19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o...

22

Transcript of 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o...

Page 1: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi
Page 2: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

Collana manuali tecnici CNSAS a cura della Direzione del Corpo Nazionale Soccorso Alpino e Speleologico Via Petrella 19 - 20124 Mill�llOTECA DEL G.S.A.G.S . • CA www.cnsas.lt �ii± _____ _

N' Prog. �S� .. _----­

ATTENZIONE!

Il contenuto del presente lavoro, che si propone come strumento di formazione tecnica per la progressione in sicurezza, la prevenzione degli incidenti e per una corretta gestione del salvataggio di un infortunato, non impegna l'autore né l'editore per eventuali danni o incidenti derivanti dall'uso et o dall'interpretazione delle tecniche illustrate. La fase di apprendimento dei contenuti del presente manuale deve essere seguita dalla Scuola Nazionale Tecnici

Soccorso in Forra, in attuazione dello specifico piano formativo.

© Copyright 2013 Direzione Corpo Nazionale Soccorso Alpino e Speleologico

Ogni diritto sui contenuti del presente manuale è riservato, ai sensi della normativa vigente per tutti i paesi. La riproduzione, la pubblicazione e la distribuzione, totale o parziale, di tutto il materiale originale contenuto nel presente volume, sono espressamente vietate in assenza di autorizzazione scritta da parte della Scuola Nazionale Tecnici Soccorso in Forra del CNSAS

P edizione marzo 2013

ISBN 978-88-95656-02-1

ASSOCIAZIONE ITALIA NA CANYONING

www.aic·canyoning.it

Page 3: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi
Page 4: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

CORPO NAZIONALE SOCCORSO ALPINO E SPELEOLOGICO

Scuola Nazionale Tecnici

Soccorso in Forra

MANUALE TECNICO DI

PROGRESSIONE E SOCCORSO IN FORRA

Page 5: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

testi di GIUSEPPE ANTONINI

fotografie GIUSEPPE ANTONINI

OSKAR PIAZZA

fotografie extra testuali GIUSEPPE ANTONINI

elaborazione immagini GIUSEPPE ANTONINI

supervisione al testo MAURIZIO BIONDI (t)

ROBERTO FRISINGHELL I FRANCO GIACOMELLI

OSKAR PIAZZA GIOVANNI PIZZORNI

ANDREA PRATI MAURIZIO ZAPPA

Page 6: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

LA SNAFOR

La Scuola Nazionale Tecnici Soccorso in Forra nasce nel 2005, dall'incontro dei tecnici specialisti provenienti dai settori del Soccorso Alpino e del Soccorso Speleologico e, nello specifico, da SNaTe, SNaTSS e Commissione Tecnica Forre. Dopo aver strutturato il regolamento ed il piano formativo, la SNaFor si è immediatamente impegnata nella realizza­zione del manuale tecnico di progressione e soccorso in forra. II presente lavoro è il risultato di 5 anni di riunioni e di sessioni fotografiche specifiche o ritagliate durante le attività

didattiche svolte sul territorio della penisola. Questo manuale rappresenta di fatto il riferimento tecnico e didattico per tecnici ed istruttori, augurandosi che possa essere per tutti una traccia da seguire nell'organizzazione di eventi formativi e di addestramento. Per quanto possa sembrare incauto dirlo, ci si augura anche che le tecniche ed i materiali illustrati in queste pagine vengano presto superati, con l'affacciarsi di novità migliorative in fatto di sicurezza. Buona lettura

Istruttori Nazionali Tecnici di Soccorso in Forra-INFor (2005-2012)

Giuseppe Antonini, Maurizio Biondi (t), Roberto Frisinghelli, Franco Giacomelli, Mauro Mabboni, Oskar Piazza, Giovanni Pizzorni, Andrea Prati, Ennio Rizzotti, Maurizio Zappa

