1I1Il0lmlJa~ -...

3
1I1Il0lmlJa~ o Senin o Selasa o Rabu • Kamis o Jumat o Sabtu o Minggu 2 (!) 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 OJan OPeb _Mar OApr OMei OJun OJul 0 Ags OSep OOkt ONov ODes Prof. Dr. Cece Sobarna M.Hum; . , Mahasiswa Sastra Sunda Ulah Epes Meer, Kurneok Memeh Dipacok! Kiwari lampahjurusan sastra Sunda Unpad geus meh lima puluh taun. Jurusan anu panceg ngadeg dina taun 1962 teh geus medalkeun leuwih ti 500 sarjana (Sastra, Linguistikjeung Filologi)), anu kiwari pancen gawe dina rupa-rupa widang saperti dosen, PNS, guru, wartawan, panyajak, seniman, karyawan bank, perwirapulisi, presenter, menejer,jrrd. ~ 'wali jurusan Sastra Sunda anu ngadeg mandiri ku alpukahna rs, Otong Djajawisastra (Alm) {eh, kiwari ku Rektor Unpad Prof. Dr. II'. Ganjar Kurnia DEA, dikokojokeun dina ngahontal World Class Univesity (Universitas Kelas Jagat), ngudag UGM anu geus hasil jadi Universitas Kelas Dunya ku alatan ngandelkeun jurusan Sastra Jawa. Lamun ngajagokeun fakul- tas atawajurusan liana anu aya di Unpad saperti Kedokteran, Hukum, Politik, Ekonomi jeung nu liana mah geus pasti moal metu, da tingaleun jauh ku Universitas-universitas dunya anu geus leuwih maju. Kiwari arang langka anu apaleun kana paniatan (motivasi) para mahasiswa mah. Naha nu arasupka Jurusan Sastra Sunda teh tamba.ngang- gur sangkan bisa kuliah di pagurun luhur. negeri atawa ngan ukur jadi cukang lantaran (batu luncatan) pikeun ngudag kasarjanaan, atawa memang bener-bener kasaur ku tanggung jawab hayang milu ngamumule hirup-huripna budaya Sunda? Kumaha deuih prospek ka hareupna? Geura urang tanggap pan- galaman "Profesor Muda" Prof.Dr.Cece Sobarna, M.Hum, salila nyuprih elmu di Jurusan Sastra Sunda Unpad anu dramatis pinuh ku perjuangan. Sarengsena kuring namatkeun sako- la di SMAN 10 Bandung, teu kaimpleng neruskeun kuliah kajurusan naon? Ku sabab lulusan SMA mah teu boga kaparigelan siga kaluaran STM, SMEA, atawa SPG. Kuring napakuran diri rek jadi naon atuh kuring teh? Tadina mah hayang jadi ahli pertanian, utamana kahutanan. Dina prungna -Sipenmaru (Sisten Penerimaan Mahasiswa Baru) kiwari SMPTN (Saring an Masuk Perguruan Tinggi Negeri) kuring milih IPC. Milih jurusan ge rada ati-ati, korno dina milih nu katilu mah, bisi teu lulus. Sabab pamohalan kuliah di swasta mah, Mangle No. 2312 Prof.Dr, Cece Sobarna, M.Hum (Potret Dok Pribadi) rumasa boga kolot teu boga. Bapa ngan saukur pangsiunan Pindad golongan handap (lIE) ma'lum ngan ukur kalu- aran sakola "am 'bachts school" 1ST (Sakola Tehnik satingkat SMP) bari teu jeung pol didamelna teh da lima taun sarnernehna bapa geus menta pangsiun. Saterusna kasabna teh jadi tukang ban- gunan. Atu puguh we nu jadi indung teh pak pik pek satekah polah mantuan ngu- rus anak tujuh (kuring kagenep, adi mah umur dua taun tilar dunya.Lanceuk cikalna anu gede jasana ka kulawarga jeung milu nyakolakeun kuring, pupus taun 2009). Sok sanajan bari jeung walurat biaya, ari sakola mah dikudu- keun wae ku nu kolot teh." Kajeun teu boga nanaon oge, nya rek sagawe-gawe wae. Nu penting mah anak sarakola nepi ka lanjutan atas wae mah!" Kitu saur pun biang teh. Kabeneran pun biang teh 'gaduh kaahlian kana ngaput. Ku sabab sieun teu asup ka mana- mana, nya pilihan katilu teh daptar ka 5 IUlplDg Humaa ODpacl 2011

Transcript of 1I1Il0lmlJa~ -...

