തിരുവനന്തപുരം www.keralakaumudi.com www.facebook.com/keralakaumudi06 14ഏപപിൽ2019ഞായർ

◗ഡി.ബാബുപ�ാൾ

കെ എം.മാണിഅന്തരിച്ചു.കേരളരാഷ്ട്രീയത്ിൽഉദിച്ചസ്തമിച്ചോക്കത്ത്ാള്ായിരംത്െറുേക്ിേത്ളക�ാത്െെരിത്രത്ിത്റെോണാപ്പുറങ്ങളിൽഒതുങ്ങിക്ാകുമായിരുന്നഒരുത്െറിയേക്ിത്യഅവഗണിക്കാനാവാത്രാഷ്ട്രീയശക്ിയായിഅരനൂറ്ാണ്ികെത്റഅരങ്ങിൽനിറച്ചുനിറുത്ിയമഹാപ്രതിഭയാണ്ഒാർമ്മയാവുന്നത്.സിദ്ിയംബുദ്ിയംഒ് മുത്ണ്ങ്ിൽആൾവിഘ്കനശ്വരനാകുംഎന്നതാണക്ാഗണ�ത്യരഹസ്യം.മാണിക്കാത്ണങ്ിൽഎന്ംഭാഗ്യവുംഒ് മുണ്ായിരുന്.

ഭാഗ്യത്ിത്റെോര്യംആദ്യം�റയാം.�ി.ടി.ൊകക്കാആോെത്്മരിച്ചി് ായിരുന്ത്വങ്ിൽകേരളകോൺഗ്രസ്ജനിക്കുമായിരുന്നി് .1965ൽഅന്്നഡി.സി.സിത്സക്രട്ടറിആയിരുന്നമാണിക്്കകോൺഗ്രസ്ടിക്കറ്്ത്ോടുത്ിരുന്ത്വങ്ിൽമാണികേരളകോൺഗ്രസിൽഎത്തുമായിരുന്നി് .ആർ.ബാെകൃഷ്ണ�ിള്യ്്കഎം.�ിആയിരിത്ക്കത്ത്ന്നമന്തിയാേണംഎന്നശാഠ്യംഇ് ായിരുന്ത്വങ്ിൽആഘട്ടത്ിൽമാണിയംകജാർജ്സാറും�ിണകങ്ങണ്ിവരുമായിരുന്നി് .ഉറങ്ങാൻേള്്കവത്റകവണംഎന്്ന�റഞ്ിട്ടുള്ത്ക�ാത്െ�ിളരാൻകവത്റോരണവുംകുത്റോെതാമസവുംഉണ്ാകുമായിരുന്.മാണിയത്ടശിഷ്ായസിലംസമാനമായഅകനേംഉദാഹരണങ്ങൾേത്ണ്ത്ാൻേഴിയം.ആത്േഒരുനിർഭാഗ്യംഎന്്ന�റയാവുന്നത്ബാർകോഴയത്ടആകരാ�ണത്ിൽകുടുങ്ങിയതുംനിര�രാധിത്യങ്ിൽഅക്കാര്യംകോടതിവഴിമാകൊേത്രകബാദ്്യത്്ടുത്ാൻേഴിയാത്തോർകമഘാവൃതനായിോെയവനിേയിൽമറകയണ്ിവന്നതുമാണ്.

സിദ്ി,ബുദ്ി,സാധനഎന്നഗുണത്രയഭാഗ്യകത്ാട്കെർന്നാൽഎന്തുണ്ാകുംഎന്നതിനുത്രംഒരുമാണിഉണ്ാകുംഎന്നതാണ്.മറ്റുകേരളകോൺഗ്രസുേൾക�ാത്െയംഎൻ.ഡി.�ി,എസ്.ആർ.�ിതുടങ്ങിഉദയാസ്തമയംേണ്ത്െറുേക്ിേൾക�ാത്െയംകേ.കോ.(മാ)അസ്തമിക്കാത്ത്മാണിയത്ടമാത്രംസംഭാവനയാണ്.കോൺഗ്രസിത്െഒരുപ്രബെഗ്രൂ

്്,�ിത്ന്നമന്നംആശ്രീർവദിച്ചരാഷ്ട്രീയേക്ി.മന്നംഉക�ക്ിച്ചകതാത്ടഅത്അവിഭക്കോട്ടയംജി് യിൽെങ്ങനാകശരിഅതിരൂ�തയിലംഅതിത്റെസാമന്തരൂ�തേളിലംത്�ട്ടശുദ്മാനേകത്ാെിക്കാസഭയിത്െഅനുസരണയള്അജഗണങ്ങളുത്ടകൂട്ടായ്മയായിഒതുകങ്ങണ്തായിരുന്,മാണിഇ് ായിരുന്ത്വങ്ിൽ.മാണിആലവാസാമ്പത്ിേപ്രകമയംവഴിയംഅദ്്വാനവർഗസിദ്ാന്തംവഴിയംആകൂട്ടായ്മയ്്കഒരുദർശനവുംതത്വശാസ്ത്രവുംനിർമ്മിത്ച്ചടുത്തു.കജക്കബ്സണംമർഫിയംറബർകതാട്ടങ്ങൾഉണ്ാക്കിയക്ാൾകുട്ടനാട്ടിൽനിന്്നോഞ്ിര് ള്ിയികെക്്കകുടികയറിയസുറിയാനിേകത്ാെിക്കരുത്ടകേവശമായിരുന്റബർകൃഷി.അവരുത്ടരക്യ്്കഅവർത്ക്കാരുരാഷ്ട്രീയബദൽഉണ്ാേണത്മന്്നമാണിഅവത്രകബാദ്്യത്്ടുത്ി.കേന്ദ്രവുംകോൺഗ്രസുംമകനാരമത്യയംഎം.ആർ.എഫിത്നയംടയർവ്യവസായിേത്ളയംമാത്രകമസഹായിക്കൂഎന്നധാരണ�ടർത്ി.അങ്ങത്നഒരുദർശനമായി,ഒരുരാഷ്ട്രീയന്യായമായി.

