173 Kapital 25 11 2010

NA ZATVORAWE, SREDA, 23.11.2010, 13.00~.

MBI 10 0,35%MBID 0,11%OMB 0,61%

EVRO/DENAR 61,50DOLAR/DENAR 45,57 EVRO/DOLAR 1,35

NAFTA BRENT 83,63EURORIBOR 1,53%

2.222

2.227

2.232

2.237

2.242

17.11 19.11 21.11 23.11

MBI 10

UTRE, VO

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (23.11)

...samo idejata e kapital, s drugo e pari... ~len na grupacijata KAPITAL MEDIA GROUP

~etvrtok

...POGLED NA DENOT...QUPÔ ZIKOV

GOSPODIN MINISTER... VIDI SEGA..!?? STRANA 4

~etv

rto

k.25

. noe

mvr

i. 2

010

| br

oj 7

3 | g

odin

a 1

| ce

na 2

0 de

n. |

tel.

2 5

5 14

41

| fa

ks. 2

58

14 4

0

VEB STRANICATA NA OON VRIE OD GRE[KI

NAMESTO MAPA NA MAKEDONIJA GO DOBIVATE AVGANISTAN! STRANA 8

KAPITAL OTKRIVA ZO[TO BAVNO SE RE[AVA PROBLEMOT SO IZVOZ NA VINO

MINISTEROT ZA ZEMJODELSTVO ÊKA PODATOCI OD BRISEL, KOI VE]E GI IMA NA INTERNETNEJASNO E ZO[TO MINISTEROT ZA ZEMJODELSTVO BARAL VAKVI PODATOCI I DOPOLNITELNO SE ODOL@UVA PROCESOT, KOGA LISTATA NA VINA SO ZA[TITENI GEOGRAFSKI OZNAKI I GEOGRAFSKI POTEKLA E JAVNO OBJAVENA NA VEB-STRANI-CATA NA EVROPSKATA KOMISIJA.

STRANA 6-7

SDSM: VMRO-DPNME saka da gi pokrie dol-govite na svoite gradona~alnici STRANA 10

Iako so vonredni aukcii sobira pari, Stavreski ne priznava deka buxetot e prazen STRANA 11

IDEJATA ZA DANO^NA AMNESTIJA POBUDI INTERES

6

0

VOVEDNIKVERICA JORDANOVA

(NE)KOMPETENCII STRANA 2

KOLUMNAALEKSANDAR JANÊSKISTANISLAV PIGON

SLATKO OD GROZJE STRANA 8

STRANA 4

KONSTANTINOS DASKALAKISGENERALEN DIREKTOR NA FENI INDUSTRI

FENI E VISTINSKA USPE[NA PRIKAZNA STRANA 9

...POGLEDDQUPÔ Z

GOSPODMINISVIDI S STRANA

KOLUMNAALEKSANJANÊSKISTANISLPIGON

SLATKO STRANA

STRANA 4

MAKEDONSKI BIZNISMENI SAKAAT DA GI VRATAT PARITE OD STRANSTVO

STRANA 11

EXCLUSIVENAJPOZNATIOT SVETSKI HAKER

KEVIN MITNIK ZA KAPITAL

SEGA SUM DOBAR HAKER!

8

00

0

0

NAVIGATOR2 25.11.2010 ÊTVRTOK

Evropejcite, barem onie koi se del od Evropska-ta unija, denovive se na maka. Smisluvaat na~ini i metodi kako do 2020 godina da ja poka~at stapkata na vrabotenost na zavidni 75%. Zagrièni od slabata ponuda na kvalitetni kadri, eksperti i istraùva~i vo razli~ni oblasti, tie plasiraat Agenda za novi ve{tini i rabotni mesta. Idejata e odli~na. Ako se realizira, }e se na-mali sega{nata stapka na nevrabotenost od 10% (23 milioni lica), koja, kako {to velat evropskite birokrati, predizvikuva seriozni posledici po ekonom-skiot rast i sistemot za socijalna pomo{.Taka e vo Evropa. Vo Makedonija e beter. Razlikata me|u niv i nas e {to vo eden mo-ment tie se svestuvaat kade im e problemot i pokrenuvaat akcija za negovo nadminuvawe, dodeka kaj nas proble-mot se prodlabo~uva.Situacijata e paradok-salna. Vladata, na pri-mer, dobiva grant od 1,3 milioni evra za podo-bruvawe na konkurent-nosta na pazarot na trud. Prvite pari }e se iskoristat za 8.000 nevraboteni da se steknat so novi ve{tini i znaewa za potoa polesno najdat rabota i da se trgnat od grbot na dràvata. Vo vtorata faza }e imalo i pove}e pari i pogolem opfat so

(NE)KOMPETENCII

ÊTVRTOK 25 NOEMVRI 2010PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

ovoj proekt. Proektot kako proekt e za pofalba, no paradoksot e vo toa {to Vladata se odnesuva kako popot od narodnata izreka, koj veli: Ne me gledaj {to pravam, slu{aj {to ti zboruvam!. Ete, taka pravi Vladata. Na drugite im kaùva deka treba da se podo-brat i educiraat zatoa {to znaeweto e sila, znaeweto e mo}, bez da ja pogledne (ne)kompetencijata vo svoite redovi. Odgovorot zo{to od Make-donija ve}e podolgo vreme se odlevaat stotici milio-ni evra poradi propadna-ti tenderi, na {to serioz-no predupreduva Kapital, neodamna go dade minis-terot za ekonomija, Fatmir Besimi. Toj samo ja potvrdi dijagnozata na Evropskata komisija deka Minister-stvoto za ekonomija nema dovolen kapacitet za uspe{no da gi organizira tenderite za golemite proekti vo energetikata. Poradi toa {to na{ite administrativci nemaat ekspertiza za rabota na vakvi specifi~ni zada~i, ministerot re{i da vklu~i me|unarodni institucii. I vo oblasta na ekologi-jata beleìme isklu~itelno slab kapacitet. Iako vo ministerstvata postojano se vrabotuvaat novi i novi administrativci, se ~ini deka nivnite znaewa i kompetencii se isklu~itelno slabi. Ova ne e na{a konstatacija. Toa go uvidele site koi imale rabota so niv. Norve{kata ambasada, na primer, go finansira zajaknuvaweto na kapacitetite na Ministerstvoto za ìvotna sredina i na nacionalnite kompanii za zabrzuvawe na procesot na izdavawe na integriranite ekolo{ki dozvoli vo sektorite metalurgija i energetika. Lu|eto ednostavno ne znaele, nekoj mora da gi

d makedonskoto mleko gi zadovoluva standardite za kvalitet na EU, informira Veterinarnata uprava na Makedonija. Makedonija godinava voop{to ne izvezla mleko vo EU, a plasmanot vo golem del e ograni~en na zemjite od regionot. Spored zamenik-pretsedatelot na Federacijata na farmeri, Nedim Hasani, ovoj nizok procent se dolì na nemaweto pravna ramka koja }e go uredi klasificiraweto na mlekoto po kvalitet. Farmerite velat deka problem e i toa {to na zemjodelcite ne im e jasno definirana metodologijata na rabota na nezavisnata laboratorija vo Skopje.Spored Federacijata na farmeri, proizvod-stvoto na kravjo mleko poslednive godini e namaleno od 438 toni vo 2007 godina na 359 toni vo 2009 godina.33%

E

Republika Makedonija pobarala od Evropskata komisija razmena na listi so za{titeni geografski oznaki za vino, {to bilo del od procesot na dijalog me|u zemjava i Brisel za re{avawe na problemot

so izvozot na makedonskoto vino vo Evropskata unija, koj go nametna Grcija po-radi imeto Makedonija ili makedonsko, doznava Kapital. No, nejasno e zo{to ministerot za zem-jodelstvo, Qup~o Dimovski, baral vakvi podatoci i dopolnitelno se odolùva procesot, koga listata na vina so za{titeni geograf-ski oznaki i geografski potekla e javno objavena na veb-stranicata na Evropskata komisija. Na ovaa veb-stranica to~no se znae koja zemja kako gi ima registrirano regio-nite od koi potteknuvaat vinata {to gi plasira na

evropskiot pazar. Gr-cija ima registrirano 139 geografski oznaki, me|u koi e i regionot Make-donija. Vo ovoj registar nikade ja nema Republika Makedonija.Od Ministerstvoto za zemjodlestvo v~era cel den ne dobivme odgovor {to baraat od Brisel i {to zna~i dopisot {to go dobile od Evropskata komisija, a koj potoa go prepratile do pove}eto vinarnici vo zemjava. Vo dopisot koj Brisel go ispratil do makedon-skoto Ministerstvo za zemjodelstvo, a do koj dojde Kapital, pi{uva

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik Kapital se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

KAPITAL OTKRIVA ZO[TO BAVNO SE RE[AVA PR

MINISTEROT ZÊKA PODATOKOI VE]E GI I

R

VERICA [email protected]

ZDRAVKO [email protected]

nau~i. Ova se samo primeri, no, za àl, takov e i celokup-niot ambient vo dràvnata uprava. Vo ministerstvata, vo dràvniet agencii, za op{tinite muabet da ne pravime. Naj~esto obrazloènie zo{to ne se koristat raznite fondovi i proekti koi im stojat na raspolagawe na instituci-ite e nivniot slab kvalitet! Zatoa, Vladata, problemot so hroni~en nedostig od kvaliteten kadar vo zemja-ta bi trebalo da po~ne da go re{ava vo svoite redo-vi. Za toa ne se potrebni milionski grantovi. Itno e neophoden merit sistem za vrabotuvawe vo javnata administracija. Vrabotu-vawe spored znaewe, ne spored partiski klu~. Efektite }e bidat dvojni. Em instituciite }e dobijat lu|e koi znaat da rabotat, em nametnatata konkuren-cija bazirana na znaewe vo dràvniot sektor dopolnitelno }e gi podigne kriteriumite vo privat-niot sektor, koi i toa kako vaàt. Moèbi toga{ nema da ni se slu~uvaat propad-nati tenderi, lo{i ocenki za kompetencija, lo{ imix za dràvata.

Nejasno e zo{to ministerot za zemjodelstvo baral vakvi podatoci i dopolnitelno se odolùva proce-sot, koga listata na vina so za{titeni geografski oznaki i geografski potekla e javno objavena na veb-stranicata na Evropskata komisija. To~no se znae koja zemja kako gi ima registrirano vinskite regioni. Grcija ima registrirano 139 geografski oznaki, me|u koi e i regionot Makedonija. Vo ovoj registar nikade ja nema Republika Makedonija

j b

Od Ministerstvoto za zemjodlestvo v~era cel den ne dobivme odgovor {to baraat od Brisel i {to zna~i dopisot {to go dobile od Evrop-skata komisija, a koj potoa go prepratile do pove}eto vinarnici vo zemjava.

3NAVIGATOR 25.11.2010ÊTVRTOK

NE IM BE[E DENOT LIDERI POBEDNIK

NE POSTOJAT TAJNI ZA USPE[EN BIZNIS. TOJ E REZULTAT NA PODGOTOVKA, NAPORNA RABOTA I UÊWE OD GRE[KITE

KOLIN PAUELPORANE[EN AMERIKANSKI DR@AVEN SEKRETAR

Me|u mnogute èstoki na-padi od oficijalna Atina za poziciite na Makedonija vo odnos na sporot za ime-to, noviot gradona~alnik na Solun, Janis Butaris, od partijata na premierot Jorgos Papandreu, PASOK, nastapi so silno pozitivna energija kon Skopje. Pra{uvaj}i zo{to nekomu bi mu pre~ela dvojnata formula za imeto?, Butaris stana eden od malkute nosi-teli na vlast vo Grcija koi povikuvaat na brzo re{enie, koe }e gi zeme predvid i make-donskite crveni linii. Od Solun, bastionot na gr~kiot nacionalizam naso~en kon Makedonija, grad vo koj pred levi~arot Butaris duri 24 pati po red pobeduvaa kan-didati na desnicata, noviot gradona~alnik veti deka }e se obide da go promeni men-talitetot na solun~anite. Izja-vuvaj}i deka }e se bori protiv

JANIS BUTARIS

odgovoren za toa. Andov mora da e svesen deka tuka ne se raboti za obi~en zakon, tuku za edna ~uvstvitelna materija za koja e neophoden krajno seriozen pristap, kako vo podgotvuvaweto, taka i vo nejzinoto sproveduvawe. Makedonskata lustracija zatai kako proces. So site la`ni (!?) dosieja proma{eni od Komisijata, so samo eden fa-ten {pion, koj, ni pomalku, ni pove}e, be{e Trendafil Ivanovski, pretsedatel na Ustavniot sud, so somnitelni izjavi i lica koi se rasfr-laat so informacii, nejasno e kako nekoj s$ u{te moè da tvrdi deka bilo {to povrzano so lustracijata e dobro.