MANUALE TECNICO DI SOCCORSO IN FORRA U Scuola Nazionale Tecnid

Soccorso in Forra

Page 7: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa­reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi che si verificano quando un fiume o un torrente incidono vigorosamente il pro­prio letto. Sappiamo anche che, il primo uomo che approcciò questi ambienti con mentalità "torrentistica" fu il grande speleologo francese Edouard-Alfred Martel che, negli anni a cavallo fra XIX e XX secolo, compì alcune imprese straordinarie quali la traversata della grotta di Bramabiau nella Tarn o la discesa del canyon del Verdon, allora non regolato dalla presenza delle dighe che attualmente ne limitano la portata. Di acqua sotto i ponti (e nelle forre evidentemente), è proprio il caso di dirlo, ne è passata, da quei tempi epici, veramente tanta. Diverse e opposte scuole di pensiero vorrebbero collocare le forre, ovviamente, in modo diametralmente e for­temente contrastante: chi nel mondo della speleologia, chi nel mondo dell'alpinismo. Mi piace pensare e definire le forre come una sorta di "cerniera" che, anziché dividere questi due mondi appa­rentemente incompenetrabili, sanno unire due realtà per certi versi molto simili. Una sorta di moderna "terra di mezzo" che, seppur non popolata da creature fantasiose e fiabesche, vede agire sempre più numerosi frequentatori certamente un poco particolari nei loro "abiti" e non sempre "capiti" da chi li vede sbucare magari a ridosso di una frequentata piazza. Il manuale che, dopo non poche difficoltà, vede la luce è stato con impegno preparato ed è la conferma oggettiva che le forre sono una vera e propria linea di connessione fra culture e tecniche apparentemente diverse, quella speleo e quella alpina appunto. L'unione, senza scomodare annosi motti, è in grado di fornire risultati e compiacenze diversamente imperfetti. Il frutto tangibile di questa sinergica collaborazione fra soggetti con provenienze disuguali, culture dissimili seppur uniti da competenze conformi è assolutamente di primo ordine e rende ampio merito ai diversi soggetti interessati. Materiali, tecniche di progressione e tecniche di soccorso, sono accortamente trattati incardinandosi su anni di esperienza e basandosi su concrete conoscenze. Il mio ringraziamento personale ed istituzionale va indistintamente a tutti coloro che, a vario titolo, si sono spesi per questo manuale "sforrando" esausti ma soddisfatti come al termine di una composita progressione.

Piergiorgio Baldracco Presidente Nazionale CNSAS

Page 8: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi
Page 9: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

_ INDICE

Indice

1. LA SNAFOR .................. ........ ......... ............... . . .... . . . . . ...... .. . . . . . .. . ....... ....... . . ... . . . . . . .. ... . . . . . .. .. . . . . . . . .. ........ . . . . . . . . . ... 5

2. AMBIENTE E SICUREZZA . . . . . . . . ...... . .. .. . . . . . . . . ........... . . . . . .. . ............ .. .... . ... . . . . . .. . . .......... . .......................... . . ....... .. 7 LA FORRA, L'AMBIENTE .......................................................................... .......................................................... ............... . . . . . . . . 8

LA MODERNA TECNICA DI CANYONING ...... . . . . . . . . . . ....... . . . . . . ...... . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ................................................ 11

I PERlCOU OGGETTIVI ................................................... ............................................................... ....................................... 13

SICUREZZA IN FORRA, FILOSOFlA ................ . . . . . . . . . . . ....................... . . . . . . . . . . . .......................... . . .... . . . . . ................ . . . . .. . . . ...... . . . . .... 15

ANAUSI DEL RISCHIO .......................................................................................................................................................... 16

PROCEDURE DI SICUREZZA E LINEE GUIDA ......... ................................................................. . . ..................................... ...... . . . . 20

BUONI CONSIGLI .................................... ..................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................ .......................................................... 21

L'ACQUA, LA FORZA, I MOV1MENTI ........................................................................................................................................ 22

TRAPPOLE ACQUATICHE, I SIFONI ......... . . . ........ ....................................................... ... . . ........................ . . . . . . . . . . . . . ...... . . . . ......... 51

ALTRI PERICOLI ................................................................................................................................................................... 54

LA PIENA ................................................. . . . . . .............................................................. . . ............................... . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 58

ALTRI PERICOLI . . . . . . ................... . . . . . ..................................................................................................................................... 62

3. EQ UIPAGGIAMENTO PERSONAL E .................................................... ........ ............................... .................... 63 CARATTERISTICHE ......... . . . . . . . .............. . . . . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................................. 64

CASCO ................................................................. ................................................................................................................ 76

IMBRAGO ED ATTREZZI ..................................... . . . . .. . . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . ..... . . . . . . . . . . . .. . . . .. . . . . . . ....... ...... . . . ........... 77

LONGES E/O CORDINI DI POSIZIONAMENTO ......................................................................................................................... 80

ABBIGLIAMENTO E CALZATURE .............................................................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . ...................... 83

TRASPORTO E PROTEZIONE DEI MATERIALI .......................................................................................................................... 86

COME PORTARE IL SACCO ...................................................................................................................... . . ...................... . . . . . . . 87

TRASPORTO E PROTEZIONE DEI MATERlAU . . . . . . . . . .......... . . . . . . . . . . .. . . . . ............. .......................................................................... 93

MANUALE T ECNICO DI SOCCORSO IN FORRA U Scuola Nazionale Tecnici

Soccorso in Forra

Page 10: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

" MANUALE TECNICO DI P.ROGRESSIONE E -) ... . >._- soè:co

·RscfIrÙ:ORR.iC

· '.�" INDICE

MATERIALE DI SOPRAWIVENZA ...........................•........•...........................•................ . . . . ......................•.... ...... ........... ........... 94

DOTAZIONI SPECIALI ........................................................................................................................................................... 95

4. EQUIPAGGIAMENTO COLLETTIVO . . ... . . .... .. . .. ... . . . . . .. .. . . . . . .... . . . . .. . ... . . . . .... . . .. . ... . . . . . ... .. . . ... . . . . . ... .. . . . ... .. . . . ... . .. . . ... 97 CARATTERISTICHE ............................................................................................................................................................... 98

