11 - sch.gr

Óôïí ðßíáêá 11.3 ðåñéëáìâÜíïíôáé ïé êõñéüôåñïé ôýðïé áñ÷åßùí äéáíõóìáôé-êþí åéêüíùí.

Ðßíáêáò 11.3: Ôýðïé áñ÷åßùí äéáíõóìáôéêþí åéêüíùí

ÊáôÜ ôï Üíïéãìá Þ ôçí áðïèÞêåõóç åíüò áñ÷åßïõ, ìðïñïýìå íá áíáêáëýøïõìå ðïéïéôýðïé áñ÷åßùí õðïóôçñßæïíôáé áðü ôçí åöáñìïãÞ, áðü ôï ðëáßóéï «Ôýðïé Áñ÷åßùí»

Ôï âßíôåï åßíáé ç êáôÜëëçëç ðñïâïëÞ ìéáò äéáäï÷Þò áðü óôáôéêÝò åéêüíåò,ðïõ ëÝãïíôáé êáñÝ (frames), ìå ôéò ïðïßåò ðåñéãñÜöåôáé ç êßíçóç åíüò áíôé-êåéìÝíïõ. Ãéá íá äïèåß ç åíôýðùóç ôçò êßíçóçò, èá ðñÝðåé ç óõ÷íüôçôá åì-öÜíéóçò ôùí êáñÝ íá åßíáé ôïõëÜ÷éóôïí 15 fps (frames per second).

11

328

ÅöáñìïãÝò ÐëçñïöïñéêÞò - Õðïëïãéóôþí

ÌïñöÞ ãéá äéáíõóìáôéêÝò åéêüíåòôùí Windows. Õðïóôçñßæåé êáé ÷áñôï-ãñáöéêÝò åéêüíåò.

WMFWindows Metafile

Ðñüôõðï êáôÜëëçëï ãéá åêäïôéêÜ óõ-óôÞìáôá.

EPSEncapsulated

PostScript

Ôï ðñüôõðï ãéá ôá áñ÷åßá ôïõ ó÷å-äéáóôéêïý ðáêÝôïõ CorelDRaw.

CDRCoreldraw

Ìïñöïðïßçóç ôùí ó÷åäéáóôéêþí ðá-êÝôùí CAD/CAM, üðùò ôï AutoCAD.

DXFAutoCad

ÐåñéãñáöÞÅðÝêôáóçáñ÷åßïõ

Ìïñöïðïßçóç

ÁðïèÞêåõóç

ÐáñáãùãÞ âßíôåï ìå ôç âïÞèåéá êáôÜëëçëïõ ëïãéóìéêïý

Âßíôåï ìðïñïýìå íá áðïêôÞóïõìå:u Áðü óõóêåõÝò, üðùò åßíáé ç âéíôåïêÜìåñá, ç óõóêåõÞ âßíôåï, ç ôçëåü-

ñáóç. Ç ìåôáöïñÜ ôïõ óÞìáôïò óôïí õðïëïãéóôÞ áðáéôåß êáôÜëëçëï õëéêü êáé ëïãéóìéêü. Ãéá ðáñÜäåéãìá, óôçí ðåñßðôùóç áíáëïãéêþí óõ-óêåõþí (áíáëïãéêÝò âéíôåïêÜìåñåò êáé óõóêåõÝò âßíôåï, «êëáóéêÞ» ôç-ëåüñáóç), áðáéôåßôáé ìåôáôñïðÞ ôïõ áíáëïãéêïý óÞìáôïò óå øçöéáêü,ðïõ ãßíåôáé ìå åéäéêÞ êÜñôá óýëëçøçò âßíôåï êáé êáôÜëëçëï ëïãéóìéêü.Óôçí ðåñßðôùóç øçöéáêþí óõóêåõþí áðáéôåßôáé ç ìåôáöïñÜ ôùí øç-öéáêþí äåäïìÝíùí óôïí õðïëïãéóôÞ.

u Áðü ðçãÝò ìå Ýôïéìï øçöéáêü âßíôåï, üðùò åîõðçñåôçôÝò óå äßêôõá, ïðôéêïß äßóêïé ê.Ü.

Ï ÷åéñéóìüò âßíôåï óôïí õðïëïãéóôÞ ãßíåôáé ìå êáôÜëëçëï ëïãéóìéêü. Ïé óõ-íÞèåéò äõíáôüôçôåò ôÝôïéïõ ëïãéóìéêïý åßíáé ç åðåîåñãáóßá âßíôåï, üðùò ãéáðáñÜäåéãìá ôï ìïíôÜæ äéáöïñåôéêþí áðïóðáóìÜôùí, ç åöáñìïãÞ äéáöüñùíåöÝ, ç Ýíèåóç ôßôëùí êáé ç óýëëçøç áðïóðáóìÜôùí êéíïýìåíçò åéêüíáò(video capture) áðü åîùôåñéêÝò ðçãÝò. ÔÝôïéá ðñïãñÜììáôá åßíáé ôï Adobe Premiere, ôï Ulead MediaStudio, ôïAsymetrix Digital Video Producer, ê.Ü. Ãéá ôçí áíáðáñáãùãÞ âßíôåï ìðïñïý-ìå íá ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå ôï «ÁíáðáñáãùãÞ ÐïëõìÝóùí» ôùí Windows Þ ôïQuick Time Movie Player ôçò Apple ê.Ü.

11

329

ÐïëõìÝóá

Ìéá åéêüíá äåí ìðï-ñåß íá áíôéêáôáóôá-èåß óôïí áíèñþðéíïåãêÝöáëï áðü ìéáåðüìåíç, ðñéí ðåñÜ-óåé 1/10 ôïõ äåõôå-ñïëÝðôïõ. Ó' áõôüôï ÷áñáêôçñéóôéêüóôçñßæåôáé ç åíôý-ðùóç ôçò óõíå÷ïýòêßíçóçò áðü ôç èÝá-óç ìéáò äéáäï÷Þòóôáôéêþí åéêüíùíðïõ ðåñéãñÜöïõíìßá êßíçóç.

×åéñéóìüò âßíôåï

Ïèüíç áðü ôï ðåñéâÜëëïí QuickTime Movie Player for Windows ôçò Ápple

Äçìéïõñãßá ôùí êáñÝ åíüò âßíôåï ìå ôï Corel PhotoPaint

Ôï âßíôåï åßíáé ìéá ìïñöÞ ðïõ áðáéôåß ìåãÜëï üãêï áðïèçêåõôéêïý ÷þñïõ.Ãéá íá ãßíïíôáé ðéï ëïãéêÝò ïé áðáéôÞóåéò óå áðïèçêåõôéêÜ ìÝóá êáé íá åßíáéäõíáôÞ ç ìåôÜäïóç ôÝôïéùí áñ÷åßùí ìÝóá áðü äßêôõá, åßíáé áðáñáßôçôç ç åöáñìïãÞ ôå÷íéêþí óõìðßåóçò. Ïé ìÝèïäïé óõìðßåóçò âßíôåï ðïõ õðÜñ÷ïõíåßíáé ðïëëÝò. Äýï ðïëý ãíùóôÝò åßíáé:u ç M-JPEG (Motion JPEG), ðïõ áðïôåëåß åðÝêôáóç ôçò JPEG ãéá åéêüíåò

êáé u ç MPEG.

Ôá ðñüôõðá ðïõ áêïëïõèïýí ôçí ìÝèïäï MPEG åßíáé ôá áêüëïõèá:Ôï MPEG-1, ãéá ôç óõìðßåóç âßíôåï óõã÷ñïíéóìÝíïõ ìå Þ÷ï, êõñßùò ãéá ôçí

11

330


Óõìðßåóç âßíôåï

áðïèÞêåõóÞ ôïõò óå CD ðïõ äçìéïõñãÞèçêå ôï 1992.Ôï MPEG-2 åîÝëéîç ôïõ MPEG-1, êõñßùò ãéá ôçí øçöéáêÞ ôçëåüñáóç, ðïõäçìéïõñãÞèçêå ôï 1994.Ôï MPEG-4, ðïõ îåêßíçóå ôï 1993 ãéá óõìðßåóç âßíôåï, åðåêôåßíåé ôïõò áëãü-ñéèìïõò MPEG-1 êáé MPEG-2, þóôå íá ôï êáèéóôïýí êáôÜëëçëï ãéá äéêôõá-êÝò åöáñìïãÝò, üðùò åßíáé ç ôçëåäéÜóêåøç êáé ç âéíôåïôçëåöùíßá. Ôï ðñü-ôõðï MPEG-3 êáëýðôåôáé áðü ôá ðñüôõðá MPEG-1 êáé MPEG-2 êáé äåí ÷ñç-óéìïðïéåßôáé.Óôïí ðßíáêá 11.4 áíáöÝñïíôáé ìåñéêÜ âáóéêÜ ðñüôõðá ãéá ôçí åðåîåñãáóßáêáé áðïèÞêåõóç âßíôåï.

Ðßíáêáò 11.4 Ôýðïé áñ÷åßùí âßíôåï

Ç óõíèåôéêÞ êßíçóç (computer animation) ëåéôïõñãåß ìå ôñüðï ðáñüìïéï ìåáõôüí ôïõ âßíôåï. ¼ìùò ç áêïëïõèßá ôùí, áðáñáßôçôùí ãéá ôç äçìéïõñãßáôçò êßíçóçò, êáñÝ åðéôõã÷Üíåôáé ìå êáôÜëëçëï ðñüãñáììá, Ýôóé þóôå êáèÝ-íá áðü áõôÜ íá ðåñéÝ÷åé ôá êáôÜëëçëá ãñáöéêÜ. Ç êßíçóç ìðïñåß íá áðåéêïíßæåôáé óå äýï Þ ôñåéò äéáóôÜóåéò, äçëáäÞ óôï åðß-ðåäï Þ óôï ÷þñï áíôßóôïé÷á, ïðüôå Ý÷ïõìå:u ôç óõíèåôéêÞ êßíçóç äýï äéáóôÜóåùíu ôç óõíèåôéêÞ êßíçóç ôñéþí äéáôÜóåùí (3D animation).

To ðáñÜäåéãìá ôïõ äñïìÝá áðü ôï ðñüãñáììá Animation Shop, ôïõ Paint Shop Prï

Ëïãéóìéêü ãéá åðåîåñãáóßá óõíèåôéêÞò êßíçóçò åßíáé ôï Kinetix 3D StudioMax, ôï Caligari Truspace , ê.Ü.

11

331

ÐïëõìÝóá

ÌïñöïðïéÞóåéòâßíôåïÌïñöïðïßçóç

ÅðÝêôáóçïíüìáôïò

ÐåñéãñáöÞ

Audio Video Énterleaved

AVIÄçìéïõñãÞèçêå áðü ôçí Microsoftãéá âßíôåï êáé Þ÷ï.

