110309 NO ENW BASOtv eindrapport-Nathalie€¦ · Maart 2011 3 Expertisenetwerk School of Education...

EINDRAPPORT BASO.TV ENW SoE-project SoE2008-15

BASO.tv – ENW SoE-project SoE2008-15 Maart 2011 2

Expertisenetwerk School of Education Associatie K.U.Leuven Dekenstraat 6, bus 4067 B-3000 Leuven

Inhoud

1 Doel van het project en samenstelling van het projectteam ..... 4

1.1 Situering van het project ........................................................................... 4

1.2 Operationele doelstellingen van het project .............................................. 4

1.3 Samenstelling van het projectteam ........................................................... 5

2 Verslag van de werkzaamheden ............................................... 6

2.1 Overzicht activiteiten ................................................................................ 6

2.1.1 Samenkomsten .................................................................................. 6

2.1.2 Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen, gebaseerd op beroepscompetenties leraar secundair onderwijs ............................. 6

2.1.3 Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over onderwijssituaties . 6

2.1.4 Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden van het expertisenetwerk ‘School of Education, via een beveiligde streaming server en upload tool, toegankelijk via een webinterface met web 2.0 elementen .................. 7

2.1.5 Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint-Lieven) 7

2.1.6 Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van digitaal filmmateriaal / didactisch instrument ................................................................ 9

2.1.7 Disseminatie - Artikel met testresultaten in een tijdschrift voor Nederlandstalige lerarenopleidingen - Presentatie van testresultaten op een studiedag van Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen (VELOV-VELON) (voorjaar 2010) en van het expertisenetwerk School of education ..................................... 11

2.2 Overzicht van bevindingen ...................................................................... 12

2.2.1 Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen, gebaseerd op beroepscompetenties leraar secundair onderwijs ........................... 12

2.2.2 Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over onderwijssituaties12

2.2.3 Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden van het expertisenetwerk ‘School of Education, via een beveiligde streaming server en upload tool, toegankelijk via een webinterface met web 2.0 elementen ................ 13

2.2.4 Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint-Lieven) 13

2.2.5 Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van digitaal filmmateriaal / didactisch instrument .............................................................. 14



2.2.6 Disseminatie - Artikel met testresultaten in een tijdschrift voor Nederlandstalige lerarenopleidingen - Presentatie van testresultaten op een studiedag van Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen (VELOV-VELON) (voorjaar 2010) en van het expertisenetwerk School of education ..................................... 14

2.3 Initiatieven voor documentatie en bredere rapportering ......................... 15

2.4 Initiatieven voor verankering van resultaten .......................................... 15

KHBO ......................................................................................................... 15

KaHo Sint-Lieven ......................................................................................... 15

2.5 Reflecties over werkzaamheden .............................................................. 16

2.6 Belangrijkste realisaties .......................................................................... 17

2.7 Belangrijkste problemen en aanbevelingen ............................................. 17

2.7.1 KHBO ............................................................................................. 17

2.7.2 KaHo Sint-Lieven ............................................................................. 19

2.7.3 Algemene aanbevelingen ................................................................... 20

3 Financieel verslag ................................................................... 22

4 Bijlagen .................................................................................. 23

4.1 Vergaderingen .................................................................................... 23

4.2 BASO.tv-website ................................................................................. 23

4.3 Handleidingen ..................................................................................... 23

4.4 Artikel ............................................................................................... 23

4.5 Workshop – Abstract ........................................................................... 23

4.6 Financiële verslaggeving ...................................................................... 23



1 Doel van het project en samenstelling van het projectteam

1.1 Situering van het project

Onderwijs gaat om interactie tussen mensen, en die interactie kan via filmmateriaal gericht worden verkend. Bewegend beeldmateriaal spreekt studenten aan. Studenten zijn erg vertrouwd met toepassingen als YouTube en GarageTV.

Binnen de Associatie K.U.Leuven zijn er verschillende innovatieve toepassingen van video in onderwijsleeractiviteiten, maar het gebruik vraagt echter nog een onevenredig grote (technische) inspanning van de betrokken lesgever. Daarom is het belang van hergebruik in het kader van deze materialen erg groot, evenals de didactische inbedding ervan.

Bovendien waren er in Vlaanderen weinig video’s voor handen voor lerarenopleidingen voor het secundair onderwijs, voornamelijk omdat de vakinhouden zo uiteenlopend zijn. We tonen daarom vakoverschrijdende didactiek: startmomenten, evaluatievormen, toonmomenten, actieve werkvormen, interacties tussen leraren en leerlingen en tussen leerlingen onderling, hanteren van leermiddelen, klasorganisatie…

De filmfragmenten visualiseren de basiscompetenties, waardoor ze voor docenten, studenten en werkveld gemakkelijker bespreekbaar worden. Op deze manier ontstaat uit ruw beeldmateriaal geïntegreerd lesmateriaal, met een groot gebruiksgemak, voor zowel ontwikkelaars, docenten, toekomstige ondersteuners en uiteindelijk studenten. Bovendien kan het betrekken van studenten bij het filmen de zelfreflectie over verworven (of nog te verwerven) basiscompetenties stimuleren.

1.2 Operationele doelstellingen van het project

In de projectovereenkomst werden volgende operationele doelen afgesproken:

1. Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen, gebaseerd op beroepscompetenties leraar secundair onderwijs.

2. Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over onderwijssituaties. 3. Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden van het

expertisenetwerk ‘School of Education, via een beveiligde streaming server en upload tool, toegankelijk via een webinterface met web 2.0 elementen.

4. Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint-Lieven) 5. Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van digitaal

filmmateriaal / didactisch instrument. 6. Disseminatie:

a) Artikel met testresultaten in een tijdschrift voor Nederlandstalige lerarenopleidingen.

Presentatie van testresultaten op een studiedag van Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen (VELOV-VELON) (voorjaar 2010) en van het expertisenetwerk School of education.



1.3 Samenstelling van het projectteam

KHBO

Johan L. Vanderhoeven; Karl Catteeuw werd vervangen door Benedikte Custers. KHBO coördineert de

samenwerking tussen KHBO, AVNet en KaHo Sint-Lieven voor dit project; Amélie Fauquant begeleidt het project binnen KHBO – zij formuleert de opdracht,

zoekt mee naar scholen, beoordeelt de resultaten…; De taken van Amélie Fauquant werden opgenomen door Nathalie Vantroys in de periode van de verlenging van het project.

Ann Buffel biedt ondersteuning bij het werken met de iMac en de monteersoftware;

Renaat Meeuws biedt technische ondersteuning.

KaHO Sint-Lieven

Sander Van Acker; Katrien De Westelinck werd vervangen door Steven Audenaert.

AVNet

Wim Van Petegem; Sander Claes; Johannes De Gruyter.

ENW

Frederik Maes.



2 Verslag van de werkzaamheden

2.1 Overzicht activiteiten

2.1.1 Samenkomsten

16 juni 2008 Vergadering te Brugge (verslag in bijlage); 18 september 2008 Vergadering te Heverlee (verslag in bijlage); 20 januari 2009 Vergadering te Brugge (verslag in bijlage); 23 maart 2009 Vergadering te Sint-Niklaas (verslag in bijlage); 11 juni 2009 Presentatie van het project op poolvergadering W&O

(presentatie in bijlage) 11 januari 2010 Vergadering te Sint-Niklaas (verslag in bijlage); 26 oktober 2010 Vergadering te Sint-Niklaas (verslag in bijlage); 22 november 2010 Vergadering te Sint-Niklaas (verslag in bijlage); 13 december 2010 Vergadering te Sint-Niklaas (verslag in bijlage).

2.1.2 Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen,

gebaseerd op beroepscompetenties leraar secundair onderwijs

In beide lerarenopleidingen werden er heel wat filmfragmenten geproduceerd. Uiteindelijk werden uit alle fragmenten 60 filmfragmenten geselecteerd. Voor deze 60 fragmenten werden informatiefiches of kijkwijzers opgesteld volgens een vooropgesteld sjabloon. Met het oog op een gelijkvormige invulling van eigenschappen van de filmfragmenten, kernwoorden en informatiefiches werden een aantal richtlijnen opgenomen in de “Handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal op BASO.tv”.

Alle filmbestanden werden op BASO.tv geplaatst onder twee grote categorieën (of albums): via VAK of/en via een aspect van DIDACTIEK.

2.1.3 Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over

onderwijssituaties

Er werden uiteindelijk twee handleidingen opgesteld:

een algemene handleiding over het gebruik en de integratie van BASO.tv in de eigen lerarenopleiding: in deze handleiding wordt kort ingegaan op wat BASO.tv is, hoe een docent een geschikt videofragment kan vinden voor zijn les, op welke wijze een videofragment kan gebruikt worden in een les, de wijze waarop materiaal toegevoegd kan worden op BASO.tv (met verwijzing naar de uitgebreide, tweede handleiding over dit onderwerp) en tot slot enkele tips onder de vorm van “Wist je dat…?”.

Een meer gerichte handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal op BASO.tv: in deze handleiding wordt een overzicht gegeven van het volledige proces van opname tot upload op BASO.tv: er wordt dieper ingegaan op de voorbereiding,



de opnames, de montage, het kiezen van trefwoorden en opstellen van een informatiefiche of kijkwijzer en tot slot het uploaden van een videofragment, informatiefiche en trefwoorden op www.BASO.tv. Bij de handleiding hoort ook een sjabloon voor de informatiefiche/kijkwijzer dat beschikbaar wordt gesteld via de helpfunctie.

Beide handleidingen zijn beschikbaar via de startpagina van BASO.tv.

2.1.4 Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden

van het expertisenetwerk ‘School of Education, via een beveiligde

streaming server en upload tool, toegankelijk via een webinterface met

web 2.0 elementen

Avnet ontwikkelde de website waarop de filmsfragmenten kunnen worden geüpload. De uploadtool is een variant van het overkoepelende systeem VideoLAB. Het voordeel hiervan is het automatische onderhoud en de upgrade van het systeem. Dit is kostendrukkend. Het nadeel ervan is dat de extra velden die specifiek voor BASO TV werden toegevoegd, dienen aangevuld te worden na het uploaden bij “video’s”. Het gaat hier over de velden bij eigenschappen: titel – bron – trefwoorden - beschrijving – kijkwijzer en het toekennen van de filmfragmenten aan albums. In de loop van het project werd naar aanleiding van een upgrade van VideoLAB ook de website BASO.tv gewijzigd. De zoekfunctie werd geoptimaliseerd en het uploaden en de overige functionaliteiten werden erg gebruiksvriendelijk gemaakt. Opdat studenten en docenten interactief zouden participeren aan de beeldbank is het immers noodzakelijk dat het uploaden een zeer eenvoudige en duidelijke zaak is. Het werd ook mogelijk om de fragmenten op volledige schermgrootte af te spelen. Dit is essentieel m.b.t. het gebruik van de fragmenten in een klassikale les. De website BASO.tv opent in de meest courante browsers als Windows Internet Explorer, vanaf versie 9 en in Mozilla Firefox en Opera.

In de terugkoppeling op het tussentijdse rapport werd aandacht gevraagd voor de toegang tot de website voor medewerkers van de Centra Voor Volwassenenonderwijs (CVO’s), aangezien zij deel uitmaken van de School of Education. Dit punt werd besproken en gesignaleerd. Het betreft echter een discussie die ruimer gaat dan de draagwijdte van dit project. Alle medewerkers van een CVO kunnen steeds een gastaccount aanvragen bij een hogeschool of universiteit (in de buurt) zodat BASO.tv ook voor hen toegankelijk wordt.

2.1.5 Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint-

Lieven)

In KHBO werd gestart met het zoeken naar een instelling waar leerkrachten bereid waren om lessen te laten opnemen. Dit was geen evidente zoektocht. Uiteindelijk waren opnames mogelijk in één bepaalde instelling. Naderhand werd het project verder toegelicht bij docenten van de lerarenopleiding. Naarmate zij het belang en het gebruiksgemak van de website inzagen, kwamen ze zelf met suggesties om bepaalde lessen te filmen. Het ging dan over lessen van studenten, demonstratielessen, micro-teaching, of zelfs het contacteren van leerkrachten die zij via hun netwerk goed kennen.



Deze laatste aanpak stoelt op een meer informele en indirecte manier van werken maar lijkt ons de meer aangewezen weg om de databank in de toekomst verder op te vullen met bruikbare filmfragmenten.

In de tweede fase van het project observeerden de studenten hun eigen lesfragment en bespraken de positieve en negatieve elementen hieruit. Daarnaast worden er ook oefeningen gegeven op didactische werkvormen, … a.d.h.v. hun eigen fragment. Tijdens de opwarmstage van de studenten 2 BASO Plastische Opvoeding werden twee lessen met hetzelfde thema gefilmd. Een stuk van deze lessen werd verwerkt tot korte filmfragmenten zoals “kleurcontrast” en “vormcontrast”. Deze lessen werden door de vakdocent gebruikt.

Verschillende vakdocenten van de KHBO konden met het beschikbare materiaal aan de slag in hun colleges: vakdidactiek geschiedenis, vakdidactiek Frans, vakdidactiek PKV, vakdidactiek PO, lessen algemene didactiek. Tijdens de lessen algemene didactiek werden bijvoorbeeld filmfragmenten gebruikt om de verschillende fases van een les te verduidelijken. De studenten werden in groepen verdeeld en kregen hetzelfde fragment te zien op groot scherm tijdens de les. Iedere groep moest een ander moment omschrijven en analyseren.

Tijdens de lessen evaluatie (derde jaar) werd een fragment waarbij een leraar een toets afneemt, klassikaal besproken en geëvalueerd. In sommige gevallen zorgt een dergelijk filmfragment voor iets extra’s. De student die het fragment filmde en verwerkte was namelijk aanwezig in de klas en kon meer uitleg geven over de omstandigheden, de sfeer in de klas e.d.m.

De docenten en studenten zijn op dit moment op de hoogte van het project BASO.tv en zijn ook erg bereid om hiermee verder aan de slag te gaan. Dit wordt ook verder opgenomen tijdens volgende opleidingsvergaderingen met het oog op het levendig houden van de motivatie.

In de KaHo Sint-Lieven werden de filmfragmenten aanvankelijk vooral gehanteerd in functie van hun reflectieve waarde. Studenten in het derde jaar ‘bacheloropleiding onderwijs: secundair onderwijs’ namen tijdens hun stage drie lesfragmenten op en werkten per fragment een passende kijkwijzer uit. De fragmenten toonden de competenties die de studenten als sterk hebben ervaren. Het ging hierbij om een breed gamma van good practices, waarbij vooral het didactische aspect bijzondere aandacht kreeg: het voeren van een kringgesprek, de organisatie van een groepswerk, een creatieve start van de les, enzovoort. De filmfragmenten werden omwille van hun sterke reflectieve waarde opgenomen in het portfolio dat studenten op het einde van het derde bachelorjaar moeten presenteren. De filmfragementen vormden op deze manier een illustratie van de basiscompetenties, die tijdens de opleiding ontwikkeld werden.

Vanuit deze reflectieve functie zijn deze fragmenten steeds meer uitgegrooeid naar een ‘demonstratief instrument’. Doordat zij als good practices op vakdidactisch vlak kunnen gehanteerd worden, kunnen studenten in lerarenopleidingen hieruit inspiratie halen of kunnen ze door docenten ingeschakeld worden als illustratie van vakdidactische principes/methodieken. Binnen Kaho Sint-Lieven wordt er vandaag vooral verder gebouwd op deze demonstratieve waarde van de filmfragmenten. Het observationeel



leren, steunend op deze authentieke beelden en het uitwisselen van ideeën over de vastgestelde (vak)didactische aspecten en theorieën, doet de kans tot inzichtstoename bij de studenten in sterke mate toenemen.

Onder impuls van het BASO.tv-project nemen vakdocenten sinds dit academiejaar (2010 – 2011) de proeflessen van de studenten van het eerste bachelorjaar op. Het betreft hier lessen die veelal door twee studenten gegeven worden én die vooraf samen met de docent en medestudenten werden voorbereid. De kracht van deze aanpak is de betrokkenheid van de vakdocent. Hij/zij kan tijdens de proefles doelgericht focussen op (vak)didactische en overige onderwijskundige aspecten die voor hem/haar cruciaal zijn. Het monteren en bewerken van het filmfragmenten gebeurt in samenwerking met de lector pedagogische wetenschappen. De bewerkte filmfragmenten kunnen op deze manier in verschillende opleidingsonderdelen ingezet worden: agogische vaardigheden, vakdidactiek en didactiek. De filmfragmenten worden hierdoor sterk demonstratieve onderwijskundige instrumenten die de mogelijkheid tot coöperatief leren ondersteund. Vanzelfsprekend bezitten deze fragmenten nog steeds een reflectieve waarde, inz. voor de gefilmde studenten.

Sinds het academiejaar 2009 – 2010 worden er binnen de bacheloropleiding secundair onderwijs van de hogeschool ook inspanningen geleverd om binnen het vakgebied lichamelijke opvoeding fragmenten op te nemen. In het bijzonder binnen het onderdeel ‘turnen’ worden helperstechnieken en bijhorende aandachtspunten binnen verschillende scholen van het secundair onderwijs gefilmd. Deze fragmenten hebben ondertussen ook reeds op baso.tv een plaats gekregen. Deze fragmenten bezitten vooral een sterke ‘modelling’-functie waarbij de studenten Lichamelijk Opvoeding door het bestuderen van het model en de virtuele oefening een wel welbepaald gedrag in het eigen repertoire opnemen. Dergelijke focus op modelling verschilt van het observationele leren, waarbij het vooral gaat over het opnemen van didactische inzichten en verbanden.

Dit academiejaar (2010-2011) geven de vakdocenten Lichamelijke Opvoeding ook aandacht aan de meer vakdidactische aspecten. Studenten filmen de eigen proeflessen en demonstratielessen van mentoren met aandacht voor een verscheidenheid aan sporten. Het betreft hierbij vooral onderwijskundige aspecten zoals instructie, groepsindeling,… die binnen een vakgebied zoals Lichamelijke Opvoeding fundamenteel zijn. Deze fragementen kunnen niet alleen tijdens de lessen gebruikt worden, maar kunnen ook door de studenten zelfstandig verkend worden. Deze fragmenten zullen ook binnen het BASO.tv project een plaats krijgen.

2.1.6 Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van

digitaal filmmateriaal / didactisch instrument

De studenten uit de opleiding bachelor secundair onderwijs van de KHBO dienen in het tweede en derde jaar een keuzepakket te kiezen. BASO.tv is één van die keuzepakketten. Elk van de studenten die het keuzepakket kozen, diende een relevant aantal uren te filmen in een door ons gezochte school, het VTI van Oostende (directeur: Dhr. Frank Travers; proeftuincoördinator: Dhr. Jan Vanleenhove). Zoals hierboven vermeld, werd in eerste instantie gewerkt op een meer formele manier in samenwerking



met één onderwijsinstelling voor secundair onderwijs. Uit het gefilmde materiaal werden per student 5 filmfragmenten gemonteerd en geüpload op www.BASO.tv. Daarnaast maakten de studenten ook een kijkwijzer met gerichte vragen naar docenten en studenten toe. Bij elke kijkwijzer staat ook een aantal evaluatievragen voor docenten.

In de tweede fase van het project werden opnames gemaakt in samenwerking met vakdocenten. Zo kregen de tweedejaarsstudenten PKV (Project KunstVakken) de opdracht om in samenwerking met een (vak)docent op zoek te gaan naar interessant beeldmateriaal voor hun colleges. In de lessen Plastische Opvoeding (PO), Project Algemene Vakken (PAV) en Informatica werden eigen stagelessen opgenomen. De micro-teachingmomenten van de vakdidactiek Informatica werden opgenomen door de vakdocent Informatica.

Door het stijgende aantal docenten dat proeflessen van studenten én demonstratielessen opneemt wordt het BASO.tv-project steeds meer bekend binnen de bacheloropleiding secundair onderwijs van de KaHo Sint-Lieven, zowel bij studenten als docenten.

Onder impuls van het opleidingshoofd worden sinds dit academiejaar heel wat lessen van studenten en mentoren gefilmd met als doel deze opgenomen fragmenten te bewerken i.f.v. het demonstreren en bediscussiëren van cruciale (vak)didactische inzichten. Docenten worden tijdens opleidingsraden en overlegmomenten over de lopende onderzoeksprojecten binnen de opleiding gestimuleerd om na te denken over de manieren waarop dergelijke filmfragmenten een plaats kunnen krijgen binnen hun lessen. Zoals reeds eerder aangegeven, worden fragmenten momenteel vooral ingezet omwille van hun sterke demonstratieve en reflectieve waarde. De fragmenten die kaderen binnen het vakgebied Lichamelijke Opvoedinig voegen hier nog een extra dimensie aan toe, nl. op het gebied van ‘modelling’ (cf. supra).

De vakdocenten gebruiken de bewerkte fragmenten steeds meer als demonstratie en als startpunt van klasdiscussies. Door de onderlinge uitwisseling van ideeën en opvattingen onder begeleiding van de vakdocneten worden de vakdidactische theorieën opgebouwd. De sterkte van de authenticiteit fragmenten wordt door de docenten en studenten onderschreven. Dergelijk filmmateriaal draagt in sterkere mate bij tot het ontwikkelen van een krachtige leeromgeving dan wanneer men start vanuit situatieschets die steeds nog een zekere vorm van abstractie bezit. In onderling overleg met de lector pedagogische wetenschappen zullen deze opgenomen fragmenten momenteel nog verder geoptimaliseerd en bewerkt worden i.f.v. een optimale inzetbaarheid.

De algemeen ondersteunende opleidingsonderdelen (zoals didactiek, agogische vaardigheden, … ) kunnen deze fragmenten zeker en vast ook benutten. Binnen het opleidingsonderdeel Agogische Vaardigheden binnen het eerste bachelorjaar leren de studenten het BASO.tv project reeds kennen. A.d.h.v. een aantal fragmenten leren ze een aantal technieken om een klassituatie doelgericht en systematisch te observen. Het gaat hierbij o.a. over het opstellen van een observatieschema i.f.v. de observatie en beschrijving van een welbepaald aspect van het lesgeven/onderwijsleersituatie.

Deze verschillende initiatieven binnen de verschillende onderwijsvakken en de algemeen ondersteunende opleidingsonderdelen tonen dat het BASO.tv een bekend gegeven wordt



binnen de opleiding die door de docenten en studenten voor allerlei doeleinden kan ingezet worden.

2.1.7 Disseminatie - Artikel met testresultaten in een tijdschrift voor

Nederlandstalige lerarenopleidingen - Presentatie van testresultaten op

een studiedag van Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen (VELOV-

VELON) (voorjaar 2010) en van het expertisenetwerk School of education

Voor de disseminatie werd gekozen voor verschillende vormen, afhankelijk van de doelgroep.

2.1.7.1 Artikel Vanuit de ervaringen tijdens de eerste fase van het project werd vastgesteld dat het gebruik van videomateriaal binnen de lerarenopleiding het leren kan bevorderen op verscheidene manieren. Niet enkel het tonen van lesfragmenten maar ook het produceren en analyseren van eigen stagelessen of lessen van ervaren leraren kunnen een grote meerwaarde betekenen voor de volledige opleiding. Daarom werd geopteerd voor een beschouwend artikel met als vertrekpunt de mogelijke doelstellingen. Als doelgroep voor dit artikel werden zowel het beleid van de lerarenopleingen, opleidingshoofden als de docenten vooropgesteld. De uitwerking van dit artikel werd geschreven door de KaHo Sint-Lieven met ondersteunend opzoekingswerk van de KHBO. Dit artikel werd ingestuurd ter publicatie bij het VELON-tijdschrift.

2.1.7.2 Handleidingen m.b.t. het gebruik en implementatie van BASO.tv en m.b.t. filmen en uploaden van filmmateriaal

Om docenten en opleidinghoofden meer inzicht te geven in de meerwaarde en mogelijkheden van digitale video en de verspreiding ervan via de website werd geopteerd voor de ontwikkeling van een extra handleiding. In deze handleiding worden de ervaringen opgedaan tijdens het project vertaald in opportuniteiten voor hun colleges door de concrete mogelijkheden van BASO.tv te omschrijven. Deze handleiding moet dienen om binnen SoE de partners aan te zetten BASO.tv interactief te gebruiken en de docenten wegwijs te maken in de mogelijkheden van BASO.tv/digitale video. De handleiding wordt gepubliceerd op de site maar wordt ook in gedrukte versie aan de partners van de School of Education verstuurd met het oog op verspreiding van het BASO.tv-project.

2.1.7.3. Workshop Er werd een voorstel ingestuurd om een workshop te verzorgen op de studiedag van Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen. Het abstract werd echter in eerste instantie niet aanvaard door de commissie.

2.1.7.4 Eindrapport Het volledige proces van het BASO.tv-project kan door de leden van de School of Education nagelezen worden in het eindrapport. De ervaringen opgedaan door de twee instellingen bij de productie en integratie van de filmfragmenten en de site kunnen voor de andere partners een grote meerwaarde hebben wanneer zij zelf beslissen om BASO.tv interactief te integreren in hun opleidingen.



2.2 Overzicht van bevindingen

Om tot een gebruiksvriendelijke virtuele community te komen waarbij didactisch filmmateriaal kan gedeeld worden was oefening nodig. De ervaringen hebben geleid tot een aantal concrete aanbevelingen op verschillende niveaus.

Op beleidsniveau is er openheid nodig om het project plaats te geven op opleidingsvergaderingen, … Ook nascholingen voor docenten m.b.t. het gebruik van multimedia en de didactische mogelijkheden van video’s in lessen, het ontwikkelen van videofragmenten moet de nodige aandacht krijgen. Bovendien is het aangewezen dat audiovisuele competenties geïmplementeerd zijn in de eerste opleidingsjaren van de opleidingen.

Vanuit organisatorisch oogpunt is het noodzakelijk dat het nodige materiaal aanwezig is en vlot beschikbaar kan zijn voor studenten. We denken hierbij aan een uitleensysteem van beschikbaar materiaal (camera’s en statieven), opslagruimte voor het filmmateriaal, monteersoftware en beschikbare computers, enzovoort.

Vanuit technisch perspectief hebben zowel studenten als docenten nood aan optimale technische ondersteuning door de ICT-diensten van de hogeschool. Ruimte voor ondersteuning moet dus zeker mee ingerekend worden. Gezien de snelle evolutie van de audiovisuele vaardigheden van de jongeren wordt vermoed dat de technische ondersteuning voor de realisatie van de filmfragmenten in de toekomst zal afnemen.

2.2.1 Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen,

gebaseerd op beroepscompetenties leraar secundair onderwijs

Het ontwikkelingsproces confronteerde ons in beide lerarenopleidingen met heel wat praktische problemen. Om andere instellingen te waarschuwen voor deze beginnersfouten, werden adviezen en tips opgenomen in beide handleidingen.

Bij het zoeken naar mogelijke klassen waar filmfragmenten konden worden opgenomen, is gebleken dat het bewandelen van de minder formele weg soms tot meer resultaten leidt. Zeker naar bruikbaarheid van filmfragmenten is het van belang dat er nauw wordt samengewerkt met vakdocenten uit de lerarenopleiding. Deze personen weten vaak heel precies welke inhouden er best kunnen worden vastgelegd in een filmfragment. Er kan dan – via het netwerk van deze vakdocenten – gericht op zoek gegaan worden naar passende situaties en gemotiveerde leerkrachten.

2.2.2 Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over

onderwijssituaties

Uit de eerste fase bleek dat er een noodzaak is aan eenvoudig begeleidend materiaal voor het filmen, het monteren en het organiseren van een filmproductie voor de studenten. Voor het ontwikkelen van deze handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal op BASO.tv werd dankbaar gebruik gemaakt van de on-line cursus over het gebruik van bewegend beeld en geluid van AVNet. Uitgebreidere informatie kan je terugvinden op: http://www.avnet.kuleuven.be/toledo/. Deze handleiding blijkt nodig te zijn om de website BASO.tv op een gestandaardiseerde manier verder in te vullen.



Bovendien hopen we op deze manier te vermijden dat er fragmenten van slechte kwaliteit worden geüpload. De zoekfunctie is bijvoorbeeld sterk afhankelijk van de zoektermen die door de gebruiker worden ingevuld. Met het oog op een breder gebruik binnen de School of Education is het noodzakelijk dat enkele afspraken duidelijk op papier worden gezet.