കേരളകക്രസ്തവരിൽസുറിയാനിേകത്ാെിക്കർഒരുനയൂന�ക്ംആണ്.കേരളേർഷേരിൽറബർേർഷേരുംഒരുനയൂന�ക്മാണ്.ഇങ്ങത്നഒരു�ാർട്ടിഎങ്ംഎത്തുേയി് എന്്നബുദ്ിമാനായമാണിതിരിച്ചറിഞ്ഞു.അതുത്ോണ്്ജനസംഖ്യയത്ടഅഞ്ിത്ൊന്്നവരുന്നകക്രസ്തവരുത്ടമുഴുവൻ'െ്രീഗ്"ആണ്എന്്നവരുത്ിക്കൂട്ടാനായിഅടുത്ശ്രമം.മന്തിയായകതാത്ടഎ് ാഉ�വിഭാഗങ്ങളുംമാണിത്യഎഴുന്നള്ിക്കാനുംതുടങ്ങി.ഒ് ംത്മാത്ംോർഷിേപ്രശ്നങ്ങളുത്ടോര്യത്ിലംമാണിയാണ്രക്േൻഎന്നധാരണയംവളർത്ി.

അങ്ങത്നകൃത്യമായരാഷ്ട്രീയ-സാമ്പത്ിേ-സാമൂഹിേവ്രീക്ണംഉള്ഒരുരാഷ്ട്രീയേക്ിയായിഒരുകോൺഗ്രസ്ഗ്രൂ് ിത്നവളർത്ിത്യടുത്തു.അതാണ്േരികങ്ങാഴയ്കൽമാണിമേൻമാണി.ഇങ്ങ

ത്നഒരുത്തയ്ംത്ോണ്ടുനടക്കാൻകുട്ടിയമ്മയ്ക്കുംകുട്ടിേൾക്കുംേഴിയകമാഎന്നകൊദ്യത്ിന്ഉത്രംനൽകേണ്ത്ോെമാണ്.മാണിവളർത്ി.മാണിനടത്ി.മാണിക്കുകശഷംപ്രളയം,അതിത്നഅതിജ്രീവിക്കാൻഅടുത്തെമുറയ്്കേഴിത്ഞ്ന്ംേഴിഞ്ിത്്ന്ംവരാം.ഉക്ാളംവരിേയി് ഉ് ിെിട്ടത്എന്നാണ്നിയമം.

അദ്്വാനശ്രീെമാണ്മാണിയത്ടവിജയരഹസ്യം.നാെ്മണിക്കൂർമതിഉറക്കം.�ിത്ന്നത്യാത്ക്കത്നക്ാളിയത്നക�ാത്െ�വർനാ�്മതി.14x8=112എന്്ന�ണ്്�ഠിച്ച�ട്ടിേവച്്ചഎഴുതിയാൽമാണിതൃപ്തനാവുേയി് .മാണിക്്കകബാദ്്യംവരണം.ആകബാദ്്യംകനടിത്യടുക്കാൻകവണ്ിഉറക്കംേളഞ്ഞുംഭക്ണംത്വടിഞ്ഞുംകജാെിത്െയ്ാൻമാണിക്്കമടിയി് .

നികയാജേമണ്ഡെകത്ാടുള്പ്രതിബദ്തയാണ്മാണിയത്ടബെം.�ാൊബിഷ് ്കോൺഗ്രസിത്നാ് ംനിന്്നഎതിർത്ിട്ടുംമാണിജയിച്ചുേയറിയമണ്ഡെമാണക്ാഅത്.ഇടുക്കിേളക്ടറായികോട്ടയത്്താമസിക്കുന്നോെത്്ആഴ്ചയിൽരണ്ടുതവണ�ാൊവഴിഞാൻേടന്ക�ാകുമായിരുന്.മാണിമന്തിയാകുന്നതിന്മുമ്പുള്ആ�ാൊഇന്്നനാല്പതിന്താത്ഴപ്രായമുള്ഒരുമ്രീനച്ചിൽോരത്റെയംഒാർമ്മയിൽോണേയി് .ഉൗളമ്പാറയിലംപൂജപ്പുരയിലംഉള്ത്�ാതുസ്ാ�നങ്ങൾ-ഭ്ാന്താശു�ത്രിയംത്സൻട്രൽജയിലംഒഴിത്േഒരുവിധംഎ് ാംഅവിത്ടഎത്ിച്ചിട്ടുണ്്മാണിഇതിനേം.ഇനി�ാൊകേന്ദ്രമായിഒരുജി് യംആവാം.

നികയാജേമണ്ഡെത്ിത്െത്�ാതുോര്യങ്ങൾമാത്രമ് മാണിത്യആേർഷിക്കുന്നത്.തിരത്ഞ്ടു് ്േഴിഞ്ാൽ�ിത്ന്ന�ാൊക്കാരത്റെോര്യത്ിൽമാണിക്്കേക്ികഭദമി് .കോൺഗ്രസുോരത്റെവ്രീട്ടിത്െ�ട്ടിെത്ാലംമാണിഅവിത്ടത്യത്ിഅനുകശാെനംഅറിയിക്കും.േമ്മയൂണിസ്റ്റുോരത്റെകുട്ടിക്്കഅഡമിഷൻകവണത്മങ്ിലംഉൗരിയക�നതയ്ാർ.ഉമ്മൻ

ൊണ്ിയത്ടയംകബബികജാണിത്റെയംകശെിതത്ന്ന.