MPEG MPG, MPEGÌïñöÞ áñ÷åßïõ Þ÷ïõ Þ âßíôåï óýì-öùíç ìå êÜðïéï ðñüôõðï MPEG.

QuickTime MOVÄçìéïõñãÞèçêå áðü ôçí Appleãéá âßíôåï êáé Þ÷ï.

Ìéá åíäéáöÝñïõóá êáôçãïñßá åöáñìïãþí ðïõ áîéïðïéïýí ôç äõíáôüôçôá å-ðåîåñãáóßáò åéêüíáò êáé ðáñáãùãÞò âßíôåï áðü ôïí õðïëïãéóôÞ åßíáé ôá ðñï-ãñÜììáôá ðïõ ðñáãìáôïðïéïýí ìåôáìïñöþóåéò áðü ìéá ìïñöÞ óå Üëëç.Óôïí õðïëïãéóôÞ äßíïíôáé ç áñ÷éêÞ êáé ç ôåëéêÞ ìïñöÞ. Ôï óýóôçìá õðïëïãß-

11

332


Ôï ôñéóäéÜóôáôï øÜñé(êÜôù) äçìéïõñãÞèçêå á-ðü óöáßñåò êáé ìéá êïõ-ëïýñá. Ç ïõñÜ äçìéïõñ-ãåßôáé áí áðü ôç ìßáóöáßñá áöáéñÝóïõìå ôïêïéíü êïììÜôé ôçò ìå ìßáäåýôåñç, áöïý ôçí ôïðï-èåôÞóïõìå óôçí êáôÜëëç-ëç èÝóç. Ç ôñßôç óöáßñáðáñáìïñöþíåôáé ãéá íáó÷çìáôßóåé ôïí êïñìü, å-íþ áðïêüðôåôáé áðü ôçìýôç êïììÜôé óôï ðåñß-ãñáììá ôçò êïõëïýñáò,ãéá íá ó÷çìáôéóôåß ôïóôüìá. Ï öùôéóìüò êáé çôñï÷éÜ ôçò êßíçóçò ðñïó-äéïñßæïíôáé áðü ôï ÷ñÞ-óôç, ìå ôá êáôÜëëçëá åñ-ãáëåßá ðïõ äéáèÝôåé ôïðñüãñáììá.

Ìïíôåëïðïßçóç ãéáôç äçìéïõñãßá êé-íïýìåíùí ôñéóäéÜ-óôáôùí ãñáöéêþíìå ôï ðñüãñáììáTruespace.

11

333

ÐïëõìÝóá

æåé ôéò åíäéÜìåóåò ìïñöÝò, þóôå üëåò ìáæß ïé åéêüíåò íá áðïôåëÝóïõí ôá êá-ñÝ åíüò âßíôåï ìå ôï ïðïßï èá ðñïâÜëëåôáé ï óôáäéáêüò ìåôáó÷çìáôéóìüò á-ðü ôçí áñ÷éêÞ óôçí ôåëéêÞ ìïñöÞ.Ìå ôçí ôå÷íéêÞ áõôÞ ìðïñïýìå íá ðáñáãÜãïõìå âßíôåï ìå ôéò ðéï áðßèáíåòìåôáìïñöþóåéò.Óôéò ðáñáðÜíù åéêüíåò, ìðïñåßôå íá ðáñáêïëïõèÞóåôå ôçí ðáñáãùãÞ åíüòóýíôïìïõ âßíôåï ìåôáìüñöùóçò, ìå èÝìá ôçí ôÝ÷íç óôçí ÁíáãÝííçóç. Óêï-ðüò ôïõ âßíôåï åßíáé ç åðßäåéîç ôåóóÜñùí ìïñöþí áðü Ýñãá ôçò åðï÷Þò ìåìç óôáôéêü ôñüðï. Ç ìåôáìüñöùóç äåí åßíáé áðëÞ. ÐåñíÜ áðü ôï óôéëðíüìÜñìáñï ôïõ ÌéêåëÜíôæåëï óôï âáèý÷ñùìï êáìâÜ ôïõ Íôá Âßíôóé.

Ôá äýï êåöÜëéá ôïõ ÌéêåëÜíôæåëï óôï ðñþôï æåýãïò äéáöÝñïõí ñéæéêÜ ü÷é ìüíï ùò ðñïò ôá÷áñáêôçñéóôéêÜ, áëëÜ êáé ùò ðñïò ôç óôÜóç êáé ùò ðñïò ôçí êëßóç. Ìå ôá åñãáëåßá ôçò åöáñ-ìïãÞò õðïäåéêíýïõìå óôïí õðïëïãéóôÞ ìåñéêÜ áðü ôá óçìåßá óôá ðåñéãñÜììáôá ðïõ ðñÝðåéêáôÜ ôçí åêôßìçóÞ ìáò íá õðïóôïýí éäéáßôåñç áëëáãÞ. Ìå âÜóç ôïõò ìåôáó÷çìáôéóìïýò áíÜ-ìåóá óôá ðåñéãñÜììáôá áõôÜ õðïëïãßæïíôáé áðü ôï óýóôçìá ïé ìåôáó÷çìáôéóìïß êáé üëùí ôùíÜëëùí óçìåßùí êáé ðåñéï÷þí êáé ùò ðñïò ôç èÝóç, áëëÜ êáé ùò ðñïò ôá Üëëá óçìåßá ðïõ óõí-èÝôïõí ôçí åéêüíá (÷ñþìáôá, öùôéóìüò, êëð.). Óôï ôñßôï ðáñÜèõñï åëÝã÷ïõìå ìå ôç âïÞèåéáôïõ äñïìÝá ôç ìåôáâïëÞ ôùí ðåñéãñáììÜôùí. Áí äåí ìáò éêáíïðïéåß, ìåôáâÜëëïõìå êÜðïéá á-ðü ôá óçìåßá óôçí áñ÷éêÞ åéêüíá êáé æçôÜìå íá ãßíåé åê íÝïõ ìåôáìüñöùóç, þóðïõ íá ìáò é-êáíïðïéåß ôï áðïôÝëåóìá.Ïé ìåôáó÷çìáôéóìïß áðü ôç ìßá ìïñöÞ óôçí Üëëç ÷ùñßæïíôáé óå óôÜäéá, þóôå íá ðáñá÷èïýí ïéåíäéÜìåóåò åéêüíåò ðïõ èá áðïôåëÝóïõí ôá êáñÝ ôïõ âßíôåï.Ìå ôïí ßäéï ôñüðï ãßíåôáé ç åðåîåñãáóßá êáé óôá Üëëá äýï æåýãç. Ôï ôåëéêü áðïôÝëåóìá á-ðïèçêåýåôáé óå áñ÷åßï âßíôåï.

Óôï ðáñÜèõñï ôçò åöáñìïãÞò MORPH õðÜñ÷ïõí üëá ôá åñãáëåßá êáé ïé åíôïëÝò ãéáôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôçò ìåôáìüñöùóçò áðü ìéá ìïñöÞ óå Üëëç, áñêåß íá Ý÷ïõìå ôéòåéêüíåò ðÜíù óôéò ïðïßåò èá åñãáóôåß ï õðïëïãéóôÞò. Óôï ìéêñü ðáñÜèõñï äåîéÜ(Storyboard Window) Ý÷ïõí ôïðïèåôçèåß ìå ôç óåéñÜ, áíÜ æåýãç, ïé ìïñöÝò áíÜìåóáóôéò ïðïßåò èá ãßíåé ç ìåôáìüñöùóç. Óôá áñéóôåñÜ âëÝðåôå ôá ðáñÜèõñá ìå ôçí áñ-÷éêÞ êáé ôçí ôåëéêÞ åéêüíá (Start-End Image) ôïõ ðñþôïõ æåýãïõò.

11

334

Ìéá åöáñìïãÞ ðïëõìÝóùí ìðïñåß íá åßíáé ìéêñïý ìåãÝèïõò, üðùò ìéá ðá-ñïõóßáóç, ç ïðïßá êáôáóêåõÜæåôáé åýêïëá êáé ãñÞãïñá. ÕðÜñ÷ïõí üìùò, êáéåöáñìïãÝò ìåãÜëåò óå Ýêôáóç, üðùò ðïëëÜ ðáé÷íßäéá, ôáéíßåò êáé åöáñìïãÝòôçëåêðáßäåõóçò, ðïõ åîåëßóóïíôáé óå ðïëëÝò öÜóåéò êáé ãéá ôç äçìéïõñãßáôïõò åñãÜæïíôáé ïìÜäåò äéáöïñåôéêþí åéäéêïôÞôùí. Ìéá ôÝôïéá åöáñìïãÞ Ý÷åé ðïëëÝò ïìïéüôçôåò ìå ôç äéáäéêáóßá ðïõ áêïëïõèåßôáé óôéò êéíçìáôïãñá-öéêÝò ðáñáãùãÝò.Ìéá åöáñìïãÞ ðïëõìÝóùí áñ÷ßæåé ìå ôç óýëëçøç ôïõ èÝìáôïò êáé ôéò ìåëÝ-ôåò óêïðéìüôçôáò (åéóáãùãéêÞ öÜóç), åíþ ç áíÜðôõîÞ ôçò áêïëïõèåß ïñéóìÝ-íåò öÜóåéò (ðïõ ìå ôç óåéñÜ ôïõò áðïôåëïýíôáé áðü óôÜäéá), åíþ áêïëïõ-èïýí óõãêåêñéìÝíåò ìåèïäïëïãßåò áíÜðôõîçò (üðùò óõìâáßíåé óå åöáñìï-ãÝò áíÜðôõîçò ëïãéóìéêïý).

Ôéò öÜóåéò áíÜðôõîçò ìéáò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí ìðïñïýìå íá ôá óõíïøß-óïõìå óôéò áêüëïõèåò:

á) ÖÜóç áíÜëõóçò. Åßíáé ç öÜóç åêåßíç, ðïõ: u êáôáãñÜöïíôáé, áíáëýïíôáé ïé áðáéôÞóåéò ðïõ õðÜñ÷ïõí êáé êáèïñßæï-

íôáé ïé óôü÷ïé ôçò åöáñìïãÞòu õðïëïãßæåôáé ôï êüóôïò áíÜðôõîçò u êáèïñßæïíôáé ïé ðñïäéáãñáöÝò ôçò êáé äçìéïõñãåßôáé ôï ðëÜíï åñãá-

óßáò ãéá ôçí åêôÝëåóç ôïõ Ýñãïõ.