Pratenikot Stojan Andov, predlaga~ na Zakonot za lustracija, izjavi deka nema namera da predloì novi izmeni vo Zakonot, za{to dosega ne videl akti koi ukaùvaat na toa deka Za-konot ima slabosti, tuku deka problemot e vo negovoto sproveduvawe, {to e op{ta slabost vo zemjata, za{to site zakoni kaj nas slabo se sproveduvale. Imame kritika od EK deka gore-dolu dobro stoime so donesuvaweto na zakonite, no lo{o stoime so nivnata implementacija. Toa e edna op{ta slabost vo sprovedu-vaweto na zakonot i sla-bost na instituciite, izjavi pratenikot, inicijator za donesuvawe na zakon za lustracija. Andov treba da objasni ako Zakonot go skroil po merka, a slabost e samo negovoto sproveduvawe, toga{ koj e

STOJAN ANDOV

MUDRA POLITIKA NA DOBROSOSEDSTVO

M

GUBITNIKPROMA[ENA LUSTRACIJA

P

MISLA NA DENOT

BARAK OBAMA

SAD vedna{ obezbedi direktna voena pomo{ za Ju`na Koreja otkako ovaa aziska zemja vleze vo voeni presmetki so Severna Koreja

MAJA PARNAXIEVA-ZMEJKOVSKA

D irektorkata na Fondot za zdravstvo pretura od {up-livo vo prazno samo za da ja odrì kasata vo ` ivot, pa sega }e stradaat evtinite lekovi, za da bidat dostapni skapite

deka vo najskoro vreme }e bide napravena razmenata vo ramkite na tekovniot proces na konsultacii, koj dopolnitelno e intenzivi-ran vo poslednive nekolku meseci. Vo dopi-sot pi{uva deka izvozot na makedonsko vino vo zemjite-~lenki na EU se vr{i so-glasno Odlukata na Sovetot na EU br.916 od 3 dekemvri 2001 godina, kako i spored Detalniot protokol za vino od 27 dekemvri 2001 go-dina, pri {to za{titata na geografskite i tradiciona-

lnite nazivi se regulirani so ~len 7 od Odlukata, kako i vo Aneks 2 od Pro-tokolot. Ova zna~i deka postoi reguliranost na izvozot na makedonsko vino na pazarite vo EU, no nikoj ne ja tolkuva ovaa regula-tiva.Vo pove}eto vinarnici velat deka ne znaat {to zna~at ovie objasnuvawa. Doznavame deka i tie is-pratile dopis do Evropska-ta komisija, no odgovorot zasega e nepoznat.

IZVOZOT VO EU, SE U[TE NEPOZNATA

Poradi toa, makedonskite vinarnici s$ u{te ne znaat dali od januari 2011 godina }e imaat problem so izvozot na makedonskoto vino otkako pred nekolku meseci Grcija izdejstvuva zabrana za uvoz na vino vo EU ako nosi makedonski geografski oznaki.Direktorot na vinarni-cata Stobi, \or|i Jovanov, veruva deka golemiot in-teres na Germanija, koja e najgolem partner na Make-donija za uvoz na vino, }e pomogne da se nadmine ovoj problem.Dokolku nie sme ostaveni sami da go re{ime prob-lemot, nema da najdeme nikakvo re{enie. No, sre}na okolnost e {to Germani-ja e mnogu zainteresirana za makedonskoto vino i taa ve}e raboti na re{enie od tipot na promena na etike-tite. Veruvam deka poradi golemiot interes za na{eto vino, }e izdejstvuvaat izvo-zot da prodolì normalno i po Nova godina, veli Jovanov.

Sopstvenikot na vinarskata vizba Xumajlija, Zoran Danevski, ~eka da go vidi re{enieto na Evropskata komisija, koja trebalo da se izjasni kako i pod koe ime }e se izvezuva make-donskoto vino. Makedonija i Grcija potpi{aa spogodba so koja Grcija se obvrzuva da ne go spre~uva ekonomskiot razvoj na zemjava. Spored toa, ne bi trebalo da ima problem so izvozot na vino vo 2011 godina, no, sepak, treba da se po~eka re{enieto na Evropskata komisija po ova pra{awe, veli toj.Spored nego, vinarnicite {to se zasegnati so ovoj problem treba da dobijat dopis od Ministerstvoto za zemjodelstvo, so koj }e se objasnat ponatamo{nite aktivnosti.Raznoglasijata vo vrska so ova pra{awe odat dotamu {to sopstvenik na edna vinarnica veli deka nema nikakov problem za izvoz na makedonsko vino vo EU.

GRCIJA ODRABOTILA U[TE VO 1989 GODINA

Goran Damovski, zamenik-direktor za tehni~ki pra{awa na programata za zemjodelstvo na USAID, AgBiz, veli deka Grcija vo 1989 godina go za{titila nazivot Makedonija i makedonsko, bidej}i bile svesni deka Republika Makedonija }e stane nezavisna dràva.Nie, zaedno so zamenik-ministerot za zemjodelstvo, Perica Ivanovski, orga-niziravme koordinativen sostanok za da dojdeme do

ROBLEMOT SO IZVOZ NA VINO

ZA ZEMJODELSTVO CI OD BRISEL,

IMA NA INTERNET

fanatizmot so koj se hrani predrasudata deka Makedonija e samo gr~ka, toj go napravi prviot ~ekor vo razbivaweto na gr~kata koherentnost vo odnos na rigidnite stavovi za sporot za imeto. Malku se politi~arite, barem vo ovoj del od svetot, koi se podgotveni da otstapat od populisti~kata strategija i da za~ekorat po nerazgazen teren. Uspe{niot biznismen Butaris, poznat po svoite liberalni stavovi, so posledniot poteg pokaà deka e eden od malkute i deka so pravo go bie dobriot glas na filantrop. Za vistinsko pomestuvawe nanapred na dvodeceniskiot spor za imeto go ~ekame samo partnerot na Butaris, koj }e bide podgotven soodvetno da mu parira, od makedonska strana.

30 milioni evra godi{no

iznesuva izvozot na makedonski

vina vo EU

70% od makedonskoto vino se prodava

na pazarite na EU

MIRKO CVETKOVI]

Srpskiot premier v~era go primi pra{alnikot od Brisel, od koj zavisi kolku brzo i kako Srbija celosno }e gi otvori vratite za vlez vo EU

@OZE SOKRATE[

Portugalskata Vlada se ma~i so buxetot za da ja spasi dràvata od bankrot, pri {to }e {tedi, no }e se spravuva i so sindikatite koi protestiraat za pogolem buxet

S k k

Grcija ima registrirano 139 geografski oznaki, me|u koi e i regionot Makedonija.

re{enie za problemot. Imame mnogu argumenti na na{a strana, koi gi prezentiravme na Potkomitetot za zem-jodelstvo i ribarstvo i Sovetot za stabili-zacija i asocijacija na EU, no s$ u{te nemame odgovor za ova pra{awe. Edna od opciite {to nie ja nudime e regionot Makedonija da se reg-istrira kako homonim, bidej}i ima mnogu vakvi primeri vo evropskite zemji, veli Damovski. Ekspertite velat deka Makedonija porano bila podelena na tri vinski regioni, Povar-darski, Isto~en i Za-paden, no bidej}i Makedonija e mala zem-ja, pretstavnicite na vinarnicite i na Vla-data se dogovorile vo elektronskiot spisok na vina so geografsko poteklo da gi regis-triraat kako Vina od Makedonija. Problemot nastanuva koga EU go odbiva ovoj predlog, bidej}i Grcija ve}e gi registrirala svoite vina so poteklo od regionot Makedonija. Sega Evropskata unija bara da se deklarira regionot od kade {to poteknuva vinoto, no toa ne smee da bide region Makedonija.Poznava~ite vo zem-java se pla{at deka blokadata na makedon-skoto vino na pazarite vo EU }e predizvika seriozen problem za na{ata vinska in-dustrija. Tie poten-ciraat deka {tetite od eventualnata zabrana za plasman na na{eto vino bi iznesuvale okolu 60 milioni evra. Izvozot na vino vo EU teì okolu 30 milioni evra godi{no i e edna od najgolemite izvozni granki vo zemjodelst-voto. Pove}e od 85% od vinoto vo zemjava se izvezuva, od koi okolu 70% zaminuvaat na pazarite vo EU.

STOJANAN ANDOV

IK

JANIISSS BUBUTARIS

O

lsokatopinntiVvzDptaza

4 NAVIGATOR25.11.2010 ÊTVRTOK

3 FAKTI ZA... PROCENKI...

300ILJADI METRI KUBNI VODA ]E SOZDAVAAT TRITE MALI AKUMULACII, A VODATA ]E SE KORISTI ZA POTREBITE NA VIKEND-NASELBATA VO LOKALITETOT PONIKVA

MINI-AKUMULACII ]E BIDAT IZGRADENI NA OVOJ LOKALITET KADE [TO IMA DESETINA IZVORI NA VODA3

1MILION DENARI IZDVOI VLADATA ZA IZRABOTKA NA FIZIBILITI STUDIJA ZA IZGRADBA NA MALI AKU-MULACII VO MESNOSTA ARAMISKA Ê[MA NA OSO-GOVSKITE PLANINI

rizata pridonese da zapre zasileniot ekonomski rast vo Makedonija zabeleàn vo 2007 i 2008 godina. Vladata planira vo 2012 godina da se vratime na vi-sokiot rast od 5% i 6%, kako {to be{e pred tri godini. Sepak, takviot planiran rast mnogu }e zavisi od

razvojot na situacijata so evroto, izjavi premierot Nikola Gruevski na rabotata na Evropskiot liderski forum vo Lon-don, vo ramkite na nedelata na svetskiot biznis {to ja organizira kompanijata Blumberg.Spored nego, }e nema direkten udar na krizata od evrozonata vrz makedonskata ekonomija, no indirektno Makedonija bi moèla da gi po~ustvuva posledicite od krizata, osobeno ako taa se prodlabo~i, zatoa {to 60% od makedonskiot izvoz e naso~en kon zemjite od Unijata.

QUPÔ ZIKOV

34...POGLED NA DENOT...

GOSPODIN MINISTER... VIDI SEGA...!?

...ZABODETE ZNAMENCE I OSVOJTE GO MESTOVO AKO MISLITE DEKA STE NAJDOBRI...

K

nogu destruktivnata reakcija na Min-isterstvoto za transport i vrski, na napisot na Kapital so naslov Lic-itacija so eden ~ovek e proda`ba vo ~etiri o~i! ]e se osvrnam na nekolku mesta vo reakcijata, koja ja objavivme v~era...

Prvo! ...Ministerstvoto najostro (!?) reagira na navodite preneseni vo napisot so naslov Licitacija so eden ~ovek e proda`ba vo ~etri o~i... Pa, ima nekoi objasnuvawa koi gi pro~itavte v~era...Za na krajot da poentiraat:Vtoro! ...Barame (!?) od novinarite i ureduva~kiot timna Kapital pri izgotvuvawe na napisite da se prid-rùvaat do na~elata na profesionalnoto rabotewe i pred objavuvaweto na informaciite istite da bidat soodvetno provereni, kako ne bi se dezinformirala javnosta!Prvo, nikoga{ ne sfativ od kade im izvira ovaa negativna energija i destruktiven nagon vedna{ da se tepaat so novinarite! Neli treba da e te{ko da se napi{e - najostro reagira... Zo{to pi{aniot demant mora da bide najostra reakcija, a da ne bide samo reakcija, zabele{ka ili objasnuvawe! Zo{to tepa~ka! A! Ministre? Zar makedonskata po{iroka javnost ja so~inuvaat goveda, da mi prostite, koi ni{to ne razbiraat, pa, mora so verbalen kam{ik, kako bi ni teknalo!? Ili moèbi

golubite pismono{i od kabinetot na ministerot sa-kaat da n$ vidat kako takvi! Na primer, se pra{uvam {to }e se slu~i, ako i pokraj ovaa najostra reakcija, novinarite, eve, da re~eme, pak pogre{at, spored tolkuvawata na Ministerstvoto ... [to sleduva? Zar potoa sleduva besewe, strelawe... [to? Drugo pra{awe e zo{to najostro reagiraat do nas, a ne reagiraat do Miroslav Gr~ev i Nikola Velkovski, koi vo tekstot {to go demantira Ministerstvoto davaat izjavi i, patem, TIE tvrdat (nie samo prenesovme) deka proda`ba na grade`no zemji{te vo uslovi koga moè da se pojavi i samo eden ponuduva~, vsu{nost e proda`ba vo ~etiri o~i!?Na krajot na reakcijata-demant Ministerstvoto ni se obra}a so Barame profesionalno da informirate...! E, toa ne e ne{to {to vi sleduva, ministre! Novinarite i urednicite na Kapital Media Grup se i pove}e od profesionalni koga stanuva zbor za ekonomskite temi i vesti. Nie ne se brukame ... i vie toa dobro go znaete! Mnogu dobro! Profesionalnosta, to~nosta i analiti~nosta se silata na na{ata kompanija, no i silna pre~ka vo posled-nite godini i meseci da se razbereme so nekolkumina nadle`ni ministri!?Zatoa, mislam deka odnosite me|u mediumite i Vladata ne treba da se gradat preku zapovedni barawa od strana na Vladata, tuku za toa postojat pove}e u~tivi formi na dobro odnesuvawe ve molime, bi bilo potvrda na na{ata dobra sorabotka da..., Vo imeto na na{ata korektna sorabotka o~ekuvame deka (da)...Vaka, ministre, ova nekako li~i na paraspur... situaci-ja!? Ne vi dolìme ni{to posebno...!Inaku, koga ve}e tolkuvame dali e vo pra{awe proda`ba vo ~etiri o~i, koga e dozvoleno licitacija i so samo eden prijaven, da ve informiram deka koga pred dve godini sakav da licitiram za zemjodelsko zemji{te pod zakup, u~tivo mi se javi eden gospodin od kabinetot na toga{niot minister za zemjodelstvo, kogo li~no i ne go poznavam, koj najostro mi reagira{e so izri~no barawe da se povle~am od licitacijata, oti se znaelo koj }e ja zeme zemjata! Jas se povlekov, a licitacijata pomina! Normalno deka s$ be{e legalno...! Jas bev podgotven da dadam 6.000 denari za eden dekar zemja, toj ja dobi, slu{am za 2.300 denari! Pa, ti Mile vidi sega...