MATERIALE PER L'ATTREZZAMENTO ...................................................................................................................................... 106

ORGANIZZAZIONE DEL MATERIALE COLLETTIVO . . . . .............. ......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 SQUADRA ATTREZZISTI . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ . . . . . . • . . . . . • . . • . . . ........ . • . . . . . . . . . . . . ................................................ 109

KIT TRAPANO ............................................................................................................................................................ 110

KIT ATTREZZISTI ....................................................................................................................................................... 111

KIT CORDA 1 E 2 ........................................................................................................................................................ 112

SQUADRA BARELLA ................................................................ ........... .............................................. .............. 113 KIT CORDA CALATA BARELLA ...................................................................................................................................... 114

KIT CORDA 1 E 2 ...................... ......... ......................... . . . . . . . . . . . . . . . ........................... . . . . . ....................... . . . . . . . . . .......... . ...... 115

SQUADRA RICERCA/PRIMO INTERVENTO . . . . . . . . . . . ........ . . . . . . . . . . ........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................. ....................... 117 KIT CORDA 1 E 2 ............. . . . . . . . . .......................................................................... . . . . . . . . . . . . .................... . . . ...................... 118

KIT CORDA EMERGENZA ............................................................................................................................................. 119

TRATTAMENTO DELLA CORDA ..................................................................................................................................... 120

KIT BOUlE - GESTIONE CORDA .................................................................................................................................. 121

5. COMUNICAZIONI: CODICE VISIVO E SONORO . .. ... .. . . . .. . . . . . . . ... . . . .. ... . . . . . .. . . . ... . . . . ... .. . .. . . . ..... . . . . ... . . . . . . ... . . . . . . . . . . 127 COMUNICAZIONI ................................................ ............................................................... . . . . . . ............................................ 128

COMUNICAZIONI RADIO ...................................................................................................................................................... 130

CODICE VISNO E SONORO .................................................................................................................................................. 134

6. NODI . . . . . . . ... . .. .. . . . . . . . . .. ... . .... . . .... . . . . . .... . . .. . . . . . . . . . . . . . . . ..... . . . . ..... . . ..... . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . ... . . . ...... . . . . . .. . . . . .. .. . . . . . . ... . . . . . 143 TIPOlOGIA DEI NODI .......................................................................................................................................................... 144

NODI DI VINCOLO ............................................................................................................................................................... 146

BOLINA SEMINFILATO (RINFORZATO) ................................................................................................................................... 148

Ol Scuola Nazionale Tecnici

Soccorso in Forra MANUALE TECNICO DI SOCCORSO IN FORRA

Page 11: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

MANUALE TECN!.çQJQ!J P,�O�OtJE.EGj INDICE SOCCO�f"H:'

BOLINA DOPPIO ........................................................ ................ . . . . . . . . ................................... . . . . . .......................................... 149

GUIDE CON FRIZIONE ...............................•........•..................•...........................................•.................•............................... 151

GUIDE CON FRIZIONE DOPPIO ........... . . . . . . . . . . ....................................................... ....... .......................................................... 152

NODO A STROZZO ...........................•.........• .............................................•.............................................................•............. 153

NODO BARCAIOLO ........ . . . . . . . . . . . . . ..........................•.................................. .................•......................................................... . . 154

NODI DI GIUNZIONE ...............•.......••........•........•• ............................................•.......•........... . . . . . . . . .............. ............•............ 155

GALLEGGIANTE ............................................................. ...................................................................................................... 156

GALLEGGIANTE DOPPIO ................................ .................................................................. ................................ . . . . ................ 157

INGLESE DOPPIO .................... ............................................................................................................................................. 158

OTTO TRIPLO . . .................................................................................................................................................................... 159

NODO FETTUCCIA ............................................................................................................... . . . . . ........................................... 160

NODI SCORREVOLI ........................................................................... ................ . . . . . . ............................................................. 161

MEZZOBARCAIOLO .............................................................................. ................................................................................ 163

DA MEZZOBARCAIOLO A BARCAIOLO ......................................................................... ........................................................... 164

MEZZOBARCAIOLO IN RECUPERO .............................................................................. ........................................................... 165

MEZZOBARCAIOLO RINFORZATO .......................................................................................................................................... 166

MEZZOBARCAIOLO RADDOPPIATO .............................................................................. .......................................................... 168

FRENO CUORE ................................................................................................................................ ............................... ...... 169

NODI AUTOBLOCCANTI (NAB) ....................... ................................. . . . . ...................... . . . . . ............................ ........................... 170

MACHARD ............................................... ..................... ................................................... . . ................................. ................. 172

BACHMANN ......................................................................................................................................................................... 173

TRECCIA ............................................................... .............................................................................................................. 175

EDI ................................................................................................ ..................................................................................... 176

CUORE ............................... ................................................................................................................................................. 178