De meer algemene handleiding over gebruik en integratie van BASO.tv in de eigen lerarenopleiding werd eveneens als nuttig ervaren om docenten die nog niet vertrouwd zijn met BASO.tv in te lichten over wat het is en hoe het gebruikt kan worden.

2.2.3 Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden

van het expertisenetwerk ‘School of Education, via een beveiligde

streaming server en upload tool, toegankelijk via een webinterface met

web 2.0 elementen

Er werd gestart met een versie van BASO.tv waarvan de gebruiksvriendelijkheid lager lag dan de gebruiksvriendelijkheid van de huidige website. Door onderling overleg werd het huidige resultaat bekomen. Uit de eerste fase werd onthouden dat het van belang was om juiste filmfragmenten te kunnen selecteren en meer gerichte trefwoorden te selecteren. Ook het formaat waarop het filmfragment kan worden afgespeeld moest aangepast worden naar volledige schermgrootte.

2.2.4 Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint-

Lieven)

Er werd tot de vaststelling gekomen dat het betrekken van docenten een belangrijke stap in het proces is. Om het filmmateriaal beter af te stemmen op de noden van de (vak)docenten (die geconcludeerd werd na de vorige fase) werd besloten om gerichter te gaan filmen i.s.m. de (vak)docenten. Het zijn de (vak)docenten die een erg precies idee hebben van wat kan gefilmd worden. (Vak)docenten hebben bovendien ook de nodige netwerken opdat de juiste personen worden aangesproken. Vaak kennen de docenten leraren die good practice beoefenen en bereid zijn om zich te laten filmen. Om inhoudelijk optimale fragmenten te verkrijgen werd het materiaal met de docent na opname bekeken en werden keuzes voor de montages i.s.m. de docenten gemaakt. Deze manier van werken in de tweede fase resulteerde in direct bruikbare filmfragmenten en inspireerde de docenten voor verdere integratie van digitale video en BASO.tv in hun colleges.

Ook studenten werden betrokken in het proces. Zo kregen o.m. de studenten van de opleiding BASO PKV de opdracht om een video te maken, inhoudelijk in samenwerking met een (vak)docent. Tijdens deze opdracht werden niet enkel hun audiovisuele competenties maar ook hun didactisch en organisatorische competenties aangesproken.



2.2.5 Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van

digitaal filmmateriaal / didactisch instrument

Het opnemen van filmmateriaal werd gekoppeld aan opleidingsonderdelen waar studenten vertrouwd worden gemaakt met het opnemen en bewerken van digitale filmfragmenten, zoals bijvoorbeeld PKV, PO en PAV (KHBO) en aan opleidingsonderdelen waar studenten moeten reflecteren over hun basiscompetenties (KaHo Sint-Lieven).

Het is van belang dat er een aanspreekfiguur blijft bestaan die schakel kan vormen tussen de (vak)docenten die zeer precies weten wat ze willen opnemen en de studenten die moeten leren werken met digitaal beeldmateriaal. Op deze manier kan ernaar worden gestreefd om bruikbaar materiaal af te leveren.

2.2.6 Disseminatie - Artikel met testresultaten in een tijdschrift voor

Nederlandstalige lerarenopleidingen - Presentatie van testresultaten op

een studiedag van Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen (VELOV-

VELON) (voorjaar 2010) en van het expertisenetwerk School of education

Uit het geheel van geproduceerde filmpjes werden er 60 geselecteerd. De kijkwijzers werden gestandaardiseerd onder de vorm van een sjabloon en er werden afspraken over gemaakt. Elk videofragment op de website BASO.tv wordt begeleid door een informatiefiche/kijkwijzer.

De ervaren moeilijkheden werden waar mogelijk opgenomen onder de vorm van adviezen en tips in de handleidingen.

De website van BASO.tv werd naar aanleiding van een nieuwe versie van Videolab erg gebruiksvriendelijk gemaakt: het is nu erg eenvoudig om video’s te uploaden, iemand beheerder te maken, informatiefiches toe te voegen, videofragmenten aan een album toe te voegen of eigenschappen van een videofragment te wijzigen.

Er werd een abstract ingestuurd voor de studiedag van Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen (VELOV-VELON). Dit abstract werd echter niet weerhouden.

Er werd een artikel verstuurd naar het VELON-tijdschrift. Dit artikel geeft een overzicht van de mogelijkheden met het werken met videofragmenten. De terugkoppeling van het tussentijdse rapport verwees naar het onderzoek in welke mate er effectief gebruik van werd gemaakt. Tijdens de ontwerpfase werd in beide instellingen de website gebruikt. De duurzame implementatie (en een eventueel hieraan gekoppeld onderzoek) kon echter maar starten na het ontwikkelen van al het materiaal. In beide instellingen is de website geïmplementeerd en zal BASO.tv verder gebruikt worden.



2.3 Initiatieven voor documentatie en bredere rapportering

In het kader van disseminatie zal het project worden voorgesteld op de vakdidactische beurs van de Vlaamse expertisenetwerken en het regionaal platform van lerarenopleidingen op 3 mei 2011 en op de studiedag van de School of Education op 20 oktober 2011.

Bovendien wordt een artikel ingestuurd naar het VELON-tijdschrift.

De handleidingen worden gepubliceerd op de site maar worden ook in gedrukte versie aan de partners van de School of Education verstuurd met het oog op verdere bekendmaking van het BASO.tv-project.

2.4 Initiatieven voor verankering van resultaten

KHBO

Tijdens de eerste fase werden de filmfragmenten gerealiseerd binnen het keuzepakket BASO.tv. Tijdens de tweede fase werd er geopteerd voor een integratie binnen de lessen (vak)didactiek van verschillende opleidingsonderdelen. Gezien het oefenen van audiovisuele competenties binnen de opleiding steeds belangrijker wordt, kan de combinatie van deze competenties gelinkt worden aan de ontwikkeling van videofragmenten voor BASO.tv. Op deze manier krijgen we een diepere verankering van digitaal leermateriaal in de opleiding. We stelden vast dat het ontwikkelen van audiovisuele competenties in combinatie met vakinhoudelijke kennisverwerving een grote meerwaarde kan vormen voor het leren van de aspirant-leraren. Door de studenten de opdracht te geven om in nauwe samenwerking met docenten filmfragmenten te realiseren, ontdekten de docenten ook de uitgebreidere mogelijkheden van audiovisueel materiaal voor hun eigen colleges. Het opnemen van de ontwikkeling van videomateriaal binnen de bestaande colleges onder de vorm van opdrachten die zowel audiovisuele als didactisch inhoudelijke competenties vormen zorgt voor een blijvende verankering binnen de opleiding. Momenteel is het project goed verankerd binnen verschillende vakken. De docenten zijn enthousiast over de mogelijkheden die BASO.tv hen biedt voor het stofferen van hun lessen. In samenwerking met de docent PKV zullen er opdrachten worden geformuleerd voor de studenten van PKV, zodat op een gerichte manier nieuw materiaal zal worden aangemaakt.

KaHo Sint-Lieven

De studenten in het derde jaar van de ‘bacheloropleiding onderwijs: secundair onderwijs’ filmen tijdens hun stage van het eerste semester drie lesfragmenten en werken per fragment een passende kijkwijzer uit. Het betreft fragmenten waarbij de student een persoonlijke sterke competentie van zichzelf benadrukt. Het kan hierbij gaan om een om breed gamma van good practices, waarbij vooral het didactische aspect bijzondere aandacht krijgt: het voeren van een kringgesprek; de organisatie van een groepswerk; een creatieve start van de les; enz.



Vorig jaar resulteerde dit in een negentigtal filmfragmenten, waarvan een aantal geüpload werden op www.BASO.tv. De toegevoegde kijkwijzers geven de nodige informatie over de inhoud van het filmfragment. Wie het fragment consulteert kan op deze manier gericht naar het fragment kijken of eventueel beslissen om een alternatief, meer passend fragment te raadplegen.

In academiejaar 2009-2010 werkten 31 studenten dergelijke filmfragmenten uit.

De filmfragmenten worden omwille van hun sterke reflectieve waarde ook opgenomen in het portfolio dat studenten op het einde van het derde bachelorjaar moeten presenteren. De filmfragmenten vormen op deze manier een illustratie van de basiscompetenties, die tijdens de opleiding ontwikkeld werden. De fragmenten worden op deze manier een reflectie-instrument aan de hand waarvan men een stijgend inzicht krijgt in het eigen handelen en (basis)competenties.

Vanuit deze reflectieve functie groeien deze fragmenten uit naar een demonstratief instrument. Doordat zij fungeren als good practices op vakdidactisch vlak kunnen studenten in de lerarenopleidingen hieruit inspiratie halen of kunnen ze door docenten ingeschakeld worden als illustratie voor vakdidactische principes/methodieken.

Kijkend naar de realisatie van beeldmateriaal en een bijhorende databank, zijn er sinds dit academiejaar (2009 – 2010) binnen de bacheloropleiding secundair onderwijs van de hogeschool ook inspanningen om binnen het vakgebied lichamelijke opvoeding fragmenten op te nemen. In het bijzonder binnen het onderdeel ‘turnen’ worden helperstechnieken en bijhorende aandachtspunten binnen verschillende scholen van het secundair onderwijs gefilmd. Het grote verschil met de fragmenten binnen het BASO.tv-project is dat deze fragmenten door de vakdocent gefilmd en bewerkt worden. Deze fragmenten hebben vooral een demonstratieve functie en zullen gebruikt worden om de helperstechnieken aan de studenten te demonstreren.

In een volgend stadium zullen ook meer vakdidactische aspecten opgenomen worden. Het betreft aspecten zoals instructie, groepsindeling,… die binnen een vakgebied zoals Lichamelijke Opvoeding fundamenteel zijn. Deze fragementen kunnen niet alleen tijdens de lessen gebruikt worden, maar kunnen ook door de studenten zelfstandig verkend worden. In het kader van deze zelfstandige verwerving van de inhouden, zullen de fragmenten vergezeld worden van passende vragen en opdrachten.

2.5 Reflecties over werkzaamheden

Het is een boeiend een leerzaam project geworden. Hoewel we wel wat tegenslagen kenden van praktische aard (materiaal, uitvallen van projectmedewerkers) kan het geheel toch afgerond worden met een boeiend, interessant en onmiddellijk inzetbaar leermiddel, voor alle partners van School of Education.



2.6 Belangrijkste realisaties

De belangrijkste realisatie is het ontwikkelen van een videocommunity waarop filmfragmenten voor de lerarenopleidingen secundair onderwijs kunnen geüpload en uitgewisseld worden. De gebruikershandleiding zowel voor het gebruik als voor het maken van de filmfragmenten is hierbij ook essentieel om het geheel op een gelijkvormige manier in te vullen. Met het oog op verspreiden van de bekendheid van BASO.tv, zullen de handleidingen naar alle partners worden verstuurd, wordt een artikel voor VELON voorgesteld en zal BASO.tv aanwezig zijn op verschillende beurzen.

2.7 Belangrijkste problemen en aanbevelingen

2.7.1 KHBO

Het vinden van scholen om te filmen Bij de start was niet evident om scholen te vinden waar leerkrachten bereid waren om gefilmd te worden. Directies vonden de druk op leerkrachten en leerlingen te groot. Eén school was bereid om in het project mee te werken, namelijk het VTI van Oostende. Deze school maakt deel uit van een proeftuinproject waarbij ze onze gemaakte filmpjes ook kunnen gebruiken. Ook in het VTI was het in eerste instantie niet evident om voldoende leerkrachten te vinden die bereid waren aan het project mee te werken. Toch konden de studenten filmen in uiteenlopende lessen, zowel theorie- als praktijklessen.

Naarmate het project vorderde en de docenten van de lerarenopleiding van de KHBO werden betrokken, bleek dit steeds minder een probleem te zijn. Docenten hebben steeds goede contacten in hun vakgebied en kunnen op deze manier gemakkelijk en op meer informele manier hun contactpersonen inlichten over het project. Ook werd minder uitgegaan van de formele weg om leraren in een klas te filmen. Andere mogelijkheden werden eveneens verkend: demonstratielessen, micro-teaching, enzovoort. Deze tip werd eveneens opgenomen in de handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal op BASO.tv.

Het is aan te raden dat docenten eigen, gekende scholen en leraren aanspreken. De docenten hebben vanuit hun stagebeleiding vaak goede contacten met bijvoorbeeld stagementoren en oud-studenten. Ook de secundaire school waar de student afstudeerde toont vaak interesse. Er dient zeker voorzichtigheid bij het aanvragen. De directies, leraren, moet duidelijk gemaakt worden dat de video’s niet gebruikt zullen worden buiten onderwijscontext en dat ze niet kunnen verspreid worden. Gezien de huidige evolutie van Multi-media gebruik, ook binnen het secundair onderwijs, lijkt ons dat de gevoeligheid in de toekomst kleiner zal worden. We konden nu reeds merken in scholen waar ze gewend zijn om met camera’s te werken dat er minder problemen waren bij het geven van toestemming.

De privacywetgeving moet nauwgezet in het oog gehouden worden. Gezien we hier werken met een streaming server binnen een onderwijscontext kan gesteld dat er geen problemen zijn betreffende portretrecht. Toch dient er steeds omzichtig te worden



omgegaan met het filmen van leerlingen. Vandaar dat er toch toestemmingsformulieren werden opgenomen in de handleiding.

Planning - Het filmmateriaal Bij de start van het project werden de nodige materialen besteld (camera, Mac-computer, …). Het duurde even vooraleer het materiaal ter beschikking was. Hierdoor konden de studenten eigenlijk pas later aan de slag met het project. Dit zorgde ervoor dat de tijdsdruk voor de studenten erg groot werd.

Naarmate het project vorderde werden er andere mogelijkheden verkend. Het filmen van lesfragmenten werd bijvoorbeeld gedaan tijdens een demonstratieles. Dit verminderde de druk. In de handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal werd ook voldoende nadruk gelegd op de voorbereidings- en planningsfase.

Het filmen Het uitlenen van de camera’s verliep niet steeds vlekkeloos. Vandaar dat er een digitaal reserveringssysteem werd aangemaakt. De studenten filmden een aantal uur na elkaar maar konden niet steeds al het gefilmde materiaal onmiddellijk op de Mac overzetten. Vandaar dat studenten niet altijd lege camera’s konden gebruiken. De geplande lessen konden hierdoor niet steeds gefilmd worden. Er was ook veel achtergrondlawaai in de klassen waardoor hetgeen gezegd werd, niet altijd even goed verstaanbaar was. Er werd overgeschakeld op prikmicro’s en dat werkte beter. Wanneer het gebruik van de prikmicro’s niet mogelijk was, werden de filmpjes door de studenten ondertiteld. In de handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal wordt ook hiernaar verwezen. In de tweede fase werd er meer op vraag gefilmd. Dit verminderde bovenstaande problemen.

ICT-ondersteuning is noodzakelijk om de studenten te begeleiden bij het monteren en afwerken van de films. Hiervoor kan ruimte voorzien worden bij het ICT(O)-team. Interessanter is de integratie van het ontwikkelen van audiovisuele competenties (o.a. Montagetechnieken) binnen opleidingsonderdelen in de opleiding.

Daarnaast moet er ruimte voorzien worden voor het bewaren van het opgenomen materiaal en de eindproducten. Video’s nemen veel plaats in beslag (enkele honderden megabytes per film). Aangezien de instelling verantwoordelijk is voor de back-up van de originele filmfragmenten (en niet BASO.tv), moeten er een externe harde schijf of een server voorzien worden.

Om de filmfragmenten gebruiksvriendelijk te maken (op technisch en inhoudelijk vlak) is het aangewezen om geen filmfragmenten te maken die langer duren dan 5 minuten. Te korte fragmenten kunnen dan weer leiden tot te weinig informatie voor de gebruiker.

Het monteren Het monteren op zich verliep vlot maar het nam ontzettend veel tijd in beslag om het gefilmde materiaal van de camera’s over te zetten op de Mac. Er werd extra opslagruimte voorzien. In de tweede fase was dit probleem minder aanwezig omdat er meer op vraag werd gefilmd.



Inhoudelijk is het voor de student niet altijd even duidelijk welke fragmenten uit een gefilmde les interessant zijn voor (her)gebruik. Het is dan ook aangewezen om gericht situaties te filmen en dit in samenspraak met (vak)docent. Het monteren van de stukjes film was in handen van de studenten

Opstellen van een informatiefiche/kijkwijzer De kijkwijzer kan studenten of docenten suggesties geven voor het werken met het filmfragment. Het lijkt aangewezen dat dit document i.s.m. met (vak)docenten wordt opgesteld. De specificiteit van de inhoudelijke aspecten van de filmfragmenten (verschillende vakken, verschillende methodieken) vereist een samenwerking of controle door een (vak)docent bij het opmaken van deze mogelijke verwerkingsopdrachten. De kijkwijzer moet de potentiële gebruiker prikkelen.

Het uploaden van de filmfragmenten Het uploaden van de filmpjes op de website verliep vlot. Tijdens het project werd de site aangepast naar aanleiding van een nieuwe versie van Videolab. Daardoor werd het uploaden van filmfragmenten en kijkwijzers en het toekennen van filmfragmenten aan albums erg gebruiksvriendelijk. Ook de zoekfunctie werd geoptimaliseerd.

Personeelswissels Binnen de KHBO verliep het project moeizaam gezien de afwezigheid van de eerste projectmedewerker en de overdracht van de taken naar een tweede projectmedewerker die aangesteld was tijdens de verlenging van het project.

Het gebruiken van de filmfragmenten tijdens de ontwikkelingsfase Eens de eerste filmfragmenten geüpload waren, werd aan de docenten gevraagd om de filmfragmenten actief te gebruiken. De belangrijkste problemen die hierbij aan de oppervlakte kwamen zijn de volgende:

In de eerste fase was het niet gemakkelijk om de juiste filmfragmenten te vinden. De zoekfunctie werd aangepast en het zoeken gebeurt nu op basis van de ingegeven trefwoorden. Het formaat waarop het filmpje werd afgespeeld, was te klein. Fullscreen afspelen werd mogelijk gemaakt zodat het vertonen van de videofragmenten in klassikale lesmomenten ook mogelijk werd.

2.7.2 KaHo Sint-Lieven

Het filmmateriaal Omdat alle studenten – dertig in totaal - in een periode van een viertal weken de drie fragmenten moesten opnemen, werd in het de hogeschool het nodige filmmateriaal aangekocht: camera’s, laptop, … . De aankoop van dit materiaal bleek tijdens het verloop van de desbetreffende stageperiode, uiteindelijk voldoende te zijn.

Het filmen Vooraf was er een zekere vrees dat het beschikbaar stellen van het filmmateriaal organisatorisch niet zou functioneren. Tijdens het verloop van de stageperiode bleek echter dat iedereen tijdig over filmmateriaal kon beschikken: het nieuw aangekochte



materiaal; het reeds bestaande materiaal van de hogeschool of een eigen camera. De coördinatie van het uitlenen van dit filmmateriaal was in handen van Steven Audenaert en Sander Van Acker.

Een aantal studenten toonden aanvankelijk enige argwaan omtrent het filmen van deze fragmenten en stelden zich vragen omtrent de praktische organisatie hiervan binnen hun klas: hoe stellen we die camera op; moet er iemand deze camera bedienen; enzovoort? Kijkend naar de filmfragmenten stelt men vast dat de camera veelal op een centrale plaats achteraan in de klas is opgesteld, zodat vooral de student zijn handelen duidelijk zichtbaar is. Omwille van de bescherming van de privacy van de leerlingen werd er tijdens het filmen niet op hen ingezoomd.

Niet alleen de positie van de camera in de klas, maar ook een aantal andere factoren (de kracht van de stem van de student, het omgevingslawaai, … ) zorgen ervoor dat de verstaanbaarheid van de fragmenten niet altijd even duidelijk is. Daarom werd een aantal filmpjes ondertiteld.

Het monteren Het monteren van de stukjes film was in handen van de studenten. Omwille van de latere bruikbaarheid van de filmfragmenten werd de lengte van elk fragment vastgelegd op ongeveer een halve minuut. Voor studenten was het selecteren van de meest representatieve beelden een moeilijke opdracht.

Na het selecteren van de beelden, verliep het monteren bij de meerderheid van de studenten heel vlot. Deze vlotte toepassing van de noodzakelijke montagetechnieken vindt zijn oorsprong in het opleidingsonderdeel ‘e-learning’ dat in de voorafgaande bachelorjaren door de studenten werd gevolgd. In dit opleidingsonderdeel ontwikkelen de studenten de competenties om filmfragmenten te knippen en te monteren.

2.7.3 Algemene aanbevelingen

Het ter beschikbaar stellen van filmmateriaal (camera & statief – montagesoftware & computer) is nodig voor studenten die zelf niet beschikken over materiaal. Steeds vaker blijkt dat studenten in hun private omgeving werken met audiovisueel materiaal en ze dus zelfstandig aan de slag kunnen.

Procedures opstellen voor het ontlenen van audiovisueel materiaal is aangewezen. Een online tool hiervoor is wenselijk. Een medewerker die het uitlenen coördineert kan mogelijks problemen voorkomen.

De studenten dienen er op gewezen te worden dat het overzetten van filmmateriaal geen sinecure is. Het gaat om zware en trage bestanden. Het blijkt dat niet alle studenten hiermee al vertrouwd zijn. Ook hier verwachten we de komende jaren een positieve ontwikkeling gezien de bredere integratie van audiovisuele vorming in het secundair onderwijs.

Zowel studenten als leraren hebben een eerste vrees om gefilmd te worden. Voor studenten kan dit opgelost worden door hen vanaf het eerste jaar van de opleiding zichzelf te laten filmen.



Het filmen zelf kan best begeleid worden door een handleiding voor het filmen mee te geven aan de studenten waarin problemen als ‘uit welke hoek film ik het best’, ‘hoe kan ik close-ups maken?’ hoe, zorg ik voor vloeiende bewegingen’, “hoe vermijden we storende geluiden”… worden beantwoord.

Het opstellen van een korte en hanteerbare kijkwijzers bleek voor verschillende studenten niet vanzelfsprekend te zijn. Verschillende ontwikkelde kijkwijzers zijn te vaag omschreven en geven te weinig heldere informatie over datgene wat men in het fragment kan vaststellen. Er werd een sjabloon voor een informatiefiche/kijkwijzer ontwikkeld met bijhorende handleiding:

Titel: Plaats deze titel in de informatiefiche bij ‘titel’. Lengte: De lengte van het fragment kan je aflezen op het scherm

wanneer het fragment wordt afgespeeld. Auteur: Vermeld de naam van de auteur van het videofragment. Opnamedatum: Vermeld de opnamedatum van het videofragment. Vak: Vermeld het vak van het videofragment (dit is dezelfde

naam als de categorie waaraan je het fragment toewijst, zie ook 3.5.2.4).

Klas: Vermeld de klas waarin het videofragment werd gemaakt. Lesonderwerp: Vermeld het lesonderwerp waarin het videofragment werd

gemaakt. Omschrijving fragment:

Geef een korte omschrijving van wat er precies te zien is op het videofragment. Deze omschrijving komt overeen met de omschrijving die gegeven wordt bij ‘Eigenschappen’ (zie ook 3.5.2.2)

Mogelijke verwerkingsopdrachten: Vermeld hierbij enkele vragen die de studenten aanzet tot reflectie over het fragment of over een bepaald aspect. Er wordt steeds gestart met de vraag “Welke basiscompetenties van de leerkracht komen het meest aan bod in dit filmfragment?”

Basiscompetenties: Vermeld hierbij de basiscompetenties die het meest van toepassing zijn op het fragment (3- à 4-tal).

Er werd een grote hoeveelheid filmmateriaal aangemaakt. Het zoeken van goede trefwoorden was noodzakelijk om de gebruikers van www.BASO.tv de meest passende fragmenten te kunnen laten vinden. De keuze van de trefwoorden dient overlegd met (vak)docenten en studenten vooraleer het fragment geüpload wordt. Om eenduidigheid te hebben bij de gekozen trefwoorden, werden volgende vuistregels voorop gesteld:

Vermeld steeds het vak; Vermeld de categorieën / albums waaraan het fragment werd toegekend; Vermeld eventueel bijkomende trefwoorden; Vermeld de in de informatiefiche aangehaalde basiscompetenties.



3 Financieel verslag

Dit financieel verslag geeft een overzicht van alle middelen die in het kader van het SoE-project werden besteed. Bewijsstukken werden niet aangeleverd; deze kunnen na vraag wel geleverd worden.

Voor het financieel verslag wordt verwezen naar de laatste bijlage bij dit rapport.

Noot: Na instemming van de promotor en overleg met ENW-School of Education, werd er op het deel van K.U.Leuven een transfer verricht van werkings- naar personeelsmiddelen.



4 Bijlagen

4.1 Vergaderingen

11 juni 2009: Presentatie van het project op poolvergadering W&O; 23 maart 2009: Vergadering te Sint-Niklaas; 20 januari 2009: Vergadering te Brugge; 18 september 2008: Vergadering te Heverlee; 16 juni 2008: Vergadering te Brugge; 12 januari 2010 Vergadering te Sint-Niklaas; 26 oktober 2010 Vergadering te Sint-Niklaas; 22 november 2010 Vergadering te Sint-Niklaas; 13 december 2010 Vergadering te Sint-Niklaas.

4.2 BASO.tv-website

4.3 Handleidingen

4.3.1 Handleiding voor gebruik en integratie van BASO.tv in de eigen lerarenopleiding

4.3.2 Handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal

4.4 Artikel

4.5 Workshop – Abstract

4.6 Financiële verslaggeving



4.1 Vergaderingen


11 juni 2009: Presentatie van het project op poolvergadering W&O;

Knelpunten in de lerarenopleiding

1. Er is weinig visueel beeldmateriaal

beschikbaar in de opleiding bachelor

secundair onderwijs

2. Studenten hebben nood aan juiste en minder

juiste voorbeelden om een zicht te krijgen op

de nodige basiscompetenties leraar secundair

onderwijs

3. Docenten hebben nood aan extra

ondersteuning van beeldmateriaal tijdens

hun lessen


BASO TV: doel van het project

• Studenten maken een 60 tal filmfragmenten met

bijhorende kijkwijzer. Deze filmfragmenten zijn zichtbaar

op www.baso.tv : een beveiligde streaming server en

upload tool

• Docenten en studenten kunnen van deze

filmfragmenten en kijkwijzers gebruik maken:

- Tijdens opleidingsonderdeel microteaching

- Tijdens opleidingsonderdeel agogische vaardigheden

- Tijdens opleidingsonderdeel algemene didactiek

- Tijdens opleidingsonderdeel vakdidactiek

- …

BASO TV: Innoverend project?

Doelpubliek: er bestaat nog niet veel beeldmateriaal voor

lerarenopleiding secundair onderwijs

Doel: optimalisering van de lerarenopleiding, vanuit de

behoefte aan visueel materiaal

Vorm: filmfragmenten van maximaal 5 minuten en een

kijkwijzer per film, afgeleid uit de basiscompetenties van

leraren secundair onderwijs

Inhoud: beeldmateriaal is vakoverschrijdend en didactisch-

pedagogisch gericht


Resultaten

Tussentijds was het de bedoeling 30 filmfragmenten te

verzamelen. Dit resultaat hebben we bereikt, in

uiteenlopende lesonderwerpen.


Vergadering BASO.TV

23 maart 2009, Sint-Niklaas

Ontwerpverslag van 23/03/2009

Aanwezig Katrien De Westelinck, Frederik Maes, Amelie Fauquant, Sander Van

Acker, Karl Catteeuw

Verontschuldigd Sander Claes, Katrien De Westelinck, Johannes De Gruyter, Johan

Vanderhoeven, Lieve Boussauw, Ann Buffel, Griet Grymonpon,

Agenda 1. Films: overzicht

2. Stramien voor beschrijvingen

3. Gebruik nagaan

4. Voorstelling op pool W&O

1. Films: overzicht

Algemeen In KaHoSL werden een 90-tal filmpjes gemaakt, aan de KHBO

worden nu uit een twintigtal uren opnamen 35 filmpjes gemaakt.

Katrien kon al enkele boeiende voorbeelden tonen.