NIKOLA GRUEVSKI pretsedatel na Vladata

RASTOT VO 2012 DA BIDE NA NIVO NA REKORDOT OD PRED TRI GODINI

...licitacija so samo eden kan- didat, vo su{tina e proda`ba vo ~etiri o~i, koja sekako ne- mora da zna~i deka e kriminalna. Osven koga e...!

M

IDEJATA ZA DANO^NA AMNESTIJA POBUDI INTERES

MAKEDONSKI BIZNISMENI SAKAAT DA GI VRATAT PARITE OD STRANSTVOVladata dobila direktni predlozi od nekolku dràvni insti-tucii da sprovede dano~na amnestija, bidej}i pove}e biznismeni i politi~ari pokaàle interes da gi vratat vo zemjava parite {to gi ~uvaat na smetki vo stranski banki, doznava Kapital

PPostoi ogromen interes kaj makedonskite biznismeni i politi~ari, no i kaj isele-nicite, da gi vratat parite doma. Kapital doznava deka poradi toa Vladata dobila direktni pred-lozi od nekolku dràvni institucii da sprovede dano~na amnestija so koja }e se legalizira kapitalot koj vo procesot na trans-formacija od op{testven vo privaten bil iznesen nadvor od zemjava. Posledniot predlog dojde od direktorot na Upra-vata za javni prihodi (UJP), Goran Trajkovski, koj smeta deka na toj na~in bi moèlo da se o~ekuva povrat na okolu edna mil-

ijarda evra od odleaniot kapital od zemjava, a so odano~uvawe na toj kapital dràvata }e dobie ekstra prihodi i vo buxetot. No, Vane Cvetanov, porane{en direktor na Upravata za spre~uvawe na pereweto pari, tvrdi deka i toj dostavil analiza li~no do premierot Nikola Gruevski za na~inite na koi moè da se sprovede dano~nata amnestija vo Makedonija i kakvi efekti }e dade. Premierot ja dobi anali-zata {to ja izrabotivme so sporedba na efektite od dano~nata amnestija sprovedena vo 15 zemji i procenki deka na toj na~in realno moè da se o~ekuva povrat na 1,5 milijardi evra. Vo najoptimisti~ko scenario moè da se o~ekuvaat duri i do tri milijardi evra od zarobe-niot makedonski kapital vo stranstvo. No, Vladata voop{to ne odgovori na na{iot predlog, veli Cvetanov. Toj veli deka ovaa analiza ja napravil otkako mnogu biznismeni mu ukaàle deka se zain-teresirani da gi vratat parite od stranstvo.Ekspertite nemaat dilemi deka treba da se sprovede dano~nata amnestija kako merka so koja moè da se vrati golem del od make-

donskiot kapital vo stran-stvo, no sugeriraat za toa da se postigne politi~ki konsenzus i da se vosposta-vat site kriteriumi koi }e garantiraat deka nema da se legalizira valkan kapital. Tie baraat i da se obezbedi sigurnost i anonimnost za onie {to }e odlu~at da gi vratat parite vo Makedonija.Ako se sproveduva radika-lna forma na amnestija na kapitalot, toga{ mora pre-thodno da se specificira koj kapital }e se legaliz-ira i kako }e se utvrduva i dokaùva potekloto na parite. Postoi opasnost da se amnestiraat pari koi se steknati od krimi-nalni zdelki i poradi toa mora dobro da se postavat kriteriumite, veli Mi-odrag Labovi}, porane{en direktor na Finansiskata policija.Del od ekspertite, pak, se somnevaat vo uspe{nosta na reformata poradi psiholo{ki strav od neus-peh, odnosno nesigurnosta na lu|eto vo pravosudniot sistem. Na vnimatelnost pri eventualna dano~na amnesti ja povikuva i porane{niot direktor na Direkcijata za spre~uvawe na perewe pari, Vlado Naumovski.Apsolutno e dobro za

zemjata dokolku se spro-vede dano~na amnestija, so koja bi se vratile parite {to se zarobeni nadvor od zemjata i bi se investirale vo razvo-jot na na{ata ekonomija. No, treba vnimatelno da se osmisli refor-mata. Ima ~isti pari, koi na{i biznismeni gi ~uvaat vo stranstvo bidej-}i ne platile danok za niv vo Makedonija, no ima i kapital steknat nelegalno. Amnestijata ne treba da gi legalizira valkanite pari koi poteknuvaat od {verc, trgovija so droga i oru`je ili od kriminalna privatizacija, veli Nau-movski.

ALEKSANDAR [email protected]

VLADO NAUMOVSKI PORANE[EN DIREKTOR NA DIREKCIJATA ZA SPREÛVAWE NA PEREWE PARIApsolutno e dobro za zemjata da se sprovede

dano~na amnestija so koja }e se vratat parite zar-obeni vo stranstvo i }e se investiraat vo raz-

vojot na ekonomijata. No, treba vnimatelno da se osmisli takvata reforma. Ima

~isti pari koi na{i biznismeni gi ~uvaat vo stranstvo bidej-}i ne platile danok za niv vo Makedonija, no ima i kapital koj e steknat nelegalno.

MIODRAG LABOVI]PORANE[EN DIREKTOR NA FINANSISKATA POLICIJAAko se sproveduva radikalna forma na amnestija na kapi-talot, toga{ mora da se specificira koj kapi-tal }e se legalizira i kako }e se utvrduva i dokaùva potekloto na parite. Postoi opas-nost da se amnestiraat pari koi se steknati od kriminalni zdelki i poradi toa mora dobro da se postavat krite-riumite

5POLITIKA 25.11.2010ÊTVRTOK

GABRIELA [email protected]

VISOKA VOENA DELEGACIJA NA EU VO MAKEDONIJA!

Visoka delegacija na Voeniot komitet na EU, na ~elo so pretsedava~ot, {vedskiot general Hakan Siren, od denes }e prestojuva vo dvodnevna poseta na Makedonija. Generalot Siren }e ostvari sredba so generalot potpolkovnik na ARM, Miroslav Sto-janovski. Stojanovski pred Voe-niot komitet na EU }e ja prezentira trans-

formacijata na ARM i dostignatiot stepen na reformi, u~estvoto vo misiite nadvor od Repub-lika Makedonija. Pokraj toa, predvideno e da se utvrdat i aktivnostite za u~estvoto na ARM vo proektot za razvoj na bor-benata grupa na EU (EU battle group 2012).Ova e prva oficijalna poseta na Makedonija od strana na pretsedava~ot na Voeniot komitet, pri

{to e predvideno na vtoriot den od posetata generalot Siren da se sretne so ministerot za odbrana, Zoran Kow-anovski, a }e ostvari sredbi i so ministerot za nadvore{ni raboti, Antonio Milo{oski, kako i so pretsedatelot na Komisijata za odbrana i bezbednost vo Sobranieto na Republika Makedonija, Vladimir \or~ev.

V

pgeodvoMSsonajaSne

DELAVEKURAS: MILO[OSKI JA NAVREDUVA GRCIJA!

Ministerot za nad-vore{ni raboti, Anto-nio Milo{oski, ne mu pomaga na procesot, tuku, napro-tiv, go ote`nuva. Nema kon-struktiv-

na uloga i ja napa|a Grcija na navredliv na~in. Ova go izjavi v~era portparolot na gr~koto MNR, Grigoris Delavekuras, po obvinuva-wata deka Grcija se obiduva da ja natera Makedonija da se otkaè od pregovorite."Ne bi moèl da kaàm deka e iskrena izjavata na ministerot Milo{oski deka saka napredok vo pregovara~kiot proces, koga na sekoj moèn na~in se obiduva da ja pretstavi

Grcija so temni boi pred gra|anite. Za napredok e potrebno da prestaneme so obvinuvawata", dodade Delavekuras.Spored nego, gr~koto MNR dobrata volja za re{enie ja iskaùva i preku toa {to ne odgovara na provokaci-ite i izjavite od makedon-ska strana - "dokolku ima volja od makedonska strana, toga{ Grcija e podgotvena u{te utre da se soglasi za re{enie", re~e toj.

SO SOMNITELNI IZVORI I SOMNITELNI CELI

ANKETITE SLU@AT SAMO ZA PARTISKI PREPUKUVAWA! Poradi neprofesionalnosta vo izrabotkata na anketite i potoa manipulacijata so dobienite rezul-

tati, tie ja izgubija svojata relevantnost i ve}e nikoj ne gi sfa}a seriozno, velat analiti~arite

Dodeka politi~kite partii so zadovol-stvo gi koristat rezultatite od s$ pobrojnite anketi za dnevnopoliti~ki prepiski, analiti~arite reagiraat deka anketite ~estopati odat na {teta na samata dràva. Tie sozdavaat slika koja ne ja otslikuva realnata sostojba, poradi ~esta manipulacija so brojkite.Komunikolozite velat deka iako anketite se obele`je na sekoe demokratsko op{-testvo i se dobredojdeni za periodi~no sledewe na sos-tojbite vo dràvata, osobeno ako doa|aat od renomirani instituti, Makedonija nema razvieno kriti~ka javnost i zatoa mnogu ~esno se manipu-lira so podatocite.

Komunikologot Suat Misini veli deka anketite se seri-ozna rabota so koja ne treba da ima igra."Sekoga{ treba transpar-entno da se naveduva izvorot i metodologijata na anketata. Statistikata mnogu ~esto podleì na manipulacija, namerna ili nenamerna. Pri-toa, posledicite od takvata manipulacija ne treba da se potcenuvaat. Se raboti za seriozna rabota so koja nema igra~ka", veli Misini.So sli~en stav i komunikol-ogot, Seat Xigal. "Mestoto na anketite vo op{testvoto e nesporno. Me|utoa, vo nikoj slu~aj tie ne treba da se preterani i preforsirani. Kaj nas, vo posledno vreme moè da se zabeleì takov trend. Pos-ledicite od vakvite anketi se toa {to na saboterski na~in moè da se nametnat stavovite. Slabosta e {to

mnogu ~esto se instrumental-iziraat podatocite i lesno se manipulira so brojkite", veli Xigal.Anketite se predmet na anal-iza i kaj biznis-sektorot. Od Evropskata biznis-aso-cijacija velat deka anketite se sledat, no ne sekoga{ imaat krucijalno zna~ewe za kompaniite. "Kompaniite se vodat soglasno toa {to samite go ~uvstvuvaat vo svoeto sekojdnevno rabotewe. Anketite se sledat, no ne se najzna~ajni vo rabotata na kompaniite", velat od ovaa asocijacija.I od stopanskite komori na Makedonija potvrduvaat deka gi sledat rezultatite na anketite i pulsot na biznis-zaednicata po objavenite rezultati. Posledicite od toa, sekako, se otsustvoto na stranski investicii poradi lo{ata slika {to se sozdava za zemjata.

Samo eden den rok }e imaat sudiite za prezemawe i posta-puvawe po sudskite predmeti spored noviot Zakon za upravuvawe so dvièweto na sudskite predmeti.Edinstveno za poobemnite slu~ai sudiite }e imaat pove}e vreme da se podgot-vat, duri celi pet dena, no i toga{ toa mora da bide so dozvola od pretsedatelot na sudot. Predlaga~ot na Zakonot, Ministertsvoto za pravda, ubeduva deka so ova }e se zabrza postapkata, }e se spre~i gubeweto na predme-tite vo sudskite lavirinti i }e se re{i problemot so zaostatokot na nere{eni predmeti. Predmetite treba da se rasporeduvaat strogo preku elektronskiot sistem, a pretsedatelot na sudot i rabotnoto telo koe }e go opredeli toj }e vodi eviden-cija za dvièweto na site predmeti. Za vlasta, ovoj e klu~en reformski zakon za sudstvoto so koj }e se spre~at dolgite postapki i ~uvaweto na predmetite vo fioka, a za opozicijata neumesno sklopen zakon od samo 17 ~lena, koi i onaka bile predvideni

ZAKON ZA UPRAVUVAWE SO DVI@EWETO NA SUDSKITE PREDMETI

SE STAVA LI KRAJ NA ^ UVAWETO PREDMETI VO FIOKA?!

MARIJA [email protected]

vo Zakonot za parni~na i krivi~na postapka, kako i so sudskite delovnici. "So pomo{ na ovoj Zakon predmetite }e se sledat od pisarnica do objavuvawe na presudata, so {to }e se ovozmoì utvrduvawe na tes-nite grla kade {to predme-tite zaglavuvaat vo sudskite lavirinti", istakna Vasko [utarov od VMRO-DPMNE.No, vladiniot optimizam ne go deli opozicijata. Prateni~kata na SDSM, Cvetanka Ivanova, veli deka Zakonot ne samo {to e lo{o i nabrzina podgotven, tuku Zakonot e i neseriozen i treba da bide povle~en.Predvideno e pretsedatelot i rabotnoto telo da go sle-dat predmetot od primaweto

do negovoto zavr{uvawe, a velite deka elektronskiot sistem na raspredelba }e go eliminira ~ove~kiot faktor vo postapkata. Ovie dva ~lena se kosat eden so drug i povtorno se ostava prostor za manipulacii, reagira Ivanova. Spored Zakonot predvideno e sudskite presudi da se objavu-vaat javno na veb-stranicite na sudovite, so vnimanie da ne se zagrozi pravoto na za{tita na li~nite po-datoci na vklu~enite vo postapkata. Pretsedatelite na sudovite i sudiite koi nema da se pridrùvaat do rokovite predvideni so Zakonot }e odgovaraat za nestru~no i nesovesno rabotewe.

