179_Wira Kabeer Storai

8/19/2019 179_Wira Kabeer Storai

1/63


2/63


3/63

ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــ

وير :د کتاب نومليکوال

: ستور

کبير

ډاکتر

خپر

: کو

نٻه

چاپ

: ٣٨٠ ل

٠٠١ه

ډاکر محمد فرید بزګر :مهتمم

٠٠٠ :چاپ شميرکمپوز

: ساج

ملکزی

/ناڅ

خپرونو

کور

د

ډيزاین

: ناڅ

خپرونو

کور

)کور(ختيځ بيارغونې اداره : لچاپ

لړ

خپرونو

د

:٢

د انرنيټ په مخ

کمپوز

:ستور

خان

نسيم

ترتيب

:ستور

خان

ایمل

چا ید

3


4/63

تونخوا د ق ومي ار مشر خان اله عکس کې ي اخ ته د

سر

کتاب

ددې

چې

خان

ولنیزمحمدافضل

تنو

د

کې

مین

ده

لیکی

ئې

زه

ولسولیز وند مشر ستوری چې دا کتاب ئې لیکلی دی او کی اخ ته د عوامي

.نیشل اری مشر اجمل خ ک چې دا کتاب ورته تو ه شوی دی لیدل کی ي

4


5/63

5

سرلیک ونه

ندلود ویری پیژ یادونه سریزه:د ویری تعریفونه ویره د ی نی د

موضوع په تو ه

دویری کور کلی او

رول

پېېلی ویر د ویری ولونه د ویری او اراستالانی

ویره میراثی او که

زده شوی احساس دی

د ویری بدری نا پییلی ویره

درایادیدوقانونونه ویره زده شوی احساس دی

حساس ویره میراثدی

د ویری پیداې ت او

نظرئي

لن یز :د میلر ازمی ت

ز جوت ی ا ا س ه ن و ه د یارف د د ی موند قراید د

ویری نظرئي

د ی موند فرای د ویری لوم نظریه

د اودیپوس احساس ه ن و ل زیااس

د بیلتون خطر د فرای په نظریه د

تار هت نم یریو

د یارف دنوم ی د

وهمه نظریویری د

رتینی ویره ر ط خ ودیک یسخ د د ران ت د ناسو بتی

خطر

د ویلهلم رای دویری نظریه

د وجدان یا اخالقی زه خه ویره

غیری رتینی ی ناروغه ویره

د یون د ویری

نظریه

د»خ ک«د خوشحال

ویری نظریه

دالفرد ا لر د ویری

نظریه

د ویری تله ا م ی پ وا للت یریو دن

کول

لن یز او تبصره


6/63

6

د نتیجو مانا زتنه او نتیجی ر ا ل و ت یریو د

د ویری ساوال درمل د ویری جسمانی یا

طبی درمل

د ويری درمل

رتیانی خطر ر ط خ ی ن ی د ن ا ب ر ط خ ینند

پ خطر کاره خطر غیری رتیانی خطر

د تمری الره منطقی الره د پاکی په پاکی اشنا

کولو الره

و تن سویره ا ویره او زده ک ه د ویری د ینو ی نو

لن ی نتیجی

ار او مشرتوب ار او مالوت ویره او هویارتیا

ن ي و ت س خ ا ه ن وخ


7/63

7

سریزه

سایکالوژی اکتر دی په اسانه»ویره« اکتر کبیر خان ستوری چې داکتر کبیر.کتاب لیکلی دکلیواله پ تو ژبه کې د ساپوهنی یو یر مهم

پی خان ستوری نه یوازی د ساپوهنی ماهر دی بلکه په سایسنی علومو کې

.دی او یر پیاوی وطنپال او پخپله پ تو ژبه قربان د ایچ ی

زه پخپله په ساپوهنه.ه رالی لی لپارده ماته د سریزی د لیک»ویره«

کبیر خان ستوری ما سره بې کچهکې یر کم علم لرم خو چونکه اکتر

.مه ک یدزمینه لری نو همدغه وجه ده چې سریزه ئې ما په ما ولوستله کبیر خان د ساپوهنی یر پیچلی لفظونه او نظری په»ویره«

هد لیکلو په »ویری« د بيان ک ي دییره اسانه او کلیواله ژبه کې

که چې د پ تنو.خدمت ک ی دکبیر خان د خپل پ تون قوم یر زیات

د بال او ببو ویری ویری مختلفو قسمونو لکه د ووکوالی نه د د ژوند

داسی نوری او ویری افتونو اسمانی د ویری ترب نی د ویری غربت

.یری ویری چې د دوئ نه راچاپیره دی تبا او برباد ک ی دی پوه شی او بل به دپه لوستو سره به پ تانه د ویری په حقیق»ویر«د