NODI SPECIALI ............................................................................. . . . . . . ...................... ............................................... ............ 180

FALSA ASOLA . . . ................................................................................................................................................................... 181

MEZZO MARGHERITA .......................................... ....... . . . . . . ........................ .......... .................................................................. 182

MANUALE TECNICO DI SOCCORSO IN FORRA U Scuola Nazionale Tecnici

Soccorso in Forra

Page 12: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

_ INDICE

7. TECNICHE DI PROGRESSIONE ......................................................................................... . .... . . ................. . 185 ARRAMPICATA E DISARRAMPICATA . . . . . . . . . . . ........................................ . . . . . . . . . . . . . . . ........................ ............................................. 186

TOBOGA ......... . . . ..................................... ......... .... . . . ....... ........................... . . ............. ........................................................... 188

TUFFO VERTICALE ............... .................................................. ....................... .............. .................. . . . .................... ................ 192

TUFFO PLANARE . . . . . . . . . . .............. . . . . . . . . . . ....................... . . . . . . . .................... .......................................... ................ .................... 195

TUFFO FRENATO ................................................................. ......................... ...... . . . . ....................................... . . . . . ................. 196

PROGRESSIONE ACQUATICA: FLOTTING . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . .... . . . . . .............. . . . ....... . . . . . ... . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . ....................... . . . . . . . . . . . 197

ATTRAVERSARE IL FIUME ................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................ .............. ..................................... . . . . ....... ........... .................. 198

8 LA CATENA DI SICUREZZA ....................................................................................................................... 207 LA CATENA DI SICUREZZA ................ ........................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................. .................................................................... 208

9. ANCORAGGI ...... . . ............... ... .... .. ......... ..... . . . ........ .................. ........ .. . . . . . . . . . . . . . . . . ..... ................................. 217 GENERALITÀ . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . ............... . . . . . . . . . . ................... ...... . . . ................. ..... . . . . . . . . . . . ............................ 218

POSA IN OPERA DI TASSELLI ......................... .............................. ................ ............ . . . . . . . ..................................................... 220

ANCORAGGI . . . . . . . ............... . . . . ......................................... . . ........ . . . . . ........................................ .................. ............................ 222

ANCORAGGI SPECIALI ............................................................... . . . . . ...... . . ... . . . . . . . ............... .................................................... 223

ATTREZZAMENTO MANUALE . . . . . . . . . . . ............ ........... . . . . . .............. . . . . . .............. . . . . . . . . . . . .............................................................. 224

ATTREZZAMENTO CON TRAPANO ............... ............................................... ..... . . ....... ....... . . . . . . . . . . . . . . ......................... ................ 227

SOSTE SU TASSELLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................. .......................................... . . . . . . . ....................................... ........... 229

ALBERI E BLOCCHI ................................... ..... ................... ..................... ...... .............................. .............. ............................ 231

CLESSIDRE . . . . . . . . . . . . ............................................. ............... . . . . . . . . . . . . . ....... . . ....... ..................................................................... 232

CATENE ED ANCORAGGI PERMANENTI . . . ...................................... ..................... ............ .................... ....................... .... . . . . . . . . . 234

ATTACCHI UMANI . . . . . . . . . . ......... .................................... . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .... . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . .............................................. .... . . . . . . . . . 237

ANCORAGGI PER IL SOCCORSO . . . . . . . . . . . ............................... ..... .................. ..... .................................. ................. . . ..... ............ 239

10. CONFIGURAZIONE DELLA SOSTA ............................................... ......... ......... ....... . . .......................... . . . . ... 243 CONFIGURAZIONE DELLA SOSTA . . . . . . . . . ................ . ................ ............................ ................................................ .................... 244

FACILITARE IL RECUPERO DELLA CORDA . . . . . . . . . . . . . ................ ....... . . . ................ . . . . . .. . . . . . . ........... . . . . . . ............. . . . ................ . . . ...... 248

M Scuola Nazionale Tecnid

Soccorso i n Forra MANUALE TECNICO DI SOCCORSO IN FORRA

Page 13: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

11. USO DEL DISCENSORE . . .... . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . ... . . . . .. ............ . ......... . ..... . . . . . ... .. . . . . . .. . . . . .. ... . . . ......... . .. . . ............ . . 251 OTTO .................................................................................................................................................................................. 252

OTTO CLASSICO - INSERIMENTO DELLA CORDA ............... ..................................................................................................... 254

OTTO - MODULA2IONE DELLA VELOCITÀ ............................................................... . . . ...................... ............ .......................... 256

OTTO VERTACO - MODULA2IONE VELOCITÀ .......................................................................................................................... 257

OTTO VELOCE - MODULA2IONE VELOCITÀ ............ . . . .......... . . .... . . . . . . . . . . . . ................. .......................................... . . . ................... 258

OTTO VERTACO - ASOLA DI BLOCCAGGIO ............................................................................................................................. 259

OTTO VERTACO - CONTROASOLA ..................................... ......................... . . . . . ...................................................................... 260

