13-IN-33-GE-TRC-A-1013 Training Course on Management ... › download › APO-Article... ·...
Transcript of 13-IN-33-GE-TRC-A-1013 Training Course on Management ... › download › APO-Article... ·...
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 1 ของ 46
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ 13-IN-33-GE-TRC-A-1013
Training Course on Management Consultancy for Green Productivity
ระหวางวนท 2-13 กนยายน 2556 ณ Tokyo and Osaka
ประเทศ Japan
จดท าโดย อาทตยา วรกาญจนา Senior Consultant, Quality Management ส านกงานพฒนาองคกรและนวตกรรม
บรษท เอสซจ เคมคอลส จ ากด วนท 13 ตลาคม 2556
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 2 ของ 46
สวนท 1 ขอมลทวไปของโครงการ 1.1 รหสและชอโครงการ
รหสโครงการ : 13-IN-33-GE-TRC-A-1013 ชอโครงการ : Training Course on Management Consultancy for Green Productivity
1.2 ระยะเวลา 12 วน ตงแตวนท 2-13 กนยายน 2556
1.3 สถานทจด โตเกยวและโอซากา ประเทศญป น
1.4 ชอเจาหนาทเอพโอประจ าโครงการ Mr. Daisuke Horibe, Project Manager, International Cooperation Department, JPC Ms. Mariko Kamiuchi, Project Manager, International Cooperation Department, JPC
Mr. Kritchai Anakamanee Program Officer, Industry Department, APO Ms. Madoka Asai, Project Assistant, Industry Department, APO Ms. Reiko ABE, Interpreter (English) Ms. Yuriko Matsuda, Interpreter (English)
1.5 จ านวนวทยากรบรรยาย วทยากรหลก ม 4 ทาน คอ 1. Mr. Susumu KOBAYASHI
Management Consultant, Japan Productivity Center 2. Mr. Kunihiro ITO
Counsellor, International Cooperation Dept., Japan Productivity Center 3. Mr. Haruichi WATANABE
EHSS (Environment, Health and Safety, and Social) Consulting Group, Propharm Japan Co.,Ltd.
4. Dr. Suporn KOOTTATEP International Expert for Asian Productivity Organization
1.6 จ านวนผ เขารวมโครงการและประเทศทเขารวมโครงการ
มผ เขารวมโครงการทงหมด 18 คน มาจากทงหมด 15 ประเทศ คอ กมพชา ไตหวน ฟจ อนเดย อนโดนเซย เกาหล ลาว มาเลเซย มองโกเลย เนปาล ปากสถาน ฟลปปนส ศรลงกา เวยดนาม และประเทศไทย
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 3 ของ 46
สวนท 2 สรปเนอหาจากการเขารวมโครงการ 2.1 วตถประสงคของโครงการคอ เพออบรมใหมความร และสามารถใหบรการเปนทปรกษาเชงการจดการทเกยวกบ Green Productivity (GP) ได รวมถงการเพมผลตใหดขน และการปองกนสงแวดลอม
2.2 สรปเนอหาทไดจากการฟงบรรยาย
มเนอหาทงหมด 6 หวขอ คอ หวขอท 1 วตถประสงคของ JPC (Japan Productivity Center) ทมตอ Green Productivity โดย Mr.
Diasuka HORIBE, Project Manager, International Cooperation Department, JPC หวขอท 2 โครงสรางโดยรวมของบรษททปรกษาดานการจดการ (Overall framework of management
consultancy) โดย Mr. Susumu KOBAYASHI, Management Consultant, JPC หวขอท 3 หลกการของ GP และการน าไปปฏบตเพอใหเกดผลส าเรจ (Implementation) หวขอท 4 การบรหานงานเพอเพมผลผลต โดย Mr. Kunihiro ITO, Counsellor, International
Cooperation Dept., JPC หวขอท 5 การประยกตใช Material Flow Cost Accounting เพอลดการใชทรพยากร และ การเกดของ
เสยในกระบวนการ โดย Mr. Juan Haruichi WATANABE, EHSS (Environment, Health and Safety, and Social) Consulting Group
หวขอท 6 หลกการของ Green Productivity โดย Dr. Suporn KOOTTATEP, International Expert for Asian Productivity Organization ซงจะอธบายเนอหาสาระในแตละหวขอตามล าดบ ดงน หวขอท 1 วตถประสงคของ JPC (Japan Productivity Center) ทมตอ GP
Green Productivity (GP) เปนกลยทธทท าไปพรอมกบการเพมผลผลต และ การปองกนสงแวดลอม เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมโดยรวม ซงมองคประกอบ 3 ดาน คอ เรมตนจากการฟงเสยงของลกคาเพอสราง “คณภาพ” (Quality), การเพมผลก าไร (Profitability) ดวยการปรบปรงตวแปรขาเขา (Input) โดยทตองรกษาสงแวดลอม เพอใหเปนการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development)
จดเรมตนของ GP คอ การเพมผลตดวยกลยทธการลดตนทน ซงส าหรบประเทศญป นนน การเพมผลตเปนกลยทธทจ าเปนอยางยงในการสรางประเทศขนมาใหม ในชวงหลงสงครามโลกครงท 2
JPC (Japan Productivity Center) กอตงเมอ 1955 เปนองคกรทไมมงหวงผลก าไร (Non Profit Organization) ประกอบดวยสมาชก 3 ฝาย คอ แรงงาน ผบรหาร และ กลมสถาบนการศกษา เพอใหเกดความเปนกลาง มพนกงาน 260 คน และมสมาชก 2000 รายโดยมาจากบรษทตางๆ 67% (23% ใน 67% เปน SME) กรรมการแรงงาน 15% และภาคอนๆ 18%
รายไดหลกมาจากการท าธรกจ (อบรม และเปนทปรกษา) 90.2%, Government Consignment 7.5% และคาธรรมเนยมการเปนสมาชก
กจกรรมหลกของ JPC คอ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 4 ของ 46
- การจดอบรมและสมมนา - การใหค าปรกษา - การวจยการเพมผลต - การจดการคณะกรรมการ (Committee Activity) - การสรางความสมพนธระหวาง Labor and Management - การตรวจใหการรบรอบ Japan Quality Award - การรวมมอกนระหวางประเทศ
ค านยามของ Productivity ไมไดมความหมายแคบตามแบบ Technical Concept แตความหมายกวางแบบ Social Concept ดงน “การเพมผลผลตอยเหนอสงทงหมด เปนทศนคตของจตใจ ทคนหาการปรบปรงสงทมอยแลวในปจจบนใหดขนอยางตอเนอง โดยมพนฐานบนความเชอทวา ทกคนสามารถท าวนนใหดกวาเมอวาน และยงดขนในวนพรงน”
- หวขอท 2 โครงสรางโดยรวมของบรษททปรกษาดานการจดการ (Overall framework of management consultancy)
JPC บรการใหค าปรกษาของผาน Solution Center ของ Consulting Department เพอชวยเหลอลกคาในการแกไขปญหาดานการบรหารงาน (Managerial Problem-Solving)
Consulting Department มวสยทศน ภาระกจ และ นโยบาย ดงน Mission: ใหบรการชวยเพมผลผลตใหลกคาผานการใหค าปรกษาและการอบรม ลกคาของเราประกอบดวย
บรษทเอกชน บรษทตวแทนสาธารณะ (Public Agencies) องคกรและมลนธตางๆ Policy: สรางกลมคนงานทมความรทสามารถแขงขนได โดยการรบความไววางใจจากทงตวบคคลและจาก
องคกรบรษทในงานทมคณคาของเรา ธรกจหลก แบงเปน 3 กลม คอ การใหค าปรกษาดานการบรหาร , การพฒนาทปรกษาดานการบรหาร และการ
ใหการศกษาและการอบรม ดงรป
ป 2012 มทปรกษาจ านวน 41 ทาน แบงเปน 4 ระดบ คอ ต าแหนง จ านวน คณสมบตทตองการ
1. หวหนาทปรกษาระดบบรหาร (Chief Executive Management Consultant)
2 - เปนตวแทนบชอง JPC - มประสบการณในการท างานเปน Executive Management Consultant (2) อยางนอย 10 ป
2. ทปรกษาระดบบรหาร (Executive Management Consultant)
22 - มประสบการณในการท างานเปน Senior Management Consultant (3) อยางนอย 10 ป - คดเลอกจากบคคลทมความรและผลงานดเยยม
3. ทปรกษาอาวโส (Senior Management Consultant)
15 - มประสบการณในการท างานเปน Management Consultant (4) อยางนอย 2 ป - คดเลอกจากบคคลทมความสามารถเพยงพอทจะปฎบตหนาท
4. ทปรกษา (Management Consultant) 2 - สรรหาจากบคคลทส าเรจหลกสตรการพฒนาทปรกษาดานการบรหาร
คณลกษณะของทปรกษา
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 5 ของ 46
จรรยาบรรณของทปรกษาของ JPC
1. เราคอทปรกษาดานการบรหารของ JPC ทตองรณรงคการเพมผลผลตผานบรการใหค าปรกษาทสอดคลองกบหลกการแนะน า 3 ขอของการเพมผลต