â) ÖÜóç ó÷åäßáóçò. Åßíáé ç öÜóç êáôÜ ôçí ïðïßá âáóéæüìåíïé óôá áðïôåëÝ-óìáôá ôçò ðñïçãïýìåíçò öÜóçò ðñï÷ùñÜìå óå ìéá äïìçìÝíç ëåðôïìåñÞðåñéãñáöÞ ôçò åöáñìïãÞò. ¸ôóé, ó÷åäéÜæåôáé ïëüêëçñç ç åöáñìïãÞ áðüëåéôïõñãéêÞ êáé ôå÷íéêÞ Üðïøç. ÐåñéãñÜöåôáé ç åìöÜíéóÞ ôçò, ôï ðåñéå÷ü-ìåíï êáé ï ôñüðïò ðáñïõóßáóÞò ôïõ, êÜèå ëåéôïõñãßá ôçò, üðùò êáé êÜèåÜëëï åðéðëÝïí ÷áñáêôçñéóôéêü. Áðïôåëåßôáé áðü äýï êýñéá óôÜäéá:u ôï óôÜäéï ôçò ëåéôïõñãéêÞò ó÷åäßáóçò, üðïõ ðåñéãñÜöåôáé ç äéåðáöÞ

÷ñÞóôç, ïé ëåéôïõñãßåò êáé ôï ðåñéå÷üìåíï ôçò åöáñìïãÞò (åéêïíßäéá,ôñüðïò ðëïÞãçóçò, ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðåñéå÷ïìÝíïõ, ê.Ü.)

Ç ìåóáßá åéêüíá Ý÷åé ðáñá÷èåß áðü ôïí õðïëïãéóôÞ êáé áðïôåëåß ìéá áðü ôéò åíäéÜìåóåò ìïñöÝò. Ðáñá-ôçñÞóôå ôéò áíáëïãßåò, ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ êáé ôá ÷ñþìáôá ðïõ Ý÷ïõí ðñïêýøåé áðü õðïëïãéóìïýò ãéá ôçìåôÜâáóç áðü ôç ìßá ìïñöÞ óôçí Üëëç.


u ôï óôÜäéï ôçò ôå÷íéêÞò ó÷åäßáóçò, üðïõ äçìéïõñãåßôáé Ýíá ëåðôïìå-ñÝò ó÷Ýäéï ôçò áñ÷éôåêôïíéêÞò ôçò. ÊáôÜ ôï óôÜäéï áõôü ëáìâÜíïíôáéáðïöÜóåéò ãéá ôçí ðëáôöüñìá êáé ôï ëïãéóìéêü áíÜðôõîçò, ôç ìïñöÞôùí áñ÷åßùí ãéá ôá äïìéêÜ óôïé÷åßá ðïëõìÝóùí, ê.Ü.

ã) Óôç öÜóç õëïðïßçóçò ãßíåôáé ìéá óåéñÜ áðü åñãáóßåò üðùò:u Ç óõããñáöÞ êþäéêá ôçò åöáñìïãÞò êáé ç äéüñèùóç ôùí ëáèþí.u Ç óõãêÝíôñùóç, ç äçìéïõñãßá êáé ç åðåîåñãáóßá ôùí äïìéêþí óôïé÷åß-

ùí ðïëõìÝóùí ðïõ èá ÷ñçóéìïðïéçèïýí óôçí åöáñìïãÞ. ÄçëáäÞ ôùíêåéìÝíùí, ôùí åéêüíùí, ôùí Þ÷ùí, ôùí âßíôåï, ê.Ü.

u Ç äéåíÝñãåéá êáôÜëëçëùí äïêéìþí. Ðñüêåéôáé ãéá ôïí ðïéïôéêü Ýëåã÷ïôçò åöáñìïãÞò êáé ãßíåôáé áðü ôçí ïìÜäá áíÜðôõîçò áëëÜ êáé áðüåðéëåãìÝíåò ïìÜäåò ÷ñçóôþí.

Ïé åñãáóßåò áõôÝò ãßíïíôáé óå óôÜäéá. Óôï ðñþôï óôÜäéï ðåñéëáìâÜíåôáé ç äçìéïõñãßá ìéáò ðéëïôéêÞò åöáñìï-ãÞò ìå ôç ÷ñÞóç ìéêñïý áñéèìïý áíôéðñïóùðåõôéêþí äåäïìÝíùí. Ç Ýê-äïóç áõôÞ ôçò åöáñìïãÞò êáëåßôáé «Ýêäïóç Üëöá» (alpha edition).Óôï äåýôåñç óôÜäéï ðåñéëáìâÜíåôáé ç ïëïêëÞñùóç ôçò åöáñìïãÞò êáéç óõëëïãÞ üëùí ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí, äçëáäÞ ôùí åéêü-íùí, ôùí âßíôåï, ê.Ü. Ôï ðñïúüí ôïõ óôáäßïõ áõôïý åßíáé ç äåýôåñç Ýê-äïóç ôçò åöáñìïãÞò, äçëáäÞ ç «Ýêäïóç âÞôá» (beta edition).Óôï ôñßôï óôÜäéï ãßíïíôáé äïêéìÝò êáé äéïñèþóåéò ðñïãñáììáôéóôéêþíëáèþí ôçò åöáñìïãÞò êáé ç ôåëéêÞ åðéìÝëåéá üëùí ôùí äåäïìÝíùí ôçò.¸ôóé ðñïêýðôåé ç ôñßôç Ýêäïóç ôçò åöáñìïãÞò, äçëáäÞ ç «Ýêäïóç ãÜ-ììá» (gamma edition).Óôï ôÝôáñôï óôÜäéï ãßíïíôáé ôåëéêÝò äïêéìÝò êáé äéïñèþóåéò ôõ÷üí áôå-ëåéþí ôçò åöáñìïãÞò, äçìéïõñãåßôáé ç Ýêäïóç ðïõ èá äïèåß ãéá ÷ñÞóç,äçëáäÞ ç «÷ñõóÞ Ýêäïóç» (golden edition). ÐïëëÝò öïñÝò ôï óôÜäéïáõôü åíóùìáôþíåôáé óôï ðñïçãïýìåíï.

ä) Óôç öÜóç ôçò ïëïêëÞñùóçò, ðïõ áó÷ïëåßôáé:u ìå ôñüðïõò ðñïóôáóßáò ôçò åöáñìïãÞò (íïìéêÞ ðñïóôáóßá, ðñïóôá-

óßá áðü ðáñÜíïìç áíôéãñáöÞ êáé ÷ñÞóç) u ìå ôç äçìéïõñãßá ðñïãñÜììáôïò åãêáôÜóôáóçò - áðåãêáôÜóôáóçò (in-

stall - uninstall)u ìå ôç ìáæéêÞ áíáðáñáãùãÞ ôïõ ðñïúüíôïò, áíÜëïãá ìå ôçí åöáñìïãÞ,

êáé ôïõ óõíïäåõôéêïý õëéêïý (ïðôéêïß äßóêïé, åã÷åéñßäéï åãêáôÜóôáóçò,óõíïäåõôéêÜ öõëëÜäéá, åããõÞóåéò óõóêåõáóßá ê.Ü.).

å) ÖÜóç ëåéôïõñãßáò êáé óõíôÞñçóçò. Ç öÜóç áõôÞ, óå óõóôÞìáôá ëïãéóìé-êïý, áñ÷ßæåé ìå ôçí Ýíáñîç ôçò ëåéôïõñãßáò ôçò åöáñìïãÞò êáé ôåëåéþíåé üôáí áõôÞ áðïóõñèåß. ÊáôÜ ôï äéÜóôçìá áõôü ãßíïíôáé ëåéôïõñãßåò óõíôÞ-ñçóçò ôçò åöáìïãÞò ìå óêïðü:

ã) 1) íá ôçí åðåêôåßíïõí Þ íá ôçí âåëôéþóïõíã) 2) íá äéïñèþóïõí êáèçìåñéíÜ ðñïâëÞìáôá ðïõ ðáñïõóéÜæïíôáé êáôÜ ôç

÷ñÞóç. Ãßíåôáé áíôéëçðôü üôé üëá áõôÜ ó÷åôßæïíôáé ìå ôï åßäïò ôçò åöáñ-ìïãÞò. Ôá óõíáíôÜìå óå åöáñìïãÝò ðïõ Ý÷ïõí åãêáôáóôáèåß óå óõãêå-êñéìÝíá óçìåßá êáé âñßóêïíôáé õðü óõíå÷Þ ðáñáêïëïýèçóç êáé Ýëåã÷ï,óå ðáé÷íßäéá ìå ìïñöÞ åíçìåñþóåùí ðïõ óõ÷íÜ «êáôåâÜæïõìå» áðü ôïÄéáäßêôõï, åíþ äåí Ý÷ïõí åöáñìïãÞ óå ìåñéêÝò åöáñìïãÝò óå CD ðïõìåôÜ ôçí áãïñÜ äåí õðÜñ÷åé êÜðïéá åíçìÝñùóç ôïõ ðñïúüíôïò.

11

335

ÐïëõìÝóá

Ç áíÜðôõîç ìéáò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí, óå áíôßèåóç ìå ôéò óõìâáôéêÝò åöáñìïãÝò, áðáéôåß ôç óõììåôï÷Þ ðïëëþí åéäéêïôÞôùí, ôùí ïðïßùí ôï ðëÞ-èïò åîáñôÜôáé áðü ôçí Ýêôáóç ôçò åöáñìïãÞò. ¸ôóé óå ìéá ìéêñÞ êáé áðëÞåöáñìïãÞ, ïé äéÜöïñïé ñüëïé óõãêåíôñþíïíôáé óôïí ßäéï ôï äçìéïõñãü, ðïõðñÝðåé íá äéáèÝôåé ôéò áíÜëïãåò ãíþóåéò ãéá ôá äéÜöïñá ðåäßá ôçò. Áíôßèåôáóå ìéá ìåãÜëç åöáñìïãÞ ïé äéÜöïñïé ñüëïé áíáôßèåíôáé óå ðïëëÜ äéáöïñåôé-êÜ ðñüóùðá áíôßóôïé÷ùí åéäéêïôÞôùí, ðïõ äéáöÝñïõí áðü åöáñìïãÞ óååöáñìïãÞ. Ìéá êáëÞ ðñïóÝããéóç ãéá ôçí ïìÜäá áíÜðôõîçò åßíáé ç áêüëïõèç:á) Ï äéá÷åéñéóôÞò ôïõ Ýñãïõ, ðïõ åßíáé ï ãåíéêüò äéåõèýíùí ìå áñìïäéüôç-

ôåò ãéá üëá ôá èÝìáôá, óõíôïíéóôéêÜ, äéïéêçôéêÜ, ïéêïíïìéêÜ, êëð. â) Ï ðáñáãùãüò êáé ï âïçèüò ðáñáãùãÞò, ìå áñìïäéüôçôåò: u ôç óõíå÷Þ ïñãÜíùóç ôùí ïìÜäùí êáé ôï óõíôïíéóìü ôùí åñãáóéþí u ôç äéáóöÜëéóç ôçò åðéêïéíùíßáò áíÜìåóá óôï óåíáñéïãñÜöï êáé ôïõò

äçìéïõñãïýò ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùíu ôïí Ýëåã÷ï ôïõ ñõèìïý ôçò åîÝëéîçò êáé ôçí ôÞñçóç ôùí ÷ñïíéêþí êáé

ïéêïíïìéêþí äåóìåýóåùí ôçò ðáñáãùãÞò. ã) Ï óåíáñéïãñÜöïò, ó÷åäéáóôÞò/óêçíïèÝôçò êáé ï áíáëõôÞò.ä) Ïé äçìéïõñãïß äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí, üðùò åßíáé:u ï óõããñáöÝáò, ãéá ôá êåßìåíáu ï ç÷ïëÞðôçò u ï ìïõóéêüòu ï öùôïãñÜöïòu ï ãñáößóôáòu ï åéäéêüò ãéá âéíôåïóêïðÞóåéò.