OTTO - USO SCORRETTO .................. . .................................................................................................................... .............. 261

OTTO CLASSICO - ASOLA DI BLOCCAGGIO ............................................................................................................................ 262

OTTO CLASSICO - CONTROASOLA ........................................... . . ........................................................................................... 263

OTTO IN DOPPIA - MODULA2IONE VELOCITÀ ........................................................................ . . . . . .... . . .......... .......................... 264

OTTO IN DOPPIA - ASOLA DI BLOCCAGGIO ....................................................................................................................... " .. 265

OTTO IN DOPPIA - CONTROASOLA ..... . . . . . . . . . . . ........................................................... ....... . . . . . . ............................................... 266

OTTO IN DOPPIA - MODULA2IONE VELOCITÀ ." ...... "" .... " .. " .. "" ...... "." ...... " .. " ..... " ..... " ...... "" .............. " .. ,, ....................... 267

OTTO IN DOPPIA - ASOLA DI BLOCCAGGIO . . . . . . . . ................................................................................................................... 268

OTTO IN DOPPIA - CONTROASOLA .................................................................................................... ................................... 269

PIRANA .................................................. . . ................ ..................................................................................... . . . . . . . . .............. 270

PIRANA - MODULA2IONE VELOCITÀ .................................................................... . . . . . .. . ............... ....... . . . . . .............................. 271

PIRANA - ASOLA DI BLOCCAGGIO ................................... .................. . . . . . . .............................................................................. 273

PIRANA - CONTROASOLA DI BLOCCAGGIO ................................................................................... .. . . . . . . . . ............................... 277

PIRANA IN DOPPIA - ASOLA DI BLOCCAGGIO ........................................................................................................................ 278

PIRANA IN DOPPIA - CONTROASOLA .... . . . ................ ............................................................................................................. 280

ANSA BLOCCATA SU PIEDE ................................................................................ . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . ......... ........................... 281

12. PARTENZA DALLA SOSTA .. . . ..... . . . . . . .... . ..... ... ............... .......... . ..... ...... . . . .. . .. . . . .. . . . . . ... . . . . .. .. .. . . . . . . . . . . . . .... . . . . . .. 283 PARTENZA DALLA SOSTA ......................................................................................................... ............................................ 284

MANUALE TECNICO DI SOCCORSO IN FORRA

� fd Scuola Na,zionale Tecnici 'W' Soccorso In Forra

Page 14: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

_ INDICE

13. CORDA SVINCOLABILE . ... . . . . . . . ... . . . . . ..... . . . . . . . . . . ....... . . . ..... . . . . .. . . . . . ... . . . . . . . .... . . . . .... . . . . . . . . . . . ...... . . . . . . . . . . . .. . . . . . .... 297 SU MEZZOBARCAIOLO ......................................................................................................................................................... 298

SU ANCORAGGI SCOLLEGATI ................................................................................ . . . . . . .................................. ................ . . ..... 307

SU OTTO A BATTUTA ............................................................................................................................................................ 309

SU OTTO FORO GRANDE ...................................................................................................................................................... 320

14. CORDA A MISURA . . . . . . . ... . . . . . .. . . . . . ...... . . . . . . . . . . ....... . . . . ... . . . . ... . . . ........ . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . 327 CORDA A MISURA . . . . . . .......................................................................................................................................................... 328

CORDA A MISURA SENZA VISUALE ................. .............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335 CORDA A MISURA SENZA VISUALE ................................................................................................................................... 336

GESTIONE ABRASIONI ................................................•..•..•.. ................•.................•........................•..•............... 345 GESTIONE ABRASIONI LOCALIZZATE .................................................................................... . . . . . ............. . . . . . . ................... 348

GESTIONE ABRASIONI - FALSA ASOLA .................... . . . . . .................. .................................................................................. 349

GESTIONE ABRASIONI LOCALIZZATE ....... ...................................................... . . . . . . .................. .............. ........................... .354

15. AL LESTIMENTO CORDA DOPPIA ............................................................................................................. 359 IN AUTOMOULINETTE ........ .................................................................................................................................................. 36O

DA SINGOLA SVINCOLABILE ...................................... ................................................................................... . . . . . . .................. 364

RAMI SINGOLI DI CORDA DOPPIA ........................................................................................................................................ 368

16. CORDA DOPPIA SVINCOLA BILE . ... . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . ........ . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371 CORDA DOPPIA SVINCOLABILE .................................. . . . . . . ................................................................................. ................... 372

17. ALL ESTIMENTO SOSTE ESPOSTE ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . ... . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... . . . . . . . . . ... . 381 MANCORRENTE RECUPERABILE ................................................................................ ............... . . . . . . . . .......... . . . . . . ..................... 382

PASSAGGIO DEL PUNTO INTERMEDIO .................................................................................................................................. 404

MANCORRENTE RECUPERABILE SU ALBERI ............................................................... ........................................................... .406

