การประยุกต์ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ในการเรียนการสอน

การประยุกต์ ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการเรียนการสอน

พิมพ์ครั้งที่ 2 2552

จำนวนพิมพ์ 10,000 เล่ม

ISBN 978-616-202-009-4

ผู้จัดพิมพ์ กลุ่มผลิตสื่อและประยุกต์ใช้เทคโนโลยี

สำนักเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

อาคาร สพฐ.3 ถนนราชดำเนินนอก เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10300

โทรศัพท์ 0 2288 5717-20 โทรสาร 0 2280 0838

Website Http://techno.bopp.go.th/

พิมพ์ที่ โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด

79 ถนนงามวงศ์วาน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900

โทร. 0-2561-4567 โทรสาร 0-2579-5101

นายโชคดี ออสุวรรณ ผู้พิมพ์ผู้ โฆษณา พ.ศ. 2552

ข้อมูลรายการหนังสือ

บุปผชาติ ทัฬหิกรณ์.

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการเรียนการสอน/บุปผชาติ ทัฬหิกรณ์. พิมพ์ครั้งที่ 2 กรุงเทพฯ:

สำนักเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2552.

146 หน้า

978-974-383-695-4

1. เทคโนโลยีทางการศึกษา 2. เทคโนโลยีสารสนเทศ 3. การเรียนรู้. I. สำนักเทคโนโลยีเพื่อการเรียนการสอน

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน II. ชื่อเรื่อง: การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการเรียน

การสอน

371.33 LB1028.3

คำนำ การพิมพ์ครั้งที่ 2

ด้วยโครงการเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรม

ราชกุมารี ได้จัดทำหนังสือ “การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการเรียนการสอน” โดยมีวัตถุประสงค์

เพื่อให้ผู้บริหาร ครู นักการศึกษา ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่อสาร หรือไอซีที ในการจัด

การเรียนการสอนให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลในลักษณะของผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง รวมทั้งส่งเสริม

ทักษะการเรียนรู้ที่มีไอซีทีเป็นเครื่องมือสำคัญ

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้พิจารณาแล้วเห็นว่าหนังสือดังกล่าวมีเนื้อหาสาระ

สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ

และเทคโนโลยี โดยกล่าวถึงแนวทางเบื้องต้นเกี่ยวกับรูปแบบการจัดกิจกรรมที่นำไอซีทีมาใช้ เพื่อเพิ่มคุณค่า

ต่อกระบวนการและทักษะการเรียนรู้ที่ต้องปลูกฝังให้กับนักเรียน รวมทั้งการเปลี่ยนบทบาทของครูและ

การทำงานร่วมกันของครูในการบูรณาการทั้ง 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ เพื่อเพิ่มประสิทธิผลในการเรียนรู้ของผู้เรียน

ให้บรรลุจุดมุ่งหมายของหลักสูตรได้อย่างดี จึงขออนุญาตโครงการเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริ

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จัดพิมพ์หนังสือดังกล่าวเป็นครั้งที่ 2 เพื่อแจกโรงเรียน

ระดับมัธยมศึกษาและโรงเรียนขยายโอกาสในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานทั่วประเทศ

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือเล่มนี้จะช่วยส่งเสริม

ให้ผู้บริหาร ครู และผู้เรียน นำไอซีทีไปประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป

(คุณหญิงกษมา วรวรรณ ณ อยุธยา)

เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

คำนำ

คำนำจากผู้เรียบเรียง

สารบัญ

บทที่ 1 ทฤษฎีการศึกษาที่สำคัญและเกี่ยวข้อง . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 ทฤษฎีความรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Constructivism ของ Vygotsky . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Constructivism ของ Piaget . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

ทฤษฎีการศึกษา . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

ทฤษฎีการเขียนต่อ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

ทฤษฎีพหุปัญญา . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

ปริเขตความรู้และความคิด . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

กรวยประสบการณ์การเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

ปิรามิดการเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

สมองซีกซ้ายและสมองซีกขวา . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

บทที่ 2 แนวทางการประยุกต์ ไอซีที ในการเรียนการสอน . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 ไอซีทีคืออะไร . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

ศักยภาพของไอซีทีที่สนับสนุนการเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

กลวิธีการบูรณาการไอซีทีในการเรียนการสอน . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

จุดมุ่งหมายของการใช้ ไอซีทีในการเรียนการสอน . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

การจัดการเรียนการสอนด้วยไอซีที . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

รูปแบบของการจัดโต๊ะคอมพิวเตอร์ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

ซอฟต์แวร์เพื่อการเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

บทบาทครูในการประยุกต์ไอซีทีในการเรียนการสอน . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

บทที่ 3 การจัดการเรียนรู้และการประเมินการเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 การจัดการเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

การเรียนรู้ด้วยโครงงาน การเรียนรู้ด้วยปัญหา และการเรียนรู้ด้วยอินไควรี . . . . . . . . . . . . . . . . 62

การเรียนรู้ด้วยโครงงาน . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

การเรียนรู้ด้วยปัญหา . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

การเรียนรู้ด้วยอินไควรี . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

การเรียนรู้ร่วมกัน . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

การเรียนรู้ด้วยความร่วมมือ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

การประเมินการเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

รูบริกส์ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

บทที่ 4 การประยุกต์ ไอซีที ในกิจกรรมการเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 กิจกรรมการเรียนรู้บนพื้นฐานปริเขตความรู้ความคิด . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

กิจกรรมการเรียนรู้บนพื้นฐานของพหุปัญญา . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

กิจกรรมการเรียนรู้บนพื้นฐานของคอนสตรัคซันนิซึม . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

กิจกรรมการเรียนรู้ด้วยโครงงาน . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

1. สาระวิชาสังคมศึกษาบูรณาการกับสาระวิชาอื่น . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

2. สาระวิชาวิทยาศาสตร์บูรณาการกับสาระวิชาอื่น . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

3. สาระวิชาศิลปวัฒนธรรมบูรณาการกับสาระวิชาอื่น . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

กิจกรรมการเรียนรู้ด้วยอินไควรีโมเดล 5 E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

การเรียนรู้ด้วยความร่วมมือแบบจิกซอว์ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

กิจกรรมการเรียนรู้วิชาภูมิศาสตร์ด้วยซอฟต์แวร์การเรียนรู้ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

กิจกรรมการใช้ซอฟต์แวร์การเรียนรู้ผลิตภาพยนตร์ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

บรรณานุกรม . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141