 ile ikinci sıradadır. Trabzon il merkezine yaklaşık 35 km. mesafede olan Araklı ise yaklaşık %17lik üretim payına sahiptir.
II. Standart Bölge: Samsun ilinin Terme ilçesinden başlayarak Kocaeli iline kadar devam eden sahil şeridini kaplar. Bu bölgede denize paralel yüksek dağlar bulunmadığından, fındık iç kısımlara kadar yayılmıştır. Bu bölgede fındık üretiminin geçmişi 40-50 yıla dayanmaktadır.
Dolayısıyla bu bölgedeki bahçeler daha genç ve daha düzenlidir. Bölgedeki fındık bahçesi verimleri I.Standart bölgeye göre daha yüksektir (arazi yapısının daha düz ve toprak derinliğinin daha fazla olması gibi nedenlerle). Verimin yüksek oluşu dikim alanlarının bölgede artmasına neden olmuştur. Çerezlik Bölge: Çerezlik üretim yapan iller ülkemizin çeşitli bölgelerine yayılmıştır. Bu illerimizde yetiştirilen fındıkların dış ticaret yönünden pek fazla değeri yoktur. Üretildikleri il veya çevresindeki iller tarafından taze veya çerezlik olarak tüketilmektedir.
İhracatçı Birlikleri Ağustos 2012 Ağustos 2011
Miktar (Ton)
Miktar (Ton)
Miktar (Ton)
Değer (1000$)
Miktar Değer
Pay %
Değişim %
Pay %
Değişim %
Karadeniz Fındık İhr. Bir.
10.329 10.329 13.783 96.836 69 -25,06 68 -23,40
İstanbul Fındık İhr. Bir.
4.534 4.534 4.044 27.863 30 12,12 31 19,83
Diğer İhr. Bir. 182 182 363 2.530 1 -49,86 1 -59,33 Toplam 15.045 15.045 18.190 127.229 100 -17,29 100 -14,65
Grafik:2 Birliklerin Miktar ve Değer Bazında Aldıkları Paylar (Ağustos 2012)
Türkiye’deki Fındık İhracatçıları Birliklerinin 2011 ve 2012de yapmış oldukları miktar ve değer bazındaki fındık ihracatı verilerine bakıldığında Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliğinin %68lik payı ile söz sahibi olduğu görülmektedir.
Karadeniz
69 %
Ġstanbul 30 %
Diğer 1 %
Ağustos Ayı Türkiye Fındık Ġhracatı (MĠKTAR)
Karadeniz
Ġstanbul
Diğer
Karadeniz
68 %
Ġstanbul 31 %
Diğer 1 %
Ağustos Ayı Türkiye Fındık Ġhracatı (DEĞER)
Karadeniz
Ġstanbul
Diğer
10
Karadeniz İhracatçı Birlikleri verilerine göre değer ve miktar olarak Türkiye’den en fazla fındık ihraç eden ülkeler Almanya, İtalya ve Fransa’dır. Bu üç ülkeye verilen fındık miktarı Türkiye fındık ihracatının yaklaşık %53ünü oluşturmaktadır. %80 oranında çikolata sanayinde (kırılmış, dilinmiş, öğütülmüş olarak) bisküvi, şekerleme, tatlı, pasta, dondurma yapımında kullanılan ayrıca yağlık olarak kullanılan ve çerez olarak da tüketilen, fındıkta bir Dünya markası halline gelmiş Türk Fındığının yurt içi ve yurt dışında Pazar sıkıntısı bulunmamaktadır. Bu nedenle kırılmış iç fındığa talep oranı ile fındık kırma işlemine ihtiyaç oranı doğru orantılıdır. Bölgedeki fındık çiftçileri küçük ölçekli fındık üretim alanlarına sahiptirler ve fındık kırma platformu kurmak her bir çiftçi için tek başına yapılabilmesi olası bir faaliyet değildir. Bu sebeple bölgedeki fındık üreticileri tarlalarından topladıkları ürünleri fındık kırma tesislerinde kırma ve temizleme işlemine tabi tuttuktan sonra pazara arz etmektedirler. Dolayısıyla fındık kırma ve temizleme işlemini yaptırabilecekleri yakın mesafedeki tesisler fındık üreticisinin ürününü değeri düşmeden pazara arz etmesi için önemli bir ihtiyaçtır. Ülkemizde yıllık 1.800.000 ton iç kapasiteli 180 kırma fabrikası ile yıllık 350.000ton iç kapasiteli 40 işletme tesisi bulunmaktadır. 1970li yıllarda fındık ihracatımızın %90ı kabuklu ve natürel iç fındık olarak gerçekleşirken, fındık işleme sanayisindeki olumlu ve hızlı gelişmeler sonucunda işlenmiş fındık ihracatının toplam ihracatımızdaki payı 2000 yılında %30un üzerine çıkmıştır. Üretimin her aşamasındaki etkili ve özenli kalite kontrol sistemleri sayesinde alıcı firma taleplerinin tam olarak yerine getirilmesiyle özellikle işlenmiş iç fındık ihracatı her yıl artış göstermektedir.
3.1.2. PAZARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE PROFİLİ
Fındık, bademden sonra dünyada yetiştiriciliği en yaygın yapılan sert kabuklu meyvedir. Fındık içermiş olduğu yüksek düzeydeki doymamış yağ asitleri nedeniyle oldukça sağlıklı bir gıda maddesidir. Fındığın kültür çeşitleri Türkiye, İtalya, İspanya, ABD, Çin, İran, Yunanistan, Fransa, Azerbaycan, Rusya, Kırgızistan, Portekiz, Beyaz Rusya, Moldova, Tacikistan, Gürcistan, Ukrayna, Tunus, Macaristan, Kıbrıs ve Kamerun’da yetiştirilmektedir. Bununla birlikte, FAO istatistiklerinde üretici olarak henüz yer verilmeyen Arjantin, Avusturya, Avustralya, Estonya, İran, Yeni Zelanda, Romanya, Slovenya, Suriye, Ukrayna, İngiltere ve Yugoslavya gibi ülkelerde de az da olsa fındık üretilmekte ve üretimin arttırılmasına yönelik önemli çalışmalar yapılmaktadır. Son yıllarda Avrupa Birliği, üye ülkelerindeki sert kabuklu meyve üreticilerine yaptıkları destekler ile birçok ülkede üretim artmaya başlamıştır. Diğer taraftan A.B.D. yaptığı çalışmalarla kendi kendine yeterli olmaya gayret göstermektedir. Ayrıca Almanya izlediği politikalarla Arjantin, Azerbaycan, Gürcistan gibi ülkelerde fındık üretimini, sağladığı mali desteklerle teşvik etmekte olup Türkiye’nin piyasadaki üstünlüğünü kırmaya çalışmaktadır.
01/01/2013 - 31/12/2013 DÖNEMİNDE KAYDA ALINAN TÜRKİYE FINDIK İHRACATI ÜLKE 2013
Miktar (Kg) Değer ($) ALMANYA 61,938,690 402,892,222 İTALYA 52,594,696 338,023,736
FRANSA 30,321,244 192,254,930 AVUSTURYA 10,821,715 69,396,149 İSVİÇRE 9,280,459 56,070,950 KANADA 8,991,896 58,044,532 POLONYA 8,948,940 57,287,706 BELÇİKA 8,277,786 49,597,977 HOLLANDA 7,914,147 51,124,154 RUSYA FED. 7,524,172 47,542,590 UKRAYNA 7,385,221 50,687,536 İSPANYA 5,885,270 35,713,687 A.B.D. 5,488,830 36,426,296 INGİLTERE 4,790,133 32,628,535 MISIR 3,913,007 24,716,450 IRAK 3,614,778 22,002,090 AVUSTRALYA 3,170,089 21,243,901 LİBYA 3,068,204 19,582,970 YUNANİSTAN 2,314,296 15,380,143 BREZİLYA 2,144,040 13,785,150 İSVEÇ 2,032,554 13,797,364 ÇİN 1,913,476 13,220,016 İSRAİL 1,660,376 10,303,108 SUUDİ ARABİSTAN 1,405,503 8,431,581 NORVEÇ 1,330,452 8,693,440 SIRBİSTAN 1,210,219 7,506,317 LİTVANYA 1,171,000 7,667,753 BULGARİSTAN 1,140,536 7,384,456 DANİMARKA 909,154 6,032,291 SLOVAKYA 872,095 5,876,676 ÇEK CUM. 865,680 5,878,281
LÜBNAN 825,077 5,348,735 HIRVATİSTAN 813,055 5,548,518 BİR.ARAP EMİR. 778,907 5,125,729 ÜRDÜN 755,654 4,691,783
JAPONYA 755,455 5,259,805 GÜNEY KORE 744,625 5,362,051 GÜNEY AF.CUM. 655,957 4,375,810 FİNLANDİYA 614,500 3,941,686 MAKEDONYA 520,361 3,195,515 DİĞER ÜLKELER 5.180,077 35.233,939
TOPLAM 274,657,461 1,767,276,552
11
Karadeniz İhracatçı Birlikleri verilerine göre değer ve miktar olarak Türkiye’den en fazla fındık ihraç eden ülkeler Almanya, İtalya ve Fransa’dır. Bu üç ülkeye verilen fındık miktarı Türkiye fındık ihracatının yaklaşık %53ünü oluşturmaktadır. %80 oranında çikolata sanayinde (kırılmış, dilinmiş, öğütülmüş olarak) bisküvi, şekerleme, tatlı, pasta, dondurma yapımında kullanılan ayrıca yağlık olarak kullanılan ve çerez olarak da tüketilen, fındıkta bir Dünya markası halline gelmiş Türk Fındığının yurt içi ve yurt dışında Pazar sıkıntısı bulunmamaktadır. Bu nedenle kırılmış iç fındığa talep oranı ile fındık kırma işlemine ihtiyaç oranı doğru orantılıdır. Bölgedeki fındık çiftçileri küçük ölçekli fındık üretim alanlarına sahiptirler ve fındık kırma platformu kurmak her bir çiftçi için tek başına yapılabilmesi olası bir faaliyet değildir. Bu sebeple bölgedeki fındık üreticileri tarlalarından topladıkları ürünleri fındık kırma tesislerinde kırma ve temizleme işlemine tabi tuttuktan sonra pazara arz etmektedirler. Dolayısıyla fındık kırma ve temizleme işlemini yaptırabilecekleri yakın mesafedeki tesisler fındık üreticisinin ürününü değeri düşmeden pazara arz etmesi için önemli bir ihtiyaçtır. Ülkemizde yıllık 1.800.000 ton iç kapasiteli 180 kırma fabrikası ile yıllık 350.000ton iç kapasiteli 40 işletme tesisi bulunmaktadır. 1970li yıllarda fındık ihracatımızın %90ı kabuklu ve natürel iç fındık olarak gerçekleşirken, fındık işleme sanayisindeki olumlu ve hızlı gelişmeler sonucunda işlenmiş fındık ihracatının toplam ihracatımızdaki payı 2000 yılında %30un üzerine çıkmıştır. Üretimin her aşamasındaki etkili ve özenli kalite kontrol sistemleri sayesinde alıcı firma taleplerinin tam olarak yerine getirilmesiyle özellikle işlenmiş iç fındık ihracatı her yıl artış göstermektedir.
3.1.2. PAZARIN BÜYÜKLÜĞÜ VE PROFİLİ
Fındık, bademden sonra dünyada yetiştiriciliği en yaygın yapılan sert kabuklu meyvedir. Fındık içermiş olduğu yüksek düzeydeki doymamış yağ asitleri nedeniyle oldukça sağlıklı bir gıda maddesidir. Fındığın kültür çeşitleri Türkiye, İtalya, İspanya, ABD, Çin, İran, Yunanistan, Fransa, Azerbaycan, Rusya, Kırgızistan, Portekiz, Beyaz Rusya, Moldova, Tacikistan, Gürcistan, Ukrayna, Tunus, Macaristan, Kıbrıs ve Kamerun’da yetiştirilmektedir. Bununla birlikte, FAO istatistiklerinde üretici olarak henüz yer verilmeyen Arjantin, Avusturya, Avustralya, Estonya, İran, Yeni Zelanda, Romanya, Slovenya, Suriye, Ukrayna, İngiltere ve Yugoslavya gibi ülkelerde de az da olsa fındık üretilmekte ve üretimin arttırılmasına yönelik önemli çalışmalar yapılmaktadır. Son yıllarda Avrupa Birliği, üye ülkelerindeki sert kabuklu meyve üreticilerine yaptıkları destekler ile birçok ülkede üretim artmaya başlamıştır. Diğer taraftan A.B.D. yaptığı çalışmalarla kendi kendine yeterli olmaya gayret göstermektedir. Ayrıca Almanya izlediği politikalarla Arjantin, Azerbaycan, Gürcistan gibi ülkelerde fındık üretimini, sağladığı mali desteklerle teşvik etmekte olup Türkiye’nin piyasadaki üstünlüğünü kırmaya çalışmaktadır.
01/01/2013 - 31/12/2013 DÖNEMİNDE KAYDA ALINAN TÜRKİYE FINDIK İHRACATI ÜLKE 2013
Miktar (Kg) Değer ($) ALMANYA 61,938,690 402,892,222 İTALYA 52,594,696 338,023,736
FRANSA 30,321,244 192,254,930 AVUSTURYA 10,821,715 69,396,149 İSVİÇRE 9,280,459 56,070,950 KANADA 8,991,896 58,044,532 POLONYA 8,948,940 57,287,706 BELÇİKA 8,277,786 49,597,977 HOLLANDA 7,914,147 51,124,154 RUSYA FED. 7,524,172 47,542,590 UKRAYNA 7,385,221 50,687,536 İSPANYA 5,885,270 35,713,687 A.B.D. 5,488,830 36,426,296 INGİLTERE 4,790,133 32,628,535 MISIR 3,913,007 24,716,450 IRAK 3,614,778 22,002,090 AVUSTRALYA 3,170,089 21,243,901 LİBYA 3,068,204 19,582,970 YUNANİSTAN 2,314,296 15,380,143 BREZİLYA 2,144,040 13,785,150 İSVEÇ 2,032,554 13,797,364 ÇİN 1,913,476 13,220,016 İSRAİL 1,660,376 10,303,108 SUUDİ ARABİSTAN 1,405,503 8,431,581 NORVEÇ 1,330,452 8,693,440 SIRBİSTAN 1,210,219 7,506,317 LİTVANYA 1,171,000 7,667,753 BULGARİSTAN 1,140,536 7,384,456 DANİMARKA 909,154 6,032,291 SLOVAKYA 872,095 5,876,676 ÇEK CUM. 865,680 5,878,281
LÜBNAN 825,077 5,348,735 HIRVATİSTAN 813,055 5,548,518 BİR.ARAP EMİR. 778,907 5,125,729 ÜRDÜN 755,654 4,691,783
JAPONYA 755,455 5,259,805 GÜNEY KORE 744,625 5,362,051 GÜNEY AF.CUM. 655,957 4,375,810 FİNLANDİYA 614,500 3,941,686 MAKEDONYA 520,361 3,195,515 DİĞER ÜLKELER 5.180,077 35.233,939
TOPLAM 274,657,461 1,767,276,552
12
olduğundan vücutta kan basıncını düzenlemede önemli rol oynar. İçeriğindeki demir kansızlığı, sindirim ve dolaşım sistemi bozukluklarını önlemede yardımcı olur. İç fındığın protein içeriği çeşit, bakım şartları ve ekolojik faktörlere bağlı olarak %10-%18 arasında, sindirilebilirliği ise %73-%83 arasında değişmektedir. Fındığın protein miktarı yumurta ve tahıllardan yüksek, et ve kuru baklagillerin içerdiği miktara hemen hemen eşittir. Fındıkta yağ miktarı bölge, iklim, toprak ve çeşidine bağlı olarak 50-73 g/100 g arasında değişmektedir. Yağların organizmada enerji sağlamalarının yanı sıra vücut ısısının korunması, dış etkenlere karşı korunma ve yağda eriyen vitaminlerin taşınması gibi önemli fonksiyonları vardır. Ayrıca yağların bileşiminde, organizmada çeşitli görev ve yararları olan yağ asitleri bulunmaktadır.
Fındık yağının içeriğindeki yağ asitleri ; Fındık yağındaki yağ asitleri bileşimini %83 oleik asit oluşturmaktadır.Son yıllardaki TÜBİTAK, Yıldız Teknik Üniversitesi, 19 Mayıs Üniversitesi'nde ve Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi'nce yapılan bilimsel araştırmalarda; oleik asidin kanda kolesterolün yükselmesini önlediği, kolesterolü %26,2 oranında düşürdüğü, kan şekerini düzenlediği, kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu etkiye sahip olduğu ve kalp hastalıklarında koruyucu Apoprotein A-1'i %28 arttırdığı ve riskli Apoprotein B'yi %7,5 azalttığı ortaya konmuştur. Ayrıca, fındık yağında %12 oranında linoleik asit vardır. Esansiyel bir yağ asidi olan linoleik asit vücut tarafından yapılamamakta, vücudumuz bu maddeyi dışarıdan yani gıdalarla almaktadır. Organizmanın büyümesi ve sağlıklı gelişmesi için son derece gerekli olan bu asit fındık yağında bol miktarda bulunmaktadır. Dolayısıyla fındık yağı, oleik asit ve linoleik asit gibi iki önemli yağ asidini bileşiminde bulunduran ender besinlerden birisidir.
Fındık, mineral madde açısından oldukça zengin bir kaynaktır. %1-%3,4 arasında kül içermektedir. 100 g iç fındıktaki mineral madde kompozisyonu ve erişkin bir insanın günlük mineral madde ihtiyacı göz önüne alındığında insan beslenmesinde elzem olan demir, magnezyum, bakır, manganez, potasyum, fosfor, çinko ve kalsiyum rahatça karşılanabilir. Fındıkta bulunan E vitamini, doğal antioksidan olduğundan, ürüne dayanıklılık sağlaması yanında beslenme açısından da büyük öneme sahiptir. Fındık yağı alfa-tokoferol bakımından da oldukça zengindir. Alfa-tokoferol insan vücudunda kas dokularının ve üreme sisteminin normal fonksiyonlarını görmeleri için elzemdir. Tokoferoller özellikle katı ve sıvı yağlarda antioksidan etki gösteren, insan sağlığı için yararlı bileşiklerdir. Yağların oksidasyonunu ve hücrenin oksijenli bileşiklerle tahribini önler. İçinde kalp damar rahatsızlıklarının da bulunduğu pek çok hastalığa karşı koruyucu etkiye sahip olan tokoferoller, insan kanında meydana gelen lipit oksidasyonunu azaltarak kalbin çalışmasını rahatlatmaktadır.
TÜBİTAK tarafından ülke çapında 960 okul çocuğu ile yapılan bir tarama çalışmasında çocukların %90'ının B2, %84'ünün B6 vitamini yönünden yetersiz beslendikleri gözlenmiştir. Kan yapımı ve ruhsal sağlık açısından gerekli olan B2 ve B6 vitaminleri fındıkta önemli düzeyde bulunduğundan bu besinin her gün düzenli olarak tüketilmesi ülkemiz çocuklarının beslenme sorununa pratik bir çözüm olarak düşünülebilir. 100 g fındığın içinde 0,46 mg B1 Vitamini, 0,24 mg B6 Vitamini, 0,10 mg B2 Vitamini, 35,5 mg E Vitamini, 1,9 mg Niasin bulunmaktadır. Bu sebeple fındık vazgeçilmez bir besindir.
Dünyada fındık tüketiminin tamamına yakın kısmı (%91) Avrupa ülkeleri tarafından gerçekleştirilmekte ve büyük ölçüde (%80’i) çikolata ve şekerleme sanayinde ham madde olarak kullanılmaktadır.
Dünya Fındık İhracatı (Yıllık bazda-kabuklu/Ton) 2009 2010 2011 2012 2013 Ortalama Türkiye 441.972 504.610 487,532 531.488 549.314 502.983 İtalya 31.157 30.130 28,510 28.320 - 29.529 Azerbaycan 24.334 17.006 25,804 20.500 - 21.911 Gürcistan 28.670 23.216 38,184 27.106 - 29.294 Almanya 7.184 7.646 9,868 5.658 - 7.589 İspanya 6.745 4.323 5,559 4.652 - 5.320 ABD 32.214 13.337 19,967 3.142 - 17.165 Fransa 4.744 5.249 4,607 2.024 - 4.156 Çin 9.461 10.127 7,193 432 - 6.803 Diğerleri 15.582 16.527 55,039 16.584 - 25.933 Toplam 602.063 632.171 682.263 639.906 549.314 621.143
Kaynak: INC ve 2013 Türkiye verileri KİB'den alınmıştır.
Fındık pazara kabuklu veya iç fındık halinde sunulurlar. Türkiye, dış pazarlara nispeten uzak olduğu için, fındık ihracatımız daha çok iç fındık olarak yapılmaktadır. Bunun için satılacak fındıklar kırma değirmenlerinde kabukları kırılıp temizlenerek boylanmaktadır. İhraç edilecek fındıklar TSE standartlarına göre hazırlanmaktadır.
3.1.3. TALEBİ ETKİLEYEN UNSURLAR
Önceki bölümlerde de açıklandığı gibi fındık doğrudan çerezlik olarak tüketilebildiği gibi, çikolata sanayinde (kırılmış, dilinmiş, öğütülmüş olarak) bisküvi, şekerleme, tatlı, pasta, dondurma yapımında hammadde olarak kullanılan ve günlük hayatta ihtiyaç duyulan önemli bir besin maddelerindendir.
Enerji verici ve besleyiciliği tartışılmaz olan fındık vücutta artık madde bırakmadan protein verir ve vücudun normal çalışmasına, zayıf düşmemesine yardımcı olur. Gelişme çağındaki çocuklar için önemli bir enerji kaynağı olmakla beraber hastalığın ardından nekahet dönemlerinde ve ayrıca bütün gün bedeni ve zihni yıpranmalarla karşı karşıya olanlara yardımcıdır. Fındığın kolesterolün düşürülmesinde ve kalp krizi riskini azaltmada yardımcı olduğu, içerdiği yüksek kalsiyumdan ötürü kemikleri ve dişleri güçlendirmede yardımcı olduğu, insana günlük yaşamda enerji verdiği belirtilmektedir. Fındıkta %1-%3 oranında diyet lifi bulunur. Bağırsakta kimyasal bileşiklerin toksik etkilerinin, serum lipit düzeyi ve kan şekerinin düşürülmesinde, kalın bağırsak hastalıklarını, kabızlık ve kalp rahatsızlıklarını önlemede yardımcı olur. Fındıkta sodyum düşük, magnezyum ve potasyum yüksek
13
olduğundan vücutta kan basıncını düzenlemede önemli rol oynar. İçeriğindeki demir kansızlığı, sindirim ve dolaşım sistemi bozukluklarını önlemede yardımcı olur. İç fındığın protein içeriği çeşit, bakım şartları ve ekolojik faktörlere bağlı olarak %10-%18 arasında, sindirilebilirliği ise %73-%83 arasında değişmektedir. Fındığın protein miktarı yumurta ve tahıllardan yüksek, et ve kuru baklagillerin içerdiği miktara hemen hemen eşittir. Fındıkta yağ miktarı bölge, iklim, toprak ve çeşidine bağlı olarak 50-73 g/100 g arasında değişmektedir. Yağların organizmada enerji sağlamalarının yanı sıra vücut ısısının korunması, dış etkenlere karşı korunma ve yağda eriyen vitaminlerin taşınması gibi önemli fonksiyonları vardır. Ayrıca yağların bileşiminde, organizmada çeşitli görev ve yararları olan yağ asitleri bulunmaktadır.
Fındık yağının içeriğindeki yağ asitleri ; Fındık yağındaki yağ asitleri bileşimini %83 oleik asit oluşturmaktadır.Son yıllardaki TÜBİTAK, Yıldız Teknik Üniversitesi, 19 Mayıs Üniversitesi'nde ve Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi'nce yapılan bilimsel araştırmalarda; oleik asidin kanda kolesterolün yükselmesini önlediği, kolesterolü %26,2 oranında düşürdüğü, kan şekerini düzenlediği, kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu etkiye sahip olduğu ve kalp hastalıklarında koruyucu Apoprotein A-1'i %28 arttırdığı ve riskli Apoprotein B'yi %7,5 azalttığı ortaya konmuştur. Ayrıca, fındık yağında %12 oranında linoleik asit vardır. Esansiyel bir yağ asidi olan linoleik asit vücut tarafından yapılamamakta, vücudumuz bu maddeyi dışarıdan yani gıdalarla almaktadır. Organizmanın büyümesi ve sağlıklı gelişmesi için son derece gerekli olan bu asit fındık yağında bol miktarda bulunmaktadır. Dolayısıyla fındık yağı, oleik asit ve linoleik asit gibi iki önemli yağ asidini bileşiminde bulunduran ender besinlerden birisidir.