.پ تو ژبی پراخه لم چې تر یره حده تشه پرته ده ه پان ه حاصله ک ی

زه د یوه پ تون وطنپال په حیث د اکتر کبیر خان ستوری دی ه ی ته یر

ارزو لرم چ که هغوی د قدر په نظر کورم او د نورو ولو پوهانو نه دا

ه یساد ېک ونوخا وفلتخم هپ ونوملع د مههشت اد یبژ وت پ د ون ی کو ی

لم به یره ژر که شی او پ تو به د ن ی د پرمخ تللو ژبو سره د سیالی .جوه شی

محمد افضل

بره درشخیله سوات پ تونخوا


8/63

8

یادونه

هم ه بياكه تيره په ندى او رم بازار كتابونه كې د پتونخوا په دن سبا

كتابونو

ما پوهنيزو

هم

بيا

خو

زياتى

ډيرى

د

چې

دى

كى

عزم

او

هوډ

ني

دى

خ پرته په كېاړتيا پتو چې په و تر كوم ژبه پتو په لى ولى ليكنى به

.وهنيزه پانه ډيره شپ

يرته ول پتانه پوهان ه نا ه ليكنى په پتو ژبه وكى او خپلو بچو ته پهكه

او به د پتو پوهنيز بڼ سمسور تر ژره مورن ژبه معنوى پانه پريدى نو ژر

.زرغون شى

يا

الرو

داسى

په

چې

وى

ډك

خه

مالوماتو

سمو

او

رتيا

د

ډډ

ليكنى

پوهنيز

د

الس ته راغلى وى چې د اى او وخت پورى كيل نه وى او د) طريقى(الرى

وړ وى يانى هر وك چې وغواړى دغه الرنيولى شى او همدغى)يان(تكرار

لومات كيداى شى چې يو تن د مختلفوسم او رتيا .ى ته رسيدلى شنتي

كى وى راول الرو ډېرو يوى يا د كسانو مختلفو يا او غورهنو.الرو او ه

و او نظريو توپير پكېمالوليكنه هغه ده چې د خپلو او پردو)علمى(پوهنيزه

يانى

وى

شوى

)يان

(دغه

چې

شى

پوه

پدى

بللوستونكى

د

نظريه

او

لومات

لو تورو سرهليكوال ده چې ده ترى كى په كى او كټ مټ را اخستلى او كه په خ

لومات او او رند كى دى او يا دغه داسى لومات راوړد هغه نظريه او م

.نظريه ده چې په عمومى توه منل شويده

الرى په وته او نهلهز ليك دودو او نظريو دا بيلتون د پوهمالود پوهنيزو

كيى پدى برخه كې په هغه ژبو كې چې د پوهنيز اړخه مخ په وړاندى تللى او ډيرى

ع

شويدى

پكې

ليكنى

دپوهنيزى

شته

دود

ليك

شوى

منل

مومى

.په

نومز

خو

ژبه پتو كې چې د پوهنيزو ليكنو د پيل په پاو كې ده ال كوم عمومى منل شوى

.ليك دود نه شته دى

دا چې په پتو ژبه كې پوهنيزى ليكنى تراوسه پورى شوى او لدى كبله د پوهنيزو

تللو ژبو په پر تله زيات دېكنو د پيل په پاو كې راى نو مون د پوهنيزو پر مل

.يو چې د نورو ژبو د پوهنيزو ليكنو خه استفاده وكو او ه ترى واخل ته اړ


9/63

9

كيو مخامخ سره ربى د ژباړى د نوم ژبى په. دلته پتو د يوازى ربه دا

ل مخامخپوهنيزو سره پخپل وار هم نورى ژبې ورسره بلكه نده كې پرته كنو

.دشويدى او حل كي

ژبه

په

جرمنيانو

ايچد

(Deutsch)راغلى

اتفاق

پدى

كې

مينځ

په

پوهانو

د

كې

دى چې د انريزى او فرانسوى ژبې متن دى نه ژباړل كيى كه چيرته پرى كى په

كى حواله وركول كيى نو پخپله په انريزى او فرانسوى ژبو ليكل كيى او د

كيى ولو ژبو متن ژباړل المانىددى .نورو ول دى چې تقريبا برى علت دا

انريزى او فرانسوى ژبو په پوهيى چېهپوهان پرى دومره يا پوهيى او

خو دغه هغه.ه ئې حاجت ژباړى ته نه شته دمطلب ترى اخستلى شى لدى ك

نه

ژبو

دواړو

دغه

په

چې

ته

كسانو

پوهنيزى

د

او

پيوى

ستونزى

كنىوهيى

لدى كبله. ته ه رسيدلى نه شى او نتون ئې ترى وډ كيمطلب او مفهوم

كى په كى پرى حواله وركول كيى خامخا پهپكار ده چې د نورو ژبو متن چې

ډوله ده.پتو كې وژباړل شى چې ووايو چې په دوه :د ژباړى په هكله پكار ده

.تلى ژباړه اوازده ژباړه

ه كى ژباړه ده چې جملى پكې تيروبير شوى نهتلى ژباړه كى : تلى ژباړه)1

شوى

كرو

سمون

سره

قالب

د

ژبى

خپلى

د

ته

فعل

او

مفعول

او

فاعل

يوازى

او

وى

ند.وى ژباړه تل د.د كى په كى ژباى خه مطلب لفظى او يا ميخانيكى ژباړه

كيى ى اود مثال په توه د پاړسو د خروش ميخاني.مانا او مفهوم له پلوه

.خرغوږ كيدلى شى خو سمه ژباړه ئې د مانا او مفهوم له پلوه سوۍ دلفظى ژباړه

ټ وژباړل شى او اصلى متن ترى مينځ ته ه هغه ژباړه ده چې بيرته په تلى ژبا

.راشى

2 (ژباړ

ازاده

:ډيره

او

ژباړه

ازاده

له

شى

كيدلى

ويشل

ډوله

دوه

په

ژباړه

ازاده

ازاده ژباړه

ل ابژ هدازا ه:م وا انام ېك هړابژ هدازا هل هپ ىلمج وخ ىو ىوش لتاس مو .بير شوى وتير

ه

ډيره ازاده ژباړه كې پخپلو تورو سره ديوه متن د مانا اوپ:یره ازاده ژبا

وى

شوى

رااخستل

كى

ياغټ

لنيز

مفهوم

.


10/63

10

رااخستل شوى او نظر ئې چې كى پمالوپردى كېپه پوهنيز ليك دود

او يا پخپلو تورو سره ويل شوى وى په نه كيى خو عمومى منل شوى نظرئې او

پاره هم وژباد همدا خبره.همدغسى خپل نوتونه او نظرئى نه په نه كيى

اتبار

)تباا

(لر

. ژباړه

ازاده

او

كيتلى

نه

په

ړه

.كى

د

ژباړه

تلى

خو

ژباړهمالوستل شوو پرديو نظريو اوپه كى رااخ كې راى او ازاده ډله په و

. د رندونى په ډله كې راومالوپخپلو تورو سره د پرديو نظريو او

اخستل شوو پرديو و او همدغسى د تلى ژباړى پيل اومالود كى په كى را

يانى ددى نيپاى د كوچنيو غ نورمتن خهپواسطه د ليكنى « »رو لنديو

كې په وته كيى چې د چا او كوم كتاب( )بيليى او په پاى كې پدى غه لندۍ

شويده

اخستل

خه

.ازاده

همدغسى

او

ركندونه

نظرى

پردۍ

د

سره

تورو

خپلو

په

ژباړه يوازى په غو لنديو كې په وته كيى او د كوچنيو لنديو پواسطه ئې د پيل

.شته داو پاى بيلولو ته حاجت نه

يو دا دى چې په لنديو.شته دپاره دوه دودهد ليكوال او كتاب په وته كولو

يو كې د ليكوال نوم او دكتاب كالكې يو شمير ليكل كيى او بل دا دى چې په لن

زياتو كتابونو خه استفاده يايكوال د دويكاره خبره ده كه.ليكل ك

كې

كال

يوه

په

چې

وى

همشوى

ورسره

نى

نورى

داسى

او

ب

الف

بيا

نو

وى

ليكى

.كيى

د كتاب يا مقالى په پاى كې د اخستونو د الندى كه د شمير دود پكار وړل شوى

په ترتيب او كه د ليكواالنو د نومونو او كال دود پكار وړل شوى وى نو د شمير

.وى نو د ليكواالنو نومونه د الفبا په ترتيب ليكل كيى

ر ليكوال د نوم سره پكار دى چې د ده د كتاب يا مقالى نوم د چاپ اى او كالد ه

چې

مخونه

هغه

شاو

وليكل

وى

شوى

ترى

استفاده

.پاره د بل كتاب خه ه اخستلى ه دا ده چې په هره ژبه چې سى د خپلى مقالى

او د كتابكى او كه ئې د ليكوال د نوماغه ژبه ئې په اخستونو كې ووى په ه

وى نو په لنديو كې په هماغه ژبه د ليكوال نوم په وته كى د كال دود پكار وړى

هغه ژبه نه پوهيى چې ليكوال ترى استفاده كى ده د هغه پارهكه وك چې په

بى تفاوته ده او مجبور دى چې د ليكوال په دغه ليكنه قناعت وكى او وك چې

پوهي

چپرى

شى

كولى

هغه

كى

پرتله

سره

متن

د

كتاب

اصلى

د

دغه

.