2. เราตองพฒนาคณสมบตในฐานะทปรกษาใหดยงขนเสมอ 3. เราตองด าเนนการเพอผลประโยชนทยงยนระยะยาวของลกคาของเรา 4. เราตองตงเปาหมายทจะใหผบรหารและพนกงานของลกคาไมเพยงแตจะใหเทคนคการบรหารงาน
เบองตนเทานน แตตองสามารถทจะเขาใจและประยกตใชหลกการหรอกฎพนฐานไดอยางเพยงพอ ซงจะท าใหผบรหารและพนกงานสามารถพฒนาตนเองหลงจากทปดการใหค าแนะน าแลว
5. เราจะใหบรการทปรกษาเฉพาะกบบรษทหรอองคกรทเรามนใจประสทธภาพของการใหค าปรกษา โดยไมค านงประเภทของอตสาหกรรม และขนาดของบรษท
6. เราตองตดสนใจจากจดยนทตรงกบวตถประสงคและความจรง 7. เราตองมเกยรตและเชอใจได แตตองไมพยายามทจะท างานใดๆทเกนความสามารถ เราตองเปดใจ
ยอมรบความชวยเหลอ และการสนบสนนจากทปรกษาทานอน แมภายหลงจากการเรมตนของการใหบรการทปรกษาไปแลวกตาม
8. เราตองเกบรกษาเอกสารอางองและขอมลทไดรบในระหวางการท างานอยางเครงครด เราตองไดรบการอนญาตจากลกคากอน จงจะสามารถเผยแพรเอกสารอางองและขอมลนนได
9. เราตองอธบายเกยวกบวตถประสงค ขอบขาย และคาใชจายของการใหบรการทปรกษา และตองไดรบการยอมรบจากลกคาดวย
10. เราจะไมเรยกรอง ชกชวน ชกจงชน า หรอแนะน าบคลากรใหรจกกน 11. เมอลกคาสงซอหรอเรมน าเครองมอ เครองจกร หรอสงใดๆ เขามากตาม เราจะไมเรยกรอง ชกชวน ชกจง
ชน า หรอแนะน าอะไรเพอประโยชนของบคคลใดๆทนอกเหนอจากลกคา 12. เราตองไมเผยแพรสมรรถภาพทางธรกจ (Business Performance) ของเรา และตองไมวจารณทปรกษา
ทานอน หรอกลมอน ธรกจกลมท 1 การใหค าปรกษาดานการบรหาร (60%)
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 6 ของ 46
ลกษณะของธรกจการใหค าปรกษาของ JPC เปนดงภาพดานลาง
ซงจะขออธบายรายละเอยดของงานทง 3 สาขาทใหบรการดงน (1) การใหค าแนะน าทวไป
มขนตอนคราวๆ ดงรป
และมกระบวนการการละเอยดดงรป
โครงสรางของเครองมอทใชในการวนจฉยการบรหารงานขององคกร เปนไปตามรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 7 ของ 46
(2) การใหค าแนะน าดานบคคลากรและองคกร
(3) การใหค าแนะน าเพอปรบปรงกระบวนการ ขอบขายการใหบรการกวางขวางเรมตงแตการตลาด การออกแบบ การผลต จนถงการจดซอ ดวยเทคนคผสมผสานทเหมาะสมทงดานการบคคล วตถ เครองมอ และขอมล เพอใหองคกรบรรลวตถประสงคเรองการลด Lead time การลดวตถคงคลง การเพมผลต การปรบปรงคณภาพ และการลดคาใชจาย ดงรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 8 ของ 46
ธรกจกลมท 2 การพฒนาทปรกษาดานการบรหาร (12%) หลกสตรมาตรฐานท JPC ใหบรการเพอพฒนาทปรกษาดานการบรหาร ม 3 หลกสตรตามตาราง
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 9 ของ 46
ธรกจกลมท 3 การใหการศกษาและการอบรม (28%) หลกสตรทวไปทใหบรการอบรมแบบสาธารณะ และทงภายในบรษทลกคาซงมหลากหลายมากมาย ทงเรอง
ระบบและเทคนคหรอเครองมอการบรหารงาน ซงจะไมขอกลาวรายละเอยดในทน
หวขอท 3 หลกการของ GP และการน าไปปฏบตเพอใหเกดผลส าเรจ (Implementation) Kaizen ในภาษาญป น มความหมายวา “การปรบปรง” หรอ “การเปลยนแปลงเพอใหดขน” ดงนน
Kaizen คอ กจกรรมทจะเพมผลผลตโดยการใชทรพยากรทมอยเดม ดวยการปรบปรงมาตรฐานการท างาน ปรบปรงกระบวนการโดยมงเนนทการก าจดความสญเสย ซงหลกการนสามารถประยกตใชไดในเรองการผลต การด าเนนธรกจ และการบรหารงานในบรษทขนาดเลกถงขนาดกลาง (Small Medium Enterprises: SMEs)
เปนททราบกนโดยทวไปวา Kaizen ถอเปนศลปะของญป นเพอการปรบปรงอยางตอเนอง โดยมเทคนคและเครองมอทเกยวของหลากหลาย ดงรป
เมอเปรยบเทยบ Kaizen กบเรอง Innovation จะพบวาแตกตางกนคอ Kaizen เปนการสะสมของการ
ปรบปรงขนเลกๆ อยางตอเนอง ในขณะท Innovation ตองใชเงนลงทน และเทคโนโลยใหมเขามารวมดวย ซงตองมการจดท าเปนมาตรฐาน (Standardization) ชวยรกษาระดบของการปรบปรงไมใหตกต าลงมา มรายละเอยดของการเปรยบเทยบดงรป และตาราง
ตามหลกการของการปรบปรงอยางตอเนองนน ตองสะสมเปนเวลานานระดบหนงจงจะเหนผลอยาง
ชดเจน ดงตวอยางในกราฟดานลาง พบวาถาท า Continuous Improvement เพมขน 20% ทกป ตอเนองกน 10 ป จะไดผลการพฒนาเพมขน 6 เทาตว และถาท าตอเนองไปถง 30 ป จงพฒนาเพมขน 237 เทาตว ตามรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 10 ของ 46
สวนเรอง Green Productivity (GP) จะรณรงคทงเรองการเพมผลต และการปองกนผลกระทบ
สงแวดลอมดวย ดงรป โดยในดานการเพมผลผลตกใช Kaizen เพอการปรบปรงอยางตอเนอง สวนเรองการปองกนสงแวดลอมนน กเปนแนวคดทตองพจารณาไปพรอมกนกบการท า Kaizen เพอใหไมกระทบ หรอกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด เพอใหการพฒนานนเปนไปอยางยงยน (Sustainable Development)
ปจจยส าคญสความส าเรจของ GP คอ
- ความมงมนของผบรหาร >> ผบรหารตองมภาวะผน า - วฒนธรรมขององคกรและการมสวนรวมของพนกงาน >> ประยกตใชเทคนคและเครองมอพนฐาน เชน
5S, 7 Wastes, QC-Quality Control, IE-Industrial Engineering และ GP - ระบบการประเมนผลสมรรถภาพ >> ประยกตใช MFCA-Material Flow Cost Accounting - การอบรมและการใหการศกษาเพอสรางความรและทกษะ - ระบบการปรบปรงอยางตอเนอง >> Kaizen
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 11 ของ 46
ขอบขายทมงเนนในโปรแกรม GP ไดแก - หวงโซอปทานสเขยว (Green Supply Chain) >> ใชอ านาจการสงซอของบรษทในการรณรงค GP - การจดการทรพยากรน า >> แนวทางสรางสรรคทจะใชทรพยากรของโลกใหมประสทธภาพแมนย าทสด - ประสทธภาพของการใชพลงงาน >> ปรบปรงการใชทรพยากรเพอลดตนทนและการปลอยมลพษ - การจดการของเสยทเปนของแขง >> การลดปรมาณทแหลงก าเนด การบ าบด และการน ากลบมาใชใหม - การพฒนาชมชนรวมกบ GP >> การพฒนาอยาง
ยงยนและปรบปรงคณภาพชวตของทกคนเปนเปาหมายปลายทาง
แนวทางในการเพมผลผลตใหมากขน คอการท า GP
ดวยการ Integrate ระบบทเกยวกบแนวทาง Productivity และ Environmental ไปพรอมๆ กน ดงรป แนวทาง Kaizen ผานหลกการ GP
- ประยกตใชประสบการณและความรทสงสมมาในองคกร - แกไขปญหาอยางเปนระบบทวทงองคกร - ประยกตใชทงแนวทาง Inductive และ Deductive - ประยกตใชเทคนคการแกไขปญหาพนฐาน และเทคนคทงายทจะเขาใจ เชน 5ส, 7ความสญเสย, 5 Why
และเครองมอ GP - น าไปปฏบตโดยทกคนในองคกรมสวนรวม - ไมตองใชเงนลงทนมาก และไมตองใชเทคโนโลยดานวศวกรรมทเปนนวตกรรม
หลกการพนฐานของ Kaizen คอ
- คดใหไดวา จะท าอยางไรใหงานนเกดขนไดจรง - เลยนแบบวธการของผอนทสามารถท าไดดแลว (อาจใช Web, รปภาพ หรอ VDO) - จดล าดบความส าคญโดยใช ABC analysis (หลกการเหมอน Pareto) - น าระบบการควบคมแบบมองเหนได (Visual Control) มาใช - ประยกตใชกลองถายรป วดโอ และเครองคอมพวเตอร - ยอมรบวาความลมเหลวคอผลของความพยายาม - อภปรายกนวาอะไรคอสงทผดพลาดบนพนฐานของขอมล ไมใชหาผท าผดพลาด
ประโยคตองหามส าหรบองคกรทก าลงรณรงคกจกรรม Kaizen ไดแก
- เราเคยคดแบบนแลว แตมนไมสามารถน ามาใชได - การลดการสญเสย 10% นนเปนไปไมได - ไมมก าลงพลเพยงพอ - ไมมเงนเพยงพอ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 12 ของ 46
ขนตอนในการแกไขปญหา ม 6 ขนตอนดงรป
ขนตอนท 1 การคนหาปญหาและคดเลอกเรองทจะปรบปรง ประกอบดวย 5 ขนตอนยอย แลวจงพจาณาหาเรองทส าคญทสดมาปรบปรงตอไป
- จดใหมการเดนตรวจโรงงงานโดยผบรหาร - น ากจกรรม 5S มาใช
- ท าการส ารวจและเกบขอมล เชน แผนผงโรงงาน ผงของระบบ Facility และผงกระบวนการผลตตามรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 13 ของ 46
- ตรวจสอบรายงานการผลตรายวน รวมถงขอมลปรมาณการผลต คณภาพ เครองมอหยดท างาน - ตรวจสอบหาความสญเสย 7 ประการ (การขนสง สนคาคงคลง การเคลอนไหว การรอคอย การผลตมาก