Fındık, mineral madde açısından oldukça zengin bir kaynaktır. %1-%3,4 arasında kül içermektedir. 100 g iç fındıktaki mineral madde kompozisyonu ve erişkin bir insanın günlük mineral madde ihtiyacı göz önüne alındığında insan beslenmesinde elzem olan demir, magnezyum, bakır, manganez, potasyum, fosfor, çinko ve kalsiyum rahatça karşılanabilir. Fındıkta bulunan E vitamini, doğal antioksidan olduğundan, ürüne dayanıklılık sağlaması yanında beslenme açısından da büyük öneme sahiptir. Fındık yağı alfa-tokoferol bakımından da oldukça zengindir. Alfa-tokoferol insan vücudunda kas dokularının ve üreme sisteminin normal fonksiyonlarını görmeleri için elzemdir. Tokoferoller özellikle katı ve sıvı yağlarda antioksidan etki gösteren, insan sağlığı için yararlı bileşiklerdir. Yağların oksidasyonunu ve hücrenin oksijenli bileşiklerle tahribini önler. İçinde kalp damar rahatsızlıklarının da bulunduğu pek çok hastalığa karşı koruyucu etkiye sahip olan tokoferoller, insan kanında meydana gelen lipit oksidasyonunu azaltarak kalbin çalışmasını rahatlatmaktadır.
TÜBİTAK tarafından ülke çapında 960 okul çocuğu ile yapılan bir tarama çalışmasında çocukların %90'ının B2, %84'ünün B6 vitamini yönünden yetersiz beslendikleri gözlenmiştir. Kan yapımı ve ruhsal sağlık açısından gerekli olan B2 ve B6 vitaminleri fındıkta önemli düzeyde bulunduğundan bu besinin her gün düzenli olarak tüketilmesi ülkemiz çocuklarının beslenme sorununa pratik bir çözüm olarak düşünülebilir. 100 g fındığın içinde 0,46 mg B1 Vitamini, 0,24 mg B6 Vitamini, 0,10 mg B2 Vitamini, 35,5 mg E Vitamini, 1,9 mg Niasin bulunmaktadır. Bu sebeple fındık vazgeçilmez bir besindir.
Dünyada fındık tüketiminin tamamına yakın kısmı (%91) Avrupa ülkeleri tarafından gerçekleştirilmekte ve büyük ölçüde (%80’i) çikolata ve şekerleme sanayinde ham madde olarak kullanılmaktadır.
Dünya Fındık İhracatı (Yıllık bazda-kabuklu/Ton) 2009 2010 2011 2012 2013 Ortalama Türkiye 441.972 504.610 487,532 531.488 549.314 502.983 İtalya 31.157 30.130 28,510 28.320 - 29.529 Azerbaycan 24.334 17.006 25,804 20.500 - 21.911 Gürcistan 28.670 23.216 38,184 27.106 - 29.294 Almanya 7.184 7.646 9,868 5.658 - 7.589 İspanya 6.745 4.323 5,559 4.652 - 5.320 ABD 32.214 13.337 19,967 3.142 - 17.165 Fransa 4.744 5.249 4,607 2.024 - 4.156 Çin 9.461 10.127 7,193 432 - 6.803 Diğerleri 15.582 16.527 55,039 16.584 - 25.933 Toplam 602.063 632.171 682.263 639.906 549.314 621.143
Kaynak: INC ve 2013 Türkiye verileri KİB'den alınmıştır.
Fındık pazara kabuklu veya iç fındık halinde sunulurlar. Türkiye, dış pazarlara nispeten uzak olduğu için, fındık ihracatımız daha çok iç fındık olarak yapılmaktadır. Bunun için satılacak fındıklar kırma değirmenlerinde kabukları kırılıp temizlenerek boylanmaktadır. İhraç edilecek fındıklar TSE standartlarına göre hazırlanmaktadır.
3.1.3. TALEBİ ETKİLEYEN UNSURLAR
Önceki bölümlerde de açıklandığı gibi fındık doğrudan çerezlik olarak tüketilebildiği gibi, çikolata sanayinde (kırılmış, dilinmiş, öğütülmüş olarak) bisküvi, şekerleme, tatlı, pasta, dondurma yapımında hammadde olarak kullanılan ve günlük hayatta ihtiyaç duyulan önemli bir besin maddelerindendir.
Enerji verici ve besleyiciliği tartışılmaz olan fındık vücutta artık madde bırakmadan protein verir ve vücudun normal çalışmasına, zayıf düşmemesine yardımcı olur. Gelişme çağındaki çocuklar için önemli bir enerji kaynağı olmakla beraber hastalığın ardından nekahet dönemlerinde ve ayrıca bütün gün bedeni ve zihni yıpranmalarla karşı karşıya olanlara yardımcıdır. Fındığın kolesterolün düşürülmesinde ve kalp krizi riskini azaltmada yardımcı olduğu, içerdiği yüksek kalsiyumdan ötürü kemikleri ve dişleri güçlendirmede yardımcı olduğu, insana günlük yaşamda enerji verdiği belirtilmektedir. Fındıkta %1-%3 oranında diyet lifi bulunur. Bağırsakta kimyasal bileşiklerin toksik etkilerinin, serum lipit düzeyi ve kan şekerinin düşürülmesinde, kalın bağırsak hastalıklarını, kabızlık ve kalp rahatsızlıklarını önlemede yardımcı olur. Fındıkta sodyum düşük, magnezyum ve potasyum yüksek
14
ABD 42.600 24.500 35.000 32.000 35.000 33.820 İspanya 18.000 20.000 22.000 16.000 19.500 19.100 Diğerleri 20.000 27.000 27.000 25.000 25.000 24.800 Toplam 722.600 823.700 739.000 885.000 813.500 796.760
Kaynak: INC,TÜİK
Son 5 yıllık ortalama veriler dikkate alındığında; ülkemiz üretimi 548 bin ton (%69), diğer ülkelerin üretimi ise 249 bin ton (%31) civarındadır.
Dünyada fındık tüketiminin tamamına yakın kısmı (%91) Avrupa ülkeleri tarafından gerçekleştirilmekte ve büyük ölçüde (%80’i) çikolata ve şekerleme sanayinde ham madde olarak kullanılmaktadır.
Dünya fındık ihracatının son 5 yıllık ortalaması kabuklu fındık karşılığı 621 bin tondur. Bunun %81’ini Türkiye gerçekleştirmektedir (INC). Dünya fındık üretim ve ihracatının çok önemli bir kısmını Türkiye’nin sağlamasından dolayı, iç piyasada uyguladığı politikaların dünya piyasaları ve fiyatlarına etkisi de fazla olmaktadır. Diğer önemli fındık ihracatçısı ülkeler İtalya, Azerbaycan, Gürcistan, ABD ve İspanya’dır. Bununla birlikte üretici olmamalarına rağmen ithal ettiği fındığı iç veya işlenmiş olarak ihraç eden diğer ülkeler Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika, İsviçre’dir.
ABD’deki Oregon Fındık Yetiştiricileri (HGO), ABD fındığının en büyük işleyicileri ve pazarlayıcılarıdır. Bu birlik, fındık yetiştiricilerinin oluşturduğu bir kooperatif olup ortalama 30 bin tonluk üretimle dünya fındık arzının %4’ünü gerçekleştirmektedir. ABD yılda ortalama 10.000 ton fındık ithal etmektedir (USDA).
İtalya son beş yıllık ortalamaya göre 103 bin ton fındık üretimiyle dünya fındık arzının %12’sini gerçekleştirmekte olup buna ilave olarak yıllık ortalama 95 bin ton kabuklu fındık ithal etmektedir (INC). İspanya ise son beş yıllık ortalamaya göre 19 bin ton fındık üretimiyle dünya fındık arzının %2,3’ünü gerçekleştirmekte olup buna ilave olarak yıllık ortalama 11 bin ton fındık ithal etmektedir (INC).
Türkiye’nin birim alandan diğer üretici ülkelerden daha düşük verim elde etmesi uluslararası piyasalardaki rekabet gücünü azaltmaktadır. Bununla birlikte Azerbaycan ve Gürcistan’daki üretim artışının önümüzdeki yıllarda ülkemizin fındık ihracatını olumsuz etkileyebileceği söylenebilir. Son yıllarda dış piyasalarda fındık fiyatlarının yüksek olması ve bu ülkelerde üretim maliyetlerinin düşük olması nedeniyle fındık üretimi yaygınlaşmaktadır. Çikolata sanayinde faaliyet gösteren firmalar da ham madde giderlerini azaltmak amacıyla Azerbaycan ve Gürcistan’da fındık yetiştiriciliğini teşvik ederek Türkiye’nin pazardaki etkinliğini azaltmayı hedeflemektedirler. Bir diğer husus da fındığın ikame ürünü olan bademin, dünyada tüketiminin ve çikolata, şekerleme sanayisinde kullanımının artmasıdır. Badem fiyatlarının fındığa göre daha istikrarlı
Fındık içermiş olduğu yüksek düzeydeki yağ asitleri nedeni ile oldukça sağlıklı bir gıda maddesi olmasına rağmen yine bu yağ asitlerinin kolaylıkla bozulmasından dolayı muhafazası da oldukça zor bir gıda maddesidir. Çiğ iç fındıklar kabukları ayrıldıktan sonra hemen işlenmeli ya da uygun koşullarda muhafaza edilmelidir. Depolamanın usulüne uygun olmayan şartlarda yapılması, fındığın bozulmasına, acılaşmasına, ekşimesine, küflenmesine ve mikrotoksin oluşturan arzu edilmeyen küflerin oluşmasına neden olmaktadır. Fındığın hasat sonrası işlenmesinde tehlikeyi kontrol altına alabilmek için bazı yöntem ve koşulların etkin uygulanmasıyla fındık ve ürünlerinde kalite güvence altına alınabilecektir. Fındık doğru hasat yöntemleriyle hasat edildikten sonra kırma sırasında oluşan toz iyi bir havalandırma sistemiyle ortamdan alınmalı, günlük temizliklerle toz birikmesi önlenmelidir. Kabuklu ve iç fındık depolarında, elekler ve elevatörler periyodik olarak temizlenmelidir. Kırma sırasındaki vurgunları azaltmak için fındıklar 10-20 boya ayrılmalıdır. 0.5 mm aralıkla boylama vurgun oranını en aza indirecektir. Yabancı madde, küflü, çürük, vurgunlu, böcek zararlı fındıklar seçilmelidir. Periyodik örnekler alınarak toplam mezofilik aerobik bakteriler, maya, küf, E.coli ve Salmonella, koliform bakteriler, S.aureus, A. flavus ve aflatoksin analizleri yapılmalıdır. İç fındığın depolanmasında sıcaklık 5-10oC arasında ve bağıl nemi % 50-60 arasında olmalıdır. Depolama öncesi nem, serbest yağ asitliği, peroksit analizleri yapılmalı, fındığın dayanma süresi depolanma koşullarına göre tahmin edilerek, önlem alınmalıdır. Nem miktarı % 5’ ten fazla ise depolama süresini uzatabilmek için fındıkları depolamadan önce kurutmak gerekir.
Fındığın tüketici açısından besin değeri bakımından ve üretici açısından maddi değer bakımından değer kaybetmemesi için hasat sonrası kırma ve depolama işlemi hayati önem arz etmektedir.
Gelir artışı, kentleşme ve bireylerin beslenme konusunda daha bilinçli tercihler yapması sonucu fındık ve gerçek fındık içeren ürünlere olan talebi her geçen yıl artırmaktadır.
3.1.4. REKABET YAPISI VE RAKİPLERİN ÖZELLİKLERİ
Daha önceki bölümlerde de açıklandığı gibi Türkiye Dünya fındığının yaklaşık %69’unu üretmekte ve ihracat konusunda %74 ile en büyük söz sahibi olan ülke konumundadır. Dünya fındık üretimi, 1960’lı yıllarda yaklaşık 250 bin ton civarında iken son 5 yıllık süreçte ortalama 797 bin tona çıkmıştır. Dünya fındık üretiminin yaklaşık %69’unu gerçekleştiren Türkiye’yi sırasıyla İtalya ve Azerbaycan takip etmektedir.
Dünya Fındık Üretimi (Kabuklu/Ton) 2009 2010 2011 2012 2013 Ortalama Türkiye 500.000 600.000 430.000 660.000 549.000 547.800 İtalya 85.000 87.200 140.000 84.000 120.000 103.240 Azerbaycan 30.000 25.000 55.000 40.000 35.000 37.000 Gürcistan 27.000 40.000 30.000 28.000 30.000 31.000
15
ABD 42.600 24.500 35.000 32.000 35.000 33.820 İspanya 18.000 20.000 22.000 16.000 19.500 19.100 Diğerleri 20.000 27.000 27.000 25.000 25.000 24.800 Toplam 722.600 823.700 739.000 885.000 813.500 796.760
Kaynak: INC,TÜİK
Son 5 yıllık ortalama veriler dikkate alındığında; ülkemiz üretimi 548 bin ton (%69), diğer ülkelerin üretimi ise 249 bin ton (%31) civarındadır.
Dünyada fındık tüketiminin tamamına yakın kısmı (%91) Avrupa ülkeleri tarafından gerçekleştirilmekte ve büyük ölçüde (%80’i) çikolata ve şekerleme sanayinde ham madde olarak kullanılmaktadır.
Dünya fındık ihracatının son 5 yıllık ortalaması kabuklu fındık karşılığı 621 bin tondur. Bunun %81’ini Türkiye gerçekleştirmektedir (INC). Dünya fındık üretim ve ihracatının çok önemli bir kısmını Türkiye’nin sağlamasından dolayı, iç piyasada uyguladığı politikaların dünya piyasaları ve fiyatlarına etkisi de fazla olmaktadır. Diğer önemli fındık ihracatçısı ülkeler İtalya, Azerbaycan, Gürcistan, ABD ve İspanya’dır. Bununla birlikte üretici olmamalarına rağmen ithal ettiği fındığı iç veya işlenmiş olarak ihraç eden diğer ülkeler Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika, İsviçre’dir.
ABD’deki Oregon Fındık Yetiştiricileri (HGO), ABD fındığının en büyük işleyicileri ve pazarlayıcılarıdır. Bu birlik, fındık yetiştiricilerinin oluşturduğu bir kooperatif olup ortalama 30 bin tonluk üretimle dünya fındık arzının %4’ünü gerçekleştirmektedir. ABD yılda ortalama 10.000 ton fındık ithal etmektedir (USDA).
İtalya son beş yıllık ortalamaya göre 103 bin ton fındık üretimiyle dünya fındık arzının %12’sini gerçekleştirmekte olup buna ilave olarak yıllık ortalama 95 bin ton kabuklu fındık ithal etmektedir (INC). İspanya ise son beş yıllık ortalamaya göre 19 bin ton fındık üretimiyle dünya fındık arzının %2,3’ünü gerçekleştirmekte olup buna ilave olarak yıllık ortalama 11 bin ton fındık ithal etmektedir (INC).
Türkiye’nin birim alandan diğer üretici ülkelerden daha düşük verim elde etmesi uluslararası piyasalardaki rekabet gücünü azaltmaktadır. Bununla birlikte Azerbaycan ve Gürcistan’daki üretim artışının önümüzdeki yıllarda ülkemizin fındık ihracatını olumsuz etkileyebileceği söylenebilir. Son yıllarda dış piyasalarda fındık fiyatlarının yüksek olması ve bu ülkelerde üretim maliyetlerinin düşük olması nedeniyle fındık üretimi yaygınlaşmaktadır. Çikolata sanayinde faaliyet gösteren firmalar da ham madde giderlerini azaltmak amacıyla Azerbaycan ve Gürcistan’da fındık yetiştiriciliğini teşvik ederek Türkiye’nin pazardaki etkinliğini azaltmayı hedeflemektedirler. Bir diğer husus da fındığın ikame ürünü olan bademin, dünyada tüketiminin ve çikolata, şekerleme sanayisinde kullanımının artmasıdır. Badem fiyatlarının fındığa göre daha istikrarlı
Fındık içermiş olduğu yüksek düzeydeki yağ asitleri nedeni ile oldukça sağlıklı bir gıda maddesi olmasına rağmen yine bu yağ asitlerinin kolaylıkla bozulmasından dolayı muhafazası da oldukça zor bir gıda maddesidir. Çiğ iç fındıklar kabukları ayrıldıktan sonra hemen işlenmeli ya da uygun koşullarda muhafaza edilmelidir. Depolamanın usulüne uygun olmayan şartlarda yapılması, fındığın bozulmasına, acılaşmasına, ekşimesine, küflenmesine ve mikrotoksin oluşturan arzu edilmeyen küflerin oluşmasına neden olmaktadır. Fındığın hasat sonrası işlenmesinde tehlikeyi kontrol altına alabilmek için bazı yöntem ve koşulların etkin uygulanmasıyla fındık ve ürünlerinde kalite güvence altına alınabilecektir. Fındık doğru hasat yöntemleriyle hasat edildikten sonra kırma sırasında oluşan toz iyi bir havalandırma sistemiyle ortamdan alınmalı, günlük temizliklerle toz birikmesi önlenmelidir. Kabuklu ve iç fındık depolarında, elekler ve elevatörler periyodik olarak temizlenmelidir. Kırma sırasındaki vurgunları azaltmak için fındıklar 10-20 boya ayrılmalıdır. 0.5 mm aralıkla boylama vurgun oranını en aza indirecektir. Yabancı madde, küflü, çürük, vurgunlu, böcek zararlı fındıklar seçilmelidir. Periyodik örnekler alınarak toplam mezofilik aerobik bakteriler, maya, küf, E.coli ve Salmonella, koliform bakteriler, S.aureus, A. flavus ve aflatoksin analizleri yapılmalıdır. İç fındığın depolanmasında sıcaklık 5-10oC arasında ve bağıl nemi % 50-60 arasında olmalıdır. Depolama öncesi nem, serbest yağ asitliği, peroksit analizleri yapılmalı, fındığın dayanma süresi depolanma koşullarına göre tahmin edilerek, önlem alınmalıdır. Nem miktarı % 5’ ten fazla ise depolama süresini uzatabilmek için fındıkları depolamadan önce kurutmak gerekir.
Fındığın tüketici açısından besin değeri bakımından ve üretici açısından maddi değer bakımından değer kaybetmemesi için hasat sonrası kırma ve depolama işlemi hayati önem arz etmektedir.
Gelir artışı, kentleşme ve bireylerin beslenme konusunda daha bilinçli tercihler yapması sonucu fındık ve gerçek fındık içeren ürünlere olan talebi her geçen yıl artırmaktadır.
3.1.4. REKABET YAPISI VE RAKİPLERİN ÖZELLİKLERİ
Daha önceki bölümlerde de açıklandığı gibi Türkiye Dünya fındığının yaklaşık %69’unu üretmekte ve ihracat konusunda %74 ile en büyük söz sahibi olan ülke konumundadır. Dünya fındık üretimi, 1960’lı yıllarda yaklaşık 250 bin ton civarında iken son 5 yıllık süreçte ortalama 797 bin tona çıkmıştır. Dünya fındık üretiminin yaklaşık %69’unu gerçekleştiren Türkiye’yi sırasıyla İtalya ve Azerbaycan takip etmektedir.
Dünya Fındık Üretimi (Kabuklu/Ton) 2009 2010 2011 2012 2013 Ortalama Türkiye 500.000 600.000 430.000 660.000 549.000 547.800 İtalya 85.000 87.200 140.000 84.000 120.000 103.240 Azerbaycan 30.000 25.000 55.000 40.000 35.000 37.000 Gürcistan 27.000 40.000 30.000 28.000 30.000 31.000
16
önemli yer oluşturmaktadır.
Trabzon'da sanayileşme hareketi, Türkiye genelindeki sanayileşme hareketinin oldukça gerisinde kalmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde, Trabzon ekonomisinin uzun yıllardır tarım ve tarıma dayalı bir sanayi profiline sahip olduğu görülmektedir. Ülke genelinde en dar araziye sahip birkaç ilden biri olan Trabzon'da nüfus yoğunluğu da oldukça yüksektir. Arazinin dar ve engebeli oluşu, kurulacak olan sanayi tesislerinin çevreye uyumlu olmasını zorunlu kılmaktadır. Ancak bölgenin tarımsal yapısına uygun küçük ve orta ölçekli imalat sanayi yatırımlarının yapılması ekonomik gelecekte etkili olacaktır. Bunun yanı sıra, Bağımsız Devletler Topluluğu piyasalarına hitap edecek hafif sanayi yatırımları son derece önem arz etmektedir. Genel olarak tarımsal karakterin ağırlıklı olduğu Karadeniz Bölgesi'nde, imalat sanayide tarıma dayalı bir gelişme göstermektedir. Trabzon ili imalat sanayinin en belirgin özelliği de tarımsal ve hayvansal kaynak potansiyeline yönelik olmasıdır. Nitekim, il tarımında önemli bir yer işgal eden fındık ve çay yaprağı üretimi, aynı zamanda imalat sanayinde fındık işleme ve çay işleme tesislerinde girdi olarak kullanılmaktadır. Trabzon ili tarımsal üretiminde ve GSYİH'sı içinde önemli bir yer teşkil eden fındık üretimi, aynı zamanda imalat sanayinde fındık işleme tesislerinde (iç fındık, beyazlatılmış fındık, kavrulmuş, kıyılmış, ezilmiş fındık üretiminde) girdi olarak kullanılmaktadır. İlde yaklaşık 93.407 ton/yıl iç fındık ve iç fındık işleme kapasitesine sahip 12 adet fındık işleme tesisi bulunmakta ve bu tesislerde 784 kişi istihdam edilmektedir.
3.2. PAZARLAMA PLANI 3.2.1. HEDEF PAZAR VE ÖZELLİKLERİ
Trabzon ilinde gerçekleştirilmesi planlanan yıllık 20.000 ton kapasiteli fındık kırma
tesisi yatırımının amacı, AB standartlarında modern yöntemlerle çalışan fındık kırma tesisi kurmaktır. Kurulacak olan bu tesiste AB standartlarını sağlayan fındık kırma işlemi gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Yatırımın hedef pazarı Trabzon’daki fındık üreticileridir. Yatırımın orta vadede hedefi fındık kırma esnasında oluşabilecek olumsuz durumları teknolojiye ayak uydurarak önlemek, ihracatta kabul gören ayıpsız, zedelenmemiş iç fındık üretmek; üstün özenle kırma, temizleme, ayıklama ve depolama yöntemleri kullanılarak işlenmesi ile fındıkta kalite göstergesi haline getirilmesi ve kendi fındık kırma ve temizleme ağını kurmak ve Trabzon ve çevre illerdeki fındık üreticileri tarafından bir tercih edilir ve güvenilir bir konuma gelmektir olacaktır. Yatırımın uzun vadede planı ise tesise ambalajlama parkuru kurularak kabuklu fındık alarak yurtiçi ve yurtdışı pazara üstün ve istikrarlı kalitede tesisin alacağı kendi markası altında iç fındık sunmaktır.
3.2.2. HEDEF MÜŞTERİ GRUBU VE ÖZELLİKLERİ
Trabzon ilinde gerçekleştirilecek olan bu yatırımın hedef grubu üretiminde temel hammadde olarak fındık üreticileridir. Trabzon ilinin ve Doğu Karadeniz bölgesinin başlıca geçim kaynağı olan tarım ürünleri çay ve fındıktır. Bölgenin arazi koşullarının dik ve engebeli
olması ve Kaliforniya Pazarlama Kurulunun izlemiş olduğu etkin pazarlama politikasının etkisiyle dünyadaki badem ithalatı, fındığa göre daha hızlı bir şekilde artmaktadır.
Dünya fındık üretiminde 2. büyük ülke olan İtalya’ da 3 büyük üretim bölgesi olduğu bildirilmektedir: Campania, Latium ve Piedmont. Campania’ da ürün arzı çok parçalıdır ve genellikle özel yapılarla yürütülmektedir, sadece birkaçı fındığın satış fiyatından rahatsızlık duyan üretici kooperatifleridir. Latium’ da üç üretici birliği % 75’lik üretimden sorumludur. Bunlar AB’ nin destek önlemlerinden faydalanmaktadırlar ve kaliteyi iyileştirme planı uygulamaktadırlar. Piedmont’ta üretimin üçte ikisi 2 üretici birliği tarafından ticarileştirilmektedir ve arazinin % 45’ i ve 6500 ton fındık Piemonte Fındığı olarak onaylanmaktadır. Ürünün başlıca kullanımı yüksek kaliteli ürünlerin eldesini gerçekleştiren çikolata sektöründedir. Üretilen fındık aynı zamanda kek, koz helvası ve tipik çikolata üretimi yapan yerli el imalatçılarının ihtiyaçlarını da karşılamaktadır.