Page 1: 1I1Il0lmlJa~ - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2011/03/mangle-20110303... · Ekonomi jeung nu liana mah geuspasti ... hayang milu ngamumule hirup-huripna

1I1Il0lmlJa~o Senin o Selasa o Rabu • Kamis o Jumat o Sabtu o Minggu2 (!) 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31OJan OPeb _Mar OApr OMei OJun OJul 0 Ags OSep OOkt ONov ODes

Prof. Dr. Cece Sobarna M.Hum;. ,Mahasiswa Sastra Sunda Ulah Epes Meer,

Kurneok Memeh Dipacok!Kiwari lampahjurusan sastra Sunda Unpad geus meh lima puluh taun. Jurusan anu pancegngadeg dina taun 1962 teh geus medalkeun leuwih ti 500 sarjana (Sastra, Linguistikjeung

Filologi)), anu kiwari pancen gawe dina rupa-rupa widang saperti dosen, PNS, guru, wartawan,panyajak, seniman, karyawan bank, perwirapulisi, presenter, menejer,jrrd.

~

'wali jurusan Sastra Sunda anungadeg mandiri ku alpukahnars, Otong Djajawisastra (Alm)

{eh, kiwari ku Rektor Unpad Prof. Dr. II'.Ganjar Kurnia DEA, dikokojokeun dinangahontal World Class Univesity(Universitas Kelas Jagat), ngudag UGManu geus hasil jadi Universitas KelasDunya ku alatan ngandelkeun jurusanSastra Jawa. Lamun ngajagokeun fakul-tas atawajurusan liana anu aya di Unpadsaperti Kedokteran, Hukum, Politik,Ekonomi jeung nu liana mah geus pastimoal metu, da tingaleun jauh kuUniversitas-universitas dunya anu geusleuwih maju. Kiwari arang langka anuapaleun kana paniatan (motivasi) paramahasiswa mah. Naha nu arasupkaJurusan Sastra Sunda teh tamba.ngang-gur sangkan bisa kuliah di pagurunluhur. negeri atawa ngan ukur jadicukang lantaran (batu luncatan) pikeunngudag kasarjanaan, atawa memangbener-bener kasaur ku tanggung jawabhayang milu ngamumule hirup-huripnabudaya Sunda? Kumaha deuih prospekka hareupna? Geura urang tanggap pan-galaman "Profesor Muda" Prof.Dr.CeceSobarna, M.Hum, salila nyuprih elmu diJurusan Sastra Sunda Unpad anudramatis pinuh ku perjuangan.

Sarengsena kuring namatkeun sako-la di SMAN 10 Bandung, teu kaimplengneruskeun kuliah kajurusan naon?

Ku sabab lulusan SMAmah teu bogakaparigelan siga kaluaran STM, SMEA,atawa SPG. Kuring napakuran diri rekjadi naon atuh kuring teh? Tadina mahhayang jadi ahli pertanian, utamanakahutanan. Dina prungna -Sipenmaru(Sisten Penerimaan Mahasiswa Baru)kiwari SMPTN (Sa ring an MasukPerguruan Tinggi Negeri) kuring milihIPC. Milih jurusan ge rada ati-ati, kornodina milih nu katilu mah, bisi teu lulus.Sabab pamohalan kuliah di swasta mah,

Mangle No. 2312

Prof.Dr, Cece Sobarna, M.Hum (Potret Dok Pribadi)

rumasa boga kolot teu boga. Bapa ngansaukur pangsiunan Pindad golonganhandap (lIE) ma'lum ngan ukur kalu-aran sakola "am 'bachts school" 1ST(Sakola Tehnik satingkat SMP) bari teujeung pol didamelna teh da lima taunsarnernehna bapa geus menta pangsiun.Saterusna kasabna teh jadi tukang ban-gunan. Atu puguh we nu jadi indung tehpak pik pek satekah polah mantuan ngu-rus anak tujuh (kuring kagenep, adi mahumur dua taun tilar dunya.Lanceuk

cikalna anu gede jasana ka kulawargajeung milu nyakolakeun kuring, pupustaun 2009). Sok sanajan bari jeungwalurat biaya, ari sakola mah dikudu-keun wae ku nu kolot teh." Kajeun teuboga nanaon oge, nya rek sagawe-gawewae. Nu penting mah anak sarakola nepika lanjutan atas wae mah!" Kitu saurpun biang teh. Kabeneran pun biang teh'gaduh kaahlian kana ngaput.