å) Ïé åéäéêïß óôçí øçöéáêÞ åðåîåñãáóßá äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí. óô) Ï ðñïãñáììáôéóôÞò ðïëõìÝóùí.æ) Ôï ðñïóùðéêü õðïóôÞñéîçò.

Ï óåíáñéïãñÜöïò êáé ï ó÷åäéáóôÞò ìåëåôïýí ôï èÝìá, ôéò áðáéôÞóåéò ôùí÷ñçóôþí êáé äçìéïõñãåßôáé ôï áíÜëïãï óåíÜñéï. Ìå ôïí áíáëõôÞ åðéëÝãïõíôï ðåñéå÷üìåíï, åíþ ó÷åäéÜæïíôáé ïé ëåðôïìÝñåéåò óôç ìïñöÞ ôçò ðáñïõóßá-óçò. Ï Ó÷åäéáóôÞò áó÷ïëåßôáé ìå ôïõò äçìéïõñãïýò ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùíðïëõìÝóùí êáé ôïõò åéäéêïýò óôçí øçöéáêÞ åðåîåñãáóßá ôïõò. Ï áíáëõôÞòáðïöáóßæåé ãéá ôéò ìïñöÝò äåäïìÝíùí ðïõ èá ÷ñçóéìïðïéçèïýí óôçí åöáñ-ìïãÞ, óõíåñãÜæåôáé ìå ôïõò åéäéêïýò óôç øçöéáêÞ åðåîåñãáóßá ôïõò üðùòêáé ìå ôïí ðñïãñáììáôéóôÞ.

Ïé åéäéêïß ãéá ôç äçìéïõñãßá ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí åßíáé åêåßíïéðïõ äçìéïõñãïýí ôá êåßìåíá, öùôïãñáößæïõí, ç÷ïãñáöïýí êëð. Ïé åéäéêïß ãéá ôçí åðåîåñãáóßá ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí åðåîåñãÜ-æïíôáé ôï õëéêü ôçò ðñïçãïýìåíçò ïìÜäáò Þ áõôü ðïõ óõíÝëåîáí áðü ÜëëåòðçãÝò êáé ôï ðñïóáñìüæïõí óôéò ðñïäéáãñáöÝò ðïõ Ý÷ïõí ôåèåß. Áõôü óçìáß-íåé üôé åßíáé åéäéêïß óôïí ÷åéñéóìü ëïãéóìéêïý åðåîåñãáóßáò êåéìÝíïõ, Þ÷ïõ,åéêüíáò, âßíôåï, êëð.

Ï ðñïãñáììáôéóôÞò ðïëõìÝóùí, åßíáé áõôüò ðïõ äçìéïõñãåß ôçí åöáñìïãÞóýìöùíá ìå ôéò ðñïäéáãñáöÝò ðïõ Ý÷ïõí äéáìïñöùèåß.

11

336


Ôï ðñïóùðéêü õðïóôÞñéîçò áðïôåëåßôáé áðü: u ôï íïìéêü óýìâïõëïu ôå÷íéêïýò õðïëïãéóôþí êáé äéêôýùíu ðñïóùðéêü ãéá ãñáììáôåéáêÞ õðïóôÞñéîçu ðñïóùðéêü ãéá êáôáãñáöÞ êáé óõëëïãÞ óôïé÷åßùí óå âÜóåéò äåäïìÝíùí

(data entry)u ðñïóùðéêü ãéá ôõ÷üí óõíåíôåýîåéò ìå ðéèáíïýò ÷ñÞóôåò ìå óêïðü ôç

óõëëïãÞ óôïé÷åßùí ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé óôç ó÷åäßáóç ôçò åöáñìïãÞò.

ÅðåéäÞ, üðùò åßðáìå, óå ìéá åöáñìïãÞ ðïëõìÝóùí õðÜñ÷åé ç áíÜãêç ÷åéñé-óìïý êáé óõã÷ñïíéóìïý ôùí äéáöüñùí ìïñöþí ðëçñïöïñßáò ðïõ ðåñéëáìâÜ-íåé, ïé áðáéôÞóåéò óå ëïãéóìéêü êáé óå õëéêü åßíáé ìåãáëýôåñåò óå ó÷Ýóç ìåôéò óõìâáôéêÝò åöáñìïãÝò, ôüóï áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ äçìéïõñãïý, üóï êáé áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ ÷ñÞóôç. Ïé áíÜãêåò ôïõ ÷ñÞóôç êáëýðôïíôáé óõíÞèùò áðü Ýíá óýã÷ñïíï õðïëïãé-óôÞ, ï ïðïßïò áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ õëéêïý äéáèÝôåé: u éó÷õñü åðåîåñãáóôÞ, ìåãÜëç ìíÞìç, êÜñôá Þ÷ïõ, ç÷åßá, êáôÜëëçëç

ïèüíç ìå áíÜëïãç êÜñôá ãñáöéêþí, ìïíÜäá áíÜãíùóçò ïðôéêþí äß-óêùí êáé ãéá êÜðïéåò åöáñìïãÝò êÜñôá äéêôýïõ, ïèüíç áöÞò, ê.Ü.

êáé áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ ëïãéóìéêïý:u ëåéôïõñãéêü óýóôçìá ìå ãñáöéêü ðåñéâÜëëïí äéåðáöÞò êáé êáôÜëëçëï

ëïãéóìéêü ðïõ ìðïñåß íá õðïóôçñßîåé ôçí åêôÝëåóç ôùí ìïñöþí ðëçñï-öïñßáò ðïõ áðáéôïýí ôÝôïéåò åöáñìïãÝò -ð.÷. ôï âßíôåï.

Áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ äçìéïõñãïý üìùò ïé áðáéôÞóåéòåßíáé áêüìá ìåãáëýôåñåò, ôüóï óå õëéêü, üóï êáé óåëïãéóìéêü.

Ôï õëéêü ðñÝðåé íá åßíáé õøçëüôåñùíðñïäéáãñáöþí áðü áõôü ðïõ óõíÞèùò

äéáèÝôåé ï ÷ñÞóôçò, ìéá êáé ïé áðáéôÞ-óåéò óå ðïéüôçôá êáé éó÷ý åßíáé ìåãáëý-ôåñåò êáôÜ ôï óôÜäéï ôçò äçìéïõñãßáò.

¸ôóé, óõ÷íÜ áðáéôïýíôáé åðéðëÝïí ìï-íÜäá åããñáöÞò ïðôéêþí äßóêùí, êÜñ-

ôá âßíôåï, óáñùôÞò, ìéêñüöùíï, øçöéá-êÞ öùôïãñáöéêÞ ìç÷áíÞ, âéíôåïêÜìåñá,

ê.Ü. Åðßóçò, åðåéäÞ õðÜñ÷åé ç áíÜãêç áðï-èÞêåõóçò ôïõ ìåãÜëïõ üãêïõ óôïé÷åßùí, ðïõ

óõóóùñåýïíôáé óå ôÝôïéåò åöáñìïãÝò, åßíáéáðáñáßôçôï Ýíá áíÜëïãï óýóôçìá áðïèÞêåõ-

óçò. Áõôü ìðïñåß íá åßíáé ìïíÜäá åããñáöÞò ïðôéêþí äßóêùí, ìïíÜäá äéóêÝôáò, ç ìïíÜäá ìá-

ãíçôéêÞò ôáéíßáò ÷ùñçôéêüôçôáò ðïëëþí MB, ê.Ü.

ÅîÜëëïõ ãéá ôç äçìéïõñãßá Þ ôçí åðåîåñãáóßá êÜèå äïìéêïý óôïé÷åßïõ ðïëõ-ìÝóùí ÷ñçóéìïðïéåßôáé ôï êáôÜëëçëï êÜèå öïñÜ ëïãéóìéêü.ÔÝëïò, ãéá ôç äçìéïõñãßá ôçò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí åßíáé áðáñáßôçôï ôï ëïãé-óìéêü ðïõ ïñãáíþíåé êáé ðáñïõóéÜæåé üëåò ôéò ðáñáðÜíù óõóôáôéêÝò ìïñöÝò.

11

337

ÐïëõìÝóá

Ï äçìéïõñãüò ÷ñåé-Üæåôáé: u åñãáëåßá ëïãé-

óìéêïý (softwaretools) ãéá ôçí áíÜðôõîç ôùíäïìéêþí óôïé÷åß-ùí ðïëõìÝóùí,áëëÜ êáé

uëïãéóìéêü ãéá ôçóýíèåóç ôùí äïìé-êþí óôïé÷åßùí ðï-ëõìÝóùí êáé ôçäçìéïõñãßá ôïõôåëéêïý ðñïúü-íôïò.

Ãéá ôç äçìéïõñãßá ìéáò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí áðáéôåßôáé ëïãéóìéêü ìå ôç äõ-íáôüôçôá íá åíóùìáôþíåé, íá ïñãáíþíåé êáé íá óõíôïíßæåé äéáöüñùí ìïñöþíðëçñïöïñßåò. ¸ôóé, ìðïñåß íá äçìéïõñãçèïýí åöáñìïãÝò åêôåëÝóéìåò óåðáñáèõñéêü ðåñéâÜëëïí, äéêôõáêÝò Þ ìç, åßôå åêôåëÝóéìåò óôï Äéáäßêôõï.Ïé ÷ñÞóôåò åêôåëïýí ôçí åöáñìïãÞ áíÜëïãá ìå ôç ìïñöÞ äéáíïìÞò ôçò. ¸ôóé ãéá ðáñÜäåéãìá, áí ðñüêåéôáé ãéá áíåîÜñôçôç åöáñìïãÞ, ôüôå óõíÞèùòãßíåôáé ç áíÜëïãç åãêáôÜóôáóç ìå ôç ÷ñÞóç åéäéêïý ðñïãñÜììáôïò (setup Þinstall), ðïõ áíáëáìâÜíåé ôç ìåôáöïñÜ ôùí êáôÜëëçëùí áñ÷åßùí óôï äßóêïóôç óùóôÞ èÝóç, üðùò åðßóçò êáé ôõ÷üí åíçìÝñùóç ôïõ ëåéôïõñãéêïý, óõ-óôÞìáôïò þóôå óôç óõíÝ÷åéá íá ìðïñåß íá åêôåëåßôáé óùóôÜ.