Dünya fındık üretiminde 3. büyük ülke olan İspanya’ da fındık pazarı bütün bir yıla dağıldığı için fındığın depolama koşulları çok önemlidir. İspanya’ daki çoğu kooperatif ve özel şirkette hasat sonrası fındığın depolanması ve işlenmesi iki aşamada yürütülmektedir: a) kabuklu fındığın alınması ve işlenmesi b) fındığın kabuğunun ayrılması ve pazarlama için fındık içinin işlenmesi. Hasat işleminden sonra fındığın alınması temelde bir temizleme prosesidir (1000kg/sa işleme kapasitesine sahip makinelerin kullanımını içeren). Meyveler sonra çeşide ve kaliteye göre sınıflandırılmaktadır ve başlangıçtaki nem içeriği yaklaşık olarak % 7 düzeylerine getirilmektedir. Sonra kabuklarından ayrılana kadar depolanabilirler. Başlangıçtaki sınıflandırma çeşide göre “negreta” ve “genel” tiplere ayrılarak yapılmaktadır. Daha sonra alınan fındıkların nem içeriği, iç yüzdesi ve büyüklüğü (ve bazen küf ve çürük oranı) değerlendirilmektedir. Olumsuz bir değerlendirme sonucu alan sevkiyatlar genel olarak cezalandırılmaktadır, fakat bunlar genel olarak daha kaliteli ürünlerle birlikte işlendikleri için bütün ürünün kalitesini düşürme eğilimindedirler.
Dünya fındık üretiminde 4. büyük ülke olan ABD’ de yetiştirilen fındığın pazarı kabuklu ve iç fındık arasında hemen hemen eşit miktarda bölünmüş durumdadır. Bununla beraber, pazarda eğilim fındık içine doğru kaymaktadır. Kabuklu fındık pazarında fındığın uygun büyüklükte ve en az % 50 randımanlı olması, kabuğunda çatlak ve fark edilebilir bir mekanik zararın olmaması, kabuğun temiz ve parlak renkte olması, rengin çeşide özgü karakteristiğinde olması gibi kalite özelliklerine bakılmaktadır. Ayrıca fındık kabuğunun düz yüzeyli olması ve zuruf parçalarından ari olması önem taşımaktadır. Fındık içlerinde ise Pazar şekilsiz ve gelişmemiş fındık içlerini istememektedir. Fındık içleri kabuk veya yabancı maddeden; kötü koku, kötü tat ve küften ari olmalıdır. Fındık içlerinin su içeriğinin % 6’ yı, kabuklu fındıkların ise % 10-12’ yi geçmesi istenmemektedir. Boyut kalitenin belirlenmesinde önemli bir kriterdir ve uluslar arası pazarda Ekstra ve 1. Sınıf değerlerinin spesifikasyonu için minimum büyüklükler kullanılmaktadır. Kabuklu fındık pazarında özellikle daha iri ve yuvarlak çeşitler tercih edilirken, iç fındık pazarının tercihi ise hem yuvarlak hem de dikdörtgen çeşitler yönündedir, büyüklüğü ise fındığın son kullanımı belirlemektedir.
Türkiye fındık üretiminin yaklaşık %9unu gerçekleştiren Trabzon ilinde 5'i Organize
Sanayi Bölgesi'nde olmak üzere 12 adet fındık kırma ve işleme fabrikası İl'in sanayisinde
17
önemli yer oluşturmaktadır.
Trabzon'da sanayileşme hareketi, Türkiye genelindeki sanayileşme hareketinin oldukça gerisinde kalmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde, Trabzon ekonomisinin uzun yıllardır tarım ve tarıma dayalı bir sanayi profiline sahip olduğu görülmektedir. Ülke genelinde en dar araziye sahip birkaç ilden biri olan Trabzon'da nüfus yoğunluğu da oldukça yüksektir. Arazinin dar ve engebeli oluşu, kurulacak olan sanayi tesislerinin çevreye uyumlu olmasını zorunlu kılmaktadır. Ancak bölgenin tarımsal yapısına uygun küçük ve orta ölçekli imalat sanayi yatırımlarının yapılması ekonomik gelecekte etkili olacaktır. Bunun yanı sıra, Bağımsız Devletler Topluluğu piyasalarına hitap edecek hafif sanayi yatırımları son derece önem arz etmektedir. Genel olarak tarımsal karakterin ağırlıklı olduğu Karadeniz Bölgesi'nde, imalat sanayide tarıma dayalı bir gelişme göstermektedir. Trabzon ili imalat sanayinin en belirgin özelliği de tarımsal ve hayvansal kaynak potansiyeline yönelik olmasıdır. Nitekim, il tarımında önemli bir yer işgal eden fındık ve çay yaprağı üretimi, aynı zamanda imalat sanayinde fındık işleme ve çay işleme tesislerinde girdi olarak kullanılmaktadır. Trabzon ili tarımsal üretiminde ve GSYİH'sı içinde önemli bir yer teşkil eden fındık üretimi, aynı zamanda imalat sanayinde fındık işleme tesislerinde (iç fındık, beyazlatılmış fındık, kavrulmuş, kıyılmış, ezilmiş fındık üretiminde) girdi olarak kullanılmaktadır. İlde yaklaşık 93.407 ton/yıl iç fındık ve iç fındık işleme kapasitesine sahip 12 adet fındık işleme tesisi bulunmakta ve bu tesislerde 784 kişi istihdam edilmektedir.
3.2. PAZARLAMA PLANI 3.2.1. HEDEF PAZAR VE ÖZELLİKLERİ
Trabzon ilinde gerçekleştirilmesi planlanan yıllık 20.000 ton kapasiteli fındık kırma
tesisi yatırımının amacı, AB standartlarında modern yöntemlerle çalışan fındık kırma tesisi kurmaktır. Kurulacak olan bu tesiste AB standartlarını sağlayan fındık kırma işlemi gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Yatırımın hedef pazarı Trabzon’daki fındık üreticileridir. Yatırımın orta vadede hedefi fındık kırma esnasında oluşabilecek olumsuz durumları teknolojiye ayak uydurarak önlemek, ihracatta kabul gören ayıpsız, zedelenmemiş iç fındık üretmek; üstün özenle kırma, temizleme, ayıklama ve depolama yöntemleri kullanılarak işlenmesi ile fındıkta kalite göstergesi haline getirilmesi ve kendi fındık kırma ve temizleme ağını kurmak ve Trabzon ve çevre illerdeki fındık üreticileri tarafından bir tercih edilir ve güvenilir bir konuma gelmektir olacaktır. Yatırımın uzun vadede planı ise tesise ambalajlama parkuru kurularak kabuklu fındık alarak yurtiçi ve yurtdışı pazara üstün ve istikrarlı kalitede tesisin alacağı kendi markası altında iç fındık sunmaktır.
3.2.2. HEDEF MÜŞTERİ GRUBU VE ÖZELLİKLERİ
Trabzon ilinde gerçekleştirilecek olan bu yatırımın hedef grubu üretiminde temel hammadde olarak fındık üreticileridir. Trabzon ilinin ve Doğu Karadeniz bölgesinin başlıca geçim kaynağı olan tarım ürünleri çay ve fındıktır. Bölgenin arazi koşullarının dik ve engebeli
olması ve Kaliforniya Pazarlama Kurulunun izlemiş olduğu etkin pazarlama politikasının etkisiyle dünyadaki badem ithalatı, fındığa göre daha hızlı bir şekilde artmaktadır.
Dünya fındık üretiminde 2. büyük ülke olan İtalya’ da 3 büyük üretim bölgesi olduğu bildirilmektedir: Campania, Latium ve Piedmont. Campania’ da ürün arzı çok parçalıdır ve genellikle özel yapılarla yürütülmektedir, sadece birkaçı fındığın satış fiyatından rahatsızlık duyan üretici kooperatifleridir. Latium’ da üç üretici birliği % 75’lik üretimden sorumludur. Bunlar AB’ nin destek önlemlerinden faydalanmaktadırlar ve kaliteyi iyileştirme planı uygulamaktadırlar. Piedmont’ta üretimin üçte ikisi 2 üretici birliği tarafından ticarileştirilmektedir ve arazinin % 45’ i ve 6500 ton fındık Piemonte Fındığı olarak onaylanmaktadır. Ürünün başlıca kullanımı yüksek kaliteli ürünlerin eldesini gerçekleştiren çikolata sektöründedir. Üretilen fındık aynı zamanda kek, koz helvası ve tipik çikolata üretimi yapan yerli el imalatçılarının ihtiyaçlarını da karşılamaktadır.
Dünya fındık üretiminde 3. büyük ülke olan İspanya’ da fındık pazarı bütün bir yıla dağıldığı için fındığın depolama koşulları çok önemlidir. İspanya’ daki çoğu kooperatif ve özel şirkette hasat sonrası fındığın depolanması ve işlenmesi iki aşamada yürütülmektedir: a) kabuklu fındığın alınması ve işlenmesi b) fındığın kabuğunun ayrılması ve pazarlama için fındık içinin işlenmesi. Hasat işleminden sonra fındığın alınması temelde bir temizleme prosesidir (1000kg/sa işleme kapasitesine sahip makinelerin kullanımını içeren). Meyveler sonra çeşide ve kaliteye göre sınıflandırılmaktadır ve başlangıçtaki nem içeriği yaklaşık olarak % 7 düzeylerine getirilmektedir. Sonra kabuklarından ayrılana kadar depolanabilirler. Başlangıçtaki sınıflandırma çeşide göre “negreta” ve “genel” tiplere ayrılarak yapılmaktadır. Daha sonra alınan fındıkların nem içeriği, iç yüzdesi ve büyüklüğü (ve bazen küf ve çürük oranı) değerlendirilmektedir. Olumsuz bir değerlendirme sonucu alan sevkiyatlar genel olarak cezalandırılmaktadır, fakat bunlar genel olarak daha kaliteli ürünlerle birlikte işlendikleri için bütün ürünün kalitesini düşürme eğilimindedirler.
Dünya fındık üretiminde 4. büyük ülke olan ABD’ de yetiştirilen fındığın pazarı kabuklu ve iç fındık arasında hemen hemen eşit miktarda bölünmüş durumdadır. Bununla beraber, pazarda eğilim fındık içine doğru kaymaktadır. Kabuklu fındık pazarında fındığın uygun büyüklükte ve en az % 50 randımanlı olması, kabuğunda çatlak ve fark edilebilir bir mekanik zararın olmaması, kabuğun temiz ve parlak renkte olması, rengin çeşide özgü karakteristiğinde olması gibi kalite özelliklerine bakılmaktadır. Ayrıca fındık kabuğunun düz yüzeyli olması ve zuruf parçalarından ari olması önem taşımaktadır. Fındık içlerinde ise Pazar şekilsiz ve gelişmemiş fındık içlerini istememektedir. Fındık içleri kabuk veya yabancı maddeden; kötü koku, kötü tat ve küften ari olmalıdır. Fındık içlerinin su içeriğinin % 6’ yı, kabuklu fındıkların ise % 10-12’ yi geçmesi istenmemektedir. Boyut kalitenin belirlenmesinde önemli bir kriterdir ve uluslar arası pazarda Ekstra ve 1. Sınıf değerlerinin spesifikasyonu için minimum büyüklükler kullanılmaktadır. Kabuklu fındık pazarında özellikle daha iri ve yuvarlak çeşitler tercih edilirken, iç fındık pazarının tercihi ise hem yuvarlak hem de dikdörtgen çeşitler yönündedir, büyüklüğü ise fındığın son kullanımı belirlemektedir.
Türkiye fındık üretiminin yaklaşık %9unu gerçekleştiren Trabzon ilinde 5'i Organize
Sanayi Bölgesi'nde olmak üzere 12 adet fındık kırma ve işleme fabrikası İl'in sanayisinde
18
3.2.6. PAZARLAMA/SATIŞ YÖNTEMLERİ Fındık üreticileriyle yüz yüze görüşmeler yapılarak bir hasat mevsimini kapsayan anlaşma sağlanması öngörülmüştür.
3.2.7. KURULUŞ YERİ SEÇİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLER
Üretimde Gerçekleştirilen Pay Merkeze Uzaklık (Yaklaşık olarak) Arsin %22,86 20km. Trabzon’un doğusu Merkez %18,76 Araklı %16,84 30km Trabzon’un doğusu Beşikdüzü %12,57 50km Trabzon’un batısı Akçaabbat % 7,33 10km Trabzon’un batısı Çarşıbaşı %5,85 35km Trabzon’un batısı Yomra % 4,67 10km Trabzon’un doğusu Çağlayan %3,68 15km Trabzon’un güneyi Vakfıkebir % 3,59 45km Trabzon’un batısı Derecik % 1,64 10km Trabzon’un güneyi Sürmene % 1,52 40km Trabzon’un doğusu Of % 0,50 50km Trabzon’un doğusu Maçka % 0,13 30km Trabzon’un güneyi
Trabzon merkezi fındık ilin fındık üretiminin %18,76 sını gerçekleştirmektedir. Merkezin 20km.doğusunda olan Arsin ilçesi il üretiminin %22,86sını, Arsin’in 10km ilerisinde olan Araklı %16,84ünü ve şehir merkezinin batısında olan Beşikdüzü, Akçaabat ve Çarşıbaşı il üretiminin toplam % 25,75ini gerçekleştirmektedir. Bu bakımdan Trabzon merkezi fındık üretiminin ortasında kalmakta, yoğun olarak fındık üretiminin yapıldığı bölgelere ulaşım açısından avantajlı durumda olması nedeniyle Trabzon’un yatırım yeri için en uygun yer olacaktır. Yeni kurulacak tesisin hammadde kaynaklarına yakın olması firmaya pazarda katkı sağlayacaktır. Ayrıca tesisin sanayi bölgesinde yer alması ve ulaşım imkanlarının rahat olması, tır ve benzeri araçların tesise rahatlıkla ulaşımını sağlayacaktır.
Yatırım yapılan tesiste çevreye herhangi bir olumsuz etki bulunmamaktadır. Tesisin
atıklarını yakacak olarak kullanma imkânı olacaktır. Fındık kabuğu değerli ve yüksek kalorili yakacak olarak kullanılır. Fındık kabuğundan, kontralit yapılır, boya sanayinde yararlanılır, kömürleştirme yolu ile biriket kömürü, aktif kömür ve sinai kömür elde edilir.
olması sebebiyle üreticiler genelde küçük ölçekli alanlarda az miktarda fındık üretmektedirler. Ürün satışını kabuklu olarak yapmak fındığın birim fiyatının düşmesine sebep olmakta ve depolamada olumsuzluklar yaşanmakta ve nakliye maliyeti karlılığı azaltmaktadır. Bu sebeple ürün satışının fındığın kırılıp temizlenmesi, ayıklanıp sınıflandırılması ile iç fındık olarak yapılması üreticinin bir yıl boyunca emek verdiği fındığın değerinden düşük fiyatlara satılmamasında, depolamada ve nakliyede fındığın zarar görmesini önlemede önemli rol oynamaktadır. Bu sebeple bölge üreticileri ürünlerini pazara sürmeden önce fındık kırma fabrikalarına getirerek kırma, temizlenme, ayıklanma ve sınıflandırma işlemlerine tabi tutmaktadırlar.
Trabzon’da kayıtlı ve genelde küçük ölçekli olan 12 fındık kırma tesisi bulunmaktadır. Bunlardan 5 tanesi Trabzon Organize Sanayi Bölgesinde bulunmaktadır. Bölgede üretilen fındık miktarı göz önüne alındığında kapasite ve kalite konusunda bu tesisler yeterli bulunmamaktadır.
3.2.3. HEDEFLENEN SATIŞ DÜZEYİ
Tesiste yılda 20.000 Ton fındık kırma hizmeti vermeyi hedeflemektedir. 20.000 Ton/Yıl kabuklu fındıkta ortalama %4’lük fire (istenmeyen madde çıkmaktadır). 19.200 Ton/Yıl kabuklu fındıktan ortalama %50 randuman ile 9.600 Ton/Yıl iç fındık ve 9.600 Ton/Yıl kabuk çıkmaktadır.
Kapasite Kullanım Oranına Göre ilk 10 yıldaki Üretim Düzeyi(Ton/Yıllık) Ürünler/Yıll
ar 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 10.Yıl Topla
m Fındık Kırma Yatırım
Dönemi 1500
0 1600
0 1700
0 1800
0 1900
0 2000
0 2000
0 2000
0 2000
0 16500
0
3.2.4. SATIŞ FİYATLARI
Yıllar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Yıllık Satış fiyatı
ton/TL Yatırım dönemi
200
240
240
250
250
250
250
260
260
3.2.5. DAĞITIM KANALLARI
Fındık kırma tesisinde fındık alımı ve satışı öngörülmemiştir. Fındığını işlenmesi için tesise getiren fındık üreticisi fındık kırma ve ayıklama hizmetini alacak ve bu hizmet için miktara göre ücret ödeyecektir. Tesise uzun vadede ambalajlama parkuru da eklenerek fındık alımı, kırımı, temizlenmesi, ayıklanması ve ambalajlanması gerçekleştirilerek fındık kendi markası altında ihraç edilecektir.
19
3.2.6. PAZARLAMA/SATIŞ YÖNTEMLERİ Fındık üreticileriyle yüz yüze görüşmeler yapılarak bir hasat mevsimini kapsayan anlaşma sağlanması öngörülmüştür.
3.2.7. KURULUŞ YERİ SEÇİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLER
Üretimde Gerçekleştirilen Pay Merkeze Uzaklık (Yaklaşık olarak) Arsin %22,86 20km. Trabzon’un doğusu Merkez %18,76 Araklı %16,84 30km Trabzon’un doğusu Beşikdüzü %12,57 50km Trabzon’un batısı Akçaabbat % 7,33 10km Trabzon’un batısı Çarşıbaşı %5,85 35km Trabzon’un batısı Yomra % 4,67 10km Trabzon’un doğusu Çağlayan %3,68 15km Trabzon’un güneyi Vakfıkebir % 3,59 45km Trabzon’un batısı Derecik % 1,64 10km Trabzon’un güneyi Sürmene % 1,52 40km Trabzon’un doğusu Of % 0,50 50km Trabzon’un doğusu Maçka % 0,13 30km Trabzon’un güneyi
Trabzon merkezi fındık ilin fındık üretiminin %18,76 sını gerçekleştirmektedir. Merkezin 20km.doğusunda olan Arsin ilçesi il üretiminin %22,86sını, Arsin’in 10km ilerisinde olan Araklı %16,84ünü ve şehir merkezinin batısında olan Beşikdüzü, Akçaabat ve Çarşıbaşı il üretiminin toplam % 25,75ini gerçekleştirmektedir. Bu bakımdan Trabzon merkezi fındık üretiminin ortasında kalmakta, yoğun olarak fındık üretiminin yapıldığı bölgelere ulaşım açısından avantajlı durumda olması nedeniyle Trabzon’un yatırım yeri için en uygun yer olacaktır. Yeni kurulacak tesisin hammadde kaynaklarına yakın olması firmaya pazarda katkı sağlayacaktır. Ayrıca tesisin sanayi bölgesinde yer alması ve ulaşım imkanlarının rahat olması, tır ve benzeri araçların tesise rahatlıkla ulaşımını sağlayacaktır.
Yatırım yapılan tesiste çevreye herhangi bir olumsuz etki bulunmamaktadır. Tesisin
atıklarını yakacak olarak kullanma imkânı olacaktır. Fındık kabuğu değerli ve yüksek kalorili yakacak olarak kullanılır. Fındık kabuğundan, kontralit yapılır, boya sanayinde yararlanılır, kömürleştirme yolu ile biriket kömürü, aktif kömür ve sinai kömür elde edilir.
olması sebebiyle üreticiler genelde küçük ölçekli alanlarda az miktarda fındık üretmektedirler. Ürün satışını kabuklu olarak yapmak fındığın birim fiyatının düşmesine sebep olmakta ve depolamada olumsuzluklar yaşanmakta ve nakliye maliyeti karlılığı azaltmaktadır. Bu sebeple ürün satışının fındığın kırılıp temizlenmesi, ayıklanıp sınıflandırılması ile iç fındık olarak yapılması üreticinin bir yıl boyunca emek verdiği fındığın değerinden düşük fiyatlara satılmamasında, depolamada ve nakliyede fındığın zarar görmesini önlemede önemli rol oynamaktadır. Bu sebeple bölge üreticileri ürünlerini pazara sürmeden önce fındık kırma fabrikalarına getirerek kırma, temizlenme, ayıklanma ve sınıflandırma işlemlerine tabi tutmaktadırlar.
Trabzon’da kayıtlı ve genelde küçük ölçekli olan 12 fındık kırma tesisi bulunmaktadır. Bunlardan 5 tanesi Trabzon Organize Sanayi Bölgesinde bulunmaktadır. Bölgede üretilen fındık miktarı göz önüne alındığında kapasite ve kalite konusunda bu tesisler yeterli bulunmamaktadır.
3.2.3. HEDEFLENEN SATIŞ DÜZEYİ
Tesiste yılda 20.000 Ton fındık kırma hizmeti vermeyi hedeflemektedir. 20.000 Ton/Yıl kabuklu fındıkta ortalama %4’lük fire (istenmeyen madde çıkmaktadır). 19.200 Ton/Yıl kabuklu fındıktan ortalama %50 randuman ile 9.600 Ton/Yıl iç fındık ve 9.600 Ton/Yıl kabuk çıkmaktadır.
Kapasite Kullanım Oranına Göre ilk 10 yıldaki Üretim Düzeyi(Ton/Yıllık) Ürünler/Yıll
ar 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 10.Yıl Topla
m Fındık Kırma Yatırım
Dönemi 1500
0 1600
0 1700
0 1800
0 1900
0 2000
0 2000
0 2000
0 2000
0 16500
0
3.2.4. SATIŞ FİYATLARI
Yıllar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Yıllık Satış fiyatı
ton/TL Yatırım dönemi
200
240
240
250
250
250
250
260
260
3.2.5. DAĞITIM KANALLARI
Fındık kırma tesisinde fındık alımı ve satışı öngörülmemiştir. Fındığını işlenmesi için tesise getiren fındık üreticisi fındık kırma ve ayıklama hizmetini alacak ve bu hizmet için miktara göre ücret ödeyecektir. Tesise uzun vadede ambalajlama parkuru da eklenerek fındık alımı, kırımı, temizlenmesi, ayıklanması ve ambalajlanması gerçekleştirilerek fındık kendi markası altında ihraç edilecektir.
20
operatörü 2.000 Seçici
eleman 20
1.200 24.000
Pazarlama Elemanı
2 2.000
4.000
Şoför 1 1.500
1.500
Güvenlik Görevlisi
2 1.500
3.000
Toplam 51.500
* Personel maaşları Trabzon ilindeki piyasa koşulları ve yapılacak işin niteliği dikkate alınarak belirlenmiştir.
5.2. ORGANİZASYON ŞEMASI
6. ÜRETİM PLANLAMASI 6.1. YATIRIM UYGULAMA PLANI VE SÜRESİ
Aktiviteler/Aylar
1.Ay
2.Ay
3.Ay
4.Ay
5.Ay
6.Ay
7.Ay
8.Ay
9.Ay
10.A
y
11.A
y
12.A
y
Finansal Kaynakların Temini İşyerinin kiralanması İşletmenin Yasal Kuruluşunun Yapılması
GENEL MÜDÜR
MUHASEBE MÜDÜRÜ
MUHASEBE ELEMANI
GÜVENLİK GÖREVLİSİ
GIDA MÜHENDİSİ
MAKİNE OPERATÖRÜ
PAZARLAMA ELEMANI
ŞOFÖR ÜRÜN SEÇİCİ İŞÇİ
Fındık kabuğu kullanımı oldukça yaygın ve uzun süreli yanma oranları bakımından tercih sebebidir ve diğer yakacaklardan daha ekonomiktir. Bu nedenlerden dolayı yoğun bir şekilde katı yakıt olarak çok tercih edilmektedir. Fındık Kabuğunun kullanım alanlarından bazıları; ekmek fırınları, sanayi tesisleri, besicilik besihaneleri gibi çeşitli sektörlerde tercih edilmektedir.
4. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ PLANLAMASI
4.1. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ TEMİN KOŞULLARI
Orta vadeli yatırım planında fındık alımı ve satımı yapılması planlanmamaktadır. Tesis fındık üreticilerine fındık kırma ve temizleme hizmeti vermek için kurulacaktır. Uzun vadede tesise ambalajlama parkuru da eklenerek fındık alımına başlanması düşünülebilecektir.
4.2. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ MİKTARLARI
Yatırım kapsamında fındık üreticilerine fındık kırma ve temizleme hizmeti verilecektir. Bu sebeple başlangıçta herhangi bir hammadde alımında bulunulmayacaktır.
Uzun vadede tesise ambalajlama parkuru eklendikten sonra fındık alımı gerçekleştirilecektir.
5. İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI
5.1. PERSONEL YÖNETİMİ
Personel Gideri
Ünvanı Adet Aylık Adet Brüt Maliyeti/TL
Aylık adet Bürüt Maliyeti * Adet
Genel Müdür
1 5.000
5.000
Muhasebe Müdürü
1 3.000
3.000
Muhasebe Elemanı
2 2.000
4.000
Gıda Mühendisi
1 3.000
3.000
Makine 2 4.000
21
operatörü 2.000 Seçici
eleman 20
1.200 24.000
Pazarlama Elemanı
2 2.000
4.000
Şoför 1 1.500
1.500
Güvenlik Görevlisi
2 1.500
3.000
Toplam 51.500
* Personel maaşları Trabzon ilindeki piyasa koşulları ve yapılacak işin niteliği dikkate alınarak belirlenmiştir.
