20

19

1

TuinhulpgidsWelkom by die eerste boekie in ’n reeks met praktiese tuinadviesdeur Stihl. Hierdie gids, die eerste in die reeks, dek die kuns vansnoei, fatsoenering, die snoei van heinings en die afkap vanbome - vaardighede wat bemeester en prakties in elke tuintoegepas moet word. Dit is miskien die grootste uitdaging asmens die balans en verhouding in die tuin wil behou en seker wilmaak dat elke plant die verlangde fatsoen en vorm het. Ons salvir jou deur middel van illustrasies wys hoe maklik dit metSTIHLtoerusting gedoen kan word.

Nadat jy heelwat oor snoei en die afkap van bome geleer het,toets jouself aan die einde van hierdie boekie en soek dieantwoorde op die STIHLwebwerf www.stihl.co.za.

Wees op die uitkyk vir die volgende uitgawe in die reeks oorgrasperkversorging.

Introduction

Kwytskelding: Hoewel elke poging aangewend is om seker te maak dat die inligting in hierdie boekie korrek is, aanvaar die uitgewer, redakteur endrukker nie aanspreeklikheid vir skade of die gevolge van enige fout of weglating in hierdie boekie nie. Kopiereg bestaan op al die materiaal en dit magnie sonder die toestemming van die uitgewer gereproduseer word nie.Tlhaloso: Leha re lekile ka hohle ho ba le bonnete ba hore dintlha tse bukaneng ena di nepahetse, mophatlalatsi, mohlophisi, kapa mohatisi a keke a jaraboikarabelo bakeng sa kotsi kapa ditlamorao kapa diphoso tse ka bang teng bukaneng ena. Tshireletso ya ditokelo tsa kgatiso e ama dintho tsohle, mme ekeke ya sebediswa ntle le tumello ya mophatlalatsi.

Inleiding Selelekela

Tolvry Mohala o sa lefellweng: 0800 336 996E-pos Imeili: info@stihl.co.za

www.stihl.co.za

Tataiso ya mothusi wa serapengO a amohelwa karolong ya pele ya sehlotshwana sa dingolwa tsatataiso ya nnete ya mosebetsi wa serapeng tse tlang ka STIHL.Ena, e le karolo ya pele sehlotshwaneng sa dingolwa, e akaretsabonono ba ho kuta, ho neha sebopeho, ho kuta difatjana le horema difate – e leng bonono bo hlokang ho tsejwa e le ka nnetele ho kenngwa tshebetsong ka tsela ya nnete serapeng se seng lese seng. Mohlomong hona ke phepetso e boima ka ho fetisisa yaho tlisa tekatekano serapeng le ha e ka ba sefe le ho netefatsahore dimela tsohle di bopehile ka tsela e babatsehang. Ka hosebedisa disebediswa tsa STIHL, re tla ho bontsha hore hona hoetswa jwang ka ho latela mehato e bonolo e thuswang kaditshwantsho.

Qetellong ya bukana ena, ha o se o ithutile ho hongata ka hokuta le ho rema difate, itekole mme o bone dikarabowebesaeteng ya STIHL: www.stihl.co.za

Lebella phatlalatso e latelang sehlotshwaneng sa dingolwa tsaTlhokomelo ya Jwang (Lawn Care).

2

Snoei

Wanneer om te snoei� Nie alle plante moet in die winter gesnoei word nie. Baiestruike wat in die lente en somer blom, vestig blomknoppe opdie vorige seisoen se nuwe groeisels.� Snoei hulle in die lente en somer, nadat hulle geblom het .� As ’n algemene reël word rose in die winter tussen middelJulie en vroeg in Augustus gesnoei. In kouer gebiede kan hullevroeër gesnoei word, maar in warmer subtropiese gebiede isdit beter om dit later te doen.� In baie koue gebiede kan plante nie gesnoei word voordatdie gevaar van ryp verby is nie.� Snoei heinings en siersnoeiplante gereeld dwarsdeur die jaar.� Fatsoeneer en verwyder dooie takke van bome enige tydvan die jaar. Doen versigtig navorsing oor wanneer spesifiekevrugtebome gesnoei moet word.

Hoekom ons snoei� Snoei om alle ou, verswakte, beskadigde, siek en dooiehout van bome en struike te verwyder en gesonde, sterknuwe groeisels aan te help.� Snoei of knip om die fatsoen van siersnoeiplante enformele heinings in stand te hou.� Snoei om die voorkoms van die plant te verbeter.� Snoei sekere vrugtebome en druiwestokke om topgehaltevrugte-oeste aan te help.� Snoei vir beskerming, soos in die geval van oorhangendestruike en bome wat geboue kan beskadig, opritte kanversper en die uitsig kan belemmer.

Snoeibenodigdhede� Gebruik altyd skerp, skoon en ontsmettesnoeigereedskap wat vir die spesifieke taak ontwerp is. Ditbeperk beskadiging en kneusing van gesnoeide stingels totdie minimum.� Maak seker dat jy plante op die regte tyd van die jaarsnoei.� As ’n algemene reël sal plante geil groei as hulle naby diegrond gesnoei word, terwyl ’n ligter snoei swakker groei salgee.� As al die snoeiwerk afgehandel is, moet daar sekergemaak word dat handgereedskap skoongemaak en met ’nligte, klewerige olie afgevryf word. Dit voorkom dat roes opdie staaldele van die gereedskap vorm. Vuil of beskadigdelemme moet met baie fyn skuurpapier afgevryf en dangeolie word. Hou vere en alle werkende dele goed geolie.Bêre dit in ’n droë, lugtige deel van die tuinhokkie.