മാണിയത്ടത്�രുമാറ്ംആത്രയംവശ്രീേരിക്കുന്നതാണ്.മാണിത്സക്രകട്ടറിയറ്ിലള്ക്ാൾആമുറിോവാെംനാരായണ് ണിക്കരുത്ടഅവനവൻേടമ്പയത്ടത്സറ്്ക�ാത്െഇരിക്കും.�ാച്ചല്ലൂർവിക്രമത്നത്േട്ടി് ിടിച്്ചസ്വ്രീേരിക്കുകമ്പാൾകതാണി് ാറഫാസ്്റവരും.ഫാസ്റിത്നആെിംഗനംത്െയ്ാൻമാണിന്രീങ്ം.ആത്രയംവിടുേയി് .

ഉകദ്യാഗസ്ത്രവശത്ാക്കാനുംത്ോണ്ടുനടക്കാനുംമാണിമിടുക്കനാണ്.നകമ്മാട്വികയാജിച്്ചഫയെിൽഉത്രവികടണ്ിവരുകമ്പാഴുംമാണിക്്ക�ിണക്കമി് .സ്വന്തംചുമതെയിൽഅത്ത്െയ്യുേയംത്െയ്യും.മറ്റു�െമന്തിമാത്രയംക�ാത്െഉകദ്യാഗസ്ത്ര�ഴിൊരുേകയാതള്ി് റയേകയാഒന്മി് .എകന്നാട്രസത്ിൊയിരുന്നി് ഒടുക്കമായക്ാൾ.അതുംഇത്രം�ിണക്കംത്ോണ്് .കജക്കബുംമാണിയംഎത്റെമന്തിമാരായിരുന്.മാകമ്മാദ്രീസായിൽസാത്ാത്നഉക�ക്ിച്്ചമിശിഹാത്യസ്വ്രീേരിക്കുന്നത്ക�ാത്െകജക്കബിത്നഉക�ക്ിക്കണത്മന്്നമാണി,എത്ന്നവിശ്വസിക്കണത്മന്്നഞാൻ.അത്കനേഹംകൂടുകമ്പാൾസകഹാദരന്ാർതമ്മിൽഉണ്ാകുന്നവഴക്കാണ്.മന്തിഎന്നനിെയിൽമാണിയത്ടകൂത്ടകജാെിത്െയ്യുന്നത്ഏത്ഐ.എ.എസ്ഉകദ്യാഗസ്നുംഇഷ്ത്്ടും.

മാണിയംഞാനുംദ്രീർഘോെംഅടുത്സുഹൃത്തുക്കളായിരുന്.അന്്നഒന്നിച്്ചകുടിച്ചിട്ടുള്കസാഡയ്്കേണക്കി് .�റഞ്ിട്ടുള്േഥേൾഭൂരി�ക്വുംകുറിക്കാൻ�റ്ിയതുമ് .എന്നാൽഒന്�റയാം.കസാകഫാക്്രീസ്�ണ്്�റഞ്താണ്.�േൽഎത്രസുന്ദരമായിരുന്എന്നറിയാൻകനരംസന്്യയാവണം.ത്സനറ്ർഡർേ്സൺഅന്തരിച്ചക്ാൾപ്രസിഡന്റ്നിേ്സൻ�റഞ്ത്ഉദ്രിച്്ചനിറുത്ത്ട്ട.WewhowereprivilegedtobehisfriendscantakecomfortthatDirkseninthericheveningofhislife,hisleadershipunchal-lenged,hismindclear,hisgreatvoicestillpowerfulacrossthelandcouldlookbackuponhislifeandsay,'Thedayhasindeedbeensplendid".

മാണിയുടെആത്ാവിന്നിത്യശാന്ിനനരുന്നു.

പേരളേൗമുദിക്ക്പേണ്ിയായിരുന്ുഡി.ബാബുപ�ാൾഅേസാനമായിപേഖനമമഴു

തിയതക്.അതക്ഞങ്ങളിേിമെപ�സിദ്ധീേരിക്ുന്ു

ഗ്രൂ പ്പി കെ പാ ർ ട്പി യാ ക്പി യ ഗപ തപിഭ

◗േി.എസക്.രാപേഷക്

വപി ശുദ്വാരത്ിനുത്താട്ടുമുമ്്പബാബുക�ാൾസാർേണ്ണടച്ചു..'സ്വർഗാകരാഹണത്ിന്"ഓശാനഞായർതിരത്ഞ്ടുത്തു.ഭാര്യകയാടുംകനരുത്ത്േടന്ക�ായസുഹൃത്തുക്കകളാടുംഒരു�കക്സ്വർഗത്ിൽവച്്ചകുശെം�റഞ്്,കബബിൾവാേ്യങ്ങൾഉദ്രിച്്ചഇനിസാർഈവാരംഅവിത്ടആെരികച്ചക്കാം.

സാറിത്റെ�ാണ്ഡിത്യം,പ്രഭാഷണൊരുത,ഭരണേൗശെങ്ങൾ-ഇവത്യ് ാംഅന്തര്രീക്ത്ിൽഅനുകശാെനങ്ങളായിമുഴങ്കമ്പാൾതിരുവനന്തപുരത്ത്വസതിയായെ്രീകരാകത്ാട്ടത്ിൽഇന്നത്െ�തിവ്ഉച്ചയറക്കത്ിത്െന്നക�ാത്െസാർപുഷ്ാെംകൃതശയ്യിൊയിരുന്.എക്ാഴുംഎത്തുകമ്പാൾഹൃദ്യമായെിരികയാത്ടവരകവൽക്കുന്നമുറിയ്കപ്പുറം,ഇനിഉണരിത്്ന്്നവിശ്വസിക്കാനാോത്വിധംതെസ്ാനത്ത്അവസാനദിനം.സാർആറു�തിറ്ാണ്്കനേഹകത്ാത്ടജ്രീവിച്ചനഗരികയാട്ഇന്രാവിത്െയാത്ര�റയം.