Ku sabab sieun teu asup ka mana-mana, nya pilihan katilu teh daptar ka

5

IUlplDg Humaa ODpacl 2011

Page 2: 1I1Il0lmlJa~ - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2011/03/mangle-20110303... · Ekonomi jeung nu liana mah geuspasti ... hayang milu ngamumule hirup-huripna

Jurusan Sastra Sunda. Kitu oge bari teujeung badami heula jeung kula-warga.Ngadadak we harita mah milihjurusan teh bareng jeung sobat-sobatSMP. Dina waktuna pangumumanSipenmaru, alhamdulillah muji sukur kaNu Maha Agung berkah kuring ditarimadi Jurusan Sastra Sunda Unpad. Sobatmah teu arasup, karunya tah.Tapi heran,kulawarga teh jiga anu teu pati reueusngadenge kuring jadi mahasiswa SastraSunda teh, malah ku lanceuk-lanceukmah kalah ka sin a digawe batan kuliah diSastra Sunda mah cenah ge. Komobabaturan jeung tatangga mah nyale-ungseurikeun "Bade janten dalang cep?!Atanapi bade janten Wa Kepoh purahngadongeng>!" Da meureun teu kaerongpikahareupeunana. Dina kaayaan bi-ngung pilampaheun kitu ras kuring ingetka nu jadi dulur Drs. H.R. Hidayat

Suryalaga (Alm). Kalayan wijaksanapisan, anjeunna miwarang kuringsangkan ngaleukeunan kuliah di SastraSunda. Ku kuring digugu bari jeung hatemah tetep we marojengja nepi kasemester opat mah.Sok sanajan kitu kukuring tetep dileukeunan, nu pentingmah taya mata kuliah anu tinggaleun,Prinsip kuring harita basajan, nu pen- .ting mah sarjana weheula,

Babatarun kuring sajurusan entara-gan taun 1984, kurang-leuwih 20 urang.Ampir kabeh anti milih Jurusan SastraSunda teh lain pilihan kahiji. Malah sokaya nu "minder wardig" tur kamalinaanngaku-ngaku jurusan lain. Utamanalamun ditanya ku awewe anyar pinang-gih atawana babaturan SD, SMP atawaSMA."Oh saya kuliah di Sastra Inggris!"atawa Sastra Perancis, Jepang. Canahge. Aya oge nu sok tara tutas mun keur

Di Museum Sri Baduga (P"otret Dok Pribadi)

6 .. ,

dina beus kota atawa angkot, aya nunanya kuliah dimana, fakultas naon?Jelas dijawab Fakultas Sastra Unpad.Tah na palebah ditanya jurusan naon?Manehna cenah sok langsung wehngagorowok ka supir, "Kiri, Pir!", cenahbari langsung gura-giru turun da sieunkatohyan kuliah di Jurusan SastraSunda.Heuy ..deuh!

Nincak semester Lima kuring mimitisadar, yen kuliah mah dirnamana ogesarua. Bagalna meunangna elmu kasun-daan teh sarua jeung meunangna elmupangaweruh sejen., nyaeta ku ngali-watan padika atawa motodeu anu ilmiahoge. Ti dinya jorojoy aya tekad hayanggeura lulus kalawan peunteun nu hadeku jalan ngupahan maneh yen asup kaJurusan sastra Sunda teh lain ku sababbodo, tapi geus jadi gurat ti NuMahakawasa. Ku sabab eta, kuringmecut diri sangkan gancang lulusngarah terus meunang gawe sok baritaya cita-cita ge, Komo erongan jadipagawe nagri mah, da kacontoan ku nujadi bapa, sakitu ripuhna apanan.

Nincak semester tujuh diparengkeuntepung jeung salah sahiji dosen seniorJurusan Sastra Sunda Prof.Dr.Hj.T.Fatimah Djajasudararna. Nya ku lan-taran anjeunna pisan kuringjadi asistendosen di Jurusan sastra Sunda. Nu tadi-na teu kasawang bakal jadi dosen darumasa diri tuna pangabisa, antuknanepi kajucungna kuring jadi doktor lin-guistik, malah jadi .guru besarna pisan.Kuring kacida nganuhunkeunana ka IbuFat oge ka dosen-dosen Jurusan, beuratnyuhun, beurat nanggung, beurat nari-makeunana.