ANKETITE VLIJAAT I VRZ IMI-XOT NA ZEMJATANa sajtovite na ministerst-vata za nadvore{ni raboti na nekoi stranski dràvi, ona {to e karakteristi~no e deka Makedonija e ocenata kako zemja vo koja postojat politi~ki i me|uetni~ki ten-zii, kriminalni i vooruèni grupi, korupcija.Na primer, na sajtot na Min-isterstvoto za nadvore{ni na SAD za Makedonija e napi{ano slednovo:"Vo posledno vreme se zabeleùva zgolemuvawe na politi~kite tenzii i javnite demonstracii vo Makedonija, a situacijata so Kosovo zna~ajno go zgolemi pra{aweto za javna sigurnost, iako dosega istite ne rezultirale so nekakvo nasilstvo"

Komunikolozite velat deka tokmu preku ovie anketi i manipulacijata so brojkite,

vsu{nost, nie samite si sozdavame lo{ imix i pretstava za zemjata.

FOKUS: UVOZNITE PROIZVODI SO AGRESIVEN MARKETING GO 6 25.11.2010

meteòt na reklami i promocii {to gi organiziraat nivnite konkurenti, kako od srpski proiz-

voditeli, taka i od golemite svetski kompanii. Najzastapeni makedonski proizvodi vo marke-

tite na Vero vo Srbija se tie na Tikve{, Skovin, Alkaloid, Vitalia, Popova Kula, Bonum, Evropa, Mako Market i Kolid. Sepak, mislam deka nivniot potencijal ne e do-volno iskoristen. Najpopularni brendovi se Tikve{ i Alkaloid, a ostanatite s$ u{te se borat za mesto pod sonceto. Konkurencijata e mnogu jaka i agresivna, veli Denkovski.Spored nego, makedonskite kom-panii koi izvezuvaat vo Srbija ne se dovolno organizirani vo osvojuvaweto na pazarot.

Koga }e se pogledne makedonskiot pazar, preku mediumite ili re-klamite, }e vidite kolku srpskite firmi se zastapeni vo Makedonija. Vo Srbija, makedonskite firmi voop{to ne se prisutni ili se in-cidentno zastapeni so reklami. So takov na~in i pristap kon rabotite te{ko deka moè da se o~ekuva napredok. Site nastapuvaat indi-vidualno, bez poddr{ka od make-donskite ekonomski pretstavni{tva. So ogled na mojata funkcija, koja ja izvr{uvam re~isi edna godina, moàm da im pomognam na mnogu

KATERINA [email protected]

Policite vo mar-ketite vo zemjava se preplaveni od srpski, hrvatski i slovene~ki proiz-vodi. Makedonskite kompanii se pred

predizvikot da bidat konkurentni i na doma{niot pazar, no i da bidat prisutni i uspe{ni i na regionalnite pazari. Stranskite proizvodi, pred s$ tie od regionot, imaat svoe prepoznatlivo mesto vo supermarketite vo Makedonija. Tie se locirani na poseben {tand, so vidlivo ozna~en brend. Dali i makedonskite proizvodi vo su-permarketite vo drugite zemji se prepoznatlivi za potro{uva~ite so specijalno mesto i oznaka? Poznava~ite smetaat deka make-donskite proizvodi se gubat vo meteòt na reklami i promocii {to gi organizira konkurencijata, a proizvoditelite, pak, se zado-volni od toa kako se prodavaat nivnite proizvodi vo regionot.Petar Denkovski, komercijalen direktor vo Vero vo Belgrad, ocenuva deka iako makedonkite proizvodi dobro se prodavaat vo Srbija, makedonskite proiz-voditeli nedovolno go osvojuvaat tamo{niot pazar.Mojot vpe~atok e deka makedon-skite proizvodi se prifateni i ceneti na srpskiot pazar. Za niv vladee mislewe deka se kvalitetni, cenovno dostapni i poteknuvaat od ekolo{ki zdravo i bogato zemjodelsko podra~je. Za

àl, nie toa ne go koristime

dovolno. Proi z -vodite se gu-bat vo

MAKEDONSKITE POLICI PREPLAVENI SO BREND

Stranskite proizvodi, pred s$ tie od regionot, imaat svoe prepoznatlivo mesto vo supermarketite vo Makedonija. Tie se locirani na poseben {tand, so vidlivo ozna~en brend. Dali i makedonskite proizvodi vo supermarketite vo drugite zemji se prepoznatlivi za potro{uva~ite so specijalno mesto i oznaka? Poznava~ite smetaat deka makedonskite proizvodi se gubat vo meteòt na reklami i promocii {to gi organizira konkurencijata, no proizvoditelite se zadovolni od toa kako se prodavaat nivnite proizvodi vo regionot


MAKEDONSKITE PROIZVODI RETKO IDOMINATNO MESTO VO MARKETITE V

SAVKA DIMITROVAGENERALEN DIREKTOR NA EVROPASpored podatocite so koi raspolagame, na makedonskiot pazar doma{nite konditorski kompanii se zastapeni so 20%, a okolu 80% od proizvodite se uvezuvaat. Sostojbata e lo{a. Make-donija e vo najlo{a sostojba vo odnos na regionot. Kaj nas, smetam deka glavniot problem e {to premnogu lesno se doz-voluva uvoz na konditorski proizvodi od stranstvo.

Del od doma{nite proiz-voditeli na gotovi proiz-vodi alarmiraat deka te{ko se spravuvaat so konkurencijata od stranstvo i baraat dràvata da im pomogne.Dràvata treba pove}e da gi poddrùva doma{nite proiz-voditeli na gotovi proizvodi. Treba da se obezbedi maksi-malna poddr{ka na doma{nata proda`ba, bidej}i site sme svedoci deka na raftovite vo site prodavnici vo zemjava se nao|aat proizvodi od regionot i toa so mnogu niski ceni, koi se konkurentni i nelojalni na na{ite proizvodi, poso~uva Tawa Atanasova od kompani-jata za proizvodstvo na sokovi Vivaks.Spored biznismenite, vo doma{noto proizvodstvo ne-

dostigaat nekoi proizvodi, pa poradi blizinata na srpskiot pazar i prisustvoto na golemite kompanii raste uvozot. Na udar na srpskiot uvoz e i konditor-skata industrija. Poslednite statisti~ki podatoci od Srbija pokaùvaat deka izvozot na Srbija vo zemjava vo periodot od 2006-2009 godina e zgolemen za 40%. Vo 2006 godina, su-ficitot na Srbija vo trgovijata so konditorski proizvodi so Makedonija e okolu 11 milioni dolari, a vo 2009 godina se zgolemil na 15 milioni dolari. Podatocite od Stopanskata komora na Srbija pokaùvaat deka 85% od konditorskite proizvodi na srpskiot pazar se od doma{no proizvodstvo, a samo 15% od uvoz. Za razlika od Srbija, kaj nas e obratno.

deka toj raste poradi damping-cenite, koi vaèle i za bugar-skite i turskite proizvodi. Na makedonskiot pazar doma{nite konditorski kompanii se zastapeni so 20%, a okolu 80% od proizvodite se uvezuvaat. Sstojbata e lo{a, a glavniot problem e {to premnogu lesno se dozvoluva uvoz na konditorskite proizvodi od stranstvo, objas-nuva Savka Dimitrova, generalen direktor na fabrikata Evropa.I od Makprogres se soglasuvaat deka vo zemjava imaat silna konkurencija od uvoz.Vo posledno vreme zabeleùvame zgolemeno prisustvo na kondi-torski proizvodi od Turcija, so nerealno niska cena. Ne{to so carinata e simptomati~no. Najmnogu se borime so srpskite, hrvatskite i turskite proizvodi.

Doma{nite konditorski kompanii kotiraat u~estvuvaat so 14% na makedonskiot pazar, a ostanatiot del od kola~ot im go prepu{taat na stranskite. Vo Hrvatska, pak, pove}e od 60% od konditorskite

proizvodi se od doma{ni proiz-voditeli, a pomalku od 40% od uvoz.Vo odnos na uvozot na kondi-torski proizvodi od Srbija, doma{nite proizvoditeli tvrdat

ZGOLEMEN I UVOZOT NA PROIZVODI ZA LI^NA HIGIENAI distributerskite kompanii velat deka vo sporedba so minatata godina, na pazarot s$ pove}e se baraat i se plasiraat srpski proizvodi. Xemal Dauti, sopstvenik na distributerskata kompanija Dauti komerc, veli deka imaat zgolemen uvoz na srpski proizvodi od po~etokot na godinata, pred s$ prehranbeni i za li~na higiena.Sorabotuvame so dve kompanii. Od Invej od Novi Sad dis-tribuirame detergenti i proizvodi za higena, a od Uni-pak od Ni{ prehranbeni proizvodi, kako {to se supi, sokovi, pudinzi i sli~no. Uvozot na proizvodi od Invej za prvite osum meseci godi-nava e zgolemen za 42%, a od Uni-pak za 67%, sporedeno so istiot period minatata godina, veli Dauti.

OSVOJUVAAT MAKEDONSKIOT PAZAR 725.11.2010ÊTVRTOK

MAKEDONIJA TREJD KUPUVA SUROVINA I JA PRODAVA VO SLOVENIJA KAKO MAKEDONSKI PROIZVODSo logoto MT vo mar-ketite Spar i Merka-tor vo Slovenija se prodavaa tetovski grav, ko~anski oriz, 21 vid makedonsko vino, nekolku vidovi makedonska rakija, mle~ni i kondi-torski proizvodi, kako i konzervirana hrana i tur{ija. Makedonija trejd, koja gi proizveduva ovie proizvodi, e kompanija formirana od Makedonec vo Slovenija. Taa proizvodite gi pravi od surovini nabaveni vo Makedonija i pod svoj brend gi prodava na pazarot vo Slovenija.

DOVI OD REGIONOT

IMAAT VO STRANSTVO

Konditorskata industrija vo zemjava e soo~ena so visoka cena na surovinite, {e}erot, masloto, kakaoto, {to na krajot gi poska-puva krajnite proizvodi, veli Cvetanov od Makprogres. I vinarnicite se àlat na nelo-jalna konkurencija.Ima uvozni vina od regionot, osobeno od Srbija, no s$ u{te ne moè da se kaè deka pazarot e preplaven so stranski proizvodi.

Smetam deka makedonskite vinar-nici se dominantni poradi rela-tivnata lojalnost na makedonskite potro{uva~i kon doma{noto vino, smeta Miteva, direktor na Skovin. Makedonija s$ pove}e go zgol-emuva uvozot na bra{no, {e}er, mleko, voda vo {i{iwa, kon-ditorski proizvodi od Srbija i Hrvatska, koi se deficitarni na makedonskiot pazar.

@IVKO MUKAETOVGENERALEN DIREKTOR I PRETSEDATEL NA UPRAVNIOT ODBOR NA ALKALOID Nie sfativme deka fokusiranosta na izvozot e patot za rast i razvoj. U{te pred desetina i pove}e godini, koga se prave{e planot za strate{ki razvoj na Alkaloid, uvidovme deka prvenstveno moème da gi zajakneme svoite pozicii vo regionot kade {to sme prepoznatlivi kako brend, kulturolo{ki sme sli~ni so tie zemji i toa moravme da go iskoristime kako prednost. Napravivme detalno snimawe na pazarite vo regionot, po {to utvrdivme deka mora zasileno da investirame vo marketing, da sozdademe pogolemi timovi {to }e dejstvuvaat na teren, da go pro~istime portfolioto na lekovi, odnosno da se fokusirame na proizvodite so koi imame konkurentski prednosti.

MARIJA MITEVAGENERALEN DIREKTOR NA VINARSKATA VIZBA SKOVIN Izvozot na vino bara prikazna. Voop{to ne e lesno da se pro-dade. Stanuva zbor za specifi~en proizvod koj bara mnogu pove}e od samo obezbeduvawe kvalitet na proizvodot. Uspe{nosta vo vinskiot biznis vo golema mera zavisi i od uspe{noto prezentirawe i promovirawe na vinarnicata, poto~no zemjata-proizvoditel na stranskite pazari.

86%od konditorskite proizvodi vo

zemjava se od uvoz

40% porasna izvozot na konditorski proizvodi od Srbija vo Make-donija vo izminatite ~etiri

godini

PETAR DENKOVSKIKOMERCIJALEN DIREKTOR NA VERO VO BELGRAD Iako vo Srbija ima potencijal za makedonskite proizvodi, smetam deka Makedoncite vo Srbija voop{to ne se organizirani. Koga }e se pogledne makedonskiot pazar, preku mediumite ili, pak, reklamite, }e vidite kolku srpskite firmi se zastapeni vo Makedonija. Vo Srbija makedonskite firmi voop{to ne se prisut-ni ili se incidentno zastapeni. So takov na~in i pristap kon rabotite te{ko deka moè da se o~ekuva napredok. Site nasta-puvaat individualno, bez poddr{ka od makedonskite ekonomski pretstavni{tva.