Opmerkingen - Voor volgend jaar werden alvast de volgende lessen

getrokken:

o Gebruik van statief verplichten

o Lengte van de films sterker richten naar 2 tot 5 min

o Verstaanbaarheid is belangrijk (nu zullen enkele

fragmenten ondertiteld moeten worden)

- Karl informeert bij AVNet naar software om geluidsruis weg te

filteren

- Amelie en Katrien selecteren tot ze een 30-tal bruikbare films

hebben.

2. Stramien voor beschrijvingen

Algemeen Katrien en Amelie werkten een stramien uit voor beschrijving van de

films en de bijhorende opdrachten

Opmerkingen - Bij elke film moeten een aantal gesloten categoriëen worden

aangevinkt:


o Onderwijstype: TSO, TSO, BSO, KSO, BuSO

o Jaar: 1ste, 2de, 3de, 4de, 5de, 6de (meerdere antwoorden

mogelijk)

o Vak: Aardrijkskunde, Bewegingsrecreatie, Biologie,

Biotechniek, Burotica, Chemie, Duits, Economie,

Elektriciteit, Engels, Frans, Fysica, Geschiedenis,

Godsdienst, Handel, Informatica, Mechanica,

Nederlands, Nijverheidstechnieken, Plastische

Opvoeding, Project Algemene Vakken, Project

Kunstvakken, Technisch-Technologische Opvoeding ,

Wiskunde, Andere vakken, Vakoverschrijdend werk

(meerdere antwoorden mogelijk)

o Competenties (zie projectaanvraag)

- Voor elke film wordt in de kijkwijzer volgens door Katrien en

Amelie vastgelegde indeling aangegeven wanneer er gefilmd

werd, wat er gebeurt, welke de beginsituatie is…

- Naast dan nog de tips voor docenten en opdrachten voor

studenten, voorzien ze ook een categorie met opmerkingen.

- De lijst met competenties kan dienen als inspiratiebron bij het

filmen volgend academiejaar.

3. Gebruik

Algemeen Katrien en Amelie zullen allebei de films voorstellen op een

opleidingsvergadering aan alle docenten, samen met een oproep om

het te gebruiken en om voorstellen voor andere films te verzamelen.

Ze gaan de bruikbaarheid echter alleen na met de (ped-)agogische

docenten in hun opleidingen, via een korte enquête bij elk filmpje.

Vragen - Voor welke opleidingsonderdelen heeft u deze film gebruikt?

- In welk soort werkvorm heeft u het gebruikt? (kiezen:

zelfstudie, hoorcollege, groepswerk of andere)

- Hoe bruikbaar was de film? (schaal van weinig tot veel)

- Hoe bruikbaar waren de kijkwijzer en de opdrachten? (schaal

van weinig tot veel)

4. Voorstelling op pool W&O

Algemeen Frederik stelde voor om het project al tussentijds voor te stellen op

de poolvergadering W&O op 11 juni.


Katrien, Amelie en Karl volgen dat op; Frederik plaats het al op de

agenda.


Vergadering BASO.TV

20 januari 2009, Brugge


Aanwezig Sander Claes, Frederik Maes, Amelie Fauquant, Sander Van Acker,

Karl Catteeuw

Verontschuldigd Katrien De Westelinck, Johannes De Gruyter, Johan Vanderhoeven,

Lieve Boussauw, Ann Buffel, Griet Grymonpon,

Agenda 5. User-interface

6. Filmen

7. Collega-docenten en meting van gebruik

8. Rapportering

5. Userinterface

Algemeen Sander Claes toonde de user-interface, waarlangs videos kunnen

worden ingeladen, doorzocht en bekeken: www.baso.tv.

Opmerkingen - De Shibolleth toegang voor KHBO wordt nog geregeld.

- Logo‟s van SoE, KaHoSL en KHBO moeten nog worden

toegevoegd – Karl zorgt daarvoor.

- Er moet ook nog een „over het project‟-tekst worden gemaakt

– Karl zorgt daarvoor.

- De auteursrechten worden overgenomen van de

standaardtekst voor AVNet, tenzij Amelie daar nog

opmerkingen of aanvullingen voor heeft.

- Amelie stelt een lijst van trefwoorden en categorieën op, en

legt die eerst voor aan Katrien (om overlap tussen BSO,

Beroeps, Beroepssecundair te voorkomen). Qua categorieën

dachten we aan:

o Schooltype

o Leeftijd scholieren

o Vak/opleiding

o Competenties van leraar

- De bronvermelding wordt ook standaard „eigen video‟

- In bijlage zitten schermafdrukken van de velden.

- De video‟s kunnen ook gemakkelijk worden ingebed in Toledo.

- Bewerkrechten worden best in groepen ingedeeld

(studenten/docenten).

http://www.baso.tv/


6. Filmen

Algemeen Ondanks problemen met de bestelling van materiaal, wordt er al

gefilmd door studenten.

Opmerkingen - Aan de KaHoSL zijn een 35-tal studenten bezig, die elk 2 films

met kijkwijzers zullen afwerken. Na afloop wordt

geselecteerd.

- Aan de KHBO zijn een 7-tal studenten bezig met elk 2 films te

maken met kijkwijzers. Ze kunnen zowel in een TSO/BSO-

school als in micro-teaching filmen

- Op 23 maart moet het eerste materiaal al opgeladen zijn.

7. Collega-docenten en meten van het gebruik

Algemeen Zodra het materiaal al toonbaar is, worden collega‟s op de hoogte

gesteld. Ook wordt op 23 maart nagegaan hoe we het gebruik van

de films volgend academiejaar zullen in kaart brengen.

Opmerkingen - We denken voornamelijk aan Amelie en Katrien zelf, en aan

docenten didactiek/pedagogiek, en in tweede instantie aan

vakleraars. Het is niet de bedoeling om alle docenten de films

op te leggen, maar om de resultaten van het initiatief kenbaar

te maken.

- De centrale vraag daarbij luidt of de films nuttig zijn voor

collega‟s.

8. Rapportering

Algemeen Op 20 november 2009 wordt er een tussentijds rapport verwacht.

Karl, Amelie en Katrien volgen dat op.


Vergadering BASO.TV

18 september 2008, Heverlee


Aanwezig Johannes De Gruyter, Sander Claes, Erik Luyten, Katrien De

Westelinck, Frederik Maes, Amelie Fauquant, Karl Catteeuw

Verontschuldigd Johan Vanderhoeven, Sander Van Acker, Lieve Boussauw, Ann

Buffel, Griet Grymonpon

Agenda 9. website en server

10. computer- en filmmateriaal

11. inclusie-dvd: ervaring met filmen als leerproces

12. portretrechten

13. werkwijze en volgende bijeenkomsten

1. Website en server

Algemeen Sander Claes maakte een powerpoint-presentatie met o.a. een

maquette van de userinterface, en enkele vragen.

Ontwerp - De opsomming van functies (video, titel, kijkwijzer,

commentaren, mijn films, vaakst bekeken films, verwanten films,

zoekfunctie, categoriëen, uploadmogelijkheid) is heel juist. De

uitbreidingsmodules (ratings en rss-feed) vragen teveel werk en

laten we links liggen. De lay-out is eigen aan Baso.TV, maar

gebaseerd op de indeling van de streaming service van de

K.U.Leuven.

- De voertaal wordt het Nederlands.

- Overal dient het logo van het ENW SoE worden gebruikt. Sander

kiest de ontwerpstijl en kleur van de interface

- We reserveren de domeinnaam www.baso.tv. De eigenlijke

website en streaming server zitten wel bij Ludit, via AVNet

(sustainability).

- De automatische bewaartermijn van films op de streaming server

is twee jaar. Ook is de kwaliteit gecomprimeerd tot 320x240

Quicktime. We dienen daarom de afgewerkte films in hoge

kwaliteit op DVD te bewaren, zowel in de KaHo Sint-Lieven als

in de KHBO, liefst in de bibliotheek. Vóór ze verwijderd worden,

krijgt de uploader wel een waarschuwingsmail.

- Karl schrijft een intropagina en een „over Baso.TV‟ pagina,

Katrien en Amelie werken een ontwerp van een kijkwijzer uit,

op basis van een filmpje uit de Inclusie-DVD.

http://www.baso.tv/


- Bij het uploaden wordt gebruik gemaakt van twee standaard-

webpagina‟s om de eigen instelling binnen de associatie te

kiezen, en de personeelslogin in te geven – niet mooi, maar wel

nodig.

- Na het uploaden wordt een film niet onmiddellijk vrijgegeven,

maar krijgt de uploader een mail met daarin een link naar

MijnFilms. Daar dient hij/zij de kijkwijzer aan te vullen, en de film

beschikbaar te stellen, of de film te wissen. Eén of twee

administrators hebben de rechten om films van anderen te

verwijderen.

- Zowel bij het uploaden als bij het bekijken, moet men aanloggen

en aanvinken dat men akkoord gaat met enkele

gebruiksvoorwaarden.

Timing Vanaf eind oktober start de Streaming Service van de Associatie

K.U.Leuven.

Opleiding AVNet organiseert op 23 oktober aan de KaHo Sint-Lieven een

opleiding van één tot anderhalf uur (de hele dag door) over het

gebruik van de streaming server. Later volgt wellicht een

gelijkaardige opleidingsdag in Heverlee.

2. Computer- en filmmateriaal

Algemeen Erik Luyten maakte op basis van het beschikbaar budget een

voorstel voor twee keer één computer en twee camerasets. Hij

vraagt daarvoor een offerte per hogeschool; de beide

lerarenopleidingen betalen ervoor uit het beschikbare budget.

Computers Apple Imac (20” met voldoende werkgeheugen) met TimeCapsule

backup, niet onmiddellijk extra software nodig.

Camera’s en

toebehoren

Canon HF10, met tas, externe lader en statief, extra batterij en

speldmicrofoon

Opmerking Het materiaal kan niet verzekerd worden – bij het uitlenen moet

gewezen worden op die verantwoordelijkheid.

Het interne geheugen laat een drietal uur video toe – maar dan moet

uiteraard bij het terugbrengen eerst alle filmmateriaal telkens

overgezet en gewist worden.

3. Inclusie-DVD

Algemeen Katrien toonde de DVD die met studenten lerarenopleiding werd

gemaakt, over inclusie in het basisonderwijs. Aandacht ging vooral

naar het filmwerk van de studenten zelf en naar de kijkwijzers.

4. Portretrechten

Algemeen Amelie zocht informatie op over portretrechten. Algemeen kan ze


stellen dat indien

- de inhoud van de films niet uit de context word gehaald (niet

suggereren van iets dat niet gebeurt)

- de films enkel voor onderwijskundige doelen worden gebruikt

(voor kandidaat-leraars, om betere leraars te worden)

er juridisch weinig op aan te merken valt.

Voorstel Niettemin stelt ze voor om drie brieven/toestemmingsformulieren te

gebruiken:

- een vraag aan de school om te mogen filmen

- een vraag aan de leraar om in diens klas te mogen filmen

- (enkel bij close-ups van scholieren) een vraag aan de ouders of

voogden om filmmateriaal van hun zoon/dochter te mogen

gebruiken.

In geen geval laten we beeldmateriaal vóór gebruik door scholen,

mentoren of ouders controleren.

Bij de brieven zetten we ook het logo van het ENW, en vermijden we

de titel „Baso.TV‟ omdat die teveel aan een publiek toegankelijk

internetdomein doet denken. „Beeldbank voor lerarenopleidingen

secundair onderwijs‟ omschrijft beter waar het om gaat.

Amelie werkt die brieven nog verder uit.

5. Werkwijze en volgende bijeenkomsten

Algemeen Erik Luyten stelde nog twee conferenties voor:

- DIVERSE (over AV-materiaal in het onderwijs)

- Videoseminaries van het Impulscentrum

Karl stelde ook voor om de studenten van KHBO en KaHo Sint-Lieven

die betrokken worden bij Baso.tv onderling contact te laten houden

via een course in Toledo, of anders een weblog.

Data We komen nog eind november, eind januari en eind maart samen.

De locatie volgt later (wellicht niet Heverlee), de data worden

bepaald via http://www.doodle.ch/.

.

http://www.doodle.ch/ki7bxsdr9byivsch


Startvergadering BASO TV – 16 juni 2008, Brugge


Johannes De Gruyter, Sander Claes, Sander Van Acker, Griet Grymonpon, Lieve

Boussauw, Ann Buffel, Johan Vanderhoeven, Karl Catteeuw (verslag), Katrien De

Westelinck (verontschuldigd)

1. inbouwen van duurzaamheid en continuïteit

- verankeren in curriculum (micro-teaching, didactisch-agogische vaardigheden;

keuzemodule voor het aanmaken van didactisch filmmateriaal)

- zowel vakdocenten als pedagogen betrekken om de inhoud van het

beeldmateriaal mee te bepalen.

- gebruiks- en onderhoudsvriendelijke technologie (nieuw materiaal kunnen

toevoegen, Upload project, website onderhouden, jaarlijkse archivering van alle

commentaren en resultaten, zoals bij Toledo)

- transfer naar andere opleidingen, door naar buiten te treden met het project

2. wat we precies willen filmen

Er wordt gefilmd in een diversiteit van vakken – het moet niet alleen de pedagogen

aanspreken, maar ook de vakdidactici.

Wel moet er altijd een link aanwezig zijn met één of meer competenties.

De leerwinst zit zowel in het „product‟ (de afgewerkte en opgeladen filmpjes mèt

kijkwijzers) als in het „proces‟ (studenten iets leren over (vak-)didactiek door het hen zelf

te laten filmen en bewerken).

3. timing en taakverdeling van de stappen

KHBO en KaHo Sint-Lieven doen bijna hetzelfde werk. Ook wordt er met twee cohortes

studenten gewerkt.

Voor KaHo Sint-Lieven zal Katrien De Westelinck het werk verrichten, voor AVNet is dat

Sander Claes.

1. Gebruiksrechten worden o.a. nagetrokken bij Klasse.

2. Contacten worden vanaf september gelegd, maar enkel gericht naar die scholen

en klassen waar men zeker wil filmen. Het is geen algemene mailing naar alle

mogelijke stageplaatsen.


3. Studenten dient men laten reflecteren door het te laten filmen, niet omgekeerd.

Vakdidactieken kunnen aan bod komen, zolang er een band met competenties

mogelijk is – en die is er meestal.

4. Er is niet bijzonder veel bestaand materiaal, maar iedereen kijkt uit naar wat er

voor bruikbaars beschikbaar is.

6, 7 en 9. dienen gelijktijdig te gebeuren.

10. Het uittesten is zowel kwantitatief als kwalitatief, en heeft zowel betrekking op de

effecten bij de filmende studenten, als bij studenten voor wie de films louter als

afgewerkte producten worden gebruikt.

11. Het naar buiten treden is belangrijk (zie hierboven) en kan al eerder, vanaf het

voorjaar 2009, wanneer de eerste ervaringen en testresultaten gekend zijn.

05-06/2008

(voor de

eigenlijke

start)

09/2008-

01/2009

02-04/2009

09-10/2009

11-12/2009

01/2010-einde

1

Gebru

iksre

chte

n

opste

llen

5

Serv

er

en

webin

terf

ace

opbouw

en

2

Conta

cte

n

leggen m

et

schole

n e

n

mento

ren

6

Stu

dente

n

ople

iden in

het

film

en

6

Stu

dente

n

ople

iden in

het

film

en

3

Priorite

iten

leggen v

oor

beeld

mate

ria

al 7

Stu

dente

n

maken

film

s

7

Stu

dente

n

maken

film

s

4

Besta

and

mate

riaal

opzoeken e

n

beoord

ele

n

8

Stu

dente

n

monte

ren

en laden in

8

Stu

dente

n

monte

ren

en laden in

9

Kijkw

ijzers

uitw

erk

en

9

Kijkw

ijzers

uitw

erk

en

10

Uitte

ste

n

in e

igen

ople

idin

g

11

Art

ikels

,

Pre

senta

tie

s (

EN

W,

VELO

V…

)


4. Taakverdeling

De richtlijnen voor het filmen betreffen enerzijds technische vereisten (achtergrond,

klank, generiek, tijdsduur) en anderzijds een koppeling aan de basiscompetenties.

We laten studenten eerst ervaring opdoen met het filmen op de stageplaatsen, met

inachtname van de richtlijnen, en vullen later aan met „in scène‟ gezette films,

bijvoorbeeld tijdens micro-teaching.

KHBO: 0,3 VTE, 2 jaar

portretrechten en -contracten opstellen

selecteren van te filmen onderwijssituaties

(studenten opleiden in filmen)

studenten een dertigtal films laten maken (gespreid over 2 academiejaren)

studenten monteren die films

uitwerken van „kijkwijzers‟

testen, en testresultaten verwerken

opzoeken van bestaand filmmateriaal

coördinatie en rapportering (10% VTE)

KAHO Sint-Lieven: 0,2 VTE, 2 jaar

selecteren van te filmen onderwijssituaties

(studenten opleiden in filmen)

studenten een dertigtal films laten maken (gespreid over 2 academiejaren)

studenten monteren die films

testen

uitwerken van „kijkwijzers‟

AVNet KULeuven: 0,1 VTE, 2 jaar

opzet streaming technologie (webserver, upload tool, databank, paswoorden)

opzet website met web 2.0 applicaties en kijkwijzers

online gebruik van kijkwijzers

Aard van de films

Gebaseerd op basiscompetenties leraar secundair onderwijs.

ROL 1 Begeleider van leer- en

ontwikkelingsprocessen

1.1 De beginsituatie van de leerlingen en

vb. startmoment bij een rumoerige klas, of


de leerlingengroep achterhalen

1.2 Doelstellingen kiezen en formuleren

1.3 De leerinhouden selecteren

1.4 De leerinhouden structureren en

vertalen in opdrachten

1.5 Een aangepaste methodische aanpak

en groeperingvormen bepalen

1.6 In teamverband leermiddelen kiezen en

aanpassen

1.7 Een adequate leeromgeving realiseren

1.8 Evaluatie voorbereiden

1.9 Proces en product evalueren

1.10 Leer- en ontwikkelingsprocessen

vanuit een vakoverstijgende invalshoek

opzetten

1.11 Evalueren met het oog op

doorstroming naar het vervolgonderwijs en

integratie in het arbeidsproces.

een klas waarbij leerlingen

„binnendruppelen‟, of leerlingen moe in de

bank hangen.

vb. differentiatie binnen één klasgroep,

testen van vereiste startcompetenties,

opzet van een les verduidelijken

vb. leerstof vertalen in opdrachten

vb. les structureren, stapsgewijs werken,

teamwerk, lesinhoud horizontaal (andere

vakken) en verticaal (binnen verloop van

één vak) situeren

vb. actieve werkvormen selecteren, gebruik

van multimedia en ander didactisch

materiaal

vb. overleg over voorgaande

vb. succeservaringen creëren en doseren,

toepasbaarheid en relevantie aanwijzen,

zelfstandig werk begeleiden, denken over

eigen leren stimuleren

vb toetsen opstellen, leerlingen

voorbereiden op toetsen, obervatie-

instrumenten kiezen en hanteren

vb. toetsen beoordelen, mondelinge

testvragen, zelfevaluatievormen, correcte

interpretaties van testgegevens,

voortgangsadvies formuleren, remediëring

voorstellen

vb. vakoverschrijdende eindtermen,

overleggen in schoolteam,

leerlingprestaties in andere vakken

interpreteren

vb. overleg met CLB over vervolgonderwijs

of instap op arbeidsmarkt


1.12 Adequaat omgaan met de mogelijke

heterogeniteit van leerlingengroepen.

ROL 2 als opvoeder

2.1 In overleg een positief leefklimaat

creëren voor de leerlingen in klasverband

en op school

2.2 De emancipatie van de leerlingen

bevorderen.

2.3 Door attitudevorming leerlingen op

individuele ontplooiing en maatschappelijke

participatie voorbereiden.

2.4 Actuele maatschappelijke

ontwikkelingen hanteren in een

pedagogische context

2.5 Adequaat omgaan met leerlingen in

sociaal-emotionele probleemsituaties en

met leerlingen met gedragsmoeilijkheden

2.6 Het fysieke welzijn van de leerlingen

bevorderen

2.7 Adequaat omgaan met meerderjarigen.

ROL 3 Inhoudelijk expert

ROL 4: Organisator

4.1 Een gestructureerd werkklimaat

bevorderen

vb. allochtone leerlingen, macho-gedrag,

oudere leerlingen

vb. sfeer in school verbeteren, positieve

relatie met leerlingen opbouwen, omgaan

met onbeleefd gedrag, pesten en

emotionele uitbarstingen, vormen van

zelfreflectie

vb. groeps- en individuele kenmerken

kunnen aangeven en bespreken, omgaan

met risico-leerlingen

vb. waarden en omgangsnormen

bespreekbaar maken, verborgen leerplan

opmerken, participatie van alle leerlingen

nastreven

vb. actualiteit inbrengen in lessen, omgaan

met ICT (vb. waarde van wiki‟s inschatten)

vb. spontane signalen van socio-emotionele

problemen opmerken en gebruiken

vb. oog hebben voor veiligheid bij

proefopstellingen, EHBO

vb. gebruik maken van leefwereld van

jongeren

Dit wordt eerder een kwestie van

vakdidactiek en professionalisering, en valt

dus buiten dit project

vb. klasmanagement, enkele

klasopstellingen, gebruik van dagverloop,


4.3 Op correcte wijze administratieve taken

uitvoeren

4.4 Een stimulerende, veilige en werkbare

klasruimte creëren, rekening houdend met

de veiligheid van de leerlingen

ROL 5 Innovator, onderzoeker

ROL 6 Partner van de ouders/verzorgers

ROL 7 Lid van een schoolteam

ROL 8 Partner van externen

ROL 9 Lid van de onderwijsgemeenschap

ROL 10 Cultuurparticipant

timing van lesonderdelen en van lessen

vb. overzicht van dagelijkse, wekelijkse en

trimestriële en jaarlijkse rapportering

vb. klasaankleding

Minder van toepassing, hoewel een gefilmd

oudercontact, overleg met CLB of

personeelsvergadering wel interessant zou

kunnen zijn.

5. rapportering en deadlines

Op de bijeenkomsten wordt ook telkens Frederik Maes uitgenodigd, de nieuwe ENW-

stafmedewerker voor de pool W&O.

Bijeenkomsten

- tweemaandelijks voor KaHo Sint-Lieven en KHBO

- idem voor AVNet in opstartfase, daarna halfjaarlijks?

Verslagen

- Tussentijds verslag op 30 juni 2009 (verstuurd naar ENW op 10 juli 2009)

- Eindverslag op 31 augustus 2010 (verstuurd naar ENW op 15 september 2010)


6. praktische afspraken

AVNet geeft bij de volgende bijeenkomst enkele tips over:

- computersystemen

- filmmateriaal

Sander Claes en Johannes De Gruyter contacteren daarvoor Erik Luyten.

Ann Buffel en Lieve Boussauw bekijken tegen die bijeenkomst al:

- gebruik van brieven/contracten voor scholen en mentoren

- kijkwijzers

De volgende bijeenkomst vindt plaats in Heverlee, bij AVNet, en zal voornamelijk

handelen over de vereisten van de website, het uploaden van films en de te gebruiken

soft- en hardware (een zogenaamde „intake‟ voor de technische kant van het project). De

precieze datum wordt vastgelegd via http://www.doodle.ch/ki7bxsdr9byivsch.

.

http://www.doodle.ch/ki7bxsdr9byivsch

1

Vergadering BASO.TV

Dinsdag 12 januari 2010, Sint-Niklaas

Vergadering BASO.TV Dinsdag 12 januari 2010, Sint-Niklaas Vooraf Hoofddoel van deze vergadering is om een planning op te stellen voor de komende maanden. Het voorstel is om dit te doen aan de hand van de operationele afspraken uit de projectovereenkomst (doelstellingen). 1. Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen,

gebaseerd op beroepscompetenties leraar secundair onderwijs. Stand van zaken:

- KHBO: 2008-2009: Er werden 22 afgewerkte films en kijkwijzers gemaakt door 9 studenten.

- KaHo Sint-Lieven: Er werden 93 films gemaakt die min of meer zijn afgewerkt. - Voor de kijkwijzers werd een stramien uitgewerkt voor de beschrijving van de

films en bijhorende opdrachten. Het is de bedoeling dat deze informatie op de website komt, zonder informatieverlies.

Kwaliteit en afwerking van de producten met oog op gebruik door docenten:

- De kwaliteit van de filmfragmenten is redelijk. Soms zijn de gesprekken maar moeilijk verstaanbaar.

- Ruis op de fimpjes kan niet weggewerkt worden. Om ruis te vermijden wordt er aangeraden om speldmicrofoontjes te gebruiken.

- Er kan ondertiteld worden. Hoe dit kan gebeuren wordt nagevraagd door AVNet. - De originele filmpjes moeten zeker door de hogeschool zelf bewaard worden. Op

streamingserver staan de filmpjes voor de website. Ze werden hiervoor aangepast.

Kijkwijzers: - Er wordt gesproken van kijkwijzer in het algemeen. Deze naamgeving moet

herbekeken worden. Volgende onderdelen worden onderscheiden: o De kijkwijzer: dit zijn de vaste categorieën zoals nu reeds worden

aangevinkt: Onderwijstype: TSO, TSO, BSO, KSO, BuSO Jaar: 1ste, 2de, 3de, 4de, 5de, 6de (meerdere antwoorden mogelijk) Vak: Aardrijkskunde, Bewegingsrecreatie, Biologie, Biotechniek,

Burotica, Chemie, Duits, Economie, Elektriciteit, Engels, Frans, Fysica, Geschiedenis, Godsdienst, Handel, Informatica, Mechanica, Nederlands, Nijverheidstechnieken, Plastische Opvoeding, Project Algemene Vakken, Project Kunstvakken, Technisch-Technologische Opvoeding , Wiskunde, Andere vakken, Vakoverschrijdend werk (meerdere antwoorden mogelijk)

Competenties (zie projectaanvraag) o Trefwoorden: Het veld van opmerkingen wordt vervangen door een veld

voor enkele trefwoorden. o De didactische fiche en de verwerkingsopdracht voor de student: dit wordt

beschikbaar gesteld onder de vorm van een pdf-file

2

Vergadering BASO.TV


o De regel ‘embed’ (Het EMBED element wordt gebruikt om multimedia objecten in te sluiten in een HTML-document) wordt onderaan i.p.v. bovenaan in het scherm geplaatst.

- De didactische fiches kunnen nu alleen in één tekstveld, zonder opmaak worden ingebracht.

o Een eerste alternatief is om hier een editor bij te zetten. o Een tweede alternatief is op er een pdf-bestand van te maken en dit toe te

voegen. o Een derde alternatief is om te werken met het pdf-bestand en tegelijkertijd

een korte kijkwijzer, m.n. korte omschrijving a.d.h.v. trefwoorden, te maken

Er wordt geopteerd voor het derde alternatief. Afspraken:

- Per instelling worden de 30 beste filmpjes geselecteerd. o Per instelling worden de eerste reeks van 15 filmpjes (van het eerste jaar)

m.i.v. kijkwijzer en didactische fiche geselecteerd en afgewerkt tegen 15 februari 2010.

o Per instelling worden de tweede reeks van 15 filmpjes (van het tweede jaar) m.i.v. kijkwijzer en didactische fiche geselecteerd en afgewerkt tegen 15 juni 2010.

- AVNet gaat na hoe filmpjes ondertiteld kunnen worden. - AVNet geeft op basis van de logingegevens (u-nummers) toegang tot alle video’s

aan de projectmedewerkers (u-nummers). De projectmedewerkers kunnen de inhoud ook wijzigen zodat fouten van studenten kunnen worden verbeterd.

- AVNet houdt rekening met het feit dat de server het potentieel moet hebben om op termijn eventueel uit te breiden.

- AVNet plaatst de regel ‘embed’ onderaan in het scherm. - AVNet plaatst de afgewerkte didactische fiches en de kijkwijzer online (na

afwerken in de instellingen). - AVNet vervangt het veld ‘opmerkingen’ door een veld waar de ingevoerde

kernwoorden worden getoond. - Benedikte stuurt een kijkwijzersjabloon digitaal door naar Steven.

2. Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over onderwijssituaties Gevraagde handleiding

- Het gaat over een generieke handleiding die ruimer verspreid kan worden. - Volgende indeling van de handleiding wordt voorgesteld:

o Hoe filmen?: voorbereiding o Generiek - Filmtechnisch o Technisch: monteren van beeld en geluid o Specifiek voor de instelling: waar kunnen we terecht voor welke

ondersteuning. - Er wordt gewerkt met bestaand bronnenmateriaal:

o AVNet heeft volledig uitgewerkte cursus over beeld en geluid op de website staan.

o KHBO heeft een handleiding die werd uitgewerkt door een student.