PROGRESSIONE SU MANCORRENTE ............................................................................................................... . . . . . . ................. 416

AUTOMOULINETTE ............. . . . . ...................... ....... . . . . . . . . ....................................................................................................... .422

Hl Scuola Nazionale Tecnici Soccorso in Forra MANUALE T ECNICO DI SOCCORSO IN FORRA

Page 15: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

_ �ANUt\LEI TECt:ilCO , DIffiBOGB&SSlO!::J E1 c.-" �,}:�: INDICE

AUTOMOULINETTE: VARIANTE IN TELEFERICA .................................................................................................................... .432

MOULINETTE ................. . . . . . .................................................. .............................................................................................. .433

18. ALTRE TECNICHE DI PROGRESSIONE SU CORDA . . . . . . . . . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . . .. . . . . .. . . . . . . .. ... . .. . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . 437 IL DEVIATORE .................................................................................................................................................................... .438

IL DEVIATORE - DISCESA DELL'ULTIMO ................................................................................................................................ 441

VARIANTE DEL DEVIATORE SVINCOLABILE ........................................................................................................................... 443

IL DEVIATORE SVINCOLABILE .............................................................................................................................................. 445

IL FRAZIONAMENTO ............................................................................................................................................................ 449

IL FRAZIONAMENTO IN DISCESA ......................................................................................................................................... .450

PASSAGGIO DEL NODO IN DISCESA ..................................................................................................................................... 456

DISCESA IN AUTOASSICURAZIONE ...................................................................................................................................... .464

TECNICA DI RISALITA SU CORDA ........................................................................................................................................ .467

CONFIGURAZIONE BLOCCANTE VENTRALE .......................................................................................................................... .469

CONFIGURAZIONE BLOCCANTE MOBILE .............................................................................................................................. .471

APERTURA DEI BLOCCANTI ................................................................................................................................................. .472

TECNICA DI RISALITA SU CORDA - SEQUENZA DI MANOVRA ................................................................................................. 474

COME AFFERRARE LA MANIGLIA .......................................................................................................................................... .475

RISALITA SU CORDA CON BLOCCANTI .................................................................................................................................. 476

PASSAGGIO DEL FRAZIONAMENTO IN SALITA ...................................................................................................................... .479

MANIGLIA SU FORI GEMELLI ............................................................................................................................................... .484

MANIGLIA SU FORI GEMELLI - CORRIMANO .......................................................................................................................... 485

MANIGLIA SU FORI GEMELLI - PIANI INCLINATI .................................................................................................................. .487

19. SOSTA REMOTA . . . . . . . . . . . . ... . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . .. . . .. .. . . . . ... .. . . .. . ... . . . . . . ... .. . .. ... . . . . . ... . .. ..... .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. .... 489 SOSTA REMOTA .................................................................................................................................................................. .490

20. GRANDI VERTICALI .. . . . .. .. . . . . . .. . . .. . . .. .. . .. . . .. .. .. . . . . ... . . . . . . .. .. . . .. . .. . .. . . . .. .. . . . . . . . .. . . . . . . .. . ... . . .. .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . . 497 PROCEDURE DI CALATA E RECUPERO ................................................................................................................................... 498

MANUALE T ECNICO DI SOCCORSO IN FORRA

" y Scuola Nazionale Tecnici "W Soccorso In Forra

Page 16: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

_ INDICE

PROCEDURE DI CALATA ....................................................................................................................................................... 500

SICURA DAL BASSO ............................................................................................................................................................. 503

PROCEDURE DI RECUPERO ................................................................................................................................................. .504

PASSAGGIO DEL NODO IN CALATA ............... ................................. . . ... ... . . . . .. ....................................................... 509 COSTRUZIONE DELLA TRECCIA ...................................................................................................................................... .521

21 TECNICHE DI DISATIREZZAMENTO ..... ... ..... . . . ... ......... .... . . . .... . . . .. . . .. . .. ... . .. . . . . .... . .. ...... . . . ... .. . ........... .......... 525 PROCEDURA DELL'ULTIMO ................................................................................................................................................... 526

GIUNZIONE DI CORDE ......................................................................................................................................................... 534

NODO TAMPONE. ................................................................................................................................................................. 537

OTTO A BATTUTA BLOCCATO ................................................................................................................................................ 539

OTTO A BATTUTA RIPASSATO .............................................................................................................................................. 540

OTTO A BATTUTA STROZZATO ............................................................................................................................................. .542

OTTO A BATTUTA· PROBLEMI IN RECUPERO ........................................................................................................................ 544

OTTO PRONTO ................................................................................................................................................................... .545

MOSCHETTONE SEPARATORE .............................................................................................................................................. .548

PROBLEMI NEL RECUPERO .................................................................................................................................................. .550

SACCO ZAVORRATO ............................................................................................................................................................. 552

PROBLEMI NEL RECUPERO ................................................................................................................................................... 553

22. CORDA GUIDA. . . .. .... ..................................................................................................................... 557 CORDA GUIDA ........................................... . . . . . . . . ..................................................... ............................................ . . . . . . ........... 558