PADOT NA DINAROT GI STIMULIRA IZVOZNICITEKako pri~ina za zgole-meniot uvoz na srpski proizvodi vo Make-donija stopanstvenicite gledaat i na namalu-vaweto na vrednosta na dinarot vo odnos na evroto, {to dopol-nitelno gi pottiknuva srpskite izvoznici da gi plasiraat proizvodite na stranskite pazari. Direktorkata na Evropa, Savka Dimitrova, veli deka so padot na vred-nosta na dinarot srp-skite kompanii dopol-nitelno se stimulirani da izvezuvaat, pred s$ na makedonskiot pazar. Podobro im e da izvezuvaat po poniski ceni na siguren pazar, otkolku na doma{niot pazar, kade {to ne im e sigurna naplatata, veli Dimitrova.

makedonski firmi, no, za ` al, nikoj dosega ne me kontaktiral. Jas na moja inicijativa se obiduvam da pobudam interes kaj makedonskite firmi za da prodavaat proizvodi na srpskiot pazar, a bi trebalo da bide obratno, objasnuva Den-kovski.

IZVOZNICITE ZADOVOLNI OD PRODA@BATA VO REGIONOT

Najgolemite makedonski izvoznici, Tikve{, Skovin, Vitalia, Evropa, Alkaloid, Makprogres, Bonum, sepak, se zdovolni od plasmanot {to go imaat na pazarite vo regionot. Kon-ditorskata kompanija Makprogres od Vinica izvezuva pove}e od 100 proizvodi vo 28 zemji vo vrednost od 10 milioni evra godi{no. Ottamu objasnuvaat deka 75% od proiz-vodstvoto go izvezuvaat, a 25% go plasiraat na doma{niot pazar. Prisutni sme vo cel region, Hrvatska, Srbija, Slovenija, Kosovo, Bosna i Hercegovina, Albanija, Bugarija. Generalno sme zadovolni od pozicijata {to ja imame vo porane{nite jugoslovenski zemji. So na{ite konditorski proizvodi re~isi sme i lideri vo Kosovo i Bosna i Hercegovina. Tamu sme po-zastapeni otkolku nivnite doma{ni proizvoditeli. Re~isi osum godini sme zastapeni so konditorskite proizvodi na stranskite pazari. Po~navme ~ekor po ~ekor, a rast na izvozot beleìme od godina vo godina, {to se dolì i na na{ite investicii, razvojot na tehnologi-jata, evolucijata na ambalaàta, veli Gligor Cvetanov, izvr{en direktor na Makprogres. Na regionalnite pazari me|u na-jzastapenite e i Vitalia, koja proizveduva okolu 210 proizvodi na zdrava hrana. Menaxerot za proda`ba vo Srbija, Stole Zmejko-ski, objasnuva deka nivnata kom-panija e eden od trite najzastapeni proizvoditeli na musli vo Srbija.

pazarite vo regionot. Sfativme deka fokusiranosta na izvozot e patot kon na{iot rast i razvoj. U{te pred desetina i pove}e godini, koga se prave{e planot za strate{ki razvoj na Alkaloid, uvi-dovme deka prvenstveno moè da gi zajakneme svoite pozicii vo regionot kade {to sme prepoznatlivi kako brend, kulturolo{ki sme sli~ni so tie zemji i toa moravme da go isko-ristime kako prednost. Napravivme detalno snimawe na pazarite vo regionot, po {to utvrdivme deka mora zasileno da investirame vo marketing, da sozdademe pogolemi timovi {to }e dejstvuvaat na teren, da go pro~istime portfolioto na lekovi, odnosno da se fokusirame na onie proizvodi kade {to imame konkurentski prednosti. Ne moète da bidete dobri vo s$, veli Mu-kaetov. Toj dodava deka vo momentot Sr-bija e nivniot najgolem izvozen pazar, od kade {to rabotat preku regionalnite pretstavni{tva vo Belgrad, Novi Sad, Kraguevac i Ni{. Na po~etokot imavme sekun-darno proizvodstvo, zna~i samo pakuvavme lekovi, za podocna da investirame i vo primarno proizvodstvo. Ednostavno, mora da ja sledite situacijata na pazarot i postojano da bidete eden ~ekor pred drugite, zatoa {to Balkanot e Balkan i sekoga{ moè ne{to da ve iznenadi. Potoa, ja zajaknavme pozicijata vo Hrvatska preku proiz-vodni linii koi prethodno ne gi plasiravme pomasovno tamu, kako {to se kardiolo{kite lekovi. Sega vo Hrvatska imame izvozna paleta od re~isi 10 milioni evra.Alkaloid gi zajakna svoite pozicii i na pazarot na BiH, koj neopravdano be{e potcenet od drugite proiz-voditeli, veli Mukaetov.

MARKETING-ALATKI ZA DOBRA PROMOCIJA

Na pazarite vo Srbija, Crna Gora, Kosovo, Albanija, Hrvatska i Slo-venija ve}e nekolku godini moàt da se najdat i vinata na Skovin. Duri 90% od proizvodstvoto na Skovin odi za izvoz. Od vinarni-cata velat deka za dobar plasman na regionalnite pazari, kade {to

doma{nite proizvoditeli dobro se pozicionirale, pokraj kvalitetnoto vino, potrebni se i dobra cena, koli~ini, ambalaà i marketing-pristap. Ottamu istaknuvaat deka na me|unarodniot pazar e neophodno nacionalno pretstavuvawe, so poddr{ka od dràvata. Izvozot na vino bara prikazna. Voop{to ne e lesno da se prodade vinoto. Stanuva zbor za specifi~en proizvod koj bara mnogu pove}e od samo kvalitet. Uspe{nosta vo vinskiot biznis vo golema mera zavisi i od uspe{noto prezentirawe i promovirawe na vinarnicata, poto~no zemjata-proizvoditel, veli Marija Miteva, generalen direktor na Skovin.Skovin najdolgo e prisuten na srp-skiot pazar, u{te od 2002 godina, kade {to godi{no ostvaruva promet od okolu 1,3 milioni evra. Vo Crna Gora, Hrvatska, Slo-venija i Kosovo sme prisutni od pred {est godini, a vo Albanija vlegovme lani. Pokraj kvaliteten proizvod so dobro pakuvawe, cena i distribucija, vo plasmanot vo zemjite od porane{na Jugoslavija ni pomaga i popularnosta na Make-donija kako proizvoditel na vino. No, na sekoj pazar bez marketing-aktivnosti e re~isi nevozmo`no da se probie eden brend. Nie toa go pravime preku zakup na polici, promocii i degustacii po marketite i restoranite. Pravime i letoci, se reklamirame vo specijalizirani spisanija i sli~no, objasnuva Miteva. Vo odnos na marketin{kite ak-tivnosti, komercijalniot direktor na Vero vo Srbija, Denkovski, smeta deka barem vo nivnite marketi vo Belgrad makedonskite kompanii nedovolno se reklamiraat.Te{ko se odlu~uvaat na dolgoro~ni vloùvawa vo svoite brendovi. Se pojavuvaat periodi~no i po~esto so u~estvo vo letoci ili preku promocii i degustacii, a pomalku so zakup na promotivni raftovi. Kako pri~ina naj~esto gi naveduvaat malite fondovi za reklama, veli Denkovski. I vo Tineks, sinxirot na supermar-keti vo zemjava, potvrduvaat deka

marketingot e problem za makedonskite proizvoditeli.Vo na{ite marketi, raftovi zakupuvaat i doma{ni i stran-ski kompanii. Na primer, bitolskata mlekarnica IMB gi ima zakupeno re~isi site friìderi. No, vo konditor-skata industrija, kozmetikata ili kaj sredstvata za ~istewe nemame proizvod dovolno konkurenten na tie koi doa|aat od regionot. Makedonskite kompanii treba da napra-vat dobar proizvod, pa da konkuriraat na eden brend kako {to e Dorina. Badijala e kompaniite da zakupuvat polici ako nemaat dobri proizvodi, objasnuva Hris-tina Todorovi}-Nikoli}, gener-alen direktor na Tineks.

Vitalia e izvoznoorientirana doma{na kompanija, koja proiz-vodite gi plasira vo 30 zemji, od koi Srbija se izdvojuva kako lider vo pogled na finansiskiot obem na proda`bata. Pokraj kvalitetot, regionalnite pazari mora da se osvojuvaat i so marketin{ki aktivnosti. Na srpskiot pazar sme zastapeni so pove}e od 100 proizvodi, kako ìtarki, dijabetika, soina pro-grama, zasladuva~i, ~aevi, supli-menti, organik programa, od koi na najzna~ajno mesto se ìtarkite. Prisutni sme vo najgolemite mar-keti, kako Merkator-Rodi~, Metro, Delta, Idea, Vero, Tu{, Univer, DM, so minimum 30 artikli. Vo marketite sme dobro pozicion-irani, imame solidna povr{ina od 2-3 metri kvadratni, kako i vo site veleproda`bii i prodavnici za zdrava hrana, objasnuva Zme-jkoski.Pokraj srpskite, hrvatskite i slovene~kite farmacevtski giganti, na regionalnite pazari mnogu za-stapeni se i kozmeti~kite i far-macevtskite proizvodi na makedon-ski Alkaloid. Generalniot direktor na Alkaloid, @ivko Mukaetov, vo intervjuto za Kapital objasni deka rastot na kompanijata vo golema merka so dolì tokmu izvozot na

8 KOMENTARI I ANALIZI25.11.2010 ÊTVRTOK

ALEKSANDAR JANÊSKI STANISLAV PIGONALEKSANDDAR JANÊSKI STSTSTSTSTSTANANANANANANISISISISISISLALALALALALAVVVVVV PIPIPIPIPIPIGOGOGOGOGOGONNNNNN

dile, vo gre{ka se. JANÊSKI: Taka e. Iako nekoi makedonski mediumi prenesoa deka Gr-cija barala da se povle~at vinata koi sodràt termin makedonsko vino, toa ne e to~no. Problemot na Grcite e zborot Make-donija, koj go imaat za{titeno vo registarot E-Bacchus. Taka {to makedonsko vino ne moè i nema osnova da bide problem. Kako ilustracija, Grcija ima registrirano za{titeno geografsko poteklo Trakija, a Bu-garija ima registrirano za{titeno geografsko poteklo Trakiska nizina. Nemam slu{nato dosega za nekakov problem za vino me|u niv?PIGON: U{te podobar primer se vinata proiz-vedeni po tekot na Dunav, rekata koja pominuva niz mnogu dràvi. Taka, 3 dràvi, Bugarija, Romanija i Ungarija, imaat regis-trirano za{titeno geogra-fsko poteklo koe go sodrì zborot dunavska ili dunavski. Na primer: Bugarija ima registrirano Dunavska ramnina, Romanija Dunavski terasi, Ungarija Dunavski regioni pa duri i samo Dunav. I jas nemam dosega slu{nato za nekakov pro-blem?JANÊSKI: Zna~i, re{enie ima. Toa e vo na{i race. [to pobrzo da regi-

strirame za{titeno geografsko poteklo vo registarot na EU so pri-davkite makedonsko ili makedonski, kako {to go kaùva{ ti od primerot so dunavska ili dunavski.Treba da se razgledaat site varijanti. Makedon-skiot zamenik-minister za zemjodelstvo vo edna izjava najavi deka Makedonija bi moèla da registrira Makedonsko vinogorje? Da, moè, sekako. Moè da registrira i, na primer, Makedonski vinski re-gion. Toa ne e sporno. Toa go ima storeno Slova~ka. Site nejzini registrirani geografski potekla vo E-Bacchus vo sebe sodràt vinohradnicka oblast, {to vo prevod zna~i vinska oblast ili vinski region. Zo{to dosega toa ne bilo napraveno, iako se znae deka vinoto e eden od na-jprepoznatlivite proizvodi na Makedonija i nose~ki sektor?PIGON: Navistina. Re{enieto e vo makedon-ski race. Pla~eweto kako drugi pravat blokadi e edno ne{to, no promovi-raweto na makedonskoto vino e drugo. Ako makedo-nskoto vino e eden od na-jprepoznatlivite proizvodi od Makedonija, zo{to ne moàm ni{to da pro~itam za toa na veb-stranicata na makedonskata insti-tucija, koja spored zakon

e obvrzana da promovira izvoz? Mislam deka ova e prvoto mesto kade {to sekoj treba da moè da na-jde lista so site vina so makedonsko poteklo, zarem ne? Dali nekoj planira da sru{i Ginisov rekord za promovirawe na izvoz na makedonsko vino bez duri i da se upotrebat nivnite imiwa? Vo drugite dràvi toa se pravi na podrug na~in. Pogledni kolku interesna e situacijata so panonsko vino. I avstriski i ungarski vina go nosat ovoj termin, no ne gledam nekoja golema borba na pazarot za imeto. Preku nivnite institucii za promocija na izvozot moàm lesno da gi najdam imiwata na ungarskite i avstriskite vina.JANÊSKI: I Hrvatska od odamna ima svoe panonsko bjelo vino, a ima takvo i crveno. Vo registarot na EU samo Ungarija ima registrirano za{titeno geografsko poteklo Pano-nija.PIGON: Po site ovie primeri, mi izgleda deka vladee edna ra{omonijada vo toj registar. Koga vidov deka Bugarite imaat regi-strirano za{titeno geogra-fsko poteklo Septemvri, si rekov s$ e mo`no. Isto taka imaat registrirano i Ju`no Crnomorie, iako, geografski, toa vo najgolem del potpa|a na Turcija. Se mislam, zdravje boè, ako utre otvoram vinarnica

i jas }e si registriram za{titeno poteklo so ime Pigon. Zatoa {to s$ e mo`no. [egata nastrana, se nadevam deka moite omileni makedonski vina nema da gi snema od policite na evropskite prodavnici.JANÊSKI: Na na{iot problem so izvozot na vino Bugarija ve}e trie race i se raduva za-toa {to }e go prezemela pazarot na makedonskoto vino. Bugarskite mediumi prenesuvaat deka ova e golema {ansa za niv da go popolnat prazniot prostor i da go prezemat pazarot. Dobar primer za dobro-sosedski odnosi? PIGON: Koga sme kaj ova, mora da ti kaàm za edna onlajn-prodavnica za vino od Holandija. Znae{ kako se vika? Vino od Alpite. Tamu moè da se najdat i kupat najnovi vina i celosen asortiman na kvalitetni vina od Alp-skiot region Germanija, Francija, Italija, Avstrija i [vajcarija. Ne veruvam deka nekoj od vinoproiz-voditelite reagiral zo{to negovoto vino se prodava onlajn na veb-stranica koja nosi ime Vino od Al-pite, vo dràva koja glav-no e pod nivoto na moreto. Natprevarot e vo kvalite-tot. A koga zboruvame za kvalitetot na makedonskite i gr~kite vina, ti go znae{ moeto mislewe. Makedon-skiot "vranec" e eden i