Ho kuta

Mabaka a ho kuta� Kuta ho tlosa kaofela makala le dihlahla tsa kgale, tsefokolang, tse senyehileng, tse jereng mahloko le tse shwelengho kgothaletsa kgolo e matla le e ntjha.� Kuta ho boloka dibopeho tsa dimela tse fapaneng ledifatjana tse tlwaelehileng.� Kuta ho ntlafatsa tjhebeho ya dimela.� Kuta difate tse itseng tsa ditholwana le merara hokgothaletsa dimela tsa ditholwana tsa boleng bophahameng.� Kuta ho sireletsa, jwaloka bakeng sa dihlahla tse lepellangle difate tse ka heletsang meaho, tse thibang tsela e kenang leho thibela ponahalo.

Nako ya ho kuta� Ha se dimela tsohle tse lokelang ho kutwa mariha.Dihlahla tse ngata tse palesang nakong ya selemo le lehlabuladi qala ho hlahisa dipalesa mahlomeleng a nako ya selemo efetileng. Kuta tsena ka morao ho hore di ntshe dipalesanakong tsa selemo le lehlabula.� Ka kakaretso, dirosa di kutwa mariha pakeng tsamahareng a Phupu le pejana kgweding ya Phato. Dibakengtse phodileng di ka potlakela ho kutwa, empa dibakeng tsefuthufuthumetseng tsa lebatowa le lenyane la dipula lemotjheso o mongata ho pongwa ha tsona ho ka diehiswahanyenyane.� Dibakeng tse batang haholo, dimela ha di kgone hokutwa ho fihlela ka morao ho hore kotsi ya phoka e fete.� Kuta difatjana le dimela tsa dibopeho tse fapaneng nakole nako hara selemo kaofela.� Neha difate dibopeho mme o tlose makala a shwelengnako le ha e le efe hara selemo. Etsa diphuputso ka hloko hofumana hore difate tse itseng tsa ditholwana di ka kutwanakong efe.

Dintlha tsa bohlokwa tsa ho kuta� Ka nako tsohle sebedisa disebediswa tsa ho kuta tsebohale, tse hlwekileng le tse sa jarang mahloko mme dietseditswe mosebetsi o hlokehang. Hona ho fokotsa tshenyole kotsi ho kutu tse kutilweng.� Netefatsa hore o kuta semela ka nako e loketseng ya selemo.� Ka kakaretso, ho kuta haufi le mobu ho tla hlahisa kgolo ematla ha ho kuta ho bobebe hona ho hlahisa kgolo efokolang.� Hang hoba mesebetsi yohle ya ho kuta e phethwe, etsabonnete ba hore disebediswa tsohle tsa matsoho di ahlwekiswa le ho tlotswa ka oli e bobebe e lepolohang. Honaho thibela ho rosa ha dikarolo tsa tshepe tsa disebediswa.Mahare a ditshila kapa a senyehileng a lokela ho hohlwa kasantepheipha e tshesane haholo ebe a tlotswa ka oli. Dipringle dikarolo tsohle tse hohlanang di lokela ho bolokwa ditlotsitswe ka mafura. Di boloke di fanyehuwe serapeng di lesebakeng sa ntlwana ya disebediswa se ommeng se fokangmoya.

3

WENK: Plante wat op hierdie wyse voortplant, sluit inAgapanthus, Dietes, Kniphofia, Liriope, Hemerocallis,Heliconia en AnigozanthosKELETSO: Dijalo tse mediswang ka tsela ena di kenyeletsa –Agapanthus, Dietes, Kniphofia, Liriope, Hemerocallis,Heliconia le Anigozanthos.

Verdeling van meerjarigesHo arola Dimela tse sa omeng

Stap 4: Snoei alle oortollige wortels af en sny die blare netjiessodat elke nuwe plant eenderse afmetings en grootte het. Ditverminder oorplantskok en verseker dat die pas verdeelde plantein die nuwe groeiseisoen gedy.Mohato wa 4. Kuta methapo e sa hlokeheng mme o kute makalahore dikarolo e be tse lekanang ka boholo. Hona ho fokotsa kotsiya ho tloswa bodulong mme e netefatsa hore dimelana tsearotsweng botjha mme di suthisitswe di hola hantle nakong entjha ya ho mela ha dijalo.

Stap 3: Trek die pol met die hand uitmekaar en verdeel van dieplante verder deur dit met ’n skerp mes uitmekaar te sny.Mohato wa 3. Hula mme o arole seshoba ka letsoho o ntano searola dikoto ho ya pele ka ho di seha ka thipa e bohale.

Stap 2: Skud alle oortollige grond af en was dan die wortels in ’nemmer water.Mohato wa 2. Hlohlora mobu o sa hlokeheng mme o ntanohlatswa methapo ka hara bakete ya metsi.

Stap 1: Lig die hele pol (of wortelmassa) uit die grond en maakseker dat die wortelstelsel nie beskadig word nie.Mohato wa 1. Kuka seshoba ho tloha mobung mme o hlokomelehore methapo yohle e tsumulwa ka hloko.

Ho kuta dimela tse sa omengDikere di sebedisetswa ho kuta dimela tse sa omeng hoboloka sebopeho sa tsona, dintlha tse ponneng le ho arola.Hwetla kapa selemo ke nako e lokileng ka ho fetisisa ho aroladimela tse sa omeng ho ntjhafatsa le ho eketsa palo ya dimela.