3

Vergadering BASO.TV


Afspraken: - AVNet stuurt de inhoudstafel van de bestaande cursus door. - KHBO combineert dit met het bestaande materiaal, volgens de voorgestelde

indeling. - Het geheel wordt doorgestuurd naar KaHo Sint-Lieven voor verdere aanpassingen. - Het geheel wordt afgewerkt tegen eind maart.

3. Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden van het expertisenetwerk ‘School of Education, via een beveiligde streaming server en upload tool, toegankelijk via een webinterface met web 2.0 elementen.

Zoekfunctie - Er wordt gevraagd dat de zoekfunctie een overzicht biedt van alle filmpjes. Uit het

volledige overzicht zou dan via filtering kunnen worden geëlimineerd. Nu kan je zoeken, maar dit voelt wat aan als verloren lopen.

Toegang voor CVO’s: - De CVO’s binnen SoE hebben geen toegang want zij werken niet met Shibolleth. - Een open toegang (zonder paswoord) is niet haalbaar omdat in secundaire

scholen werd toegestemd met het filmen op voorwaarde dat het materiaal op een beschermde omgeving werd geplaatst. De vraag is hoe dit kan worden opgelost.

Afspraken:

- AVNet geeft nog feedback of wat mogelijk is m.b.t.: o een zoekfunctie die in alle tekstvelden zoekt. o een zoekfunctie met eliminatiesysteem via filtering. o Toegang voor alle CVO’s

4. Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint-

Lieven) 5. Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van digitaal

filmmateriaal / didactisch instrument. Mogelijkheden om het materiaal te integreren in de lessen:

- Het gaat over BASO-docenten - Er wordt voornamelijk gedacht aan docenten didactiek/pedagogiek. In tweede

instantie wordt er gedacht aan vakleraars die hiervoor openstaan. Het is niet de bedoeling om alle docenten de films op te leggen, maar om de resultaten van het initiatief kenbaar te maken.

- In KaHo Sint-Lieven: o Case 1: hoger afstandsonderwijs – lessen didactiek

1 docent + 10 studenten o Case 2: de filmpjes zijn filmpjes van de student zelf. Dit wordt gebruikt als

evaluatie: 8 studenten + 8 docenten

o Case 3: filmpjes gebruiken in de context van reflectie: 8 studenten

- In KHBO: o Case 3: afstandsonderwijs Ann Buffel

4

Vergadering BASO.TV


o Case 4: didactische ateliers Hoe worden de gebruikers ondervraagd:

- Aan de hand van een vragenlijst die wordt gebaseerd op het model van Collis. Deze vragenlijst kan dan online worden geplaatst op SurveyMonkey of op Toledo.

- De vragenlijst kan worden aangevuld met een gesprek. Onderzoeksvragen:

- Er wordt een selectie gemaakt uit de onderzoeksvragen die werden opgesteld door Betty Collis (vooral categorie 1 en 2).

- Er wordt voorgesteld om te werken met twee gesloten vragen voor elke case en één open vraag, specifiek voor elke case. per categorie (4) één of twee vragen te selecteren.

- Er is aandacht voor o een technisch deel o een meer conceptueel deel: Hoe is het om aan de slag te gaan met

filmmateriaal? Kan je er voldoende informatie uithalen? o een meer didactisch deel: Zijn de opdrachten bij het fragment werkbaar?

Is het filmpje goed genoeg om het didactische aspect eruit te halen? Hoe heb je het verwerkt in je lessen?

Timing: - Het tweede semester 2009-2010 (januari-juni).: 1 BASO en 2 BASO: maart is

ideaal om studenten en docenten daarop los te laten of eerste semester 2010-2011?

- De vragenlijst is afgewerkt tegen 28 januari 2010. Afspraken:

- AVNet stuurt de vragenlijst door. - KHBO stuurt tegen 19 januari 2010 een selectie van vragen door naar KaHo Sint-

Lieven. - KaHo Sint-Lieven vult verder aan en wijzigt eventueel. - Het geheel wordt bevestigd of gewijzigd tegen 22 januari 2010. - Elke instelling maakt in zijn hogeschool de nodige afspraken tot gebruik en

bevraging van gebruik van de filmpjes. 6. Disseminatie:

6.1 Artikel met testresultaten in een tijdschrift voor Nederlandstalige lerarenopleidingen.

Voorstel opbouw: - Beperkte Literatuurstudie over het gebruik van videofragmenten in lessen en over

de didactiek erbij. - Werken met casussen:

o Case 1: hoger afstandsonderwijs – lessen didactiek (klasmanagement/cursus agogische vaardigheden) + afstandsonderwijs Ann Buffel 1 docent + 10 studenten

o Case 2: de filmpjes zijn filmpjes van de student zelf. Dit wordt gebruikt als evaluatie: 8 studenten + 8 docenten

o Case 3: filmpjes gebruiken in de context van reflectie: 8 studenten

o Case 4: didactische ateliers: Gebruikt als demonstratiemateriaal in de les

5

Vergadering BASO.TV


6.2 Presentatie van testresultaten op een studiedag van Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen (VELOV-VELON) (voorjaar 2010) en van het expertisenetwerk School of education.

- Voor de VELOV-VELON-studiedag van 2010 zijn we te laat. Er wordt gedoeld op het voorjaar 2011. Er kan dan iets gebracht worden op basis van het geschreven artikel.

Afspraken:

- Hierover zullen tijdens de volgende vergadering verdere afspraken gemaakt worden.

Overige: Eventueel verlenging van het project: Afspraken:

- Tegen volgende vergadering wordt nagegaan of er nog projectmiddelen over zijn waarmee eventueel een verlenging van het project bij SoE kan worden aangevraagd.

Volgende vergadering Afspraken:

- Benedikte stuurt een doodle rond met mogelijke vergaderdata in de weken van 8 en 15 maart 2010 en in de weken van 19 en 26 april 2010.

1

Vergadering BASO.TV 26 oktober 2010, Sint-Niklaas Ontwerpverslag van 26/10/2010 Aanwezig Steven Audenaert (KaHo Sint-Lieven), Benedikte Custers (KHBO),

Maarten De Ben (KaHo Sint Lieven), Frederik Maes (SoE), Tais Rotthier(KaHo Sint Lieven), Sander Van Acker (KaHo Sint Lieven), Nathalie Vantroys (KHBO)

Verontschuldigd Johannes De Gruyter Ter informatie aan

Johan Vanderhoeven

Agenda 1. Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen, gebaseerd op

beroepscompetenties leraar secundair onderwijs. 2. Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over onderwijssituaties. 3. Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden van het


4. Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint-Lieven) 5. Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van digitaal

filmmateriaal / didactisch instrument. 6. Disseminatie 7. Eindrapportering

1. Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen, gebaseerd op beroepscompetenties leraar secundair onderwijs.

Agenda - Stand van zaken o Kwaliteit films o Kwaliteit kijkwijzers o Continuïteit binnen de opleiding o Ondersteuning studenten die films produceren

- Planning Bespreking KHBO

- Nu zijn er ongeveer 25 goede filmpjes voor de KHBO die worden gebruikt door docenten didactiek/vakdidactiek en evaluatie.

- Soms is het belang van de technische kwaliteit ondergeschikt aan de inhoud ervan. Het is vooral inhoudelijk dat de fragmenten moeten aansluiten bij de inhoud van de lessen (vak)didactiek.

- Werkwijze productie nieuwe films: - Studenten PKV maken in samenspraak met (vak)docenten

nu een aantal filmpjes. Het zijn zowel filmpjes van leerkrachten in scholen als filmpjes van stagelessen. Er werd bv. van fysica een demonstratieles opgenomen, stagelessen PO, ...

- De studenten kunnen op de Mac de films bewerken of op eigen materiaal. Ze kunnen de fragmenten bewerken met i.movie, moviemaker,…

2

- Technisch zijn de bewegingen van de camera het grootste probleem. Daarom hebben de studenten een aantal eenvoudige “tips bij het filmen” gekregen.

- Filmpjes kunnen niet ter vervanging van een demonstratieles of een observatieles gebruikt worden. Er kunnen wel stukjes uit gehaald worden (bijvoorbeeld: inleiding, onderwijsleergesprek).

- Het perspectief moet de cursussen van de docenten zijn. De fragmenten moeten kunnen gebruikt worden door (vak)docenten van de lerarenopleiding van de associatie tijdens hun colleges.

- De distributie gebeurt op dit moment via de streaming server, opdat de docenten de filmfragmenten full-screen kunnen bekijken. Het is de bedoeling om alle filmpjes beschikbaar te stellen tegen eind december op de vernieuwde website van BASO.tv (cfr. verder).

- Moeilijkheden - Het is een heikel punt om de films van Mac naar PC over te

zetten. We testen daar nu verschillende software systemen voor. Wanneer de nieuwe site operationeel zal zijn is dit probleem niet meer relevant gezien verschillende formaten zullen kunnen ge-upload worden.

- Het uitkiezen van stukjes uit de filmfragmenten is erg vakgebonden en is moeilijk voor studenten. Dit is een cruciaal element: studenten kunnen de films opnemen, maar de selectie van de fragmenten zou eigenlijk door (of in samenwerking met) de vakdocent moeten gebeuren.

- Je kunt ook voorbeelden van ‘slechtere’ praktijk gebruiken als voorbeeld om discussie te starten, werkvorm te analyseren,…

- Continuïteit: de productie van filmpjes wordt in de toekomst opgenomen in modules audiovisuele vorming.

KaHo Sint-Lieven

- Moeilijkheden: - De kwaliteit van de filmfragmenten is niet voldoende, vaak

omdat het materiaal door de student thuis werd omgezet via een gratis programma waardoor op de films een pop-up verschijnt.

- Fragmenten van twee jaar geleden zijn niet ondertiteld en zonder de kijkwijzer.

- De opdracht was: “Toon de basiscompetentie die je zeker al bereikt hebt op een goede manier”.De didactische waarde voor docenten is daarom vaak minder. Er zou meer informatie nodig zijn: inleiding over in welke les je invalt, ondertitelen. Sommige fragmenten zijn ook te kort.

- Studenten hebben zelf het basis filmmateriaal thuis. Ze hebben zelf de montage gedaan en enkel het afgewerkte filmfragment afgegeven. Het basismateriaal is dus niet (allemaal) beschikbaar voor KaHo Sint-Lieven om verder te bewerken. Dit moet meegenomen worden in de instructie voor toekomstige projecten.

- Docenten overtuigen om de filmpjes op BASO.tv (inclusief kijkwijzer) te plaatsen i.p.v. ze mee te geven op CD-rom, is vaak al een hele stap.

- Continuïteit: in het eerste en tweede jaar leren de studenten werken met audiovisueel materiaal. In het derde jaar werd het

3

filmen gebruikt als reflectiemateriaal. De studenten moesten a.d.h.v. een filmfragment hun verworven basiscompetenties aantonen tijdens de eindevaluatie. De kijkwijzer werd hierbij niet bekeken.

- Werkwijze: o Maarten en Tais bekijken het basismateriaal: ze hebben

er al ongeveer vijf bekeken. Bij velen zit er een kijkwijzer bij. Die helpt wel.

o Het gaat voornamelijk over filmfragmenten die bruikbaar zullen zijn voor algemene didactiek, niet zozeer voor vakdidactiek.

o Selectiecriteria: Contextgegevens, kijkwijzer ingevuld, kwaliteit van de filmpjes

- KaHo Sint-Lieven heeft veel materiaal van Lichamelijek

Opvoeding. Ook dit materiaal zal bekeken worden naar eventuele integratie op BASO.tv.

- KaHo Sint-Lieven zal het materiaal aanleveren op harde schijf tegen begin december zodat door KHBO op BASO.tv kan worden geplaatst.

TO DO:

- KHBO&KaHo Sint-Lieven o Kijkwijzers herwerken (=voorbereiding tot uploaden) - Titel: vak – werkvorm - onderwerp - Kernwoorden:

Vak Onderwerp Didactische principes Werkvorm: OLG, vraaggesprek, groepswerk,

doceren, … - Omschrijving (korte inhoud) die zou duidelijk moeten

zijn: bijvoorbeeld: “Laatste les theorie houtbewerking op vrijdagnamiddag, lk. moet lln. stimuleren om bij de les te blijven”. De omschrijving moet een soort teaser zijn voor de docenten/studenten die de site bezoeken.

- Kijkwijzer: Suggesties voor verwerkingsopdrachten: ter inspiratie…

- KaHo Sint-Lieven: tegen einde van de novembervakantie: studenten bekijken de filmpjes, maken een selectie en bewerken de kijkwijzers.

- Nathalie geeft Maarten en Tais toegang tot google-docs als voorbeeld om de bestaande filmpjes te ordenen.

- Begin december 2010: Filmpjes uploaden – kernwoorden ingeven – kijkwijzers uploaden.

2. Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over onderwijssituaties. Agenda

- Stand van zaken - Planning

Bespreking - De voorlopige handleiding wordt overlopen.

- Er zal nog een tutorial voor I-Movie worden gemaakt (door Nathalie) indien er voldoende tijd is, die wordt geïntegreerd in de handleiding.

- De implementatie van de filmfragmenten op BASO.tv op p. 20 kan worden aangevuld met screenshots. (na lancering nieuwe site)

4

- De handleiding kan best op de website van BASO.tv beschikbaar worden gesteld. (al nagevraagd bij Avnet, is ok)

- Aan AVNet wordt nog toestemming gevraagd om het materiaal van hun handleiding te mogen gebruiken.

TO DO: - Tegen di 30 november 2010: KaHo Sint-Lieven neemt de

handleiding door, geeft wijzigingen/opmerkingen door en vult aan.

- Tegen di 30 november 2010: AVNet wordt gevraagd om tegen 30/11 de handleiding door te nemen en wijzigingen en aanvullingen door te geven.

- Tegen di 30 november 2010: KaHo Sint-Lieven en KHBO vullen het onderdeel “Waar kan je terecht?” aan.

- Tegen 15 december 2010wordt de handleiding op de website BASO.tv geplaatst.

3. Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden van het


Agenda - Stand van zaken: Avnet zal de site aanpassen cfr. Videolab zodat de video’s full-screen kunnen getoond worden. De nodige aanpassingen betreffende de functies zijn doorgevoerd en zullen in de nieuwe versie meegenomen worden. De nieuwe films kunnen beter na aanpassing upgeload worden.

- Planning met Avnet afspreken: wanneer uploaden definitieve films? - Toekomst van de server?

Bespreking - AV net (via mail):

- In het licht van de nieuwe versie van Videolab (voorstelling op: www.avnet.kuleuven.be/apps/videolab) zal Avnet BASO.tv ook wat aanpassen.

- Johannes (via mail): “Wat we willen doen is de upload en het afspelen van de video’s verbeteren: de video’s worden flash, de speler kan full screen aan en het opladen wordt simpeler. Het opladen van kijkwijzers nemen we ook mee op: nadat een video opgeladen is zal een gebruiker een document kunnen toevoegen aan die pagina.

- De lay-out en identiteit van basoBASO.tv blijft hierbij behouden. Het enige wat zichtbaar zal veranderen is dus de upload pagina en de player van de video.

- Qua timing kunnen we deze aanpassingen pas in de tweede helft van november 2010 uitvoeren.

- Voor ons is het mogelijk om op basis van een lege BASO.tv te werken, of om de huidige video’s automatisch om te zetten naar Flash.

- Qua financiën is alle tijd eigenlijk opgebruikt. Maar we leveren zoals het contract voorschrijft BASO.tv af op basis van Videolab integratie.

- Het betekent anderzijds dat totaal nieuwe features niet mogelijk zullen zijn in deze fase van het project.”

- Toekomst : cfr. Mail Johannes - “Qua exploitatie: Het hosten van video’s gebeurt binnen Videolab.

Dat is Associatie dienstverlening en blijft dus behouden. Dit betekent dat de schrijfruimte voor de video’s en de hyperlinks naar die video’s blijven werken, ongeacht waar de links worden geplaatst (Toledo, andere website, …)

- Het hosten van de website (het portaalgedeelte met documenten) is geen standaard dienstverlening. Dit hosten houdt schijfruimte in, onderhoud (back-up, technische interventie bij problemen) en

5

eventuele ondersteuning van de website en de kijkwijzers. Op dit ogenblik wordt dit geregeld binnen het project; na december moeten we afspreken wie deze inspanning op zich neemt. Technisch kan dit gedeelte ook bij een andere partner staan indien wenselijk. Dit aspect van de exploitatie zullen we op de staf van maandag a.s. nog intern bespreken.”

TO DO: - Er komt een nieuwe BASO.tv site. Half november tot eind november

2010 wordt daaraan gewerkt. Het grootste probleem qua integratie is hiermee opgelost. Veel docenten hadden al opmerkingen gemaakt over het formaat van de fragmenten.

- De nieuwe site zou ‘leeg’ zijn zodat we de geselecteerde filmpjes kunnen opladen met nieuwe kijkwijzers, kernwoorden, titels.

- Timing: uploaden nieuwe films op nieuwe site: begin december 2010. - AVNet wil de server wel blijven onderhouden. Daarnaast moet ook de

website onderhouden worden. KHBO wil dat op zich nemen. Iemand die de site onderhoudt en contactpersoon is (webmaster), het opvolgen van wat gepost wordt, het verwijderen van ongepaste filmpjes, het maken van back-ups (i.s.m. Avnet). KaHo Sint-Lieven gaat hiermee akkoord. Dit dient verder besproken binnen KHBO en met Avnet. Er wordt een voorstel uitgewerkt.

- De plaats waar de filmpjes staan, is een server van de associatie. Als er een technisch probleem is met de filmpjes wordt dit dan door Avnet opgelost? (te bespreken met Avnet)

4. Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint Lieven).

Agenda - Stand van zaken KHBO-KaHo Sint-Lieven o Hoe wordt het filmmateriaal gebruikt? Pijnpunten, opmerkingen,

suggesties van docenten? Hoe verwerken in artikel? - Planning - Plannen voor na het einde van het project?

Bespreking KHBO:

- Filmfragmenten worden via streaming server KHBO gebruikt in lessen vakdidactiek, didactiek, evaluatie.

- Twee soorten films zijn momenteel in de running: films van stagelessen en films van ervaren leraren. (cfr. Artikel)

- Verdere planning: KHBO blijft individuele afspraken maken met docenten. Ook bij de opdracht voor de PKV studenten is de implementatie geïntegreerd.

Na einde van het project? KHBO

- Het blijft de bedoeling dat het produceren van de filmpjes in de opdrachten PAV, informatica, PKV wordt opgenomen bij werken met audiovisueel materiaal/maken van filmpjes.

- Het gebeurt wel steeds in samenwerking met een vakdocent omdat de fragmenten dan inhoudelijk bruikbaarder zijn voor meerdere docenten.

- De opdracht wordt opgenomen in hun portfolio. Nadien wordt een selectie gemaakt en worden de goede filmpjes opgeladen op de site.

- Het zou gaan over 10-12 filmpjes per jaar. - Benedikte zal aanspreekpunt voor de KHBO zijn.

KaHo Sint-Lieven

- De kwaliteit moet verbeteren opdat de filmpjes blijvend zouden

6

worden gebruikt als reflectiemateriaal. - Steven Audenaert zal aanspreekpunt voor de KaHo Sint-Lieven zijn. - Het feit dat de studenten dit als eindwerk opnemen, geeft wel al enige

garantie. - Het kan worden ingebed in de lessen (vak)didactiek: Het

docentgestuurd filmpjes opnemen binnen de vakdidactiek door de docent, in samenwerking met de studenten. De docent bepaalt het gemakkelijkste wat interessant is en wat niet. De studenten zullen dan technisch ondersteunend zijn.

5. Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van digitaal filmmateriaal / didactisch instrument.

Agenda - Stand van zaken - Planning - Toekomst?

Bespreking - De handleiding zal tegen begin december 2010 beschikbaar worden gemaakt op de site BASO.tv.

- Audiovisuele vorming wordt opgenomen in de opleidingen o In KHBO in VOW1 en VOW 2 (+ PKV,PAV,INF) o In KaHo Sint-Lieven in de modules rond e-learning

6. DisseminatieAgenda - Artikel met testresultaten in een tijdschrift voor Nederlandstalige

lerarenopleidingen. o Stand van zaken

Beschikbaar materiaal voor het artikel (theoretisch kader + verwerkte onderzoeksgegevens voor zover beschikbaar)

Opbouw artikel. - Planning

o Timing: VELON/VELOV studiedag (titel Het glazen huis: Zicht op de maakbaarheid van de leraar) 14 en 15 maart 2011:

deadline aanmelding van bijdrage: 15 november 2010 o Vorm:

Presentaties (45 minuten presentatie + 15 minuten discussie, totaal 60 minuten, of 20 minuten presentatie + 10 minuten discussie, totaal 30 minuten)

Workshops (60 minuten) Posters (30 minuten) Rondetafel-discussies (60 minuten of 30 minuten) Seminars (45 minuten seminar + 15 minuten discussie,

totaal 60 minuten) o Keuze vorm + planning

Bespreking Gebruik van/ bekend maken van BASO.tv in andere instellingen

- Andere instellingen (associatie) kunnen ook filmpjes uploaden op de site.

- Er kan gewerkt worden met één account per instelling. Ofwel kan er gewerkt worden met één contactpersoon bv. in de KHBO.

- Het is nodig om hier op een bepaalde manier ruchtbaarheid aan te geven, m.n. dat het op eenvoudige manier mogelijk is voor de instellingen om films te gebruiken en op te laden.

- Op de website wordt een onderdeel ingebouwd ‘Hoe kan ik zelf BASO.tv gebruiken?’. Inclusief mogelijke scenario’s hoe de andere instellingen BASO.tv zouden kunnen gebruiken: filmpje via Toledo,

7

filmpje in de klas, filmpje als reflectietool. - Nascholingen: Het project kan ook als onderwerp op een bijscholing

worden ingestuurd. Bijvoorbeeld als workshop op de School of Education dag.

- Contactpersoon: indien informatie wordt gevraagd, dan moet die contactpersoon de eerste drie opstartstappen meedelen aan die bepaalde instelling.

Artikel - Het stramien wordt overlopen: het onderzoek gaat in weze over de

gebruikswijze van videofragmenten. Je gaat dan ook dieper in op de mogelijkheden en beperkingen hierbij. Daarnaast is er ook de educatieve doelstelling om te leren kijken naar didactische situaties en inzicht in verschillende aspecten daarvan. Sommige daarvan heb je onderzocht: filmfragmenten in de les, andere ga je misschien niet onderzocht hebben. - Denken: Reflecteren - Doen - Kijken: Visueel leren: Kijken- bespreken - Voelen

- Het theoretisch kader: - Filosofie over mimesis. Filosoof R.Gerard stelt de mens voor als

mimetisch mens. In de lerarenopleiding is het model van groot belang. Een mens kan niets zonder nagedaan te hebben. Dit kan ook worden opgenomen worden in het theoretisch kader. Het is niet erg vernieuwend. Het is het gebruiken van de huidige technologieën rond een eeuwenoud principe. Goede voorbeelden: je kunt er een volledige cursus over schrijven, zien is nog steeds beklijvender. Nadeel van filmpjes tonen kan ook zijn dat je de studenten gaat dwingen tot nabootsen. Opletten dat het theoretisch kader niet te filosofisch wordt: je kunt mensen doen afhaken: omdat het kan gaan over wat iemand gelooft of niet.

- Het maken van beelden moet ook deel van het theoretisch kader zijn. En door het maken van de beelden gaan ze het leren (Gal’perin: doefase).

- Kolb is ook een interessant uitgangspunt. Leerstijlen. - Conclusies en aanbevelingen

- Er zal eerder een aspect ‘beleid’ en ‘ICT’ zijn bij de conclusies en aanbevelingen, niet zozeer bij resultaten onderzoek.

Onderzoeksresultaten KHBO: demolessen + lessen van ervaren leraren - In de KHBO hebben een aantal docenten al de fragmenten effectief

gebruikt. - Er zullen ook gesprekken worden gehouden met deze docenten. Deze

gesprekken kunnen worden opgenomen. - Er moet ook een gespreksstramien worden opgesteld met de aspecten

die moeten bevraagd worden. - KHBO lesfragmenten: lesfragmenten van ervaren leraren – KHBO

stagelessen: reflectief + klassikaal Onderzoek KaHo Sint-Lieven: reflectie + als vastzetting van het geleerde - De bevragingen werden gedaan en werden aan de studenten bezorgd. - De ervaringen van de docent Lichamelijke Opvoeding kan hierin ook

worden opgenomen. TO DO:

8

- November 2010: Steven leest het huidige stramien van het artikel na en geeft hierover feedback aan Nathalie.

- Afspraken voor resultaten van KaHo Sint-Lieven: de gegevens worden in Excel gestoken en eventueel met SPSS worden verwerkt. Dit kan dan vergeleken worden 30-tal studenten, 10-tal docenten/directeurs.

- Er wordt afgesproken om samen te komen voor het artikel inhoudelijk vorm te geven op 22 november 2010. Tegen 17 november 2010 wordt een werktekst ter beschikking gesteld.

Congres Het glazen huis. - De deadline voor het indienen voorstel is 15 november 2010. - Er wordt geopteerd voor een workshop omdat op deze manier

effectief kan gewerkt worden met BASO.tv: uploaden, filmpjes op bepaalde manier gebruiken, opdracht vooraf: zelf filmpje meebrengen, … onderwerp is: “hoe zet je een beeldbank op?”

TO DO: - KHBO doet een voorstel tegen begin november en KaHo Sint-Lieven

geeft hier tegen 10 november 2010 feedback op. - Nathalie stuurt het voorstel tegen 15 november 2010 in.

7. eindrapportering

Agenda - Wat: i. Synthesenota (meteen na beëindigen) ii. Eindrapportering:

In het inhoudelijk eindverslag worden de activiteiten en de bevindingen in het project gerapporteerd waarbij verwezen wordt naar de doelstellingen zoals vooropgesteld in de projectaanvraag en bijhorend actieplan. Het verslag bevat tevens alle binnen het kader van het project voorbereide programma’s, publicaties en documenten.

1. Doel van het project en samenstelling van projectteam 2. Verslag van de werkzaamheden

Overzicht van activiteiten Overzicht van bevindingen Initiatieven voor documentatie en bredere rapportering Initiatieven voor verankering van resultaten Reflecties over werkzaamheden Belangrijkste realisaties Belangrijkste problemen

3. Financieel verslag Dit financieel verslag geeft een overzicht van alle middelen die in het kader van het SoE-project werden besteed. Bewijsstukken dienen niet aangeleverd te worden; deze kunnen eventueel wel worden opgevraagd.

- Planning

Bespreking TO DO: Synthesenota

- Nathalie stelt een nota op (begin december 2010) - Steven geeft feedback tegen eind december 2010 - Begin januari 2011 stuurt Benedikte dit door naar SoE

Eindrapport

9

- Nathalie stelt deel KHBO op tegen december 2010 - Steven vult aan tegen eind januari 2011 - AVNEt vult aan in februari 2011 - In maart 2011 stuurt Benedikte het door naar SoE

8. Varia

CVO De toegang voor CVO’s (die niet tot associatie behoren) tot BASO.tv is nog niet mogelijk. In AVNet hebben ze hiervoor nog geen oplossing.

Guest-accounts zijn niet mogelijk. In de eindrapportering moet de logica vermeld worden. De Shibboleth

toegang wordt gebruikt. Omwille van auteursrechtelijke redenen wordt er gewerkt met Shibboleth.

In welke mate zijn de instellingen KHBO en KaHo Sint-Lieven bereid om gastaccounts ter beschikking te stellen voor CVO’s? Dit kan per persoon worden geregeld. Dit zou niet automatisch worden toegevoegd.

Er moet nagegaan worden of de gasten met een gastaccount toegang kunnen krijgen tot de website van BASO.tv.