เกนความจ าเปน การท างานมากเกนความจ าเปน และปรมาณของเสย) ขนตอนท 2 การระบสาเหตทเปนไปได การศกษาเพอการปรบปรงงาน GP ควรท าตามหลกการ 3 จรง คอ ความจรง สถานทจรง ของจรง แลวท าการแยกแยะขอมล (Data stratification) ดวยการใช Work Flow Analysis หรอ Process Analysis ขนตอนท 3 การวเคราะหปจจยทเปนสาเหตทแทจรง ดวยการใชเครองมอผงกางปลา ทงแบบ Know Why เพอหาสาเหต และแบบ Know How เพอหาวธการปรบปรง
การสงเกตสงทเกดขนอยางละเอยด ใหพจารณาความสมพนธของสงตางๆ ตอไปน
- วตถดบ >> มการเปลยนแปลงชนด หรอ suppliers หรอไม - เครองมอเครองจกร >> มเครองจกรเดยวทท าใหเกดของเสยมากกวาเครองจกรอนหรอไม หรอ ปญหาจะ
เกดขนในสภาวะเฉพาะหรอไม เชน หลงจากการเรมเดนเครอง (Startup) - วธการ >> วธการแตกตางกนระหวางบคคลทแตกตางกนหรอไม - ผปฏบตงาน >> มพนกงานทท าผลตภณฑไดดกวาคนอนหรอไม - เวลา >> ปญหาเกดเฉพาะชวงบางเวลาใน 1 วน หรอบางวนใน 1 สปดาหหรอไม หรอวาปญหาเกดแบบ
เรอรง (Chronically) หรอแบบนานๆ ครง (Sporadically) หรอแบบการเปลยนแปลงฉบพลน (Sudden Change) ซงเปรยบเทยบรปแบบการเกดไดตามกราฟในรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 14 ของ 46
ขนตอนท 4 การน าไปปฏบต - เมอมแนวคดส าหรบการปรบปรงเกดขน ตองทบทวนดวยการทดลองใชกอน - ถาไมมนใจวาวธการใหมนจะมประสทธผล
การทดลองใชในสายการผลตทเปนตนแบบ (Model line) ทสภาวะทดทสด
- กอนทดลอง ตองตดสนใจวาขอมลอะไรทตองเกบมาเพอประเมนผล
- และในการน าไปปฏบตจรง ตองตงเปาหมายใหชดเจน และมเปาหมายกลางทางยอยๆ ดวย (Milestone)
ขนตอนท 5 การประเมนผล ใชหลกการของ ABC Analysis ในการเปรยบเทยบเปาหมายกอนการปรบปรง (Before) และ ผลลพธหลงการปรบปรง (After) โดย ABC Analysis คลายกบหลกการ Pareto คอ แกปญหาหลกเพยง 20% จะเกดผลลพธ 80%
ขนตอนท 6 การจดท าใหเปนมาตรฐาน (Standardization) เมอวธการใหมไดถกพสจนแลววามประสทธผล ตองน ามาจดท าเปนมาตรฐาน วตถประสงคของ Standardization คอสภาวะการผลตทพนกงงานทกคนสามารถทจะปฏบตไดตามวธการใหมนได ดวยการสรางขนตอนการท างานมาตรฐาน (SOP: Standards Operating Procedure) และการอบรม หวขอท 4 การบรหารงานเพอเพมผลผลต โดย Mr. Kunihiro ITO, Counselor, International Cooperation Dept., JPC
การเพมผลผลตผาน 5S คอ ความตงใจทก าจดความสญเสย (Muda) ดวยการจดการสถานทท างานใหสะอาด มระเบยบ และ
รกษาวนยเปนสงจ าเปนทจะท าใหท างานไดด ขนตอนแรกของการท า 5S คอการแยกแยะสงของกอนจดการ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 15 ของ 46
ประโยชนทไดรบจาก 5S
- การปฏบตงานสะดวกขน - สงแวดลอมในการท างานปลอดภยและถกสขลกษณะ - การบ ารงรกษาเชงปองกนทเหมาะสม - พนกงานมความภมใจในงานของพวกเขา
ทายทสด จะไดผลลพธเรอง คณภาพทสงขน ผลผลตทมากขน และตนทนทต าลง ความส าเรจของ 5S ขนอยกบ
ความเปนผน าของผบรหารสงสด
การมสวนรวมของพนกงานทกคน
โปรแกรมทท าใหมองเหนได (Visual Program) ส าหรบทกคนทจะเขาใจ
ความครบถวนและประสทธภาพของการปรบปรงเรมตงแตการท าความสะอาด การตรวจสอบ และ การปองกน ดงน
- ความสกปรก เปน ความสะอาด - อนตราย เปน ปลอดภย - กลนเหมน เปน กลนหอม - แตกช ารด เปน ซอมสภาพดแลว - ไกล เปฯ ใกล - ยาก เปน งาย
อะไรคอ ความสญเสย หรอ “Muda”? การก าจดความสญเสย เปนเปาหมายพนฐานของระบบการผลตใดๆ กตาม ความสญเสย หรอ “Muda”
คอสงใดๆ กตามทไมมคณคา หรอไมสรางคณคาเพม ความสญเสยคออะไรบางอยางทลกคาจะไมจายคาราคาเพอมน เราตองก าจดความสญเสยในทกรปแบบ
ออกจากผลตภณฑไมวาดวยวธการใดๆ กตาม จนกระทงเหลอแตสวนทมคณคาเทานน กญแจส าคญคอการทจะคนหาความสญเสย และหยดความสญเสยนน
มความสญเสยอย 2 ชนด คอความสญเสยทมองเหนได (Obvious Wastes) และ ความสญเสยทซอนเรน (Hidden Wastes) สงส าคญคอการคนหาและก าจดความสญเสยประเภทซอนเรน ซงมกจะเปนสวนทมากกวาประเภททมองเหนได
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 16 ของ 46
ขนตอนในการก าจดความสญเสย >> อะไรทไมสามารถวดได กจะปรบปรงไมได 1. ท าใหมองเหนไดความสญเสย 2. ตระหนกถงความสญเสย 3. อธบายเรองความสญเสยได 4. วดความสญเสยได 5. ก าจดหรอลดความสญเสย
“Muda” “Muri” “Mura” ท าใหเกดความไรประสทธภาพและตนทนสงในกระบวนการใดๆ กตาม นอกจาก Kaizen จะก าจดและปองกน “Muda” (ความสญเสย) ออกไปแลว ยงสามารถก าจด
และปองกน “Muri” (มากเกนไป) และ “Mura” (ความไมสม าเสมอ) ดวย Muri หมายถง การใชงานทเกนความสามารถ ทงเรองเครองจกร สงอ านวยความสะดวก หรอ
บคลากร แรงผลกดนหรอความเครยดนน จะท าใหเกดเครองจกรเสยหาย ของเสย ความลาชา และแมแตความพนาศ
Mura หมายถง ความไมสม าเสมอในปรมาณการผลต และ ความเรวของการผลต ความผนผวนเนองจากแผนการผลตทสงและต ามากจะเปนสาเหตมชวงเวลาทมภาระเกนก าลง (Overload) และชวงทวางเปลาประโยชน (Idle time) แนวทางหนงทจะลด Mura คอการปรบแผนการผลตใหเรยบสม าเสมอ (Production Leveling) หรอ Heijunka
ยกตวอยางงานการยกลง 20 ลงตอวน ตามรป - ถาใช Forklift กจะเปนความสญเสย (Muda หรอ
Waste) เพราะใชทรพยากรมากเกนความจ าเปน - ถาใชคนยก กจะเปนการใชงานเกนก าลงของคน
(Muri or Overload) - ถาใชรถเขน จะเปนวธการเหมาะสมทสด - ถาบางวนใช Forklift บางวนใชคนยก บางวนใช
รถเขน กจะเกดความไมสม าเสมอ เปน Mura หรอ Unevenness
ความสญเสยม 7 ประเภท ไดแก การผลตมากเกนไป (Overproduction), ของเสย (Defects), การรอคอย
(Waiting), การขนสง (Transportation), การเคลอนไหว (Motion), สนคาคงคลง (Inventory), และขนตอนทมากกเกนไป (Over-processing)
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 17 ของ 46
ซงจะอธบายรายละเอยดประเภทดงน Waste 1. การผลตมากเกนไป (Overproduction)
หมายถง การผลตมากเกนกวา หรอผลตเรวกวาทลกคาตองการ โดยทวไป ถาปรมาณการผลตจรงมากกวาแผนทวางไว สวนผลตจะภมใจ แตดวยหลกการ
น การผลตมากกวาแผนเปนความสญเสยทเลวรายทสด การผลตมากเกนไป เปนความสญเสยทแยทสด เพราะ
o เปนสาเหตท าใหเกดความสญเสยอก 6 รายการทเหลออยดวย o ซอนความสามารถทแทจรง ท าใหตดสนใจผดพลาด เชน ตองลงทนเพมก าลงการ
ผลตทไมจ าเปน o ซอนของเสย เชน กรณท 1 Process A ผลตสนคาเทากบแผน คอ 100 หนวย
แลวมของเสย 2 หนวย สงไปให Process B กจะเหนปญหา และท าการแกไข ในทางตรงกนขาม กรณท 2 Process A ผลตมากกวาแผน คอผลต 120 หนวย แลวเกดของเสย 2 หนวย เหลอ 118 หนวย สงไปให Process B กจะไมเหนปญหา เพราะยงมของเพยงพอ คอ 100 หนวย จงไมมการท ารายงาน และไมไดแกปญหา ดงรป
หลกฐาน คอ มของระหวางกระบวนการผลตตงวางไวเฉยๆ และ มสนคาส าเรจรปคงคลง
วางตงไวเปลาประโยชน สาเหต เกดจาก Batch Size ใหญ, กระบวนการผลตทเชอถอไมได, การวางแผนผลตไมด,
การคาดการณ (Forecast) อปสงคไมถกตอง และ การกระต นปรมาณ (Volume Incentives) เชน ยอดขาย หรอการสงซอ
กจกรรม Kaizen จะปองกน Overproduction ไดดวยการปรบสมดลของอปสงค (Demand) และอปทาน (Supply)
Waste 2. ของเสย (Defects) นยามของ Defect คอ ผลตภณฑหรอบรการทไมตรงความตองการของลกคา หมายถง กระบวนการทผลตของเสย การะบวนการทซอมของเสยหรอท าซ า วตถดบทใชไป
เปลาประโยชนในการผลตของเสย และการท าซ า ความสญเสยจากการทตองเขาไปแกไข หรอท างานเพมตอผลตภณฑและบรการนน เมอใช
กฏงายๆของการค านวณตนทน คอ คณตนทนของการของเสย (scrap) ดวย 10 กจะไดตนทนทแทจรงของธรกจ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 18 ของ 46
หลกฐาน คอ สงสนคาไมตรงเวลา มผลตภณฑทเสย หรอมการท างานซ า สาเหต ไดแก การรบความตองการของลกคาไมถกตองชดเจน วธการผลตไมชดเจน
กระบวนการผลตไมสามารถท าได ขาดการควบคมกระบวนการผลต พนกงานไมมทกษะ การอบรมและวธการท างานไมเพยงพอ และ ผขายวตถดบไมมความสามารถ