23. TELEFERICA RECUPERABIL E . ....... . ...... . . . .... . .. .. .. . ... . . . ..... .. . ..... . . .. ...... .. . ..... . . . .............. . . . ...... . . . .... . . . . . ..... ... . 567 TELEFERICA RECUPERABILE ................................................................................................................................................. 568

24. CALATA A GRAPPOLO .. . . ... . ... . ...... .. . . .... . . .... . . . . . . . . ..... ....... . .... . .... . . . .. . . . . ... ... . . . ..... .. ...... .. . ...... .. . ... ... ... . ........ 591 CALATA A GRAPPOLO ........................................................................................................................................................... 592

CALATA A GRAPPOLO IN PARALLELO ..................................................................................................................................... 595

CALATA A GRAPPOLO IN SERIE ............................................................................................................................................ .599

� q Scuola Na.zionale Tecnici 'W Soccorso In Forra MANUALE TECNICO DI SOCCORSO IN FORRA

Page 17: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

MANUAta r� D1iE R� � INDICE

25. ANCORA GAL LEGGIANTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... .. . . . . . . . 601 ANCORA GALLEGGIANTE . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602

SACCA DA LANCIO PILOTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608

26. TECNICHE DI EMERGENZA . . . . ... . . . ... " " ".""""." " " " " " " ". " " "".""" . ......................... ........................ .. 611 SICURA ALL'ULTIMO IN MOUUNETTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612

VARIANTE CON CORDE GIUNTATE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617

PASSAGGIO DEL NODO SENZA ATTREZZI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622

BLOCCO DELL'OTTO · TAGLIO DEL FUSIBILE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628

BLOCCO DELL'OTTO · TAGUO IMBRAGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632

TRECCIA A MOSCHETTONI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636

NODO CECOSLOVACCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642

FRENO MOSCHETTONE DOPPIO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645

RISAUTA CON OTTO AUTOBLOCCANTE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649

27. RECUP ERO CORDE A NODI . . . . .. . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . .. . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655 RECUPERO CORDE A NODI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656

28. TECNICHE DI AUTOSOCCORSO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . ... . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . 671 INTERVENTO DALLA SOSTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672

TAGUO DELLA SOSTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680

INTERVENTO DIRETTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 684

FRAZIONAMENTO SU CORDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 690

SENZA CESOIE: TAGLIARE UNA CORDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 695

USCIRE DALLA VASCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697

AUTOSOCCORSO DAL BASSO . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 705

29. TECNICHE DI SAL VAMENTO IN ACQ UA . . . .. . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . . ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . 715 SACCA DA LANCIO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 716

MANUALE T ECNICO DI SOCCORSO IN FORRA fd Scuola Nazionale Tecnici

Soccorso in Forra

Page 18: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

_ INDICE

UOMO DI SALVATAGGIO ASSISTITO . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . ... . . ... . . ... . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . ..... 721

UOMO DI SALVATAGGIO NON ASSISmo ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............ 726

30. NEVAI E TU NNEL . . . . . . . . . . . . . .. . .. . ... . ....... . ... . .. .. . .... . .......... . ............ ......... . ......... . . . ....... . .. . .... ..... . ........... . ........ 731 I NEVAI . . ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............ . . . . . . .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . .. . . . . . . . . . . . . .......•...... . . • .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732

PROBLEMATICHE DELLA PROGRESSIONE . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... . . . . . . . ..... ... . . . . . . . . . . . ..... . . .. . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . .............. . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . 739

CORPI MORTI . . ... . . . . . . . . . .......... . . . . . . . . . . . ....... . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... . . . . . . . . . . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......... ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756

NODI TAMPONE E CORPI TAMPONE . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . ................... . . . . . . . . . ... . . . . 762

31. LA BARELLA CANy ON ............................................................................................................................. 765 ANATOMIA . . . . . . . . ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............ . . . . . . . . . ............ . . . . . . . 766

TRASPORTO DELLA BARELLA VUOTA . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . .. . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................. 779

LONGE UNE . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . ...... . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................. .............. . . . ........... . . . . . . . . . . . . 782

32. TRASPORTO DELLA BARELLA IN TORRENTE.. . . . . . . . . .. . . . . .... . . . . . . .. . .. . . . ... . . . .. . . . . .. . . . . .. .. .... . . .... . ........................ . 785 TECNICHE DI TRASPORTO DELLA BARELLA . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . ................... . . . . . . . ... . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . .. 786

TRASPORTO IN ALVEO . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .......... . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 789

PASSAMANO ...... . ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . .... . . .. . . . . . ... . . . . . ... . . . ... . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 793

CALATE BREVI . . . . . . ... . . . ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794

PASSAMANO IN STRETTOIA . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . ........ . . . . . . 796

NAVIGAZIONE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 797

MANOVRA DI ESKIMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . ...... . . . . . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... . . . . . . . . . . . ........ . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 798