Ëïãéóìéêü ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé óôç áíÜðôõîç åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí åßíáé:u ïñéóìÝíá ðñïãñáììáôéóôéêÜ ðåñéâÜëëïíôáu åéäéêÜ ðåñéâÜëëïíôá óõããñáöÞò åöáñìïãþí ðïëõìÝóùí.

ÏñéóìÝíåò ãëþóóåò ðñïãñáììáôéóìïý (ðïëëÝò öïñÝò ìáæß ìå ðñüóèåôï ëïãé-óìéêü) ðáñÝ÷ïõí ôç äõíáôüôçôá ÷åéñéóìïý ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùíôùí åöáñìïãþí, êáèþò êáé ôçò ïñãÜíùóçò êáé ôïõ óõíôïíéóìïý ôïõò. Ç ÷ñÞ-óç åíüò ôÝôïéïõ ëïãéóìéêïý ðïëëÝò öïñÝò áðáéôåß áðü ôï äçìéïõñãü åéäéêÝòãíþóåéò ðñïãñáììáôéóìïý áëëÜ êáé åîåéäßêåõóç óôï ðåñéâÜëëïí.

Óå áõôÜ äç ìéïõñãïý ìå ôçí åöáñìïãÞ ÷ñçóéìïðïéþíôáò áíôéêåßìåíá óôçí ïèü-íç ãéá êåßìåíï, åéêüíåò, Þ÷ï, ê.Ü. Ï êþäéêáò ðïõ åëÝã÷åé ôç ñïÞ åêôÝëåóçò ôçò

åöáñìïãÞò ãñÜöåôáé áðü ôïí ðñïãñáììáôé-

óôÞ, óå ìåñéêÝò üìùòðåñéðôþóåéò äçìéïõñãåß-ôáé áõôüìáôá áðü ôïðñïãñáììáôéóôéêü ðåñé-âÜëëïí.

11

338


Ãëþóóåò ðñïãñáì-ìáôéóìïý ãéá äç-ìéïõñãßá åöáñìï-ãþí ðïëõìÝóùí åß-íáé åêäüóåéò ôçò C,ôçò Basic, ê.Ü.

Óôçí åéêüíá öáßíåôáé ç ïèüíç, óå åðßðåäï óõã-ãñáöÝá, åíüò ðåñéâÜëëïíôïò ïðôéêïý ðñïãñáì-ìáôéóìïý ðïõ åßíáé ç Visual Basic ôçò Microsoft

Ãéá áêüìç ìåãáëýôåñç äéåõêüëõíóç ôïõ äçìéïõñãïý óôçí áíÜðôõîç ìéáò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí Ý÷åé áíáðôõ÷èåß åéäéêü ëïãéóìéêü, ðïõ ìå ôï ãñáöéêüðåñéâÜëëïí ôïõ êáé ôá áíôßóôïé÷á åéêïíßäéá ôùí áíôéêåéìÝíùí ðïõ äéáèÝôåé, êá-ôåõèýíåé ìå ïðôéêü ôñüðï ôï ÷åéñéóìü, ôçí ïñãÜíùóç êáé ôçí ðáñïõóßáóç ôçòåöáñìïãÞò. Ìðïñåß íá äçìéïõñãÞóåé áõôüìáôá ôïí áíôßóôïé÷ï êþäéêá, åíþðåñéÝ÷åé ðëçèþñá åñãáëåßùí ãéá ôçí õðïâïÞèçóç ôïõ äçìéïõñãïý óôçí åðå-îåñãáóßá ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí ôçò åöáñìïãÞò, óôç ãñáöÞðñüóèåôïõ êþäéêá, óôç äéüñèùóç ëáèþí, ê.Ü.Ôçí áðëïýóôåñç ìïñöÞ ôÝôïéùí ðåñéâáëëüíôùí áðïôåëïýí ôá ðáêÝôá äç-ìéïõñãßáò ðáñïõóéÜóåùí -ð.÷. ôï Microsoft PowerPoint- ôá ïðïßá Ý÷ïõí åíóù-ìáôùìÝíåò ïñéóìÝíåò äõíáôüôçôåò ÷åéñéóìïý ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝ-óùí ôùí åöáñìïãþí.

Óôçí åéêüíá öáßíåôáé ç ó÷åôéêÞ ïèüíç óå ðåñéâÜëëïí ðáñïõóéÜóåùí Power Point ôçòMicrosoft, óå åðßðåäï óõããñáöÝá êáé ðáñïõóßáóçò áíôßóôïé÷á

Ãéá ôç äçìéïõñãßá óýíèåôùí êáé ïëïêëçñùìÝíùí åöáñìïãþí Ý÷ïõí áíáðôõ-÷èåß ôá åñãáëåßá óõããñáöÞò åöáñìïãþí ðïëõìÝóùí (multimedia authoringtools) ôá ïðïßá Ý÷ïõí ðåñéóóüôåñåò äõíáôüôçôåò áðü ôá ðñïçãïýìåíá. Ôáåñãáëåßá óõããñáöÞò åßíáé ãñáöéêÜ ðåñéâÜëëïíôá, óôá ïðïßá ï äçìéïõñãüòìðïñåß íá óõíèÝôåé ôçí åöáñìïãÞ ìå ôç âïÞèåéá åñãáëåßùí, ðïõ ôïõ åðéôñÝ-ðïõí íá ïñßæåé ôïí ôñüðï ðáñïõóßáóçò êáé ôï óõã÷ñïíéóìü ôùí äïìéêþí óôïé-÷åßùí ôçò. Óôç óõíÝ÷åéá, ôï ßäéï ôï ðåñéâÜëëïí áíáëáìâÜíåé áõôüìáôá íá äç-ìéïõñãÞóåé ôçí êáôÜëëçëç õðïäïìÞ, óå äïìÝò êáé óå êþäéêá, ðïõ áíôéóôïé÷åßóôï Ýñãï ðïõ äçìéïýñãçóå ìå ïðôéêü ôñüðï ï óõããñáöÝáò.Ç ÷ñÞóç áõôþí ôùí åñãáëåßùí áðáéôåß êáëÞ ãíþóç ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò óõã-ãñáöÞò ðïõ ðñïóöÝñïõí áëëÜ êáé ãíþóåéò ðñïãñáììáôéóìïý, áíÜëïãá ìå

11

339

ÐïëõìÝóá

Åñãáëåßá óõããñáöÞò

ôï âáèìü äõóêïëßáò ôçò åöáñìïãÞò ðïõ èá äçìéïõñãçèåß. ÄéáöÝñïõí ìåôá-îý ôïõò êõñßùò ùò ðñïò ôéò ìåèüäïõò ïñãÜíùóçò êáé óýíèåóçò ôùí äïìéêþíóôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí ôùí åöáñìïãþí. Ãéá ôçí êÜëõøç ðåñéóóüôåñùí áðáéôÞóåùí, ìåñéêÜ áðü áõôÜ äéáèÝôïõí äéêÞôïõò ãëþóóá ðñïãñáììáôéóìïý, ìå äõíáôüôçôá óýíäåóÞò ôçò êáé ìå Üëëåòãëþóóåò ìå éó÷õñüôåñåò äïìÝò êáèþò êáé ðïëëÜ Üëëá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõäéáèÝôïõí ïé ãëþóóåò ðñïãñáììáôéóìïý. Óôá ðåñéóóüôåñá åñãáëåßá óõã-ãñáöÞò óõíáíôÜìå ðïëëÜ áðü ôá áêüëïõèá ÷áñáêôçñéóôéêÜ:u åõêïëßá åêìÜèçóçò êáé éêáíïðïéçôéêü âáèìü áðüäïóçò êáôÜ ôï óôÜäéï

ôçò óõããñáöÞò u äõíáôüôçôá ïðôéêïý êáé äïìçìÝíïõ ðñïãñáììáôéóìïý u äõíáôüôçôá ïäÞãçóçò ôçò åöáñìïãÞò áðü ãåãïíüôá (event-driven), ãéá

ïñéóìÝíåò êáôçãïñßåò åöáñìïãþí u ýðáñîç åñãáëåßùí âïÞèåéáò ãéá äéüñèùóç ëáèþí êáôÜ ôç óõããñáöÞ

(debugging)u éêáíïðïéçôéêÞ ôá÷ýôçôá êáôÜ ôçí åêôÝëåóç u óõìâáôüôçôá ìå äéÜöïñïõò ôýðïõò óõóôçìÜôùí êáé ðåñéâáëëüíôùí

(ðëáôöüñìåò), üðùò Windows, MacOS, NT, OS/2u áíáãíþñéóç ìïñöþí äåäïìÝíùí áðü Üëëåò åöáñìïãÝò u äõíáôüôçôá óõíåñãáóßáò ìå Üëëá ðåñéâÜëëïíôá u ýðáñîç åñãáëåßùí äéáíïìÞò êáé åñãáëåßùí äçìéïõñãßáò óõóôÞìáôïò

åãêáôÜóôáóçò u ýðáñîç åñãáëåßùí ãéá ôï ÷åéñéóìü ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí

ôçò åöáñìïãÞò.Óôçí åéêüíá ðïõ áêïëïõèåß öáßíåôáé ç ïèüíç óõããñáöÞò áðü ôï ðåñéâÜëëïíToolbook ôçò Asymetrix, ìå ôç ó÷åôéêÞ åñãáëåéïèÞêç ôïõ êáé ôéò ðáëÝôåò ìå ôá÷ñþìáôá. Ìå ôá åñãáëåßá áõôÜ, áëëÜ êáé ìå Üëëåò ìåèüäïõò, äçìéïõñãïýìåóôçí åðéèõìçôÞ èÝóç ôçò ïèüíçò ôá äéÜöïñá áíôéêåßìåíá ãéá åéêüíá, êåßìåíï,

Þ÷ï ê.Ü., åíþ óôç óõíÝ-÷åéá ïñßæïíôáé ïé äéÜöï-ñåò ðáñÜìåôñïß ôïõò ðïõêáèïñßæïõí ôïí ôñüðï åì-öÜíéóÞò ôïõò, ôç èÝóçôïõò êáé ôï ðåñéå÷üìåíüôïõò.

Óôçí åéêüíá öáßíåôáé çïèüíç áðü Ýíá óõããñá-öéêü åñãáëåßï, ôï Tool-book ôçò Asymetrix, óååðßðåäï óõããñáöÝá êáéáðü ôï ðåñéâÜëëïíVisual Basic

11

340


ÅñãáëåéïèÞêç

ÐáëÝôá÷ñùìÜôùí

Êáôçãïñßåò åñãáëåßùí óõããñáöÞò Ç ïñãáíùôéêÞ äïìÞ, óôçí ïðïßá åíóùìáôþíåôáé ç ðëçñïöïñßá êáé ÷ñçóéìï-ðïéåßôáé ãéá ôçí ðáñïõóßáóç ôùí ðåñéå÷ïìÝíùí ôçò åöáñìïãÞò êáëåßôáé ìå-ôáöïñÜ (metaphor) êáé áðïôåëåß ôï âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôùí åñãáëåßùíóõããñáöÞò.Ôá åñãáëåßá óõããñáöÞò, áíÜëïãá ìå ôç öéëïóïößá ðïõ áêïëïõèïýí ùò ðñïòôçí ïñãáíùôéêÞ áõôÞ äïìÞ ãéá ôçí ðáñïõóßáóç åíüò èÝìáôïò, ÷ùñßæïíôáé óåôñåéò âáóéêÝò êáôçãïñßåò:u óåëßäáò Þ êÜñôáòu ÷ñïíïäéáäñüìïõu åéêïíéäßùí.