11/63

11

د تلى ژباړى پيل او.زمون پدى كتاب كې د شمير د دود خه ه اخستل شويده

پاى په غبرو كوچنيو لنديو كې په نه شوى او په پاى كې په غو لنديو كې د

.شمير د الرى كتاب او ليكوال په اخستونو كې په وته شويدى

زي

يا

له

كوچنيوهمدغسى

غبرو

په

دغه

خو

شويده

نه

په

هم

ژباړه

ازاده

اته

هغه نيول شوى او يوازى په غه لندۍ كې د شمير په مرسته سره لنديو كې نده

.ليكوال او كتاب په وته شويدى چې اسفاده ترى شويده

د نورو ژبو پوهنيز ليك دود سى اخستلى زمون په عقيده سره اندزه په دومره

ه خبره چې د ل ه فكر او غور وړ ده او هغه دا ده چې عمومى منل شوىيوه ب.شى

عمومى منل شوى نظر ئې داسى نظر ئې.نظر ئې په نورو ژبو كې نه په نه كيى

ده

رده

مكه

لكه

دى

. ئې

نظر

ددغى

كې

حالت

نويستونپدى

يا

ليكوال

ولنه كې هرحواله وركولو ته حاجت نه شته دى كه چې په)ترع( لويديزه

ده خو دلته دا پوتنه((Galileoى چې دغه نظريه د ا لياليوك پدى پوه

ولنه كې عمومى منل كيى چې په كومه پيمانه هغه نظر ئې چې په يوه راپيدا

.شوى وى په بله ولنه كې هم عمومى منل شوى ل كيدلى شى

ئې چې په ساپوهنه كې په عومىپه هر ډول مون سمدستى پدى كتاب كې هغه نظر

ندى

كى

نه

په

شويدى

منل

ډول

. دا پكار ده چې هم وويل شى چې د پوهنيزو ژباړو په برخه كې يوه بله ستونزه دا ده

.چې هره پوهنه انته ژبه لرى چې دغه ژبه كله نا كله د اولسى ژبې سره تو پير لرى

چې د اولس په)اصطالح انو(په نورو تورو سره دغه ژبه د يو شمير استالانو

.كيى جوړه شويده)استعمال(لرى يا هونه استمال)معنى(ژبه كې بله مانا

اصلى لغات يالدى ك مهمو پوهنيزو استالانو سره پدى كتاب كې د نوم هل

ليكلى

كې

لنديو

په

مټ

كټ

ده

اخستلى

مو

چې

خه

كومى

د

ژبه

هماغه

په

استال

ه ىدد وا هدېبژ ىسلوا د ېك هړابژ هپ وناالتسا وزينهوپ د ېچ هد ىك مه وم ه

پاره په)اصطال(كله چې د بلى ژيې د يوى استال.خه ډير وړاندى الړ نه شو

لغ كې ډير ژبه لپتو يا مانا هغه نوم انى وى نو مانا يا ت استمالتونه

د ليكنى په نتون كېبنسكى دى چې د پوهنيزى ژبى د اصولو )استعما(

.سم برييده


12/63

12

تونه پكار وړل كيدلپاره په بله ژبه كې و لهمدغسى كه د پتو د يوى استال

ت تر ولو سمهت ترى رانيولى دى چې د پتو ژبى د استال يا لنو مون هغه لغ

.مانا ئې وركوله

داسى

د

پردى

بيره

رواجلغاتونسر

كې

ژبه

اولسى

په

چې

اى

په

ينو

د

او

ندى

هغه نوم ىديوش ليكنو كې استعمال پتو په خوا له تهلغاتونوليكواالنو

امتياز وركى دى چې د پتون اولس په بيلو بيلو پرنيو كې پرى خبرى كيى او

.رواج وى

د نوى او غوره ليك دود خه كه ه هم مون د پتو د ليك او لوست د سمون

كيى لكه نه چې ويل او لوستل كيى نه يوازىچې ليكل پكې هماغه شان

او

مالئى

زاړه

د

دود

ليك

پتو

نوى

دغه

اوسه

تر

ال

خو

كوو

ئې

پلوى

بلكى

خبريو

حص ليكو غر په بشپه توه ولميرزائى ليك دود چې د تپوس په اى به ئې ت

درى چې دغه نوى پتو ليك دود د زوړ مالئى ليك دخو تر هغى .كى ندى

ليك دود زوړ چې په كسانه و چې هغه دى تر وخت پكار ه ل ىسينو ىا

نو كه مون هم د پتو.روږدى دى د نوى پتو ليك دود سره اشنا او عادت شى

د نوى ليك دود په چمن كې توندى منى نه دى كى خو ددى هه مو كى ده چې

ام

يو

كې

الر

په

پياوړتيا

د

دود

ليك

نوى

د

پتو

كىد

ينى

او

شو

الړ

مخ

پر

ره ددى هم پدى ليكنهمو د زاړه ليك دودخه په نوى ليك دود را اړولى دى خو

ينو كسانو ته به دا پوتنه.كې ه نا ه د زوړ مالئى ليك دود نى نانى شته

پيدا كيى چې په نوى ليك دود كې چې ليكل او لوستل يو شانته وى نو دا به د

هغه ونتپىوك ىربخ وجهل وليب وليب هپ ېچ ىك اديپ ىزنوتس هت ونورب.

ددى پوتنى په واب كې ويلى شو چې په عمومى توه په معيارى پتو كې دوه

شويدى

منل

لهجى

.د

پتنو

د

لهجى

قندهاركولتورىدغه

او

پېور

مركزونو

را .ايدلى دخه ته لهجو دواړو كې دغه نوى ليك دود په پتو ورهد

شويده چې په پېورۍ لهجى كې يو ډول او په قندهالغاهغه.پاملرنه ونه

د مثال په توه د.ل ډول ويل كيى هغه په دوه غه تورو ليكل كيلهجى كې

ارۍ لهجه كې پشتون ويلپتون نوم په پېورۍ لهجه كې پختون او په قند

.كيى


13/63

13

)( د او ه)خ( وليكل شى چې هم )( دا نوم پكار دى چې په دوه غه تورى

ږيرى. وركوىاواز پهلغاهمدغسى د او يره پاورۍ پتو لهجه په هم

)ږ( سمه ليكنه په دوه غه تورىلغاقندهارۍ پتو لهجه ژيره ويل كيى ددى

د

هم

چې

)ګ

(د

هم

او

)ژ

(اوا

ږيره

يانى

وركوى

يك

كل

.

دى خو پتو ژبه به هله پتو دغه نوى ليك دود د يو ام ر مخت په لور

پياوړى شى او وده به وكى كله چې ئې ليك د پتو د نوى ليك دود په را كې په

.التينى تورو واړول شى

پتنو ته د بهرنيو ژبو په زده كه كې اسانتياوى پيى كى او ددا به د يوى خو

پتو په اسانى سره زده كى او پدى توه به بل خوا به بهرنيان هم وكوالى شى چې

شى

پيدا

ويونكى

ډير

ژبى

پتو

.نورو

د

چې

شى

وكوالى

پتانه

به

پردى

سربيره

او تخنيكى توليدات او تخنيكى پوهه په اسانى سره خپله كى او هم به صنعتى

نهپيداور چې تقريبا ول ئې د التينى تورو د سيستم په بنسټ جوړ شوى دى په ارزا

.بيه تر السه كى

په التينى تورو د.پدى توه به پتو د نورو پر مخ تللو ژبو سره د سيالى جوه شى

ارهليرو پتو توروپتو ليك اړول كوم سخت او پيچلى كارندى كه چې د

شى

نيولى

خه

سوچه

ډير

د

بى

ورته

ئې

سى

او

دى

شته

تورى

التينى

سم

.د

يوازى

اره د التينى تورو په اكلو كې ل ه سوچلينو نورو توروپتو د دوه غه او

.ار دى چې و تنه پتانه پوهان پرى فكر او غور وكپ

په التينى تورو د پتو د ليك د اړولو د نظر ئې بنسټ د پتو او پتونخوا د پر

او سوكال په اوږد لي وږدى مودى په ترڅ كې د عملمختيا والړ دى چې دا

دىاغوستلى شى او دا پدى توه چې ال اوس پتانه پوهان او ليكواالنجامى

او

وتى

مال

ته

خدمت

وطن

او

قام

د

كې

ورالره

ور

كې

خوا

په

ليك

اوسنى

د

پتو كې په په التنى تورو د پتو ليك رواج كى او خپلى ه نا ه مقالى په

ره وى اشنا شى او ددىيكالتينى تورو وليكى تر و چې د پتو د التينى ل

سنى ليك اى په بشپه توه د پتو التينى ليك پاره شرائط برابر شى چې ل

.ونيسى


14/63

14

د پتنو د خپلواكى او د پتونخوا د سوكالى او ر مختنور نو د پتو د

ائى په هيله خپل دا كتاب چې د ويرى د نظريو پيمانى او درمل په باره كې پههو

طبيبانتير د بيا مينه وونكو او پوهيدونكو ه ډيره ليكل شويدى په پاره

كوم

وړاندى

ته

وطنوالو

ننيالو

خپلو

.

کبير ستوری


15/63

15

لوی

د ویری یژند

رودویری کور کلی او

)ىروحى يا نف(ويره د انسانانو په ژوند كې كره رول لوبوى او د ډيرو ساوالو

دا چې په كومو ساوالو ناروغيو كې د ويرى كور دى او اى په.ناروغيو مور ده

داسى يو چې كومه لرى اړتيا ته پيژندلوى ناروغيو ساوالو د شويده اى

انى او يوه ئې د نوم وا ىلديك لوچا ىش نه پرى رڼا چې دلته موضوع ده

كتاب

وايوى

دومره

دلته

خو

ساتو

خوندى

عمومىپاره

په

ناروغى

ساوالى

.توه په دوه ډلو ويشل كيدلى شى

((Neuroseعصبى ناروغ)

((Psychoseعقلى او عصبى ناروغ)

ناروغى

عصبى

(Neurose)ناروغيو

عصبى

او

عقلى

د

(Psychose)لومنى

.دا ډول ناروغى كوم جسمانى علت نه لرى او يوازى ساوال علتونه لر.پاو دى

ږدى مودى په ترڅ كې د انسان په وجود هم اغيزه كولى شى وغى خو دغه نا

ليمو او او د جسمانى نونانو پواسطه ان برمال او رندوى لكه د السونو

.كى او يا د وجود د كومى بلى عضوى بى اختياره رپيدل

ى علتونه د ساوالو علتونو سربيره جسما((Psychoseعقلى او عصبى ناروغى

ناروغى

عصبى

عقلى

دننى

دى

ډوله

دوه

په

او

لرى

هم

(endog. Psychose)او

د دننى عقلى عصبى ناروغى((exog. Psychoseبهرنى عقلى عصبى ناروغى

(endog. Psychose)كرمتم تلع ىنامسج هغد وخ ىيك لكا تلع ىنامسج

. پروت دى دا پته نه ليى چې په كوم اى كيان(وى يانىنه


16/63

16

ناروغى ويجاړيدو او نخ د احساس او فكر د كې ناروغيو ډول پدى

(Schizophrenie)ىغوران ىتسس وا ىتسم د وا (Manisch. Depression)

په كال كې دوه حالته لرى چې يو ئې د مستى خوشحالى او سمسورۍراى چې

دى

حالت

غم

او

ماويتوب

سستى

د

ئې

بل

او

دى

حالت

.