กจกรรม Kaizen คอ การท าใหดตงแตแรกเพอปองกนการเกดของเสยและการท างานซ า (Rework)
Waste 3. การรอคอย (Waiting) ความสญเสยของการรอคอย คอ เวลาวางเปลาประโยชนใดๆ ทเมอมกระบวนการสอง
อยางทแมไมขนแกกน แตกไมสามารถท าใหพรอมกนไดอยางสมบรณ นยาม คอ คนทวางงาน เครองทปลอยวาง หรอ เวลารอคอย หลกฐาน คอ การรอคอยวตถดบ และการรอคอยการซอมบ ารง สาเหต คอ กระบวนการทไมสมดล กระบวนการทเชอถอไมได แรงงานทไมยดหยน การ
ขาดแคลนวตถดบหรอลาชา
Kaizen ทใช คอ การปรบสายกระบวนการ (ดงรปซาย)、 TPM (Total Productive Management), การเพมทกษะของพนกงานใหท างานไดหลายอยาง (Multi-Skill) (ดงรปขวา) และการวางแผนการผลต
Waste 4. การขนสง (Transportation) ของเสยจากการขนสง คอ การเคลอนยายวตถทไมสอดคลองกบกระบวนการเพมมลคา
โดยตรง กระบวนการผลตควรจะใกลเคยงก กบทศทางการไหลของวตถใหมากทสดเทาทจะเปนได นยาม คอ การเคลอนวถตทไมจ าเปน และ การเคลอนเครองมอและอปกรณทไมจ าเปน หลกฐาน คอ ผลตภณฑหรอชนสวนก าลงถกเคลอน และ ระยะเวลาการผลตทยาวนาน
(Long Lead-time) สาเหต ไดแก การวางผงการท างานทไมด สายการผลตไมสมดล ทศทางการไหลทซบซอน
และการมสถานทเกบหลากหลายท หลกการของการขนสง
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 19 ของ 46
อธบายแตละหลกการทง 5 หลกการดงน
4.1 การท าใหระยะทางสนลง (Majime) Majime หมายถง การลดระยะทางระหวางเครองจกร หรอกระบวนการใหสนลง จะท าใหเกดการลดการขนสง และ ลดงานในกระบวนการ
4.2 การก าจดการขนสงซ า เชน กอนปรบปรง เมอตดแผนโลหะแลวจะ
วางไวบนพนรอบๆ เครองตด แลวจงยกไปวางบน Pallet และหลงการปรบปรง จะน า Pallet มาวางไวขางเครองตด เมอตดแผนเสรจแลว กเรยงไวบน Pallet ไดทนท
4.3 การใชแรงโนมถวงโลก ซงเปนแรงทเสถยรและประหยดพลงงาน เชน สายพาน
4.4 หลกการประหยดพนท กฏในการใชพนทวางใน 3 มต และบนพน เชน การลดพนทโดยการเพมความจ (Bulk) การวางบนพนโดยตรง การวางวตถทง 3 มต การใช Pallet และ กลอง เปนตน
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 20 ของ 46
4.5 การก าจดรอยเชอมตอทไมจ าเปน เชน การกองเกบสนคาคงคลง ดวยหลกการ First-in First-out ถาวางกองแบบตอเนอง ทก Pallet เชอมตอกนตลอด จะท าใหเมอตองขนของออกไปใชตองขนยายของดานหนาออกกอน แตถาหากจดวางกองแบบทไมมรอยเชอมตอ แตเปนลกษณะทเปนแถวเดยว รถ Forklift สามารถเขามาวางและเอาของออกได กจะลดความสญเสย ดงรป
Waste 5. การเคลอนไหว (Motion) ของเสยของการเคลอนไหว คอการเคลอนไหวของคน หรอเครองมอทไมไดเพมคณคาของ
ผลตภณฑและบรการ ค านยาม คอ การเคลอนทหรอเคลอนไหวทไมจ าเปนของคนงาน หรอของเครองมอ หลกฐาน คอ การเคลอนทของคนงานทไมรวาเพออะไร การนงขณะท างาน สถานทวาง
เครองมอทไมเหมาะสม สาเหต มาจาก การวางแผนผง หรอการเกบวางของไมด, การไมจดระเบยบของสถานทท างาน
และสถานทเกบของ และ วธการท างานทไมไดจดท าเปนมาตรฐาน หรอไมชดเจน เครองทน ามาใชปรบปรง คอ MODAPTS (MODular Arrangement of Predetermined Time
Standards) ซงเปนระบบทใชส าหรบงานการวด (Measuring Work) โดยไมตองใชนาฬกาจบเวลา บางครงเรยกวา “Time and Motion” มขนตอนดงน
ตวอยางของการเคลอนไหวและการสญเสย o การเคลอนไหวนว มอ และแขน
ความสญเสยจากการเคลอนไหวขณะท างาน นบจากเวลาทเคลอนไหว เปนหนวย MOD คอ 1MOD = 0.129 นาท ยงเคลอนไหวมาก กเสยเวลามาก นบเปนจ านวนเทาของ MOD เชน เคลอนไหวแคนวมอ เสยเวลา 1 MOD หรอ M1 ไปจนถงเคลอนไหวทงแขนและยดหวไหลดวย เสยเวลา 5 MOD หรอ 5M ดงรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 21 ของ 46
o การหยบจบ และการวาง (Grasp & Put Motion) การจบแบบสมผส ไมเสยเวลา = G0 การจบดวยนว เสยเวลา 1 MOD = G1 การจบทยาก เสยเวลา 3 MOD = G3 การวางแบบไมตองด ไมเสยเวลา = P0 การวางแบบระวงทตองด เสยเวลา 2 MOD = P2 การวางอยางถกตอง เสยเวลา 5 MOD = P5
ตวอยางของการค านวณและเปรยบเทยบ
o ในการท างานประกอบสนคา 1 ชน ตองใชเวลา 5 วนาท o กรณท 1 ชนสวนทจะประกอบถกล าเลยงมาทางสายพานทมระยะหางจากตว
คนท างานประมาณ 50 cm. o กรณท 2 ชนสวนทจะประกอบถกล าเลยงมาทางสายพานทมระยะหางจากตว
คนท างานประมาณ 30 cm.
o ต าแหนงการท างานแบบไหนจะดทสด ซงตองค านวณดวยวธการของ MOD
กรณท 1 ชนสวนอยหางจากตว 65 cm. คนงานตองยนแขนสดหวไหลไปหยบของ กคอ M5 แตละ MOD คอ 0.13 วนาท จงเสยเวลายนมอออกไป 5*0.13 = 0.65 วนาท/ครง เมอจะท าสนคา 1 ชน ตองยนแขนไปหยบ และหยบของกลบมา เสยเวลา 2 ครง และใชเวลาประกอบอก 5 วนาท จะใชเวลารวม (2*0.65)+5 = 6.3 วนาท/ชน ซงในวนหนงท างาน 8 ชวโมง * 3600 วนาท กจะท าใหไดผลผลตตอวน = 4571 ชนตอวน สวนใน กรณท 2 ชนสวนหางจากตว 30 cm. ท าใหคนงานยนแขนออกไปแคระดบขอศอก คอ M3 เสยเวลา 3*0.13 = 0.39 วนาท/ครง เมอค านวณเหมอนกบกรณท 1 จะไดผลผลตตอวน = 4983 ชนตอวน สรปวาการวางแผนผงการท างานแบบท 2 จะเพมผลผลต 412 ชนตอคนตอวน
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 22 ของ 46
Waste 6. สนคาคงคลง (Inventory) การเกบมากเกนความจ าเปน ของวตถดบ ชนสวน ของทอยระหวางกระบวนการผลต (WIP:
Work In Process) และสนคาส าเรจรป (Finished Goods) สนคาคงคลงจะซอนเรนความสญเสยรปแบบอนๆ สนคาคลง เปนตวชวดการไหลของวตถในกระบวนการผลตวาดหรอไม และเปนตวชวดของ
องคกรทใชประเมนวาประหยดเพยงพอหรอไม นยาม คอ การทมของวถตดบ หรอ WIP มากเกนความจ าเปน หลกฐาน คอ สนคาคงคลงทไมจ าเปน ทสะสมขณะกอน หรอ หลงกระบวนการผลต สาเหต คอ ขาดมาตรฐานเรองการหาความตองการของวตถดบ , การผลตทมากเกนไป
สายการผลตทไมสมดล (Line Imbalance), Big Batch size, Long Lead time, การวางแผนการผลตทไมด, การจดระเบยบไมด (Poor Housekeeping), การทผขายไมสามารถสงของใหตรงเวลา (JIT: Just In Time)
กจกรรม Kaizen คอ การปรบปรงความสมดลของสายการผลต (Line Balance Improvement) ซงเปนวธการปรบปรงประสทธภาพการท างาน สามารถก าจดความสญเสยจากการรอคอย (Waiting time) ใน Assembly line และ ลด WIP Inventory ระหวางกระบวนการผลตได
ซงจะขอยกตวอยางการแกไขปญหา 2 รายการคอ Stock และ Line Imbalance o Stock ตองระบรหสและปรมาณของคงคลง ดงรป
o Line Imbalance ท าใหเกด Inventory Loss และ Waiting Loss จากรปจะเหนกรณ
ตวอยางมกระบวนการ 4 ขนตอนดวยพนกงาน 4 คน ซงแผนผงท างานไมสมดล ท าใหมการตองรอคอยขนตอนกอนหนา และ เปาหมายของแตละคนกแยกกน จงมงจะท าผลผลตของตน จงม WIP ของแตละ Process คอนขางมาก และชวงเวลาการผลต (Production Lead Time) คอนขางยาว ดงรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 23 ของ 46
ตวอยางของการปรบปรง (Kaizen) ม 4 แบบ คอ 1. การปรบปรงกระบวนการผลต ใหทศ
ทางการไหลสม าเสมอ และก าหนด Line capacity (จ านวนชนตอวน) ซงในทนคอ 48 ชนตอวน เพอใหทกขนตอนท าไดใกลเคยงกน ไมมากเกนไป และไมท าใหคนหลงตองรอ
2. การปรบกระบวนการผลตใหสม าเสมอโดยการปรบทศทางการผลตจาก I-Shape ใหเปน U-Shape และสอนใหพนกงานม ท ก ษ ะ ห ล า ย อ ย า ง (Multi-Skill) สามารถใหคนทรออยทขนตอนท 4 ไปชวยท างานแทนคนทขนตอน 1 ได
3. การปรบกระบวนการผลตใหสม าเสมอ
โดยการใชเครองมอเขามาชวย จะท าให Line capacity (Piece/Day) เพมขนดวย ในทนคอ 56 ชนตอวน โดยรวมงานของคนท 1 และ 4 ไวดวยกน ท าใหลดขนตอนจาก 4 เปน 3 ขนตอน และใชคนงานนอยลงดวย
4. การปรบกระบวนการผลตใหสม าเสมอโดยใชหลกการ Cell production คอ ทกคนจะท างานใหครบทง 4 ขนตอนใหเสรจสมบรณ โดยก าหนด KPI ขนต าไวคนละ 19 ชนตอวน กจะท าใหผลผลตรวม 57 ชนตอวน
Waste 7. ขนตอนทมากกเกนไป (Over-processing)