1

Vergadering BASO.TV 22 november 2010, Sint-Niklaas Ontwerpverslag van 22/11/2010 Aanwezig Steven Audenaert (KaHo Sint-Lieven), Benedikte Custers (KHBO),

Maarten De Ben (KaHo Sint Lieven), Tais Rotthier(KaHo Sint Lieven), Sander Van Acker (KaHo Sint Lieven), Nathalie Vantroys (KHBO)

Verontschuldigd Johannes De Gruyter (Avnet), Frederik Maes (SoE) Ter informatie Johan Vanderhoeven

Agenda 1. Disseminatie 2. Website 3. Varia

1. DisseminatieAgenda Draft artikel door KaHo

Voorstel disseminatie binnen associatie/buiten associatie (handleiding voor gebruik baso.tv)

Bespreking Er is binnen KHBO overleg geweest over de inhoud van het artikel (oa.

nav. draft artikel KaHo): m.n. wat er in wordt opgenomen en wat niet. Is het vernieuwende aan het project de beeldbank of het gebruik van digitale video en wat moet hoe gecommuniceerd worden (doel artikel?) Besluit was dat we disseminatie op verschillende niveaus kunnen doen (cfr. document resultaten project-wordt overlopen) nl. artikel over gebruik digitale video voor breed publiek en concrete handleiding voor gebruik basotv voor partners SoE. Het proces van het opzetten van de beeldbank kan in het eindverslag gelezen worden door partners.

Overleg tijdens vergadering : De neerslag van het proces (ontwikkeling van de videodatabank) is terug te vinden in het eindverslag van het rapport dat steeds kan worden opgevraagd bij School of education. Dit proces was in Vlaanderen zeker vernieuwend voor Brugge en Sint-Niklaas, maar in andere landen (Nederland, Canada, …) is een videodatabank helemaal niet vernieuwend.

Besluit : o Proces van het ontwikkelenvan BASOtv, ervaringen tijdens de

ontwikkelingsfase eindrapport o Hoe werken met digitale video artikel o Hoe leren werken met digitale video/ BASOtv workshop,

handleiding

1. Artikel Voor het artikel wordt er voortgegaan op de structuur die werd

voorgesteld door Steven en Sander. Hier wordt een inleiding aan toegevoegd. Er wordt ook voorgesteld om de negen doelen op te delen in drie grote onderdelen: (1) gebruik van bestaand videomateriaal, (2)

2

opnames van eigen lessen, (3) opname van lessen van ervaren leraren door studenten.

Verduidelijking draft : niet alle video’s zijn voor alle doelen geschikt. Soms heb je het perfecte voorbeeld nodig, anders kan je een ‘verkeerd’ voorbeeld tonen. Werken met digitale video’s is niet één pot nat. “Indien je dit doel wilt bereiken, dan wil dat zeggen dat je video(gebruik) er anders moet uitzien.” Je vertrekt vanuit doelen (wat kan je ermee beoogt) om zo naar de methodiek (bestaand videomateriaal, opnames van eigen lessen, opnames van lessen van ervaren leraren) te gaan.

Besluit : artikel zal vanuit de doelen vertrekken. VELON/VELOV: keuze soort artikel: Beschouwend artikel (cfr.

Auteurshandleiding Velon/Velov) : o Beschouwend artikel: Een overzicht en/of kritische beschouwing van

interessante literatuur, nieuwe trends, actuele praktijken doelstelling van artikel duidelijk formuleren heldere beschrijving van de gehanteerde begrippen voor centrale concepten en kernbegrippen zoveel als mogelijk

teruggaan naar de primaire bron of naar in het betreffende gebied toonaangevende tradities en actuele auteurs

bij betekenissen die de auteur zelf wenst te geven aan begrippen en concepten moet de vergelijking gemaakt worden met bestaande tradities

interpretatie en conclusie relateren aan de praktijk van de lerarenopleider.

Timing Nathalie schrijft de ervaringen van de KHBO neer in een ruwe versie.

Deze zullen opgenomen worden in het artikel onderdeel ‘interpretatie en conclusie relateren aan de praktijk van de lerarenopleider’.

9 december 2010: eerste versie wordt doorgestuurd door KaHo Sint-Lieven naar partners

Eerste versie definitief artikel moet doorgestuurd zijn naar Velon/velov tegen eind december.

2. Draaiboek / Handleiding voor disseminatie/integratie in de lerarenopleiding Nathalie overloopt de voorlopige handleiding. Deze moet dienen om

binnen SoE de partners aan te zetten BASOtv interactief te gebruiken + eigen docenten wegwijs te maken over de mogelijkheden van basotv/digitale video.

Indien er nog voldoende tijd is, wordt er nog een ‘motiverend’ filmpje

gemaakt dat ‘reclame’ kan maken voor BASO.tv.

De handleiding op zich kan ook al dienen als script voor de workshop. Maar, de workshop is voor een ruimer publiek dan SoE. Deze kunnen geen gebruik maken van de beelddatabank BASOtv die er al is. Indien mensen geïnteresseerd zijn in het proces van het opzetten van de beeldbank kan er op basis van het eindrapport informatie worden doorgegeven. Het volledige eindrapport vrij geven is niet aangewezen.

2. Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden

van het expertisenetwerk ‘School of Education, via een beveiligde streaming server en upload tool, toegankelijk via een webinterface met web 2.0

elementen.

3

Agenda Voorstellen logo’s Avnet Outline baso.tv

Bespreking 1. Kijkwijzers Kijkwijzers worden ‘informatiefiches’ omdat dit neutraler klinkt. Aan de informatiefiche (versie Nathalie) op basis van de oorspronkelijke kijkwijzer wordt toegevoegd:

‐ Lesonderwerp (korte inhoud)+ beginsituatie: omschrijving van het lesonderwerp, lesdoelstellingen en methodiek

‐ Schooltype: indien mogelijk ook de richting toevoegen ‐ Basiscompetenties: beperken tot de meest essentiële (relevantste) ‐ Duur van het fragment ‐ Datum opnamedatum

Hoe presenteren? ‐ Foto, Kernwoorden, teaser: komt op de website ‐ Niet werken met aanstiplijsten: wel in één tabel bovenaan. ‐ Streven naar maximaal 1 pagina ‐ Foto (capture) op de ene pagina plaatsen, om het document beter te

herkennen. ‐ Logo van baso.tv

Nathalie werkt een format uit en stuurt 23/11 door (word & pdf)met vast lettertype, kleur, lay-out. Informatiefiches + filmpjes worden afgewerkt tegen 10 december 2010. Het uploaden gebeurt door de eigen instelling. Bij problemen wordt er contact opgenomen. 2. Filmfragmenten

Maarten en Taïs komen samen aan +/-25 filmpjes (met deze van LO erbij)

Samen komen we zeker aan de vooropgestelde 60 filmpjes. TO DO:

o Filmpjes worden afgewerkt tegen 10 december 2010. o Het uploaden gebeurt door de eigen instelling. Bij problemen

wordt er met elkaar contact opgenomen. 3. Website

De twee voorstellen worden samen bekeken. BASO in het televisiescherm lijkt ons het ‘mooiste’, doch het zou

wat eenvoudiger, meer gestyld mogen. Het speelse doet te veel denken aan schooltelevisie waardoor docenten er van uitgaan dat basotv vakinhoudelijk filmmateriaal is (cfr. ook de naam bij varia)

Outline Avnet wordt overlopen. Er worden vragen gesteld bij de algemene toegankelijkheid van de website. Dit is naar rechten toe niet zoals het oorspronkelijk met de scholen was afgesproken.

o TO DO: Nathalie vraagt hierover uitleg bij Avnet.

3. Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over onderwijssituaties.Bespreking

Handleiding filmen moet afgewerkt zijn tegen half december om op de site te kunnen plaatsen.

TO DO: Tegen 9 december stuurt Steven opmerkingen door op de eerste versie (cfr. vergadering 26/10).

4. Varia

4

Bespreking Naam BASOtv :

o Uit rondvraag blijkt dat docenten BASOTV associëren met schooltelevisie en vakinhoudelijk filmmateriaal. Sommige docenten stellen zelf ‘didactiek in beeld’ als alternatief voor. BASO is een nietszeggend begrip voor KAHO Sint-Lieven. BASO heeft niet de betekenis van Bachelor in het onderwijs: secundair onderwijs voor andere instellingen.

o TODO: Nathalie informeert of het mogelijk is om het te wijzigen. Volgende vergadering: 13 december 15.30u in Sint-Niklaas.

1

Vergadering BASO.TV

Dinsdag 13 december 2010, Sint-Niklaas

Aanwezig Steven Audenaert (KaHo Sint-Lieven), Benedikte Custers (KHBO),

Sander Van Acker (KaHo Sint Lieven), Johannes De Gruyter (AVNet – KULeuven); Roman Verraest (AVNet – KULeuven).

Ter informatie Johan Vanderhoeven

Agenda Hoofddoel van deze vergadering is om een planning op te stellen voor de

afronding van het project. Het voorstel is om dit te doen aan de hand van de

operationele afspraken uit de projectovereenkomst (doelstellingen).

Verslag

1. Het ontwikkelen van een 60-tal filmpjes met bijhorende oefeningen, gebaseerd op

beroepscompetenties leraar secundair onderwijs.

a. Stand van zaken films en informatiefiches

Afspraak: Van zodra de website operationeel is (dit is een van de dagen) worden alle

filmfragmenten hierop gepost, samen met de kijkwijzers/informatiefiches en worden de

eigenschappen aangevuld.

2. Handleiding ontwikkelen voor het maken van films over onderwijssituaties.

a. Handleiding voor het filmen en uploaden : overlopen + plannen afwerking + op site

plaatsen

De handleiding werd in twee delen uitgesplitst. Ook de aanbevelingen zullen in deze

handleidingen worden opgenomen: Een algemene handleiding over het gebruik en de

integratie van BASO.tv in de eigen lerarenopleiding en een specifieke handleiding over

het filmen en uploaden van filmmateriaal op BASO.tv:

3. Filmmateriaal via online distributie ter beschikking stellen voor de leden van het

expertisenetwerk ‘School of Education, via een beveiligde streaming server en

upload tool, toegankelijk via een webinterface met web 2.0 elementen.

a. Demonstratie site door Avnet

Via videoconferencing wordt de website BASO.tv voorgesteld, uitgelegd en

geïllustreerd.

b. Uploaden plannen: Van zodra de website operationeel is (dit is een van de dagen)

worden alle filmfragmenten hierop gepost, samen met de

kijkwijzers/informatiefiches en worden de eigenschappen aangevuld.

c. Toekomst van de server?

d. Toekomst van het gebruik van de site? Er wordt in samenwerking met AVNet een

nota opgesteld voor de Associatie K.U.Leuven.

e. Eventuele url verandering: voordelen/nadelen verandering url naar bv.

didactiekinbeeld.be. Dit is niet meer mogelijk.

2

f. Toegang CVO’s? CVO’s kunnen toegang krijgen door het aanvragen van een

gastaccount bij een hogeronderwijsinstelling.

4. Verankering van filmmateriaal in eigen instellingen (KHBO – KaHo Sint-Lieven)

a. Concrete plannen voor na het einde van het project?

In beide instellingen zijn er plannen om verder te gaan met het gebruik van BASO.tv

en aanmaken van filmfragmenten.

5. Studenten en docenten vertrouwd maken met de ontwikkeling van digitaal

filmmateriaal / didactisch instrument.

a. Handleiding voor de integratie van BASO.tv : overlopen + plannen afwerking + op

site plaatsen

De handleiding wordt besproken. Er zal aan AVNet worden gevraagd om dit op de site

te plaatsen.

6. Disseminatie:

a. Artikel : overlopen + plannen afwerking. Het artikel zal worden uitgewerkt door

KaHo Sint-Lieven, mede op basis van de teksten/structuren die reeds werden

aangereikt door KHBO.

b. Congres Velon/velov : antwoord workshop? Er werd nog geen antwoord ontvangen.

c. Vakdidactische beurs van SoE : vindt plaats op 3 mei 2010

Op die vakdidactische beurs is het mogelijk om een gesloten workshop te doen, een

open workshop of een stand te bemannen. Er wordt geopteerd voor een stand.

7. Eindrapportering

a. Synthesenota (meteen na beëindigen) : op basis van “resultaten van het project” :

overlopen + plannen afwerking.

Het voorstel wordt besproken.

b. Eindrapportering:

Het eindrapport wordt besproken. Verdere aanvullingen zullen via mail gebeuren.



4.2 BASO.tv-website



4.3 Handleidingen

4.3.1 Handleiding voor gebruik en integratie van BASO.tv in de eigen lerarenopleiding

2

INHOUD

INHOUD .............................................................................................................. 2

Inleiding ............................................................................................................. 3

1 Wat is BASO.tv? ............................................................................................. 3

3 Gebruik van de videofragmenten in je les .......................................................... 6

4 Toevoegen van materiaal op BASO.tv ................................................................ 7

5 Wist je dat… ? ................................................................................................ 8

3

Inleiding

Deze brochure is een handleiding voor het gebruik en de integratie van BASO.tv in de

eigen lerarenopleiding. Hiermee bedoelen we de integratie in een lerarenopleiding, in een

opleiding en/of in een opleidingsonderdeel.

1 Wat is BASO.tv?

BASO.tv is een videocommunity, ontwikkeld voor en door studenten en docenten in de

lerarenopleiding. BASO.tv richt zich in de eerste plaats tot lerarenopleidingen secundair

onderwijs1. Deze videodatabank met lesfragmenten kan binnen de lerarenopleiding op

verschillende manieren gebruikt worden bij het (vak)didactisch leren van studenten. Het

leren met en ontwikkelen van filmfragmenten kan geïntegreerd worden in lessen

didactiek, vakdidactiek maar ook agogische vaardigheden, stage, microteaching,

enzovoort.

De site wordt gebruikt om de video’s van lesfragmenten te verspreiden naar studenten

en/of collega-docenten van de eigen of van andere lerarenopleidingen van de School of

Education.

De site werd ontwikkeld door Avnet, KaHo Sint-Lieven en KHBO binnen een project van

School of Education. Het project resulteerde in de beelddatabank BASO.tv,

aanbevelingen voor gebruik van de databank en richtlijnen voor het maken en uploaden

van videofragmenten. Het projectidee groeide uit een behoefte aan ‘voorbeelden’ en

visueel materiaal in de lerarenopleiding.

De website BASO.tv kan op verschillende manieren gebruikt worden. Enerzijds kunnen

bestaande filmfragmenten opgezocht worden om de lessen (vak)didactiek te verrijken.

Op de site kan gezocht worden op basis van groepering op (onderwijs)vak

(aardrijkskunde, geschiedenis, fysica, wiskunde,…) of op didactische insteek (didactisch

materiaal en media, evaluatie, fasen van een les,…). Het digitale videofragment kan in

een les bijvoorbeeld door studenten individueel geanalyseerd worden of als illustratie

gebruikt worden bij een bepaalde inhoud. Anderzijds kunnen (vak)docenten ook

opdrachten geven aan studenten om zelf filmfragmenten te ontwikkelen. Het kan dan

gaan om het filmen van een les van een klasleerkracht of om het filmen van een eigen

les. Er wordt dan tegelijkertijd gewerkt aan multimedia competenties van de studenten

(opnemen van een videofragment,…) en aan hun vakdidactische competenties

(selecteren van een bepaalde scène,…). Bij het filmen van een eigen les kan hier ook

zelfreflectie aan gekoppeld worden. Het resultaat van deze oefening kan op de website

BASO.tv geplaatst worden zodat het fragment ook door docenten en/of studenten van de

eigen of een andere lerarenopleiding kan gebruikt worden.

1 BASO.tv verwijst in zijn naam naar de opleiding “Bachelor in het onderwijs: Secundair Onderwijs” of kortweg BASO.

4

2 Vinden van een geschikt videofragment op BASO.tv

Om de website BASO.tv te bereiken volstaat

het om de URL in te geven (www.baso.tv), je

instelling aan te klikken en in te loggen met je

gebruikersnaam en paswoord van je eigen

instelling via de Shibboleth-pagina (aanmeld-

pagina). De website BASO.tv opent in de meest

courante browsers als Windows Internet Explorer,

vanaf versie 9 en in Mozilla Firefox en Opera.

Indien je werkt met Windows Internet Explorer 8,

kan je de website openen zonder problemen

openen met Mozilla Firefox of Opera.

De filmfragmenten zijn te vinden via vooraf bepaalde groeperingen of categorieën. Er

wordt gewerkt met de categorie ‘VAK’ zoals PAV, geschiedenis, wiskunde, Nederlands,

PO, enzovoort en de categorie ‘DID’ van DIDACTIEK zoals didactisch materiaal en media,

evaluatie, didactische werkvormen enzovoort. Dit maakt het mogelijk om zowel vanuit

een (onderwijs)vak als vanuit (vak)didactisch of agogisch perspectief gericht te zoeken

naar bepaalde filmfragmenten.

Om bepaalde filmfragmenten terug te vinden kan er eveneens gezocht worden met

behulp van trefwoorden. Je kan zoeken op vak, methode, thema, werkvorm enzovoort.

Nadat je een trefwoord ingegeven hebt, krijg je een lijst met titels van filmfragmenten

die gelinkt zijn aan deze trefwoorden.

Het filmfragment wordt geopend in een nieuw venster door op de titel te klikken. Een

korte beschrijving van het filmfragment is terug te vinden onder het scherm. De

bijhorende kijkwijzer is te downloaden via de knop in de rechter benedenhoek.

Door op icoontje te klikken kun je het filmfragment full-screen bekijken.

6

3 Gebruik van de videofragmenten in je les

Eens je een geschikt fragment hebt gevonden, kan je dit

gebruiken in een les algemene didactiek, vakdidactiek,

microteaching, agogische vaardigheden, enzovoort.

Hieronder geven we kort een aantal mogelijkheden:

- Bekijk het fragment in groep en bespreek de relevante

elementen van het videofragment voor jouw les a.d.h.v.

één of meerdere vragen uit de informatiefiche. Dit kan

bijvoorbeeld gebeuren als inleiding, maar ook als

verwerking van een les.

- Na het klassikaal bekijken van het fragment worden de

studenten in groepen verdeeld. Elke groep bespreekt een

ander onderdeel of een ander aspect van het getoonde

videofragment.

- De studenten bekijken het videofragment thuis en bereiden de antwoorden op

enkele vragen uit de informatiefiche zelf voor. Tijdens de les worden de

voorbereide antwoorden besproken.

- Het fragment wordt getoond ter illustratie van een bepaald principe.

- Het fragment wordt klassikaal bekeken en eventueel stop gezet vooraleer het

volledig is afgelopen. In groep worden er mogelijke acties of alternatieven

uitgewerkt voor deze concrete setting, bijvoorbeeld alternatieve werkvormen,

alternatieve vraagstelling, mogelijke reacties op een situatie …

Indien er zelf beeldmateriaal wordt aangemaakt zijn er ook volgende opties:

- Studenten nemen een deel van hun eigen les op. Ze observeren de video van hun

lesfragment en halen er de positieve en negatieve elementen uit. Er kan ook een

volledige zelfreflectie aan gekoppeld worden.

- Er kunnen oefeningen gegeven worden op didactische werkvormen, … a.d.h.v.

hun eigen videofragment.

- Er kunnen twee lessen met hetzelfde thema worden gefilmd die dan naast elkaar

kunnen worden geplaatst om de rijkdom van mogelijke invullingen aan te tonen.

7

4 Toevoegen van materiaal op BASO.tv

Vind je op BASO.tv niet het nodige materiaal voor je les? Dan kan je altijd zelf een

demonstratieles, een les micro-teaching of een andere les (laten) opnemen. Zo werden

tweedejaarsstudenten PKV gevraagd om in samenwerking met hun (vak)docent op zoek

te gaan naar interessant beeldend materiaal voor hun colleges. Ook werd de micro-

teaching van de vakdidactiek Informatica opgenomen door de vakdocent Informatica. Er

zijn heel wat creatieve manieren om aan het nodige materiaal te geraken. Een

interessante piste hierbij is het koppelen en integreren van het produceren van

filmfragmenten binnen opdrachten met audio-visuele doelstellingen of competenties.

Binnen de (vak)didactiek kunnen studenten echter inhoudelijk ook veel leren door het

filmen (observeren) van een les, selecteren van beelden (bv. een bepaalde methode, een

element uit de krachtige leeromgeving etc.), monteren van de beelden, een kijkwijzer

opstellen voor collega-studenten en docenten.

Om zelf aan de slag te gaan met digitale video of de studenten opnames te laten maken

werd de “Handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal op BASO.tv”

ontwikkeld.

TIP!

Gebruik als docent je contacten met het werkveld om

boeiend beeldmateriaal te verzamelen.

TIP!

Tijdens het ontwikkelingsproject werd vastgesteld dat,

hoewel multimedia al breed verspreid is bij jongeren,

een aantal tips voor het filmen nog steeds geen

overbodige luxe zijn om kwalitatieve filmfragmenten te

verkrijgen.

8

5 Wist je dat… ?

- je het maken van filmpjes met een onderwerp voor BASO.tv kan integreren in een

(keuze)opleidingsonderdeel rond audiovisuele of multimediale competenties (e-

learning,…)?

- zowel studenten als docenten best goed begeleid worden bij het opnemen van

filmfragmenten?

- het uitlenen van audiovisueel materiaal best met een uitleensysteem (één

coördinerende medewerker en/of online systeem) werkt?

- het tijd vraagt om het gefilmde materiaal over te zetten op PC of Mac? Het gaat

over zware en trage bestanden.

- het veel opslagruimte vraagt om filmmateriaal bij te houden (enkele honderden

megabytes per videofragment)? Je kan best een externe harde schijf of server

voorzien.

- het opstellen van een korte en hanteerbare kijkwijzer niet meer dan 15 minuten

vraagt?

- het soms even duurt vooraleer je je bestelde materialen (camera, Mac-computer,

…) ontvangt?

- kijkwijzers best ook worden opgesteld in samenspraak met de (vak)docent?

- het goed werken van de zoekfunctie afhangt van de trefwoorden die werden

ingegeven bij de “eigenschappen” van ieder filmpje?

- je elk videofragment ook full-screen kan afspelen?

- je als docent best goede contacten uit je netwerk aanspreekt om goede

videofragmenten te maken? Vaak ken je als (vak)docent leerkrachten die good

practices beoefenen en die bereid zouden zijn om zich te laten filmen.

- zowel studenten als leraren in het begin het niet altijd gemakkelijk vinden om

gefilmd te worden?

- overleg tussen studenten, die het filmfragment in opdracht maken, en de

(vak)docent, die de opdracht gaf, essentieel is om tot een goed resultaat te

komen? Zo kan er heel gericht gefilmd worden en kunnen de keuzes bij de

montage in overleg gemaakt worden.

- ICT-ondersteuning aangewezen is bij het monteren en afwerken van films? De

handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal biedt hierbij een eerste

hulpmiddel. In overleg kan ook de dienst ICT(O) van de instelling hierbij

inspringen.

- je deze ICT-ondersteuning best even bespreekt en aftoetst met je ICT(O)-dienst?

- het actief gebruik van BASO.tv (inclusief uploaden van filmfragmenten) het

nodige materiaal vraagt in de opleiding (camera’s, statieven, internetverbinding in

de klaslokalen,…)?

- het nascholingsbeleid kan inspelen op de nood van docenten aan bijscholing

m.b.t. audiovisuele of multimediacompetenties?



4.3 Handleidingen

4.3.2 Handleiding voor het filmen en uploaden van filmmateriaal

2

Inhoud 1 Inleiding .................................................................................................... 4

2 Het proces in een notendop ....................................................................... 5

Stap 1: De voorbereiding ................................................................................... 5

Stap 2: Opnames .............................................................................................. 5

Stap 3: Montage ............................................................................................... 5

Stap 4: Voorbereiden van de upload .................................................................... 5

Stap 5: Uploaden van je film op BASO.tv .............................................................. 6

3 Stap voor stap ........................................................................................... 7

3.1 De voorbereiding ....................................................................................... 7

3.1.1 Onderzoek .......................................................................................... 7

3.1.2 Wie moet er toestemming geven? .......................................................... 7

De directeur .................................................................................................. 7

De leerkrachten ............................................................................................. 7

De leerlingen ................................................................................................. 8

3.1.2 Materiaal .......................................................................................... 11

3.1.2.1 Camera ......................................................................................... 11

3.1.2.2 Statief .......................................................................................... 12

3.1.2.3 Checklist voorbereiding ................................................................... 13

3.2 De opnames ............................................................................................ 15

3.2.1 Beeld ............................................................................................... 15

3.2.1.1 Beeldgroottes................................................................................. 15

3.2.1.2 Camerahoeken ............................................................................... 16

3.2.1.3 Camerabeweging ............................................................................ 17

3.2.1.4 Het beeldkader ............................................................................... 17

3.2.2.Geluid ................................................................................................... 18

Live-Geluidsopname ..................................................................................... 18

3.2.3 Belichting ......................................................................................... 19

Soorten licht ................................................................................................ 19

3.2.4.1 Geluid ........................................................................................... 20

3.2.4.2 Stabiliteit ...................................................................................... 20

3.2.4.3 Camerabewegingen ........................................................................ 20

3.2.4.4 Inzoomen ...................................................................................... 20

3.2.4.5 De camera ..................................................................................... 20

3.2.4.6 Time codes .................................................................................... 20

3.3 De montage ............................................................................................. 21

3.3.1 Voorbereiding .................................................................................... 21

3.3.2 Montagesoftware ............................................................................... 21

3

3.3.3 Project aanmaken .............................................................................. 22

3.3.5 Enkele vuistregels bij het monteren ...................................................... 23

3.4 Kiezen van trefwoorden en opstellen van een informatiefiche ................ 26

3.4.1 Opstellen van een informatiefiche ......................................................... 26

3.4.2 Kiezen van trefwoorden ...................................................................... 27

3.5 Uploaden van je videofragment, informatiefiche en trefwoorden op www.BASO.tv ......................................................................................... 28

3.5.1 Rechten ‘beheerder’ BASO.tv ............................................................... 28

3.5.2 Uploaden van het videofragment en de informatiefiche ............................ 28

3.5.2.1 Uploaden van het videofragment ...................................................... 28

3.5.2.2 Toekennen van eigenschappen en trefwoorden ................................... 30

3.5.2.3 Uploaden van de informatiefiche ....................................................... 31

3.5.2.4 Videofragmenten in de juiste categorieën plaatsen .............................. 33

4

1 Inleiding

BASO.tv is een videocommunity, ontwikkeld voor en door studenten en docenten in de

lerarenopleiding. BASO.tv richt zich in de eerste plaats tot lerarenopleidingen secundair

onderwijs1. Deze videodatabank met lesfragmenten kan binnen de lerarenopleiding op

verschillende manieren gebruikt worden bij het (vak)didactisch leren van de studenten.

Het leren met en ontwikkelen van filmfragmenten kan geïntegreerd worden in lessen

didactiek, vakdidactiek maar ook in de colleges vakinhoud, agogische vaardigheden,

stage, microteaching, enzovoort. Meer over de wijze waarop BASO.tv een meerwaarde

kan zijn in de lerarenopleiding vind je in de “Handleiding voor gebruik en integratie van

BASO.tv in de eigen lerarenopleiding”.

De site www.baso.tv wordt gebruikt om de video’s van lesfragmenten te verspreiden

naar eigen studenten en/of collega-docenten van de eigen of van andere

lerarenopleidingen van de School of Education.

De site werd ontwikkeld door AVNet/Dienst Media en Leren van de K.U.Leuven, KaHo

Sint-Lieven en KHBO binnen een project van School of Education. Het project resulteerde

in de beelddatabank BASO.tv, aanbevelingen voor gebruik van de databank en richtlijnen

voor het maken en uploaden van videofragmenten. Het projectidee groeide uit een

behoefte aan ‘voorbeelden’ en visueel materiaal in de lerarenopleiding.

Je kan de videofragmenten bekijken. Je kan echter ook zelf videofragmenten gaan

aanmaken en uploaden op BASO.tv. Het produceren van een videofragment is niet zo

eenvoudig. Maar met de juiste tips en tricks kun je - op een relatief eenvoudige manier –

zelf kwalitatief audiovisueel of multimedia materiaal ontwikkelen.

In deze handleiding begeleiden we je stap voor stap in dit hele productieproces: vanaf de

voorbereiding tot en met het uploaden van het materiaal op de site van BASO.tv.

Een deel van deze handleiding werd gemaakt op basis van de on-line cursus over het

gebruik van bewegend beeld en geluid van AVNet / Dienst Media en Leren van de

K.U.Leuven. Meer gedetailleerde informatie kan je terugvinden op:

http://www.avnet.kuleuven.be/toledo/.