وى چې په كوم اى كېمالو بهرنى عقلى او عصبى ناروغى جسمانى علت د

. رول لوبوره له يا زياددغه پورتنيو ساوالو ناروغيو په ډير شمير كې .دى

ربه نده بلكه يو زيات شمير نور كسان ورسره هم ويره يوازى د ساوالو ناروغانو

ره د خطر د حاالتو سره اړيكىدلته دا پييدنه بنسټ جوړوى چې و.مخامخ دى

چ.لرى ومره زياتيى خطرونهر ويره لدى كبله په. زياتيى همدوغومره

د

عالئقو

خپلو

د

كسان

واكمن

كې

چارو

سياسى

او

پوى

ولنيزو

اقتصادى

راوړلو ته الس د هدفونو او كولو رتيانىپوره غيرى يا او رتيانى پاره

د من ته رات سبب رزى وته نيسى او پدى ډول ويرهخطرونو ته چې د ويرى

.پيدا كوى او وى خپل اطاعت او غاړى ايودلو ته اړ او مجبوروى

د ويرى خه د حاكميت د يوى وسيلى په توه د دينونو په من ته رات او وده كې

هم كار اخستل كيى چې د يوى خوا د دوزخ د عداب خه انسانان ډاروى او د بلى

وركوى

ژمنه

جنت

د

خوا

.

ددى ولو كو خه دا نتجيه الس ته راى چې ويره يوازى د يوه تن ربه نده بلكه

.يوه ډله ايزه پيه هم ده

په.ره سارى خوى لرپاره دا واقعيت هم خبرى كوى چې د ويرى د ډله ايزتوب

شى ختلى او تللى ته انسان بل خه انسان يوه د سره تورو د.نورو كبله دى

دىويريدونكو انسانانو سره تماس او راشه درشه په سى كې ويره پيدا كوى او

شى

كيدلى

اخته

نر

په

ويرى

د

انسانان

زيات

ډول

.

ويره)اتى( شخصىنو ك.و ويشل كيى ډله ايزه ويره په كسخهبلى خوله

ډډه په سى خه ويرى ايزى ډله د نو شى هم الړه منه نهد اوبچيدى كيدى

ربه)اتى(لنه دا چې ويره د ډله ايزى ربى په تو ه په پاى كې يوه شخصى.شى

.ده


17/63

- 17 -

ه

تو

موضوع ه

د

نی

ی

د

ویره

د ينى موضوع نده بلكه د ډيرو پوهنو((Psychologieويره يوازى د ساپوهنى

خاص

په

كې

پوهنه

هره

په

او

ده

اړولى

را

انته

ئې

لرپاملرنه

مانا

او

تعبير

ډول

.

د مثال په توه .دا كه چې هره پوهنه په خپلو انو الرو او طريقو ويره يى

صنوعى حالتونو ويره په)(Experimentalpsychologieازميتى ساپوهنه

د ژوو ويره د هغوى په طبعى چاپيريال( (Ethologieد كو پيژندنهكې او د ژوو

كو كوى((Psychiatrieهمدغه شان طبى ساپوهنه. نيسكې د كتنى الندى

برخالف چې د ويرى د علت او ((Tiefenpsychologieورى ساپوهنىچې د

وورى

ايزه

پيه

غواړى

پوهيدل

ه

.

د ویری تعریفونه

ف دىدا چې هره پوهنه ويره د بل اړخ خه يى نو لدى امله تعريفونه هم مخت

ئې شمير ډير دچې تلى پورى ودنو او نظريو اكلو د. په ويرى ئې د نى

خه چې د تنسى مانا لرى اخستل شوى»انوستيا«تينى كليمىپخوانى ال

دى

.

مايسر

هوف

توه

په

مثال

د

(Hoffmeister) ويره

»

احساسد

تنسى

«

.)(ى

سى احساسيو داسى ب« د ويرى الندى((Watsonنور يونكى لكه واسن

چاپيري د سى د چې كوم تيرىپوهيى د يا او پريودلو د تماس د سره ل

ثعاب لمع ىكنووكىز)(.

يارف ناش هغدمه(Freud)»تالاح د رطخ دىلوب هريو رونا «) پكار) . دا

يارف

چې

شې

وويل

هم

چې

ده

(Freud)حاالتو

د

خطر

د

شو

پيژندل

خه

ر

په .حالتونه د بى وسى پوهي«)(يادشوى او انتظار شوى

په ناپييلى پارونى پورى تل شوى« د زده كى د نظرى له اړخه((Jensenينس

.ويره وائې)(»احساستى جواب ته

د ين ددى چې شو نو((Jensenپاره د تعريف په مفهوم او مطلب ه پوه

د سپي((Pawlowپه ډډ كې پرتى استال انى د پاولوفغواړو چې دده د تعريف

كو

رندى

باندى

مثال

په

ازميت

د

.


18/63

- 18 -

به چې كله خپل سپى ته ډوډۍ وركوله نو ل ه((Pawlowروسى پوهان پاولوف

نو كله.واچول مخكې به ئې راغ ورته ولاوه او بيا به ئې سمدستى ډوډۍ ور

سرهچې دغه كار و له سرته ورساوه نو بيا كه ډوډۍ هم نه وه نو د راغ د ليدو

راتلى

ئې

به

الړې

او

پوله

خوله

سپى

به

سم

.

خپله په ډوډۍ باندې د سپى خولهپد ازميت كې ډوډۍ ناپييلى پارونى ده او

راغ تلى پارونى دى او په راغ خوله.پول او الړې يدل ناپييلى واب دى

د سپى دا ازميت نن((Pawlowب دى د پاولوفپول الړې يدل تلى وا

نه نوم خو جوړوى تاداو او بنسټ نظرى د كى زده د او دى مشهور ډير ورځ

د ويرى((Jensenغواړو چې زياته رڼا پرى واچوو كه چې زمون مطلب د ينس

كې

تعريف

استدپه

وپرتو

رندونه

انو

.ډير

نور

ويرى

د

پردى

سربيره

ه هم شته دى خو دلته بايده دې چې يوازى تعريفونه راول نه شى كه چېتعريفون

شوى منل عمومى كوم دويرى چې كوى بسيا دپاره ددى مثالونه پورتنى دغه

دى .تعريف نه شته

اراستالانی

او

ویری

د

د ويرى او ډار استال انى د عوامو په ژبه كې يوه مانا لرى خو په پوهنيزه ژبه كې

پ .وهان ددغه دواړو استال انو توپيرته وته نيسنى

( (Furchtاو ډار((Angstپاره د ويرى د لومى ل((Kierkegaardكيركارډ

سى نه پوهيى چې د چا نه يا هيانه دهمالوپه من كې توپير وك چې ويره نا

ډار .ه ى نه ويري سى خبروى چې د چا نه او يا يان دىمالوشى نه ويريى او

كيركارډ

د

(Kierkegaard)يسپر

لكه

پوهان

شمير

يو

وروسته

خه

(Jaspers)ريدياه وا (Heidegger)رون ىن وا هديردو ني ريپوت هغد هپ

.ئې په مختلفو دليلونو سره ردوى

هغه شيان چې په« وائى چې((Günther Andersسد مثال په توه ونتر اند

ډير پيچلى او مجهول دى چې هر سى پرىعمومى توه ت رى انسانان ډاريى

).(»پوهيدلى نه شى لكه د اتومى جى نتيجه


19/63

- 19 -

ددى خبرى خه دا جوتيى چې هغه شيان((Günther Andersسد ونتر اند

چې وى ترى ډاريى د هر تن د پيژندنى او پوهيدو د توان خه بهروتلى دى

خوى د السه وركى دى پدى توه د ويرى او ډار په منمالاولدى امله ئې خپل

وركوى

مانا

يوه

او

ى

منه

د

توپير

كې

.