5.2. ORGANİZASYON ŞEMASI
6. ÜRETİM PLANLAMASI 6.1. YATIRIM UYGULAMA PLANI VE SÜRESİ
Aktiviteler/Aylar
1.Ay
2.Ay
3.Ay
4.Ay
5.Ay
6.Ay
7.Ay
8.Ay
9.Ay
10.A
y
11.A
y
12.A
y
Finansal Kaynakların Temini İşyerinin kiralanması İşletmenin Yasal Kuruluşunun Yapılması
GENEL MÜDÜR
MUHASEBE MÜDÜRÜ
MUHASEBE ELEMANI
GÜVENLİK GÖREVLİSİ
GIDA MÜHENDİSİ
MAKİNE OPERATÖRÜ
PAZARLAMA ELEMANI
ŞOFÖR ÜRÜN SEÇİCİ İŞÇİ
Fındık kabuğu kullanımı oldukça yaygın ve uzun süreli yanma oranları bakımından tercih sebebidir ve diğer yakacaklardan daha ekonomiktir. Bu nedenlerden dolayı yoğun bir şekilde katı yakıt olarak çok tercih edilmektedir. Fındık Kabuğunun kullanım alanlarından bazıları; ekmek fırınları, sanayi tesisleri, besicilik besihaneleri gibi çeşitli sektörlerde tercih edilmektedir.
4. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ PLANLAMASI
4.1. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ TEMİN KOŞULLARI
Orta vadeli yatırım planında fındık alımı ve satımı yapılması planlanmamaktadır. Tesis fındık üreticilerine fındık kırma ve temizleme hizmeti vermek için kurulacaktır. Uzun vadede tesise ambalajlama parkuru da eklenerek fındık alımına başlanması düşünülebilecektir.
4.2. HAMMADDE VE DİĞER GİRDİ MİKTARLARI
Yatırım kapsamında fındık üreticilerine fındık kırma ve temizleme hizmeti verilecektir. Bu sebeple başlangıçta herhangi bir hammadde alımında bulunulmayacaktır.
Uzun vadede tesise ambalajlama parkuru eklendikten sonra fındık alımı gerçekleştirilecektir.
5. İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMASI
5.1. PERSONEL YÖNETİMİ
Personel Gideri
Ünvanı Adet Aylık Adet Brüt Maliyeti/TL
Aylık adet Bürüt Maliyeti * Adet
Genel Müdür
1 5.000
5.000
Muhasebe Müdürü
1 3.000
3.000
Muhasebe Elemanı
2 2.000
4.000
Gıda Mühendisi
1 3.000
3.000
Makine 2 4.000
22
Fındık Kırma
Yatırım Dönemi
15000
16000
17000
18000
19000
20000
20000
20000
20000
165000
Yatırım konusu fındık kırma tesisi fındık çiftçilerinin ürünlerini işleme hizmeti verme amacıyla kurulacaktır. Fındık üreticileriyle her yıl 1 hasat dönemini kapsayan anlaşmalar yapılacaktır. Fındık hasat zamanı yılda bir defadır ve yıllık 20.000 ton kapasiteli olan tesis tam kapasiteyle çalışacaktır.
6.4. İŞ AKIŞ ŞEMASI
İşleme sadece fındık kırma hizmeti verecektir.
Verilecek hizmete ilişkin üretim bilgileri aşağıda yer almaktadır;
Kabuklu fındık kabul; tesise gelen kabuklu fındık ilk olarak kabuklu fındık kabule gelir. Burada kabuklu fındık giriş bunkerinde fındığın ön temizlemesi yapılır. Ön temizlemesi yapılan fındık ana depoya aktarılmak için kabuklu fındık silosu giriş elevatörüne getirilir. Burada fındık merdivenleri ile ana depoya indirilir ve depolama ihtiyacının tek bir noktadan kesintisiz sağlanabilmesi için fındık ana depo bunkerinde tutulur.
Kabuklu fındık kalibrasyonu; ana depodan tutulan kabuklu fındık, kabuklu fındık aktarım bandına aktarılır. Ana depodan gelen kabuklu fındığın ön temizlemesinin yapılması için taş alıcı makinesine alınır. Ön temizlemesi yapılan kabuklu fındık, taş alıcı makinesinden sonra fındık muavin eleklerine
Etüt projenin yapılması Gerekli İzinlerin Alınması Makine ve Donanım Alımı Makine ve Donanım Montajı Taşıt Alımının Yapılması Fındık üreticileriyle görüşme ve anlaşma yapılması
İdari Örgütlenmenin Yapılması İş Gücünün Sağlanması Stratejik Planın Hazırlanması Ürünlerin tesise getirilmesi
6.2. KAPASİTE KULLANIM ORANI
Kapasite Kullanım Oranı Yıllar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kapasite Kullanım Oranı %
Yatırım dönemi
75% 80% 85% 90% 95% 100% 100% 100% 100%
6.3. ÜRETİM MİKTARI
6.3.1. TAM KAPASİTEDEKİ ÜRETİM DÜZEYİ
Tam Kapasitedeki Üretim Düzeyi (Ton/Aylık) Ürünler/Ay
lar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Topla
m
Fındık Kırma
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
20.00
0
6.3.2. KAPASİTE KULLANIM ORANINA BAĞLI OLARAK 2. YILDAKİ ÜRETİM DÜZEYİ
Kapasite Kullanım Oranına Göre 2. Yıldaki Üretim Düzeyi (Ton/Aylık)
Ürünler/Aylar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Toplam
Fındık Kırma 1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
15000
6.3.3. KAPASİTE KULLANIM ORANINA BAĞLI OLARAK İLK 10 YILDAKİ ÜRETİM DÜZEYİ
Ürünler/Yıllar
1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 10.Yıl
Toplam
23
Fındık Kırma
Yatırım Dönemi
15000
16000
17000
18000
19000
20000
20000
20000
20000
165000
Yatırım konusu fındık kırma tesisi fındık çiftçilerinin ürünlerini işleme hizmeti verme amacıyla kurulacaktır. Fındık üreticileriyle her yıl 1 hasat dönemini kapsayan anlaşmalar yapılacaktır. Fındık hasat zamanı yılda bir defadır ve yıllık 20.000 ton kapasiteli olan tesis tam kapasiteyle çalışacaktır.
6.4. İŞ AKIŞ ŞEMASI
İşleme sadece fındık kırma hizmeti verecektir.
Verilecek hizmete ilişkin üretim bilgileri aşağıda yer almaktadır;
Kabuklu fındık kabul; tesise gelen kabuklu fındık ilk olarak kabuklu fındık kabule gelir. Burada kabuklu fındık giriş bunkerinde fındığın ön temizlemesi yapılır. Ön temizlemesi yapılan fındık ana depoya aktarılmak için kabuklu fındık silosu giriş elevatörüne getirilir. Burada fındık merdivenleri ile ana depoya indirilir ve depolama ihtiyacının tek bir noktadan kesintisiz sağlanabilmesi için fındık ana depo bunkerinde tutulur.
Kabuklu fındık kalibrasyonu; ana depodan tutulan kabuklu fındık, kabuklu fındık aktarım bandına aktarılır. Ana depodan gelen kabuklu fındığın ön temizlemesinin yapılması için taş alıcı makinesine alınır. Ön temizlemesi yapılan kabuklu fındık, taş alıcı makinesinden sonra fındık muavin eleklerine
Etüt projenin yapılması Gerekli İzinlerin Alınması Makine ve Donanım Alımı Makine ve Donanım Montajı Taşıt Alımının Yapılması Fındık üreticileriyle görüşme ve anlaşma yapılması
İdari Örgütlenmenin Yapılması İş Gücünün Sağlanması Stratejik Planın Hazırlanması Ürünlerin tesise getirilmesi
6.2. KAPASİTE KULLANIM ORANI
Kapasite Kullanım Oranı Yıllar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kapasite Kullanım Oranı %
Yatırım dönemi
75% 80% 85% 90% 95% 100% 100% 100% 100%
6.3. ÜRETİM MİKTARI
6.3.1. TAM KAPASİTEDEKİ ÜRETİM DÜZEYİ
Tam Kapasitedeki Üretim Düzeyi (Ton/Aylık) Ürünler/Ay
lar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Topla
m
Fındık Kırma
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
1.66
7
20.00
0
6.3.2. KAPASİTE KULLANIM ORANINA BAĞLI OLARAK 2. YILDAKİ ÜRETİM DÜZEYİ
Kapasite Kullanım Oranına Göre 2. Yıldaki Üretim Düzeyi (Ton/Aylık)
Ürünler/Aylar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Toplam
Fındık Kırma 1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
1250
15000
6.3.3. KAPASİTE KULLANIM ORANINA BAĞLI OLARAK İLK 10 YILDAKİ ÜRETİM DÜZEYİ
Ürünler/Yıllar
1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 10.Yıl
Toplam
24
Yatırım kapsamında orta vadede fındık kırma makineleri temin edilecek; Fındık kırma makinesi sistemi alınarak yılda 20.000 ton fındık kırma hizmeti gerçekleştirecektir.
6.6. MAKİNE VE EKİPMAN BİLGİLERİ Makine Adı Birim Miktar Fiyat Toplam
Kabuklu fındık giriş bunkeri ADET 1 1.160,00 TL 1.160,00 TL Kabuklu fındık silosu giriş
elevatörü ADET 1 9.250,00 TL 9.250,00 TL
Fındık merdiveni ADET 3 4.650,00 TL 13.950,00 TL Ana depo bunkeri ADET 3 14.000,00 TL 42.000,00 TL
Kabuklu fındık aktarım konveyörü ADET 1 4.850,00 TL 4.850,00 TL Taş Alıcı ADET 2 21.000,00 TL 42.000,00 TL
Kabuklu fındık muavin besleme elevator
ADET 1 7.150,00 TL 7.150,00 TL
Kabuklu fındık muavin eleği ve fındık aktarım bunkeri
ADET 1 15.600,00 TL 15.600,00 TL
Kabuklu fındık elek gurubu ve elek altı bunkeri
ADET 1 106.200,00 TL 106.200,00 TL
Kabuklu ince fındık seçim ve aktarım bandı
ADET 1 4.850,00 TL 4.850,00 TL
Kabuklu ince fındık aktarım elevatörü ve ambarları,
ADET 1 9.000,00 TL 9.000,00 TL
Kırım hattı platformu ADET 1 40.500,00 TL 40.500,00 TL Kabuklu fındık aktarım konveyörü ADET 2 4.850,00 TL 9.700,00 TL
Fındık kırım taşı besleme elevatörü ADET 2 7.150,00 TL 14.300,00 TL Fındık kırım taşı ADET 2 13.850,00 TL 27.700,00 TL Gagal Kırım Taşı ADET 2 6.950,00 TL 13.900,00 TL
Toz eleği ADET 2 3.700,00 TL 7.400,00 TL Taş çıkış vantilatörü ADET 2 5.550,00 TL 11.100,00 TL
Kabuk elevatörü ADET 1 7.150,00 TL 7.150,00 TL Vibrasyon eleği ve elek takımı ADET 2 5.750,00 TL 11.500,00 TL
Gagal geri dönüşüm elevatörü ADET 2 5.750,00 TL 11.500,00 TL Buruş vantilatörü ADET 2 5.550,00 TL 11.100,00 TL
Buruşuk Elevatörü ADET 1 6.700,00 TL 6.700,00 TL Buruşuk Eleği ADET 1 16.700,00 TL 16.700,00 TL
İç fındık aktarım Elevatörü Z tip ADET 1 14.500,00 TL 14.500,00 TL İç fındık muavin eleği ve iç fındık ADET 1 16.500,00 TL 16.500,00 TL
aktarılır. Fındık muavin eleklerine alınan kabuklu fındık, boyutlarına göre 3 gruba ayrılmak üzere kabuklu fındık eleklerine hiçbir depolama yapılmadan aktarılır. Daha sonra kabuklu fındık, 16 ayrı gruba ayrılmak üzere kabuklu fındık elek grubu ve elek altı bunkerine aktarılır. Kabuklu fındık ince kabuklu fındıkların içerisindeki iç fındıkların kontrolünün yapılması ve seçimi için kabuklu ince fındık seçim ve aktarım bandına alınır. Kabuklu eleme grubundan gelen fındıkların seçim işlemi yapıldıktan sonra kabuklu ince fındık aktarım elevatörüne gelerek ambarlara aktarılır.
Fındık kırım; Ambarlarda bekletilen kabuklu fındığın, kırılma işleminin kesintisiz ve sorunsuz gerçekleşmesi için kırım hattı platformundan geçmesi gerekmektedir. Kırım hattı platformuna alınan kalibre edilmiş kabuklu fındık, kabuklu fındık aktarım konveyörü sayesinde fındık kırım taşı besleme elevatörüne aktarılır. Fındık kırım taşı besleme elevatörüne alınan fındık buradan fındığın kırılması için fındık kırım taşına aktarılır. Ana taştan kırılmadan çıkan kabuklu fındıkları kırmak için gagal kırım taşı kullanılır. Kırılmış fındıkların vantilatöre getirilmeden önce toz eleğinde ön toz temizliği yapılır ve ardından kabuklarından ayrılmak üzere taş çıkış vantilatörüne getirilir. Fındıktan ayrılan kabuklar kabuk taşıma konveyörüne aktarımı yapılır. Vantilatörden gelen fındığın kırılmış veya kırılmamış olanlarının ayrımının yapılması için kırılan fındıklar vibrasyon eleği ve elek takımına gönderilir. Kırımadığı anlaşılan kabuklu fındıklar tekrar kırılmak için gagal geri dönüşüm elevatörü ile gagal taşına geri gönderilir. Vibrasyon eleği ve elek takımından kırılmış olarak çıkan fındıklar arasında kalan buruşuk fındıklar buruş vantilatörü ile belirlenerek ayrıştırılmak üzere buruşuk elevatörüne aktarımı sağlanır. Seçim işleminin kolaylaştırılması içinse buruşuk eleğinde fındıklar boyutlandırılır. Vantilatörlerden çıkan fındığın tek bir hat üzerinde toplanıp iç fındık eleme grubuna aktarımı ise iç fındık aktarım elevatörü Z tip ile sağlanmaktadır.
İç fındık kalibrasyonu; İç fındık kalibrasyonu ise 2 boy/6 metre iç fındıkların iki grubu ayrılarak iç fındık eleme grubuna aktarılmasının sağlanması iç fındık muavin eleği ile olmaktadır ve elekten geçirilen fındık iç fındık aktarım ambarına gönderilir. 4 boy 6 metre iç fındık TSE standartlarına göre kalibrasyonunun yapılması iç fındık eleme grubuna da gerçekleşir.
Fındığın seçim ve depolanması; Taştan gelen 15mm ve ekstra fındıkların daha az elekte yol alması için ayrıca eleme sistemi dizaynına ihtiyaç vardır. Bu durum 15mm ve üzeri eleme grubu ve elek altı ambarı ile sağlanmaktadır. Kırım hattında savrulan buruşuklar temiz buruşuk ambarında depolanır. Ardından iç fındık lazer hattına yada seçim masalarına lazer hattı besleme konveyörü ile gönderilir. Kalibrasyonu yapılmış fındıkların içerisindeki yabancı maddelerin temizlenmesi için iç fındık seçim bandına alınır. Seçilen fındık iç fındık aktarım elevatörü Z tipi ile vagon ambarına aktarılır. Seçilmiş temiz fındık çuvallanmak için vagon ambarında depolanır.
Fındık Çıtlatma; Tesiste ürün çeşitliliğinin sağlanması için fındıklar 250kg kabuklu fındık çıtlatma makinelerine gönderilir. Çıtlatılmış fındık aktarım elevatörü Z tipi ile ambarlara aktarılır. İstek olması halinde kullanılacaktır.
6.5. TEKNOLOJİ ÖZELLİKLERİ
Yatırımın amacı, AB standartlarında modern bir fındık kırma tesisi kurmaktır. Kurulacak olan bu tesiste fındık üretimi konusunda önemli merkezlerden biri olan Trabzon’da kapasite ve kalite bakımından yeterli hizmet vererek bölgedeki talebin karşılanacaktır.
25
Yatırım kapsamında orta vadede fındık kırma makineleri temin edilecek; Fındık kırma makinesi sistemi alınarak yılda 20.000 ton fındık kırma hizmeti gerçekleştirecektir.
6.6. MAKİNE VE EKİPMAN BİLGİLERİ Makine Adı Birim Miktar Fiyat Toplam
Kabuklu fındık giriş bunkeri ADET 1 1.160,00 TL 1.160,00 TL Kabuklu fındık silosu giriş
elevatörü ADET 1 9.250,00 TL 9.250,00 TL
Fındık merdiveni ADET 3 4.650,00 TL 13.950,00 TL Ana depo bunkeri ADET 3 14.000,00 TL 42.000,00 TL
Kabuklu fındık aktarım konveyörü ADET 1 4.850,00 TL 4.850,00 TL Taş Alıcı ADET 2 21.000,00 TL 42.000,00 TL
Kabuklu fındık muavin besleme elevator
ADET 1 7.150,00 TL 7.150,00 TL
Kabuklu fındık muavin eleği ve fındık aktarım bunkeri
ADET 1 15.600,00 TL 15.600,00 TL
Kabuklu fındık elek gurubu ve elek altı bunkeri
ADET 1 106.200,00 TL 106.200,00 TL
Kabuklu ince fındık seçim ve aktarım bandı
ADET 1 4.850,00 TL 4.850,00 TL
Kabuklu ince fındık aktarım elevatörü ve ambarları,
ADET 1 9.000,00 TL 9.000,00 TL
Kırım hattı platformu ADET 1 40.500,00 TL 40.500,00 TL Kabuklu fındık aktarım konveyörü ADET 2 4.850,00 TL 9.700,00 TL
Fındık kırım taşı besleme elevatörü ADET 2 7.150,00 TL 14.300,00 TL Fındık kırım taşı ADET 2 13.850,00 TL 27.700,00 TL Gagal Kırım Taşı ADET 2 6.950,00 TL 13.900,00 TL
Toz eleği ADET 2 3.700,00 TL 7.400,00 TL Taş çıkış vantilatörü ADET 2 5.550,00 TL 11.100,00 TL
Kabuk elevatörü ADET 1 7.150,00 TL 7.150,00 TL Vibrasyon eleği ve elek takımı ADET 2 5.750,00 TL 11.500,00 TL
Gagal geri dönüşüm elevatörü ADET 2 5.750,00 TL 11.500,00 TL Buruş vantilatörü ADET 2 5.550,00 TL 11.100,00 TL
Buruşuk Elevatörü ADET 1 6.700,00 TL 6.700,00 TL Buruşuk Eleği ADET 1 16.700,00 TL 16.700,00 TL
İç fındık aktarım Elevatörü Z tip ADET 1 14.500,00 TL 14.500,00 TL İç fındık muavin eleği ve iç fındık ADET 1 16.500,00 TL 16.500,00 TL
aktarılır. Fındık muavin eleklerine alınan kabuklu fındık, boyutlarına göre 3 gruba ayrılmak üzere kabuklu fındık eleklerine hiçbir depolama yapılmadan aktarılır. Daha sonra kabuklu fındık, 16 ayrı gruba ayrılmak üzere kabuklu fındık elek grubu ve elek altı bunkerine aktarılır. Kabuklu fındık ince kabuklu fındıkların içerisindeki iç fındıkların kontrolünün yapılması ve seçimi için kabuklu ince fındık seçim ve aktarım bandına alınır. Kabuklu eleme grubundan gelen fındıkların seçim işlemi yapıldıktan sonra kabuklu ince fındık aktarım elevatörüne gelerek ambarlara aktarılır.
Fındık kırım; Ambarlarda bekletilen kabuklu fındığın, kırılma işleminin kesintisiz ve sorunsuz gerçekleşmesi için kırım hattı platformundan geçmesi gerekmektedir. Kırım hattı platformuna alınan kalibre edilmiş kabuklu fındık, kabuklu fındık aktarım konveyörü sayesinde fındık kırım taşı besleme elevatörüne aktarılır. Fındık kırım taşı besleme elevatörüne alınan fındık buradan fındığın kırılması için fındık kırım taşına aktarılır. Ana taştan kırılmadan çıkan kabuklu fındıkları kırmak için gagal kırım taşı kullanılır. Kırılmış fındıkların vantilatöre getirilmeden önce toz eleğinde ön toz temizliği yapılır ve ardından kabuklarından ayrılmak üzere taş çıkış vantilatörüne getirilir. Fındıktan ayrılan kabuklar kabuk taşıma konveyörüne aktarımı yapılır. Vantilatörden gelen fındığın kırılmış veya kırılmamış olanlarının ayrımının yapılması için kırılan fındıklar vibrasyon eleği ve elek takımına gönderilir. Kırımadığı anlaşılan kabuklu fındıklar tekrar kırılmak için gagal geri dönüşüm elevatörü ile gagal taşına geri gönderilir. Vibrasyon eleği ve elek takımından kırılmış olarak çıkan fındıklar arasında kalan buruşuk fındıklar buruş vantilatörü ile belirlenerek ayrıştırılmak üzere buruşuk elevatörüne aktarımı sağlanır. Seçim işleminin kolaylaştırılması içinse buruşuk eleğinde fındıklar boyutlandırılır. Vantilatörlerden çıkan fındığın tek bir hat üzerinde toplanıp iç fındık eleme grubuna aktarımı ise iç fındık aktarım elevatörü Z tip ile sağlanmaktadır.
İç fındık kalibrasyonu; İç fındık kalibrasyonu ise 2 boy/6 metre iç fındıkların iki grubu ayrılarak iç fındık eleme grubuna aktarılmasının sağlanması iç fındık muavin eleği ile olmaktadır ve elekten geçirilen fındık iç fındık aktarım ambarına gönderilir. 4 boy 6 metre iç fındık TSE standartlarına göre kalibrasyonunun yapılması iç fındık eleme grubuna da gerçekleşir.
Fındığın seçim ve depolanması; Taştan gelen 15mm ve ekstra fındıkların daha az elekte yol alması için ayrıca eleme sistemi dizaynına ihtiyaç vardır. Bu durum 15mm ve üzeri eleme grubu ve elek altı ambarı ile sağlanmaktadır. Kırım hattında savrulan buruşuklar temiz buruşuk ambarında depolanır. Ardından iç fındık lazer hattına yada seçim masalarına lazer hattı besleme konveyörü ile gönderilir. Kalibrasyonu yapılmış fındıkların içerisindeki yabancı maddelerin temizlenmesi için iç fındık seçim bandına alınır. Seçilen fındık iç fındık aktarım elevatörü Z tipi ile vagon ambarına aktarılır. Seçilmiş temiz fındık çuvallanmak için vagon ambarında depolanır.
Fındık Çıtlatma; Tesiste ürün çeşitliliğinin sağlanması için fındıklar 250kg kabuklu fındık çıtlatma makinelerine gönderilir. Çıtlatılmış fındık aktarım elevatörü Z tipi ile ambarlara aktarılır. İstek olması halinde kullanılacaktır.
6.5. TEKNOLOJİ ÖZELLİKLERİ
Yatırımın amacı, AB standartlarında modern bir fındık kırma tesisi kurmaktır. Kurulacak olan bu tesiste fındık üretimi konusunda önemli merkezlerden biri olan Trabzon’da kapasite ve kalite bakımından yeterli hizmet vererek bölgedeki talebin karşılanacaktır.
26
9. İnce fındık seçilmiş ambarı besleme elevatörü 24. İç fındık aktarım konveyörü 10. İnce fındık seçilmiş ambarı 25. İç fındık seçim bandı besleme elevatörü 11. Taş besleme elevatörü 26. İç fındık seçim konveyörleri 12. Fındık kırım taşları 27. İç fındık vagon ambarı 13. Taş çıkış toz eleği 28. Elektrik panosu 14. Taş çıkış kabuk ayırım vantilatörü 29. Kabuk deposu 15. Sallama elek Fındık kırma sistemleri dikey ve yatay sistemler olarak ikiye ayrılmaktadır. Her iki fındık kırma sisteminin de bazı avantajları olduğu gibi dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi ilk yatırım maliyetidir. Her iki fındık kırma sisteminde de asıl amaç fındığı en az mekanik işleme tabi tutarak (elevatör, konveyör gibi) maksimum verimi ve ürün kalitesini elde etmektir. Öncelikli hedef fındıkta değer kaybı yaratan vurgun (darbe görmüş fındık) ve kırık fındığı (parçalanmış fındık) en düşük seviyeye indirmektir; günümüz fındık kırma tesislerinde toplam kırık ve vurgun oranı en az %6 iken; hedef %1'in altında kalmaktır. Diğer fındık kırma sistemlerinden farklılıkları; Geniş fındık ayırım vantilatörü sayesinde ürün kendi kabuğundan ve içindeki buruşuğundan ve kırık fındığından mükemmel bir şekilde ayrılarak işçilik maliyetinin azalmasını sağlamakta, ayrıca bu sistem sayesinde kabukluğa giden fındık parçaları engellenerek fabrikanın verimliliği arttırılmaktadır. Yarım kırılmış fındık kırım taşı kullanımı sayesinde sınırlı alanda en yüksek kapasiteyi elde etme olasılığını sunmaktadır. Ek taş sistemi ürünün daha hassas işlenmesinde önemli rol oynamakta ve kapasiteden ödün vermeden daha yüksek kaliteli ürün elde edebilmeyi olanaklı kılmaktadır. Geniş çaplı iç fındık elek sistemi ve tasarımı, denemeler ile onaylanarak işlevselliği kanıtlanmış eleme sistemi ile elek altı veya elek üstü gibi problemler ortadan kaldırılmaktadır. Bağımsız çalışabilme; makinelerdeki motor üniteleri kısımsal olarak çalıştığından fabrikada duraklama söz konusu değildir. Kapasiteye bağlı olarak fabrika tasarımlarında kısımsal olarak kapatma ile fabrikada sürekli çalışma sağlanabilmektedir.