സാറികനാട്ഒടുവിൽആവശ്യത്്ട്ടകെഖനംത്േ.എം.മാണിത്യക്കുറിച്ചായിരുന്.അത്സാർഎഴുതിയഅവസാനകെഖനമായിമാറുേയായിരുന്.മാണിഗുരുതരാവസ്യിൊയക്ാൾഏറ്വുംഅടുത്ിട�ഴേിയയാൾഎന്നനിെയിൊണ്ബാബുക�ാൾസാറികനാട്�റഞ്ത്.(പ്രമുഖവ്യക്ിേൾഅത്യാസന്നനിെയിൊകുകമ്പാൾ�ത്രങ്ങൾഅവത്രക്കുറിച്്ചപ്രകത്യേക�ജ്മുൻകൂട്ടിതയ്ാറാക്കിവയ്കാറുണ്്)മാർച്ചിത്െഅവസാനദിനങ്ങളിത്ൊന്നിൊയിരുന്ഇത്.അടുത്ദിവസം(മാർച്്ച29)കെഖനംതയ്ാറായിട്ടുണ്്ആളിത്നവികട്ടാളൂഎന്്നസാർകഫാണിൽവിളിച്ചു�റഞ്ഞു.അന്്ന�കക്ആളിത്നഅയയ്കാൻവിട്ടുക�ായി.അടുത്ദിവസംമാണിയത്ടആകരാഗ്യനിെയിൽഅൽ്ംപുകരാഗതിയത്ണ്ന്നവാർത്വന്.അക്ാൾഒന്രണ്ടുദിവസംകൂടിതത്റെകേയിെിരിക്കത്ട്ടത്യന്്നസാർ�റഞ്ഞു.�കക്ഏപ്രിൽരണ്ാംത്രീയതികയാത്ടബാബുക�ാൾസാർആശു�ത്രിയിൊയി.കേരളേൗമുദിക്കായിതയാറാക്കിയആഅവസാനകെഖനംസാറിത്റെസഹായിയായഅജിത്ത്വള്ിയാഴ്ചകേമാറി.'ഗ്രൂ് ിത്ന�ാർട്ടിയാക്കിയപ്രതിഭ"എന്നതെത്ക്കട്ടിൽആറുക�ജുേൾ.ഇടയ്്കസർവ്രീസ്കസ്റാറിയിത്െരണ്രക�ജുേൾത്വട്ടികക്കറ്ിയിട്ടുമുണ്്.നർമ്മംതുളുമ്പുന്ന�തിവ്കശെിയിൽത്ത്ന്നയാണ്എഴുത്്...

ഏപ്രിൽമൂന്നിനാണ്ഇത്തഴുതുന്നയാൾ

അവസാനമായിസാറുമായികഫാണിൽസംസാരിച്ചത്.ഛായാഗ്രാഹേനുംസംവിധായേനുമായശിവത്നക്കുറിച്്ചകേരളമ്രീഡിയഅക്കാഡമിതയ്ാറാക്കുന്നകഡാക്കുത്മറെറിയികെക്്കഒരുപ്രതിേരണംകവണത്മന്്നആവശ്യത്്ട്ടക്ാൾഅന്്നഉച്ചയ്്കവ്രീട്ടിൽത്ച്ച് ാൻ�റഞ്ിരുന്.ഉച്ചയ്്ക12ന്വിളിച്ചക്ാൾകഫാത്ണടുത്ി് .അഞ്ചുമിനിറ്്േഴിഞ്ക്ാൾതിരിച്ചുവിളിച്ചു.ത്രീത്രവത്യ്ന്ംമത്റ്ാരുദിവസമാേകട്ടത്യന്ംആശു�ത്രിയിൽനിൽക്കുേയാത്ണന്ം�റഞ്ഞു.സ്വരംഇടറിയിരുന്.ആശു�ത്രിയിൽഅഡമിറ്്ത്െയ്്ോണിത്്ന്നധാരണയിൽകവേിട്്ട'െ്രീകരാകത്ാട്ട"ത്ിൽഅകന്വഷിച്ചുക�ാത്യങ്ിലംഅവിത്ടആരുമുണ്ായിരുന്നി് .കഫാണിൽവിളിത്ച്ചങ്ിലംേിട്ടിയി് .അടുത്ദിവസംരാവിത്െ6.29ന്വാട്സ്ആ�ിൽആശു�ത്രിയിൽ�രികശാധനേളിൊത്ണന്നത്മകസജ്െഭിച്ചു.ആദിവസംഎസ്.ത്േആശു�ത്രിയിൽനിന്്നഅകദേഹത്ത്േിംസികെക്്കമാറ്ി.�ിന്ന്രീട്മുറിയിൽനിന്്നഐ.സിയവികെക്കും.

ആറാംത്രീയതിരാത്രി10.20ന്ആത്മസുഹൃത്ായഒരുവ്യക്ിത്യബാബുക�ാൾസാർവിളിച്ചു.'ആശു�ത്രിയിത്െോർഡികയാളജിസ്റായകഡാ.വിജയരാഘവൻവന്േണ്ടുത്വന്ംതത്റെഎഴുത്തുക�ാത്െഹൃദയംഒരുകുഴ് വുമി് ാത്തമകനാഹരമായിരിക്കുന്ത്വന്്നകഡാക്ടർ�റഞ്ഞുത്വന്ംഅറിയിച്ചു.

ഹാർട്ടിന്ഒരുപ്രശ്നവുമി് ക്ാ...സമാധാനമായിരിക്കൂഎന്ംസൂെി് ിച്ചു.."ഐ.സി.യവിൽനിന്്നകൂടുതൽസംസാരിക്കാൻഅനുവദിക്കിത്്ന്്ന�റഞ്്കഫാൺവച്ചു.ബുധനാഴ്ചതിരിത്േമുറിയികെക്്കത്ോണ്ടുവത്ന്നങ്ിലംപുറംകവദനയംബുദ്ിമുട്ടുംോരണംഅസ്വസ്തപ്രേടി്ിച്ചക്ാൾഐ.സിയവികെക്്കതിരിത്േത്ക്കാണ്ടുക�ായി.വ്യാഴാഴ്ചത്വറെികെറ്ർസക്ാർട്്ടനൽേിത്തുടങ്ങി.അന്്നസാറിത്റെ�ിറന്നാളായിരുന്.അന്്നരാത്രിആത്മമിത്രംകൂടിയായഐകറനികയാസ്തിരുകമനിഅകദേഹത്ത്സന്ദർശിച്ചക്ാൾകബാധംമാഞ്ഞുതുടങ്ങിയിരുന്.ഉ�േരണങ്ങളുത്ടസഹായകത്ാത്ടജ്രീവിതംന്രീട്ടിത്ക്കാണ്ടുക�ാേരുത്തന്്നസാർഎക്ാഴും�റഞ്ിരുന്.അതുക�ാത്െസംഭവിച്ചു.ത്വള്ിയാഴ്ചരാത്രിേടുത്ഹൃദയാഘാതമുണ്ായി.