Die snoei vanmeerjarige plante’n Snoeiskêr word gebruik om meerjariges te snoei sodathulle hul fatsoen behou, om dooie blomme uit te knip enhulle te verdeel. Herfs of lente is die beste tyd om meerjarigeste verdeel, vernuwe en te vermeerder.

4

Snoei Ho kuta

Die snoei van struikeStruike moet gereeld gesnoei en in stand gehou word.

Wenk: Snyhardehoutsteggies laat indie winter – Julie totAugustus.KELETSO: Nka maqhetso apatsi e tiileng mafelong amariha – Phupu ho ya hoPhato

Verwyder alle suiers en ongewenste onderste takke opgrondvlak met ’n krom snoeisaag.Tlosa makala a ithatikang kapa a haufi le mobu a sa hlokehengka saga ya ho kuta e kobehileng.

Snoei vinnig groeiende blomstruike met ’n ligte tot mediumsnoeiskêr terug onmiddellik nadat hulle geblom het. Dis dikwelsbeter om hulle tot byna op die grond af te sny.Hang ha di qeta ho ntsha dipalesa, seha dihlahla tse holangkapele, tse ntshang dipalesa ka sekere se kutang se bobebe hoya bohareng. Hangata ho molemo haholo ha di sehelwa haufihaholo le mobu.

Snoei alle slordige groeipunte met ’n skerp snoeiskêr terug om ’nnetjiese groeiwyse te behou.Kuta dintlha tse holang tse sa shebeheng ka sekere se bohale hoboloka tlwaelo e makgethe ya kgolo.

Gebruik vir groter struike ’n swaardiensskêr met langerhandvatsels wat dit makliker maak om dikker stingels af te sny.Bakeng sa dihlahla tse kgolonyana sebedisa sekere se matla senang le mohwele e teletsana ho nolofatsa ho kgaola makala amatenya.

Ho kuta dihlahlaDihlahla di hloka ho kutwa le ho hlokomelwa nako le nako.

5

WENK: Gebruik ’nteleskopiesehoogsnoeiskêr vir takkewat moeilik is om by tekom.KELETSO: Bakeng samakala a boima ho a fihlellasebedisa sekere se kutangsa mofeng o molelele okgonang ho etsa dintho dibonahale di le kgolo.

Baie groot struike sal daarby baat vind om swaar tot opkniehoogte teruggesnoei te word. Gebruik ’nswaardienssnoeiskêr om hierdie taak doeltreffend te verrig.Dihlahla tse ngata tse kgolo di tla fumana molemo ha di kutwahaholo ho fihla boemong ba mangwele. Sebedisa sekere sa hokuta se matla ho phetha mosebetsi ona ka katleho.

’n Spansaag kan ook hiervoor gebruik word.Saga e tlwaelehileng ya patsi le yona e ka sebedisetswamosebetsi ona.

Stap 4: Saag die oorblywendestomp naby die hooftak afmet ’n vinnige saagbeweging.Mohato wa 4. Kgaola kutu esetseng haufi le lekala leleholo o saga kapele.

Stap 3: Maak ’n tweede snitaan die bokant van die tak ’npaar millimeter verder na buiteen saag deur totdat die takafval.Mohato wa 3. Etsa leoma labobedi hlakoreng le kahodimo la lekala sebaka sadimilimitara tse mmalwa mmeo sage ho fihlela lekala le ewa.

Stap 2: Saag halfpad deur diedikte van die tak.Mohato wa 2. Seha sebaka seka etsang halofo ya bohare baho potoloha lekala.

Stap 1: Maak eers ’n snit aan dieonderkant van die tak ongeveer10 cm van die hoofstingel af.Mohato wa 1. Sa pele etsaleoma ka hlakoreng le ka tlasela lekala sebaka se ka etsang10cm ho tloha kutung e kgolo.

Die snoei van groot struike of bomeHo kuta dihlahla tse kgolo kapa difate

Dooie of ongewenste takke moet versigtig met ’n skerpsnoeisaag van die stam van ’n boom verwyder word.Makala a shweleng kapa a sa batleheng a lokela ho tloswa kahloko ho kutu ya sefate ka saga ya ho kuta e bohale.

6

Snoei Ho kuta

Die snoei van roseSnoei struikrose soos trosrose en basterteetipes in die winter.Verwyder alle wortelstokke wat van onder die grond afuitgroei en ook alle dooie hout en swak groeisels sooswaterlote.

Ligte snoei: Vir rose wat gespasieer is, en in gekompakteerdegrond, skaduwee of tussen hoë plante groei. Snoei die bos terugtot ’n hoogte van tussen 80 cm en 1 meter en los verskeiesystingels aan die hooftakke. Verwyder alle blare om die wortelsmeer krag te gee.Ho kuta ho bobebe: bakeng sa dirosa tse jetsweng ka hoarohanngwa dibaka, mme di mela mobung o teteantsweng,moriting kapa hara dimela tse telele. Rema difatjana hore dilekane bolelele ba bohareng ba 80cm le mitara o 1, o siya kututsa ka thoko tse mmalwa makaleng a maholo. Tlosa mahlakuohle hore methapo e tle e fumane matla a eketsehileng.