นยาม คอ กระบวนการใดๆ ของคนหรอเครองจกรทไมมมลคาเพม ซงท าไปโดยไมมจดประสงคทชดเจนวาจ าเปนจรงๆ หรอไม จงเปนการใสงานหรอตนทนลงในผลตภณฑมากเกนกวาคณคาทลกคาประเมน เชน การทาสในสวนทมองไมเหน การก าหนดคาทยอมรบไดทนอยเกนความจ าเปน การขดเงาทเกนกวาระดบทลกคาตองการ เปนตน
หลกฐาน คอ ผลตภณฑ คนงาน หรอเครองจกรทสงเกตไดวาท าเกนกวาความตองการของลกคา
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 24 ของ 46
สาเหต คอ ขอก าหนดของลกคาไมชดเจน การเปลยนแปลงทางวศวกรรมบอยๆ วศวกรรมคณคา (Value Engineering) ไมเพยงพอ ขนตอนการปฏบตงานไมชดเจน และความไมชดเจนของมาตรฐานและขอจ ากด (Specification)
กจกรรม Kaizen คอ การท า 5S, การใชมาตรฐานการท างาน (SOP: Standard Operating Procedure) และการรวม SOP กบมาตรฐานคณภาพ
โดยสรป ความสญเสย 7 ประเภท เปนค างายๆ คอ “TIM WOOD” และแนะน าการแกไข ดงตาราง
หวขอท 5 การประยกตใช Material Flow Cost Accounting เพอลดการใชทรพยากร และ การเกดของเสยในกระบวนการ โดย Mr. Juan Haruichi WATANABE, EHSS (Environment, Health and Safety, and Social) Consulting Group Green Productivity ถกประกาศโดย APO ในป 1994 ซงสอดรบกบค าแนะน าเ รอง การพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development) ของ Earth Summit ในป 1992 เปาหมายหลกของ GP คอ การเพมผลผลต และ การลดผลกระทบตอสงแวดลอมไปพรอมๆ กน
หลกการของ GP คอสมดล 3 ดานของคณภาพ ตนทน และสงแวดลอม
MFCA (Material Flow Cost Accounting) เปนเครองมอการบรหารสงแวดลอม ทชวยใหบรษทปรบปรงประสทธภาพดานตนทน และลดผลกระทบสงแวดลอม ซงเปน สองมมของ GP ใหเกดความสมดลดงรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 25 ของ 46
ประโยชนทจะไดรบจาก MFCA คอ
การปรบปรงประสทธภาพของการใชวตถดบ การปรบปรงประสทธภาพของการใชพลงงาน
และการปลดปลอย CO2 การลดตนทน
ซ ง ผ ท ไ ด ร บผลประ โยช นน น ก ค อบ ร ษ ท และ สงแวดลอม (คนอนๆหรอชมชนทอยแวดลอมบรษท)
จากหลกการของ 3R เรมตงแตยอดจนถงฐานประมด คอ การลด (Reduce), การใชซ า (Reuse), และการน ากลบมาใชใหม (Recycle), การน ากลบมาใชใหมโดยใชความรอน และการก าจดของเสย พบวา Reduce จะมประสทธภาพของกระบวนการและสมรรถภาพดานสงแวดลอมดทสด ซงหลกการของ MFCA มจดมงหมายเพอ Reduce เชนกน จงถอวาเปนเครองมอทมประสทธภาพมาก
องคประกอบของ MFCA กประกอบไปดวย 3 สวนตามชอเครองมอ คอ Material, Flow และ Cost
Accounting ดงนน ความหมายของ MFCA คอ การไหลทางกายภาพของวตถ และการไหลของเงนหรอตนทน โดยมกระบวนการยอย 3 ขนตอนคอ การทบทวน Flow การไหล การวเคราะห Flow และการปรบปรง
คณลกษณะของ MFCA คอการท าใหมองเหนความสญเสยหรอตนทนทแทจรง ท าใหเหนปญหา และกระตนใหท าการแกไขปญหา บรษทจ านวนมากผลตของเสยมากกวาทเขาจะเชอ การรปรมาณของเสยและตนทนของของเสย จะชวยเหนคณคาของโอกาสทจะปรบปรง
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 26 ของ 46
ค าศพททใชใน MFCA ไดแก Quantity Center คอศนยกลางของการวดตนทน ซงตองมการวดปรมาณ และใชค านวณเปน
ตนทนได เมอเปรยบเทยบกบหนวยตางๆ ในกระบวนการผลต อาจจะเปนขนตอนยอยในการผลต (Production Unit) เครองจกรหลก (Main Machine) หรอ ชดของเครองจกรกได
Input คอ สงทน าเขาไปในกระบวนการ (Process) หรอในทนกคอ Quantity Center ซงอาจจะเปนวตถดบ สารตางๆ พลงงาน แรงงาน และอนๆทตองใช
Output คอ สงทไดออกมาจากกระบวนการ ซงอาจจะเปนผลตภณฑทตองการ ของเสย ผลพลอยได หรอแมแตพลงงานทสญเสยไป
Input Material คอ วตถทใชน าเขาไปกระบวนการ เชน วตถดบ
Product คอ ผลตภณฑทไดจากกระบวนการ Material Loss คอ ความสญเสยดานวตถ เชน ของเสยทตองก าจด (Wastes), ผลตภณฑทไม
ผานมาตรฐาน (Defects), วตถทตกหลน (Spill) เปนตน ชนดของ Material Loss ม 3 ชนด คอ
ความสญเสยปกต (Normal Loss) เชน การอนเครองของเครองจกร ในชวงแรกๆ จะมความสญเสยเปนปกต ดงกราฟในรป ตองการคามาตรฐานเปนเสนทแดง การอนเครองแบบอดมคตจะมรปแบบเหมอนเสนสเหลอง และการอนเครองแบบทวไปจะมรปแบบเหมอนเสนสน าเงน ซงจะมความผนผวนในชวงแรกกอนทจะเขาสสภาวะนงทมาตรฐานทตองการ ท าใหเกดความสญเสยทกครงทเรมอนเครอง ถอเปนเรองปกต การปรบปรงความสญเสยประเภทน ตองใชหลกการประกนคณภาพ
ความสญเสยแบบไมปกต (Abnormal Loss) การปรบปรงความสญเสยน จะตองท าทกระบวนการผลต
ความสญเสยเชงทฤษฎ (Theoretical Loss) การปรบปรงความสญเสยน ตองใชวศวกรรม หรอ เทคโนโลยเขามาชวย เชน การเปลยนเครองจกรอนทดแทน
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 27 ของ 46
เปรยบเทยบการบรหารงานแบบเดม (Conventional Management) และ MFCA
ถาเรารวมกบบรหารงานแบบเดม และ MFCA ได จะชวยท าใหบรษทประเมนคาใชจายทเกดขนเปรยบเสมอนเปนผลของกจกรรม
แนวทางของการบรหารสงแวดลอมแบบเดม และ MFCA แตกตางกนท แนวทางของการบรหารสงแวดลอมแบบเดมคดวาตองใชตนทนทสงขน เพอท าใหสมรรถภาพดานสงแวดลอมดขน ในขณะท MFCA ยงท าใหสมรรถภาพดานสงแวดลอมดขน (ดาน CSR และ Sustainability) กยงท าใหตนทนต าลง ตวอยางของการบรหารงานแบบเดม และตวอยางของการท า Material Balance
เมอเปรยบเทยบประสทธภาพดานการใชเวลา และการใช
วตถ จะพบวา การบรหารแบบใชฐานเวลา (Time-Based Management) จะมงเนนลดเวลาในการท างาน เพราะเวลาคอเงน ในขณะท MFCA มงเนนการลดวตถทตองใช ดงนน ทงสองหลกการนจงไมเหมอนกน อาจจะมสวนทเกยวของสมพนธกนเพยงบางสวนเทานน เชน เมอลดการใชวตถแลวจะชวยลดเวลาดวย
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 28 ของ 46
วธการค านวณตนทนเปรยบเทยบระหวางการบรหารแบบเดม และ MFCA ตามหลกการของ MFCA ตองพจารณา Output ใหครบทกประเภท ไมใชแตเพยง Product ดงนน Water,
Wastewater, Emission to air และ Carbon emission กตองค านงดวย ยกตวอยาง กระบวนการผลตทตองใช
วตถดบ 100 ตน และใชพลงงานไฟฟา เพอผลตสนคาได 70 ตน ถาเปนการค านวณแบบเดม จะคดทงคาวตถดบและตนทนการผลตทงหมดเปนตนทนของสนคา Product ซงในทนคอ คาวตถดบ 100 ตน ราคา 650,000 USD และตนทนการผลต 350,000 USD รวมแลว คอ 1,000,000 USD ใหเปนตนทนของสนคา 70 ตน ดงรป
ในขณะท หลกการของ MFCA ตองประเมนตนทนเทากนตามสดสวน (Equivalent cost evaluation) ของ
ทง Product และ Output ทไมใช Product ซงอาจเปน Material loss ในรปแบบใดๆ กตาม ซงชนดของตนทนใน MFCA ไดแก
ตนทนวตถดบ (Material cost) คอ คาใชจายของสสารทตองใสเขาไปใน และ/หรอ ทออกจาก Quantity Center (QC) ใดๆ
ตนทนพลงงาน (Energy cost) เชน คาใชจายของไฟฟา เชอเพลง ไอน า ความรอน อากาศบบอด (Compressed air)
ตนทนระบบ (System cost) เชน คาใชจายแรงงาน คาซ าบ ารง คาเสอมราคา และคาขนสง
ตนทนการก าจดของเสย (Waste management cost) คอ คาใชจายในการขนยาย ก าจด Material Loss ทเกดขนใน QC ใดๆ
ดงนนในกรณตวอยางน นอกจากคา
วตถดบ 100 ตนราคา 650,000 USD ทตรงไปตรงมาแลว เราตองหาขอมลเพมเตมวา Processing cost 350,000 USD ประกอบดวยอะไรบาง ซงกคอคาด าเนนการ System cost 250,000 USD, คาพลงงานไฟฟา (Energy: Electricity 10 KW) 50,000 USD และ คาใชจายในการก าจดของเสย 50,000 USD รวมตนทนทงหมด 1,000,000 USD
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 29 ของ 46
ตามหลกการ Equivalent cost
evaluation จะค านวณตนทนของ Product จาก 70 ton ใน 100 ton หรอ 70% ของทกๆ ตนทน รวมเปน 665,000 USD และค านวณตนทนของ Material Loss 30 ton จาก 100 ton หรอ 30% ของทกๆประเภทตนทน ไดรวม 335,000 USD