شولى د ويرى او ډار په من كې توپير نه منى او د ورنى((Schulteهمدغسى

د دليل په توه راوى او»چا نه ويريى«ژوند تل استعمال كيدونكى استال د

.ا پورى تىپدى ډول ويره د شى يا چ

كله چې سى.خوا كې پكار ده چې د وارخطائى استال هيره نه شهد ويرى او ډار پ

او ورسره مخامخ شى نو وار خطا كيىلپارد يوه خطر دا ال پوره. چمتو نه وى

مخكى

ويره

كه

او

دى

علت

ويرى

د

رتيا

نه

خطرو

نااپى

دغسى

چې

نده

روانه

)شعور(كې پرته وه او دغو خطرونو هوښ)حت شعور(له مخكى د هوښ په تل

.ته راوستله

د ليكواالنو د نه يوالى او ددى پورى د تلو ستونو له كبله بايده دى چې ويره

او وارخطائى په يوه مانا سره استمال شى كه ه هم شكايت((Freudفرايډار

.ه په يوه مانا سره استماليچې وارخطائى ډار او ويره په ناحقه س«كوى او وائى

لرى

توپير

سره

بل

د

يو

اړيكى

دوى

د

سره

خطر

د

.سى

چې

دى

حالت

داسى

يو

ويره

ډار. ومالودا خطر نار انتظار لرى او تيارى ئې ورته نيولى وى كه ه هد خ

يو داسىمالويو وارخطا ئى شى پورى تلى دى د كوم نه چې سى ډاريى او

انتظار او چمتووالى نلرحالت د ).(«ى په كوم كې چې سى خطر ته

ډار او وارخطائى د خطر سره مختلف اړيكى لرى خو تل د خو سره ددى چې ويره

خپل ډډ له پلوه يو بل ته ورته دې چې لدى كبله ئې مون پدى كتاب كې په يوه مانا

استمالوو

سره

.


20/63

- 20 -

د ویری ولونه ناروغا) عادى( د روغ لرى خو په عمومى توه سر ډولوختلويره

)عادى

غيرى

(پييل

نا

او

پييلى

او

ويرى

*يك

وركول

ارزت

ته

توپير

ويرى

.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

وائى چې يوه يونانى كلمه( (Phobieپييلى ويرى ته په مسلكى ژبه كې پوبى*

ده

هغه ويره ده چې يو شى پورى پييلى او تلى وى او:((Phobieېېلی ویره

.تيانى او يا غيرى رتيانى اړيكى لرددغه شى سره

هغه ويره ده چې بى د كوم رند شى خه تش يو:((Angstنا ییلی ویره

.ذهنى احساس وى

ارو:((Phobieییلی ویره ويشلد ډلو درى په عقيده په پوهانو ائى

كيى

. پييلى ويره چې د خطر شى ئى روغو كسانو ته هم خطرناك كارى لكه د زهر)

.لرونكو مارانو خه ويره

وى عادتغر سره اړيكى لرى خو ددغه خطر سره رپييلى ويره چې د)

.وى لكه د اوراړى يا د الوتكى د سورل خه ويره

رو د تيريدلو او يا د شو نا اشنا كارى لك چې اروپايانو ت ويرييل)

»تاوانه

بى

«وير

خه

نورو

داسى

او

مو

پيشو

لكه

ژوو

. وروستنى ډلى ويرى د اروپائى پوهانو په عقيده غيرى رتيانى خوى لرىه دا دو

ه نظريه نى ژوى په يوهاو لدى كبله ئى غير عادى او ناروغه بولى خو زمون پ

د ولنه كې پاك او بې تاوانه او په بله ولنه كې بيا دغه ناولى او مضر ل كيى

او مضره ده چې ډير خلك ئې به الس مهمثال په توه زمون په ولنه كې ناولى

.كې نه لوبوى او كركه ترى كوى چې د ويرى يوه خاصه هره او به ده


21/63

- 21 -

لى ژوى خه ويره په يوه ولنه كې عادى او په بله ولنه كې بيالدى كبله د يوه اك

.غيرى عادى او ناروغه به لرى

چې((Agoraphobieو الرو خه د تيريدلو ويرههمدغسى د كيداى شى

نى

كې

هيواد

په

نومز

توه

په

مثال

د

ولرى

خوى

رتيانى

غيرى

يا

رتيانى

دوى ته اركسان د پتنيو په بد بختيو اخته دى كله. او دمنان ئى شى الرى

پاره نيسى او كله په شو الرو كې شو كوونكى كله نى خلك شى الرى د برمتى

نو كه يوه شه الر رتيا دمن سى ته نيولى وى او يا پكې رتيا.غله ناست وى

شو كوونكى غله يا برمته كوونكى ناست وى او يا ئې زيات احتمال وى نو پدى

.حالت كې ويره رتيانى خوى لرى او سى ورته ناروغه نه شى ويلى

چا

چې

كله

شوالرخو

د

كې

كوچنيوالى

ب ه

غلو د

شوكوونكو

او

پيريانو

ش ىساد هپ هتسورو غيرى رتيانى كيسى اوريدلى وى او بيا رتيانى او يا

ئې غونى ياى يا الره ورشى چې اوريدلى خطر پكې هي نه وى او سره ددى

نو دا ويره ناشى چې د ويرى نه كه چې د كيسى د اوريدلو پهغ ه لرىده

ديره و)تحت شعور(نتيجه كې من ته راغلى او د هوښ په تل چې د شىكې

ويره مخكې د مخكېيان.ته راغل)شعور(ليدلو پواسطه بيداره هوښالرى د

هوښ

د

موجودخه

كې

تل

اوه

فعاله

يوازى

كبله

له

ليدلو

د

الرى

شى

د

او

وه

.راكاره شوه

:د ویری بدری يا( (Labhardtاو البهارد( (Freudفرايد يوه د ويرى سره زياتى په عقيده

د

زړه

د

لكه

نانى

نى

رزاطبى

)

پا

(

راتل

خوله

كيدل

دساوتيا

لزيدل

غون سررزيدل لوږه او داسى نور ملرى او بدره دى يكسى غيدل دل

). (

اودرزبه ددغه پورتنيو طبى نونانو لكه د زړه په نظ((Frölichخو د فرول

لدى) .( او قار سره هم ملرى دېتيرساوتيا كيدل نه يوازى د ويرى بلكه د

.امله سى نه شى ويلى چې دغه يوازى د ويرى نى نانى دى


22/63

- 22 -

او شاختر((Lewinsohnليونون((Funkensteinى ربى د فونكن شايد

(Schachter)هتنا نانوراواړول پاملرنه نو طبى د ويرى او قار د او

ورزولپوتنه موضوع يونو ازمايتى خپلو د د.ې يوونكو نوموړو

يرب

د

تن

ازمايت

)بجلى

(ويراووزاد

پواسطه

ئې

به

پواسطه

رلو

د

او

ئې د ازمايت د تن طبى نى نانى چې د قار او د اكلو ماشينو نو پواسطپه

.په وخت كې پيدا كيدى اندازه كول ويرى ياقار او

د حجمزړازمايتونو په ترڅ كې دى نتيجى ته ورسيدل چې ددوى د خپلودى

ويره كې د قار په پرتله زيات او غتلى دراكدل پهستوان او پا او همغسى

) . (

نت

د

ازمايتونو

غلىددې

چې

رنديى

خه

پجو

نانى

نى

ويرىبى

په قار د اللت كوى او دا هم راپه وته كوى چې د ويرى او نو طبى او كمزورى

. اړخيزه اړيكى شته ددو منتنو نانو

که

او

میراثی

اویره

شوی

دزده

اس

ويره چې پوتنه ميدا كه او شوى وړدثى زده عالقى د پوهانو ډيرو د

زده شوى احساس رزيدلى ده چې نى ئې ويره . ميراثى او نى ئې

میراث تنى ي: احساس دویره د انسان د ويره چې خه پوهانو هغه د

. د)(Watsonواسن ىميراثى خوى او خاصيت

واسن

(Watson) وراثت

د

ويرى

د

دليل

داسى

نوىراوړىپاره

د

چې

كله

ادر ليرى كى نو وپ وهى ييدلى ماشوم خه چې خوبولى وى سى نااپه

.كه چې ويريى

هل د فرول(Hall)همدغسى كې ازمايتونو د( (Frölichپه ويرى د

والړ دى چې د ويرى له پلوه د يو تن ازمايت پدى (Hall)ميراثيتوب د هل

.او بل تن په من كې توپيرونه شته دى او دا توپيرونه ميراثى دى


23/63

- 23 -

او د يو توپير د ميراثيتوب خه سى هغه وخت خبرى كولى شى كله چى د ينى

ازمايت په وخت كې د چاپيريال شرائط ثابت پاتى شى او كه نه نو بيا سى نه

د چمروپوهيى چې دغه توپي د ازمايت او ينى په وخت الس ته راغلى دى

محصو

چاپيريال

او

نواد

ميراثى

كه

او

دى

.