േഴിഞ്ഒരുമാസമായിഭയങ്രക്്രീണവുംഉറക്കവുമാത്ണന്്നസാർ�റഞ്ിരുന്.ോെിൽന് ന്രീരുണ്ായിരുന്.പ്രകമഹത്ിത്റെ�ാർശ്വഫെത്മകന്നാണംോെിൽവൃണമുണ്ായി.ഈോെയളവിൽഏറ്ിരുന്ന�െപ്രസംഗ�രി�ാടിേളുംറദോക്കി.ഒരുമരുന്േഴിച്ചതിത്റെറിയാക്നാത്ണന്നായിരുന്ക്്രീണത്ിനുംമറ്റുംസാർസ്വയംേത്ണ്ത്ിയന്യായ്രീേരണം.അക്ാകഴക്കുംവൃക്കയത്ടയംേരളിത്റെയംപ്രവർത്നത്ത്കരാഗംഗുരുതരമായിബാധിച്ചിരുന്.

വയ്ാതിരുന്നിട്ടുംതിരുവനന്തപുരത്ത്എ

ൻ.ഡി.എസ്ാനാർത്ികുമ്മനംരാജകശഖരത്റെതിരത്ഞ്ടു് ്േമ്മിറ്ിഓഫ്രീസ്ഉദഘാടനത്ിൽ�ത്ങ്ടുത്തു.�ാറ്റൂർ�ള്ിയിൊണ്അവസാനമായിഒരുെടങ്ങിൽ�ത്ങ്ടുത്ത്.അന്്നഇരുന്നാണ്സംസാരിച്ചത്.

�ത്രാധി�രുത്ടോെംമുതൽകേരളേൗമുദിയമായിഉറ്ബന്ംപുെർത്ിയബാബുക�ാൾകേരളേൗമുദിയിൽഎഴുതാൻതുടങ്ങിയിട്്ടആറു�തിറ്ാണ്ടുേളായി.എക്ാൾകെഖനംആവശ്യത്്ട്ടാലംകൃത്യമായിഎഴുതിത്ന്നിരുന്.എത്ന്തങ്ിലംഅച്ചടിച്ചേടൊസുേളുത്ടമറുപുറത്ായിരുന്എക്ാഴുംഎഴുത്്.ക�് ർ�ാഴാക്കരുത്തന്്ന�റയമായിരുന്.ക�രിത്നാ് മുള്കഡാേ്ടർകെഖനത്ിത്നാ് ംകെർകക്കത്ണ്ന്ംവളത്രകനരത്ത്തത്ന്നനിർകദശിച്ചിരുന്.കേരളേൗമുദികുടുംബവുമായം�ത്രാധി�സമിതിഅംഗങ്ങളുമായിഎന്ംഉറ്ബന്ംപുെർത്ി.മാർച്്ച24ന്കേരളേൗമുദിഒന്നാംക�ജിൽപ്രസിദ്്രീേരിച്ചമുഖപ്രസംഗത്ത്ക്കുറിച്്ചെ്രീഫ്എഡിറ്ർദ്രീപുരവിക്്കബാബുക�ാൾസാർഎഴുതിയേത്്അകദേഹത്ിത്റെഅനുമതികയാടഒന്നാംക�ജിൽപ്രസിദ്്രീേരിച്ചിരുന്.വാർത്യംവ്രീക്ണവുംകൂട്ടിക്കുഴയ്കാത്�ത്രത്മന്്നഎന്ംകേരളേൗമുദിത്യഅകദേഹംവികശഷി് ിച്ചിരുന്.

ഈസ്ററിന്ഇനി�തിവ്ആശംസേൾകേൾക്കാൻസാറി് .സാറിത്നക്കുറിച്ചുള്ഓർമ്മേൾഉയിർപ്പുതിരുന്നാൾഎന്ംആകഘാഷിക്കുത്മന്റപ്പുണ്്.ത്േ.എം.മാണിത്യക്കുറിത്ച്ചഴുതിയകെഖനംബാബുക�ാൾഅവസാനി് ിക്കുന്നത്ഇങ്ങത്നയാണ്....ഒന്�റയാം.കസാകഫാക്്രീസ്�ണ്്�റഞ്താണ്.�േൽഎത്രസുന്ദരമായിരുന്എന്നറിയാൻകനരംസന്്യയാവണം.ത്സനറ്ർഡർക്സൺഅന്തരിച്ചക്ാൾപ്രസിഡന്റ്നിക്സൺ�റഞ്ത്ഉദ്രിച്്ചനിറുത്ത്ട്ട.ഇംഗ്്രീഷിലള്ഉദ്രണിയാണ്.സാരാംശം-'അകദേഹത്ിത്റെസുഹൃത്തുക്കളായിരിക്കാൻവികശഷാവോശമുള്നമ്മൾക്്കഒരുോര്യത്ിൽസമാശ്വസിക്കാം.ഡർക്സൺഅകദേഹത്ിത്റെസമ്പന്നമായജ്രീവിതസായാഹ്നത്ിൽ,കൊദ്യംത്െയ്ത്്ടാനാവാത്കനതാവായിനിെത്ോണ്ടു.മനസ്സുവ്യക്മായിരുന്.അകദേഹത്ിത്റെമഹത്ായശബ്ംനാട്ടിലടന്രീളംശക്മായിത്ത്ന്നമുഴങ്ങിയക�ാത്െ,ആജ്രീവിതത്ികെക്്കതിരിഞ്്കനാക്കി് റഞ്ിരിക്കാം.�േൽനിശ്ചയമായംമിന്ന്നതായിരുന്.ഉജ്ജെമായിരുന്."ബാബുക�ാൾസാറിത്റെജ്രീവിതത്ത്ക്കുറിച്ചുംഇതുതത്ന്ന�റയാം-സുന്ദരമായിരുന്ആജ്രീവിതം.