ดวยการค านวณแบบน จะสามารถระบจดทควรปรบปรงในการลด Material Loss ได เชนการลดการใชน า การใชพลงงาน ลดการกอใหเกดของเสย น าเสย ลดการปลดปลอยคารบอน หรอสารอนๆ สอากาศ ซงนคอหวใจส าคญของ MFCA
เมอเปรยบเทยบ Profit / Loss ของการค านวณแบบเดม และแบบ MFCA ถาดจากบรรทดสดทายของ
Statement จะเหนวาเทากน แตถาพจารณาในรายละเอยดจะพบวา Cost of Sales นนประกอบดวย Product cost และ Material loss cost ดวย ดงตาราง
ดงนน ถาเราน า MFCA Analysis มาใช และด าเนนการปรบปรงโดยลดการใชพลงงานและลดของเสย
เชน ลดจาก 150,000 เปน 100,000 กจะท าใหเราไดก าไรมากขน ดงนน MFCA จงเปนเครองมอทใหมมมองทลกซงในการเพมความสามารถทางธรกจให Profit / Loss สงขน
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 30 ของ 46
กฎของ MFCA จะถกก าหนดไวใน ISO 14051 เพราะสามารถเตมเตมชองวางระหวางมมมองดานคณภาพและเศรษศาสตร และมมมองดานสงแวดลอม
ISO 14000 เปนอนกรมมาตรฐานทเกยวกบการบรหารดานสงแวดลอม ซงมวตถประสงคหลกคอ
ลดผลกระทบสงแวดลอมในทางลบจากการด าเนนธรกจของบรษท
ปฏบตใหสอดคลองตามกฎหมาย กฏระเบยบ และความตองการตางทเกยวกบสงแวดลอม
ปรบปรงเรองขางตนอยางตอเนองไดส าเรจลลวง ความสมพนธระหวาง ISO 14051และมาตรฐานอนๆ ในอนกรม ISO 14000
คณะท างาน (Working Group: WC) ท 8
ด าเนนการเกยวกบ MFCA ภายใต Technical Committee: TC 207 ดงรปผงคณะกรรมการ
โครงสรางของ ISO 14051 ซงเปนกรอบการท างานของ MFCA
ขอบขาย - กรอบการท างานทวไป - ใชไดกวางขวางโดยไมขนกบชนดของสนคา หรอ ขนาดบรษท และอนๆ - ขยายการใชงานไดทงหวงโซอปทาน - ไมไดมไวเพอการขอการรบรอง
กฎเกณฑ
ค าศพทและค านยาม
วตถประสงคและหลกการของ MFCA
องคประกอบพนฐานของ MFCA
ขนตอนของการใช MFCA
ภาคผนวกตางๆ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 31 ของ 46
ซงจะขออธบายบางหวขอใน ISO14051 ดงน หลกการของ MFCA
เขาใจการไหลของวตถและการใชพลงงาน
การเชอมโยงขอมลทางกายภาพและขอมลการเงน
มนใจในขอมลกายภาพ ทงดานความถกตอง ความสมบรณ และ ความสามารถในการเปรยบเทยบกนได
การประมาณและการโอนตนทนไปยงความสญเสยวตถ (Material Loss)
องคประกอบพนฐานของ MFCA
Quantity Center : QC คอ ชดของจดวด
การสมดลวตถ (Material Balance) คอการตรวจสอบความสมดลระหวางผลตภณฑ และ การสญเสยวตถ
การค านวณตนทน
แบบจ าลองการไหลวตถ ท าโดยน าชดของ QC ตางๆ มาเชอมตอกน
ความสมพนธระหวาง MFCA กบ ISO 14000 และ ISO 9000 MFCA สามารถเตมเตมกจกรรมการบรหารงานแบบอนๆ ใหสมบรณ โดยเฉพาะการเนนมมมองเรองเศรษฐศาสตร มมมองเรองคณภาพ (ISO 9000) และ มมมองดานสงแวดลอม (ISO14000) การประยกตใช MFCA ในระบบการบรหารงานตามหลกการ PDCA ไดดงน
1. PLAN: ใชในชวงการวางนโยบาย การบรหารทรพยากร การตงวตถประสงค และตววดดานสงแวดลอมทมประสทธภาพ
2. DO: ใชในชวงด าเนนการตามกระบวนการ การวดผานตววดทเหมาะสม และการสรางผลตภณฑใหเปนจรง โดยสามารถเตมคาทางการเงนไปทกจกรรมทเกยวของกบสงแวดลอมได
3. CHECK: ใชในการตรวจประเมนระบบภายใน (Internal Audit : ISO 14001 ขอ 4.5.5), การตดตามความถกตองตามกฎอยางมเหตผล (Validations) และการทบทวนระบบ (Verification) ความรของการประเมนผลกระทบทเปนไปไดตอสงแวดลอมและผลกระทบดานการเงน จะสามารถเพมคณภาพของการประเมน และใหขอมลทเปนประโยชนส าหรบการตดสนใจ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 32 ของ 46
4. ACT: ใชในการปรบปรงอยางตอเนอง ปฎบตการปองกน และปฏบตการแกไข
การประยกตใช MFCA เขาไปวงจร PDCA เพอการปรบปรงอยางตอเนอง สามารถท าไดตามรป
MFCA ในบรบทของระบบการจดการสงแวดลอม (ISO14001:2004 หวขอม 4.3.1 และภาคผนวก A3.1)
การระบประเดนสงแวดลอมทส าคญ เชน การใชวตถดบและทรพยากรธรรมชาต และ การกอใหเกดของเสยและการจดการของเสย
MFCA เพมคณคาในองคกร ดวย - การเพมความโปรงใสและการประเมนทางการเงน ของการใชวตถดบและ
ทรพยากรธรรมชาต - การควบคมและการประเมนทางการเงน ของการท าใหเกดของเสยและการจดการของเสย - ความสามารถในพจารณา ประเดนอนๆ เชน กลน การปลดปลอยของเสยทางอากาศ ไดด
พอกบประเดนทเกยวกบการใชวตถ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 33 ของ 46
หวขอท 6 หลกการของ Green Productivity โดย Dr. Suporn KOOTTATEP, International Expert for Asian Productivity Organization
ค านยามของ GP คอ
กลยทธเพอการเพมผลผลตและสมรรถภาพดานสงแวดลอมเพอการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
การประยกตใชเครองมอการบรหารงานเพมผลผลตและสงแวดลอม รวมถงเทคนคและเทคโนโลยทเหมาะสมเพอลดผลกระทบสงแวดลอมทเกดจากกจกรรมขององคกรในการสรางผลตภณฑและบรการ
ท าไมเราตองการ GP…เพราะ
ปญหาสงแวดลอมมแนวโนมสงขน
สภาพอากาศเปลยนแปลงและโลกรอนขน (Climate Change & Global Warming)
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 34 ของ 46
หลกฐานของ Climate Change & Global Warming อางองไดจากอณหภมเฉลยของโลกเพมขน และสาเหตเบองตนมาจากภาวะเรอนกระจก (Greenhouse Effect) เพราะการเพมขนของ “Greenhouse” gas เชน คารบอนไดออกไซด ซงเชอวาทงกจกรรมของมนษยและปรากฎการณธรรมชาตมสวนท าใหอณหภมเฉลยของโลกเพมขนเชนกน
ภาวะเรอนกระจก (Greenhouse Effect) เกดจาก
การทแสงอาทตยตกกระทบผวโลก บางสวนกสะทอนออกไป บางสวนกกลายเปนความรอน และเพราะมคารบอนไดออกไซดหรอกาซอนๆ ในบรรยากาศกจะดดจบความรอนไว ท าใหโลกรอนขน
ผลการศกษาการปลดปลอยกาซเรอนกระจกตอป
จากแหลงตาง ๆ (Annual Greenhouse Gas Emissions by Sector) เปนไปตามกราฟวงกลม จะเหนไดวา
แหลงปลดปลอยกาซเรอนกระจกมากทสดคอ โรงงานไฟฟา โรงงานอตสาหกรรม และ การขนสงตามล าดบ
กาซคารบอนไดออกไซด เกดจากโรงงานไฟฟา โรงงานอตสาหกรรม และ การขนสงตามล าดบ
กาซมเทน เกดจากภาคเกษตรกรรม การสรางเชอเพลงจากซากพชซากสตว และ การบ าบดของเสยตามล าดบ
กาซไนตรสออกไซด เกดจากภาคเกษตรกรรม การใชพลงงานชวภาพ และ การบ าบดของเสยตามล าดบ
ปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศ เปนเวลา 650,000 ปทผานมาปรมาณกาซจะม
การเพมขนและลดลงตามธรรมชาต แตกไมเคยเกน 300 สวนในลานสวน แตตงแตป 1950 ซงเปนจดเรมตนของยคอตสาหกรรม ปรมาณกาซเพมขนอยางมากจนเกนเสนปกต ซงธรรมชาตไมสามารถปรบตวเองใหกลบเขาสสภาพเดมไดอกตลอดไป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 35 ของ 46
การทโลกมอณหภมเฉลยสงขน ท าใหน าแขงทขวโลกอารคตคละลาย มปรมาณลดลง จนกระทงหมขวโลกไมมทอยอาศย และมเหตการณน าทวมเกดขนทวโลก เชน ระดบน าทะเลเพมขนทเวนซ (Venice)
การพฒนาความตระหนกรดานสงแวดลอม
(Development of Environmental Awareness) ตงแตป 1950 ซงเปนจดเรมตนของยคอตสหกรรม
มงเนนแตเรองการผลต และละเลยสงแวดลอม แตหลงจากนนกมการพฒนาขนมาเปนล าดบ ไดแกการเจอจางและปลอยทง การบ าบด การปองกน และในปจจบนจะเนนการเพมประสทธภาพเชงนเวศน (Eco-efficiency)
การจดการสงแวดลอม
โปรแกรมการลดของเสย (Waste Minimization Program)
การผลตทสะอาด (Cleaner Production)
การปองกนมลพษ (Pollution Prevention)
เทคโนโลยสะอาด (Cleaner Technology)
การเพมผลผลตสเขยว (Green Productivity)
การเพมประสทธภาพเชงนเวศน (Eco-efficiency)
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 36 ของ 46
เมอเปรยบเทยบการจดการแบบเดมคอการปลอยทงทแหลงก าเนด (Source Reduction) และการปองกนมลพษ (Pollution Prevention) จะพบวาในระยะยาวแลว
อตสาหกรรมแบบเดม Conventional Manufacturing ทมการจดการแบบ Source Reduction ใชตนทนในการก าจดสงเพราะจะสรางของเสยออกมามาก และไดก าไรต าในทสด