Prosfek Jurusan Sunda. Jaman kiwari beuki robah lajuna,

utamana nu aya patalina jeung elrnupangaweruh sarta teknologi, kacida gan-cangna, lain dina itungan taun, bulan,minggu, atawa poe cleui, tapi geus dinaitungan menit, malah mah detik. Ieuparobahan teh geus tangtu mangaruhankana sagala rupa kahirupan, kaasupwidang atikan. Patalina jeung robahnajaman tea, naha urang tah rek lalajo waebari jeung kalindes ku batur atawa miluaub icikibungjadi pamaenna? Tah dinakaayaan kitu, naha Jurusan SastraSunda oge bakal mampuh ngigelanjaman? Tangtu ieu hiji tangtangan anukacida beuratna. Ku sabab eta, urangperlu paheuyeuk-heuyeuk leungeun,patareman gawe babarengan pikeunmedalkeun lulusan anu mampuh tursiap jadi panaratas muka paradigmaanyar dina kahirupan sangkan jadi

Mangle No. 2312

Page 3: 1I1Il0lmlJa~ - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2011/03/mangle-20110303... · Ekonomi jeung nu liana mah geuspasti ... hayang milu ngamumule hirup-huripna

masarakat anu ran cage reujeungbinangkit.

Kiwari lampah Jurusan Sastra Sundameh lima puluh taun. Kaasup umur anugeus sawawa. Ieu jadi hiji bukti kaku-atan, yen Jurusan sSstra Sunda mibandakeneh "pelet" pikeun ngirut balarea, ka-asup mahasiswa asing. Upamana waeUniversitas la Rochell, Prancis dinasajeroning tilu taun ieu geus ngirimkeunmahasiswana pikeun diajar ngeunaankasundaan di Jurusan Sastra Sunda. Kusabab eta, mahasiswa Jurusan SastraSunda ayeuna teu kudu jadi hengker,epesmeer, komo kumeok merneh dip a-cok mah. Tapi sabalikna, urang kudu"pede (peryaya diri)" tur "eksis",

Jurusan sastra Sunda ge kudu boga .kawani pikeun ngayakeun rupa-rupaparobahan nu sipatna internal.komodeui dipatalikeun jeung kawijakan uni-versitas ayeuna ngeunaan WCU (WorldClass University/Universitas KelasJagat) anu cenah mah ngokojokeunbudaya Sunda. Kidu deui patalina jeungrobahna Fakultas Sastra jadi fakultasIlmu Budaya, eta sakabehna geus tangtubakal nanjeurkeun Jurusan SastraSunda. Lian ti eta, masarakat kacidamibutuh pangaweruh ngeunaan kasun-daan. Ku kituna, ka hareup JurusanSastra Sunda kudu jadi puseur informasi. ilmiah ngeunaan sagala rupa kasundaan.Geus tangtu hal ieu bakal jadi lahangarapan anyar nu merlukeun SDM(Sumber Daya Manusa) kreatif (ranca-ge) tur inovatif (binagkit).

"Patalina jeung kawijakan pamaren-tah Jawa Barat ngeunaan PeraturanDaerah nomor 6 taun 1996; SuratKeputusan Gubernur Kepala DaerahTingkat 1 Propinsi Jawa BaratNomor:434/SK614-Dis.PK/99, anukasang tukangna ayana KeputusanPresiden Nomor:082/B/1991 tanggal zqjuli 1991, sarta dumasar kana PeraturanDaerah Provinsi Jawa Barat Nomor 5tahun 2003 ngeunaan PemeliharaanBahasa, Sastra, dan Aksara Daerah,sakuduna pamarentah ngarnangpaat-keun lulusan Jurusan Sastra Sunda pi-keun ngaimplementasikeun eta kawi-jakan. Pon kitu deui pikeun nohonankakurangan guru basa Sunda di sakola-sakola. Masarakat ge ayeuna mah mimi-ti engeuh ka jati dirina nu numuwuh-keun gerakan sadar kasundaan. Tangtu .ieu oge perlu tanaga-tanaga ahli nu ngar-ti kana kasundaan. Tinggal urangna,naha bisa .ngarnangpaatkeun etalolongkrang atawa henteu. Atikan dipaguron luhur minangka modal awal,

Mangle No. 2312

saterusna mah kaclda gumanturigna kanu miboga eta modal awal tea. Nahatetep, mekar, atawa ngurangan. Panga-weruh di widang kasundaan geus nyam-pak .di diri urang, tinggal mekarkeunpola pikir kreasi nepi ka ngahasilkeungagasan kreatif jeung produktif. Kuayana eta kreativitas, dipiharep JurusanSastra Sunda teu nyumbang angka pan-gangguran anu dina taun ieu aya kana tisajutana leuwih.