Ìå ôï ëïãéóìéêü ôïõ ðñþôïõ ôýðïõ ôá óõóôáôéêÜ ôçò åöáñìïãÞò ïñãáíþíï-íôáé óå óåëßäåò Þ êÜñôåò, óôéò ïðïßåò óõìðåñéëáìâÜíïíôáé êáé ïé õðïäåßîåéòãéá ôïí ôñüðï áëëçëåðßäñáóçò åöáñìïãÞò-÷ñÞóôç, êáèþò êáé ïé óýíäåóìïéãéá ôïí ôñüðï ìåôÜâáóçò áðü ìßá óåëßäá óå Üëëç. Ôï ôåëéêü ðñïúüí ìïéÜæåéìå Ýíá çëåêôñïíéêü âéâëßï Þ ìå óùñü áðü êÜñôåò. Óôï óôÜäéï ôçò åêôÝëåóçò ï ÷ñÞóôçò ìðïñåß íá ìåôáöÝñåôáé áðü óåëßäá óåóåëßäá ôïõ âéâëßïõ, ìÝóá áðü ôïõò óõíäÝóìïõò, ðïõ óçìáôïäïôïýíôáé ìåêåßìåíï, ìå åéêüíá, ìå ðëÞêôñá åëÝã÷ïõ, ê.Ü. Åäþ ç ìåôáöïñÜ åßíáé ç óåëßäá.

ÐáñÜäåéãìá:Ãéá ôçí êáëýôåñç êáôáíüçóç ôùí ôå÷íéêþí ðïõ ðåñéãñÜöçêáí, áò ðáñáêï-ëïõèÞóïõìå Ýíá ìéêñü ðáñÜäåéãìá, ìå ôï ðïéçôéêü áðüóðáóìá áðü ôïõò «Åëåýèåñïõò ÐïëéïñêçìÝíïõò» ôïõ Ä. Óïëùìïý:

«¢êñá ôïõ ôÜöïõ óéùðÞ óôïí êÜìðï âáóéëåýåéËáëåß ðïõëß, ðáßñíåé óðõñß, êé ç ìÜíá ôï æçëåýåé.

Ôá ìÜôéá ç ðåßíá åìáýñéóå óôá ìÜôéá ç ìÜíá ìíÝåé. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . »

Æçôïýìå íá ðáñïõóéÜæåôáé óôçí ïèüíç ç åéêüíá ôïõ Äéïíõóßïõ Óïëùìïý äß-ðëá áðü ôï ðïßçìá êáé óõã÷ñüíùò íá áêïýãåôáé áðáããåëßá ôïõ áðïóðÜóìá-ôïò.Ãéá íá ãßíåé áõôü, ðñÝðåé ðñïçãïõìÝíùò íá Ý÷ïõìå äçìéïõñãÞóåé ôï õëéêüðïëõìÝóùí, äçëáäÞ ôï êåßìåíï, ôçí åéêüíá ôïõ ðïéçôÞ êáé ôçí ç÷ïãñÜöçóçôçò áðáããåëßáò.Óôç óõíÝ÷åéá äéáëÝãïõìå Ýíá óõããñáöéêü åñãáëåßï óåëßäáò, ãéá ðáñÜäåéãìáôï Toolbook.Ç äéáäéêáóßá ðïõ èá áêïëïõèÞóïõìå ãéá ôç äçìéïõñãßá ôçò åöáñìïãÞò åßíáé-óå ãåíéêÝò ãñáììÝò- ç áêüëïõèç:á) Ìå ôç ÷ñçóéìïðïßçóç åßôå ôçò åñãáëåéïèÞêçò, åßôå Üëëùí åðéëïãþí ôïõ

ðåñéâÜëëïíôïò, äçìéïõñãïýìå óôç óåëßäá ôá áíôéêåßìåíá óôá ïðïßá èá åé-óáãÜãïõìå êåßìåíï, åéêüíá êáé Þ÷ï.

â) ÐñïóèÝôïõìå, áí ôï êñßíïõìå áðáñáßôçôï, ðëÞêôñá åëÝã÷ïõ êáé äßíïõìåôéìÝò óôéò ðáñáìÝôñïõò ôïõò, ó÷åôéêÜ ìå ôïí ôñüðï ðïõ èá ðáñïõóéÜæï-íôáé óôç óåëßäá, ôç èÝóç ôïõò êáèþò êáé ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõò óôéò äéÜöï-ñåò åðéëïãÝò ôïõ ÷ñÞóôç.

ã) Óôç óõíÝ÷åéá, ôï ðåñéâÜëëïí äçìéïõñãåß áõôüìáôá ôïí áíôßóôïé÷ï êþäéêáôùí åðéëïãþí ìáò, åíþ ãéá éäéáßôåñåò áðáéôÞóåéò ìðïñïýìå íá ãñÜøïõìåðñüóèåôï êþäéêá ìå ôç âïÞèåéá åñãáëåßùí ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò

11

341

ÐïëõìÝóá

ÓõããñáöéêÜ åñãá-ëåßá óåëßäáò åßíáéôï Toolbook ôçòAsymetrix ãéáðåñéâÜëëïí Win-dows, ôï Hypercardôçò Micromedia ãéáðåñéâÜëëïí Macin-tosh, ê.Ü.

Óå Ýíá âéâëßï ôïáíôßóôïé÷ï ôçò ìåôá-öïñÜò áðïôåëåß çóåëßäá, ç ïðïßá ìðï-ñåß íá öéëïîåíÞóåéôéò äéÜöïñåò ìïñ-öÝò ðëçñïöïñßáò,üðùò åßíáé ç åéêüíá,ôï êåßìåíï, ê.Ü.

Åñãáëåßá óõããñá-öÞò óåëßäáò

Óôá åñãáëåßá ôçò äåýôåñçò êáôçãïñßáò ÷ñïíïäéáäñüìïõ (time based), ïé óõ-íéóôþóåò ôïðïèåôïýíôáé óå Üîïíá ÷ñüíïõ (time line). Ôï ôìÞìá ðïõ êáôáëáì-âÜíåé ç áíôßóôïé÷ç óõíéóôþóá ïñßæåé ôï ðüôå áõôÞ èá åíåñãïðïéçèåß êáé ðüôåèá äéáêïðåß, åíþ ïé ëïéðÝò ðáñÜìåôñïé ðïõ åíóùìáôþíïíôáé êáèïñßæïõí ôïíôñüðï åîÝëéîÞò ôçò óôï äéÜóôçìá áõôü.Ç äéáäéêáóßá ìïéÜæåé ìå óêçíÞ èåÜôñïõ, üðïõ ðïëëïß çèïðïéïß âãáßíïõí óôçóêçíÞ êáé ðáñáìÝíïõí ãéá êÜðïéï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá, êÜíïíôáò óõãêåêñéìÝ-íåò åíÝñãåéåò. Ìå áõôüí ôïí ôñüðï óå êÜèå ÷ñïíéêü äéÜóôçìá âñßóêåôáé óôçóêçíÞ ï óùóôüò áñéèìüò çèïðïéþí, ãßíïíôáé ðáñÜëëçëá ïé åðéèõìçôÝò åíÝñ-ãåéåò êáé Ýôóé åîåëßóóåôáé óùóôÜ ç ðáñÜóôáóç. Åäþ ç ìåôáöïñÜ åßíáé ç ãñáììÞ ôïõ ÷ñüíïõ.

Óôçí åéêüíá öáßíåôáé ìéá ïèüíç áðü ôï Director ôçò Macromedia. Öáßíïíôáé ôá äïìéêÜóôïé÷åßá ðïëõìÝóùí -åéêüíá, Þ÷ïò, êåßìåíï- êáé ôá áíôßóôïé÷á êáíÜëéá -üðùò áõôÜ

áðïêáëïýíôáé óôï óõãêåêñéìÝíï ðñïúüí

ÐáñÜäåéãìá:Ãéá íá ðñáãìáôïðïéÞóïõìå ôï ðñïçãïýìåíï ðáñÜäåéãìá óå Ýíá ôÝôïéï ðåñé-âÜëëïí, åðéëÝãïíôáò ð.÷. ôï Director, ðñÝðåé:

11

342


ÓõããñáöéêÜ åñãá-ëåßá ÷ñïíïäéáäñü-ìïõ åßíáé ôï Dire-ctor ôçò Macro-media, ãéá ðåñéâÜë-ëïí PC ìå Win-dows, áëëÜ êáéMacintosh, ê.Ü.

Åñãáëåßá óõããñá-öÞò ÷ñïíïäéá-

äñüìïõ

á) Íá åéóáãÜãïõìå óôï ðåñéâÜëëïí ôá äïìéêÜ óôïé÷åßá ðïëõìÝóùí.â) Íá äçìéïõñãÞóïõìå ôïõò Üîïíåò ÷ñüíïõ (êáíÜëéá) ðïõ áíôéóôïé÷ïýí óôç

÷ñÞóç áõôþí ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí.ã) Íá ïñßóïõìå ôéò ðáñáìÝôñïõò ðïõ êáèïñßæïõí ôïí ôñüðï ðáñïõóßáóÞò

ôïõò, ð.÷. ðïéüôçôá Þ÷ïõ.

Óôçí åéêüíá ðáñáôçñïýìå ôçí ôáõôü÷ñïíç åìöÜíéóç ôïõ êåéìÝíïõ êáé ôçò åéêüíáò. Ï Þ÷ïò åíåñãïðïéåßôáé ãéá óõãêåêñéìÝíï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá

Óôçí ôñßôç êáôçãïñßá, ôá åñãáëåßá óõããñáöÞò åéêïíéäßùí / äéáãñáììÜôùíñïÞò, åßíáé ïñãáíùìÝíá óå éäåáôÝò ãñáììÝò ñïÞò. ÁõôÝò ó÷çìáôßæïõí ÝíáäéÜãñáììá ñïÞò (flow control), ôï ïðïßï êáôåõèýíåé ôçí åîÝëéîç üëçò ôçò ðá-ñïõóßáóçò. Åäþ ç ìåôáöïñÜ åßíáé ôï åéêïíßäéï êáé ç åîÝëéîç ôçò åöáñìïãÞò åîáñôÜôáé áðü ôç óåéñÜ ôïðïèÝôçóçò áõôþí ôùí åéêïíéäßùí óôï äéÜãñáììá ñïÞò.