SLATKO OD GROZJE

JANÊSKI: Mnogu vreva se krena, mnogu izjavi, i toa najrazli~ni. Od "zgasnuva izvozot na makedonskoto vino" do "ostanuva vinoto od Makedonija da se prodava pod ime Made in Macedonia". Za àl, nekoi makedo-nski vina se povle~eni od prodavnicite vo Slovenija i Germanija po barawe na Grcija, a {to e postra{no, se zboruva deka ima mo`nost celo-sno da zapre izvozot po Nova godina. O~igledno e deka Grcite sakaat da ja blokiraat Makedonija na site na~ini, pa, taka sega gi koristat i regu-lativite na EU za toa.PIGON: Grcite moè da pravat {to sakaat, ama edno ne moàt da smenat. Toa go pi{uva i vo oficijalnata regi-stracija na EU E-Bacchus za za{tita na potekloto, odnosno geografskoto poteklo na vino. Vinoto koe doa|a od Gr-cija e Vino od Grcija. Da, Grcite registrirale za{titeno geografsko poteklo Makedonija, no ako mislat deka pobe-

edinstven. Po poslednata prezentacija na makedon-skoto vino vo Polska, site eksperti go velat istoto. Grcite kakvi sa-kaat pridavki i dodavki da stavat, poznati se i }e ostanat poznati po nivnata "recina".JANÊSKI: I od prezen-tacijata na makedon-skite vina vo Holandija pristignaa prekrasni zborovi. Vinskata zemja Makedonija iznenadi!, Makedonija, kakvo iznenaduvawe! Make-donija: klasi~na i moderna vo isto vreme. Zatoa, so site sili, {to pobrzo treba da se sprovedat proce-durite i postapkite za registracija na termin/termini za za{titeno geografsko poteklo vo E-Bacchus. Moè da n$ vodat primerite od dràvite od regionov. A koga }e registrirame, mislam treba da gi povikame sosedite na gosti. Osobeno mislam na onie koi se del od EU, Bugarite i Grcite, i kako dobri doma}ini prvo da gi po~estime so slatko od grozje od Makedonija. Samo, se pla{am da ne im bide gorko slatko?

DIJALOZI NA ÊTIRI NOZE

NAMESTO MAPA NA MAKEDONIJA, GO DOBIVATE AVGANISTAN!

Ne prestanuvaat s k a n d a l i t e s o oficijalnata veb-stranica na Obe-dinetite nacii. Otkako be{e izbri{an ter-minot makedonski prvo za jazikot, a potoa i za dràvjanstvo vo grafite na angliski i na ruski jazik, (dva od oficijalnite ~etiri jazici na organizacijata) se otkrivaat postojano novi i novi gre{ki. Na primer, dokolku se obidete da ja otvorite mapata na Make-donija se otvora geogra-fskata karta na Avganistan. I dodeka od Ministerstvoto za nadvore{ni raboti zav~era nemaa komentar za praznoto mesto za dràvjanstvo vo takanare~enata li~na ka-rta na dràvata na dvata jazici, v~era reagiraa deka se raboti za seriozen pro-pust. Mnogu golem broj dràvi imaat problem so veb-stra-nicata na Obedinetite nacii. Navistina e haoti~na, mnogu lo{o izrabotena i posto-jano se slu~uvaat seriozni propusti. Ona {to nam ni e zna~ajno e da ne se slu~uvaat

vakvi propusti, za{to se raboti za edno senzitivno pra{awe za nas, za imeto na jazikot i koristeweto na terminot makedonski. Ne e prv pat da se slu~uva ova. Sekoga{ reagirame i sekoga{ opravduvaweto im e isto, deka se raboti za tehni~ka gre{ka i za lo{o vospostaven na~in na funk-cionirawe, no nedozvoleno e da se slu~uvaat vakvi pro-pusti na najgolemata svetska organizacija na dràvi, veli za Kapital portparo-lot na MNR, Petar ûlev.ûlev dodava deka ne sakaat da veruvaat deka se raboti za nekakov upad ili namerno menuvawe na podatocite od grafata za Makedonija pod kakvi bilo pritisoci, no deka, vo sekoj slu~aj, o~ekuvaat od Obedinetite nacii da izlezat so kome-ntar i da prezemat seriozni ~ekori za nadminuvawe na problemot {to postojano se povtoruva. Misijata na Makedonija pri Obedinetite nacii vo Wujork, predvodena od ambasadorot Slobodan Ta{oski, v~era ostro reagirala do orga-nizacijata za site propusti. Misijata reagira{e i koga se dozna za bri{eweto na

VEB STRANICATA NA OON VRIE OD GRE[KI

Po dva dena molk, MNR i Misijata na Makedonija pri Obedinetite nacii vo Wujork v~era ispra-tile reakcija do Sekretarijatot za gre{kite vo grafata za dràvata na oficijalnata stranica. Avganistan, namesto Makedonija, ja preli ~a{ata

makedonski za jazikot, no i toga{, kako i ovoj pat, na informacija na makedonski mediumi. Ottamu informiraa deka dobile uveruvawe od Sekretarijatot na organizaci-jata deka }e se storat s$ {to e vo nivna nadle`nost za da se otkrie pri~inata za gre{kata i za da se spre~at istite gre{ki ponatamu. Koga se otkri gre{kata za jazikot, sekretarot na OON, Ban Ki-mun, izjavi deka se raboti za tehni~ka gre{ka i utredenta be{e ispravena. Makedonija pobara da se sprovede specijalna istraga za da se utvrdi dali navi-stina se raboti za obi~na gre{ka vo sistemot ili za nekakov upad od treta strana. Navodno, od Sekretarijatot bilo soop{teno deka istra-gata e vo tek i deka dràvata }e bide informirana {tom }e gi imaat prvi~nite rezultati. Ovoj skandal vo Makedonija gi otvori dilemite za toa kolku e aùrna makedonskata diplomatija koga bukvalno pred nos & se slu~uvaat vakvite problemi i istite & pominuvaaat nezabeleàno, odnosno za niv se doznava po mediumski napisi. Bez razlika dali se raboti za obi~na tehni~ka gre{ka, za

hakerski upad ili za lobi-rawe na gr~ki diplomati, za {to se pojavija i {pekulacii, nedozvoleno e makedonskiot ambasador vo Wujork, mini-sterot za nadvore{ni raboti, Antonio Milo{oski, da ne gi do~ekaat podgotveni vakvite problemi, koi ne se slu~uvaat sega prv pat. Pokraj mnogute nebulozi vo tekstot na li~nata karta na Makedonija, kade {to stoi, na primer, ova unikatno ime na dràva, koga se zboruva za kratenkata Porane{na Ju-goslovenska Republika Make-donija, a vo drug del stoi kontroverzen dogovor za dogovorot za preimenuvawe na dràvata, ima i del vo

koj se veli deka Sekre-tarijatot nema avtoritet ednostrano da ja modifikuva ova kontroverzna rezolucija na Generalnoto sobranie 15 godini po slu~uvawata. Nejasno e zo{to se veli 15 godini po slu~uvaweto koga Makedonija e registrirana kako ~lenka vo 1995 godina!? Dali toa zna~i deka do 2008 godina, koga istekuvaat tie 15 godini, ne smee da se menuva ni{to ednostrano od Sekretarijatot, a potoa smee, ili ednostavno se raboti za nekakvi obidi za promeni na istoto, vo vreme {to se sovpa|a so Samitot na NATO vo Bukure{t vo 2008 godina!? Od Ministerstvoto nemaat

komentar za ova. Vo tekstot, inaku, stoi deka ima precizno objasnuvawe koga i kako smee da se koristi kratenkata -the former pred Jugosloven-ska Republika Makedonija. Objasneto e deka ova pri-davka se koristi so golema bukva samo vo slu~ai koga so nea se po~nuva re~enica, kogs stoi samostojno vo nekoja tabela ili grafik ili, pak, koga stoi vo vertikalna lista zaedno so imiwa na drugi dràvi. Vo site ostanati slu~ai taa se pi{uva so mala, pa imeto na dràvata e porane{na Jugoslovenska Republika Makedonija.


17.03.2010 9

9KOMPANII PAZARI I FINANSII 25.11.2010ÊTVRTOK

Feni e vistin-ska uspe{na prikazna. Celi 25 godi-ni kompanijata bila soo~ena

so mnogu problemi, pos-tojano se otvorala i zat-varala, generiraj}i golemi zagubi i mnogumina ve}e ja imale otpi{ano kako staro èlezo. Izminative {est godini, otkako sme del od Kuniko resursis, uspeavme da go zgolemime proizvodstvoto od 5.000 na 15.000 toni godi{no, - veli Konstan-tinos Daskalakis, gener-alen direktor na Feni Industri, vo intervjuto za izdanijata na Kapital Media Group.Daskalakis, koj e na ~elo na kavadare~kiot kombinat za proizvodstvo na nikel ve}e {est godini, veli deka dobivkata od 55-60 milioni dolari, {to }e ja ostvarat godinava, }e ja iskoristat za reinve-stirawe i pokrivawe na zagubite od minatite dve godini, koi bile mo{ne te{ki za metalur{kata industrija. Daskalakis e optimist deka i slednata godina }e bide dobra za metalur{kata industrija, no, sepak, tvrdi deka

BERZANSKI INFORMACII

2.222

2.227

2.232

2.237

2.242

17/11/10 19/11/10 21/11/10 23/11/10

MBI 10

2.395

2.405

2.415

2.425

2.435

2.445

2.455

17/11/10 19/11/10 21/11/10 23/11/10

MBID

112,60

112,80

113,00

113,20

113,40

113,60

113,80

114,00

17/11/10 19/11/10 21/11/10 23/11/10

OMB

- 10 24.11.2010

ALK (2009) 1.431.353 3.850,00 390,18 9,87 0,88

BESK (2009) 54.562 6.600,00 341,43 19,33 0,19

GRNT (2009) 3.071.377 505,77 105,83 4,78 0,50

KMB (2009) 2.014.067 3.199,79 533,81 5,99 0,93

MPT (2009) 112.382 23.975,15 / / 0,67

REPL (2009) 25.920 37.345,00 5.625,12 6,64 0,75

SBT (2009) 389.779 2.630,00 211,39 12,44 0,60

STIL (2009) 14.622.943 165,59 0,11 1.497,47 2,31

TPLF (2009) 450.000 3.196,14 61,42 52,04 0,94

ZPKO (2009) 271.602 1.950,00 / / 0,26

P/B

P/E

24.11.2010

%

162.065 20 -70,00

131.161 83 163,27

293.226 103 -50,30

27.495 17 1,89

28.601 19 1,81

24.11.2010

()%

()

11 670,00 2,92 20.100

470,00 2,84 336.520

23.975,15 1,59 479.503

505,77 1,15 885.597

3.196,14 1,14 1.134.628

1710 -2,29 8.550

6600 -2,22 66.000

165,59 -0,17 91.735

0 0,00 0,00 0

0 0,00 0,00 0

()%

()

3850 0,00 3.834.600

3199,79 0,14 1.446.304

3.196,14 1,14 1.134.628

505,77 1,15 885.597

446,81 0,35 595.598

24.11.2010

24.11.2010

()

% ()

-

(.) 1 3 6 YTD 1Y

ILIRIKA JIE 29.740.780,33 1,16% -0,71% -1,35% -4,92% -9,98% 23.11.2010

ILIRIKA GRP 29.991.071,36 1,06% 4,41% 6,75% 7,93% 7,06% 23.11.2010

18.397.232,13 2,49% -4,39% -6,87% -16,63% -26,21% 23.11.2010

KD Brik 25.432.734,73 0,92% 1,83% 6,82% 8,92% 9,75% 22.11.2010

KD Nova EU 24.527.347,71 2,05% 1,81% -0,90% -2,79% -13,97% 22.11.2010

21.685.220,61 -0,68% -0,23% -1,23% -2,08% -3,17% 23.11.2010

24.11.2010

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, sreda - 24.11.2010)