ദാവീദിൻപുത്രന്ഓശാന....

ഓർമ്മകൾക്ക്ഇനിഉയിർപ്ക്തിരുനാൾ

മാർച്്27ന്നേരളേൗമുദിഒനാാംനേജിൽപ്രസിദ്ീേരിച്ന�ാ.�ി.ബാബുനോളിടറെേത്്

ഐ എ.എസ്സിംഹക്കുട്ടിേത്ളറവനയൂഡിവിഷനിൽനിയമിക്കുകമ്പാൾസബ്േളക്ടർഎന്നസ്ാനക്ര്.റവനയൂഡിവിഷത്റെപൂർണചുമതെ.അവിടത്ത്സബ്ഡിവിഷണൽമജിക്രേട്ടും!േളക്ടർേല്പിക്കുന്നഅ് റെി് റ�ണിേൾകവത്റയം!

ത്ോ് ത്്സബ്േളക്ടർആയിപ്രവർത്ിക്കയായിരുന്ഞാൻ.ശ്ര്രീമാൻനാരായണസ്വാമി(�ിന്ന്രീട്െ്രീഫ്ത്സക്രട്ടറി)േളക്ടർ.ജയറാം�ടിക്കൽഎസ്.�ി.�ിന്ന്രീട്ഡി.ജി.�ിയായതങ്രാജ്എ.എസ്.�ി.ത്ോ് ംേളക്ടകററ്ിൽ�ിക്കറ്ിംഗ്തുടങ്ങിയകതാത്ടഞങ്ങൾമൂവർകഗറ്ിനടുത്്േകസരയിൽഇരിപ്പുതുടങ്ങി.ന് തണൽ.തണെിനുമരംഇന്നയിടത്്േിളിർക്കണംഎന്നി് ക്ാ.

ഒരുദിവസം�ിക്കറ്്ത്െയ്വത്രഅറസ്്റത്െയ്ി് .സമരംമൂത്്�ിക്കറ്ിംഗ്തുടങ്ങിയകവള.അന്്നേളക്ടർമാർക്്കോർഇ് .േളക്ടർക്കുംഎസ്.�ിക്കുംഒത്ക്കജ്രീ് ാണ്വാഹനം.േളക്ടറുത്ടജ്രീ് ്ദൃഷ്ി�ഥത്ിൽത്്ട്ടതുംസമരകസനാനിേൾകഗറ്ിനുകുറുത്േേിടന്,ജ്രീ് ്എത്ിയക്ാകഴക്കുംഅവത്രഅറസ്്റത്െയ്്ന്രീക്കി.�ന്തണ്രയ്കക്കാമകറ്ാകവത്റാരുജ്രീ് .്അത്ദൂത്രേണ്�ാത്ടഅടുത്ബാച്്ചേിടന്.എന്നാൽആജ്രീ് ്േളക്ടകററ്ികെക്്കവന്നി് .അവത്രഅറസ്്റത്െയ്ാൻഉത്മനും(അന്്നസർക്കിൾഇൻത്പെക്ടർ)മറ്റുംതുനിയകമ്പാൾഞാൻതടഞ്ഞു.വാഹനംവന്നാെക്ഈേിട് ്തടസംസൃഷ്ിക്കൂ?വ് വാഹനവുംവരത്ട്ട.ന് ത്വയിൽ.സമരകസനാനിേൾബസ്ക്കിഎടുക്കാൻതുടങ്ങി.ചുട്ടു�ഴുത്ടാറിൻകമൽവരാത്ജ്രീ് ിനായിത്രീരാത്േിട് !്അന്്നകവേിട്്ടആദ്യമായിസമരക്കാർഎത്ന്നവിമർശിച്ചു.അവരുത്ടവിശദ്രീേരണകയാഗത്ിൽ�റഞ്ത്:സമരക്കാത്രഅറസ്്റത്െയ്ാനുള്സൗമനസ്യംക�ാലംസബ്േളക്ടർോട്ടിയി് !...

രണ്്ോണ്ാമൃഗങ്ങൾഅസമിൽത്റഡി.അവറ്േത്ളതിരുവനന്തപുര

ത്്എത്ിക്കാൻേടമ്പേളനവധി.എം.കമാഹൻകുമാർഫിനാൻസ്ത്സക്രട്ടറി.�ിന്ന്രീട്അകദേഹംകേരള

ത്ിത്റെെ്രീഫ്ത്സക്രട്ടറിയായി.ോണ്ാമൃഗംേിട്ടി.�തിനഞ്്െക്ംരൂ�യാണ്വിെ.ോണ്ാമൃഗത്ി

ന്നയൂസർവ്രീസ്കവണം.കമാഹൻകുമാർസമ്മതിക്കയി് .കജക്കബിത്റെമുറിയിൽെർച്ച.�തിനഞ്്െക്ംകൂടുതൊത്ണന്്നകമാഹൻ.കേട്ടാൽകതാന്ംഇയാളുത്ടോരണവൻമാർോണ്ാമൃഗക്കച്ചവടക്കാരായിരുത്ന്നന്്ന!ഞാൻ�റഞ്ഞു.നാംഇരുവരുംഇവിത്ടഉത്ണ്ന്വച്്ചഅസമിത്െരണ്്ോണ്ാമൃഗങ്ങൾക്കുവിെക�ശരുത്!അമ്പത്വയസാണ്ആയസ്.നമ്മൾക�ായാലംവരുന്നോണ്ാമൃഗങ്ങൾോണം.മനസി് ാമനകസാത്ടകമാഹൻസമ്മതിച്ചു.�ിത്ന്നത്ോണ്ടുവരണം.അതിന്ശ്രീത്രീേരണസൗേര്യമുള്കൂട്.മൃഗകഡാക്ടർ,സഹായിേൾഒത്ക്കക�ാേണം.