Óôçí åéêüíá öáßíåôáé ç ïèüíç áðü Ýíá ôÝôïéï ðåñéâÜëëïí, ôï Authorware ôçò Macromedia

Ãéá íá ðñáãìáôïðïéÞóïõìå ôï ðñïçãïýìåíïðáñÜäåéãìá óå Ýíá ôÝôïéï ðåñéâÜëëïí, ìåôáöÝ-ñïõìå áðü ôçí åñãáëåéïèÞêç ôá êáôÜëëçëá åé-êïíßäéá óôç ãñáììÞ ñïÞò, óõíäÝïõìå ôï êáèÝ-íá áðü áõôÜ ìå ôçí áíôßóôïé÷ç óõíéóôþóá êáéïñßæïõìå ôéò ðáñáìÝôñïõò ôïõ. Ìðïñïýìå íáðáñåìâÜëïõìå äéÜöïñá åéêïíßäéá ãéá ôïí Ýëåã-÷ï ôçò ñïÞò. Óôï ó÷Þìá öáßíåôáé Ýíá ôÝôïéï åé-êïíßäéï ðïõ Ý÷åé ôï ñüëï ôçò êáèõóôÝñçóçò.

11

343

ÐïëõìÝóá

Åñãáëåßá åéêïíéäß-ùí / äéáãñáììÜ-ôùí ñïÞò

Åñãáëåßï óõããñá-öÞò åéêïíéäßùí åßíáéôï Authorware ôçòMicromedia ãéá ðå-ñéâÜëëïí Windowsêáé Macintosh.

Óôçí åéêüíá öáß-íåôáé ìéá ïèüíçáðü ôï Author-ware ôçò Macro-media, ðïõ åßíáéåñãáëåßï åéêïíé-äßùí

11

344


Áíáêåöáëáßùóç

Ç ðñüóâáóç óôéò áðïèçêåõìÝíåò ðëçñïöïñßåò ìðïñåß íá ãßíåé ìå ãñáììéêüÞ ü÷é ôñüðï.Óôçí ðåñßðôùóç ôçò ìç ãñáììéêÞò ðñüóâáóçò: u ïé ðëçñïöïñßåò áðïèçêåýïíôáé óå êüìâïõò u ïé êüìâïé óõíäÝïíôáé ìå óõíäÝóìïõò êáé u ç ìåôáêßíçóç, ìÝóù ôùí óõíäÝóìùí, áðü Ýíáí êüìâï óå Üëëï ìðïñåß íá

ãßíåôáé ÷ùñßò óõãêåêñéìÝíç óåéñÜ.

Ôá õðåñêåßìåíá åßíáé ïñãáíùìÝíá ìå ìç ãñáììéêü ôñüðï êáé ïé êüìâïé ôïõòðåñéÝ÷ïõí ôìÞìáôá êåéìÝíïõ. Áí, åêôüò áðü êåßìåíï ðåñéÝ÷ïõí êáé Üëëåò ìïñ-öÝò ðëçñïöïñßáò -åéêüíá, Þ÷ï, âßíôåï ê.Ü.- ôüôå Ý÷ïõìå ôá õðåñìÝóá.Ìéá åöáñìïãÞ õðåñìÝóùí áðïôåëåßôáé, åííïéïëïãéêÜ, áðü ôñßá âáóéêÜ åðßðå-äá:u ôï åðßðåäï åðéêïéíùíßáò ìå ôï ÷ñÞóôçu ôï åðßðåäï ôùí óõíäÝóìùí u ôï åðßðåäï ôçò áðïèÞêåõóçò.

Ïé åöáñìïãÝò ðïëõìÝóùí åßíáé ïé åöáñìïãÝò ðïõ Ý÷ïõí åíóùìáôùìÝíá êåß-ìåíá, Þ÷ïõò, ãñáöéêÜ, åéêüíåò, âßíôåï êáé êÜèå ìïñöÞò Üëëç ðëçñïöïñßáðïõ ìðïñåß íá áðïèçêåõôåß, íá ìåôáäïèåß êáé íá äå÷èåß åðåîåñãáóßá ìå øç-öéáêÜ ìÝóá. ¼ôáí óå ìéá ôÝôïéá åöáñìïãÞ ï ÷ñÞóôçò ìðïñåß íá åðåìâáßíåéóôç ñïÞ ôçò ðáñïõóßáóçò êáé íá åðéëÝãåé äéáöïñåôéêïýò ôñüðïõò åîÝëéîçò,ëÝìå üôé Ý÷ïõìå áëëçëåðéäñáóôéêÜ ðïëõìÝóá (interactive multimedia).Ç óõìðßåóç äåäïìÝíùí åßíáé ç äéáäéêáóßá ìå ôçí ïðïßá ôìÞìáôá ðëçñïöï-ñéþí áíôéêáèßóôáíôáé áðü Üëëá ìéêñüôåñïõ üãêïõ, ìå ôç ÷ñÞóç ðñïãñáììÜ-ôùí ðïõ ðåñéëáìâÜíïõí åéäéêïýò áëãüñéèìïõò.

Ôá äïìéêÜ óôïé÷åßá ðïëõìÝóùí ìéáò åöáñìïãÞò ìðïñåß íá åßíáé ôï êåßìåíï, ïÞ÷ïò, ç åéêüíá, ôï âßíôåï êáé ç óõíèåôéêÞ êßíçóç. Ãéá ôç äçìéïõñãßá, ôçí øçöéï-ðïßçóç êáé ôçí åðåîåñãáóßá ôïõò áðáéôåßôáé êáôÜëëçëï õëéêü êáé ëïãéóìéêü.Ï Þ÷ïò äéáêñßíåôáé óå øçöéïðïéçìÝíï Þ÷ï êáé óå Þ÷ï MIDI. Ïé åéêüíåò äéáêñßíïíôáé óå ÷áñôïãñáöéêÝò êáé óå äéáíõóìáôéêÝò. Ôéò ÷áñôï-ãñáöéêÝò ôéò ÷åéñßæåôáé ï õðïëïãéóôÞò ùò Ýíá óýíïëï åéêïíïóôïé÷åßùí, åíþôéò äéáíõóìáôéêÝò ùò óýíïëï ãåùìåôñéêþí áíôéêåéìÝíùí ðïõ ãéá ôï êáèÝíá Ý÷åé áðïèçêåýóåé ôï ìïíôÝëï äçìéïõñãßáò ôïõ.Ôï âßíôåï áðïôåëåß ôç äéáäï÷éêÞ ðñïâïëÞ ìéáò áêïëïõèßáò åéêüíùí ìå êáôÜë-ëçëï ñõèìü ðïõ ìåôñéÝôáé óå êáñÝ áíÜ äåõôåñüëåðôï (fps). Ç óõíèåôéêÞ êßíçóç åðéôõã÷Üíåôáé áðü ðñüãñáììá ôï ïðïßï äçìéïõñãåß êáéðñïâÜëëåé ôá êáôÜëëçëá ãñáöéêÜ, þóôå íá ðáñïõóéÜæåôáé ç êßíçóç.

Ç áíÜðôõîç ìéáò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí åîåëßóóåôáé óå öÜóåéò êáé áêïëïõ-èåß óõãêåêñéìÝíåò ìåèïäïëïãßåò, üðùò óõìâáßíåé óôá Ýñãá êáôáóêåõÞò ëï-ãéóìéêïý. Ïé êýñéåò öÜóåéò áíÜðôõîçò ìéáò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí åßíáé ç åéóáãùãéêÞêáé áõôÝò ôçò áíÜëõóçò, ôçò ó÷åäßáóçò, ôçò õëïðïßçóçò, ôçò ïëïêëÞñùóçò,ôçò ëåéôïõñãßáò êáé ôçò óõíôÞñçóçò.

Ç ïìÜäá áíÜðôõîçò ìéáò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí áðïôåëåßôáé áðü:

u Ôï äéá÷åéñéóôÞ ôïõ Ýñãïõ. u Ôïí ðáñáãùãü êáé ôï âïçèü ðáñáãùãÞò. u Ôï óåíáñéïãñÜöï, ó÷åäéáóôÞ/óêçíïèÝôç êáé ôïí áíáëõôÞ.u Ôïõò äçìéïõñãïýò ôùí äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí.u Ôïõò åéäéêïýò óôçí øçöéáêÞ åðåîåñãáóßá äïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝ-

óùí. u Ôïí ðñïãñáììáôéóôÞ ðïëõìÝóùí.u Ôï ðñïóùðéêü õðïóôÞñéîçò.

Ï åîïðëéóìüò ðïõ áðáéôåßôáé áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ ÷ñÞóôç êáëýðôåôáé óõ÷íÜáðü Ýíá óýã÷ñïíï õðïëïãéóôÞ, åíþ áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ äçìéïõñãïý ïé áðáé-ôÞóåéò åßíáé ðåñéóóüôåñåò ôüóï óå ëïãéóìéêü üóï êáé óå õëéêü.

Ìéá åöáñìïãÞ ðïëõìÝóùí ìðïñåß íá áíáðôõ÷èåß åßôå ìå ïñéóìÝíåò ãëþóóåòðñïãñáììáôéóìïý åßôå ìå ôá åñãáëåßá óõããñáöÞò.Ôá åñãáëåßá óõããñáöÞò äéáêñßíïíôáé óå óõããñáöéêÜ åñãáëåßá óåëßäáò, ÷ñï-íïäéáäñüìïõ êáé åéêïíéäßùí / äéáãñÜììáôïò ñïÞò.

11

345

ÐïëõìÝóá

ÅñùôÞóåéò

11. Ôé ïíïìÜæïõìå êüìâï êáé ôé óýíäåóìï óå ìéá ìç ãñáììéêÜ äéáñèñùìÝíç ýëç;

12. Ìå ðïéïõò ôñüðïõò ìðïñåß íá óçìáôïäïôçèåß ç ýðáñîç åíüò óõíäÝóìïõ óå Ýíáíêüìâï õðåñìÝóïõ ðïõ ðñïâÜëëåôáé óôçí ïèüíç;

13. Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôá ðåñéå÷üìåíá ôçò ðñþôçò óôÞëçò ìå áõôÜ ôçò äåýôåñçò.