IGOR [email protected]

FENI E VISTINSKA USPE[NA PRIKAZNA

KONSTANTINOS DASKALAKIS, GENERALEN DIREKTOR NA FENI INDUSTRI

Daskalakis, koj e na ~elo na kavadare~kiot kombinat za proiz-vodstvo na nikel ve}e {est godini, veli deka dobivkata od 55-60 milioni dolari, {to }e ja ostvarat godinava, }e ja isko-ristat za reinvestirawe i pokrivawe na zagubite od minatite dve godini, koi bile mo{ne te{ki za metalur{kata industrija

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

MAKEDONSKA BERZA

POLOVINA OD PROMETOT OSTVA-REN OD TRGUVAWETO SO OBVRZNICIProdolùva dominaci-jata na obvrznicite vo ramkite na berzanskoto trguvawe. V~era polovina od berzanskiot promet, od 19,7 milioni denari, im otpadna na obvrznicite. Tie v~era{niot den go zavr{ija so promet od 9,9 milioni denari. Ovoj promet e za 70% pomal vo odnos na prometot od 33,2 mil-ioni denari koj be{e ostvaren so obvrznicite vo vtornikot. Me|u niv povtorno najtrguvana, so promet od 9,6 milioni denari, be{e obvrznicata od devettata emisija na obvrznici za denacionalizacija. Kaj akciite, najgolem promet, od 3,8 milioni denari, be{e ostvaren so akcijata na Al-kaloid. Promet od pove}e od milion denari be{e ostvaren i so akciite na Komercijalna banka i Toplifikacija. Tie v~era{niot den go zavr{ija so promet od 1,4 milioni denari i 1,1 milioni denari.Prethodnite dva dena, dodeka svetskite berzanski indeksi beleèa minusi na vrednosta kako rezultat na sudirot me|u dvete Korei, kaj nas indeksite

trguvaweto go zavr{ija vo plus. Osnovniot berzanski in-deks MBI-10 zabeleà rast od 0,35%, dostignuvaj}i vrednost od 2.241,62 indeksni poeni. Rast od 0,11%, po nekolkud-neven pad, ima{e i kaj in-deksot na javnoposeduvanite dru{tva MBID, koj se iska~i na vrednost od 2.400,20 in-deksni poeni. Indeksot na obvrznici OMB zabeleà rast od 0,61%, taka {to dene{noto trguvawe ovoj indeks }e go po~ne so vrednost od 113,85 indeksni poeni.Pozitivnite dvièwa na vrednostite od indeksite re-zultiraa so pogolem broj na hartii od vrednost kaj koi ima{e rast na cenata. Rast ima{e kaj vkupno 11 hartii od vrednost, a najgolem, od 3,68%, be{e registriran kaj obvrznicata od tretata emisija na obvrznici za denaciona-lizacija. Vkupnata brojka na gubitnici, pak, iznesuva{e 4 hartii od vrednost. Niven predvodnik so pad od 2,29% be{e akcijata na Okta. Bez promena ostanaa cenite na 7 hartii od vrednost.

treba da se bide pretpa-zliv i deka recesijata ne e kompletno zavr{ena. Samo eden globalen nastan moè povtorno da ja turne ekonomijata vo bezdna. Zatoa treba da se vnimava da ne se povtori istata prikazna. No, sepak, so iskustvata steknati od ovaa kriza i imaj}ipredvid deka istata ne e celosno zavr{ena, kako kompanija budno gi sled-ime globalnite ekonomski tekovi bez da se opu{tame, za{to samo taka moème da se za{titime od even-tualni novi ekonomski padovi. So kontinuirani investicii i tehnolo{ki napredok rabotime na toa da gi namalime tro{ocite za proizvodstvo, toa e doma{na zada~a {to mora da ja srabotime, veli Daskalakis. Eden od najrelevantnite indikatori za toa dali svetskata ekonomija e vo dobra kondicija se cenite na metalite. Koga ekonomi-jata e vo podem, nagore odat i cenite na metalite; {tom ekonomijata po~ne da pa|a, prvi po~nuvaat da pa|aat cenite na metalite. Glavnata pri~ina za golemata zaguba vo 2008 godina e globalnata kriza, koja dovede cenata na nikelot da padne do 8.000 dolari za ton, a koga svetskata ekonomija

be{e vo ekspanzija, cenata stigna i do 50.000 dolari za ton. Moète sega da zamislite kolku e te{ko za edna kompanija kako Feni da preìvee vo vakvi okolnosti, veli Daskalakis.Toj ne o~ekuva svetskata berzanska cena na nikelot da se ka~i na nivoto od pred krizata, koga ton nikel dostignuval i 50 iljadi dolari, no veli deka bi bil zadovolen dokolku cenite se stabiliz-iraat do nekoe nivo kako ova denes, da re~eme od 21-22.000 dolari, otkolku da odat visoko, pa potoa da tresnat dolu. Vo celosnoto inter-vju so Daskalakis, koe }e bide objaveno vo utre{niot broj na nedelnikot "Kapital", }e moète da pro~itate i za toa koi se naj-golemite prediz-vici so koi se soo~uva

Feni kako golem izvoznik, zaedno so drugite kom-panii od metalur{kiot sektor, koi obezbeduvaat lavovski del od make-donskiot bruto-doma{en proizvod. Isto taka gi pokrivme i temite koi se odnesuvaat na korpo-rativnata op{testvena

odgovornost i kako taa se ispolnuva vo

Feni, kako i za napo-rite {to gi vloùva kompani-jata za {to pomalo zagaduvawe na ìvotna-ta sredina.

10 KOMPANII PAZARI I FINANSII25.11.2010 ÊTVRTOK

1 . 1 . 3 .

4,50% 2,84% 3,91% 4,76% 5,59%

6,00%

:

3 6 12 24 36

6,20% 7,00% 7,20% 10,00% 10,40%

61,5019 6,00% 6,90% 7,30% 10,10% 10,50%

45,5705 6,00% 6,80% 7,20% 10,00% 10,20%

. 72,5301

46,1103

44,5698 EUR USD GBP CHF

44,6021 61,6 46,3 72,7 46,8:

Za da moàt da izdavaat obvrznici, zadolènite op{tini }e dobijat dràven zaem so koj }e gi od-blokiraat svoite smetki. Zaemot }e go vra}aat vo rok od pet do deset godini

Vladata }e ja un-apreduva biznis-klimata vo zemjava, ovozmoùvaj}i im na op{tinite sami da izdavaat ob-

vrznici i del od sobranite pari da gi vloùvaat vo novi proekti. Ova go pred-viduvaat izmenite na Zakonot za zadolìtelno kapitalno finansirano penzisko osigu-ruvawe, koi ednoglasno v~era gi izglasaa pratenicite i od opozicijata i od vladeja~koto mnozinstvo.Opozicijata obvinuva deka so novite ingerencii na op{tinite Vladata bara izgovor da im pomogne na op{tinite so blokirani smetki, ~ii gradona~alnici se od redovite na VMRO-DPMNE."Za da moàt da izdavaat obvrznici, zadolènite op{tini }e dobijat dràven zaem so koj }e gi odblokiraat svoite smetki. Zaemot }e go vra}aat vo rok od pet do deset godini. No, obvrznic-ite }e zna~at u{te pogolemo zadolùvawe za tie op{tini, a se otvora i golema mo`nost za zloupotreba od strana na gradona~alnicite", istakna preteni~kata na SDSM, Vesna Bendevska.Od Ministerstvoto za trud i socijalna politika, pod-nositel na izmenite vo Za-konot, se kategori~ni deka mo`nosta sekoja op{tina da izdava obvrznici e garancija za pokvaliteten razvoj na lokalno nivo."Lokalnata vlast so pomo{ na pribranite sredstva }efinansira proekti, a toa }e go podobri kvalitetot na ìveewe na samite gra|ani. Vo odnos na spomenatite mo`nosti za zloupotreba,

VLADATA PREDLAGA OP[TINITE SAMI DA IZDAVAAT OBVRZNICI

SDSM: VMRO-DPNME SAKA DA GI POKRIE DOLGOVITE NA SVOITE GRADONA^ ALNICI

VIKTORIJA [email protected]

moàm da kaàm samo deka dràvata apsolutno gi ga-rantira sredstvata vloèni od strana na penziskite fon-dovi", re~e Spiro Ristovski, zamenik-minister za trud i socijalna politika . Pratenicite na opoziciskata SDSM potenciraa deka sa-miot fakt {to VMRO-DPMNE ima 54 gradona~alnici niz zemjava, a SDSM samo {est, otvora mo`nost za somne` za potegot na Vladata. Od vladeja~kata partija, pak, vozvratija deka SDSM ja ima lokalnata vlast vo najatrak-tivnite op{tini.

"Ohrid, Strumica i Kumano-vo se poatraktivni od 15 op{tini ~ii gradona~alnici se od redovite na VMRO-DPMNE. Toa samo potvrduva deka su{tinata na zakonskite izmeni ne e vo partiskite podelbi, tuku vo pravec na podobruvawe na biznis-klimata", veli zamenik-min-isterot Ristovski. Op{tinite sami da izdavaat obvrznici e poodamne{na ideja na Upravniot odbor na zaednicata na edinicite na lokalnata samouprava (ZELS).

SPIRO RISTOVSKIZAMENIK-MINISTER ZA TRUD I SOCIJALNA POLITIKALokalnate vlast so pomo{ na pribran-ite sredstva }e finansira proekti, a toa }e go podo-bri kvalitetot na ìveewe na samite gra|ani. Vo odnos na spomena-tite mo`nosti za zloupotreba, moàm da kaàm samo deka dràvata apso-lutno gi garantira sredstvata vloèni od strana na pen-ziskite fondovi.

VESNA BENDEVSKAPRATENI^KA NA SDSMZa da moàt da izdavaat obvrzni-ci, zadolènite op{tini }e dobijat dràven zaem so koj }e gi odblokiraat svoite smetki. Zaemot }e go vra}aat vo rok od pet do deset godini. Ova za op{tinite }e zna~i u{te pogo-lemo zadolùvawe, a se otvora i golema mo`nost za zloupotreba od strana na gradona~alnicite.

[TO ZNA^ I NOVATA OP[TINSKA INGEREN-CIJA ZA PROEKTOT - GASIFIKACIJA NA STRUMICA?Ja pozdravuvam inicijativata na Vladata za otvorawe mo`nost op{tinite sami da emituvaat obvrznici, no, za ` al, nitu ova nema da go potturne proektot za gasifikacija na op{tina Strumica, zatoa {to Vladata apsolutno gi ignorira na{ite barawa. Celi 11 meseci ~ekavme odgovor za konkretniov proekt, a ako podneseme novo barawe, }e ~ekame u{te tolku. Toa zna~i deka ovaa nova ingerencija za na{ata op{tina pretstavuva gnil kur{um. Emitiraweto obvrznici od strana na samite op{tini pretstavuva dopolnitelen fin-ansiski instrument za kapitalni proekti, no momentalno kreditnata linija na Svetska banka e poatraktivna, zatoa {to nudi mnogu pomali kamatni stapki.

Od vkupno 183 dràvi vo svetot, Price Water-house Coopers ja rangira Makedonija na pettoto mesto spored toa koja zemja najmnogu go olesnila na~inot na pla}awe na danocite. Na sekoj Makedonec mu se potrebni po 119 ~asa godi{no za da gi plati danocite, pokaùva izve{tajot. Najmalku, 36 ~asa godi{no na biroktija se tro{i vo Katar, a najmnogu ili 666 ~asa godi{no vo Pakistan. Vo izve{tajot na Price Water-

house Coopers pi{uva deka Makedonija i Bugarija se ed-instvenite balkanski zemji koi godinava najmnogu gi podobrile sistemite za pla}awe danoci. Romanija, pak, e navedena kako raj za birokratijata. Makedonija ima implementi-rano golemi dano~ni reformi vo poslednite nekolku godini. Vo 2007 godina vovede novi elektronski dano~ni uslugi, a vo 2008 godina go izmeni Zakonot za namaluvawe na danokot na dobivka so dano~na

stapka od 15% na 10%. I pokraj globalnata kriza, vo periodot od 2008-2009 godina brojot na registriranite dano~ni obvrznici vo Makedonija se zgolemi za 16%, pi{uva vo izve{tajot. Istraùvaweto go analizira vremeto {to gra|anite vo razli~ni dràvi go minuvaat po {alteri za da gi platat danocite. Zemja koja postignala najgolem napredok vo nadminuvawe na birokratijata e Tunis.