Medium snoei: Vir plante wat meer as ’n ligte snoei nodig hetmaar nie so ’n strawwe snoei nie. Snoei die bos terug tot ’nhoogte van tussen 80 cm en 1 meter. Ondersoek die oorblywendegroeisels en kies drie of vier geskikte hoofstingels wat nog 10 tot20 cm korter gemaak kan word. Maak die oorblywende systingelskorter of verwyder dit.Ho kuta ho bohareng: bakeng sa dimela tse hlokang ho kuta hofetang bobebe, mme e se ho feteletseng jwaloka ho kuta hoboima. Rema difatjana hore di lekane bolelele ba bohareng ba80cm le mitara o 1. Lekola dimela tse setseng mme o kgethe kututse tenya tse tharo kapa tse nne tse loketseng tseo o ka difokotsang ka bolelele bo bong ba bohareng ba 10 ho ya ho20cm. Kgutsufatsa kapa o tlose dikutu tse ka thoko tse setseng.Tlosa mahlaku ohle.

WENK: Gebruik altydhandskoene wanneergereedskap soos ’nsnoeiskêr gebruikword.KELETSO: Kamehla osebedise disireletsi tsamatsoho ha o sebedisadisebediswa tsamatsoho tse kangdikere.

Ho kuta dirosaNakong ya mariha, o kute dirosa tsa sehlahla jwaloka ha okuta floribunda le mefuta ya teye e tswakuweng. Tlosa meutlwaya dirosa kapa metlwang yohle e melang ka tlasa mobu mmeo tlose ntho tsohle tse shweleng le tse holang ka bofokodi.

7

Swaar snoei: Vir rose wat na aan mekaar geplant is of watgedurende die vorige seisoen baie hoog gegroei het. Sny diestingels terug soos vir ’n ligte of medium snoei en maak dan dieoorblywende stingels korter tot op ’n hoogte van 40 cm. Maakdie oorblywende systingels korter of verwyder dit. Verwyder aldie blare.Ho kuta ho matla: bakeng sa dirosa tse jetsweng di kopanehaholo kapa tse holetseng hodimo haholo nakong ya selemo efetileng. Rema dikutu jwaloka ka ha o kuta ha bobebe kapa habohareng, o ntano kgutsufatsa dikutu tse setseng hore di lekanebolelele ba 40cm. Kgutsufatsa kapa o tlose dikutu tsa ka thokotse setseng. Tlosa mahlaku ohle.

Miniatuur- en grondbedekkingrose kan bloot met ’nheiningsnoeier gefatsoeneer en netjies gemaak word.Dirosa tse nyenyane le tse kwahelang mobu di itlhokela feelahore di fuwe sebopeho le hore ho hlekwe pela tsona ka sekuti sadifatjana.

WENK: Snoei rose swaar net as jy die grond na die snoeiverryk en gedurende die groeiseisoen ’n bemesting- ennatmaakprogram volg.KELETSO: O pome dirosa ka matla feela ha o matlafatsa mobuka morao ho hore o kute, mme o latele lenaneo la ho nontshamobu le ho nwesetsa nakong ya selemo ya ho mela.

8

Kraggereedskapveiligheid en -instandhoudingDit is belangrik om die eienaarshandleiding te lees enverstaan voordat jy jou kraggereedskap die eerste keergebruik.

Veiligheid en instandhouding Tshireletso le tlhokomelo

Dra ’n goedgekeurde veiligheidshardehoed met ’n vensterwanneer daar met ’n kettingsaag of ’n hoogsnoeiskêr gewerkword.Rwala katiba ya tshireletso e thata mme e le e dumelletsweng eena le sesireletsi sa mahlo ha o sebedisa disaga tsa metjhene ledikere tsa mofeng o molelele.

Dra swaardiens glyvaste handskoene.Rwala disireletsi tsa matsoho tse boima mme hape di sa thelle.

Beskerm jou gehoor met oorproppe of oorskutte.Sireletsa ditsebe tsa hao ka dithiba ditsebe kapa dikupetsaditsebe.

Dra ’n veiligheidsbrilof oogbeskerming.Rwala diborele tsesireletsang kapasesireletsi sa mahlo.

Dra veiligheidstewels met staalneuse englyvaste sole.Rwala dieta tse sireletsang menwana yamaoto ka tshepe, mme disolo tsa tsonae le tse sa thelleng.

Klere moet sterk wees en knus pas. Vermy los baadjies, serpe,dasse of juweliersware wat in die masjinerie verstrengel kan raak.Diaparo di tlamehile ho ba tse matla le tse lekanang hantle. Sesebedise dibaki tse hlephileng mmeleng, dikhafo, ditae kapamabenyane a ka tshwasehang metjheneng.

Maak seker dat jy die regte veiligheidstoerusting gebruik voordatjy begin.Pele o qala netefatsa hore o sebedisa sesebediswa sa tshireletsose nepahetseng.

Tshireletso le tlhokomelo yadisebediswa tsa matlaHo bohlokwa ho bala le ho utlwisisa bukana ya mong’asesebediswa pele o kgakola sesebediswa sa hao.

9

Versorging en instandhouding vanmasjinerieHou jou kraggereedskap in ’n goeie toestand. Gebruik altyd ’nStihl-spesialishandelaar om jou masjinerie in stand te hou enstuur hulle gereeld in vir versiening.

Versorging van jou kettingsaag� Hou die kettingsaag in ’n goeie toestand deur dit skerp tehou.� In die geval van petroltoerusting, berg brandstof enkettingsmeermiddel in behoorlik gemerkte veiligheidshouers.� Beskerm die leistaaf en ketting in die skede wanneer diemasjien nie gebruik word nie.