ในขณะทอตสากรรมทมการผลตสเขยว (Green Productivity) ทมการจดการของเสยแบบ Pollution prevention และลดการใชวตถดบและสารทเปนพษ จะชวยใหประสทธภาพในการผลตดขน ใชตนทนในการจดการของเสยต า และท าใหผลก าไรมาก
ดงนน การพฒนาอยางยงยนจงเปนวสยทศนหรอแรงขบดนในการผลตสเขยว และบทบาทของบรษทขนาดเลกและขนาดกลางเปนปจจยทส าคญมากในการพฒนาอยางยงยนในภาคพนเอเซย
วธการของ GP ประกอบดวย 6 ขนตอน คอ ขนท 1 การเตรยมการเรมตน
การสรางทมงาน
การเดนส ารวจโรงงานและเกบขอมล ขนท 2 การวางแผน
การระบปญหาและหาสาเหต
การตงวตถประสงคและเปาหมาย ขนท 3 การสรางทางเลอกของ Green Productivity การประเมนและการจดล าดบความส าคญ
การสรางทางเลอกของ Green Productivity
การคดกรองทางเลอก และการจดล าดบความส าคญ ขนท 4 การด าเนนการตามทางเลอกของ GP
การสรางแผนการด าเนนการ GP
การน าทางเลอก GP ไปปฏบตใหเปนจรง
การอบรม การสรางความตระหนก และการพฒนาความสามารถ ขนท 5 การตดตามผลและการทบทวน
การตดตามและประเมนผลลพธ
การทบทวนระบบการจดการ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 37 ของ 46
ขนท 6 การท าให GP ยงยน
การรวมสงทเปลยนแปลงไปไวในระบบการจดการขององคกร
การระบปญหาใหม หรอปญหาทเกดเพม เพอการปรบปรงอยางตอเนอง 2.3 สรปเนอหาทไดจากการศกษาดงาน 4 บรษท เพอเรยนรแนวปฏบตทด (Best Practices) ในการประยกตใช GP ดงน (1) Yamada Manufacturing Co., Ltd. บรษท Yamada Manufacturing Co., Ltd. เปนบรษทขนาดเลก (SME: Small-Medium Enterprise) มพนกงานเพยง 17 คน กอตงเมอป 1959 เปนธรกจครอบครว และ CEO คนปจจบนเปนรนท 2 ของครอบครว (ลกของผกอตง) ท าธรกจเกยวกบการผลตเครองมออตสาหรกรรม โดยใชแผนสแตนเลสเปนวตถดบ จดเดนของโรงงานนคอ การท า 5S และ Kaizen เนองจาก CEO เปนผมวสยทศน เลงเหนประโยชนของระบบพนฐานของ 5S และ Kaizen จงมนโยบายทชดเจน และปลกฝงแนวความคดใหพนกงานทกคนใหตระหนกถงเรองนในการท างานเสมอ ดงตวอยางในรป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 38 ของ 46
จากการสงเกตการณ พบวา โรงงานคอนขางแออด เพราะพนทโรงงานนอย ในขณะทมเครองมออปกรณ และวตถดบรวมถง Work in Process คอนขางมาก อยางไรกตามพนทโรงงานสะอาดมาก นอกจากนทางโรงงานค านงถงเรองการประหยดพลงงานดวย โดยตงจดควบคมสงสด (Max. Demand Charge) ไวท 69 kW อยางไรกตาม หลอดไฟทใชในโรงงานยงเปนแบบ Halogen Lamp ทใชพลงงานสงมากถง 500-800 W ตอหลอด ซงควรเปลยนเปน Fluorescence Lamp ซงใชพลงงานเพยง 40 W ตอหลอด พลงงานทใชในการใหแสงสวางในโรงงาน ค านวณจาก จ านวนของหลอดฮาโลเจน จ านวน 20 หลอด แตละหลอดใชไฟฟา 500 W จงใชไฟฟารวม 10 kW พลงงานทใชในการใหแสงสวางในส านกงาน รวมทงหองประชม ค านวณจาก จ านวนของหลอดฟลออเรสเซนท จ านวน 24 หลอด แตละหลอดใชไฟฟา 40 W จงใชไฟฟารวม 0.96 kW ถาเปลยนหลอดฮาโลเจนเปนหลอดฟลออเรสเซนท จะลด Max demand charge ใหต าลง และลดการใชไฟฟาใหนอยลงดวย (2) Saraya Co., Ltd. - Iga Plant Saraya Co., Ltd. - Iga Plant เปนบรษทระหวางประเทศขนาดใหญ ผลตสารเตมแตงในยาและอาหารทมคณภาพสง มพนกงาน 201 คน ไดรบการรบรองระบบการจดการคณภาพ ISO 9001 และ ISO 13485 และระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 บรษทใหการสนบสนนโปรแกรมดานสงแวดลอมเปนจ านวนมาก ทกๆปจะบรจาคเงน 1% ของยอดขายเพอโครงการอนรกษสงแวดลอม เชน ในประเทศมาเลเซย และยกานดา นอกจากนบรษทน าระบบการผลตทมงเนนคณคา (Value Producing Management) และกจกรรม 5ส. มาใชปฏบตเปนพนฐาน จากการสงเกตระหวางดงานพบวา - กจกรรม 5S โดยเฉพาะอยางยงการจดระเบยบท าไดดมาก - พนกงานทกคนชวยกนท าความสะอาดทกครงหลงจากจบงานทกกะ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 39 ของ 46
- Dust control program ท าไดดมาก - เครองมออปกรณทงหมดท าจากสแตนเลส สตล แทนการใชเหลก - ลกษณะการท างานทงหมด จะยนท างานใน Line การผลต ยกเวนงานทตองการความละเอยดมากๆ เชน การ
วเคราะหดวยเครองมอในหองปฎบตการทดสอบ - มถงมอ 3 ชนดใหเลอกใชตามสภาพการท างาน คอ ถงมอทวไปทใชในงานซอมบ ารงและการขนสง, ถงมอ
ปองกนเชอโรคทใชกบผลตภณฑ Food grade และถงมอปองกนเชอโรคใชกบผลตภณฑ Drug grade ซงตองเนนเรองความสะอาดเปนอยางยงยวด
บรษทใหความส าคญเกยวกบการใชพลงงาน จงตดตงแผน Solar Cell ทหลงคาอาคารทงหมดโดยเฉพาะอาคารคลงสนคา เพอสะสมพลงงานแสงอาทตยและแปลงเปนพลงงานไฟฟาเพอใชในโรงงาน บรษทใชพลงงานไฟฟา 85,000 kWh/Month หรอประมาณ 2833 kWh/Day ในขณะทแผง Solar ในขณะน สามารถสรางพลงงานได 40-50 kWh ตอวนเทานน หรอประมาณ 2% ของความตองการใชพลงงานตอวน บรษทจงมแผนทจะเพมแผง Solar cell เพอสรางพลงงานใหได 200,000 kWh/Year (547 kWh/Day) หรอประมาณ 20% ของความตองการใชพลงงานไฟฟาตอวน อยางไรกตาม พบวา บรษทยงไมไดใชหลอดไฟทประหยดพลงงาน หากประมาณการณคราวๆ วาพลงงานไฟฟาทใชเพอแสงสวางคดเปน 10% ของไฟฟาทใชไปทงหมด หรอกคอ 283.3 kWh/Day และหากคดเพยง 8 ชวโมงของเวลาท างาน จะตองใชพลงงาน 35.4 kW ซงปจจบนตองใชหลอดฮาโลเจน 70 หลอด ซงถาบรษทเปลยนหลอดไฟเปนหลอดประหยดแบบฟลออเรสเซนท จะสามารถใชพลงงานปรมาณนไดถง 1000 จด
(3) Toyo Seikan Kaisha, Ltd. - Ibaraki Plant Toyo Seikan Kaisha, Ltd. - Ibaraki Plant เปนโรงงานขนาดใหญ สรางในป 1917 เพอผลตกระปองอะลมเนยมเพอใชในประเทศและสงออก บรษทไดรบการรบรองระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 และน าระบบการจดการของเสยมาใชปฏบตไดถกตองตามกฎหมายทเกยวของทงหมด นอกจากนบรษทยงไดน าระบบการเพมผลผลตโดยรวม (Total Productive Management: TPM) และ 5S มาใชปฏบตจรง
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 40 ของ 46
กระบวนการผลตควบคมดวยระบบออโตเมตคทงหมด (Full Automatic Control) มพนกงานจ านวนนอยสามารถควบคมเครองจกรจ านวนมากได และสามารถผลตกระปองดวยความเรวสง ประเดนทเกยวกบสงแวดลอมไดแก
- มของเสย (กระปองทไมผานมาตรฐาน) ประมาณ 2-3% - ระดบเสยงในโรงงานคอนขางสงเกนกวาทกฎหมายก าหนด (100 dBA) ซงจากการสงเกตพบ
พนกงานอยในสถานทเสยงดงมากกวา 15 นาท ซงอาจเปนอนตรายตอหได - ปญหาทเกดขนบอยๆ คอ การรวไหลของน ามนจากเครองจกร - หลอดไฟทใชในกระบวนการผลตในโรงงานจะเปนแบบ Halogen ในขณะทในพนทอนๆ ใชหลอดไฟ
ฟลออเรสเซนท 32 วตต
(4) Panasonic Center, Osaka Panasonic Center, Osaka เปนโชวรมของการน าเทคโนโลยใหมส าหรบอนาคต และนวตกรรมมาใชในชวตประจ าวน โดยมหลกการทวา “ฟงเสยงของลกคาเพอท าใหความฝนและความสบายเปนจรงได” ดงนนจงมผลตภณฑจ านวนมากทออกแบบมาเพออนรกษสงแวดลอมของโลก เพอสรางคณคาใหลกคาและโลก เชน
- การบรหารการใชพลงงานในบานดวยการใชพลงงานทดแทน ดงรปดานลาง - ผลตภณฑทออกแบบมาเพอสงแวดลอม - อนๆ
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 41 ของ 46
สวนท 3 ประโยชนทไดรบจากการเขารวมโครงการ 3.1 ประโยชนตอตนเอง
(1) ไดความรในมมกวางมากขน โดยเฉพาะเรองการผลตสเขยว (Green Productivity: GP) และความรในมมทลกลง ไดแก Material Flow Cost Accounting (MFCA)
(2) ไดประสบการณของคนอนทเปน consultant ภายนอก จะยากมากขนาดไหน และเหนตวอยางทเพอน consultant apply GP concept ไปใชในธรกจ หลากหลาย
(3) ไดเหน Best Practice ของบรษทชนน าในญป น (4) ไดเพอนใหม และ Networking ทจะไดชวยเหลอ แลกเปลยนความรกนอยางสม าเสมอตอไปในอนาคต
3.2 ประโยชนตอหนวยงานตนสงกด เนองจากบรษท เอสซจเคมคอลส จ ากด เปนบรษทแมของกลมปโตรเคมทถอหน 100 % โดยเครอซเมนต