ോണ്ാമൃഗങ്ങൾഎത്ി.രാത്രി�ത്തുമണിക്്കഡയറക്ടർരവ്രീന്ദ്രത്റെകഫാൺ.ോണ്ാമൃഗങ്ങത്ളസ്വ്രീേരിക്കാൻസാറുംവരണം.മന്തിവരുന്ണ്്.

''എത്രോണ്ാമൃഗങ്ങളാരവ്രീ?""''രണ്്.""''നിങ്ങൾഅവിത്ടോണമക്ാ.മന്തിയംവരും.രണ്ടുോണ്ാമൃഗങ്ങൾ

ക്്കഇനിമൂന്നാമത്താരാൾകവകണാ?""

എന്തിത്നത്യാത്ക്കകയാക�ടിച്്ചകവഷംമാകറണ്അവസരവുംെിെക്ാ

ൾഉണ്ാോം;ോൊനുസൃതമായി!�െരുംത്�ൻഷനാവുകമ്പാൾ�ത്രദ്വാരാഒരുകഘാഷംഉണ്ക്ാ.�ടി

യിറങ്ന്.കേട്ടാൽകതാന്ംഈവിദ്വാന്ഭാര്യയംമക്കളുംഒന്ംഉണ്ായിരുന്നി് വാസംസർക്കാരാഫ്രീസിൊയിരുന്എന്്ന.�െരുത്ടോര്യത്ിലം�ടിഇറങ്േയ് ഇ് ാതാവുേയാണ്എന്്നനമുക്കറിയാം.കേരളംഅഴിമതിഏറ്വുംകുറഞ്സംസ്ാനംആണ്എങ്ിലംഓംബുഡസ്ാൻ�ിരിച്ചുവിട്ടതിനാൽഎനിക്്കഒരു�ടിയിറങ്ങൽകനാട്ട്രീസ്ഉണ്ായി് .തെമുടികവണ്ത്രനരച്ചിട്ടി് ാത്തിനാൽഞാൻത്�ൻഷനായിഎന്്നജനംഅംഗ്രീേരിച്ചതുമി് .അങ്ങത്നയാണ്�ര്രീക്ണാർത്ംകവഷംഒന്്നമാറിയത്.മുണ്ടുംജുബ്ബയം.ശരത്െന്ദ്രപ്രസാദിത്റെയംഉണ്ണിത്ാത്റെയം്രേി�്ട്രീസ്േഴിഞ്തിനുകശഷംജുബ്ബയത്ടന്രീളംകൂട്ടി.അ�േടംഒന്ംഭയന്നിട്ട് .എങ്ിലംഒരുമുൻേരുതൽ.മരിക്കുത്മന്വിൊരിച്ചിട്ടാകണാനാംകെഫ്ഇൻഷ്വറൻസ്എടുക്കുന്നത്.

(ആർ.പ്രഭാകരൻഎഴുതിയബാബുപ�ാളിന്റെചിരിഎന്നകൃതിയിൽനിന്നന്)

'പടിയിറങ്ങൽനനാട്ടീസക്ഉണ്ായില്ല"

◗�ായിപ�രാധാേൃഷ്ണൻ

ദേവകൊേത്തുവച്ചാണ്ബാബുക�ാളുമായള്പ്രഥമസമാഗമം.കദവകൊേംഭൂമിയിലത്ണ്ന്ംഅത്കോട്ടയത്ാത്ണന്ംഅറിയന്നത്ഇടുക്കിേളക്ടറായിരുന്നബാബുക�ാളിത്നതിരയകമ്പാഴാണ്.എഴു�തുേളുത്ടആദ്യ�ാദം.എറണാകുളംമഹാരാജാസിൽഒരുെടങ്ങിന്ക്ണിക്കാനായിരുന്എത്റെയാത്ര.ത്െങ്ൽക്കുഴിേൾനിറഞ്കദവകൊേത്ത്ഔകദ്യാഗിേവസതിയിൊയിരുന്ആദ്യകൂടിക്കാഴ്ച.കുറുപ്പും�ടിയം�ായിപ്രയംതമ്മിലള്അയൽഗ്രാമബന്ംമാത്രമായിരുന്അന്നത്ത്തിണ്ണബെം.

കുത്റവർഷങ്ങൾക്കുകശഷംഅകദേഹം�ഠിച്ചകുറുപ്പും�ടിഎം.ജി.എംസ്കൂളിത്െഒരുക്ാസ്മുറിയിൽവ്രീണ്ടുംഒത്തുകെരാനിടവന്.ബാബുക�ാളിത്റെ�ിതാവിന്കോർഎ് ിസ്കോ് �ദവിേിട്ടിയതിൽഅത്രീവെളിതമാത്യാരുഅനുകമാദനെടങ്്ങ.രണ്്ഐ.എ.എസുോത്രനട്ടുവളർത്ിയആകവദിേകശ്രഷ്ഠൻത്തങ്വയ്ക്കുന്നനിഷ്കർഷകയാത്ടമാവുംപ്ാവുംകൃഷിത്െയ്ിരുന്.ത്േ.എം.തരേൻസാറുംആെട