Versorging van jou heiningsnoeier� Verwyder stof en vuiligheid van die masjien wanneer jyklaar is daarmee (moenie ghriesoplosmiddels gebruik nie).� Maak die lemme skoon deur ’n harsoplosmiddel daarop tespuit en laat die motor ’n kort rukkie loop om dit eweredig teversprei.� In die geval van petroltoerusting, berg die brandstof enkettingsmeermiddel in behoorlik gemerkte veiligheidshouers.� As die masjien vir lang tydperke gebêre word, moet diebrandstof uit die brandstoftenk en vergasser getap word.Wend ’n dun lagie olie of roesweerder op die lemme aan enbeskerm die lemme in die skede.

Tlhoko le tlhokomelo ya metjheneBoloka disebediswa tsa hao tsa matla di le boemong bo botle.Kamehla sebedisa morekisi wa setsebi wa STIHL bakeng satlhokomelo ya metjhene ya hao mme o e romele ho yantjhafatswa nako le nako.

Tlhokomelo ya sekuti sa hao sadifatjana� Tlosa lerwele le ditshila motjheneng hoba o qete ho osebedisa (seke wa sebedisa diqhibidisa mafura).� Hlwekisa mahare ka ho a fafatsa ka seqhibidisa borekhumme o dumise motjhene hakgutshwanyane hore se o tlotse kaho lekalekana.� Bakeng sa disebediswa tsa peterolo boloka mafura lesereledi sa ketane/metjhene dikaneng tsa polokelo tsetshwailweng ka ho loketseng.� Ha motjhene o bolokwa nako tse telele o sa sebediswe,mafura a lokela ho ntshwa tankeng ya mafura le hokhaboreitara. Tlotsa mahare hanyenyane ka mafura kapa oli ethibelang ho rosa, mme o sireletse mahare ka mokotlana waona.

Tlhokomelo ya saga ya hao ya motjhene� Boloka ketane e le boemong bo botle ka ho e boloka e lebohale.� Bakeng sa disebediswa tsa peterolo boloka mafura lesereledi sa ketane dikaneng tsa polokelo tse tshwailweng kaho loketseng.� Ha di sa sebediswe, sireletsa mofeng le ketane kamokotlana wa tsona.

’n STIHL-vylstel sluit in ’nvylhouer met ’n rondevyl, plat vyl en vylmaat in’n stewige kas.Sete ya difaele ya STIHL eakaretsa mokotla wadifaele o nang le faele etjhitja, faele ebataletseng le selekanyosa faele ka kheising etsitsitseng.

10

Wenke vir die plant eninstandhouding van ’n goeie heining� Kies die regte tipes plante met inagneming van dieklimaat, plek (son of skaduwee), grootte en skaal van diespesifieke ontwerp.� Begin met plante wat almal ongeveer dieselfde grootte is.� Plant met die aanbevole tussenafstande in ’n goedvoorbereide sloot. Gooi baie kompos en wortelstimulerendekunsmis in die sloot.� Sny dit na die plantery terug tot ’n eenderse grootte om’n digte raamwerk te bevorder.� Snoei gedurende die groeiseisoen gereeld elke vier totses weke en verwyder so min as moontlik nuwe groeiselsmaar met behoud van die fatsoen en verlangde afmetings.� Die basis van die heining moet breër as die bokant weesom te verseker dat die kant effens skuins is. Dit maak ’nheining netjies tot teenaan die grond.� Voed dit gedurende die groeiseisoen met stikstofrykekunsmis om gesonde groen blare te bevorder.

Die snoei van heinings Ho kuta difatjana

’n Vinnige gids vir tipes heinings met groeiafmetings.Tataiso ya kapele ya mefuta ya difatjana tse nang le ditekanyo tsakgodiso

Pics of trimming hedges using a hedgetrimmer

Keletso ya ho jala le ho bolokadifatjana di le boemong bo botle� Kgetha mefuta e nepahetseng ya dijalo o hlokomelatlelaemete, sebaka (letsatsing kapa moriting), boholo le hoqadikana ha sebopeho seno.� Qala ka dimela tsa boholo bo lekalekanang.� Jala ho ya ka dibaka tse arohaneng kamoo hokgothaleditsweng ka forong e lokiseditsweng hantle. Tshelamonontsha o mongata ka forong ho kgothaletsa ho hola hametso.� Hoba o jale, dula o fokotsa ho kgothaletsa hore ho holeka ho lekalekana le ho teteana.� Kuta nako le nako diveke tse nne ho ya ho tse tsheletsengnakong ya ho hola ha dijalo, mme o tlosa dimela tsenyenyane kamoo ho kgonehang ha o ntse o bolokasebopeho le ditekanyo tse hlokehang.� Kutu ya sefatjana e lokela ho ba sephara ho feta kahodimo hore e tshekalle hanyenyane ka thoko. Hona ho etsahore sefatjana se be makgethe ho fihlela fatshe mobung.� Nako le nako divekeng tse tsheletseng nakong ya kgolofepa dijalo ka monontsha o tletseng naeterojene hokgothaletsa mahlaku le makala a matala e phetseng.

WENK: Hou heinings en siersnoeiplante gereeld in stand met ’nskerp heiningskêr. Hou die skêr onderstebo wanneergefatsoeneerde plante met kontoere en hoeke netjies gesnyword.KELETSO: Hlokomela difatjana le dimela tsa dibopeho tsefapaneng nako le nako o sebedisa sekere sa difatjana se bohale.Sebedisa sekere o se fetoletse fatshe ha o kuta difate tsebopehileng ka matswedintsweke le dikgutlo.