ไทย (SCG) ซงมนโยบายอยางชดเจนทจะเปนบรรษทภบาลดานสงแวดลอม และการพฒนาระบบงานสความเปนเลศ ดงนน หนาททดฉนปฏบตอยคอการเปนทปรกษาใหบรษทในกลมปโตรเคมซงเนนพฒนาระบบบรหารคณภาพ ทค านงถงทงเรองการเพมผลผลต คณภาพ ความปลอดภยของพนกงาน ชมชน และสงแวดลอม ใหสอดคลองกบแนวนโยบายบรษทฯ โดยตรง ดงนนความรทไดจากการอบรมสมมนาครงน เปนประโยชนตอหนวยงานตนสงกดของดฉนในฐานะทปรกษาทปฏบตงานอยมดงน
1. สามารถใหค าปรกษาเรอง Green Productivity ใหแกบรษทในกลม เพอด าเนนการไปพรอมกบระบบการจดการคณภาพทวทงองคกร Total Quality Management (TQM) และ การจดการเพอเพมผลผลต Total Productivity Management (TPM) ใหสอดคลองกบการด าเนน
2. สามารถใหค าปรกษาแกบรษท ในการประยกตใช Green Productivity รวมกบระบบการจดการ ISO ทน ามาปฏบตอย คอ ISO 14000
3. สนบสนนการใชเครองมอ Material Flow Cost Accounting : MFCA เพอคนหาความสญเสยทซอนเรนอย และผลกดนโครงการปรบปรงของเสยจากโรงงานโดยใชหลก 3 R (Reduce, Reuse, Recycle , Replenish) เพอการเพมผลผลต และการสรางมลคาเพม ได
3.3 ประโยชนตอสายงาน หรอ วงการบรษททจดท าระบบ GP 1. สามารถเปนผสอนและทปรกษาใหพนกงานในบรษท รวมทงลกคา (Customers) ผขาย (Suppliers /
Vendors) ทางดาน คณภาพ และสงแวดลอม 2. เปนตวแทนบรษทฯ ในการเขารวมเปนคณะกรรมการของชมชนทตงอยรอบเขตโรงงาน เพอสนบสนน
ใหชมชนสามารถชวยเหลอตนเองได เชน การพฒนาความรเรอง Green Productivity ใหนกเรยน นกศกษาในชมชน และใหค าแนะน าการท าโครงงานตางๆ เพอดแลรกษาสงแวดลอมในชมชน เชน การลดการใช การแยกแยะ และจดการขยะของเสย เปนตน
3.4 กจกรรมการขยายผลทไดด าเนนการภายใน 1 เดอนหลงเขารวมโครงการ ดฉนไดใหค าแนะน าเรองการหาความสญเสยทซอนเรนในกระบวนการผลตของบรษทลกคา LLDPE ดวย
MFCA และเตรยมน าเรองการปรบปรงน าเสนออาจารยทปรกษาชาวญป น เพอน าเปนกรณศกษาของการตรวจประเมน TPM Advanced Special Award ของบรษทตอไป
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 42 ของ 46
ผลการตรวจประเมนเบองตนของอาจารยทปรกษาชาวญป น พบวา กรณศกษาของลกคาน เปน case ทด และพรอมทจะใชตรวจประเมนจรงได อยางไรกตาม ยงมขอแนะน าใหปรบปรงเพมบางประการ ซงดฉนจะด าเนนการใหแลวเสรจภายใน 6 เดอน
3.5 กจกรรมการขยายผลทจะด าเนนการภายใน 6 เดอนหลงเขารวมโครงการ
ประสานงานกบอาจารยทปรกษาเฉพาะทางเรอง MFCA แลวปรบปรง case เพอใชตรวจประเมนจรงในเดอนมกราคม 2557 และขยายผลไปทโรงงานอนๆ ในบรษท และบรษทอนๆ ในกลมตอไป
สวนท 4 เอกสารแนบ 4.1 ก าหนดการฉบบลาสด (Program) วนจนทรท 2 กนยายน 2013 09.30-10.4 5 Briefing Session
- APO Orientation - Program Orientation - JPC Orientation
11.00-12.15 Presentation on “Training Course Objectives and Program Schedule Introduction” by Mr. Daisuke HORIBE
12.30-13.30 Welcome Luncheon hosted by APO Secretary-General 13.45-17.15 Presentation on “Overall Framework of Management Consultancy I”
by Mr. Susumu KOBAYASHI Venue: Conference Room, Asian Productivity Organization (APO) Address: Leaf Square Hongo Building, 2F 1-24-1 Hongo, Bunkyo-ku, Tokyo 113-0033 Phone: +81-3-3830-0416 Website: http://www.apo-tokyo.org วนองคารท 3 กนยายน 2013 09.00-12.30 Presentation on “Overall Framework of Management Consultancy II”
by Mr. Susumu KOBAYASHI 13.30-17.00 Presentation on “The Relation between Kaizen Activity and Green
Productivity” by Mr. Kunihiro ITO Venue: Japan Productivity Center (JPC) ส าหรบวนท 3-6, 11-13 กนยายน 2013 Address: 1-1 Shibuya 3-chome, Shibuya-ku, Tokyo 150-8307 1-24-1 Hongo, Bunkyo-ku, Tokyo 113-0033 Phone: +81-3-3409-1135 Website: http://www.jpc-net.jp
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 43 ของ 46
วนพธท 4 กนยายน 2013 09.00-12.30 Presentation on “Production Management I”
by Mr. Kunihiro ITO 13.30-17.00 Paper Presentation by the Participants I
Facilitated by Mr. Kunihiro ITO วนพฤหสบดท 5 กนยายน 2013 09.00-12.30 Presentation on “Production Management II”
by Mr. Kunihiro ITO 13.30-17.00 Paper Presentation by the Participants II
Facilitated by Mr. Kunihiro ITO
วนศกรท 6 กนยายน 2013 09.00-12.30 Presentation on “Material Flow Cost Accounting”
by Mr. Juan Haruichi WATANABE 13.30-17.00 Presentation on “Green Productivity Concept”
by Dr. Suporn KOOTTATEP วนจนทรท 9 กนยายน 2013 09.00-12.30 Yamada Manufacturing Co., Ltd. Subjects: Activity for Productivity Improvement, Eco-Action 21
and Factory Tour Address: 41 Shinden Nakamachi 2-chome, Daito-shi, Osaka 574-0056 Phone: +81-72-871-0095 Website: http://www.yamada-ss.co.jp 13.30-16.30 Saraya Co., Ltd. Osaka Plant
Subjects: Eco-Friendly Supply Chain and Plant Observation Address: 24-12 Tamatecho, Kashiwara-shi, Osaka 582-0028 Phone: +81-6-6797-2525 Website: http://worldwide.saraya.com
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 44 ของ 46
วนองคารท 10 กนยายน 2013 09.00-12.30 Toyo Seikan Kaisha, Ltd. Osaka Plant Subjects: Eco-Friendly Production Activities and Plant Observation Address: 29-3 Sumuyoshicho, Izumisano-shi, Osaka 598-0061 Phone: +81-724-64-3451 Website: http://www.toyo-seikan.co.jp/e/info/profile.html
14.00-15.30 Panasonic Center Osaka
Subjects: To Experience Eco-Friendly Space Address: Grand Front Osaka South B1F-2F,
4-20 Ofukacho, Kita-ku, Osaka 530-0011 Phone: +81-6-6377-1700 Website: http://panasonic.net/center/osaka/access วนพธท 11 กนยายน 2013 09.00-10.30 Key Learning point from Site Visit By Mr. Kunihiro ITO and Dr. Suporn KOOTTATEP 10.45-17.00 Presentation on “GP Application Case Study”
by Dr. Suporn KOOTTATEP วนพฤหสบดท 12 กนยายน 2013 09.00-10.30 Presentation of Action Plan by the Participants
Facilitated by Mr. Kunihiro ITO and Dr. Suporn KOOTTATEP วนศกรท 13 กนยายน 2013 09.00-10.30 Summing-up Session
Facilitated by Mr. Kunihiro ITO and Dr. Suporn KOOTTATEP 10.45-11.45 Examination and Evaluation by APO 11.45-12.15 Presentation of Certificates by APO 12.30-13.30 Farewell Party hosted by JPC
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 45 ของ 46
4.2 เอกสารประกอบการประชม/สมมนา (Training Materials) (รายละเอยดตามเอกสารแนบชด A ทงหมด 167 แผน ) 4.3 ประวตโดยสงเขปของวทยากรบรรยาย (CV)
Mr. Susumu KOBAYASHI Management Consultant Japan Productivity Center Japan
Mr. Kunihiro ITO Counselor International Cooperation Department
Japan Productivity Center Japan Mr. Haruichi WATANABE EHSS (Environment, Health and Safety, and
Social) Consulting Group Propharm Japan Co.,Ltd. Japan
Dr. Suporn KOOTTATEP International Expert for Asian Productivity Organization
Thailand
4.4 รายงานกอนการเดนทาง (Country Paper) (รายละเอยดตามเอกสารแนบชด B ทงหมด 164 แผน) 4.5 เอกสารน าเสนอผลงานกจกรรมกลม (Green Productivity Case-Group Presentation) (รายละเอยดตามเอกสารแนบชด C ทงหมด 35 แผน)
รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_GP_Atittaya_11 Oct. 2013.docAtiittaya หนา 46 ของ 46