PRICE WATERHOUSE COOPERS: MAKEDONIJA GO OLESNUVA NAÎNOT NA PLA]AWE DANOCI

Kompanijata MESSE-Berlin, koja vo Evropa prireduva golem broj svetski saemi, otvori pretstavni{tvo za svoite partneri od Jugoisto~na Ev-ropa. Spored soop{tenieto od kompanijata MESSE Berlin, so svoeto me|unarodno aktivno pretprijatie, Saemski nastapi Miha êbuq SP, vospostavi pretstavni{tvo za Slovenija, Srbija, Makedonija i Crna Gora.Nie sme direkten sogovornik na site od Slovenija, Srbija,

Makedonija i Crna Gora koi se zainteresirani da u~estvuvaat na berlinskiot saem MESSE Berlin, izjavi Miha êbuq, direktorot na Saemski nastapi. MESSE Berlin, so okolu 215 milijardi evra prihodi vo 2010 godina, e edna od desette na-jgolemi saemski kompanii spored prihodite so sopstven izlo`ben prostor. Prireduva saemi kako {to se IFA - me|unarodniot saem za audio-video tehnologija i drugi aparati za doma}instvo; INNO Trans - me|unaroden

saem za ` elezni~ka tehnologija i javen prevoz; Frut Logistik - me|unaroden saem za market-ing na ovo{je i zelen~uk i Me|unarodna zelena nedela-me|unaroden saem za prehran-bena industrija, zemjodelstvo i hortikultura i drugi. Vo Germanija vo svojata lokacijam koja se nao|a vo centarot na gradotm raspolaga so 160 il-jadi metri kvadratni izlo`ben prostor vo hali i 100 iljadi metri kvadratni nadvore{en izlo`ben prostor.

BERLINSKIOT SAEM MESSE OTVORI PRETSTAVNI[TVO ZA PORANE[NITE JU-DR@AVI

Op{tinite sami da izdavaat obvrznici e ideja na Upravniot odbor na ZELS

17.03.2010 11

11KOMPANII PAZARI I FINANSII 25.11.2010ÊTVRTOK

Ekonomistite velat deka vonrednata aukcija e pokazatel deka buxetot se soo~uva so seriozna fiskalna kriza, no ministerot Stavreski negira i tvrdi deka buxetot e vo super kondicija i site pla}awa se vr{at navreme

IAKO SO VONREDNI AUKCII SOBIRA PARI, STAVRESKI NE PRIZNAVA DEKA BUXETOT E PRAZEN

Iako Ministerstvo-to za finansii, zav~era, preku vonredna aukcija na trimese~ni i {estmese~ni

dràvni zapisi sobra 21 milioni evra vo buxetot, ministerot Zoran Stavreski ne saka da priznae deka dràvnata kasa ima finan-siski problemi. Ministerst-voto, namesto da ja namali aukcijata na zapisi, kako {to najavija Stavreski i premierot Nikola Gruevski, so cel da ostavat pove}e pari vo ekonomijata, toa odi i so vonredni aukcii.Ekonomistite velat deka vonrednata aukcija e poka-zatel deka buxetot se soo~uva so seriozna fiskalna kriza, no ministerot Stavreski gi negira vakvite tvrdewa. Buxetot e vo super solidna kondicija i site pla}awa se vr{at navreme. Soglasno zakonot, Ministerstvoto za finansii moè vo koe bilo vreme da predvidi aukcii koi se navreme objaveni i za koi se informirani site u~esnici na pazarot. I vo buxetot se predvideni ovie dràvni obvrznici, dodade

FINANSISKI PROBLEMI VO DR@AVNATA KASA?!

SOWA [email protected]

Stavreski. Stavreski v~era tvrde{e deka odrùvaweto aukcii e operativna rabota na Min-isterstvoto za finansii i e vo soglasnost so buxetot za slednata godina. Toj ne objasni na {to se temeli negovoto tvrdewe deka aukci-jata e realizirana spored proekciite vo buxetot, koga taa ne be{e predvidena so planot na zadolùvawe na Vladata. Aukcijata e vo soglasnost so planiranite sredstva koi se predvideni vo buxetot za dogodina, taka {to nema ni{to nevoobi~aeno vo toj del. Napravena e aukcija. Operativno, toa }e se slu~uva

sekoga{ koga }e ima potreba da se realizira buxetot, taka kako {to e predloèn vo momentot. Nie, vsu{nost, go realizirame buxetot koj go odobri Parlamentot, veli ministerot za finansii.Ministerstvoto za finansii na zav~era{nata aukcija planira{e da sobere 27 mil-ioni evra, no uspea da poza-jmi samo 21 milioni. Najgolem del od zapisite, odnosno 84%, kupija bankite, dodeka kom-paniite u~estvuvaa so 16%. Kamatata za trimese~nite zapisi iznesuva 4,5%, dodeka za {estmese~nite, koi se vrzani so devizna klauzula, kamatata iznesuva 4,3%. Novoto zadolùvawe na Vla-

data doa|a otkako ministerot Stavreski vo nekolku navrati im veti na biznismenite deka }e se svedat na minimum aukciite so koi se izvlekuvaat parite od ekonomijata.

VLADATA SE MISLI ZA ZAEM OD MMF

Spored Stavreski i Gruevs-ki, Vladata s$ u{te nema odlu~eno dali }e go prifati zaemot od 400 milioni evra od MMF, no istakna deka i izdavaweto evroobvrznica s$ u{te e vo igra. Izdavaweto evroobvrznica e mo`no re{enie i dokolku uslovite na pazarot go doz-voluvaat toa, Makedonija }e izdade. Koristeweto na parite od MMF, pak, e osiguruvawe

Kako da ja zgolemime svesnosta za opasnite tehniki na socijalen iènering, preku koi moè da vi ukradat vredni po-datoci od kompanijata, no i kako da se za{titite od niv, }e bide edna od temite na koja }e zboruva Kevin Mitnik, vistinska legenda vo svetskite hakerski krugovi, na negovoto predavawe vo Skopje. Agencijata Ozeha RZ go nosi Mitnik vo Make-donija na 15 dekemvri, a so nivna pomo{ Kapital Media

Group napravi i ekskluz-ivno intervju koe moète da go pro~itate vo nedelnikot "Kapital" vo utre{niot broj. Nekoga{ najbaraniot komput-erski kriminalec, kogo nitu FBI ne moè{e dve godini da mu vleze vo traga, sega e sovetnik za bezbednost na mnogu kompanii koi sakaat da gi otkrijat bezbednosnite dupki vo svoite sistemi.Mitnik, koj nekoga{ ne moè{e da ìvee bez da hakne nekoj sistem, i za {to odleà nekolku godini

zatvor, sega zarabotuva od hakiraweto, no, kako {to veli, samo ako toa go poba-raat od nego. Vsu{nost, svojot leb Mit-nik denes go vadi taka {to gi sovetuva svoite klienti kako da gi za{titat podobro svoite skapoceni podatoci, taka {to prvo }e provali vo niv! Toa e na nekoj na~in interesno, zatoa {to ha-kiraweto e sposobnost {to moè da se iskoristi za kriminalni, no i za legalni

celi, i iako vo minatoto jas go pravev toa od qubo-pitnost, i vozbudata {to ja nose{e ~uvstvoto da proba{ od zabranetoto ovo{je, sega rabotam vo oblasta na bez-bednosta na kompjuterskite mreì, i odrùvam predava-wa na taa tema. Lu|eto, vsu{nost, me angaìraat da provalam vo nivnite sistemi za da gi lociram bezbednosnite pro-pusti vo niv i da gi sani-ram pred da gi pronajdat lo{ite momci, veli Mitnik.

NAJPOZNATIOT SVETSKI HAKER, KEVIN MITNIK, DADE INTERVJU ZA "KAPITAL"

EVROPSKA POMO[ OD 1,3 MILIONI EVRA ZA NAMALUVAWE NA NEVRABOTENOSTAEvropskata unija & dodeli na Makedonija finansiska pomo{ od 1,3 milioni evra, grant od IPA progra-mata za namaluvawe na nevrabotenosta. Agencijata za vrabotuvawe }e gi koristi parite za razvoj na ~ove~kite resursi.Dogovorot v~era go potpi{aa ministerot za finansii, Zoran Stavreski i evroambasadorot, Ervan Fuere. Vo prvata faza od proektot, koj }e trae 15 meseci, }e bi-dat opfateni 8.000 nevraboteni, na koi }e im se dade mo`nost preku obuki, praktika i steknuvawe ve{tini da ja podobrat konkurentnosta na pazarot na trud. Stanuva zbor za tri kategorii najranlivi grupi vo op{testvoto, za koi se predvideni posebni programi. Toa se nevraboteni lica do 27 godini, nevraboteni èni i dolgoro~no nevraboteni lica. Za prvata grupa }e se sproveduva praktikanstvo koe }e im pomogne za prvo vrabotuvawe. Za nevrabotenite èni }e se orga-niziraat obuki za specijalni ve{tini, a za dogoro~no nevrabotenite na pazarot na trud }e se sproveduvaat pretkvalifikacii. Nevrabotenite }e se biraat na javen oglas. Ovoj grant e prv od IPA komponentata za razvoj na ~ove~ki resursi. Parite se del od operativnata programa za razvoj na ~ove~ki resursi 2007-2013, vo iznos od 39 milioni evra, koi se ve}e raspredeleni. Za narednata godina se najavuva nova tran{a od 2,3 milioni evra.

deka dokolku Vladata re{i da gi koristi tie pari, {to i da se slu~uva na pazarot na kapital, buxetot }e se re-alizira spored predvidenoto. Zna~i, imame osiguruvawe od 400 milioni evra za eventu-

alno ako ne se dobri uslovite ili ako se pojavat nekoi nepredvideni {okovi, koi }e ja spre~at Makedonija po razumna cena da se zadolì na pazarot na kapital, do-dade Stavreski.

12 KOMPANII PAZARI I FINANSII25.11.2010 ÊTVRTOK

PA\A BIZNISOT NA HOTELITE PORADI FINANSISKI PROBLEMI

TURISTITE SE [ETAAT VO MAKEDONIJA, A SPIJAT VO BUGARIJA

Hotelierite se ` alat deka rabotata ne im odi zatoa {to dràvata ne saka da im pomogne vo vreme na kriza, nitu se trudi da obezbedi preduslovi za razvoj na turizmot, pred s$, dobra soobra}ajna infrastruktura

MARINA [email protected]

Carinskata uprava pod-nese krivi~na prijava protiv firma od Sko-pje i odgovornoto lice pod somnenie deka izvr{ile krivi~no delo "carinska izmama", bidej}i vo tekot na 2009 i 2010 godina so priloùvawe la`ni fak-turi izbegnale pla}awe na carinski i drugi dava~ki vo iznos od 2,37 milioni denari, odnosno okolu 38.700 iljadi evra.So 25 carinski deklaracii

tie uvozno ocarinile kondi-torski proizvodi so poteklo od Bugarija, za koi se pod-neseni fakturi so vkupna vrednost od 310.891 evra. Poradi toa {to uvoznikot bil pravno lice protiv koe ve}e imalo podneseno krivi~ni prijavi od strana na Oddelenieto za istragi, izvr{ena e analiza na ce-lokupniot uvoz, pri {to e konstatirano nesoglasuvawe na cenite i prikaànata vrednost na stokite na ve}e

uvezeni artikli od isti ili sli~ni tarifni broevi. Fakturite se isprateni na proverka kaj bugarska-ta carinska slu`ba, od kade {to e dobien odgovor deka originalnite fakturi zna~itelno se razlikuvaat od priloènite, odnosno vistinskata vrednost na stokata iznesuvala 506.677 evra, vrz osnova na {to se izbegnati carinski i drugi dava~ki vo vkupen iznos od 2,37 milioni denari.

U{te edna{ propadna pro-da`bata na zemji{teto vo Ohrid kaj Gorica 3, na koe e predvidena izgradba na hotel so pet zvezdi. Kom-panijata Kasa Gradba, koja pobedi na javnoto nadavawe, po istekot na 15-te dena ne gi uplati ponudenite pari.Najpovolniot ponuduva~ na javnoto naddavawe za otu|uvawe grade`no zemji{te za izgradba na hotel na Ohridskoto Ezero, Kasa gradba-Skopje, koja za zemji{teto so vkupna povr{ina

od 15.878 metri kvadratni po-nudi cena od 1.444 denari, ne gi uplati sredstvata vo rokot od 15 dena od zavr{uvaweto na javnoto naddavawe i ne ja dostavi potrebnata bankarska garancija vo visina od 200 iljadi evra, informiraat od Ministerstvoto. Vo naredniot periot Minis-terstvoto }e raspi{e nova licitacija za zemji{teto so po~etna cena od edno evro za metar kvadraten. Investitorot Kasa gradba

najavuva{e deka za {est go-dini na atraktivnata lokacija }e izgradat hotel so pet zvezdi vo oblik na ezerski bran. Od 2007 godina dosega ima{e nekolku neuspe{ni obidi za proda`ba na ovaa lokacija. Prvo go kupi Soravija za eden milion evra i najavi izgradba na Hilton hotel, no i tie ne gi uplatija parite vo predvide-niot rok. Potoa bea raspi{ani nekolku oglasi vo doma{nite i stranski mediumi, no ne se javi nitu eden zainteresiran.

FIRMA OD SKOPJE SO IZMAMA NE PLATILA 40.000 EVRA NA CARINA

PROPADNA PRODA@BATA NA PARCELATA KAJ GORICA 3 VO OHRID

BROJOT NA TURISTI VO SEPTEMVRI ZGOLEMEN ZA 3,3%Spored podatocite na Dràvniot zavod za statistika, brojot na turistite vo septemvri godinava, vo odnos na istiot period od minatata godina, e zgolemen za 3,3%, a brojot na no}evawata e namalen za 0,4%.Spored Don~o Tanevski, vakviot trend se dolì na zgolemenoto prijavuvawe gosti od privatnoto smestuvawe poradi zaostrenite kontroli.

Turistite koi do|aat od ev-ropskite zemji za da ja posetat Makedonija se smestuvaat vo

nekoj od hotel

173 Kapital 25 11 2010

Documents

Transcript of 173 Kapital 25 11 2010