ങ്ങിലണ്ായിരുന്.ബാബുക�ാളിത്റെവിശ്വരൂ�ംോണന്നത്

സാംസ്ാരിേവകു് ്ത്സക്രട്ടറിയായിരിക്കുകമ്പാഴാണ്.ഇടതു-വെത്ഭരണേർത്ാക്കൾത്ക്കാത്ക്കവെംകേയായി,മുഖ്യോര്യദർശിയായിബാബുക�ാൾപ്രവർത്ിച്ചു.മുന്നിെിരിക്കുന്നഫയെിനുംപ്രശ്നത്ിനുംഅനുസൃതമായകവഷ് േർച്ചേൾേണ്ിട്ടുണ്്.സാഹിത്യഅക്കാഡമിത്സക്രട്ടറിയായിഎത്റെനിയമകനാത്രവിൽതുെ്യംൊർത്ിയതുമുതൽഅകദേഹവുമായിനിരന്തരംബന്ത്്കടണ്ിവന്.ഏത്�ാതിരയ്ക്കുംവിളിക്കാനും,വസതിയിത്െത്ിോര്യംകനടാനുംസ്വാതന്ത്ര്യമുണ്ായിരുന്.വ്രീട്ടിത്െത്തുകമ്പാൾനാട്ടുോരത്നക്ാത്െഅയൽക്കാരത്നക്ാത്െകനേഹവാത്സെ്യങ്ങൾ�േർന്തന്നിരുന്.

കുറുപ്പും�ടിയിൽഞങ്ങളുത്ടതറവാട്ടുേളരികയാട്കെർന്നാണ്ബാബുക�ാൾബാെ്യേൗമാരങ്ങൾ�ിന്നിട്ടജന്ഗൃഹം.കുറുപ്പും�ടി�ള്ി�ണിയാൻസ്െംനൽേിയതുംആദ്യഭരണസമിതിയിൽകനത്വത്വംനൽേിയതുംഅേത്തുട്്ടവെിയകുഞ്മ്മയായിരുന്ത്വന്്നഅകദേഹംഇടയ്കിത്ടഓർമ്മി് ിക്കാറുണ്്.സാക്ാൽേർത്ാവുമാത്രമ് ,കുളങ്ങരഅേത്തുട്്ടേർത്ാക്കന്ാ

രുംഅങ്ങത്നഞങ്ങൾക്്കപ്രാതഃസ്രണ്രീയരായിത്യന്ം�റയാറുണ്്.

എം.�ി.നാരായണ�ിള്യത്ടകനാവൽ'�രിണാമ"ത്ിന്സാഹിത്യഅക്കാഡമിഅവാർഡ്പ്രഖ്യാ�ിച്ചതിത്നതുടർന്ണ്ായവിവാദകോൊഹെങ്ങളിൽത്്ട്്ടഅഴ്രീകക്കാട്സ്വർണ് തക്കവുംമറ്റുംതിരിച്ചുനല്ി.ഈഅ�േടംമുന്നിൽേണ്്ഞാൻസാംസ്ാരിേവകു്്ത്സക്രട്ടറിബാബുക�ാളിത്റെഉ�കദശംകതടിയിരുന്.സ്വർണ് തക്കംഒരുതട്ടാത്നവിളിച്്ചമാറ്റുരച്ചുകനാക്കിതൂക്കിബാങ്്കൊക്കറിൽവയ്കണത്മന്ംഅഴ്രീകക്കാടായതുത്ോണ്്മനംമാറിമടക്കിവാങ്ങാൻഇടയത്ണ്ന്ം�റഞ്ഞു.ഫയെിൽത്�ൻസിൽത്ോണ്്േടന്നൽകൂട്ടിൽേത്്റിയകണാ?എന്ംഎഴുതി.ആേണക്കുകൂട്ടലേൾത്തറ്ിയി് .അധിേംകവോത്തഅഴ്രീകക്കാട്അത്ത് ാംതിരിച്ചുവാങ്േയംത്െയ്തു.

ആോരസദൃശപ്രജ്ഞ;പ്രജ്ഞയാസദൃശാ

ഗമ..."എന്നോളിദാസവെനംബാബുക�ാളിനുംകെരുന്നതത്ത്ര.എത്റെ�ംക്ിയത്ടസ്ിരംവായനക്കാരനുമായിരുന്അകദേഹം.എനിക്്കഎത്ന്തങ്ിലം�ിശേ്�ിണഞ്ാൽഅക്ാൾബാബുക�ാളിത്റെവിളിവരും.അകദേഹകത്ാട്ഞാൻ�ക്�ാതംോണിക്കുന്ത്വന്്നഭംഗ്യന്തകരണഅസഹിഷ്ണുതപ്രേടി് ിച്ചമത്റ്ാരുഐ.എ.എസ്സാഹിത്യോരത്നക്കുറിച്്ചബാബുക�ാൾ�റഞ്നർമ്മംഏത്റെിരിക്കാൻവേനല്ി.

മത�രമായഅനുഷ്ഠാനങ്ങളിൽനിഷ്ണാതനാകുകമ്പാഴുംെിന്ത

യിൽആധുനിേനാവാനുംതത്ന്നത്ത്ന്നനവ്രീേരിക്കാനുംഅകദേഹത്ിന്േഴിഞ്ിരുന്.ദ്രീർഘോെംതിരുവനന്തപുരത്്വസിക്കുകമ്പാഴും,ബാബുക�ാൾതനികുറുപ്പും�ടിക്കാരനായിരുന്.

(പകരളസാഹിത്യഅക്ാഡമിമുൻന്സക്രട്ടറിയുംകഥാകൃത്തുമാണന്പേഖകൻ.പ�ാൺ:9447595156)

'സ്വർണപ്തക്ംമാറ്ുരച്ക്ന�ാക്റിൽവയക്ക്ണം"

ബാബുപ�ാളിമറെനർമ്മങ്ങളിേൂമെ

ഭൗതിേശരീരത്ിനരിേിൽമേൻടെറിയാൻസി.നോൾ,മേൾമറിയാംനജാസഫ്എനിവർ

മായാത്തമന്ദസക്മിതം: �ി.ബാബുനോൾ