7. FİNANSAL ANALİZLER Yapılan ön fizibilite çalışmasında yatırımın potansiyel yatırımcılar için yapılabilirliği yapılan finansal analizler ile ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Kullanılan tüm rakamlar sektör dinamikleri güncel olarak takip edilerek edinilmiş bilgilerdir.
7.1. SABİT YATIRIM TUTARI Sabit Yatarım Tutarı
Tutar Giderle ilgili Açıklama Etüd Proje Gideri
100.000 Yatırımın mimari projesi, elktrik projesi,statik projesi, makine
yerleşim projesi vb Bina İnşaatı Gideri
800.000 2500 m2 kapalı alan
Buruşuk Eleği ADET 1 16.700,00 TL 16.700,00 TL İç fındık aktarım Elevatörü Z tip ADET 1 14.500,00 TL 14.500,00 TL
İç fındık muavin eleği ve iç fındık aktarım ambarı
ADET 1 16.500,00 TL 16.500,00 TL
İç fındık eleme gurubu ADET 1 92.500,00 TL 92.500,00 TL 15mm ve üzeri eleme gurubu ve
elek altı ambarı ADET 1 13.850,00 TL 13.850,00 TL
Temiz Buruşuk ambarı ADET 1 4.000,00 TL 4.000,00 TL Lazer hattı besleme konveyörü ADET 1 4.850,00 TL 4.850,00 TL
İç fındık seçim bandı ADET 2 11.000,00 TL 22.000,00 TL İç fındık aktarım Elevatörü Z tip ADET 1 7.800,00 TL 7.800,00 TL
Vagon ambarı ADET 2 3.000,00 TL 6.000,00 TL 250 kg Kabuklu fındık çıtlatma
makinesi ADET 4 35.000,00 TL 140.000,00 TL
Çıtlamış fındık aktarım Elevatörü Z tip
ADET 2 5.500,00 TL 11.000,00 TL
Toplam 54 850.260,00TL
*Yatırım kapsamında tedarik edilecek makineler birinci el olup yerli üretim tercih edilmiştir.
Genel yerleşim planı ekipman listesi 1. Kabuklu fındık girişi 16. Geri dönüşüm elevatörü 2. Kabuklu fındık giriş elevatörü 17. Buruşuk vantilatörü 3. Ana kabuklu fındık ambarı 18. Kabuk elevatörü 4. Kabuklu fındık ayırım eleği besleme elevatörü 19. Buruşuk eleği besleme elevatörü 5. Kabuklu fındık ayırım eleği ve fındık aktarım ambarı 20. Buruşuk eleği ve elek altı ambarı 6. Kabuklu fındık eleme gurubu ve elek altı ambarları 21. İç fındık ayırım eleği besleme elevatörü
27
9. İnce fındık seçilmiş ambarı besleme elevatörü 24. İç fındık aktarım konveyörü 10. İnce fındık seçilmiş ambarı 25. İç fındık seçim bandı besleme elevatörü 11. Taş besleme elevatörü 26. İç fındık seçim konveyörleri 12. Fındık kırım taşları 27. İç fındık vagon ambarı 13. Taş çıkış toz eleği 28. Elektrik panosu 14. Taş çıkış kabuk ayırım vantilatörü 29. Kabuk deposu 15. Sallama elek Fındık kırma sistemleri dikey ve yatay sistemler olarak ikiye ayrılmaktadır. Her iki fındık kırma sisteminin de bazı avantajları olduğu gibi dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi ilk yatırım maliyetidir. Her iki fındık kırma sisteminde de asıl amaç fındığı en az mekanik işleme tabi tutarak (elevatör, konveyör gibi) maksimum verimi ve ürün kalitesini elde etmektir. Öncelikli hedef fındıkta değer kaybı yaratan vurgun (darbe görmüş fındık) ve kırık fındığı (parçalanmış fındık) en düşük seviyeye indirmektir; günümüz fındık kırma tesislerinde toplam kırık ve vurgun oranı en az %6 iken; hedef %1'in altında kalmaktır. Diğer fındık kırma sistemlerinden farklılıkları; Geniş fındık ayırım vantilatörü sayesinde ürün kendi kabuğundan ve içindeki buruşuğundan ve kırık fındığından mükemmel bir şekilde ayrılarak işçilik maliyetinin azalmasını sağlamakta, ayrıca bu sistem sayesinde kabukluğa giden fındık parçaları engellenerek fabrikanın verimliliği arttırılmaktadır. Yarım kırılmış fındık kırım taşı kullanımı sayesinde sınırlı alanda en yüksek kapasiteyi elde etme olasılığını sunmaktadır. Ek taş sistemi ürünün daha hassas işlenmesinde önemli rol oynamakta ve kapasiteden ödün vermeden daha yüksek kaliteli ürün elde edebilmeyi olanaklı kılmaktadır. Geniş çaplı iç fındık elek sistemi ve tasarımı, denemeler ile onaylanarak işlevselliği kanıtlanmış eleme sistemi ile elek altı veya elek üstü gibi problemler ortadan kaldırılmaktadır. Bağımsız çalışabilme; makinelerdeki motor üniteleri kısımsal olarak çalıştığından fabrikada duraklama söz konusu değildir. Kapasiteye bağlı olarak fabrika tasarımlarında kısımsal olarak kapatma ile fabrikada sürekli çalışma sağlanabilmektedir.
7. FİNANSAL ANALİZLER Yapılan ön fizibilite çalışmasında yatırımın potansiyel yatırımcılar için yapılabilirliği yapılan finansal analizler ile ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Kullanılan tüm rakamlar sektör dinamikleri güncel olarak takip edilerek edinilmiş bilgilerdir.
7.1. SABİT YATIRIM TUTARI Sabit Yatarım Tutarı
Tutar Giderle ilgili Açıklama Etüd Proje Gideri
100.000 Yatırımın mimari projesi, elktrik projesi,statik projesi, makine
yerleşim projesi vb Bina İnşaatı Gideri
800.000 2500 m2 kapalı alan
Buruşuk Eleği ADET 1 16.700,00 TL 16.700,00 TL İç fındık aktarım Elevatörü Z tip ADET 1 14.500,00 TL 14.500,00 TL
İç fındık muavin eleği ve iç fındık aktarım ambarı
ADET 1 16.500,00 TL 16.500,00 TL
İç fındık eleme gurubu ADET 1 92.500,00 TL 92.500,00 TL 15mm ve üzeri eleme gurubu ve
elek altı ambarı ADET 1 13.850,00 TL 13.850,00 TL
Temiz Buruşuk ambarı ADET 1 4.000,00 TL 4.000,00 TL Lazer hattı besleme konveyörü ADET 1 4.850,00 TL 4.850,00 TL
İç fındık seçim bandı ADET 2 11.000,00 TL 22.000,00 TL İç fındık aktarım Elevatörü Z tip ADET 1 7.800,00 TL 7.800,00 TL
Vagon ambarı ADET 2 3.000,00 TL 6.000,00 TL 250 kg Kabuklu fındık çıtlatma
makinesi ADET 4 35.000,00 TL 140.000,00 TL
Çıtlamış fındık aktarım Elevatörü Z tip
ADET 2 5.500,00 TL 11.000,00 TL
Toplam 54 850.260,00TL
*Yatırım kapsamında tedarik edilecek makineler birinci el olup yerli üretim tercih edilmiştir.
Genel yerleşim planı ekipman listesi 1. Kabuklu fındık girişi 16. Geri dönüşüm elevatörü 2. Kabuklu fındık giriş elevatörü 17. Buruşuk vantilatörü 3. Ana kabuklu fındık ambarı 18. Kabuk elevatörü 4. Kabuklu fındık ayırım eleği besleme elevatörü 19. Buruşuk eleği besleme elevatörü 5. Kabuklu fındık ayırım eleği ve fındık aktarım ambarı 20. Buruşuk eleği ve elek altı ambarı 6. Kabuklu fındık eleme gurubu ve elek altı ambarları 21. İç fındık ayırım eleği besleme elevatörü
28
Kırtasiye Yatırım dönemi
5000 5500 6050 6655 7320,5 8052,55 8857,805 9743,5855
10717,94405
Sigorta Yatırım dönemi
10000 12000 14400 17280 20736 24883,2 29859,84 35831,808
42998,1696
Nakliye Yatırım dönemi
25000 32500 42250 54925 71402,5 92823,25 120670,225
156871,2925
203932,6803
Bakım Onarım
Yatırım dönemi
5000 6000 7200 8640 10368 12441,6 14929,92 17915,904
21499,0848
Ara Toplam
161539,062
1653139,062
2235696,382
2354744,57
2487774,357
2637172,105
2805818,948
2502811,736
2702309,22
2934013,119
Genel Giderler
%1
1615,39062
16531,39062
22356,96382
23547,4457
24877,74357
26371,72105
28058,18948
25028,11736
27023,0922
29340,13119
Beklenmeyen
Giderler % 10
16153,9062
165313,9062
223569,6382
235474,457
248777,4357
263717,2105
280581,8948
250281,1736
270230,922
293401,3119
Toplam 179308,3588
1834984,359
2481622,984
2613766,472
2761429,536
2927261,036
3114459,033
2778121,027
2999563,234
3256754,562
*Personel gideri aylık olarak brüt 51.500 TL olarak öngörülmüştür Yıllık personel gideri 618.000 TL dir. Yıllık %10 arttırılacaktır.
7.3. TOPLAM YATIRIM İHTİYACI
Toplam Yatırım İhtiyacı Sabit Yatırım
2.031.589
İşletme sermayesi 1.671.722
Toplam Yatırım İhtiyacı
3.703.311
*İşletme sermayesi ihtiyacı yatırım dönemi ve ilk faaliyet dönemi olan 2.yılı kapsamaktadır
7.4. FİNANSAL KAYNAK PLANLAMASI
Finansal Kaynak Planlaması Finansal Kaynak Tutar Açıklama
Özkaynak 1.481.324
Yatırımcının karşılayacağı toplam yatırım tutarının %40 lık bölümü
Banka Kredisi 2.221.987
Uzun vadeli banka kredisi toplam yatırımın %60 lık bölümü
Toplam 3.703.311
* Toplam yatırım ihtiyacının en az % 40 oranının yatırımcının öz sermayesi tarafından karşılanması tavsiye edilmektedir.
Makine Ekipman ve Tefrişatlar
850.260
Makine Ekipman ve tefrişatların KDV hariç tutarlarıdır.
Montaj Gideri 30.000
Nakilye ve Montaj giderleri toplamıdır
Demirbaş Gideri 40.000
İdari ofis ve çalışma alanları için gerekli demirbaş içindir.
Kuruluş Gideri 10.000
Şirket kuruluşu ve bağlı bulunan odaların aidat ücretleridir.
Genel Giderler 18.303
Toplam giderlerin %1 olarak öngörülmüştür.
Beklenmeyen Giderler 183.026
Toplam giderlerin %5 olarak öngörülmüştür.
2.031.589
7.2. İŞLETME SERMAYESİ
İşletme sermayesi
İhtiyacı Tablosu(Y
ıllık)
Kuruluş Yılı
2.Yıl 3.yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 10.Yıl
Kredi geri ödemesi ana para
444397,32
444397,32
444397,32
444397,32
444397,32
Kredi geri ödemesi
faiz
155539,062
155539,062
155539,062
124431,2496
93323,4372
62215,6248
31107,8124
Hammadde ve
yardımcı madde
Yatırım dönemi
750000 800000 850000 900000 950000 1000000 1000000 1000000 1000000
Personel Gideri
Yatırım dönemi
618000 679800 747780 822558 904813,8 995295,18
1094824,698
1204307,168
1324737,885
Pazarlama Satış
Yatırım dönemi
50000 60000 72000 86400 103680 124416 149299,2 179159,04
214990,848
Elektrik 2000 9000 10800 12960 15552 18662,4 22394,88 26873,856
32248,6272
38698,35264
Su 1000 5000 6000 7200 8640 10368 12441,6 14929,92 17915,904
21499,0848
Telefon, İnternet
3000 3000 3300 3630 3993 4392,3 4831,53 5314,683 5846,1513
6430,76643
Yakıt Yatırım dönemi
5000 6000 7200 8640 10368 12441,6 14929,92 17915,904
21499,0848
Mali Müşavirli
k
6000 6600 7260 7986 8784,6 9663,06 10629,366
11692,3026
12861,53286
14147,68615
Hukuk Müşavirli
ği
Yatırım dönemi
6000 6600 7260 7986 8784,6 9663,06 10629,366
11692,3026
12861,53286
Kırtasiye Yatırım dönemi
5000 5500 6050 6655 7320,5 8052,55 8857,805 9743,5855
10717,94405
Sigorta Yatırım dönemi
10000 12000 14400 17280 20736 24883,2 29859,84 35831,808
42998,1696
29
Kırtasiye Yatırım dönemi
5000 5500 6050 6655 7320,5 8052,55 8857,805 9743,5855
10717,94405
Sigorta Yatırım dönemi
10000 12000 14400 17280 20736 24883,2 29859,84 35831,808
42998,1696
Nakliye Yatırım dönemi
25000 32500 42250 54925 71402,5 92823,25 120670,225
156871,2925
203932,6803
Bakım Onarım
Yatırım dönemi
5000 6000 7200 8640 10368 12441,6 14929,92 17915,904
21499,0848
Ara Toplam
161539,062
1653139,062
2235696,382
2354744,57
2487774,357
2637172,105
2805818,948
2502811,736
2702309,22
2934013,119
Genel Giderler
%1
1615,39062
16531,39062
22356,96382
23547,4457
24877,74357
26371,72105
28058,18948
25028,11736
27023,0922
29340,13119
Beklenmeyen
Giderler % 10
16153,9062
165313,9062
223569,6382
235474,457
248777,4357
263717,2105
280581,8948
250281,1736
270230,922
293401,3119
Toplam 179308,3588
1834984,359
2481622,984
2613766,472
2761429,536
2927261,036
3114459,033
2778121,027
2999563,234
3256754,562
*Personel gideri aylık olarak brüt 51.500 TL olarak öngörülmüştür Yıllık personel gideri 618.000 TL dir. Yıllık %10 arttırılacaktır.
7.3. TOPLAM YATIRIM İHTİYACI
Toplam Yatırım İhtiyacı Sabit Yatırım
2.031.589
İşletme sermayesi 1.671.722
Toplam Yatırım İhtiyacı
3.703.311
*İşletme sermayesi ihtiyacı yatırım dönemi ve ilk faaliyet dönemi olan 2.yılı kapsamaktadır
7.4. FİNANSAL KAYNAK PLANLAMASI
Finansal Kaynak Planlaması Finansal Kaynak Tutar Açıklama
Özkaynak 1.481.324
Yatırımcının karşılayacağı toplam yatırım tutarının %40 lık bölümü
Banka Kredisi 2.221.987
Uzun vadeli banka kredisi toplam yatırımın %60 lık bölümü
Toplam 3.703.311
* Toplam yatırım ihtiyacının en az % 40 oranının yatırımcının öz sermayesi tarafından karşılanması tavsiye edilmektedir.
Makine Ekipman ve Tefrişatlar
850.260
Makine Ekipman ve tefrişatların KDV hariç tutarlarıdır.
Montaj Gideri 30.000
Nakilye ve Montaj giderleri toplamıdır
Demirbaş Gideri 40.000
İdari ofis ve çalışma alanları için gerekli demirbaş içindir.
Kuruluş Gideri 10.000
Şirket kuruluşu ve bağlı bulunan odaların aidat ücretleridir.
Genel Giderler 18.303
Toplam giderlerin %1 olarak öngörülmüştür.
Beklenmeyen Giderler 183.026
Toplam giderlerin %5 olarak öngörülmüştür.
2.031.589
7.2. İŞLETME SERMAYESİ
İşletme sermayesi
İhtiyacı Tablosu(Y
ıllık)
Kuruluş Yılı
2.Yıl 3.yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 10.Yıl
Kredi geri ödemesi ana para
444397,32
444397,32
444397,32
444397,32
444397,32
Kredi geri ödemesi
faiz
155539,062
155539,062
155539,062
124431,2496
93323,4372
62215,6248
31107,8124
Hammadde ve
yardımcı madde
Yatırım dönemi
750000 800000 850000 900000 950000 1000000 1000000 1000000 1000000
Personel Gideri
Yatırım dönemi
618000 679800 747780 822558 904813,8 995295,18
1094824,698
1204307,168
1324737,885
Pazarlama Satış
Yatırım dönemi
50000 60000 72000 86400 103680 124416 149299,2 179159,04
214990,848
Elektrik 2000 9000 10800 12960 15552 18662,4 22394,88 26873,856
32248,6272
38698,35264
Su 1000 5000 6000 7200 8640 10368 12441,6 14929,92 17915,904
21499,0848
Telefon, İnternet
3000 3000 3300 3630 3993 4392,3 4831,53 5314,683 5846,1513
6430,76643
Yakıt Yatırım dönemi
5000 6000 7200 8640 10368 12441,6 14929,92 17915,904
21499,0848
Mali Müşavirli
k
6000 6600 7260 7986 8784,6 9663,06 10629,366
11692,3026
12861,53286
14147,68615
Hukuk Müşavirli
ği
Yatırım dönemi
6000 6600 7260 7986 8784,6 9663,06 10629,366
11692,3026
12861,53286
Kırtasiye Yatırım dönemi
5000 5500 6050 6655 7320,5 8052,55 8857,805 9743,5855
10717,94405
Sigorta Yatırım dönemi
10000 12000 14400 17280 20736 24883,2 29859,84 35831,808
42998,1696
30
Yıllık Satış fiyatı ton/TL
Yatırım dönemi
200 240 240 250 250 250 250 260 260
Satış Gelirleri Toplamı
Yatırım dönemi
3000000
3840000
4080000
4500000
4750000
5000000
5000000
5200000
5200000
Giderler 179308,3588
1834984
2481623
2613766
2761430
2927261
3114459
2778121
2999563
3256755
Gelir Gider Farkı
179308,3588
1165016
1358377
1466234
1738570
1822739
1885541
2221879
2200437
1943245
Gelir Vergisi 0 233003,1
271675,4
293246,7
347714,1
364547,8
377108,2
444375,8
440087,4
388649,1
Net Kar 932012,5
1086702
1172987
1390856
1458191
1508433
1777503
1760349
1554596
* Fındık kırma ücreti ton başına 200 Tl olarak öngörülmüştür ve yıllar içerisinde belirli artışlar olacağı varsayılmıştır.
7.5. GELİR-GİDER HESABI
Gelir Gider Hesabı
Yıllar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Kapasite Kullanım Oranı %
Yatırım dönemi
0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1 1 1
Yıllık Satış Miktarı/ton
Yatırım dönemi
15000 16000 17000 18000 19000 20000 20000 20000 20000
40%
60%
Finansal Kaynak Planlaması Özkaynak Banka Kredisi
31
Yıllık Satış fiyatı ton/TL
Yatırım dönemi
200 240 240 250 250 250 250 260 260
Satış Gelirleri Toplamı
Yatırım dönemi
3000000
3840000
4080000
4500000
4750000
5000000
5000000
5200000
5200000
Giderler 179308,3588
1834984
2481623
2613766
2761430
2927261
3114459
2778121
2999563
3256755
Gelir Gider Farkı
179308,3588
1165016
1358377
1466234
1738570
1822739
1885541
2221879
2200437
1943245
Gelir Vergisi 0 233003,1
271675,4
293246,7
347714,1
364547,8
377108,2
444375,8
440087,4
388649,1
Net Kar 932012,5
1086702
1172987
1390856
1458191
1508433
1777503
1760349
1554596
* Fındık kırma ücreti ton başına 200 Tl olarak öngörülmüştür ve yıllar içerisinde belirli artışlar olacağı varsayılmıştır.
7.5. GELİR-GİDER HESABI
Gelir Gider Hesabı
Yıllar 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Kapasite Kullanım Oranı %
Yatırım dönemi
0,75 0,8 0,85 0,9 0,95 1 1 1 1
Yıllık Satış Miktarı/ton
Yatırım dönemi
15000 16000 17000 18000 19000 20000 20000 20000 20000
40%
60%
Finansal Kaynak Planlaması Özkaynak Banka Kredisi
32
7.6.
NAK
İT A
KIM
HES
ABI
Naki
t Akı
m H
esab
ı
Naki
t Giri
şleri
/ Yıll
ar
1 2
3 4
5 6
7 8
9 10
Döne
m B
aşı N
akit
Mev
cudu
0
1492
413,
64
2537
217,
506
3453
939
4496
028
5851
192
7285
351
8766
676
1107
0603
13
2967
01
Kred
i Tut
arı
2221
986,
6
Özk
ayna
k 14
8132
4,4
Tüm
gel
irler
topl
amı
0 30
0000
0 38
4000
0 40
8000
0 45
0000
0 47
5000
0 50
0000
0 50
0000
0 52
0000
0 52
0000
0
Satış
ların
KDV
giri
şleri
54
0000
69
1200
73
4400
81
0000
85
5000
90
0000
90
0000
93
6000
93
6000
Döne
m iç
i nak
it gi
rişle
ri to
plam
ı 37
0331
1 50
3241
3,64
70
6841
7,50
6 82
6833
9 98
0602
8 11
4561
92
1318
5351
14
6666
76
1720
6603
19
4327
01
Naki
t Çık
ışlar
ı /Yı
llar
1 2
3 4
5 6
7 8
9 10
Sabi
t yat
ırım
tuta
rı 20
3158
9
İşlet
me
Serm
ayes
i 23
769,
297
1834
984,
36
2481
622,
984
2613
766
2761
430
2927
261
3114
459
2778
121
2999
563
3256
755
Gide
rlerin
KDV
çıkı
şı
33
0297
,185
44
6692
,137
1 47
0478
49
7057
52
6907
56
0602
,6
5000
61,8
53
9921
,4
5862
15,8
Kred
i fai
z öde
mes
i 15
5539
,06
1555
39,0
62
1555
39,0
62
1244
31
9332
3,4
6221
5,62
31
107,
81
0
Kred
i ana
par
a öd
emes
i
44
4397
,32
4443
97
4443
97
4443
97,3
44
4397
,3
Verg
i öde
mes
i
1743
75,5
3 86
227,
218
1192
38
1586
29
2100
60,1
26
8108
,5
3178
89,4
37
0417
,3
4412
19,2
Döne
m so
nu N
akit
çıkışl
arı t
opla
mı
2210
897,
4 24
9519
6,14
36
1447
8,72
1 37
7231
1 39
5483
6 41
7084
1 44
1867
5 35
9607
2 39
0990
2 42
8419
0
DÖNE
M S
ONU
NAK
İT
MEV
CUDU
14
9241
3,6
2537
217,
51
3453
938,
785
4496
028
5851
192
7285
351
8766
676
1107
0603
13
2967
01
1514
8512
33
7.7.
KAR
LILI
K HE
SABI
Karlı
lık H
esab
ı
Yılla
r 1
2 3
4 5
6 7
8 9
10
Tüm
Gel
irler
Top
lam
ı
3000
000
3840
000
4080
000
4500
000
4750
000
5000
000
5000
000
5200
000
5200
000
Gide
rler T
opla
mı
1793
08,3
588
1834
984,
359
2481
622,
984
2613
766
2761
429,
536
2927
261,
036
3114
459
2778
121,
027
2999
563,
234
3256
754,
562
Amor
tism
anla
r
2031
58,9
20
3158
,9
2031
59
2031
58,9
20
3158
,9
2031
59
2031
58,9
20
3158
,9
2031
58,9
Faiz
Öde
mes
i 15
5539
,062
15
5539
,062
15
5539
,062
12
4431
93
323,
4372
62
215,
6248
31
107,
8
Kred
i Ana
par
a öd
emes
i
44
4397
,32
4443
97
4443
97,3
2 44
4397
,32
4443
97
Verg
i önc
esi K
ar
-33
4847
,420
8 80
6317
,679
2 55
5281
,734
69
4246
99
7690
,806
3 11
1296
7,11
9 12
0687
7 20
1872
0,07
3 19
9727
7,86
6 17
4008
6,53
8
Kuru
mla
r ver
gisi
16
1263
,535
8 11
1056
,346
8 13
8849
19
9538
,161
3 22
2593
,423
8 24
1375
40
3744
,014
7 39
9455
,573
2 34
8017
,307
6
Verg
i son
rası
net k
ar
-33
4847
,420
8 64
5054
,143
3 44
4225
,387
2 55
5397
79
8152
,645
89
0373
,695
1 96
5502
16
1497
6,05
9 15
9782
2,29
3 13
9206
9,23
Amor
tism
anla
r
2031
58,9
20
3158
,9
2031
59
2031
58,9
20
3158
,9
2031
59
2031
58,9
20
3158
,9
2031
58,9
Sabi
t yat
ırım
20
3158
8,6
Topl
am y
atırı
m K
DV
tuta
rı 36
5685
,948
Net N
akit
akım
lar
-23
9727
4,54
8 84
8213
,043
3 64
7384
,287
2 75
8556
10
0131
1,54
5 10
9353
2,59
5 11
6866
0 18
1813
4,95
9 18
0098
1,19
3 15
9522
8,13
Topl
am n
et n
akit
akım
lar
-23
9727
4,54
8 -1
5490
61,5
05
-90
1677
,217
5 -1
4312
1 85
8190
,074
1 19
5172
2,66
9 31
2038
3 49
3851
8,07
6 67
3949
9,26
9 83
3472
7,39
9
7.6.