1 BASO.tv verwijst in zijn naam naar de opleiding “Bachelor in het onderwijs: Secundair Onderwijs” of kortweg BASO.

5

2 Het proces in een notendop

Hieronder vind je de verschillende stappen voor de productie van audio-visueel materiaal

en de verspreiding ervan via BASO.tv.

Stap 1: De voorbereiding

Je wil zelf audiovisueel of multimediaal materiaal aanmaken. Voor je de opnames kunt

gaan uitvoeren moet je echter eerst een aantal zaken bepalen:

Aan wie moet ik toestemming vragen voor het filmen?

Welk materiaal ga ik gebruiken?

Wat ga ik filmen?

Waarop moet ik letten?

Hoe plan ik een opname?

In hoofdstuk 3.1 De voorbereiding worden deze en andere vragen rond de voorbereiding

behandeld.

Stap 2: Opnames

Je wil de video gaan opnemen. In hoofdstuk 3.2 De opnames vergaar je de basiskennis

m.b.t. cameragebruik, camerabeweging, filmtechnieken, belichting, geluid. Er wordt

onder meer opgesomd wat je allemaal nodig hebt wanneer je zelf op opname vertrekt

(checklist voorbereiding).

Stap 3: Montage

Je audiovisueel leermateriaal kan op de computer gezet worden en moet bewerkt

worden. Het ruwe materiaal moet geordend, ingekort en bewerkt worden tot een logisch

geheel. Dit gebeurt met behulp van een montageprogramma. In hoofdstuk 3.3 De

montage worden enkele tips in verband met het monteren meegegeven.

Stap 4: Voorbereiden van de upload

Bij elk filmfragment hoort ook een “informatiefiche” en een aantal “trefwoorden”. Met het

oog op een goede zoekfunctie, is het van belang dat elk videofragment de juiste

eigenschappen krijgt toegewezen en een volledig ingevulde informatiefiche heeft! Dit

wordt verder toegelicht in hoofdstuk 3.4 Kiezen van trefwoorden en opstellen van een

informatiefiche.

6

Stap 5: Uploaden van je film op BASO.tv

Je video is klaar om verspreid te worden. Hoe plaats je het videomateriaal op BASO.tv?

Om films te uploaden heb je ‘upload’ rechten nodig. Elke instelling binnen de associatie

K.U.Leuven kan deze toekennen aan zijn medewerkers. Precieze richtlijnen m.b.t. het

uploaden vind je in hoofdstuk 3.5 Uploaden van je videofragment, informatiefiche en

trefwoorden op www.BASO.tv.

7

3 Stap voor stap

3.1 De voorbereiding

3.1.1 Onderzoek

Het is van het grootste belang dat je eerst onderzoekend werk verricht vóór het starten

van je filmproject. Hierbij stel je jezelf de volgende vragen:

Wat wil ik beeld brengen?

Wat is het doel van mijn filmpje?

Hoe wil ik dit in beeld brengen?

Wat wil ik de mensen bijbrengen met het filmpje?

Wie is de doelgroep voor mijn filmpje?

Waar ga ik filmen?

Wanneer zou ik het best mijn filmpje maken?

…

Eens je antwoorden gevonden hebt op de bovenstaande vragen, sta je al een stuk

verder.

3.1.2 Wie moet er toestemming geven?

Bij het filmproject dat we opstarten voor BASO.tv is het de bedoeling dat we klassituaties

met leerlingen en leerkrachten filmen. Hierbij wordt dus gefilmd in een onderwijskundige

context, in verschillende klassen.

Voor je in deze klassen kan filmen, moet je toestemming vragen. Maar van wie moet je

toestemming krijgen?

De directeur

Vooreerst dien je toestemming te vragen aan het hoofd van de school. Je moet het doel

van je filmproject verduidelijken en een schriftelijke toestemming vragen.

Wanneer de directeur je de toestemming geeft, zal deze je er waarschijnlijk op wijzen

dat je ook de toestemming van de leerlingen en hun ouders moet krijgen. Indien de

directeur je hier niet op wijst kan je dit best zelf ter sprake brengen.

De leerkrachten

Het is handig om gebruik te maken van je netwerk, van je contacten in het werkveld.

Ken je een leerkracht wiens les je wel zou mogen opnemen, vraag hiervoor dan expliciet

toestemming en contacteer steeds het hoofd van de school (directie).

Indien je de leerkracht niet kent, moet je naast de directeur ook aan de leerkracht bij wie

je zal filmen de toestemming vragen. Niet alle leerkrachten willen immers zomaar

8

gefilmd worden. Je kunt dit best tijdig aanvragen.

De leerlingen

De allerlaatste maar belangrijkste personen aan wie je toestemming moet vragen, zijn de

leerlingen. Hoe ga je hierbij best te werk? Je geeft minimum een week voor je start met

het effectieve filmwerk een toestemmingsformulier mee met de leerlingen. Met dit

formulier kunnen de leerlingen en de ouders van de leerling al dan niet hun toestemming

geven. Het is van het grootste belang dat je op dit formulier vermeldt wat de doeleinden

zijn van het filmproject, aan wie het filmpje getoond zal worden en verdere uitleg over

het project.

Hierna vind je twee voorbeeldformulieren, één voor de school en één voor de ouders van

de leerlingen, die gebruikt werden voor het vragen van de toestemming.

11

3.1.2 Materiaal

Een tweede aspect van de voorbereiding is het materiaal. Welk materiaal heb je ter

beschikking? Welk materiaal kan je best gebruiken?

3.1.2.1 Camera

Bij de keuze van de camera heb je de keuze tussen digitaal of analoog:

Cameratype Analoog:

VHS, Hi8, 8mm

Digitaal:

MiniDV, DVCam en DVCpro, Digital 8.

De opname zelf gebeurt nog steeds op

magneetband.

Voordelen Tapes zijn goedkoper en

langer van duur.

miniDV

Uitstekende beeld/geluidskwaliteit;

Inladen in computer gebeurt

digitaal: geen (zichtbaar)

kwaliteitsverlies;

Kleine tapes.

Nadelen VHS camera's zijn

nauwelijks nog te vinden;

Kwaliteit van het beeld is

gevoelig slechter (ruis);

Inladen in de computer

gebeurt analoog: hiervoor

heb je een speciale analoog-

to-DV omzetter nodig:

verlies van beelden

klankkwaliteit (nog meer

ruis + zwarte randen);

Grote tapes.

Tapes zijn iets duurder;

Lengtes van tapes zijn korter (30

en 60 minuten).

12

3.1.2.2 Statief

De meeste camera's zijn gemakkelijk in de hand te houden (en te bedienen). Je beeld zal

hierdoor echter (storende) trillingen vertonen. Dit is zeker het geval als je met je camera

inzoomt. Wil je dit vermijden, dan heb je een statief nodig. Het opstellen vraagt

misschien wat meer werk, maar het loont zeker de moeite.

De 3 benen van het statief zijn individueel uitklapbaar, om een juiste

horizontale en stevige ondersteuning te bieden voor de kop, waar de

camera op wordt gemonteerd. Met deze kop kan je pannen en tilten (zie

camera bewegingen 3.2.1.3). Het is bij deze bewegingen uiterst

belangrijk dat je de kop steeds los zet met de daarvoor voorziene

draaiknoppen. Doe je dit niet dan is je statief geen lang leven

beschoren. Bij niet-gebruik zet je deze 'fricties' altijd los.

Indien je niet beschikt over een statief kun je best je camera, (eventueel met tape)

vastmaken aan het zitvlak van een stoel, een tafel of iets dergelijks.

In sommige situaties is het onmogelijk een statief te gebruiken. Het beste wat je kan

doen in die situatie is tegen een derde weerstand leunen (muur, kast, boom,...) om je

eigen stabiliteit te vergroten. Als ook dit onmogelijk is (vb. je volgt een personage

doorheen verschillende kamers), dan ben je op je eigen benen aangewezen. Oefening

baart kunst: Zoom zoveel mogelijk uit om de schokken te beperken. Indien je kader dan

veel te ruim wordt, ga dan met de camera dichter bij je onderwerp. Als je camera een

ingebouwde 'motion stabilizer' heeft, moet je deze steeds gebruiken.

TIP : Gebruik altijd een statief.

Uit de hand heb je immers maar 2 benen,

met een statief heb je er in totaal 5!

13

3.1.2.3 Checklist voorbereiding

Voor je op pad kan gaan, moet je nog even controleren of je een goede voorbereiding

getroffen hebt.

Vink aan, in het juiste hokje:

Onderwerp Niet

OK

OK N.V.T

Voorbereiding Weet ik wat het doel is van mijn film?

Weet ik wie de doelgroep is voor mijn film?

Weet ik wat ik in beeld ga brengen?

Weet ik waar ik ga filmen?

Weet ik wanneer ik ga filmen?

Materiaal Heb ik een camera?

Is de batterij opgeladen?

Heb ik een extra batterij?

Heb ik een kabel bij voor eventuele

netstroom?

Heb ik een statief?

Locatie Heb ik toestemming gevraagd om te mogen

filmen in de school/klas/…?

Heb ik toestemming gevraagd aan de

personen die gefilmd zullen worden?

Is er netstroom aanwezig?

14

Beeld-

terminologie

Weet ik waarop ik moet letten?

Zoomen wordt vermeden.

Medium close-up bij neutraal interview.

Close-up of extreme close-up bij persoonlijk

verhaal.

Camerabewegingen worden vermeden.

15

3.2 De opnames

Bij een video-opname zijn er verschillende elementen waarmee je rekening moet

houden. Zowel de belichting, het geluid als de manier waarop je objecten en personen

in beeld brengt, hebben een grote invloed op het eindresultaat.

Hierna vind je een kort overzicht van de drie belangrijkste componenten die een rol

spelen in het eindresultaat.

3.2.1 Beeld

Het beeld is de eerste van de drie componenten die een grote invloed hebben op het

eindresultaat.

3.2.1.1 Beeldgroottes

De beeldgrootte bepaalt hoe groot objecten in het algemeen en personages in het

bijzonder in het beeldkader verschijnen. De belangrijkste zijn :

1. Extreme long shot: Totale ruimte, personage is een stipje (afstandelijk)

2. Long shot: Totaalbeeld, personage komt meer op voorgrond

3. Medium long shot: Ten voeten uit

4. Knee shot: Cadrage vanaf de knieën

5. Medium shot: Vanaf de heup (meest neutrale, natuurlijke)

6. Medium close-up: Vanaf de schouders

7. Close-up: Enkel het hoofd (emotie, details, beklemtoning)

8. Extreme Close-up: Detail

1 2 3 4

5 6 7 8

16

3.2.1.2 Camerahoeken

De camerahoek of het standpunt van waaruit gefilmd wordt, is zeer belangrijk. De

manier waarop je het onderwerp benadert, geeft een subjectieve waarde aan het

gefilmde. Deze subjectieve waarde is afhankelijk van twee factoren:

- plaats van de camera ten opzichte van de blikrichting van het personage

- en de hoogte van de camera ten opzichte van het personage.

Plaats van de camera ten op zichte van de blikrichting van het personage:

Stel: men filmt iemand die recht voor zich uit kijkt. Men zou met de camera het

achterhoofd van deze persoon kunnen filmen (bijvoorbeeld als het een anonieme

getuige is). Dit is de minst subjectieve plaats waar de camera kan staan, omdat het

personage volledig van ons wegkijkt.

Als we nu de camera in een hoek van 90 graden opschuiven (ten opzichten van de

persoon), dan heeft men een profiel shot. Dit is een al iets subjectiever beeld: we

zien nu de persoon, maar de persoon kijkt nog steeds van ons weg. Een profiel blijft

dus redelijk afstandelijk en objectief.

Schuiven we nu nog 90 graden op, dan staan we recht voor de persoon. We hebben

een frontaal shot. De persoon kijkt nu recht in de camera, met andere woorden

recht naar de kijker. Dit is de meest subjectieve plaats waar de camera kan staan.

Maar pas op: meestal is dit te subjectief: de kijker kan erg schrikken door

rechtstreeks te worden aangesproken (dit is zeker zo bij fictie: speelfilms, soap,

sitcom).

Een interview is meestal een gesprek tussen de gefilmde en de interviewer. De kijker

verwacht dus een subjectieve plaats maar wil niet rechtsreeks aangesproken worden.

Oplossing: laat de interviewer zo dicht mogelijk tegen de camera zitten, en vraag aan de

geïnterviewde om niet naar de camera te kijken, maar wel naar de interviewer. Zo krijgt

men een beeld dat nog steeds heel subjectief is, zonder 'bedreigend' te zijn voor de

kijker.

De hoogte van de camera ten opzichte van het personage:

Ook de hoogte van de camera ten opzichte van het personage heeft een invloed op de

boodschap van een beeld. De drie meest gebruikte camerahoogtes zijn:

Bij de ooghoogte (eye level) wordt de camera op de ooghoogte geplaatst van de

belangrijkste personages. De hoogte van de camera is met andere woorden

afhankelijk van de lengte van de personen-in-beeld. Dit geeft een neutraal resultaat.

Vogelperspectief (high angle): de camera wordt boven ooghoogte geplaatst. Dikwijls

wordt dit gebruikt om een personage klein en nietig te maken, alsof hij gedomineerd

wordt.

Bij het kikvorsperspectief (low angle) tenslotte wordt de camera onder ooghoogte

geplaatst. Dikwijls wordt dit gebruikt om een personage imposant te maken,

dominant, of sterk.

17

Kikvorsperspectief Ooghoogte Vogelperspectief

3.2.1.3 Camerabeweging

Tijdens het filmen moet je de camera vaak bewegen om het voorwerp volledig in beeld te

krijgen. Maar een camera mag je niet vergelijken met onze ogen, want die beweeg je

niet zomaar van rechts naar links. Tijdens het filmen moet je rekening houden met

enkele elementen om de bewegingen zo natuurlijk mogelijk over te brengen. Er is een

onderscheid tussen de bewegingen zonder het verplaatsen of met het verplaatsen van de

camera.

Indien je de camera niet verplaatst kan je drie soorten bewegingen onderscheiden:

1. De PAN-beweging of panoramabeweging is een beweging waarbij de camerakop

zich over de horizontale as naar links of naar rechts beweegt.

2. De TILT-beweging waarbij de camerakop zich over de verticale as naar boven of

beneden beweegt.

3. De ZOOM: dit kan je bij elke camera terugvinden. In feite is de zoom geen

camerabeweging. We krijgen inderdaad wel het gevoel dichterbij te komen, maar

het standpunt verandert niet.

3.2.1.4 Het beeldkader

Het beeldkader is de manier waarop een object geplaatst wordt binnen de 4 zijden van

het beeld.

Enkele vuistregels:

Tip : Begin en eindig steeds met een stilstaand beeld.

Tip : Probeer niet teveel in één kader

of in één shot te laten zien.

18

Zorg ervoor dat de hoofden de bovenkant en de onderkant van het kader niet

raken.

Zet een hoofd ook niet centraal in het beeld.

Vermijd hoofden en lichamen die maar half in beeld staan.

Zorg ervoor dat de achtergrond geen storend effect heeft.

Geen hoofdruimte Te veel hoofdruimte Foutieve plaatsing

Zorg voor genoeg kijkruimte.

Zorg ervoor dat de persoon in beeld genoeg beweegruimte heeft. Als de persoon

naar rechts kijkt, moet hij links in beeld geplaatst worden. Zo ontstaat er

kijkruimte aan de rechterkant van het scherm.

Geen kijkruimte Geen beweegruimte Goede kadrering

3.2.2.Geluid

Het geluid is de tweede van de drie componenten die een grote invloed hebben op het

eindresultaat.

In de ruimtelijke relatie tussen beeld en geluid moet een zekere logica schuilen.

Wanneer we bijvoorbeeld geconfronteerd worden met een close-up van een

spreker, verwachten we dat het volume daarmee in overeenstemming is; dat we

hem met andere woorden duidelijk kunnen horen en dat zijn stem een warm

timbre heeft.

In het geval van een long shot verwachten we een totaal ander

geluidsperspectief: minder volume en een presentie die koeler en vlakker is.

Toch kunnen ook interessante resultaten bereikt worden door deze regels juist te

doorbreken.

Live-Geluidsopname

Wanneer je op opname gaat, zal je merken dat het geluid dat verder van de camera

19

verwijderd is, lastig te volgen is. Wat vlak bij de camera gebeurt, is meestal goed

hoorbaar.

Bij opnames waarbij ingezoomd wordt op een onderwerp ver weg kan je het geluid niet

meer verstaan. We verstaan wel de opmerkingen van de cameraman, omdat die juist

naast de ingebouwde microfoon staat.

Bovendien neemt de cameramicrofoon ook het gebrom van de verlichting, het

gestommel van de medetoehoorders en het verkeer buiten op.

3.2.3 Belichting

De belichting is een derde factor die een belangrijke rol speelt en die de kwaliteit van het

gefilmde materiaal erg kan beïnvloeden.

Soorten licht

Daglicht: is blauw

Kunstlicht: is rood

Tl-licht: is groen

1 2 3

Afhankelijk van het soort licht moet je de witbalans instellen. Meestal zijn camera’s

uitgerust met een automatische witbalans.

20

3.2.4 Tips bij het filmen

3.2.4.1 Geluid

De microfoon zit in de camera ingebouwd. Dit betekent dat je op de film het best hoort

wat het dichtst bij de camera gebeurt. Dus, als je zelf bij de camera staat, praat je best

niet en maak je best geen geluid. Zorg ervoor dat je camera niet te dicht bij pratende

leerlingen staat.

3.2.4.2 Stabiliteit

Als je uit de hand filmt zal de kijker al zeer snel zeeziek worden. Zet je camera altijd op

een statief.

3.2.4.3 Camerabewegingen

Maak niet te veel bewegingen met je camera. Vloeiend een camerabeweging maken (bv.

draaiende beweging) is zeer moeilijk. Bewegingen zijn vaak trillend of veroorzaken

schokken in het beeld.

3.2.4.4 Inzoomen

Af en toe eens inzoomen, bijvoorbeeld op een leerkracht of iets dat op het bord staat,

kan zeer interessant zijn maar beperk dit en probeer vloeiend in te zoomen. Close-ups

kun je het best achteraf (op het einde van een les) opnemen. Op die manier kun je de

close-ups wat ensceneren en heb je direct bruikbaar materiaal. Bv. Leerlingenwerk,

bordplan,…

3.2.4.5 De camera

Digitale camera’s hebben een intern geheugen maar kunnen ook werken met een

geheugenkaart (deze zitten er niet automatisch bij). Het geheugen is beperkt maar je

kunt op een harde schijf zeker één of twee lesuren opnemen. Controleer dit op voorhand.

Een camera werkt op batterijen. Zorg ervoor dat de batterij volledig opgeladen is als je

begint met filmen.

3.2.4.6 Time codes

Hou zeker de time codes van je opname bij. Dit zijn het begin en einde van een shot. Je

kan deze opschrijven in een boekje en erbij schrijven wat je opgenomen hebt, waar,

wanneer, …

21

3.3 De montage

3.3.1 Voorbereiding

Om zo efficiënt en plaatsbesparend mogelijk te kunnen monteren, is een goede

voorbereiding noodzakelijk. Je kan dus best beginnen met het herbekijken en beschrijven

van je oorspronkelijke materiaal. Voor de duurdere montageprogramma's kan je dat zelfs

in een digitaal formaat doen zodat je dit geheel nadien eenvoudig kan importeren in je

programma, en zodat dit programma je materiaal, met de juiste beschrijving, voor jou

inlaadt.

Hoe beschrijven:

1. De eerste stap in dit proces is je tape een projectnaam en volgnummer geven.

Deze neem je dan ook over op je blad, in je digitaal bestand.

2. Spoel de tape helemaal terug. Indien je een miniDV tape hebt, kan je de

ingebrande tijdcode op de tape als begin- en eindreferentie hanteren voor elk

shot.

3. Beschrijf elk shot, noteer ook de goede en minder goede aspecten van het shot,

zowel technisch als inhoudelijk.

4. Na de beschrijving van de shots, kan je ook aanduiden welke je zal /wil

gebruiken, zelfs welke je eventueel zal moeten herdoen of welke shots je mist.

5. Je bent nu klaar om de geselecteerde fragmenten in te laden.

3.3.2 Montagesoftware

De eerste belangrijke stap die genomen moet worden is het kiezen van de gepaste

montagesoftware.

We maken een onderscheid tussen gevorderde en beginnerpakketten. De

beginnerpakketten zijn geschikt wanneer je zeer eenvoudige bewerkingen wilt

doen, zoals knippen en plakken. Het grootste voordeel van de beginnerpakketten

is dat ze gratis ofwel zeer goedkoop zijn.

Wanneer je echter professioneel ogende videoprogramma's wilt produceren raden

we toch de meer professionele software aan. (Windows: Premiere en Mac: Final

Cut Pro).

Je hebt de mogelijkheid om met alle programma's te experimenteren en uit te proberen

Tip : Vraag ondersteuning van je ICT(O)-dienst in je

instelling. Zij kunnen je uitleggen welke programma’s

ter beschikking zijn. Ze kunnen je eveneens helpen bij

het (leren) werken met deze programma’s.

22

welk montage programma het meest geschikt lijkt voor je project:

Windows Movie Maker en Imovie zijn gratis meegeleverd met respectievelijk

Windows XP en Mac.

Quicktime Pro kost slechts 30 euro.

Zowel van Premiere als van Final Cut Pro bestaan trial versies die je gratis kan

downloaden.

Quicktime Pro: Te downloaden op de website van Quicktime voor $29.99. Het is

niet alleen stabieler dan Windows Movie Maker, het heeft ook veel betere

exportmogelijkheden. De compressiemogelijkheden zijn veel uitgebreider en het

is een goed alternatief voor de gratis beginnerpakketten. Bekijk de website ook

voor meer informatie over alle mogelijkheden van Quicktime Pro. Windows Movie Maker: Gratis meegeleverd bij Windows XP. Ondersteunt slechts

een beperkt aantal videoformaten en heeft zeer beperkte en weinig controleerbare

compressiemogelijkheden. Indien je de "export for web" volgt, is de video vaak

nog te groot om op Toledo te plaatsen. Wij raden dan ook ten sterkste aan met

professionele compressieprogramma's te werken zoals Sorenson Squeeze, of

Quicktime Pro. IMovie: Gratis meegeleverd bij MacOs. Ondersteunt beperkt aantal

videoformaten. Op www.apple.com/ilife/tutorials kun je kijken hoe je IMovie kan

gebruiken.

3.3.3 Project aanmaken

Vooraleer je de video kan inladen in een montageprogramma moet je een project

aanmaken in de montagesoftware. In een project wordt bijgehouden welke

videofragmenten deel uitmaken van het project, de titels, de bestanden en overgangen.

Je kunt dit principe vergelijken met bijvoorbeeld het aanmaken van een nieuw word-

document. Zo geef je het project ook een naam en bepaal je enkele instellingen die

gelden voor het hele project.

De basisinstellingen zijn:

Het videoformaat (PAL/NTSC), kies PAL, de Europese standaard.

De framerate: kies 25 frames per seconde en niet meer.

De resolutie: 720 x 576

LET OP: als je gebruik maakt van gratis tools zoals Windows Movie Maker is het vaak zo

dat de frame rate en resolutie voorgeprogrammeerd zijn. Het is belangrijk om deze

preferences altijd te checken vóór je begint met inladen. Eens je de bestanden hebt

ingeladen kan je immers nooit overstappen naar een betere kwaliteit !

23

3.3.4 Materiaal inladen

Eens je een nieuw project hebt aangemaakt en de instellingen hebt gekozen, kan je de

video in de computer laden. Het proces waarbij je het materiaal rechtstreeks van de

camera of cassetterecorder binnenhaalt heet capturing.

Je kan het best handmatig capturen zodat je de niet-gebruikte delen niet moet opslaan

op de computer. Ongecomprimeerd materiaal neemt immers zeer veel ruimte in beslag.

Het is ook best dat je het bronmateriaal inlaadt per shot dat je wilt gebruiken. Zo kan je

snel en gemakkelijk het te monteren materiaal terugvinden in je project. Het gecapturde

materiaal wordt immers opgeslagen in bins of clips. Elk montageprogramma heeft

hiervoor zijn eigen terminologie maar de meeste programma's tonen je verschillende

ingeladen shots in kleine pictogrammen die je naderhand kan selecteren. Het is dus veel

gemakkelijker korte clips te gebruiken dan lange filmfragmenten waarin je de

geselecteerde delen wilt gebruiken.

3.3.5 Enkele vuistregels bij het monteren

1. Een film is een opeenvolging van beelden met een bepaald tijdsverloop. Een beeld

krijgt pas zijn betekenis in het geheel. De montage van een beeld is daarom altijd

afhankelijk van zowel het beeld dat ervoor komt als het beeld dat erna komt. Het is

dus heel belangrijk elk beeld in zijn geheel te bekijken.

2. Een 'goede' montage is een 'onzichtbare' montage. We willen hiermee zeggen dat de

kijker niet afgeleid mag worden door de opeenvolging van de beelden (tenzij dit voor

artistieke redenen zo bedoeld is). Men noemt dit de continuïteitsmontage. Zo'n

montage begint typisch met een ruim, algemeen beeld waarin alles gesitueerd wordt

(bv. het bureau waar een interview plaatsvindt), en zal daarna overgaan naar

beelden die closer zijn (bv. een close-up van de geïnterviewde), rekening houdend

met de camera-as (zie Beeld).

Tip : Inladen van het filmmateriaal

Het inladen van het beeldmateriaal gebeurt in realtime:

wanneer je een uur opname hebt, duurt het immers

een uur om het materiaal in te laden. Je blijf tijdens het

inladen best in de buurt van je computer. Indien er dan

iets misloopt, kan je steeds meteen opnieuw beginnen.

24

3. De lengte van een shot hangt af van het soort opname en van wat je met die

bepaalde sequentie wil bereiken. Een richtlijn is dat je een Long Shot zo'n 6

seconden aanhoudt, terwijl je een close-up beperkt tot 3 à 4 seconden.

4. Elke beeldovergang moet door de kijker als niet-storend ervaren worden: twee

beelden of geluid aan elkaar plakken, levert een harde las of cut op. Dit is zeker

niet storend. Bijna alle tv-programma's zijn op die manier gemonteerd. Een montage

wordt storend wanneer de montage een 'springend' beeld oplevert.

5. Een harde las kan vaak 'versoepeld' worden door het geluid van het tweede shot al

te laten beginnen tijdens het eerste shot. Nu de geluidslas voorloopt op de beeldas,

zorgt de continuïteit van het geluid dat de harde beeldovergang makkelijker

geaccepteerd wordt.

6. Een overvloeier (bv. dissolve of crossfade) pas je toe als je een rustige,

waardige, poëtische overgang wilt. Dit is ook te gebruiken voor een nadrukkelijke

overgang van plaats en/of tijd. Verder zijn er tientallen beelden geluidseffecten, die

met een beetje goede wil functioneel gebruikt kunnen worden. Beheersing is hier het

sleutelwoord. In ieder geval kost het veel tijd om uit te vinden hoe ze werken.

Daarnaast vraagt de computer meestal veel rekentijd (renderen) om die effecten tot

stand te brengen.

7. Een 'fade in' en 'fade out' zijn ook heel gebruikelijk: het programma begint in

zwart/stilte en vloeit over naar het eerste beeld/geluid en eindigt met een

overvloeier van het beeld naar zwart.

8. Als je een montageprogramma gebruikt met voldoende klanksporen, is het

aangeraden de klanken per soort op aparte sporen te monteren. Opgepast:

Stemmen lipsynchroon bijvoegen bij een spreker (dubben) is een zéér moeilijk en

een tijdrovend procedé (Bereid je opnames goed voor, ken je teksten).

25

9. Het gebruik van tekst (o.m. ondertitels): zet niet te veel tekst op een videopagina.

Lezen werkt erg vertragend in een videofilm. Stelregel voor video is maximaal 35

karakters op een regel. Bij video, weergegeven op het computerscherm, wordt dit

aantal beperkt tot 25. Let ook op het soort lettertype, de grootte en de kleur die je

gebruikt. Neem geen te fijn (rafelachtig) lettertype. De minimale grootte is 25,

meest gebruikte grootte is 32-36. Beperk je tot zwart/wit tinten en voorzie de tekst

van een schaduw om de leesbaarheid te vergroten. Let er ook op dat je binnen de

safe area van je beeld blijft, om er zeker van te zijn dat bij het bekijken van je

materiaal op een televisiescherm er geen informatie verloren gaat. Een tekst blijft

minimum 4 seconden en maximaal 7 seconden in beeld.