11

STIHL-heiningsnoeiersSTIHL Hedge Trimmers is ontwerp vir gebruik in jou tuin,parke en vir landskapinstandhouding. Hulle is slytbestand enreg vir aanhoudende gebruik in die tuin.

Hierdie STIHL Petrol Long Reach Hedge Trimmerhet ’n sterk, langer steel met ’n veranderlikestelbare snyer (0° - 135°) vir heinings wat moeilikis om by te kom en kan gerieflik naby die grondgebruik word.STIHL Petrol Long Reach Hedge Trimmer ena e nale mohwele o matla o eketsehileng o nang lelehare le ka fokotswang kapa la eketswa (0° –135°) bakeng sa difatjana tse boima ho di fihlella,mme hape e ka sebediswa habobebe haufi lemobu.

Hierdie STIHL Electric Hedge Trimmer is lig en stil met ’n hoëslagtempo.STIHL Electric Hedge Trimmer ena e bobebe, e thotse mme ephakisa ho duma.

Hierdie STIHL Cordless Hedge Trimmer gebruik kragtigelitiumioon-batterye vir ’n stil en sterk snoei sonder emissies.STIHL Cordless Hedge Trimmer ena e sebedisa dibateri tsaLithium-ion tse matla ho fumantsha tshebediso ya ho kuta ethotseng e matla e sa thuntsheng mesi.

Hierdie STIHL Petrol Hedge Trimmer is ’n ligteaanvangsheiningsnoeier vir algemene struikinstandhouding.STIHL Petrol Hedge Trimmer ena ke sekuti sa sefatjana saselelekela se bobebe bakeng sa tlhokomelo ya dihlahla kakakaretso.

Dikuti tsa difatjana tsa STIHLDiSTIHL Hedge Trimmers di etseditswe ho sebediswaserapeng sa hao, diphakeng le bakeng sa tlhokomelo yasebopeho sa serapa ho etsa hore di seke tsa senyehahabonolo mme di tlwaele hore serapa se dule se sebediswaka nako tsohle.

12

Die snoei van heinings Ho kuta difatjana

Siersnoeiplante kan baie verskillende fatsoene hê.Dimela di ka kutwa hore di be tsa dibopeho se ngata tse fapaneng.

SiersnoeiplanteDie fatsoenering van plante tot suigstokkies, piramiede,poedels, kubusse, koepels en selfs diere en voëls ens. is ’nkunsvorm wat met ’n bietjie oefening bemeester kan worddeur enigiemand wat gereeld heinings snoei.

Wenke vir fatsoenering� Gebruik ’n digte immergroen plant met klein blaartjieswat dit verdra om gesny te word en sy fatsoen goed behou,soos Buxus sempervirens of Ilex aquifolium.� Bevorder ruie groei van vroeg af en fatsoeneer ditgeleidelik of gebruik ’n raamwerk vir oplei en knip.� Effektiewe fatsoene kan binne vyf of ses jaar verkry word.Ongeduldige tuiniers kan sommige plante klaar gefatsoeneerby ’n kwekery koop. Hierdie plante moet net geplant word endie fatsoen moet in stand gehou word.

’n Raamwerk help om die fatsoen tebehou.

Dibopeho tsa dimela tse fapanengHo kuta difate o di fetola dilolipopo, diphiramiti, dintjanyana,dikhyupu, didoumu ekasitana le diphoofolo le dinonyana,jwalojwalo ke bonono bo ikgethang boo mang le mang yakutang haholoholo difatjana nako le nako a ka bo fihlellangka boikwetliso bo bonyenyane feela.

Keletso ya ho fa sebopeho� Sebedisa dimela tse sa omeng tsa mahlaku a manyane tseteteaneng tseo e reng le ha di sehwa e be di boloka sebopehosa tsona hantle jwaloka Buxus sempervirens kapa Ilex aquifolium.� Kgothaletsa dimela tsa sehlahlaho tloha bonyaneng, mmehannyane-hannyane o di nehesebopeho kapa o sebedise sebopiho kwetlisa le ho kuta.� Dimela di ka nka sebopeho setshwarellang ka nako ya dilemo tsehlano kapa tse tsheletseng. Hobasebetsi ba serapa ba senangmamello, dimela tse ding di karekwa di se di nkile sebopeho seitseng. Kahoo, tsena di hloka feelahore di jalwe mme sebopeho satsona se bolokwe.

Sebopi se thusa ho boloka sebopeho seloketseng.

13

Wenke vir die afkap van bome� Voordat jy begin, maak seker dat daar niks in dievallende boom se pad is sodat strukture en ander bome enplante nie beskadig word nie.� Dit is oor die algemeen makliker en veiliger om ’n boomte laat val in die rigting waarin hy reeds oorleun. Ditbeteken dat swaartekrag al die werk doen.� Die keep of voorsnit word gemaak deur ’n bo- en ’nondersnit te maak. Begin by die bosnit. Die keep wordgemaak aan die kant waarheen jy wil hê die boom moet val.� Daar is verskillende maniere om ’n keep te sny. Onsbeveel die konvensionele keep aan.