CALATE BREVI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... . . . . . . . . . . . . . . . . . 799

33. CALATA BARELLA . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... ......... ...... .. . ............. .. . ...... . ............... 801 BARELLA ORIZZONTALE .................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......... . . . . . . . . . ... . . ... . . . . . . . . . . . . . . . ... . . ... . . . . . . ... . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............. 802

LEGATURA PER CALATA ORIZZONTALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . .. . . . . ..... . . . . . . 804

ORIZZONTALE - ACCOMPAGNATORE . . . . .... . . ... . . . . . . ......... . . . . . . . . . . ... . . . . .. . . . . . ... . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 805

BARELLA VERTICALE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... . . . . . . . . . . . . ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .... . . . . . . ... . . . . . . . . ... . ................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 807

LEGATURA PER CALATA IN VERTICALE ............... . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . ..... . . . . . . . . . . ...... . . . . . . . . . . . . . . . . .......... . . . . . . . . . . . . . . . .......... 810

� Id Scuola Nazionale Tecnici � Soccorso 10 Forra MANUALE T ECNICO DI SOCCORSO IN FORRA

Page 19: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

M ANUAL E TECNICO DI PRO�,R. ESSIONE E " INDICE SOCCORSO IN F ORRA " � , ,

VERTICALE - ACCOMPAGNATORE IN CODA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 811 ACCOMPAGNATORE IN CODA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 815 VERTICALE - IN TANDEM CODA E CODA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 816 VERTICALE - ACCOMPAGNATORE IN TESTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 819 VERTICALE - IN TANDEM TESTA E CODA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 820 FINE CALATA - ASSISTENZA ALLA BARELLA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 822

34. TECNICHE DI CALA TA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823 TECNICHE DI CALATA DELLA BARELLA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 824 DISPOSIZIONE DEI FRENI DI CALATA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 826 PARTENZA SEMPLICE - PENDOLO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 829 VERTICALE - ACCOMPAGNATORE IN CODA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 831

TECNICHE SPECIAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833 RIPRESA ANCORAGGI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 834 DEVIATORE DI PARTENZA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 843 SUPERAMENTO DEL NODO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849 SUPERAMENTO DEL NODO SU DEVIATORE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854

35. TEL EFERICA A GRAPPOLO ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . .. . . ... . . . . . . .. . . .. . . 857 TELEFERICA A GRAPPOLO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 858 LEGATURE DELLA BARELLA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 859 LEGATURA PER TELEFERICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 860 GRAPPOLO UMANO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 862 CONFIGURAZIONE DEGLI ATTACCHI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 864

36. RECUPERO DELLA BARELLA .... . ...... . . . ....... . ....... . . ....... . . ....... . . ....... . ...... . . . ...... . . . ..... . . ........ . ....... . . ..... . .. . ...... 867 RECUPERO DELLA BARELLA VERSO L'ALTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868 IL PARANCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 872 IL CONTRAPPESO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 876

MANUALE TECNICO DI SOCCORSO IN FORRA M Scuola Nazionale Tecnid

Soccorso in Forra

Page 20: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

SOCCORSO I N FOR

37. SCHEMI OPERAT IVI ........... . . . .... . . .. . ........................... ............ . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . ....... . . . . . ... . . . ................ . ...... 881 PREMESSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 882

SQUADRE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 883

SQUADRA SU SALTI - SEQUENZA LOGICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 885

BARELLA IN ALVEO - SEQUENZA LOGICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 898

VERTICALI IN SERIE - SEQUENZA LOGICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . 902

38 PRESCRIZIONI NELL' USO DELL' ELICOTT ERO .. ...... . . .. . .. . . ... ..... . . . . .. . . . . . . ... .. . . . . . . .. . . ...... . . . .. ..... . . ....... . .. .......... . 913 GENERALITÀ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 914

CONFIGURA2IONE DELL1MBRAGATURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 915

COLLEGAMENTI AL GANCIO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 920

39. GESTI ONE DELL1 NT ERVENT O - LI NEE GUIDA - ................................... .................................................... 923

INDI CE ..... . . .. . . .. . . ... .... . . . . . . . . . .. . .. . ....................... ......... . . ... . ... . ....... . ............. .............................. . . . ........ . . . . . . .... 933

U Scuola Nazionale Tecnici Soccorso in Forra MANUALE T ECNICO DI SOCCORSO IN FORRA

Page 21: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi

Grazie a

Umberto Galli del centro rafting «Le Marmore», per i preziosi consigli sulle tecniche di progressione in fiume Francesco Viscomi e Leonardo Primavera per i calcoli sulla profondità d'immersione nei tuffi da varie altezze

Le donne e gli uomini del CNSAS che hanno collaborato in varia misura alla realizzazione delle immagini del manuale

Page 22: 19 -20124 - gsags.it · Per definizione sappiamo che in geografia, una gola (detta anche forra o canyon), è una valle profonda con pa reti ripide. È il risultato di fenomeni erosivi