Voor het gebruik van ondertitels raden we het volgende aan: maximaal 35

karakters per regel en gebruik maximaal 2 regels. Laat de tekst niet doorlopen als er

een beeldwisseling plaatsvindt.

10. Indien je foto's wil toevoegen aan je montage, is het belangrijk dat je deze in een

landschapsformaat maakt. Anders ben je verplicht met gekleurde randen in je

montage te werken. Indien je beelden te hard trillen (interlaced), dien je ze eerst

door een fotobewerkingsprogramma te behandelen door er een de-interlace filter of

blur filter op te zetten. Op je computerscherm zal je het flikkeren van deze beelden

niet opmerken. Dit gebeurt pas als je je programma bekijkt op een televisiescherm.

11. Een laatste advies: een eerste montageversie van het programma duurt meestal te

lang. Beginnende videomakers hebben snel de neiging om veel te lange

programma's te maken (denk maar aan al die oeverloos saaie reisvideo's van de

buurman). Montage is de kunst van het weggooien: als een beeld - hoe mooi het

ook is - niet functioneert in de sequentie, moet het eruit.

26

3.4 Kiezen van trefwoorden en opstellen van een

informatiefiche

Bij elk filmfragment hoort ook een “informatiefiche” en een aantal “trefwoorden”.

Opdat gebruikers van BASO.tv gemakkelijk de juiste fragmenten zouden kunnen vinden,

is het van belang dat elk videofragment de juiste eigenschappen krijgt toegewezen en

een volledig ingevulde informatiefiche heeft!

3.4.1 Opstellen van een informatiefiche

Het sjabloon van de informatiefiche of

kijkwijzer kun je downloaden via de

Helpmodule. Het is belangrijk dat deze fiche

zo volledig mogelijk wordt ingevuld zodat het

fragment zo duidelijk mogelijk gekaderd

wordt voor de studenten of docenten die

materiaal zoeken op de site.

Hoe kun je deze de informatiefiche of kijkwijzer aanmaken?

Download de informatiefiche door te klikken op ‘help’ en ‘download sjabloon

informatiefiche’.

Kies een titel voor je videofragment.

Geef de informatiefiche dezelfde naam als je videofragment.

Vul volgende informatie in:

Titel: Plaats deze titel in de informatiefiche bij ‘titel’.

Lengte: De lengte van het fragment kan je aflezen op het

scherm wanneer het fragment wordt afgespeeld.

Auteur: Vermeld de naam van de auteur van het

videofragment.

Opnamedatum: Vermeld de opnamedatum van het videofragment.

Vak: Vermeld het vak van het videofragment (dit is

dezelfde naam als de categorie waaraan je het

fragment toewijst, zie ook 3.5.2.4).

Klas: Vermeld de klas waarin het videofragment werd

gemaakt.

27

Lesonderwerp: Vermeld het lesonderwerp van het videofragment.

Omschrijving fragment: Geef een korte omschrijving van wat er precies te

zien is op het videofragment. Deze omschrijving

komt overeen met de omschrijving die gegeven

wordt bij ‘Eigenschappen’ (zie ook 3.5.2.2)

Mogelijke verwerkingsopdrachten:

Vermeld hierbij enkele vragen die de studenten

aanzet tot reflectie over het fragment of over een

bepaald aspect. Er wordt steeds gestart met de

vraag “Welke basiscompetenties van de leerkracht

komen het meest aan bod in dit filmfragment?”

Basiscompetenties: Vermeld hierbij de basiscompetenties die het meest

van toepassing zijn op het fragment (3- à 4-tal).

3.4.2 Kiezen van trefwoorden

De trefwoorden kun je tijdens het uploaden ingeven (zie ook 3.5.2.1). Deze

trefwoorden zorgen ervoor dat een docent of student je filmfragment gemakkelijk kan

terugvinden. Bij de trefwoorden moet minstens het vak opgegeven worden. Daarnaast

kan bijvoorbeeld een werkvorm, een methode, een thema, een didactisch principe

interessant zijn. Op basis van deze trefwoorden zullen collega-docenten of studenten

filmfragmenten kunnen vinden die voor hen interessant zijn.

Om eenduidigheid te hebben bij de gekozen trefwoorden, werden volgende vuistregels

voorop gesteld:

1. Vermeld steeds het vak;

2. Vermeld de categorieën / albums waaraan het fragment werd toegekend (zie ook

3.5.2.4);

3. Vermeld eventueel bijkomende trefwoorden;

4. Vermeld de in de informatiefiche aangehaalde basiscompetenties.

Bijvoorbeeld:

aardrijkskunde, didactische werkvormen, evaluatie, reliëf, leraar als begeleider van leer-

en ontwikkelingsprocessen.

28

3.5 Uploaden van je videofragment, informatiefiche en trefwoorden op www.BASO.tv

3.5.1 Rechten ‘beheerder’ BASO.tv

Wanneer je videofragment, het toekennen van trefwoorden en de informatiefiche

afgewerkt is, kan je het materiaal op BASO.tv plaatsen of laten plaatsen. Niet iedereen

kan immers zomaar materiaal toevoegen aan BASO.tv. Hiervoor moet je ‘beheerders’

rechten hebben.

Er wordt naar gestreefd om in elke instelling één verantwoordelijke te hebben die de

fragmenten kan uploaden. Een eenvoudige aanvraag hiervoor stuur je naar AVNet /

Dienst Media en Leren van de K.U.Leuven, of kan bekomen worden via de ICT- of ICTO-

afdeling van je instelling.

3.5.2 Uploaden van het videofragment en de informatiefiche

Met het oog op een goede zoekfunctie, is het van belang dat elk videofragment de juiste

eigenschappen krijgt toegewezen en een volledig ingevulde informatiefiche heeft!

Uploaden kan op volgende manier:

Zorg voor een verbinding met het internet via een kabel, best vanop een account

met voldoende capaciteit (bijvoorbeeld het schoolnetwerk).

Log in via een beheerders account.

3.5.2.1 Uploaden van het videofragment

Ga naar het tabblad ‘upload’.

Kies het formaat van je videofragment.

Kies de video die je wil uploaden

Vul de eigenschappen van je video in (titel, bron, trefwoorden, beschrijving)

Bewaar je video

29

Tip : Back-up van je materiaal

Voorzie steeds een back-up van het videofragment en

de kijkwijzer op een server of externe harde schijf in je

eigen instelling. BASO.tv is nooit verantwoordelijk voor

het bijhouden van de originele fragmenten!

30

3.5.2.2 Toekennen van eigenschappen en trefwoorden

De eigenschappen en trefwoorden kunnen ook na het uploaden toegekend worden of gewijzigd worden.

Ga naar het tabblad ‘beheer’.

Kies het gewenste videofragment en klik hier eenmaal op.

In het scherm verschijnen drie streepjes. Klik hierop.

Klik op ‘Eigenschappen’.

Naam: Geef het videofragment een naam (zelfde naam als de

informatiefiche / kijkwijzer)

Bron: Voor de bron wordt steeds de naam van de instelling

gebruikt en de vestigingsplaats. Bijvoorbeeld: KHBO –

Brugge; KaHo Sint-Lieven – Sint-Niklaas

Kernwoorden: Hier wordt steeds (1) het vak vermeld, (2) de categorieën

waaraan het fragment werd toegekend, (3) bijkomende

trefwoorden en (4) de basiscompetenties. Bijvoorbeeld:

aardrijkskunde, didactische werkvormen, evaluatie, reliëf,

leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen.

Omschrijving: Geef een korte omschrijving van wat er precies te zien is op

het videofragment. Deze omschrijving komt overeen met de

omschrijving die gegeven wordt bij in de informatiefiche bij

‘Omschrijving fragment’ (zie ook 3.4.1).

31

3.5.2.3 Uploaden van de informatiefiche

Vorm je informatiefiche / kijkwijzer desgewenst om tot PDF-formaat.




Klik op ‘voeg kijkwijzer toe’.

Kies het gewenste bestand en laad op.

Verwijderen van een vorige informatiefiche:




Klik op ‘Eigenschappen’.

32

Klik op het rode kruisje om de vorige informatiefiche te verwijderen.

Ga verder met de hierboven vermelde stappen voor het uploaden van een nieuwe

informatiefiche.

33

3.5.2.4 Videofragmenten in de juiste categorieën plaatsen

Een nieuw album aanmaken:

- Ga naar het tabblad ‘beheer’.

- Klik op ‘nieuw album’ (onderaan de linker kolom)

- Start dit nieuw album steeds met ‘VAK-…’ of met ‘DID-…’.

Video’s in de juiste albums plaatsen


Klik in de linker kolom op ‘video’s’.

Klik een videofragment aan.

Versleep het videofragment naar één van de ‘albums’.

Herhaal dit totdat de videofragmenten zijn toegewezen aan de nodige ‘abums’.

34

Merk op: het videofragment blijft steeds beschikbaar vanuit ‘video’s’. Het wordt als het

ware gekopieerd en beschikbaar gesteld in de verschillende albums.



4.4 Artikel

Gebruik van interactieve digitale video in de lerarenopleiding 1

Gebruik van interactieve digitale video in de lerarenopleiding

Auteurs: Sander Van Acker1 – Steven Audenaert

2

Inleiding

Een interactieve video wordt omschreven als een multimediale leeromgeving die zowel

gebruik maakt van video als van computer (Fortkamp, 2002) . Het videomateriaal wordt

namelijk gepresenteerd via computer. De video is beschikbaar in segmenten en de

videobeelden zijn verbonden met andere presentatievormen zoals afbeeldingen en tekst. De

lerende kan middels een speciale interface de computer aansturen en zo de inhoud, het tempo

en de volgorde van de fragmenten van de presentatie kiezen. Daardoor wordt het mogelijk een

instructie aan te bieden die is toegesneden op de wensen en behoeften van het individu. De

mate waarin het videoprogramma interactief is, kan variëren.

Met digitale video kan je verschillende doeleinden nastreven:

1. Motiveren en oriënteren van de studenten voor de opleiding

2. Observational learning in het kader van vakdidactiek

3. Modelling

4. Reflectie op het eigen handelen

Bewust worden van het eigen handelen

Herkennen van gevolgen van eigen handelen

Motivatie tot veranderen van het eigen handelen

5. Evaluatie

Herkennen van de gemaakte progressie

6. Denken over het eigen beroep

7. In service training van docenten en mentoren over hoe studenten kunnen worden

begeleid.

Om deze te bereiken zijn uit onderzoek en literatuur allerlei faciliterende en remmende

factoren te achterhalen. Het gebruik van Interactieve Digitale Video heeft ook voor- en

nadelen ten opzichte van het observeren in de realiteit.

Met „BASO.tv‟ hebben de lerarenopleidingen in Vlaanderen een databank/videocommunity

ter beschikking waarop digitale opnames van lesfragmenten te bekijken zijn en gepost kunnen

worden. De site met online databank werd ontwikkeld door Avnet en invulling gegeven door

KaHo Sint-Lieven en KHBO binnen het School of Education-project BASO.tv (SoE2008-15).

De site wordt gebruikt om de video‟s van lesfragmenten te verspreiden naar eigen studenten

en/of collega-docenten van de eigen of van andere opleidingen van de School of Education.

Een cruciaal aspect bij het gebruik van deze databank is de toelichting bij de manier waarop al

dit materiaal gebruikt kan worden binnen een lerarenopleiding. De site kan op verschillende

manieren gebruikt worden. Enerzijds kunnen bestaande filmfragmenten opgezocht en

gebruikt worden om de lessen (vak)didactiek te verrijken. Deze video kan bijvoorbeeld door

studenten individueel geanalyseerd worden of als voorbeeld gebruikt worden door de

vakdocent in de lessen vakdidactiek PO. Anderzijds kunnen (vak)docenten opdrachten geven

aan de studenten om zelf filmfragmenten te ontwikkelen. Hierbij kan zowel gewerkt worden

aan de multimedia-competenties van de studenten als aan hun vakdidactische competenties.

Het resultaat van deze oefening kan op de site geplaatst worden zodat het fragment ook door

1 Sander Van Acker Opleidingshoofd PBO Secundair Onderwijs Tel. +32 (0)3 780 89 04 (direct)

[email protected] http://www.kahosl.be KAHO Sint-Lieven Hospitaalstraat 23 9100 SINT-NIKLAAS 2 Steven Audenaert Lerarenopleiding Secundair Onderwijs Lector Pedagogische Wetenschappen

[email protected] http://www.kahosl.be KaHo Sint-Lieven Hospitaalstraat 23 9100 SINT-NIKLAAS

mailto:[email protected]

http://www.kahosl.be/

mailto:[email protected]

http://www.kahosl.be/


andere docenten of studenten kan gebruikt worden. Daarnaast kunnen de studenten ook de

opdracht krijgen om zichzelf te filmen tijdens de stage. Op basis van dit filmmateriaal kan de

zelfreflectie gebeuren of/en kan een eigen filmfragment ontwikkeld worden waarbij een

methode, een werkvorm, een lesmoment , een basiscompetentie belicht wordt. Deze

filmfragmenten kunnen dan ook weer op de site geplaatst worden en door andere docenten

gebruikt worden in de colleges (vak)didactiek.

In dit artikel geven we een voorzet hoe er met beeldmateriaal kan worden omgesprongen.

1. Oriëntatie op en motivatie voor het beroep

Voor een lerarenopleiding is de motivatie van een student om leraar te willen worden en het

kennen van die motivatie van onmiskenbaar belang. Wat drijft iemand ertoe om uit het scala

aan beroepsmogelijkheden juist het leraarsberoep te kiezen? De eerste en fundamentele

opleidingsactiviteit is daarom het leren kennen van en reflecteren op de motivatie om leraar te

willen worden. Deze reflectie is primordiaal voor opleiders, maar is ook van belang voor de

studenten . De expliciete motivatie van de student voor het leraarsberoep is richtingbepalend

voor de opleiding.

Tal van opleidingen bieden een eerste oriëntatie op het leraarsberoep in de vorm van een

module waarin je kan nagaan of het leraarsberoep iets voor je is. Deze oriëntatie bestaat uit

een twee complementaire componenten . Een praktijkcomponent waarin je aan den lijve

kennismaakt met het functioneren als leraar in een school en een theoretische component op

gebied van kennisoverdracht, vakdidactiek en pedagogiek. De beroepspraktijk is hierbij

ongetwijfeld de belangrijkste component gedurende de opleiding. Die beroepspraktijk is

tegelijk het beroepsperspectief voor de student.

Deze praktijkcomponent is mogelijks helemaal of gedeeltelijk te vervangen door opgenomen

beelden. Aan de hand van zogenaamde „trigger video‟s kan een student besluiten of hij voor

een verdere opleiding tot leraar wilt kiezen.

Deze trigger video‟s tonen de verschillende mogelijkheden van het beroep. De beelden zijn

gemonteerd als documentaires of „docucases‟ waarbij de aandacht wordt gevestigd op

belangrijke aspecten zoals de lesopbouw, leerlingen gelegenheid geven om bijdrage te

leveren, een oudercontact, een moeilijk gesprek,. .. De beelden moeten up to date zijn om

geen averechts „ouwbollig‟ effect te bekomen. Ook de emotionele aspecten van het beroep

mogen aan bod komen. Jonge leraars die vertellen hoe zij sommige situaties beleven, welke

ambities zij hadden en hebben, bieden identificatiemogelijkheden voor de beginnende

studenten ( Brouwer, 2007) . Ze bieden levensechte aanknopingspunten om verwachtingen en

angsten van startende studenten bespreekbaar te maken. Op deze wijze kunnen in eerste

instantie subjectieve onderwijstheorieën en later ook het professioneel zelfverstaan van de

leraar in spé besproken worden.

2. Observational learning

Elke competentiegerichte opleiding, zij het de opleiding tot schilder, arts of leraar, bestaat uit

een praktijkcomponent en een theoriecomponent. Daarom spreekt men van geïntegreerde

opleidingen. Sommige opleidingen splitsen beide componenten waarbij dan de

theoriecomponent voorafgaat aan de praktijkcomponent.

In de praktijkcomponent komen ook steeds de aspecten „observational learning‟,

„experiencing‟ en „reflecting‟ aan bod.


In een geïntegreerde lerarenopleidingen met vanaf het begin een uitgesproken

praktijkcomponent is het aspect ‘observational learning’ aanvankelijk belangrijker dan

„experiencing‟.

In het kader van de stappen die men moet zetten voor het verwerven van competenties op

gebied van (vak)didactiek en opvoeding is het belangrijk om de student te confronteren met

de rijke en complexe leeromgeving die het onderwijs is. Een authentieke leeromgeving

verhoogt de mogelijkheid tot interactie en is georiënteerd op praktijkproblemen. De

authenticiteit heeft zowel te maken met de realiteit zelf als met de ervaringswereld van de

ontvanger en de geloofwaardigheid van de reële situatie. ( Brouwer, 2007) Met de graad van

realisme stijgt de kans dat de studenten de relevantie gaan zien van de aangeboden

(vak)didactische theorieën die men tijdens de opleiding krijgt aangeboden.

De cognitieve ontwikkeling en gedragsveranderingen van de student zijn gebaseerd op het

gedrag van anderen in een gelijke situatie, wat de kern vormt van het observationeel leren.

Het is van belang om de complexiteit en subtiliteit aan te geven en te verhelderen. Eerst moet

men observeren hoe leerkrachten het leren van leerlingen bevorderen en dan observeren hoe

leerlingen leren door de gebruikte strategieën van de leraar. De aandacht moet gaan op de

nauwe samenhang van het gedrag van de leraar en de acties van de leerlingen.

„Observational learning‟ en reflectie vormen samen een methode die reeds jaar en dag in de

lerarenopleiding gebruikt wordt. Studenten wonen in kleine of grote groepen een les bij

samen met de begeleidende (vak) docent en bespreken naderhand de situatie. Het gebruiken

van video biedt voor ‘observational learning’ heel wat meerwaarde. De mogelijkheid om

het juiste fragment te selecteren, om een fragment te herbekijken, om in te zoomen op of

langer stil te staan bij bepaalde details zijn een onmiskenbaar voordeel van de video-opname

ten opzichte van de reële situatie. (Brouwer, 2005) Het gebrek aan echtheid beperkt de

mogelijkheid van de kijker om zelf te bepalen waarop de aandacht wordt gevestigd,

vermindert het beklijven van de ervaring en de kracht van de observatie.

Videobeelden primeren op beschreven voorbeelden of puur aangehaalde voorbeelden die elke

student voor zich moet herinneren. Volgens Dekeyser en Shuwer (2005) bezitten realistische

videobeelden een sterke specificiteit of „ondubbelzinnigheid‟ die leidt tot een eenduidige

interpretatie. Duffy en Jonassen( 1992) benadrukken het belang van video‟s en de

aansluitende authenticiteit. Het maakt het makkelijker om informatie meer motiverend te

maken omdat situaties, personen en handelingen concreter en interessanter gemaakt kunnen

worden als ze gepresenteerd worden in een video in plaats van ze louter in beschreven

voorbeelden aan te bieden. Tevens kan de complexiteit van bepaalde situaties moeilijk in

woorden beschreven worden. McNamara, McManara, Miller & Brandsford (1991) stelden

vast dat studenten zich beter kunnen concenteren en makkelijker een mentaal model kunnen

vormen van de situatie als ze de stof via een video aangeboden krijgen.

Videobeelden dragen bij tot het creëren een krachtige leeromgeving, wat kenmerkend is voor

een constructivistische onderwijsvisie (Grabinger, 1996)

Een krachtige leeromgeving wordt door Simons,Linden en Duffy (1999) omschreven als : „het

leren wordt gesitueerd in een concrete context, waarbij de authenticiteit van die context zo

hoog mogelijk is. Zo worden lerenden uitgedaagd om samen met anderen actief te leren met

een duidelijk zicht op de functionaliteit van het leren en het geleerde‟. Hiermee wordt leren

een actief constructief proces in een rijke context. De video-opnamen binnen BASO.tv

vormen een dergelijke context die het leerproces van individuën ondersteunt. Het binnenhalen

van de externe omgeving in de leeromgeving vormt hierbij een krachtig element.


Reflecteren op de geobserveerde situatie is essentieel bij dit leren via observatie. Samen

nadenken over de beste handelingsstrategie in de klas, terugblikken op de situatie, problemen

vaststellen en analyseren leidt tot een actieve en onderzoekende houding bij de student.

Onderwijs is geen rigide juist of fout situatie maar een open en flexibel gebeuren. Het is

belangrijk om niet alleen in te gaan op wat de leraar in de situatie „doet‟ maar ook aan de orde

stellen wat „andere mogelijke acties hadden kunnen zijn om met de situatie om te gaan‟. Dit

formuleren van verschillende alternatieven wordt door de Nederlandse onderwijskundige F.

Korthagen in zijn reflectiecyclus sterk benadrukt (Korthagen, e.a. 2002). Rowley en Hart

(1996) verwijzen in hun werk naar Schön die het uitwisselen van ervaringen en het bijhorende

reflecteren op de beste handelingsstrategie omschrijft als „reflective practice‟. Diezelfde

Schön geeft echter ook aan dat de kracht van videofragmenten ligt in het creëren van de

mogelijkheid tot vrije exploratie waarbij niet naar één centrale oplossing centraal staat. Hij

beschrijft deze exploratieruimte als de „indeterminant zone of professional practice.‟

Tijdens het observeren van een onderwijssituatie komen studenten tot een idee over hoe

(vak)didactiek in elkaar zit. Kersting (2005) bevestigt de vaststelling dat videofragmenten

bijdragen tot een positieve relatie tussen vakdidactische analyse en de groei van

onderwijzend handelen. Kersting spreekt binnen dit kader van “lesson analysis ability.

Via reflectie en uitwisseling van ideeën komen studenten op een inductieve manier tot de

theorie. Studenten en docenten wisselen van mening in dialoog die gestimuleerd wordt door

de ervaringen die zij allen hebben opgedaan in de geobserveerde les. Een goede relatie tussen

docent en studenten en wederzijds vertrouwen in de „goede bedoelingen‟ van de ander zijn

nodig om een open en leerrijke discussie te ontwikkelen.

De cognitieve multimediatheorie stelt dat de densiteit van de informatie die in goed

geselecteerde videobeelden aanwezig is tegelijk de sterkte en de zwakte van het medium

vormen. Dekeyser en Schuwer (2005) omschrijven densiteit als de hoeveelheid informatie die

een eenheid in de representatievorm omvat. Tekeningen bezitten bijvoorbeeld een grotere

densiteit dan teksten, ze drukken een grotere hoeveelheid informatie uit dan teksten. Een

beeld schetst een hele situatie waar je met een tekst veel meer tijd en ruimte voor nodig zou

hebben. De meeste videofragmenten, bijvoorbeeld binnen baso.tv, bezitten dan ook een hoge

vorm van densiteit: ze bestaan uit auditieve informatie, grafische informatie en visuele,

bewegende informatie. Het gevaar met een te hoge densiteit van informatie is dat niet alle

informatie kan worden opvangen of de essentie ervan wordtingezien. Men spreekt hierbij ook

wel van het fenomeen van „cognitive load‟ ofwel het gegeven dat mensen bij een complexe

visueel-auditieve presentatie zoals een opname van een les gemakkelijk het overzicht kwijt

geraken.

De multimediale theorie beschrijft een aantal wetenschappelijk onderzochte principes over de

manier waarop de informatie optimaal wordt aangeboden in een video. Het

„multimediaprincipe‟ stelt dat informatie best via verschillende zintuiglijke kanalen wordt

aangeboden. Volgens het „temporal contiguity‟ principe gebeurt dit best gelijktijdig en daarbij

beter in de combinatie beeld en geluid dan beeld waarover een andere tekst wordt over

gesproken of getoond (modaliteitprincipe). Binnen het visuele kanaal is het belangrijk om de

tekst en het beeld ook dicht bij elkaar te houden, zoals bij onderschriften (spatial contiguity

principe). Door binnen het project van BASO.tv alle videofragmenten te ondertitelen én een

korte beschrijving of abstract naast het fragment te plaatsen, wordt er ingespeeld op de kracht

van deze principes.

De multimediatheorie, tenslotte, bepaalt dat overbodige info vermeden moet worden omdat

dit het werkgeheugen van de kijker belast én vertraagt en de verdere verwerking van de

informatie bemoeilijkt (redundantieprincipe). Tabbers (2004) bevestigt deze theorie. Binnen


de ontworpen databank van beelden in BASO.tv werd daarom gekozen om extra informatie

en bijhorende verwerkingsopdrachten in een pdf-document toe te voegen. Gebruikers van de

website kunnen zelf kiezen of ze dit document raadplegen.

De reflectie op de video‟s m.b.t. concrete klassituaties biedt de mogelijkheid tot probleem

gebaseerd leren. Door de kritische analyse van concrete klassituaties en op de casus

gebaseerde discussies, kan een stijgend bewustzijn van lesgeven bevorderd worden voor de

individuele student (Krammer & Ratzka, 2006). De resultaten van verschillende

onderzoeksstudies met universiteitsstudenten en studenten in de lerarenopleiding (Petko en

Reusser, 2005) waarbij videocases gehanteerd worden, tonen positieve effecten en

demonstreren het cruciale belang van de eenvoud van het leerplatform, de technische

ondersteuning en het ontwerp van de taken (Petko, Reusser, Krammer, Hugener en Noetzli,

2003).

Observational learning via video vergroot zijn mogelijkheden sterk als het videomateriaal

zowel face to face als online aanspreekbaar is. Bij online digitale video bestaat de

mogelijkheid om naast het leren in het lokaal met contactonderwijs studenten individueel

aangepast en vanaf eender welke computer aanspreekbaar te maken: leren via

afstandsonderwijs. Om het leerproces bij online digitale video te optimaliseren zijn enkele

technische, inhoudelijke en didactische voorwaarden vereist.

Technisch is het noodzakelijk dat het digitale leerplatform eenvoudig aanspreekbaar en

toegankelijk is, dat er technische ondersteuning is bij problemen, dat de bestudeertijd

onbeperkt is en dat de laadtijd van videomateriaal erg kort wordt gehouden.

Inhoudelijk moeten de videofragmenten eenvoudig selecteerbaar zijn met een goede en

duidelijke classificatie en een handig trefwoordenzoeksysteem.

Didactisch is er nood aan goede kijkwijzers of infofiches die een kader schetsen voor het

geïsoleerd fragment. In het project van BASO.tv werden deze aspecten geïntegreerd in functie

van de mogelijkheid tot reflecteren op de beelden, liefst in samenwerking met andere

studenten en docenten. Dergelijke kijkwijzers vermijden tevens een aantal waarnemings –en

interpretatiefouten, zoals “fundamental attribution errors”. Degelijke fouten verwijzen naar de

neiging om bij het verklaren van andermans gedrag de situationele factoren te onderschatten

en de persoonlijke factoren te overschatten. Persoonskenmerken komen bij het bekijken van

visuele situaties zoals bij videobeelden sneller tot stand en zijn stabieler dan de aspecten met

betrekking tot het didactisch handelen. Steunend op de vaststelling dat deze didactische

aspecten voor verandering vatbaar zijn én dat men zonder geconstrueerde kijkinstructies de

aandacht zal richten op aspecten die men vanuit de eigen achtergrond belangrijk vindt, zijn

kijkwijzers zeker fundamenteel. Dergelijke kijkwijzers verhogen de kans tot een toenemend

inzicht in het onderwijsleerproces (Zhou 2004).

De video’s maken het mogelijk om te vertrekken én terug te gaan naar een

aanschouwelijke basis. Op deze manier kan er maximaal gebruik gemaakt worden van het

concrete niveau. Geen pratende docent, maar eerder een beeldverslag van een gebeurtenis met

realistisch beelden klankmateriaal. De video-opnamen zorgen ervoor dat situaties binnen in

de klas worden gebracht zodat men ervaringen kan opdoen waarvan het niet mogelijk is om

ze zonder video te ervaren( Fortkamp 2002).