Die afkap van bome Ho Rema Difate

Stap 2: Begin in die geval van die ondersnit op ’n punt waar diehorisontale snit en die ent van die bosnit bymekaar sal kom. Stopwanneer jy hierdie punt bereik en verwyder die wig.Mohato wa 2. Bakeng sa leoma la ka tlase, qala moo leoma lebataletseng le tla kopanang le moo leoma la ka hodimo lefellang. Emisa ha o fihla sebakeng seo mme o tlose maqhetso.

Afkap met konvensionele keepHo rema difate o sebedisa leoma letlwaelehileng

Stap 1: Maak skoon rondom die basis van die stam om ’n veiligewerkarea te skep. Beplan twee ontsnaproetes teen ongeveer 45°in die teenoorgestelde rigting as die valrigting. Begin die bosnitop enige hoogte solank daar genoeg plek vir die ondersnit is.Sny afwaarts teen ’n hoek van 45°. Stop wanneer die snit tussen’n kwart en ’n derde van die stamdiameter diep is.Mohato wa 1. Hleka ka tlasa sefate hore ho be le sebaka sebolokehileng sa ho sebetsa. Hlophisa hore ho be le tsela tse peditseo ho ka balehwang ka tsona, tse fapaneng ka 45° le lehlakoreleo sefate se tla wela ho lona. Qala leoma le ka hodimo kae kapakae ka hodimo ha feela ho ena le sebaka se lekaneng bakeng saleoma la ka tlase. Remela tlase ka ho tshekalla ka 45°. Emisa haleoma le le kotara ho ya ho karolo ya boraro ya ho potolohakutu.

Keletso ka ho rema difate� Pele o qala, netefatsa hore sefate se wang se keke sa welahodima dintho tse ding kapa difate kapa dimela tse ding.� Ho atisa ho ba bobebe le ho ba polokehong ho remasefate hore se wele kamoo se seng se sekametse ka teng. Senase bolela hore matla a lefatshe a ka thusa haholo.� Leoma le etswa ka ho seha ka hodimo le ka tlase. Qala kaleoma la ka hodimo. Leoma le etswa ka hlakoreng leo obatlang hore sefate se wele ka ho lona.� Ho na le ditsela tse fapaneng tsa ho etsa leoma. Re sisinyaleoma le tlwaelehileng.

14

Die afkap van bome Ho Rema Difate

Dit kan baie gevaarlik wees om bome en takke af te kap.Raadpleeg ’n deskundige voordat jy ’n boom afkap.Ho rema difate le ho seha makala ke ntho e ka bang kotsi.Rerisana le setsebi pele o rema sefate.

Stap 6: Wanneer jy takke snoei, hou die takspanning (2) en -kompressie (1) in gedagte sodat die leistaaf nie in die snitvasgeknyp word nie. Om dit te vermy, maak ’n drukverligtingsnitaan die kompressiekant (1) van die tak hoogstens een derde vandie takdiameter diep en maak dan ’n drukverligtingsnit aan diespanningkant (2).Mohato wa 6. Ha o kuta makala hlokomela kgatello (2) le teteano(1) hore mofeng o seke wa tshwaseha ka hara leoma. Ho thibelahona, etsa leoma le thusang ka hlakoreng la teteano (1) la lekalasebakeng se sa feteng karolo ya boraro ya ho potoloha lekala,mme o ntano etsa leoma le thusang ka hlakoreng la kgatello (2).

Stap 5: Nadat die boom geval het, kan jy begin om die takke teverwyder en die boom in stompe op te sny. As die boom teen ’nskuinste lê, begin by die bopunt van die skuinste en werk af naonder. Dit voorkom dat rollende stompe ’n gevaarlike situasieskep.Mohato wa 5. Hang hoba sefate se we, o ka qala ho tlosa makalamme o reme sefate ho ntsha mahong. Haeba sefate se lesebakeng se theohelang, qala ka hodimo mme o theohele tlase.Hona ho thibela mahong a thethehang hore a se bake kotsi.

Stap 4: Beweeg weg van die boom af met jou beplandeontsnaproete langs maar moet NOOIT direk agter die boominbeweeg nie omdat jy ernstig beseer kan word as dieboomstomp tydens die val uitskop. Moenie jou rug op ’n vallendeboom draai nie. Staan vinnig 6 m terug van die boom af en, indienmoontlik, agter ’n staande boom.Mohato wa 4. Sutha sefateng, o lebe sebakeng seo ohlophiseditseng hore o tla balehela ho sona, empa o SEKE wapota sefate ka morao kaha o ka lemala haholo ha sefate se karahela morao ha se ewa. Seke wa furalla sefate se wang. Tjhetjhellamorao kapele ho fihla sebakeng sa 6m ho tloha sefateng mme haho kgoneha ema kamorao ho se seng se emeng.

Stap 3: Die agtersnit is die derde en finale snit en word aan dieteenoorgestelde kant van die stam gemaak ongeveer 3 cmbokant die ondersnit. Saag stadig horisontaal en stop wanneer jyhoogstens 3 cm van die keep af is sodat dit as skarnier kan dien.Mohato wa 3. Leoma la ka morao ke la boraro le ho qetela, mmele etswa ka thoko ho kutu sebaka sa 3cm ka hodima leoma le katlase. Seha butle ka ho batalla mme o emise ha o fihla sebakengse seng ka tlase ho 3cm ho tloha leomeng hore e be moo sefatese tla itshetleha teng.

15

STIHL-kettingsaeSTIHL vervaardig en vervolmaak al 80 jaar lank kettingsae.Hierdie ondervinding, tesame met uitmuntende gehalte, hetSTIHL-kettingsae no.1 in die wêreld gemaak.