ك هللدى الند((Hallه د شرطونو شانته يو د چاپيريال وكول م د

ډاډ سره اكل كيدالى شووره په كول كې په كد ك.و ساتلى)نسلونه(

ير پيدا شى نو دا توپير بهو په من كې د ويرى له اړخه كوم تچې كه اوس د م

او لوى ميراثى وى كه چې مى د چاپيريال د يو شانته شرطونو د الندى پيدا

.شوى وى

هل

(Hall)ترى

مى

چې

خه

پنجرى

ردى

يوى

د

لپاره

كولو

اندازه

د

ويرى

د

لى د يوى داسى تختىددغه پنجرى .تتيدلى او وتلى نه شوى كار واخيست

.پكې تيره شوى وه جوړ شوى )بجلى(خه چې برينا

كې مى((Hallهل پنجره دغه پ په وزار د برينا ئې اچولى او د اسطه

.ويرولى

په نورو.د مو غولو چې د ويرى نانه ده په اكلى وخت كې د ويرى اندازه ودله

د

برينا

د

چې

مى

هغه

سره

ئېتورو

كبله

غولوزارله

ډير

كې

وخت

اكلى

ه

.كول ډيرى به ويريدى او چې ل غول به ئې كول لى به ويريدى

د خپل دى ازمايت په ل كې د مو په من كې توپيرونه پيدا كه كوم((Hallهل

د نى چې دد ) . (پاره چې ويره ميراثى ده خبرى كوىه

پاره هم دد ازمايتونو نتيجى د انسانانو د ژوودا چې په كومه اندازه سره سى

رى د نظريو اختالف دى خو دومرهاعتبار وړلى شى د ليكواالنو په من كې

والى

ورته

نى

كې

نم

په

انسانانو

او

ژوو

د

چې

شى

ويلى

سى

)مشابهتونو

(

م ه ناپاره خه د انسانانو شته دى چې لدى امله د ژوو د ازمايتونو د نتيجو

دانسانانو لپاره اعتبار نه شى لرلى .ه كار اخستل كيدلى شى خو په بشپه توه


24/63

- 24 -

ازميت د ويرى د((Hallلكه نه چې د هل:ویره زده شوی احساس دی

ميراثيتوب په اړخ باندې رڼا اچوى همدغسى يو شمير نور ازمايتونه شته دى

چې

كى

زده

د

ويرى

خد

كوى

خبرى

كېپاره

باره

پدى

چې

خه

لدى

مخكې

چې د( (Assoziationgesetzeويو پكار ده چې درا ياديدو نو قانونو ته

.اچو ربنسټ او تاداو جوړوى لن ن)ورىت(زده كى د نظرى

((Aristotelesدراياديدو د قانونو لومنى بنسټ ارستو:درایادیدوقانونونه

چې وروسته ئې .پراختيا وموند كيود

ئې دا دى .نن ورځ د راياديدو قانونونه د زده كى د نظرى افبا ل كيى چې مهم

(قانو

پيوستون

د

وخت

د

او

اى

د

:يوه

په

شيان

زيات

يا

دوه

سى

چيرته

كه

وخت او يا يوه اى كې ووينى نو كله چې ددغه شيانو خه يو ئې راياد شى نو بل

.ئې هم راياديى

كه چيرته دوه شيان يو بل ته ورته وى د يوه راياديدل ډير: د ورته والى قانو)

وخت د بل د راياديدو سبب رزى دا پكار ده چې هم هيره نه شى چې د دوه شيانود

ندفوه ه وت هپ لاثم د ىد ىقلختم ېئرن ونالاوكيل د ېك هراب هپ ىلاو هترو

(Höffding)بل

يو

شيان

دوه

وخت

هغه

وى

ى

ئې

برخى

نى

چې

كى

ورته

ته

. بيا د كره برخو شريكوالى ته اشاره كو((Goldmeirول ماير

هغه وخت دوه شيان يو بل ته ورته بولى چې د((Merzنى نور پوهانو لكه ميرڅ

.يوه دننى جوړت د هغه بل په شان وى

٣(وناق ىخرب وا تمس د : هخرب هوي ىش تمس هوي د ېچ هلكهغد ون ىش هدايا

.برخه ددى سبب رى چې سمت او ول شى راياد شى

۴

(قانون

تضاد

د

:هم

اړخ

بل

ئې

وخت

ډير

نو

شى

راياد

په

اړخ

يو

تضاد

د

چې

كله

.راياديى

منطق او فلسفى موضوع او د د شى چې تضاد نه هبره هم چې دا ده پكار دلته

ولى انون ل كيى او ډير ډولونه لرىبنسى )مارياليزم(ډيالكيكى ماده

بنسى كيى ويشل ډوله دوه په توه عمومى په چې غيرى)اصلى(لرى او

).فرعى(بنسى


25/63

- 25 -

ماركسوالو د دى مختلفى ئې نظر فيلوسوفانو د هكله په تعريف د تضاد د

اقتصادى توپير بنسىانو په نظريهفيلوسوف يوازى د موړ او غريب په من كې

.بنسى ىدى چې نه پخال كيدونكى خوى لرى او نور ول توپيرونه غيرىتضاد

فيلوسو

ماركسوال

تضادفاغيرى

وى

كې

نم

په

شيانو

دوه

د

چې

هرتوپير

بيا

رول په دغه شيانو كې لوبوى بنسى بولى او هغه توپيرونه چې ډير لوى او كره

.تضادونه ى

ر خه قانونو پورتنيو د راياديدو دد شى بل د شى يو چې كله چې نديى

راياديدو سبب رى نو ددغه دواړو شيانو په من كې خامخا ه نتون وى

د ويرى او د درناكو او خطرناكو حالتونو يا شيانو تر من هم د زده كى د نظرئې له

دى

شته

نتون

پلوه

.

ى شى د ميله نتون من ته راتر د حاالتو تر من ندا چې د ويرى او د خط

Miller)(تيمزاExperiment)(وچا اڼر ىرپ.

ددى ازميت مواد يوه پنجره وه چې تلى ئې نيمائې: ازمی (Miller)د میلرسطهزى پ دروسپين تلى د تورتلى خه د يوى تمبى ي.سپين او نيمائې تور و