Het samen opbouwen van kennis sluit sterk aan bij een cultuurhistorische of

constructivistische leertheorie zoals Vygotsky, Leont‟ev en Gal‟perin deze onderkend

hebben. De kern van deze constructivistische benadering bestaat uit de drie eenheid van het

handelen van de lerende, de leraar en de leerstof. Het eigen maken van de kennis gebeurt

hierbij door het samen construeren (Jonassen, et al 1999).


3. Modelling

Alhoewel modelling op het eerste zicht lijkt op „observational learning‟ gaat het bij leren door

modelling veel meer over het opnemen van „welbepaald‟ gedrag in het eigen repertoire door

virtuele oefening terwijl men een model bestudeert. Bij observational learning gaat het meer

over didactische inzichten en verbanden die worden geleerd (Brouwer, 2005).

In de skill approach bij modelling worden de vaardigheden best in hanteerbare proporties

gepresenteerd in functie van een optimale vaardigheidsverwerving. Hierbij is het belangrijk

dat het voorbeeldgedrag duidelijk in stappen wordt uitgelegd en ook schematisch wordt

onderbouwd.

Men heeft onderzocht welke modellen het meest effectief zijn bij modelling. Een drietal

overwegingen komen aan de orde. Het model biedt maximale mogelijkheden tot identificatie.

Een student die het gedrag presenteert in plaats van de docent of een ideaalmodel is hier meer

opportuun. Een tweede overweging gaat over het „coping‟ aspect. Het model is lerend zoals

de student. Hier is het goed om naast geschikte ook minder geschikte modellen aan te bieden.

Het gaat dus niet over blindelings kopiëren maar over het systematisch nadenken over het

modelgedrag. Toch biedt ook het mastery model het voordeel dat de student het perfecte

gedrag ziet en dit op imaginaire manier kan oefenen.

Zowel „live‟ voorbeelden als op video opgenomen voorbeelden kunnen gebruikt worden voor

modelling en dit best in combinatie. Live voorbeelden verhogen in sterke mate de motivatie

om het gedrag te reproduceren, zeker als de imitatie in groep gebeurt. Het streven naar

conformiteit is een sterke motivator. Online digitale video met modelvoorbeelden bieden dan

weer veel meer vrijheid en mogelijkheid tot imaginaire en reële replicatie. De aandacht

voor de gemodelleerde handelingen is veel meer gefocust bij online digitale video, zeker als

hier ook nog allerlei technologische mogelijkheden aan toe zijn gevoegd, zoals vertragen en

versnellen van beelden, inzoomen, stopzetten en herhalen van beelden. De omstandigheden

tijdens het kijken voor de kijker zijn natuurlijk afhankelijk van de kijker zelf.

De demonstratieve functie van modelvideo‟s leidt in principe tot het stap voor stap imiteren

van het rolmodel door de studenten. Binnen de lerarenopleiding zullen de aanstaande leraren

veelal zelf gaan bepalen in hoeverre zij het hetzelfde gedrag willen aanwenden in een

dergelijke situatie. Niet blindelings kopiëren van gedrag, maar er systematisch over nadenken

en keuzes maken, moet veelal bevorderd worden.

Liu (2005) stelt dat de modelling video‟s tegemoet komen aan de leerbehoeften van de

studenten omdat de impliciete ideeën, werkwijzen, … van de docenten expliciet gemaakt

worden in dergelijke video‟s.

4. Reflectie op het eigen handelen

Het belang van zelfreflectie binnen de lerarenopleiding wordt door Hershkowitz en Schwarz

(1999) beschouwd als cruciaal binnen het ontwikkelingsproces van de student leerkrachten.

Aansluitend bij de schematheorie van leren (Anderson, 2005), stelt men vast dat een individu

een mentaal model construeert steunend op de voorafgaande ervaring van de eigen persoon.

In lijn met deze gedachte, stellen onderzoekers binnen het domein van onderwijskunde dat het

stimuleren van de student tot zelfreflectie na hun praktijkactiviteiten de opbouw van een

persoonlijk mentaal model bevordert. Tevens is deze reflectie positief voor de persoonlijke

groei en ontwikkeling. Seidel (2005) gaat nog een stapje verder en stelt dat het bekijken van


de eigen lessen (self-viewing) een sterkere impact kan hebben dan het bekijken van andere

lessen (other-viewing).

Reflectie bestaat uit verschillende componenten : het bewust worden van het eigen handelen,

het herkennen van gevolgen van eigen handelen en de motivatie tot veranderen van het eigen

handelen.

Vooraleer iemand tot een gedegen zelfreflectie kan komen is er vaak eerst een lange periode

van feedback aan vooraf gegaan. Feedback op didactisch handelen van de student beoogt

het verhogen van het bewustzijn over zijn gedrag, de gevolgen van zijn gedrag op de

leerlingen en het verhogen van de motivatie om het eigen gedrag aan te passen. Bij goede

feedback mag de afstand tussen geprojecteerde beeld door diegene die feedback geeft en

het zelfbeeld niet te groot zijn opdat de student de motivatie zou vinden om het zelfbeeld en

het ideaalbeeld aan te passen.

Video-opnamen van de eigen praktijk heeft in eerste plaats veelal een functie van „self-

assessment‟. Via de videofragmenten wordt men zich bewust van zijn eigen handelen en de

consequenties. De fragmenten werken op deze manier verhelderend en confronteren de

studenten met hun eigen handelen en gedrag. Deze self assessment kan plaatsvinden

zonder tussenkomst van een begeleider of docent.

Een tweede functie van de opnamen is het vergroten van de motivatie: door te kijken naar het

eigen gedrag worden impulsen gegeven aan de studenten om te werken aan het eigen

didactisch handelen. Het grote voordeel van deze videofragmenten is dat deze beelden

ongefilterd zijn. Reflecteren op basis van herinneringen brengt het risico met zich mee

dat de herinneringen positief vertekend zijn (Fortkamp , 2002).

Blasco M., e.a (2008) omschrijven deze reflectie op het eigen handelen als een proces van

zelfconfrontatie waarbij studenten de kloof ervaren tussen de eigen beleving en de reacties in

de omgeving. Fuller en Manning (1973) concluderen dat men via deze zelfconfrontatie tot

gedragsverandering komt, groter wordt naarmate het leerdoel precies is geformuleerd, de

bereidheid aanwezig is om zijn eigen gedrag te “de-automatiseren” en zich voor

gedragsverandering in te spannen.

Op een didactische handeling volgt feedback. Na deze feedback zou nog een stap van

zelfreflectie moeten volgen welke leidt tot de aanpassing van zowel het zelfbeeld, „wat kan

ik‟, als een lichte aanpassing van het ideaalbeeld, „wat wil ik kunnen – zijn‟. Bij de

voorbereiding tot en de uitvoering van een nieuwe didactische handeling wordt rekening

gehouden met het aangepaste zelfbeeld en ideaalbeeld. Daarna start de cyclus opnieuw van

voorbereiden – handelen – feedback – zelfreflectie, totdat de student uit zichzelf een

diepgaande zelfreflectie uitvoert zonder tussenstap van feedback. Van belang is dat studenten

met behulp van een eigen opname zodanig concrete feedback ontvangen dat zij voor

henzelf waardevolle aanknopingspunten vinden om hun gedrag te veranderen.

Opnames maken van de praktijk van studenten en deze opnames gebruiken voor feedback en

zelfreflectie, biedt grote voordelen. Er kan gesproken worden op basis van de waargenomen

realiteit in plaats van op basis van herinneringen, die vaak vertekend zijn door emoties,

veronderstellingen en veralgemeningen. Het is veel beter mogelijk om te kijken naar de

gevolgen van de handelingen van de leraar bij de leerlingen als daar echt op gefocust wordt in

een video dan in een reële situatie waar de focus van zowel student als begeleider, in een

‟trainingsfase‟ bijna steeds op het gedrag van de lerende student zelf ligt.

Opnames tijdens het werken in de praktijk zijn lineair en ongestructureerd. De beelden zijn

dus ongefilterd.


Men moet oppassen om opnamen van één specifieke student voor een hele groep te

gebruiken. Een stevige begeleiding van een docent is onontbeerlijk.

In functie van de fase van de reflectie stelt men andere vragen bij de videofragmenten (Chan,

2003):

Interpreterende vragen: Begrijp ik wat er gebeurt? (comprehension)

Waarderende vraag: Ben ik er het mee eens? (acceptance versus rejection)

Beoordelende vraag met betrekking tot de didactische waarde: Welke didactische

meerwaarde biedt dit ons? (connection)

Beslissingsgerichte vragen met betrekking tot de eigen intenties tot onderwijzend

handelen : Wil ik dit ook zo doen? (desire tot action)

5. Formatieve en summatieve evaluatie

In het kader van evaluatie, zowel formatieve als summatieve evaluatie, is het belangrijk dat de

student zelf inzicht krijgt in welke mate hij zich ontwikkelt in de richting van het gewenste

gedragspatroon. Eigenlijk is het herkennen bij zichzelf van de gemaakte progressie de

cruciale stap. Op het einde van de opleiding doet de student van een lerarenopleiding aan

„self modelling‟. De studente structureert de opgenomen beelden zodanig dat hij gedrag of

handelingen van zichzelf toont die dichtbij het gewenste gedrag komen. De student maakt

inzichtelijk dat hij bezig is zich te ontwikkelen in de richting van het gewenste

gedragspatroon. Hij probeert aan zijn ideaalbeeld te voldoen. Het feit dat een student de

deelhandelingen van een complexe handeling reeds beheerst, werkt motiverend (Fortkamp,

2002).

De video fungeert op deze manier als evaluatie-instrument waarbij de aandacht verschuift van

een externe beoordeling van een momentopname naar de analyse van het leerproces die de

student heeft doorlopen. De student wordt geconfronteerd met de eigen vorderingen en

ontdekt in welke mate de vooropgestelde doelen bereikt zijn. De desbetreffende onderwerpen

(de basiscompetenties van een beginnende leraar) worden gekoppeld aan beschikbaar

beeldmateriaal, waardoor de evaluatie wordt ervaren als een geïntegreerd element van het

leerproces (Fortkamp, 2002).

Het gebruik van zelf gemaakte video-opnames biedt de student de kans een selectie van beste

voorbeelden te maken. De student duidt het gedrag en de interpretatie ervan in het kader

van de te verwerven competenties. De beelden moeten representatief zijn voor iemands

gemiddelde en/of beste kunnen. De gehanteerde videofragmenten in het kader van een

dergelijke „high stakes‟-assessment moeten voldoen aan hoge eisen (Cooper & Ryan 2007).

6. Denken over het eigen beroep

Het bestuderen van voorbeelden van lessen en acties die een leraar neemt, zal bij de student

verschillende processen oproepen die te maken hebben met waarnemen en het denken over

het eigen beroepsmatig handelen. Deze processen zijn niet alleen bewust maar ook half en

helemaal onbewust. De reële en videovoorbeelden die voorgeschoteld worden hebben plaats

in een context. Als deze context zich telkens afspeelt in theoretische lessen in homogeen

„witte‟ klassen, ontwikkelt de student „onbewust‟ een idee dat dit de norm is in het onderwijs.

De lerarenopleiding zal doelgericht erg gevarieerde videobeelden moeten inzetten zodat er

een leerarrangement wordt gerealiseerd dat de authentiek onderwijswereld weerspiegelt.

7. Inservice training van docenten en stagementoren over het begeleiden van

studenten


In een geïntegreerde lerarenopleiding wordt de begeleiding van de studenten tijdens hun

praktijkcomponent gedragen door zowel docenten van de hogeschool als mentoren van de

stagescholen. In de initiële lerarenopleiding wordt weinig aandacht besteed aan

mentorenvorming. Nochtans worden van deze mensen veel pedagogische competenties

verwacht. Zij moeten vaardigheden bezitten om onderwijssituaties te observeren en te

analyseren en gepaste feedback te geven op een motiverende manier.

Samen bespreken van videobeelden biedt grote voordelen hierbij, te vergelijken met de

voordelen bij het „observational learning‟.

Conclusies

De ontwikkeling van een databank met beeldfragmenten is geen eenvoudige opdracht en

vereist een team waarbinnen technische, inhoudelijke, organisatorische en didactische kennis

en kwaliteiten samenkomen. (Pouw, C.L.M. (1996). Binnen het BASO.tv.-project waren

verschillende actoren betrokken, studenten, onderwijskundigen, vakdocenten én AVNet

K.U.Leuven die een uitgebride expertise bezitten in multimediaproductie en -systemen.

In functie van een verdere disseminatie en integratie van de beeldbank binnen de Associatie

K.U.Leuven zal de komende tijd nog verder geïnvesteerd worden in het sensibiliseren van alle

betrokken met betrekking tot de meerwaarde van deze beeldbank: zowel de studenten, de

docenten als het management moeten voordeel hebben bij het gebruik van deze databank.

Zoals in de inleiding werd aangegeven kunnen videoopnames verschillen in de manier waarop

ze interactiviteit inbouwen. Het ontwikkelde BASO.tv-project zou nog verder ontwikkeld

kunnen worden op het vlak van deze interactieve component. Het realiseren van „virtual

communities of learning‟ waarbij het delen, onderzoeken en bediscussiëren van deze

praktijksituaties centraal komen te staan. Op deze manier komt men tot een vorm van leren

die in de literatuur wordt benoemd als „supported collaborative learning‟ of CSCL.(Donnel,

2000). Deze vorm van leren kenmerkt zich door een combinatie van visueel leren en

samenwerkend leren (al dan niet op afstand) gebruikmakend van de kracht van het het

beschikbare videomateriaal.

Literatuurlijst

Brouwer, N. (2007). Verbeelden van Onderwijsbekwaamheid: een literatuurstudie naar het

gebruik van digitale video ten behoeve van opleiding en professionele ontwikkeling van

leraren. Heerlen: Ruud de Moor Centrum Heerlen.

Anderson, J.R (2005). Cognitive psychology and its implications (6th

edition). New York:

Worth in Cheung Kong, S., Shroff.,H.R., Keung Hung,H. ( 2009) A web enabled video system

for self reflection bystudent teachers using a guiding framework. Australian Journal of

Educational Technology. 2009, 25(4), 544-558.

Blasco,M., Fenollosa, M.L., Garcia, E., Sanchis, P., Tortajada, L.A. Video recording in

university teacher training: benefits and limitations. International journal of education and

information technologies. Issue 1, Volume 2, 2008.

Chan, Y.K.P. (2003). A Qualitative Study of Teachers‟ Cognitive Activities when Interactin

with Video Etnography. Provo, Utah: Brighman Young University.

Cheung Kong, S., Shroff.,H.R., Keung Hung,H. ( 2009) A web enabled video system for self

reflection bystudent teachers using a guiding framework. Australian Journal of Educational

Technology. 2009, 25(4), 544-558.


Cooper ,J.M., Ryan,K. (2007). Those who can, Teach. Wadsworth:Cengage Learning

Academic Resource Center.

Dekeyser, H. en Schuwer, R. (2005). Ontwikkelen van kennisbanken en digitale

leermaterialen. Working paper Ruud de Moorcentrum, Open Universiteit Nederland, Heerlen.

D‟haese, I., Valcke,M. Digitaal leren: ICT-toepassingen in het hoger onderwijs. Tielt:

uitgeverij Lannoo.

Duffy, T.M & Jonassen, D.H. (1992). Constructivism and the Technology of Instruction: A

Conversation. In R. Punt, Didiclass: videocasussen in de lerarenopleiding geëvalueerd.

Scriptie in het kader van de opleiding Onderwijskunde.

Korthagen, F., Koster, B., Melief, K & Tigchelaar, A. (2002). Docenten leren reflecteren:

Systematische reflectie in de opleiding en begeleiding van leraren. Soest: Nelissen

Fortkamp,J. (2002) Leren reflecteren in beeld. Literatuuronderzoek naar de rol van video en

reflectie in de opleiding tot leraar basisonderwijs. Twente: Universiteit Twente.

Fuller, F.F., & Manning, B.A. Self-confrontation Reviewed: A conceptualization for Video

Playback in Teacher Education. In Brouwer, N. (2007). Verbeelden van

Onderwijsbekwaamheid: een literatuurstudie naar het gebruik van digitale video ten behoove

van opleiding en professionele ontwikkeling van leraren. Heerlen: Ruud de Moor Centrum

Heerlen.

Grabinger, R.S. (1996). Richt Environments for Active Learning. In D.H. Jonassen (ed.)

Handbook of Research for Educational Communitiets and Technology. New York: McMillan.

Hershkowitz,R. & Schwarz, B. (1999) in Cheung Kong, S., Shroff.,H.R., Keung Hung,H. (

2009) A web enabled video system for self reflection bystudent teachers using a guiding

framework. Australian Journal of Educational Technology. 2009, 25(4), 544-558.

Jonassen, D.H., Peck,K.L, Wilson, B.G.. (1999). Learning with technology: A constructivist

perspective. Prentice Hall.

Kersting, N (2005) in Brouwer, N. (2007). Verbeelden van Onderwijsbekwaamheid: een

literatuurstudie naar het gebruik van digitale video ten behoeve van opleiding en

professionele ontwikkeling van leraren. Heerlen: Ruud de Moor Centrum Heerlen.

Krammer,K., Ratzka,N., et al. Learning with Classroom Videos: Conception and first results

of an onlin teacher-training program. ZDM 2006 Vol 38 (5).

Liu, T.-C. (2005). Web-based Cognitive Apprenticeship Model for Improving Pre-service

Teachers‟ Performances and Attributes towards Instructional Planning: Design and Field

Experiment. In Brouwer, N. (2007). Verbeelden van Onderwijsbekwaamheid: een

literatuurstudie naar het gebruik van digitale video ten behoeve van opleiding en


McNamara, T.P.,Miller,D.L. & Brandsford, J.D.(1991). Mental model and reading

comprehension. In R. Punt, Didiclass: videocasussen in de lerarenopleiding geëvalueerd.

Scriptie in het kader van de opleiding Onderwijskunde.


Petko, D en Reusser, K. (2005) in Krammer Krammer,K., Ratzka,N., et al. Learning with

Classroom Videos: Conception and first results of an onlin teacher-training program. ZDM

2006 Vol 38 (5).

Petko,D., & Reusser, K. (2005). Praxisorientiertes E-learning mit Video gestalten. In

Brouwer, N. (2007). Verbeelden van Onderwijsbekwaamheid: een literatuurstudie naar het



Pouw, C.L.M. (1996). Multimedia, heel gewoon. De realiteit van multimedia in het onderwijs.

In: Geloven, van, M.P. & Pilot, A. (1996) Multimedia in het hoger onderwijs. Groningen:

Woltersgroep Groningen bv.

Rowley, J.B. & Hart, P.M (1996). How video case studies can promote reflective dialogue.

Educational Leadership, March, 28-29.

Seidel, T. (2005). Do Videos Really Matter? The Experimental Study LUV on the Use of

Videos in Teacher‟s Professional Development. In Verbeelden van Onderwijsbekwaamheid:

een literatuurstudie naar het gebruik van digitale video ten behoeve van opleiding en


Sillen-Sloekers, K. & Hoefakker, R. (2007). Casusbank Didiclass in de Pabo: het IEDER

model. In: W. Geerts, M. Van Laeken & M. Mitzschke (2007). Doorkijk naar Didiclass.

Noordelijke Hogeschool Leeuwaarden.

Simons, R.J., van der Linden, J. Duffy, T. (2000). New Learning. Dordrecht: Kluwer academic

publishers.

Tabbers, H., Kester, L., Hummel, H., Nadolski, R. (2004). Interface design for digital courses.

In Jochems, W., van Merriënboer, J., Koper, R. (eds.), Integrated E-Learning. Oxon:

RoutledgeFalmer.

Valcke, M. (2005). Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent: Academia Press.

Zhou, X. (2004). It Does Matter How You Slice it: Effects of Viewing Task on Attention to

Classroom Video. In Verbeelden van Onderwijsbekwaamheid: een literatuurstudie naar het





4.5 Workshop – Abstract

Workshop Titel abstract BASO.tv : aan de slag met een beeldbank in de lerarenopleiding. Samenvatting Onderwijs gaat om interactie tussen mensen. Die interactie kan door filmmateriaal van klas situaties worden verkend. Bewegend beeldmateriaal spreekt studenten aan en beklijft. Dankzij de nieuwe ontwikkelingen in media en ict kunnen we dat beeldmateriaal nu ook gemakkelijker produceren en verspreiden. Colleges in de lerarenopleiding verrijken met videofragmenten uit levensechte klas situaties, videomateriaal gebruiken als reflectietool of interactief leermiddel voor de aspirant-leraren, vakdidactische verdieping door videoproductie. Het klinkt mooi en opent perspectieven maar er komen heel wat praktische elementen bij.

Hoe begin je eraan? Wie maakt het materiaal aan? Waar vind je bestaand materiaal? Welk materiaal is een meerwaarde voor welk college? Hoe orden je het beeldmateriaal? Hoe stel je het videomateriaal zowel voor klassikaal of individueel gebruik

beschikbaar? Wat zijn de valkuilen?

In twee hogescholen, de Katholieke Hogeschool Brugge Oostende en de KaHo Sint-Lieven, werd in samenwerking met een multimedia partner, AV net, gedurende twee jaar geëxperimenteerd met de productie en verspreiding van videomateriaal voor en door aspirant-leraren secundair onderwijs. Tijdens deze fase stootten de partners op verscheidene technische, inhoudelijke en praktische opportuniteiten en valkuilen. Deze willen we nu delen met andere lerarenopleidingen. Het project resulteerde in BASO.tv, een interactieve beeldbank met filmfragmenten van klassituaties. We stelden onder meer vast dat het ontwikkelen van audiovisuele competenties in combinatie met vakinhoudelijke kennisverwerving een grote meerwaarde kan vormen voor het leren van de aspirant-leraren. Workshop : aan de slag met een beeldbank in de lerarenopleiding. We creëren een fictieve beeldbank. Hoe beginnen we er aan? Welke rol spelen beleid, docenten, studenten,ict,..? Welke zijn de valkuilen? Welke zijn de technische aandachtspunten? Tijdens de workshop gaan we ook actief aan de slag met videomateriaal van de deelnemers. Hoe kun je deze filmfragmenten best classificeren? Welke kernwoorden zijn interessant opdat andere lerarenopleiders de fragmenten ook kunnen terug vinden? Tot slot maken we met de deelnemers ook scenario’s voor filmfragmenten. Welke lessituaties zijn interessant voor lerarenopleiders? Welke inhoudelijke eisen stellen docenten? Welke competenties ontwikkelen de studenten doorheen het aanmaken van de filmfragmenten? BASO.tv is een project van het Expertisenetwerk School of Education (ENW SoE), dat de lerarenopleidingen van de Associatie K.U.Leuven overkoepelt. Het is een initiatief van de lerarenopleidingen secundair onderwijs van de Katholieke Hogeschool Brugge Oostende en de KaHo Sint-Lieven en Avnet.



4.6 Financiële verslaggeving

Voornaam + Naam (Instelling) Periode Financierings%

Amélie Fauquant (KHBO) 01-09-2008//01-08-2010 20% 17.723,92Karl Catteeuw (KHBO) 01-09-2008//31-08-2009 10% 5.619,04Benedikte Custers (KHBO)

26/10/2009//31-08-2010 10% 4.112,56Evelien Hast (KHBO) 15-05-2010//31-07-2010 20% 1.930,25Katrien De Westelinck (Kaho Sint-Lieven) 1/09/2008-30sept/2009 20% 12.100,00Steven Audenaert (Kaho Sint-Lieven) 1/10/2009-30sept/2011 20% 12.100,00Claes Sander KULeuven 01/09/2008-30/04/2010 50% 12.533,09Claes Sander KULeuven 6dagen 80% + 2mnd 20% 2.406,04

68.524,90

500,00

220,002.000,004.999,52

Verplaatsingskosten 1.723,54

220,00

SCHOOL OF EDUCATION

WERKINGSJAAR : 2008-2010

Bedrag (in euro) PENVOERENDE INSTELLING : KHBO

Project SoE2008-15 + BASO.tv Beeldbank voor lerarenopleidingen

PERSONEELSKOSTENLoonkost per personeelslid

Totaal personeelskosten

O h d i t k d d

WERKINGSKOSTENPer kostensoortStudiedagen, seminaries en workshopsBoeken, tijdschriften, kranten en lidmaatschapbijdrageCatering Drukwerk, copiesKantoorbenodigdheden

VerblijfkostenVerzendingskostenVergoeding externe sprekers

9.663,06

3.032,29495,00400,00

2.739,00

6.666,29

84.854,25

Overhead mag niet aangerekend worden

TOTAAL UITGAVEN

Totaal werkingskosten

UITRUSTINGSKOSTENPer kostensoortCamera's en toebehorenSoftware en aansluitkabelexterne harde schijf (KahoSL)10 camera's (Kaho SL)

Totaal uitrustingskosten

Voornaam + Naam (Instelling) Periode Financierings%Amélie Fauquant (KHBO) 01-09-2008//01-08-20 20% 17.723,92Karl Catteeuw (KHBO) 01-09-2008//31-08-20 10% 5.619,04Benedikte Custers (KHBO) 26/10/2009//31-08-20 10% 4.112,56Evelien Hast (KHBO) 15-05-2010//31-07-20 20% 1.930,25

29.385,77

220,00

1.500,00

4.979,53

Verplaatsingskosten 1.150,00

220,00

Kantoorbenodigdheden

VerblijfkostenVerzendingskostenVergoeding externe sprekers

Drukwerk, copies

Project SoE2008-15 + BASO.tv Beeldbank voor lerarenopleidingen Secundair Onderwijs



WERKINGSKOSTENPer kostensoortStudiedagen, seminaries en workshopsBoeken, tijdschriften, kranten en lidmaatschapbijdrage

Catering


SCHOOL OF EDUCATION


School of Education Periode: 2008-2009 2/4

8.069,53

1.532,29495,00

2.027,29

39.482,59


TOTAAL UITGAVEN

Software en aansluitkabel

Vergoeding externe sprekers

Overhead mag niet aangerekend worden Totaal werkingskosten

UITRUSTINGSKOSTENPer kostensoortCamera's


Voornaam + Naam (Instelling) Periode Financierings%Katrien De Westelinck (Kaho Sint-Lieven) 1/09/2008-30sept/200 20% 12.100,00Steven Audenaert (Kaho Sint- 1/10/2009-30sept/201 20% 12.100,00

24.200,00

500,00

500,00

Verplaatsingskosten (KahoSL) 500,00

Drukwerk, copies (Kaho SL)

Kantoorbenodigdheden



Project SoE2008-15 + BASO.tv Beeldbank voor lerarenopleidingen Secundair Onderwijs


SCHOOL OF EDUCATION


WERKINGSKOSTENPer kostensoortStudiedagen, seminaries en workshops (kahoSL)

VerblijfkostenV di k t

Boeken, tijdschriften, kranten en lidmaatschapbijdrage

Catering


1.500,00

1.500,00400,00

2.739,004.639,00

30.339,00

Canon Camera 2 stuks en toebehoren (KahoSL)

Totaal werkingskosten

UITRUSTINGSKOSTENPer kostensoort

Overhead mag niet aangerekend worden

VerzendingskostenVergoeding externe sprekers

externe harde schijf (KahoSL)10 camera's (Kaho SL)

TOTAAL UITGAVEN



Voornaam + Naam (Instelling) Periode Financierings%Claes Sander KUL

01/09/2008-30/04/2010 50% 12.533,09Claes Sander KUL 6dagen 80% + 2mnd 20% 2.406,04

14.939,13

73,5419,99

BASO - TV (SoE 2008/15)



WERKINGSKOSTENPer kostensoortverplaatsingskosten Kantoorbenodigdheden


SCHOOL OF EDUCATION



93,53

0,00

15.032,66

12.080,00

12.080,00

-2.952,66

TOTAAL INKOMSTEN

BALANS


TOTAAL UITGAVEN

Inkomsten project (80%)

Overhead mag niet aangerekend worden Totaal werkingskosten

UITRUSTINGSKOSTENPer kostensoort


110309 NO ENW BASOtv eindrapport-Nathalie€¦ · Maart 2011 3 Expertisenetwerk School of Education...

Documents

Transcript of 110309 NO ENW BASOtv eindrapport-Nathalie€¦ · Maart 2011 3 Expertisenetwerk School of Education...