Hierdie STIHL Petrol Pole Pruner het ’n verlengbare steelwaarmee jy tot 5 m bokant die grond kan bykom. Dis perfek virdaardie onbereikbare dooie takke.STIHL Petrol Pole Pruner ena e na le mohwele o molelele o kalelefatswang ho fihla sebakeng se ka bang 5m ho tloha fatshe.E loketse haholo makala a shweleng a fihlellehang ka thata.

Hierdie STIHL Electric Chainsaw is ’n ligte en stil kettingsaag omklein boompies en takke af te saag en is ideal om brandhout opte saag.STIHL Electric Chainsaw ena ke saga ya motjhene e bobebe le ethotseng e sebedisetswang ho rema difate le makala amanyenyane mme e loketse ho saga patsi ya mollo.

Hierdie STIHL Petrol Chainsaw is perfek om hout uit te dun,brandhout op te saag en klein boompies en takke van tot 30 cmdik af te saag.STIHL Petrol Chainsaw ena e loketse haholo bakeng sa hofokotsa ho teteana ha difate, ho rema patsi ya mollo le ho remadifate tse nyenyane le makala a fihlang ho potoloho ha 30cm.

Disaga tsa motjhene tsa STIHLE se e le dilemo tse fetang 80 ba STIHL ba ntse ba etsa le hontlafatsa disaga tsa motjhene. Boitsebelo bona ha bokopanngwa le boleng ba boemo bo hodimo, bo entse horedisaga tsa motjhene tsa STIHL e be tse tswang kapelelefatsheng ka bophara.

16

Toets Teko

Probeer om nie in jou boek te kyk as jy hierdie toets aflê nie. Leeselke stelling versigtig. As jy saamstem met ’n stelling, merk diegesig wat wys dat jy daarmee saamstem ☺, of die gesig wat wysdat jy nie saamstem nie �.Leka hore o seke wa sheba bukaneng ya hao nakong ya tekoena. Bala polelo e nngwe le e nngwe ka hloko. Haeba odumellana le polelo, tshwaya letshwao le bontshang hore o adumela ☺; mme ha o hana o tshwaye letshwao le bontshanghore ha o dumele �.

☺ = Ek stem saam Ke a dumela� = Ek stem nie saam nie Ke a hana

1. Dit is raadsaam om alle plante enige tyd van die jaar te snoei.1. Ho molemo ho kuta dimela tsohle nako efe kapa efe yaselemo.............................................................................................................................................................☺ �

2. Daglelies is ’n goeie voorbeeld van ’n meerjarige plant wat eenmaal ’n jaar verdeel moet word.2. Dilili tsa motshehare ke mohlala o motle wa semela se saomeng se hlokang ho arolwa hang ka selemo..............................................................................................................................................................☺ �

3. Baie groot struike baat daarby om tot op die grond gesnoei teword.3. Dihlahla tse ngata di fola molemo ha di kutwa ho fihlamobung............................................................................................................................................................☺ �

4. ’n Hoogsnoeiskêr kan as gevolg van sy verlengbare steel tot 5m bo die grond bykom.4. Sekuti sa mohwele o molelele sa STIHL se ka fihla bohole badimitara tse 5 ho tloha fatshe ka lebaka la mofeng wa sona o kalelefatswang............................................................................................................................................................☺ �

5. ’n 3-snit-tegniek is ’n basiese betroubare metode om aan te leervir die afkap van klein boompies.5. Mokgwa wa maoma a mararo ke wa motheo, o tshepahalang ohlokang hore o ithutwe ha o rema difate tse nyenyane............................................................................................................................................................☺ �

17

Gaan na die Stihl-webwerf www.stihl.co.zavir die antwoorde.

Bakeng sa ho fumana dikarabo etela ho webesaete yaSTIHL: www.stihl.co.za

10. Die basis van ’n heining moet smaller as die bokant wees.10. Kutu ya sefatjana e lokela ho ba tshesano ho feta ka hodimo.

...........................................................................................................................................................☺ �

9. Dit is verstandig om ’nhelm met ’n venster enoorskutte,veiligheidstewels en -broek te dra as jy met ’nkettingsaag werk.9. Ho molemo ho rwaladisireletsi tsa matsoho,katiba ya tshepe e nangle sesireletsi sa mahlo ledikupetsi tsa ditsebe,dieta le borikgwe batshireletso ha o sebedisasaga e dumang.

..................................................☺ �

8. ’n Snoeiskêr is die beste om meerjarige plante mee te snoei omhulle fatsoen te behou, om dooie blomme uit te knip en teverdeel.8. Dikere di loketse haholo ho sebedisetswa ho kuta dimela tse saomeng ho boloka sebopeho sa tsona, dintlha tse shweleng lemoo di arohanang teng............................................................................................................................................................☺ �

7. ’n Stihl koordlose heiningsnoeier word deur ’n litiumioon-battery aangedryf, wat stil, kragtige werking verseker.7. Sekuti sa difatjana se senang mohala sa STIHL se fumantshwamatla ke bateri ya Lithium-ion e netefatsang tshebediso ethotseng e matla............................................................................................................................................................☺ �

6. Stihl-kettingsae is as petrol- en elektriese modelle beskikbaar.6. Disaga tsa motjhene tsa Stihl di fumaneha ka mefuta yapeterolo le ya motlakase............................................................................................................................................................☺ �

22