NAK
İT A
KIM
HES
ABI
Naki
t Akı
m H
esab
ı
Naki
t Giri
şleri
/ Yıll
ar
1 2
3 4
5 6
7 8
9 10
Döne
m B
aşı N
akit
Mev
cudu
0
1492
413,
64
2537
217,
506
3453
939
4496
028
5851
192
7285
351
8766
676
1107
0603
13
2967
01
Kred
i Tut
arı
2221
986,
6
Özk
ayna
k 14
8132
4,4
Tüm
gel
irler
topl
amı
0 30
0000
0 38
4000
0 40
8000
0 45
0000
0 47
5000
0 50
0000
0 50
0000
0 52
0000
0 52
0000
0
Satış
ların
KDV
giri
şleri
54
0000
69
1200
73
4400
81
0000
85
5000
90
0000
90
0000
93
6000
93
6000
Döne
m iç
i nak
it gi
rişle
ri to
plam
ı 37
0331
1 50
3241
3,64
70
6841
7,50
6 82
6833
9 98
0602
8 11
4561
92
1318
5351
14
6666
76
1720
6603
19
4327
01
Naki
t Çık
ışlar
ı /Yı
llar
1 2
3 4
5 6
7 8
9 10
Sabi
t yat
ırım
tuta
rı 20
3158
9
İşlet
me
Serm
ayes
i 23
769,
297
1834
984,
36
2481
622,
984
2613
766
2761
430
2927
261
3114
459
2778
121
2999
563
3256
755
Gide
rlerin
KDV
çıkı
şı
33
0297
,185
44
6692
,137
1 47
0478
49
7057
52
6907
56
0602
,6
5000
61,8
53
9921
,4
5862
15,8
Kred
i fai
z öde
mes
i 15
5539
,06
1555
39,0
62
1555
39,0
62
1244
31
9332
3,4
6221
5,62
31
107,
81
0
Kred
i ana
par
a öd
emes
i
44
4397
,32
4443
97
4443
97
4443
97,3
44
4397
,3
Verg
i öde
mes
i
1743
75,5
3 86
227,
218
1192
38
1586
29
2100
60,1
26
8108
,5
3178
89,4
37
0417
,3
4412
19,2
Döne
m so
nu N
akit
çıkışl
arı t
opla
mı
2210
897,
4 24
9519
6,14
36
1447
8,72
1 37
7231
1 39
5483
6 41
7084
1 44
1867
5 35
9607
2 39
0990
2 42
8419
0
DÖNE
M S
ONU
NAK
İT
MEV
CUDU
14
9241
3,6
2537
217,
51
3453
938,
785
4496
028
5851
192
7285
351
8766
676
1107
0603
13
2967
01
1514
8512
34
7.8.
YAT
IRIM
IN G
ERİ D
ÖNÜŞ
SÜR
ESİ
Ya
tırım
ın g
eri
dönü
ş sü
resi(
ROI)
Yılla
r 1
2 3
4 5
6 7
8 9
10
Net K
ar
64
5054
,14
4442
25,3
9 55
5396
,85
7981
52,6
5 89
0373
,7
9655
01,5
5 16
1497
6,1
1597
822,
3 13
9206
9,2
Amor
tism
an
20
3158
,9
2031
58,9
20
3158
,9
2031
58,9
20
3158
,9
2031
58,9
20
3158
,9
2031
58,9
20
3158
,9
Topl
am
0 84
8213
,04
6473
84,2
9 75
8555
,75
1001
311,
5 10
9353
2,6
1168
660,
4 18
1813
5 18
0098
1,2
1595
228,
1
Net
kar+
Amor
tism
an
Kala
n Tu
tar
Yılla
r
Sabi
t Yat
ırım
Tu
tarı
2031
589
0 20
3158
9 1.
Yıl
84
8213
,04
1183
376
2.Yı
l
6473
84,2
9 53
5991
,67
3.Yı
l
7585
55,7
5 -2
2256
4,08
4.
Yıl
8.
EKO
NOM
İK A
NALİ
ZLER
8.
1. N
ET B
UGÜN
KÜ D
EĞER
ANA
LİZİ
Net B
ugün
kü D
eğer
Ana
lizi
Yılla
r 1
2 3
4 5
6 7
8 9
10
Net N
akit
akım
lar
-239
7274
,5
8482
13,0
433
6473
84,2
872
7585
55,7
465
1001
311,
545
1093
532,
595
1168
660,
448
1818
134,
959
1800
981,
193
1595
228,
13
Topl
am n
et n
akit
akım
ları
-239
7274
,5
-154
9061
,505
-9
0167
7,21
75
-143
121,
471
8581
90,0
741
1951
722,
669
3120
383,
117
4938
518,
076
6739
499,
269
8334
727,
399
indi
rgen
miş
net n
akit
akım
lar
-239
7274
,5
-700
848,
4613
-2
5429
2,93
03
6154
34,2
756
1859
501,
619
3045
255,
264
4289
043,
565
6756
653,
035
8540
480,
462
9929
955,
529
Topl
am N
BD(5
yıll
ık)
-123
588,
74
Topl
am N
BD(1
0 yı
llık)
18
7425
6,2
35
İndi
rgem
e or
anı (
% 1
0)
1 1,
1 1,
21
1,33
1,
46
1,60
6 1,
7666
1,
9432
6 2,
1375
86
2,35
1344
6
8.
2. K
REDİ
GER
İ ÖDE
MES
İ K
redi
Ger
i öd
eme
Tabl
osu
1
Yıl
2.Y
ıl 3.
Yıl
4.yı
l 5.
Yıl
6.Y
ıl 7.
Yıl
Topl
am
Faiz
Öde
mes
i 15
5539
,06
2 15
5539
,06
2 15
5539
,06
2 12
4431
,249
6 93
323,
43 72
6221
5,62 48
31
107,
81 24
7776
95,3
1
Ana
par
a ge
ri
ödem
esi
0 0
4443
97,
32
4443
97,3 2
4443
97,3 2
4443
97,3 2
4443
97,3 2
2221
986,
6
Top
lam
15
5539
,06
2 15
5539
,06
2 59
9936
,38
2 56
8828
,569
6 53
7720
,757
2 50
6612
,944
8 47
5505
,132
4 29
9968
1,91
*Kre
di tu
tarı
yatır
ımın
tuta
rının
% 6
0 lık
kısm
ı ola
n 2.
221.
987
TL o
lara
k he
sapl
anm
ıştır
* Kre
di y
ıllık
faizi
% 7
ola
rak
hesa
plan
mışt
ır *K
redi
nin
ilk 2
yılı
nda
sade
ce fa
iz öd
emes
i yap
ılaca
ktır
*Kre
dini
n to
plam
vad
esi 7
yıl
olac
aktır
*K
alan
5 y
ıl içe
risin
de a
napa
ra v
e fa
iz bi
rlikt
e öd
enec
ektir
. *K
redi
ger
i öde
mes
inin
2. y
ılınd
an so
nra
azal
an b
akiy
eler
yön
tem
i ile
faiz
hesa
plam
ası y
apılm
ıştır
8.
3. A
YRIN
TILI
TAH
MİN
İ GEL
İR T
ABLO
SU
AY
RINT
ILI G
ELİR
TAB
LOSU
1.
Yıl
2.Yı
l 3.
Yıl
4.Yı
l 5.
Yıl
6.Yı
l 7.
Yıl
8.Yı
l 9.
Yıl
10.Y
ıl
Ya
tırım
Dö
nem
i
A-B
RÜT
SATI
ŞLAR
3000
000
3840
000
4080
000
4500
000
4750
000
5000
000
5000
000
5200
000
5200
000
1-Yu
rt İç
i Sat
ışlar
3000
000
3840
000
4080
000
4500
000
4750
000
5000
000
5000
000
5200
000
5200
000
2-Yu
rt D
ışı S
atışl
ar
3-Di
ğer G
elirl
er
B-S
ATIŞ
İNDİ
RİM
LERİ
( -
)
0 0
0 0
0 0
0 0
0
36
1-Sa
tışta
n İa
dele
r ( -
)
2-Sa
tışta
n İsk
onta
lar
( - )
3-Di
ğer İ
ndiri
mle
r ( -
)
C-N
ET S
ATIŞ
LAR
30
0000
0 38
4000
0 40
8000
0 45
0000
0 47
5000
0 50
0000
0 50
0000
0 52
0000
0 52
0000
0
D-S
ATIŞ
LARI
N M
ALİY
ETİ
( - )
13
8700
0 15
0260
0 16
2514
0 17
5539
0 18
9421
2,2
2042
573,
3 21
5155
8,4
2272
387,
6 24
0643
4,4
1-Sa
tılan
Mam
ülle
r Mal
iyet
i ( -
)
1387
000
1502
600
1625
140
1755
390
1894
212,
2 20
4257
3,3
2151
558,
4 22
7238
7,6
2406
434,
4
2-Sa
tılan
Tica
ri M
alla
r Mal
iyet
i ( -
)
3-Sa
tılan
Hizm
et M
aliy
eti
( - )
4-Di
ğer S
atışl
arın
Mal
iyet
i ( -
)
B
RÜT
SATI
Ş KA
RI V
EYA
ZARA
RI
16
1300
0 23
3740
0 24
5486
0 27
4461
0 28
5578
7,8
2957
426,
7 28
4844
1,6
2927
612,
4 27
9356
5,6
E-F
AALİY
ET G
İDER
LERİ
2924
45,3
37
9086
,6
4197
97,9
46
8318
,78
5264
35,8
9 59
6380
,64
6265
62,6
3 72
7175
,63
8503
20,1
6
1-A
raşt
ırma
ve G
elişt
irme
Gide
rleri
( - )
2-P
azar
lam
a, S
atış
ve D
ağıtı
m G
ider
leri
(-)
50
000
6000
0 72
000
8640
0 10
3680
12
4416
14
9299
,2
1791
59,0
4 21
4990
,85
3-G
enel
Yön
etim
Gid
erle
ri (
- )
24
2445
,3
3190
86,6
34
7797
,9
3819
18,7
8 42
2755
,89
4719
64,6
4 47
7263
,43
5480
16,5
9 63
5329
,31
F
AALİ
YET
KARI
VEY
A ZA
RARI
1320
554,
7 19
5831
3,4
2035
062,
1 22
7629
1,2
2329
351,
9 23
6104
6,1
2221
879
2200
436,
8 19
4324
5,4
F-D
İĞER
FAAL
İYET
LERD
EN O
LAĞA
N GE
LİR
VE
KARL
AR
0
0 0
0 0
0 0
0 0
1-İş
tirak
lerd
en T
emet
tü G
elirl
eri
2-B
ağlı
Orta
klık
lard
an T
emet
tü G
elirl
eri
3-F
aiz G
elirl
eri
4-K
omisy
on G
elirl
eri
5-K
onus
u Ka
lmay
an K
arşıl
ıkla
r
6-M
enku
l Kıy
met
Sat
ış Ka
rları
7-K
ambi
yo K
arla
rı
8-R
eesk
ont F
aiz G
elirl
eri
9-E
nfla
syon
Düz
eltm
esi K
arla
rı
10-F
aaliy
etle
rle İl
gili
Diğe
r Ola
ğan
Gelir
ve
Karla
r
G-D
İĞER
FAA
L. O
LAĞA
N Gİ
DER
VE Z
ARAR
LAR(
-)
0 0
0 0
0 0
0 0
0
37
1-K
omisy
on G
ider
leri
( - )
2-K
arşıl
ık G
ider
leri
( - )
3-M
enku
l Kıy
met
Sat
ış Za
rarla
rı (
- )
4-K
ambi
yo Z
arar
ları
( - )
5-R
eesk
ont F
aiz G
ider
leri
( - )
6-D
iğer
ola
ğan
Gide
r ve
Zara
rlar
( - )
H-F
İNAN
SMAN
GİD
ERLE
Rİ (
- )
15
5539
,06
1244
31,2
5 93
323,
437
6221
5,62
5 31
107,
812
0 0
0 0
1-
Kısa
Vad
eli B
orçla
nma
Gide
rleri
( - )
2-
Uzun
Vad
eli B
orçla
nma
Gide
rleri
( - )
15
5539
,06
1555
39,0
6 12
4431
,25
9332
3,43
7 62
215,
625
3110
7,81
2 0
0 0
OLAĞ
AN K
AR V
EYA
ZARA
R
I-O
LAĞA
N DI
ŞI G
ELİR
VE
KARL
AR
1-Ö
ncek
i Dön
em G
elir
ve K
arla
rı
2-D
iğer
Ola
ğand
ışı G
elir
ve K
arla
r
J-O
LAĞA
NDIŞ
I GİD
ER V
E ZA
RARL
AR (
- )
0
0 0
0 0
0 0
0 0
1-
Çalış
may
an K
ısım
Gid
er v
e Za
rarla
rı (
- )
2-
Önce
ki D
önem
Gid
er v
e Za
rarla
rı (
- )
3-
Diğe
r Ola
ğand
ışı G
ider
ve
Zara
rlar
( - )
DÖN
EM K
ARI V
EYA
ZARA
RI
11
6501
5,6
1833
882,
1 19
4173
8,7
2214
075,
6 22
9824
4,1
2361
046,
1 22
2187
9 22
0043
6,8
1943
245,
4
K-D
ÖNEM
KAR
I VER
Gİ V
E Dİ
ĞER
YASA
L YÜK
. KA
RŞ.(-
)
2330
03,1
3 27
1675
,4
2932
46,7
1 34
7714
,09
3645
47,7
9 37
7108
,19
4443
75,7
9 44
0087
,35
3886
49,0
9
DÖN
EM N
ET K
ARI V
EYA
ZARA
RI
93
2012
,51
1562
206,
7 16
4849
2 18
6636
1,5
1933
696,
3 19
8393
7,9
1777
503,
2 17
6034
9,4
1554
596,
4
1-Sa
tışta
n İa
dele
r ( -
)
2-Sa
tışta
n İsk
onta
lar
( - )
3-Di
ğer İ
ndiri
mle
r ( -
)
C-N
ET S
ATIŞ
LAR
30
0000
0 38
4000
0 40
8000
0 45
0000
0 47
5000
0 50
0000
0 50
0000
0 52
0000
0 52
0000
0
D-S
ATIŞ
LARI
N M
ALİY
ETİ
( - )
13
8700
0 15
0260
0 16
2514
0 17
5539
0 18
9421
2,2
2042
573,
3 21
5155
8,4
2272
387,
6 24
0643
4,4
1-Sa
tılan
Mam
ülle
r Mal
iyet
i ( -
)
1387
000
1502
600
1625
140
1755
390
1894
212,
2 20
4257
3,3
2151
558,
4 22
7238
7,6
2406
434,
4
2-Sa
tılan
Tica
ri M
alla
r Mal
iyet
i ( -
)
3-Sa
tılan
Hizm
et M
aliy
eti
( - )
4-Di
ğer S
atışl
arın
Mal
iyet
i ( -
)
B
RÜT
SATI
Ş KA
RI V
EYA
ZARA
RI
16
1300
0 23
3740
0 24
5486
0 27
4461
0 28
5578
7,8
2957
426,
7 28
4844
1,6
2927
612,
4 27
9356
5,6
E-F
AALİY
ET G
İDER
LERİ
2924
45,3
37
9086
,6
4197
97,9
46
8318
,78
5264
35,8
9 59
6380
,64
6265
62,6
3 72
7175
,63
8503
20,1
6
1-A
raşt
ırma
ve G
elişt
irme
Gide
rleri
( - )
2-P
azar
lam
a, S
atış
ve D
ağıtı
m G
ider
leri
(-)
50
000
6000
0 72
000
8640
0 10
3680
12
4416
14
9299
,2
1791
59,0
4 21
4990
,85
3-G
enel
Yön
etim
Gid
erle
ri (
- )
24
2445
,3
3190
86,6
34
7797
,9
3819
18,7
8 42
2755
,89
4719
64,6
4 47
7263
,43
5480
16,5
9 63
5329
,31
F
AALİ
YET
KARI
VEY
A ZA
RARI
1320
554,
7 19
5831
3,4
2035
062,
1 22
7629
1,2
2329
351,
9 23
6104
6,1
2221
879
2200
436,
8 19
4324
5,4
F-D
İĞER
FAAL
İYET
LERD
EN O
LAĞA
N GE
LİR
VE
KARL
AR
0
0 0
0 0
0 0
0 0
1-İş
tirak
lerd
en T
emet
tü G
elirl
eri
2-B
ağlı
Orta
klık
lard
an T
emet
tü G
elirl
eri
3-F
aiz G
elirl
eri
4-K
omisy
on G
elirl
eri
5-K
onus
u Ka
lmay
an K
arşıl
ıkla
r
6-M
enku
l Kıy
met
Sat
ış Ka
rları
7-K
ambi
yo K
arla
rı
8-R
eesk
ont F
aiz G
elirl
eri
9-E
nfla
syon
Düz
eltm
esi K
arla
rı
10-F
aaliy
etle
rle İl
gili
Diğe
r Ola
ğan
Gelir
ve
Karla
r
G-D
İĞER
FAA
L. O
LAĞA
N Gİ
DER
VE Z
ARAR
LAR(
-)
0 0
0 0
0 0
0 0
0
38
8.4.
BİL
ANÇO
Prof
orm
a Ay
rıntıl
ı Bi
lanç
o
A K
T İ F
(V
ARLI
KLAR
)
2.Yı
l
3.
Yıl
4.Yı
l
I. DÖ
NEN
VARL
IKLA
R
21
6500
0
25
9800
0
31
1760
0
A.
Ha
zır D
eğer
ler
4650
00
5580
00
6696
00
1.
Kasa
20
0000
24
0000
28
8000
2.
Alın
an Ç
ekle
r 60
000
7200
0
86
400
3.
Bank
alar
25
0000
30
0000
36
0000
4.
Veril
en Ç
ek v
e Öd
eme
Emirl
eri (
-) 45
000
5400
0
64
800
5.
Diğe
r Haz
ır De
ğerle
r
0
0
B.
M
enku
l Kıy
met
ler
0
0
0
1.
Hiss
e Se
netle
ri
2.
Özel
Kes
im T
ahvi
l, Se
net,
Bono
ları
3.
Kam
u Ke
sim T
ahvi
l,Sen
et,
Bono
ları
4.
Diğe
r Men
kul K
ıym
etle
r
5.
Men
kul K
ıym
et D
eğer
Dü
şükl
üğü
Karş
ılığı
(-)
C.
Ti
cari
Alac
akla
r
12
0000
0
14
4000
0
17
2800
0
1.
Alıcı
lar
1000
000
1200
000
1440
000
2.
Alac
akSe
netle
ri 20
0000
24
0000
28
8000
3.
Alac
ak S
enet
leri
Rees
kont
u (-)
4.
Kaza
nılm
amış
Fina
nsal
Ki
rala
ma
Faiz
Gelir
leri
(-)
5.
Veril
en D
epoz
ito v
e Te
min
atla
r
6.
Diğe
r Tica
ri Al
acak
lar
39
7.
Şüph
eli T
icari
Alac
akla
r
8.
Şüph
eli T
icari
Alac
ak
Karş
ılığı
(-)
D.
Di
ğer A
laca
klar
0
0
0
1.
Orta
klar
dan
Alac
akla
r
2.
İştira
kler
den
Alac
akla
r
3.
Bağl
ı Ort
aklık
lard
an
Alac
akla
r
4.
Pers
onel
den
Alac
akla
r
5.
Diğe
r Çeş
itli A
laca
klar
6.
Diğe
r Ala
cak
Sene
tleri
Rees
kont
u (-)
7.
Şüph
eli D
iğer
Ala
cakl
ar
8.
Şüph
eli D
iğer
Ala
cakl
ar
Karş
ılığı
(-)
E.
St
okla
r
50
0000
60
0000
72
0000
1.
İlk M
adde
ve
Mal
zem
e 35
0000
42
0000
50
4000
2.
Yarı
Mam
ulle
r
3.
Mam
ulle
r
0
0
4.
Tica
ri M
alla
r
0
0
5.
Diğe
r Sto
klar
6.
Stok
Değ
er D
üşük
lüğü
Ka
rşılı
ğı (-
)
7.
Veril
en S
ipar
iş Av
ansla
rı 15
0000
18
0000
21
6000
F.
Yı
llara
Yay
gın
İnşa
at
Mal
iyet
leri
0
0
0
1.
Yılla
ra Y
aygı
n İn
şaat
ve
Onar
ım M
aliy
etle
ri
2.
Yılla
ra Y
aygı
n İn
şaat
En
flasy
on D
üzel
tme
Hesa
bı
3.
Taşe
ronl
ara
Veril
en
Avan
slar
G.
Ge
lece
k Ay
lara
Ait
Gide
rler
ve G
elir
Taha
kkuk
ları
0
0
0
8.4.
BİL
ANÇO
Prof
orm
a Ay
rıntıl
ı Bi
lanç
o
A K
T İ F
(V
ARLI
KLAR
)
2.Yı
l
3.
Yıl
4.Yı
l
I. DÖ
NEN
VARL
IKLA
R
21
6500
0
25
9800
0
31
1760
0
A.
Ha
zır D
eğer
ler
4650
00
5580
00
6696
00
1.
Kasa
20
0000
24
0000
28
8000
2.
Alın
an Ç
ekle
r 60
000
7200
0
86
400
3.
Bank
alar
25
0000
30
0000
36
0000
4.
Veril
en Ç
ek v
e Öd
eme
Emirl
eri (
-) 45
000
5400
0
64
800
5.
Diğe
r Haz
ır De
ğerle
r
0
0
B.
M
enku
l Kıy
met
ler
0
0
0
1.
Hiss
e Se
netle
ri
2.
Özel
Kes
im T
ahvi
l, Se
net,
Bono
ları
3.
Kam
u Ke
sim T
ahvi
l,Sen
et,
Bono
ları
4.
Diğe
r Men
kul K
ıym
etle
r
5.
Men
kul K
ıym
et D
eğer
Dü
şükl
üğü
Karş
ılığı
(-)
C.
Ti
cari
Alac
akla
r
12
0000
0
14
4000
0
17
2800
0
1.
Alıcı
lar
1000
000
1200
000
1440
000
2.
Alac
akSe
netle
ri 20
0000
24
0000
28
8000
3.
Alac
ak S
enet
leri
Rees
kont
u (-)
4.
Kaza
nılm
amış
Fina
nsal
Ki
rala
ma
Faiz
Gelir
leri
(-)
5.
Veril
en D
epoz
ito v
e Te
min
atla
r
6.
Diğe
r Tica
ri Al
acak
lar
40
1.
Gele
cek
Ayla
ra A
it Gi
derle
r
2.
Gelir
Tah
akku
klar
ı
H.
Di
ğer D
önen
Var
lıkla
r
0
0
0
1.
Devr
eden
KDV
2.
İndi
rilec
ek K
DV
3.
Diğe
r KDV
4.
Peşin
Öde
nen
Verg
i ve
Fonl
ar
5.
İş Av
ansla
rı
6.
Pers
onel
Ava
nsla
rı
7.
Sayı
m T
esel
lüm
Nok
sanl
arı
8.
Diğe
r Çeş
itli D
önen
Va
rlıkl
ar
9.
Diğe
r Dön
en V
arlık
lar
Karş
ılığı
(-)
II.
DURA
N VA
RLIK
LAR
2114
335,
9
23
6089
7,8
2389
736,
7
A.
Ti
cari
Alac
akla
r
0
0
0
1.
Alıcı
lar
2.
Alac
ak S
enet
leri
3.
Alac
ak S
enet
leri
Rees
kont
u (-)
4.
Kaza
nılm
amış
Fina
nsal
Ki
rala
ma
Faiz
Gelir
leri
(-)
5.
Veril
en D
epoz
ito v
e Te
min
atla
r
6.
Şüph
eli A
laca
klar
Kar
şılığ
ı (- )
B.