پواسطه

اړم

سپك

يوه

او

رخ

سپك

يوه

د

تمبه

دا

خو

و

شوى

كيدلىبيل

بيرته

.تيره شوى و)بجلى(سربيره پردى په سپين تلى كې برينا.شوه

د خپل ازميت په لومى پاو كې د داسى مو خه كار واخيست((Millerميلر

يو شانته په خوىچې د پنجر .كيناستلىى په سپين او تور تلى كې به

جرى د سپين او تور تلى ترد ازميت په دوهم پاو كې په داسى حال كې چې د بن

تمبه نم)هزاورد(و برسيره له لس كې تلى سپين په پنجرى پسى د رله

مى به هر ل تور تلى ته.كينول شوى او هر ل به ئې د برينا وزار وركاوه

.تتيدلى

وزار نه وركول كيده او)بجلى(او كې بيا مو ته د بريناد ازميت په دريم پ

زى د بنجرى په سپين تلى كې كينول كيدلى خو دوئ به سمدستى د پنجرىيوا

.تور تلى ته وتتيدلى


26/63

- 26 -

كې تمبه وتلنجرى د سپين او تور تلى په مرم پاو كې بيا د د ازميت په لو

رخ پ او ديوه چېشوه پيره خو دا مو وويل بيرته كيدلى شوه واسطه چې پخوا

نول شوى نو بى لدى خه چې د برينا تلى كې كهماغه مى د پنجرى په سپين

كووزار

كو

پيل

ئې

ميتازو

په

وخورى

د

نه

ويرى

د

چې

ه

.توه

نااپى

په

خو

تمب د پنجرى د توراو سپين تلى تر منر د رخ د تاوولو د وكاى شو چئې

.برسيره كى او تور تلى ته وتت)دروازه(

تلى خه و له راوكدل شوى او په سپينمى د پنجرى د توبيا وروسته دغه

او هره پيره چى به په سپين تلى كى كينول شوى شو كينو واتلى كې و

.سمدستى به ئې رخ وچورلولو او تور تلى ته به الړى

د

تمبه

كې

نم

په

تلى

سپين

او

تورتلى

د

پنجرى

د

كې

پاو

پنم

په

ازميت

د

.چورلولو نه برسيره كيده بلكه د يوه سپك اړم د كته كولو پواسطرغ په

خو كله چې دا پيره هماغه مى د پنجرى په سپين تلى كې كينول شوى نو د رخ

د سپين او كو ېئ ېچ وك وا ىل ىله ه ره وا ىوش ىتخوب ولولروچ هپ

ان په ميتيازو پيل وكوا په نو بيا ئې د پ. نه برسيره كيدهتورتلى تر من تمبه

ا ورسته ئې وكوالى شو چې د اړم د كته كولو د الرىاو غلى ناستى وى او ب

وتتى

ته

تورتلى

او

كى

برسيره

تمبه

)٢

.(

په ثبوت ورسوى چېدى ازميت پخپل((Millerميلر وكوالى شو چې دا ره

ورو سره دا ددى مانا لرىپه نورو .ويره د راياديدو د قانونو په بنسټ من ته راى

.چې ويره يو زده شوى احساس دى

به لرى او د خطر د شيانو او حاالتو نه د بچيدو په غرض د((Triebويره د هى

.تند او ندى عمل سبب رزى

ته انتقادى نظر واچوى نو وبه وينىازمي((Hallكه چيرته سى د هل:لن یز م د كې وخت اكلى يوه په ده توهچې په پيمانى د ويرى د اندازه غولو د و

دده دلاستمالوله كله چې به مو په يوه اكلى وخت كې ډير غول وكل ن د ئارو

.اره ئې د لى ويرى مانا لرل چې ل غول به ئې وكه نو دده لډيرى ويرى مانا لرله او

چ نده ډاه په پوره ال خبره دا چې شى وويل چې ده پكار طبىدلته غتلى ې

.بدرى د ډيرى ويرى مانا لرى او يوازى د ويرى نه ده


27/63

- 27 -

كه چيرى يوازى د ويرى نه وى نو بيا مون ته د ويرى ډيروالى او كموالى راپه

شى نه ودلى او كولى هل.وته د چې شى ويلى سى كبله لدى ((Hallنو

وره تكيه كولى نهه يوه مجهوله نه والړ دى چې په نتيجه ئې سى ازميت پ

شى

.

ازميت دا په جوته سره وودله چې هغه مى((Millerخو برخالف ددى د ميلر

كله چېچې د پنجرى په سپين او تورى تلى كې يو شانته په خوى كيناستلى

د ئې تلى كې هره پيره د برينا وزار خوړ نو دائې زده كه چې په سپين تلى كې

خط نو كله چې به په سيپن تلى كې كينول شوى نو د برينا.ر برينا د وزار

د چې لرله ئې به هيله وزار بهد وزار بهرينا خه سپين د نو وخورى

به

بيا

نو

وه

بنده

ئې

به

الر

تيتى

د

كه

او

نه

كه

او

و

به

وزار

برينا

د

كه

تتيدلى

.تيازى كولئې م

دى چې دا خبره په ثبوت رسوى چې ويره دړه د ويرى نتيته او ميتيازى دو

.پاره خبرى كوكوم چې د ويرى د زده كى تى واب دىخطر په حاالتو احساس

.خو دا ددى مانا نلرى چې موروثى ويره نه شته دى او هره ويره زده شوى ده

ته خو ويره زده كيدلى هم شى چې دا مون ته دا راپهم لنه دا چې موروثى ويره ه

ىرل

م

خوى

انتقالى

ويره

چې

كوى

وته

.تماس

سره

كسانو

ډاريدونكو

د

امله

لدى

.سى د ويرى په رن اخته كولى شى


28/63

- 28 -

د ویری یداې ت او نظرئي

د ی موند قراید د ویری نظرئي ه پوه شونو د هغه د ه نظريد ويرى((Freudفراي چې دلپارددى

(Triebe)وانيشام زيااس(Psychische Apparat)هنتك هدنلغ هت ىندو

.پكار ده

د

نهفرای

و ه د )هیضرف(:يارف(Freud)لتوغ ېك رس ىمول هپ

هى

چې

(Triebe)وويش

ډلو

دوو

په

.

.هه چې د بهرو خواته زور كو)جنسى( د مينى)

٢(ىكنوووخ نا )هتسرپ دوخ( د ېچ ههرل هراغپ هدند ىنروغژ د نا.وخ

چې ان خووونكى هه د ورسته بيا ورته د ژورى ينى په ل كې جوته شوه

.مينى د هى سره هي توپير نلرى

.ان خووونكى هه د مينى د هى يوه به ده

كبله

فرايلدى

(Freud) پريودله

نظريه

هو

د

مينى

د

او

خووونكى

ان

د

و

)يهفر(و چې مينه او تيرى دى نه د دوه متضادو ميراثى اى ئددى پر

.وكه

نريه د(Heringe) ېك هدام ىدنوژ هپ ىئاو ېچ ىوديئ ات هن هغد ه دد هيرظن

.دوه متضاده كونه شته دى چې يو ئې جوړونكى او بل ئې ورانوونكى دى

يارف( Freud )نم دنوژ د ېچ ىړوار ليلد ىساد هلپخپ ماود د دنوژ د تار هت

لرى

مانا

نژديوالى

د

ته

مرګ

او

.نم

په

دوى

د

خپله

ژوند

او

دى

هدف

ژوند

د

مرګ

.كې روغه جوړه ده

م ساا((Freudفراي:ساایز جو ت شان تصورز جوړت د يوه شين په.رزو خه جوړ شوى وى او يو اكلى اى نيسىكوى چې د ډيرو پ


29/63

- 29 -

ساوالى په عقيده كې پرتى ندى )شعور(پيى يوازى په هوښ)روحى( دده

مواد پكارپاره نو پيو د رندونى او روانوكه چې په هوښ كې پرتو

.دى كوم چې د هوښ خه بهر دى

ساوالو

د

برخه

يوه

چې

ائى

ازميتونه

تجزوى

پردى

سربيره

)نفسى

(پيو

پرتو سمون نهداسى پټ خوى لرى چې په هوښ كې د كاره پيو د خوى سره

.خورى لكه د ان پخپله مرګ

يارف(Freud)وي ويپ ولاواس د ىدنال د ښوه د تيصاخ)تيفيك اي ىلاونر

.بره سى په يوه مثال سره جوتولى دا .پوهي)

كې ونيسو نو دغهكه چيرته مون يو ساايز شى لك ه يو خيال يا د چا نوم په ياد

نوم

يا

زموخيال

كيتل

پاتى

نه

كې

ياد

په

.زموندورو

خه

وخت

ه

يو

د

ته

وزى او هيريى رطونو د الندىې دغه خيال يا نوم د ينو ى كيداى .ياده

بيرته زمون ياد شى نو دلته دا پوتنه پيداكيى چې دا خيال يا نوم پدى من كې

او ه پرى شوى و او ه به ئې لرلچيرت . و

خيال يا نوم پدىې ويلى شو چې مون نه پوهيو چې دى پوتنى په واب دد

من كې ه شوى و او رنه به ئې لرله خو دومره ويل نومز ېچ وش ى ىلتو هداي

و

پټ

چيرته

او

و

.

خه)شعور( شو چې دغه خيال يا نوم زمون د هوښى ژبه كې ويلپه مس

.پروت) كشعوغير(وتلى و او د هوښ بهر

واقعيت له مخى ساايزى پيى او شيان په دوو ډلو د هوښ((Freudفرايددى

.وويشل)غيرى شعو(او د هوښ بهر)ورش(دننه

ولى هغه ساايزى پيى او شيان چې سمدستى مون ته په ياد دى د هوښ دننه او

ولى

بهر

هوښ

د

ندى

ياد

په

موسمدستى

چې

كومى

.

پيى اواوالى ډول د خپلو ينو په ل كى د هوښ بهر دوه دبيا وروستخو

كه اوالى پيى او شيان و چې د هوښ په درشل كې ډول هغه ي.شيان پيدا

ووالړ هوښ ته راوستلى او سى په ل او ډير وړاندى تللى نه پاملرنه سره

ساايزى پيى((vorbewußtد درشلشوى لدى كبله دغه پيى او شيان د هوښ

وبللى .شيان


30/63

- 30 -

پاره پيو او شيانو استال ئې د هغه ساايز((unbewußtاو خپله د هوښ بهر

ته بيرته رات ئې ډير په وساتله چې د هوښ بهر دومره ليرى تللى وو چې هوښ

الندى درى په شيان او پيى ساوالى سره ډول پدى لرلو امكان سره سختى

وويشلنډولو

.