Baheula Kuliah di SastraSundaDiharatiskeunJurusan Sastra Sunda mimiti dibu-

kana taun 1958 bareng jeung mimitidibukana Fakultas Sastra, sataun satutasngadegna Unpad. Ku sabab tacan bogaSDM, Jurusan sastra Sunda haritamasih ngahiji jeung Jurusan sastraIndonesia. Dibukana Jurusan SastraSulida teh ku prakarsana para inohongJawa Barat anu mikahernan kana basajeung sastra Sunda.

Dina taun 1962 Jurusan SastraSunda resmi ngadeg mandiri kualpukahna Drs.Otong Djajawisastra(Suargi). Anu satutasna pangsiun tinaDosen Uripad, jadi PR 3 di PonpenSuryalaya, nu harita ngarengsekeunkuliahna di Jurusan Sastra Indonesia. Timimiti ngadegna nepi ka taun i97'7laju-na kurang mekar, -rnahsiswana ge teuleuwih ti sapuluh urang.Ku sabab etapihak fakultas jeung universitas nyieunkawijakan, mahasiswa teu diwajibkeunmayar SPP. Eta kawijakan teh lumang-sung nepi ka taun 1982. Nu kuliah diJurusan Sastra Sunda lolobana ti "kegu-ruan", Mimiti taun 1980 loba lulusanSMA nu kataji kuliah di .Jurusan SastraSqnda. Nya ti harita jumlah mahsiswanaonjoy, nepi ka leuwih ti dua puluhurangna tiap entraganana (angkatan).Tah mimiti taun 1983 kakara maha-siswana dikudukeun mayar sangkanlumrah jeung jurusan liana.Sok sanajankudu mayar, tapi berkah anu daptar mahtetep merul. Malah ku ngaliwatan tes nu

sipatna nasional (SPMB) aya oge calonmahasiswa nu lain urang Sunda daptarka Jurusan Sastra Sunda upamana bae tiBatawi, Jawa, Padang, Lampung, malahmah aya nu ti Kalimantan sagala.

Tug nepi ka kiwari Jurusan SastraSunda teu kakurangan nu daptar. Geussababaraha taun tiap entraganana,Jurusan Sastra Sunda narima kurangleuwih dalapan puluh mahasiswa., Soksanajan anu daptar ulangna kurang ti60%-na (tahun Akademik .2008/2009lobana 42 urang: Tahun akademik2009/2010: 47 urang; tahun akademik2010/2011: 43 urang). Nu dalaptar tehngaliwatan sabaraha jalur nyaetaSMPTN, SMUP (jalur husus SeleksiMasuk Universitas Padjadjaran), jeungBidik Misi. Unggal jalur boga kriterianasewang-sewangan.Jumlah mahasiswaJurusan Sastra Sunda nu aktif ayeunaaya kana 200-an urang, Jumlah anukaitung ideal adina hal ngokolakeunatikan mah. Lulusanna geus leuwih ti500 urang.Jumlah anu lumayan pikeunngilu ilubiung dina ngawangun JawaBarat, hususna dina hal kasundaan.Lobalulusan Jurusan Sastra Sunda anu nga-jaul prestasina tur dipikawanoh kubalarea saperti Prof. Fatimah, R. HidayatSuryalaga (Suargi), Idin Baidilah, Eti RS,Heri Anta Padhyangan, Udin RRI, YeniSrimulayani Diklat Propinsi, AsepIjudin, Udin RRI, Ensa Wiarna Mangle.Atuh generasi ngorana Deni AhmadFajar Tribun, Duddi RS Priyangan(PR )Tasik, Dian Hendrayana Bandung 'IV,Sali Iskandar Al-Ghipari, TediMuhtadin, Jasepudin, Rahmat Sopian,Tedi Permadi, Abah Doni, Ricky"bangke" Nugraha,· Deni "kadal"Sugandi, kaasup Seniman sarwa bisaHikmat Gumelar Berdoa, Muktie-Muktie, Ayie "boy"rr~nia, Tatang!lidayat Ra?cakal0p'?' Qding Palawa:jeung Tasdik Mu~/Kampung JatiTujuh, kungsi kuliah di ieujurusan.***(Asep GP)

7