Di
ğer A
laca
klar
0
0
0
1.
Orta
klar
dan
Alac
akla
r
2.
İştira
kler
den
Alac
akla
r
3.
Bağl
ı Ort
aklık
lard
an
Alac
akla
r
4.
Pers
onel
den
Alac
akla
r
41
5.
Diğe
r Çeş
itli A
laca
klar
6.
Diğe
r Ala
cak
Sene
tleri
Rees
kont
u (-)
7.
Şüph
eli D
iğer
Ala
cakl
ar
Karş
ılığı
(-)
C.
M
ali D
uran
Var
lıkla
r
0
0
0
1.
Bağl
ı Men
kul K
ıym
etle
r
2.
Bağl
ı Men
kul K
ıym
etle
r De
ğer D
üşük
lüğü
Kar
şılığ
ı (- )
3.
İştira
kler
4.
İştira
kler
e Se
rmay
e Ta
ahhü
tleri
(-)
5.
İştira
kler
Ser
may
e Pa
ylar
ı De
ğer D
üşük
lüğü
Kar
şılığ
ı (- )
6.
Bağl
ı Ort
aklık
lar
7.
Bağl
ı Ort
aklık
Ser
may
e Ta
ahhü
tleri
(-)
8.
Bağl
ı Ort
aklık
lar S
erm
aye
Payl
arı D
eğer
Düş
üklü
ğü
Krş.
(-)
9.
Diğe
r Mal
i Dur
an V
arlık
lar
10.
Diğe
r Mal
i Dur
an V
arlık
lar
Değe
r Düş
üklü
ğü K
rş. (
-)
D.
M
addi
Dur
an V
arlık
lar
1933
418,
9
21
7657
7,8
2379
736,
7
1.
Araz
i ve
Arsa
lar
2.
Yera
ltı v
e Ye
rüst
ü Dü
zenl
eri
3.
Bina
lar
8000
00
8000
00
8000
00
4.
Tesis
, Mak
ina
ve C
ihaz
lar
8902
60
8902
60
8902
60
5.
Taşıt
lar
0
0
6.
Dem
irbaş
lar
4000
0
80
000
8000
0
7.
Diğe
r Mad
di D
uran
Va
rlıkl
ar
8.
Birik
miş
Amor
tism
anla
r (-)
2031
58,9
40
6317
,8
6094
76,7
1.
Gele
cek
Ayla
ra A
it Gi
derle
r
2.
Gelir
Tah
akku
klar
ı
H.
Di
ğer D
önen
Var
lıkla
r
0
0
0
1.
Devr
eden
KDV
2.
İndi
rilec
ek K
DV
3.
Diğe
r KDV
4.
Peşin
Öde
nen
Verg
i ve
Fonl
ar
5.
İş Av
ansla
rı
6.
Pers
onel
Ava
nsla
rı
7.
Sayı
m T
esel
lüm
Nok
sanl
arı
8.
Diğe
r Çeş
itli D
önen
Va
rlıkl
ar
9.
Diğe
r Dön
en V
arlık
lar
Karş
ılığı
(-)
II.
DURA
N VA
RLIK
LAR
2114
335,
9
23
6089
7,8
2389
736,
7
A.
Ti
cari
Alac
akla
r
0
0
0
1.
Alıcı
lar
2.
Alac
ak S
enet
leri
3.
Alac
ak S
enet
leri
Rees
kont
u (-)
4.
Kaza
nılm
amış
Fina
nsal
Ki
rala
ma
Faiz
Gelir
leri
(-)
5.
Veril
en D
epoz
ito v
e Te
min
atla
r
6.
Şüph
eli A
laca
klar
Kar
şılığ
ı (- )
B.
Di
ğer A
laca
klar
0
0
0
1.
Orta
klar
dan
Alac
akla
r
2.
İştira
kler
den
Alac
akla
r
3.
Bağl
ı Ort
aklık
lard
an
Alac
akla
r
4.
Pers
onel
den
Alac
akla
r
42
9.
Yapı
lmak
ta O
lan
Yatır
ımla
r
10.
Veril
en A
vans
lar
E.
M
addi
Olm
ayan
Dur
an
Varlı
klar
10
000
1000
0
10
000
1.
Hakl
ar
2.
Şere
fiyel
er
3.
Kuru
luş v
e Ör
gütle
nme
Gide
rleri
1000
0
10
000
1000
0
4.
Araş
tırm
a ve
Gel
iştirm
e Gi
derle
ri
5.
Özel
Mal
iyet
ler
6.
Diğe
r Mad
di O
lmay
an
Dura
n Va
rlıkl
ar
7.
Birik
miş
Amor
tism
anla
r (-)
8.
Veril
en A
vans
lar
F.
Öz
el T
üken
mey
e Ta
bi
Varlı
klar
0
0
0
1.
Aram
a Gi
derle
ri
2.
Hazır
lık v
e Ge
liştir
me
Gide
rleri
3.
Diğe
r Öze
l Tük
enm
eye
Tabi
Va
rlıkl
ar
4.
Birik
miş
Tüke
nme
Payl
arı (
- )
5.
Veril
en A
vans
lar
G.
Ge
lece
k Yı
llar
Gide
r/Ge
lir
Taha
kkuk
ları
0
0
0
1.
Gele
cek
Yılla
ra A
it Gi
derle
r
2.
Gelir
Tah
akku
klar
ı
H.
Di
ğer D
uran
Var
lıkla
r
17
0917
17
4320
0
1.
Gele
cek
Yılla
rda
İndi
rilec
ek
KDV
2.
Diğe
r KDV
3.
Gele
cek
Yılla
r İht
iyac
ı St
okla
r
43
4.
Elde
n Çı
karıl
acak
Sto
klar
ve
Mad
di D
uran
Var
lıkla
r
5.
Peşin
Öde
nen
Verg
iler v
e Fo
nlar
6.
Diğe
r Çeş
itli D
uran
Var
lıkla
r
7.
Stok
Değ
er D
üşük
lüğü
Ka
rşılı
ğı (-
)
8.
Birik
miş
Amor
tism
anla
r (-)
1709
17
1743
20
AK
TİF
(VAR
LIKL
AR)
TOPL
AMI
4279
335,
9
49
5889
7,8
5507
336,
7
Prof
orm
a ay
rıntıl
ı bi
lanç
o
P A
S İ F
2.Yı
l
3.
Yıl
4.Yı
l
I. KI
SA V
ADEL
İ YA
BANC
I KA
YNAK
LAR
5760
25,0
6
14
5897
7,6
1592
820,
4
A.
M
ali B
orçla
r
26
5539
,06
7319
36,3
8
72
7228
,57
1.
Bank
a Kr
edile
ri 11
0000
13
2000
15
8400
2.
Fina
nsal
Kira
lam
a İşl
emle
rinde
n Bo
rçla
r
3.
Erte
lenm
iş Fi
nans
al
Kira
lam
a Bo
rçla
nma
Mal
iyet
leri
(-)
4.
Uzun
Vad
eli K
redi
lerin
An
a Pa
ra,T
aksit
leri
ve
Faizl
eri
1555
39,1
59
9936
,4
5688
28,6
5.
Tahv
il An
apar
a, B
orç,
Ta
ksit
Faizi
6.
Çıka
rılm
ış Bo
nola
r ve
Sene
tler
7.
Çıka
rılm
ış Di
ğer M
enku
l Kı
ymet
ler
8.
Men
kul K
ıym
etle
r İhr
aç
Fark
ı (-)
9.
Diğe
r Mal
i Bor
çlar
9.
Yapı
lmak
ta O
lan
Yatır
ımla
r
10.
Veril
en A
vans
lar
E.
M
addi
Olm
ayan
Dur
an
Varlı
klar
10
000
1000
0
10
000
1.
Hakl
ar
2.
Şere
fiyel
er
3.
Kuru
luş v
e Ör
gütle
nme
Gide
rleri
1000
0
10
000
1000
0
4.
Araş
tırm
a ve
Gel
iştirm
e Gi
derle
ri
5.
Özel
Mal
iyet
ler
6.
Diğe
r Mad
di O
lmay
an
Dura
n Va
rlıkl
ar
7.
Birik
miş
Amor
tism
anla
r (-)
8.
Veril
en A
vans
lar
F.
Öz
el T
üken
mey
e Ta
bi
Varlı
klar
0
0
0
1.
Aram
a Gi
derle
ri
2.
Hazır
lık v
e Ge
liştir
me
Gide
rleri
3.
Diğe
r Öze
l Tük
enm
eye
Tabi
Va
rlıkl
ar
4.
Birik
miş
Tüke
nme
Payl
arı (
- )
5.
Veril
en A
vans
lar
G.
Ge
lece
k Yı
llar
Gide
r/Ge
lir
Taha
kkuk
ları
0
0
0
1.
Gele
cek
Yılla
ra A
it Gi
derle
r
2.
Gelir
Tah
akku
klar
ı
H.
Di
ğer D
uran
Var
lıkla
r
17
0917
17
4320
0
1.
Gele
cek
Yılla
rda
İndi
rilec
ek
KDV
2.
Diğe
r KDV
3.
Gele
cek
Yılla
r İht
iyac
ı St
okla
r
44
4.
Öden
ecek
Diğ
er
Yükü
mlü
lükl
er
G.
Bo
rç v
e Gi
der
Karş
ılıkl
arı
0
0
0
1.
Döne
m K
arı V
ergi
ve
Diğe
r Yas
al Y
üküm
lülü
k Ka
rşılı
ğı
2.
Döne
m K
arı P
eşin
Öd
enen
Ver
gi v
e Di
ğer
Yük.
(-)
3.
Kıde
m T
azm
inat
ı Kar
şılığ
ı
4.
Diğe
r Bor
ç ve
Gide
r Ka
rşılı
klar
ı
H.
Ge
lece
k Ay
lar
Gelir
/Gid
er
Taha
kkuk
ları
0
0
0
1.
Gele
cek
Ayla
ra A
it Ge
lirle
r
2.
Gide
r Tah
akku
klar
ı
I.
Diğe
r Kısa
Vad
eli
Yaba
ncı K
ayna
klar
0
0
0
1.
Diğe
r KDV
2.
Mer
kez v
e Şu
bele
r Car
i He
sabı
3.
Sayı
m v
e Te
sellü
m
Fazla
ları
4.
Diğe
r Çeş
itli Y
aban
cı Ka
ynak
lar
II.
UZUN
VAD
ELİ
YABA
NCI
KAYN
AKLA
R
2221
986,
6
20
1859
6,3
2433
192
A.
M
ali B
orçla
r
22
2198
6,6
1777
589,
3
13
3319
2
1.
Bank
a Kr
edile
ri 22
2198
7
17
7758
9
13
3319
2
2.
Fina
nsal
Kira
lam
a İşl
emle
rinde
n Bo
rçla
r
3.
Erte
lenm
iş Fi
nans
al
Kira
lam
a Bo
rçla
nma
Mal
iyet
leri
(-)
3.
Çıka
rılm
ış Ta
hvill
er
B.
Ti
cari
Borç
lar
3104
86
7270
41,2
86
5591
,84
1.
Satıc
ılar
2104
86
2525
83,2
30
3099
,8
2.
Borç
Sen
etle
ri 10
0000
12
0000
14
4000
3.
Borç
Sen
etle
ri Re
esko
ntu (-)
4.
Alın
an D
epoz
ito v
e Te
min
atla
r
5.
Diğe
r Tica
ri Bo
rçla
r
3544
58
4184
92
C.
Di
ğer B
orçla
r
0
0
0
1.
Orta
klar
a Bo
rçla
r
2.
İştira
kler
e Bo
rçla
r
3.
Bağl
ı Ort
aklık
lara
Bor
çlar
4.
Pers
onel
e Bo
rçla
r
5.
Diğe
r Çeş
itli B
orçla
r
6.
Diğe
r Bor
ç Sen
etle
ri Re
esko
ntu
(-)
D.
Al
ınan
Ava
nsla
r
0
0
0
1.
Alın
an S
ipar
iş Av
ansla
rı
0
0
2.
Alın
an D
iğer
Ava
nsla
r
E.
Yı
llara
Yay
gın
İnşa
at
Hake
dişle
ri
0
0
0
1.
Yılla
ra Y
aygı
n İn
şaat
ve
Onar
ım H
aked
işler
i
2.
Yılla
ra Y
aygı
n İn
şaat
En
flasy
on D
üzel
tme
Hesa
bı
F.
Öd
enec
ek V
ergi
ve
Diğe
r Yük
ümlü
lükl
er
0
0
0
1.
Öden
ecek
Ver
gi v
e Fo
nlar
2.
Öden
ecek
Sos
yal
Güve
nlik
Kes
intil
eri
3.
Vade
si Ge
çmiş
Erte
lenm
iş ve
ya T
aks.
Verg
i ve
Diğe
r Yük
.
45
4.
Öden
ecek
Diğ
er
Yükü
mlü
lükl
er
G.
Bo
rç v
e Gi
der
Karş
ılıkl
arı
0
0
0
1.
Döne
m K
arı V
ergi
ve
Diğe
r Yas
al Y
üküm
lülü
k Ka
rşılı
ğı
2.
Döne
m K
arı P
eşin
Öd
enen
Ver
gi v
e Di
ğer
Yük.
(-)
3.
Kıde
m T
azm
inat
ı Kar
şılığ
ı
4.
Diğe
r Bor
ç ve
Gide
r Ka
rşılı
klar
ı
H.
Ge
lece
k Ay
lar
Gelir
/Gid
er
Taha
kkuk
ları
0
0
0
1.
Gele
cek
Ayla
ra A
it Ge
lirle
r
2.
Gide
r Tah
akku
klar
ı
I.
Diğe
r Kısa
Vad
eli
Yaba
ncı K
ayna
klar
0
0
0
1.
Diğe
r KDV
2.
Mer
kez v
e Şu
bele
r Car
i He
sabı
3.
Sayı
m v
e Te
sellü
m
Fazla
ları
4.
Diğe
r Çeş
itli Y
aban
cı Ka
ynak
lar
II.
UZUN
VAD
ELİ
YABA
NCI
KAYN
AKLA
R
2221
986,
6
20
1859
6,3
2433
192
A.
M
ali B
orçla
r
22
2198
6,6
1777
589,
3
13
3319
2
1.
Bank
a Kr
edile
ri 22
2198
7
17
7758
9
13
3319
2
2.
Fina
nsal
Kira
lam
a İşl
emle
rinde
n Bo
rçla
r
3.
Erte
lenm
iş Fi
nans
al
Kira
lam
a Bo
rçla
nma
Mal
iyet
leri
(-)
3.
Çıka
rılm
ış Ta
hvill
er
B.
Ti
cari
Borç
lar
3104
86
7270
41,2
86
5591
,84
1.
Satıc
ılar
2104
86
2525
83,2
30
3099
,8
2.
Borç
Sen
etle
ri 10
0000
12
0000
14
4000
3.
Borç
Sen
etle
ri Re
esko
ntu (-)
4.
Alın
an D
epoz
ito v
e Te
min
atla
r
5.
Diğe
r Tica
ri Bo
rçla
r
3544
58
4184
92
C.
Di
ğer B
orçla
r
0
0
0
1.
Orta
klar
a Bo
rçla
r
2.
İştira
kler
e Bo
rçla
r
3.
Bağl
ı Ort
aklık
lara
Bor
çlar
4.
Pers
onel
e Bo
rçla
r
5.
Diğe
r Çeş
itli B
orçla
r
6.
Diğe
r Bor
ç Sen
etle
ri Re
esko
ntu
(-)
D.
Al
ınan
Ava
nsla
r
0
0
0
1.
Alın
an S
ipar
iş Av
ansla
rı
0
0
2.
Alın
an D
iğer
Ava
nsla
r
E.
Yı
llara
Yay
gın
İnşa
at
Hake
dişle
ri
0
0
0
1.
Yılla
ra Y
aygı
n İn
şaat
ve
Onar
ım H
aked
işler
i
2.
Yılla
ra Y
aygı
n İn
şaat
En
flasy
on D
üzel
tme
Hesa
bı
F.
Öd
enec
ek V
ergi
ve
Diğe
r Yük
ümlü
lükl
er
0
0
0
1.
Öden
ecek
Ver
gi v
e Fo
nlar
2.
Öden
ecek
Sos
yal
Güve
nlik
Kes
intil
eri
3.
Vade
si Ge
çmiş
Erte
lenm
iş ve
ya T
aks.
Verg
i ve
Diğe
r Yük
.
46
4.
Çıka
rılm
ış Di
ğer M
enku
l Kı
ymet
ler
5.
Men
kul K
ıym
etle
r İhr
aç
Fark
ı (-)
6.
Diğe
r Mal
i Bor
çlar
B.
Ti
cari
Borç
lar
0
24
1007
11
0000
0
1.
Satıc
ılar
2.
Borç
Sen
etle
ri
3.
Borç
Sen
etle
ri Re
esko
ntu (-)
4.
Alın
an D
epoz
ito v
e Te
min
atla
r
5.
Diğe
r Tica
ri Bo
rçla
r
2410
07
1100
000
C.
Di
ğer B
orçla
r
0
0
0
1.
Orta
klar
a Bo
rçla
r
2.
İştira
kler
e Bo
rçla
r
3.
Bağl
ı Ort
aklık
lara
Bor
çlar
4.
Diğe
r Çeş
itli B
orçla
r
5.
Diğe
r Bor
ç Sen
etle
ri Re
esko
ntu
(-)
6.
Kam
uya
Olan
Ert
elen
miş
veya
Tak
sitle
ndiri
lmiş
Borç
lar
D.
Al
ınan
Ava
nsla
r
0
0
0
1.
Alın
an S
ipar
iş Av
ansla
rı
2.
Alın
an D
iğer
Ava
nsla
r
E.
Bo
rç v
e Gi
der
Karş
ılıkl
arı
0
0
0
1.
Kıde
m T
azm
inat
ı Ka
rşılı
klar
ı
2.
Diğe
r Bor
ç ve
Gide
r Ka
rşılı
klar
ı
F.
Ge
lece
k Yı
llara
Ait
Gelir
ler v
e Gi
der
Taha
kkuk
ları
0
0
0
47
1.
Gele
cek
Yılla
ra A
it Ge
lirle
r
2.
Gide
r Tah
akku
klar
ı
G.
Di
ğer U
zun
Vade
li Ya
banc
ı Kay
nakl
ar
0
0
0
1.
Gele
cek
Yılla
ra E
rtel
enen
ve
ya T
erki
n Ed
ilece
k KD
V
2.
Tesis
e Ka
tılm
a Pa
ylar
ı
3.
Diğe
r Çeş
itli U
zun
Vade
li Ya
banc
ı Kay
nakl
ar
III.
ÖZ
KAYN
AKLA
R
14
8132
4,4
1481
324,
4
14
8132
4,4
A.
Öd
enm
iş Se
rmay
e
14
8132
4,4
1481
324,
4
14
8132
4,4
1.
Serm
aye
1481
324
1481
324
1481
324
2.
Öden
mem
iş Se
rmay
e (-)
3.
Serm
aye
Düze
ltmes
i Ol
umlu
Far
klar
ı
4.
Serm
aye
Düze
ltmes
i Ol
umsu
z Far
klar
ı (-)
B.
Se
rmay
e Ye
dekl
eri
0
0
0
1.
Hiss
e Se
nedi
İhra
ç Pr
imle
ri
2.
Hiss
e Se
nedi
İpta
l Kar
ları
3.
M.D
.V. Y
enid
en
Değe
rlem
e Ar
tışla
rı
4.
İştira
kler
Yen
iden
De
ğerle
me
Artış
ları
5.
Diğe
r Ser
may
e Ye
dekl
eri
C.
Ka
r Yed
ekle
ri
0
0
0
1.
Yasa
l Yed
ekle
r
2.
Stat
ü Ye
dekl
eri
3.
Olağ
anüs
tü Y
edek
ler
4.
Diğe
r Kar
Yed
ekle
ri
5.
Özel
Fon
lar
D.
Ge
çmiş
Yılla
r Kar
ları
0
0
0
4.
Çıka
rılm
ış Di
ğer M
enku
l Kı
ymet
ler
5.
Men
kul K
ıym
etle
r İhr
aç
Fark
ı (-)
6.
Diğe
r Mal
i Bor
çlar
B.
Ti
cari
Borç
lar
0
24
1007
11
0000
0
1.
Satıc
ılar
2.
Borç
Sen
etle
ri
3.
Borç
Sen
etle
ri Re
esko
ntu (-)
4.
Alın
an D
epoz
ito v
e Te
min
atla
r
5.
Diğe
r Tica
ri Bo
rçla
r
2410
07
1100
000
C.
Di
ğer B
orçla
r
0
0
0
1.
Orta
klar
a Bo
rçla
r
2.
İştira
kler
e Bo
rçla
r
3.
Bağl
ı Ort
aklık
lara
Bor
çlar
4.
Diğe
r Çeş
itli B
orçla
r
5.
Diğe
r Bor
ç Sen
etle
ri Re
esko
ntu
(-)
6.
Kam
uya
Olan
Ert
elen
miş
veya
Tak
sitle
ndiri
lmiş
Borç
lar
D.
Al
ınan
Ava
nsla
r
0
0
0
1.
Alın
an S
ipar
iş Av
ansla
rı
2.
Alın
an D
iğer
Ava
nsla
r
E.
Bo
rç v
e Gi
der
Karş
ılıkl
arı
0
0
0
1.
Kıde
m T
azm
inat
ı Ka
rşılı
klar
ı
2.
Diğe
r Bor
ç ve
Gide
r Ka
rşılı
klar
ı
F.
Ge
lece
k Yı
llara
Ait
Gelir
ler v
e Gi
der
Taha
kkuk
ları
0
0
0
48
E.
Ge
çmiş
Yılla
r Za
rarla
rı (-)
0
0
0
F.
Dö
nem
Net
Kar
ı (Z
arar
ı)
9320
12,5
10
8670
2
11
7298
7
PA
SİF
(KAY
NAKL
AR)
TOPL
AMI
4279
336,
1
49
5889
8,3
5507
336,
8
8.
5. F
İNAN
SAL O
RANL
AR V
E SO
NUÇL
ARIN
DEĞ
ERLE
NDİR
İLM
ESİ
8.5.
1. F
İZİB
İLİT
E SO
NUÇL
ARI
Yatır
ımın
kar
lılığ
ı
Yılla
r 1
2 3
4 5
6 7
8 9
10
Net K
ar
Yatır
ım
Döne
mi
6866
97,9
64
9129
39,9
6 10
2171
6,24
9 11
4653
5,2
1218
390,
964
1426
456,
1 13
6424
1,96
3 16
8491
9,4
2033
592,
4
Bekl
enen
Kar
lılık
or
anı
BK
O=P
/I
Net k
ar/İ
lk y
atırı
m
tuta
rı
İlk Y
atırı
m tu
tarı
20
3158
9
Yılla
r 1
2 3
Ya
tırım
dö
nem
i 0,
3380
1027
9 0,
4493
724
BK
O=(
P+F)
I Be
klen
en K
arlıl
ık o
ranı
= (N
et k
ar+F
azi
Gide
ri)/ İ
lk y
atırı
m T
utar
ı
Yılla
r 1
2 3
Faiz
Gide
ri
1
52.4
46
15
2.44
6
1
21.9
57
49
BKO
=
41%
51
%
Bekl
enen
kar
lılık
ora
nı =
BKO
=P/Q
Net
ka
r/Ku
llanı
lan
özse
rmay
e
Kulla
nıla
n öz
serm
aye=
1.
481.
324
Yı
llar
1 2
3
46
%
62%
E.
Ge
çmiş
Yılla
r Za
rarla
rı (-)
0
0
0
F.
Dö
nem
Net
Kar
ı (Z
arar
ı)
9320
12,5
10
8670
2
11
7298
7
PA
SİF
(KAY
NAKL
AR)
TOPL
AMI
4279
336,
1
49
5889
8,3
5507
336,
8
8.
5. F
İNAN
SAL O
RANL
AR V
E SO
NUÇL
ARIN
DEĞ
ERLE
NDİR
İLM
ESİ
8.5.