. ساوالى پيى او شيا( (bewußtد هوښ)

٢(لشرد د ښوه د (vorbewußt)ايش وا ىيپ ىلاواس .

٣(رهب ښوه د (unbewußt)ايش وا ىيپ ىلاواس .

مخىمالوددى له ((Freudفرايو او دننه هوښ ساوالى د درشل د هوښ

بل خپل ولى او دا كه چې دل او د هوښ بهر ساايزى پيى پيى د يوه خي

پاملرنه

له

ورته

چې

كله

شى

راتالى

ته

دننه

هوښ

د

وخت

هر

پيى

درشل

د

هوښ

پاملرنه نهاو غ و شى خو د هوښ بهر ساايزى پيى په له بلكى د اكلوسره

ره سختى سره راتلى شى خو دا هم نيغ پهشرطونو د پوره كولو خه وروسته په ډي

يا نغني لكى مجبورى دى چې لومى د هوښ درشل ته او بيا د هوښ دننه

).٣(هوښ ته راشى

((Freudفراي ساایز ل ونه دى درى ډوله ساوالو پيو او شيانو سريبرهدرى ډوله نور ساايز لونه مونده كه چې د پورتنيو ساايزو پيو او شيانو سره ئې

.په خپلو منو كې اړيكى لرد جوړت له پلوه توپير لرلو او

په كوم كې چې د ييدو( « (Esدا «((Freudفرايلومنى يا مشر ددغه لونو

ب چې وى شوى راولى پيى ساوالى ميراثى ولى كې وخت ورپه پهيا سته

يوه برخه زياته وده » دا «شپمه يا اتمه مياشت كې د چاپيريال د اغيزى د الندى د

دې رابيلى » دا «د.خه رابيليى او انته به نيسى» دا «كوى او په پرله پسى توه د

. ووي( « (Ichزه « ((Freudفرايشوى برخى ته

» په عضلو حسى اعصابو په ياد راوړلو او په ادراك حاكميت لرى چې پدى » زه

د بهرنى چاپيريال په هكله راولوى او په پاى كې ددى توانملمتوه سره

او » دا «زى سره توپير كى او داو بهرنى چاپيريال شيان او اغي» دا «پيدا كوى چې

.بهرنى چاپيريال په من كې د يوه منى په توه دنده تر سره كوى


31/63

- 31 -

خ كوچنيوالى كې د په او وونكو د السخو نه چې ماشوم او پالر پل مور

كې يو بل شى يا ل چې مور او پالر او وونكود هيلو » زه «و دده په الندى وى ن

( «(Überichاخالقى زه«( ( Freudفرايدغه شى يا ل. نمايندى كوى وده كوى

يا

» وجدان

«وه

ونوما

.

» و» اخالقى زه شپ كاله وجدان د ييدو خه پنه يا روسته كله چې زه يا

يا دوه اړخيزه احساس په حل بريالى((Odipuskomplexاوديپوس په احساس

شوى وى په وده پيل كوى

اوديپوس يا دوهپاره چې ددى :((Odipuskomplexی وس احسا اود

ك

دى

نو

شى

روانه

ه

استال

احساس

داړخيزه

پكار

اړول

را

پام

لومى

ته

سى

.

ا بهوويل چې )نجوميا( طالع رو تاچوائى چې په لرغونى يونان كې يو ب

كه چيرته هغه منكى نو تا. وى((Odipusيو وى وشى او نوم به ئې اوديپوس

كى نكاح په دى به ه او كى م وشو.به وى باچا ددغه چې كيى ويل

م ىد ږوخ دالوا ېچ هنوخك ىلاوكوړو هپ كن ېئ هتريچ ه بيديا كې يى

كل. كيو((Odipusده ك او نوم ئې پرى اود يپوسدى كوم چا مو.پريود

چى

نو

شو

لوى

هلك

دغه

بل

يوه

كې

لكر

په

باچا

ودى

ئې

سره

پالر

د

ن

خو. مور ئې په نكاح كهخپله خپل پالر م ك ا يوه افسر شو او په نا خبرۍ كې

په نكاح كى ده نوور ئكله چې دى خبر شو چې خپل پالر ئې م كى او خپله م

ك دنوړ ېئ نا.د هسيك هغد ېچ هنريارف (Freud)روي هپ ېك تخو هپ ېك

نوم ته اى((Odipusلو ينو كې د اوديپوسډيره مشهوره وه نو هغه هم پخپ

او د ئې احساس اړخيزه دوه پورتنى او كرووپساسحا

(Odipuskomplex)وامونو .م التسا هغد مه نلوينوا.

چې د.د اويپوس احساس د مور د سينى د خوږو شيدو خه سرچينه اخلى دا

ماشومكوچنى ماشوم د لوږى اړتيا مور پخپلو خوږو شيدو سره پوره كوى نو د

په نورو تورو سره د انسان لومنى.هم د خپلى مور سره مينه وى او ورته رانه وى

.مينه د مور سره مينه ده

. په ژبه د پالر سره تقليد او ورته والى مانا لر( (Freudفرايمينه دد مور سره


32/63

- 32 -

پر وړاندى ى تر و د مور سره چې ماشوم وى مينه يانى د پالر تقليد تر هغى

نى خپلى د مور يددهشى چې دا د پالر سره سيالى ده كه چې پالر همپدى پوه

.ميرمنى سره مينه لرى او ورته رانه وى

وى

اړخيز

دوه

كې

مقابل

په

پالر

ريزد

د

وى

د

وروسته

خه

ۍ

ددى

.يوى

د

ئى پالر پدى بدى شى چې دوخ مور ندمور په مينه كې دده رقيب دى او

اولدى كبله دى د يوى خوا غواړى يا ددى هيله لرى چې پالر د منه يوس.اخلى

د تقليد د. غواړى چې پالر ته ران و بلى خدده اى د مور سره ونيسى او له

يو داسى عمل پوهيى په كوم كې چې سى په يوه يا«الندى سى په عمومى ډول

).«)۴ډيرو كو وړو سلوكونو يا فكرو كې د ه شى په ډول يا د چا په شان شى

تقليد

سى

كې

عمر

ول

په

بلكه

نده

پاتى

تنه

وړوكتوب

په

يوازى

پوله

تقليد

د

چې سى ته په زړه.وك خلكو تقليد كوى كوم ډير وخت سى د هغه شيانو يا

.پورى وى

پدى حالت كې سى كم«كله نا كله سى د تيرى كوونكى او دمن تقليد هم كوى

نا كمه پدى خوښ وى چې په خيال او تصور كې د دمن په زور او شهرت كې چې

).«)۵دده په فكر ئې لرى برخه واخلى

واو

كبله

له

ډار

د

خه

دمن

د

تقليد

كې

حالت

پدى

يا

.

د لور ماشومى ااد ديپوس وى ماشوم د احساس اړخيزه دوه يا اس

د.يپوس احساس ته ورته داو خو ماشومه لور لومى غواړى چې د مور سره

دا پته ليى چې هلك ندى او د پالر په شان نه ورتژپالر رول ولوبوى خو

تيا او كمزورۍ احساس پيدا كيى او په ډيره غصه اوشى كيدلى نو ورته د ني

غواړى چې پالرړهنقار سره پدى پيل كوى چې د مور په شان شى او په ډير زړه

شى

رانه

ته

.الپارددى

د

وى

ماشوم

چې

حليپوس

توه

سمه

په

احساس

ندى بوزى او د مور د مينى په اى پهالر تقليد مخ په وړر ده چې د كى نو پكا

.نورو نجونو او و خپل تفاق مات او د مينى تنده سه كى


33/63

- 33 -

دى بوزى او د پالر په اى دكار دى چې د مور تقليد مخ په وړاماشومى لور ته پ

كى مينه پيدا تقليد وى ته د نرتوب او د.نورو نرانو سره چې د پالر دا لنه

ډول تقليد عادى او برخالف ئې.ته د يوتوب خوى وربختقليد لورمو دا

دى

عادى

غيرى

.

نى د پالر د تقليد په اى د كى وى يكله چې يو ماشوم وى غيرى عادى تقليد

د ون .توب او حتى د مفعوليت شته دىمور تقليد كى وى نو بيا احتمال ئې

ندى خپل زيات د امنو او نو لدى كبله بايده دى چې پلرونه خپل �

179_Wira Kabeer Storai

Documents

Transcript of 179_Wira Kabeer Storai