1. F
İZİB
İLİT
E SO
NUÇL
ARI
Yatır
ımın
kar
lılığ
ı
Yılla
r 1
2 3
4 5
6 7
8 9
10
Net K
ar
Yatır
ım
Döne
mi
6866
97,9
64
9129
39,9
6 10
2171
6,24
9 11
4653
5,2
1218
390,
964
1426
456,
1 13
6424
1,96
3 16
8491
9,4
2033
592,
4
Bekl
enen
Kar
lılık
or
anı
BK
O=P
/I
Net k
ar/İ
lk y
atırı
m
tuta
rı
İlk Y
atırı
m tu
tarı
20
3158
9
Yılla
r 1
2 3
Ya
tırım
dö
nem
i 0,
3380
1027
9 0,
4493
724
BK
O=(
P+F)
I Be
klen
en K
arlıl
ık o
ranı
= (N
et k
ar+F
azi
Gide
ri)/ İ
lk y
atırı
m T
utar
ı
Yılla
r 1
2 3
Faiz
Gide
ri
1
52.4
46
15
2.44
6
1
21.9
57
50
3.Özkaynakların yabancı kaynaklara oranı
0,53 0,43 Özkaynak/(Kısa vadeli yabancı kaynak+ Uzun Vadeli Yabancı kaynak)
4.Kısa Vadeli Kaynakların Pasifler toplamına oranı
0,13 0,29 Kısa Vadeli yabancı kaynak/Pasifler toplamı
5.Maddi Duran Varlıkların özkaynaklara oranı
1,31 1,47 Maddi duran varlıklar/Özkaynaklar
6.Maddi Duran Varlıkların Uzun Vadeli yabancı
kaynaklara Oranı
0,87 1,08 Maddi duran varlıklar/Uzun Vadeli yabancı kaynaklar
7.Duran Varlıkların Yabancı kaynaklara Oranı
0,69 0,63 Duran Varlıklar/(Kısa vadeli yabancı kaynak+Uzun vadeli yabancı kaynak)
8.Duran Varkların devamlı sermaye içindeki oranı
0,52 0,62 Duran varlıklar/Uzun vadeli yabancı kaynak+ Özkaynak)
9.Kısa Vadeli yabancı kaynakların toplam yabancı
kaynaklar içindeki oranı
0,21 0,42 Kısa Vadeli yabancı kaynak/(Kısa vadeli yanackaynak+Uzun Vadeli yabancı
kaynak)
10.Maddi Duran varlıkların Aktif toplamına oranı
0,49 0,44 Maddi duran varlıklar/Toplam Aktifler
8.5.2. ORAN ANALİZİ SONUÇLARI
8.5.2.1. LİKİDİTE ANALİZİ (CARİ ORAN, DÖNEN VARLIKLARIN ETKİNLİĞİ)
Likidite analizi
1.Cari Oran 2.Yıl 3.Yıl Formül Açıklaması 3,76 1,78 Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Yabancı Kaynak İdeal oran
2 dir 2.Dönen Varlıkların
Aktif Varlıklara Oranı
0,51 0,52 Dönen Varlıklar/Aktif Toplamı
8.5.2.2. FİNANSAL YAPI ANALİZİ
Finansal Yapı Analizi
2.Yıl 3.Yıl Formül Açıklaması
1.Kaldıraç Oranı 0,65 0,70 (Kısa vadeli Yabancı kaynak+ Uzun Vadeli yabancı kaynak)/Aktif varlıklar Toplamı
2.Özkaynakların Aktif varlıklara oranı
0,35 0,30 Özkaynaklar/Aktif Toplamı
- 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50
2.Yıl 3.Yıl
Likidite Analizi
2.Dönen Varlıkların AktifVarlıklara Oranı
51
3.Özkaynakların yabancı kaynaklara oranı
0,53 0,43 Özkaynak/(Kısa vadeli yabancı kaynak+ Uzun Vadeli Yabancı kaynak)
4.Kısa Vadeli Kaynakların Pasifler toplamına oranı
0,13 0,29 Kısa Vadeli yabancı kaynak/Pasifler toplamı
5.Maddi Duran Varlıkların özkaynaklara oranı
1,31 1,47 Maddi duran varlıklar/Özkaynaklar
6.Maddi Duran Varlıkların Uzun Vadeli yabancı
kaynaklara Oranı
0,87 1,08 Maddi duran varlıklar/Uzun Vadeli yabancı kaynaklar
7.Duran Varlıkların Yabancı kaynaklara Oranı
0,69 0,63 Duran Varlıklar/(Kısa vadeli yabancı kaynak+Uzun vadeli yabancı kaynak)
8.Duran Varkların devamlı sermaye içindeki oranı
0,52 0,62 Duran varlıklar/Uzun vadeli yabancı kaynak+ Özkaynak)
9.Kısa Vadeli yabancı kaynakların toplam yabancı
kaynaklar içindeki oranı
0,21 0,42 Kısa Vadeli yabancı kaynak/(Kısa vadeli yanackaynak+Uzun Vadeli yabancı
kaynak)
10.Maddi Duran varlıkların Aktif toplamına oranı
0,49 0,44 Maddi duran varlıklar/Toplam Aktifler
8.5.2. ORAN ANALİZİ SONUÇLARI
8.5.2.1. LİKİDİTE ANALİZİ (CARİ ORAN, DÖNEN VARLIKLARIN ETKİNLİĞİ)
Likidite analizi
1.Cari Oran 2.Yıl 3.Yıl Formül Açıklaması 3,76 1,78 Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Yabancı Kaynak İdeal oran
2 dir 2.Dönen Varlıkların
Aktif Varlıklara Oranı
0,51 0,52 Dönen Varlıklar/Aktif Toplamı
8.5.2.2. FİNANSAL YAPI ANALİZİ
Finansal Yapı Analizi
2.Yıl 3.Yıl Formül Açıklaması
1.Kaldıraç Oranı 0,65 0,70 (Kısa vadeli Yabancı kaynak+ Uzun Vadeli yabancı kaynak)/Aktif varlıklar Toplamı
2.Özkaynakların Aktif varlıklara oranı
0,35 0,30 Özkaynaklar/Aktif Toplamı
- 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50
2.Yıl 3.Yıl
Likidite Analizi
2.Dönen Varlıkların AktifVarlıklara Oranı
52
8.Faaliyet giderlerinin satışlara oranı
0,10 0,10 Faaliyet giderleri/net satışlar
9.Faiz giderlerinin satışlara oranı
0,05 0,03 Finansman gideri/net satışlar
8.5.2.4. KARLILIK ANALİZİ
Karlılık analizi 2.Yıl 3.Yıl Formül açıklaması
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
2.Yıl 3.Yıl
Faaliyet Analizi
1.Çalışma sermayesidevir hızı
2.Net Çalışmasermayesi devir hızı
3.Maddi duranvarlıklar devir hızı
4.Özkaynak devir hızı
5.Aktif devir hızı
6.Ekonomikrantabilite
7.Maliyetlerinsatışlara oranı
8.5.2.3. FAALİYET ANALİZİ
Faaliyet Analizi 2.Yıl 3.Yıl Formül açıklaması
1.Çalışma sermayesi devir hızı
1,39 1,48 Net satışlar/Dönen varlıklar
2.Net Çalışma sermayesi devir hızı
1,89 3,37 Net Satışlar/(Dönen varlıklar-kısa vadeli yabancı kaynak)
3.Maddi duran varlıklar devir hızı
1,55 1,76 Net Satışlar/maddi duran varlıklar
4.Özkaynak devir hızı 2,03 2,59 Net satışlar/özkaynak 5.Aktif devir hızı 0,70 0,77 Net Satışlar/Toplam aktifler
6.Ekonomik rantabilite
0,31 0,39 (Vergi öncesi kar+Finansman gideri)/Pasif toplamı
7.Maliyetlerin satışlara oranı
0,46 0,39 Satışların maliyeti/net satışlar
-
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
2.Yıl 3.Yıl
1.Kaldıraç Oranı
2.Özkaynakların Aktifvarlıklara oranı
3.Özkaynakların yabancıkaynaklara oranı
4.Kısa Vadeli KaynaklarınPasifler toplamına oranı
5.Maddi Duran Varlıklarınözkaynaklara oranı
6.Maddi Duran VarlıklarınUzun Vadeli yabancıkaynaklara Oranı
7.Duran Varlıkların Yabancıkaynaklara Oranı
8.Duran Varkların devamlısermaye içindeki oranı
53
8.Faaliyet giderlerinin satışlara oranı
0,10 0,10 Faaliyet giderleri/net satışlar
9.Faiz giderlerinin satışlara oranı
0,05 0,03 Finansman gideri/net satışlar
8.5.2.4. KARLILIK ANALİZİ
Karlılık analizi 2.Yıl 3.Yıl Formül açıklaması
0,00
0,50
1,00
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
4,00
2.Yıl 3.Yıl
Faaliyet Analizi
1.Çalışma sermayesidevir hızı
2.Net Çalışmasermayesi devir hızı
3.Maddi duranvarlıklar devir hızı
4.Özkaynak devir hızı
5.Aktif devir hızı
6.Ekonomikrantabilite
7.Maliyetlerinsatışlara oranı
8.5.2.3. FAALİYET ANALİZİ
Faaliyet Analizi 2.Yıl 3.Yıl Formül açıklaması
1.Çalışma sermayesi devir hızı
1,39 1,48 Net satışlar/Dönen varlıklar
2.Net Çalışma sermayesi devir hızı
1,89 3,37 Net Satışlar/(Dönen varlıklar-kısa vadeli yabancı kaynak)
3.Maddi duran varlıklar devir hızı
1,55 1,76 Net Satışlar/maddi duran varlıklar
4.Özkaynak devir hızı 2,03 2,59 Net satışlar/özkaynak 5.Aktif devir hızı 0,70 0,77 Net Satışlar/Toplam aktifler
6.Ekonomik rantabilite
0,31 0,39 (Vergi öncesi kar+Finansman gideri)/Pasif toplamı
7.Maliyetlerin satışlara oranı
0,46 0,39 Satışların maliyeti/net satışlar
-
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
2.Yıl 3.Yıl
1.Kaldıraç Oranı
2.Özkaynakların Aktifvarlıklara oranı
3.Özkaynakların yabancıkaynaklara oranı
4.Kısa Vadeli KaynaklarınPasifler toplamına oranı
5.Maddi Duran Varlıklarınözkaynaklara oranı
6.Maddi Duran VarlıklarınUzun Vadeli yabancıkaynaklara Oranı
7.Duran Varlıkların Yabancıkaynaklara Oranı
8.Duran Varkların devamlısermaye içindeki oranı
54
Vergi indirimi kapsamında “Kurumlar / Gelir Vergisi indirimi” desteği münhasıran teşvik belgesine konu yatırımdan elde edilecek kazançlara uygulanmakla birlikte yatırım yapan firmalar için, yatırıma katkı tutarının belirli bir kısmı yatırım döneminde tüm faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar üzerinden uygulanabilecektir.
Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında Trabzon’da gerçekleştirilecek yatırımlarda, 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi, öngörülen yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli olarak uygulanır. İndirim oranı ve yatırıma katkı oranı ile ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda sunulmuştur:
KURUMLAR/GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ Yatırıma Katkı Oranı(%) Vergi İndirim Oranı (%) Uygulanacak Yatırıma Katkı Oranı (%)
25 60 Yatırım Dönemi İşletme Dönemi 20 80
KURUMLAR/GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ Yatırıma Katkı Oranı(%) Vergi İndirim Oranı (%) Uygulanacak Yatırıma Katkı Oranı (%)
30 70 Yatırım Dönemi İşletme Dönemi 30 70
Yukarıdaki oranlar yatırımın başlama tarihine göre farklılaşabilmektedir. Aşağıda, yatırıma başlama tarihine göre farklı oranların yer aldığı tablo yer almaktadır.
YATIRIMA KATKI ORANI 31.12.2013 tarihine kadar başlayan yatırımlar 01.01.2014 tarihinden sonra başlayacak yatırımlar
25 20
Vergi indirimi oranlarında da yatırıma başlama tarihine bağlı olarak farklılıklar ortaya çıkmaktadır. 01.01.2014 tarihine kadar başlayan yatırımlar bu tarihten sonra başlayan yatırımlara nazaran %10 oranında fazladan bir vergi indirimi avantajına sahip olacaklardır. Aşağıdaki tabloda yatırımın başlama tarihine göre vergi indirim oranları yer almaktadır.
VERGİ İNDİRİM ORANI 31.12.2013 tarihine kadar başlayan yatırımlar 01.01.2014 tarihinden sonra başlayacak yatırımlar
60 50 Yatırımların 01.01.2014 tarihinden sonra başlaması durumunda dahi yatırımın Organize Sanayi Bölgesinde
(OSB) olması halinde bir alt bölgenin oranlarına tabi tutulurlar.
9.3. GÜMRÜK VERGİSİ MUAFİYETİ VE KDV İSTİSNASI 9.3.1. GÜMRÜK VERGİ MUAFİYETİ
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için gümrük vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır. Teşvik belgesi kapsamında yurt dışından temin edilen yatırım malı makine ve teçhizat ithali gümrük vergisinden muaftır.
9.3.2. KDV İSTİSNASI
1.Karlılık oranı 0,31 0,41 Net kar/net satışlar
2.Vergi öncesi karın sermayeye oranı
0,79 1,24 Vergi öncesi kar/Özkaynaklar
3.Net karın toplam varlıklara oranı 0,22 0,32 Net kar/aktif varlıklar toplamı
9. TEŞVİK SİSTEMİNİN TRABZON’A GETİRDİĞİ AVANTAJLAR
9.1. YATIRIM YERİ TAHSİSİ
Trabzon’da yatırım yapacak olan müteşebbislere, Maliye Bakanlığı tarafından yatırım yeri tahsis edilebilmektedir. Yatırımcılara, mülkiyeti; Hazineye, Özel Bütçeli İdarelere, İl Özel İdarelerine, Belediyelere ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerinde tahsisi yapılabilir. Tahsis işlemi, teşvik belgesi düzenlenmiş bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için, 29.6.2001 tarihli ve 4706 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi çerçevesinde Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre yapılır
9.2 VERGİ İNDİRİMİ
Vergi İndirimi; gelir veya kurumlar vergisinin indirimli olarak uygulanmasıdır. Bu indirim yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar yapılacaktır. Yatırıma katkı oranı olarak ifade edilen bu katkı tutarı bölgesel olarak farklılıklar göstermekte olup, bahsi gelince izah edilecektir.
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1 2
Karlılık Analizi
1.Karlılık oranı
2.Vergi öncesi karınsermayeye oranı
3.Net karın toplamvarlıklara oranı
55
Vergi indirimi kapsamında “Kurumlar / Gelir Vergisi indirimi” desteği münhasıran teşvik belgesine konu yatırımdan elde edilecek kazançlara uygulanmakla birlikte yatırım yapan firmalar için, yatırıma katkı tutarının belirli bir kısmı yatırım döneminde tüm faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar üzerinden uygulanabilecektir.
Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında Trabzon’da gerçekleştirilecek yatırımlarda, 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi, öngörülen yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli olarak uygulanır. İndirim oranı ve yatırıma katkı oranı ile ilgili bilgiler aşağıdaki tabloda sunulmuştur:
KURUMLAR/GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ Yatırıma Katkı Oranı(%) Vergi İndirim Oranı (%) Uygulanacak Yatırıma Katkı Oranı (%)
25 60 Yatırım Dönemi İşletme Dönemi 20 80
KURUMLAR/GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ Yatırıma Katkı Oranı(%) Vergi İndirim Oranı (%) Uygulanacak Yatırıma Katkı Oranı (%)
30 70 Yatırım Dönemi İşletme Dönemi 30 70
Yukarıdaki oranlar yatırımın başlama tarihine göre farklılaşabilmektedir. Aşağıda, yatırıma başlama tarihine göre farklı oranların yer aldığı tablo yer almaktadır.
YATIRIMA KATKI ORANI 31.12.2013 tarihine kadar başlayan yatırımlar 01.01.2014 tarihinden sonra başlayacak yatırımlar
25 20
Vergi indirimi oranlarında da yatırıma başlama tarihine bağlı olarak farklılıklar ortaya çıkmaktadır. 01.01.2014 tarihine kadar başlayan yatırımlar bu tarihten sonra başlayan yatırımlara nazaran %10 oranında fazladan bir vergi indirimi avantajına sahip olacaklardır. Aşağıdaki tabloda yatırımın başlama tarihine göre vergi indirim oranları yer almaktadır.
VERGİ İNDİRİM ORANI 31.12.2013 tarihine kadar başlayan yatırımlar 01.01.2014 tarihinden sonra başlayacak yatırımlar
60 50 Yatırımların 01.01.2014 tarihinden sonra başlaması durumunda dahi yatırımın Organize Sanayi Bölgesinde
(OSB) olması halinde bir alt bölgenin oranlarına tabi tutulurlar.
9.3. GÜMRÜK VERGİSİ MUAFİYETİ VE KDV İSTİSNASI 9.3.1. GÜMRÜK VERGİ MUAFİYETİ
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için gümrük vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır. Teşvik belgesi kapsamında yurt dışından temin edilen yatırım malı makine ve teçhizat ithali gümrük vergisinden muaftır.
9.3.2. KDV İSTİSNASI
1.Karlılık oranı 0,31 0,41 Net kar/net satışlar
2.Vergi öncesi karın sermayeye oranı
0,79 1,24 Vergi öncesi kar/Özkaynaklar
3.Net karın toplam varlıklara oranı 0,22 0,32 Net kar/aktif varlıklar toplamı
9. TEŞVİK SİSTEMİNİN TRABZON’A GETİRDİĞİ AVANTAJLAR
9.1. YATIRIM YERİ TAHSİSİ
Trabzon’da yatırım yapacak olan müteşebbislere, Maliye Bakanlığı tarafından yatırım yeri tahsis edilebilmektedir. Yatırımcılara, mülkiyeti; Hazineye, Özel Bütçeli İdarelere, İl Özel İdarelerine, Belediyelere ait taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerinde tahsisi yapılabilir. Tahsis işlemi, teşvik belgesi düzenlenmiş bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için, 29.6.2001 tarihli ve 4706 sayılı Kanunun ek 3 üncü maddesi çerçevesinde Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslara göre yapılır
9.2 VERGİ İNDİRİMİ
Vergi İndirimi; gelir veya kurumlar vergisinin indirimli olarak uygulanmasıdır. Bu indirim yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar yapılacaktır. Yatırıma katkı oranı olarak ifade edilen bu katkı tutarı bölgesel olarak farklılıklar göstermekte olup, bahsi gelince izah edilecektir.
0,00
0,20
0,40
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1 2
Karlılık Analizi
1.Karlılık oranı
2.Vergi öncesi karınsermayeye oranı
3.Net karın toplamvarlıklara oranı
56
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için katma değer vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır. Yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere, belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
9.4. SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin Bakanlıkça karşılanmasıdır. Ancak bu tutar, asgari ücrete tekabül eden kısmı hiçbir surette aşamaz. Bu destekten faydalanabilmek için teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapılması gerekir.
Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında Trabzon’da desteklenecek yatırımla sağlanacak istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Ekonomi Bakanlığı’nca karşılanır. Bu destek unsuru, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla uygulanır.
Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda söz konusu destek aşağıda belirtilen sürelerde uygulanır.
SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ 31.12.2013 tarihine kadar 01.01.2014 tarihi itibariyle Destek Tavanı(Sabit Yatırıma Oranı-%)
5 yıl 3 yıl 20
SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ 31.12.2013 tarihine kadar 01.01.2014 tarihi itibariyle Destek Tavanı(Sabit Yatırıma Oranı-%)
5 yıl 3 yıl 20
Vergi indirimi uygulamasında olduğu gibi bu destek uygulamasında da yatırımın Organize Sanayi Bölgesinde (OSB) yapılması durumunda bir alt bölgenin destek oran ve sürelerinden faydalanma hakkı olacaktır.
OSB’LERDE YAPILAN YATIRIMLARDA SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ 31.12.2013 tarihine kadar 01.01.2014 tarihi itibariyle Destek Tavanı(Sabit Yatırıma Oranı-%)
6 yıl 5 yıl 25
9.5. TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU DESTEKLERİ
Avrupa Birliği (AB) aday ve potansiyel aday ülkelere destek amacıyla 1085/2006 sayılı Konsey Tüzüğü çerçevesinde Katılım Öncesi Yardım Aracı’nı (Instrument for Pre-Accession Assistance- IPA) oluşturmuştur. IPA desteği beş bileşeni içermekte olup, Türkiye IPA tüzüğünün EK 1’inde yer alan aday ülke statüsünde bütün bileşenlerden yararlanabilmektedir. IPA’nın beşinci bileşeni Kırsal Kalkınma (IPA Rural Development- IPARD) Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma Politikası ve ilgili politikalarının uygulanması ve yönetimi için uyum hazırlıklarını ve bu kapsamda politika geliştirilmesini desteklemektedir. IPARD programı kapsamında Trabzon’un da aralarında bulunduğu 42 ilde gerçekleştirilecek % 50 hibe desteği sunulmaktadır. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumundan yatırım için sağlanabilecek destek miktarı aşağıda gösterilmiştir.
57
DEST
EK-1
DE
STEK
-2
Tedb
ir Ad
ı KI
RSAL
EKO
NOM
İK F
AALİ
YETL
ERİN
ÇEŞ
İTLE
NDİR
İLM
ESİ V
E GE
LİŞT
İRİL
MES
İNE
YÖNE
LİK
YATI
RIM
LAR
Tedb
ir Ad
ı TA
RIM
VE
BALI
KÇIL
IK Ü
RÜNL
ERİN
İN İŞ
LENM
ESİ V
E PA
ZARL
ANM
ASIN
IN Y
ENİD
EN Y
APIL
ANDI
RILM
ASI V
E TO
PLUL
UK
STAN
DART
LARI
NA U
LAŞT
IRIL
MAS
INA
YÖNE
LİK
YATI
RIM
LAR
Alt T
edbi
r Ad
ı 30
2-2
YER
EL Ü
RÜNL
ER V
E M
İKRO
İŞLE
TMEL
ERİN
GE
LİŞT
İRİL
MES
İ Al
t Ted
bir
Adı
103-
3 M
EYVE
VE
SEBZ
ELER
İN İŞ
LENM
ESİ V
E PA
ZARL
ANM
ASI
Ön
Şart
50
kişi
den
az y
ıllık
çalış
an is
tihda
m e
den
ve y
ıllık
net
satış
ha
sılat
ı(ciro
) ya
da m
ali b
ilanç
osu
8 m
ilyon
TL’
yi a
şmay
an
küçü
k öl
çekl
i işle
tmel
erin
ger
çekl
eştir
eceğ
i fın
dık
işlem
e te
sisi y
atırı
mla
rı de
stek
lenm
ekte
dir.
Ön
Şart
25
0 ki
şiden
az y
ıllık
çalış
an is
tihda
m e
den
ve y
ıllık
net
satış
hâ
sılat
ı (cir
o) v
eya
mal
i bila
nços
u 40
mily
on T
L’yi a
şmay
an
işlet
mel
erin
fınd
ık iş
lem
e te
sisi y
atırı
mla
rı de
stek
lenm
ekte
dir.
Dest
ek
Ora
nı
50,0
0%
Dest
ek
Ora
nı
50,0
0%
Azam
i Hib
e Tu
tarı
200.
000
Euro
Az
ami H
ibe
Tuta
rı 62
5.00
0 Eu
ro
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için katma değer vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır. Yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere, belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
9.4. SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ
Yatırım Teşvik Belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin Bakanlıkça karşılanmasıdır. Ancak bu tutar, asgari ücrete tekabül eden kısmı hiçbir surette aşamaz. Bu destekten faydalanabilmek için teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapılması gerekir.
Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında Trabzon’da desteklenecek yatırımla sağlanacak istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Ekonomi Bakanlığı’nca karşılanır. Bu destek unsuru, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla uygulanır.
Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda söz konusu destek aşağıda belirtilen sürelerde uygulanır.
SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ 31.12.2013 tarihine kadar 01.01.2014 tarihi itibariyle Destek Tavanı(Sabit Yatırıma Oranı-%)
5 yıl 3 yıl 20
SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ 31.12.2013 tarihine kadar 01.01.2014 tarihi itibariyle Destek Tavanı(Sabit Yatırıma Oranı-%)
5 yıl 3 yıl 20
Vergi indirimi uygulamasında olduğu gibi bu destek uygulamasında da yatırımın Organize Sanayi Bölgesinde (OSB) yapılması durumunda bir alt bölgenin destek oran ve sürelerinden faydalanma hakkı olacaktır.
OSB’LERDE YAPILAN YATIRIMLARDA SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ DESTEĞİ 31.12.2013 tarihine kadar 01.01.2014 tarihi itibariyle Destek Tavanı(Sabit Yatırıma Oranı-%)
6 yıl 5 yıl 25
9.5. TARIM VE KIRSAL KALKINMAYI DESTEKLEME KURUMU DESTEKLERİ
Avrupa Birliği (AB) aday ve potansiyel aday ülkelere destek amacıyla 1085/2006 sayılı Konsey Tüzüğü çerçevesinde Katılım Öncesi Yardım Aracı’nı (Instrument for Pre-Accession Assistance- IPA) oluşturmuştur. IPA desteği beş bileşeni içermekte olup, Türkiye IPA tüzüğünün EK 1’inde yer alan aday ülke statüsünde bütün bileşenlerden yararlanabilmektedir. IPA’nın beşinci bileşeni Kırsal Kalkınma (IPA Rural Development- IPARD) Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma Politikası ve ilgili politikalarının uygulanması ve yönetimi için uyum hazırlıklarını ve bu kapsamda politika geliştirilmesini desteklemektedir. IPARD programı kapsamında Trabzon’un da aralarında bulunduğu 42 ilde gerçekleştirilecek % 50 hibe desteği sunulmaktadır. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumundan yatırım için sağlanabilecek destek miktarı aşağıda gösterilmiştir.
58