14. Ôá åßäç äéáóõíäÝóåùí ðïõ ìðïñïýìå íá ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå óôç ìç ãñáììéêÞ ïñãÜ-íùóç ôçò ðëçñïöïñßáò åßíáé:

á) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

â) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ã) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ä) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15. Ôé åßíáé ôá õðåñêåßìåíá;

16. Ðïéåò åßíáé ïé äéáöïñÝò õðåñêåéìÝíùí êáé õðåñìÝóùí;

17. Óå Ýíá õðåñêåßìåíï äéáêñßíïõìå ôá åîÞò ÷áñáêôçñéóôéêÜ:

á) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

â) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ã) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ä) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18. Íá áíôéóôïé÷ßóåôå ôá ðåñéå÷üìåíá ôçò ðñþôçò óôÞëçò ìå áõôÜ ôçò äåýôåñçò. Óå ìéá åöáñìïãÞ õðåñìÝóùí Ý÷ïõìå:

11

346


êüìâïò � � óçìåßï ôïõ êüìâïõ åêêßíçóçò

óýíäåóìïò �� åíüôçôá ðïõ áðáñôßæåé ôç ìç

ãñáììéêÜ äéáñèñùìÝíç ýëç åíüò èÝìáôïò

Üãêõñá �� ìéá ó÷Ýóç ðïõ óõíäÝåé äýï

êüìâïõò

� óôï åðßðåäï áõôü êáèïñßæïíôáé ïéó÷Ýóåéò ìåôáîý ôùí êüìâùí

åðßðåäï �áðïèÞêåõóçò

� ðåñéëáìâÜíåé üëá ôá ðëçñïöïñéáêÜåñãáëåßá ðïõ äéåõêïëýíïõí ôï ÷ñÞ-óôç óôçí áîéïðïßçóç ôçò åöáñìïãÞò

åðßðåäï �ôùí óõíäÝóìùí

� ðåñéÝ÷åé üëåò ôéò óõíéóôþóåò ãéá ôçíðáñïõóßáóç ôçò åöáñìïãÞò

åðßðåäï åðéêïéíùíßáò �ìå ôï ÷ñÞóôç

19. Óå ìéá åöáñìïãÞ õðåñìÝóùí ç ðñïóðÝëáóç óå êÜðïéá ðëçñïöïñßá ìðïñåß íá ãß-íåé:

u ìå ðëïÞãçóç, áðü ........................ óå ........................u ìå áíáæÞôçóç, ÷ñçóéìïðïéþíôáò .........................

10. Ãéá íá åßíáé ëåéôïõñãéêÞ ìéá åöáñìïãÞ õðåñìÝóùí ðñÝðåé íá ìáò ðáñÝ÷åé:

á) ðïéêéëßá äéáäñïìþí

â) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ã) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ä) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

å) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Ôá óõóôÞìáôá ðïëõìÝóùí åßíáé éó÷õñÜ õðïëïãéóôéêÜ óõóôÞìáôá ìå åéäéêü åîïðëé-óìü óå õëéêü, ðïëëÜ ðåñéöåñåéáêÜ êáé ëïãéóìéêü ãéá:

á) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

â) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ã) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ä) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12. Ôé ïíïìÜæïõìå áëëçëåðéäñáóôéêÜ ðïëõìÝóá;

13. Ðïý áîéïðïéïýìå ôá áëëçëåðéäñáóôéêÜ ðïëõìÝóá;

14. Ôé åßíáé ç óõìðßåóç äåäïìÝíùí êáé ðïéïò ëüãïò ôçí õðáãïñåýåé;

15. Ôé åßäïõò õëéêü ÷ñåéáæüìáóôå ãéá íá ç÷ïãñáöÞóïõìå öõóéêÞ öùíÞ óôïí õðïëïãé-óôÞ;

5 ìéêñüöùíï

5 êÜñôá ãñáöéêþí

5 ìüíôåì

5 êÜñôá Þ÷ïõ

5 ç÷åßá

5 óáñùôÞ

16. Ðïéá äéáöïñÜ õðÜñ÷åé áíÜìåóá óôçí øçöéïðïßçóç Þ÷ïõ êáé óôç äçìéïõñãßá Þ÷ïõMIDI ;

11

347

ÐïëõìÝóá

17. Ôï õëéêü ðïõ áíáöÝñåôáé óôçí ðñþôç óôÞëç íá áíôéóôïé÷éóôåß ìå ôéò åñãáóßåò óôéòïðïßåò ìðïñåß íá ÷ñçóéìïðïéçèåß.

18. Ïé åéêüíåò ðïõ äçìéïõñãïýíôáé ìå õðïëïãéóôÞ äéáêñßíïíôáé óå ............................ êáéäéáíõóìáôéêÝò. Ðïéï åßíáé ôï êýñéï ðëåïíÝêôçìá ôùí äåýôåñùí;

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19. Íá óõíäÝóåôå êáèåìßá áðü ôéò Ýîé åéêüíåò ìå ôçí êáôçãïñßá óôçí ïðïßá áíÞêåé.

(1)

(2)� ÷áñôïãñáöéêÝò

(3)

(4)

(5)� äéáíõóìáôéêÝò

(6)

20. Ç øçöéïðïßçóç Þ÷ïõ êáé âßíôåï ãßíåôáé ìå ôç ìÝèïäï ôçò ..................................Ìðïñåßôå íá áéôéïëïãÞóåôå ãéáôß;(åããñáöÞ, äåéãìáôïëçøßá, áíáðáñáãùãÞ)

11

348


� êéíïýìåíá ó÷Ýäéá

� äçìéïõñãßá ãñáöéêþí

� åðåîåñãáóßá âßíôåï

� äçìéïõñãßá âßíôåï

ìéêñüöùíï �

êÜñôá âßíôåï �

øçöéáêÞ êÜìåñá �

� øçöéïðïßçóç Þ÷ïõêÜñôá Þ÷ïõ �

� óÜñùóç åéêüíáòóáñùôÞò �

21. Ôï MIDI åßíáé:

5 Ýíá ìïõóéêü üñãáíï

5 ðñùôüêïëëï åðéêïéíùíßáò ìïõóéêþí ïñãÜíùí êáé õðïëïãéóôÞ

5 åñãáëåßï ãéá ôç óýíèåóç ìïõóéêÞò

5 äéáóýíäåóç ãéá ôçí åðéêïéíùíßá ìïõóéêþí ïñãÜíùí êáé õðïëïãéóôÞ

22. Íá áíáöÝñåôå ôá óôÜäéá ðïõ ìðïñåß íá õðÜñîïõí êáôÜ ôçí áíÜðôõîç ìéáò åöáñ-ìïãÞò ðïëõìÝóùí.

23. Íá áíáöÝñåôå ìåñéêÝò åöáñìïãÝò ðïëõìÝóùí ðïõ ãíùñßæåôå áðü ôï ðåñéâÜëëïíóáò, ÷ùñßæïíôÜò ôéò óå êáôçãïñßåò.

24. Íá áíáöÝñåôå ôïí åîïðëéóìü ðïõ åßíáé áðáñáßôçôïò óôï ÷ñÞóôç ðïõ åêôåëåß åöáñ-ìïãÝò ðïëõìÝóùí.

25. Ãéáôß ï äçìéïõñãüò ìéáò åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí ÷ñåéÜæåôáé åîïðëéóìü ìåãáëýôå-ñùí äõíáôïôÞôùí áðü áõôüí ôïõ ÷ñÞóôç;

26. Ðïéá åßíáé ôá ðëåïíåêôÞìáôá êáé ôá ìåéïíåêôÞìáôá ôçò ÷ñÞóçò åñãáëåßïõ óõããñá-öÞò, áíôß ãëþóóáò ðñïãñáììáôéóìïý ãéá ôçí áíÜðôõîç åöáñìïãÞò ðïëõìÝóùí;

27. Ðïéá åßíáé ôá êýñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ äéáêñßíïõí Ýíá åñãáëåßï óõããñáöÞò;

28. Ïé âáóéêÝò êáôçãïñßåò ôùí åñãáëåßùí óõããñáöÞò åßíáé:

á) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

â) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ã) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29.. Ðïéá åßíáé ç ìåôáöïñÜ óôéò ôñåéò âáóéêÝò êáôçãïñßåò ôùí åñãáëåßùí óõããñáöÞò;

11

349

ÐïëõìÝóá

ÃëùóóÜñéï

11

350


¢ãêõñáÓçìåßï óå êüìâï õðåñìÝóïõ Þ õðåñêåéìÝíïõ ðïõ äåß÷íåé ôçí ýðáñ-îç óõíäÝóìïõ ðñïò Üëëï êüìâï Þ óçìåßï.

ÁëëçëåðéäñáóôéêÜ ðï-ëõìÝóá

ÅöáñìïãÝò üðïõ ï ÷ñÞóôçò ìðïñåß íá åðåìâáßíåé óôç ñïÞ ôçò ðá-ñïõóßáóçò êáé íá åðéëÝãåé äéáöïñåôéêïýò ôñüðïõò åîÝëéîçò ôçò åöáñìïãÞò.

ÄéáíõóìáôéêÝò åéêüíåò

Åéêüíåò ðïõ äçìéïõñãïýíôáé ìå ôç ÷ñÞóç åéäéêïý ëïãéóìéêïý êáé ôááñ÷åßá ôïõò áðïôåëïýíôáé áðü ãåùìåôñéêÜ áíôéêåßìåíá, ðïõ ìðïñåßíá åßíáé áðëÜ ó÷Þìáôá (åõèåßåò ãñáììÝò Þ êáìðýëåò) áëëÜ êáé ðï-ëýðëïêá ó÷Ýäéá Þ óôåñåÜ óþìáôá.

ÅöáñìïãÝò ðïëõìÝóùíÅöáñìïãÝò üðïõ Ý÷ïõìå åëåã÷üìåíç áðü ôïí õðïëïãéóôÞ åíóùìÜ-ôùóç êÜèå ìïñöÞò ðëçñïöïñßáò, ðïõ ìðïñåß íá áðïèçêåõôåß, íá ìå-ôáäïèåß êáé íá äå÷èåß åðåîåñãáóßá ìå øçöéáêÜ ìÝóá.

ÊüìâïéÏé áõôïôåëåßò åíüôçôåò ðïõ áðáñôßæïõí ôç ìç ãñáììéêÜ äéáñèñùìÝ-íç ýëç åíüò èÝìáôïò.

Ëïãéóìéêü ðáñïõóéÜóåùí

Ëïãéóìéêü ãéá äçìéïõñãßá åöáñìïãþí ðáñïõóßáóçò.

Ëïãéóìéêü óõããñáöÞòËïãéóìéêü ãéá äçìéïõñãßá åöáñìïãþí ðïëõìÝóùí. Óõ÷íÜ áíáöÝñåôáéêáé óáí «åñãáëåßï óõããñáöÞò» åöáñìïãþí ðïëõìÝóùí (multimediaauthoring tool).

ÐáëÝôá åñãáëåßùíÇ ïìÜäá åéêïíéäßùí ãéá åýêïëï ÷åéñéóìü ôùí áíôéêåéìÝíùí óå åñãá-ëåßá óõããñáöÞò.

ÐëïÞãçóçÇ äéáäéêáóßá åîåñåýíçóçò ðëçñïöïñéþí óôá õðåñìÝóá, ìå ôç ìåôÜ-âáóç óå áõôÝò áðü ìéá ìç êáèïñéóìÝíç äéáäñïìÞ ìÝóù óõíäÝóìùí.

Ðñüôõðï MIDI Ðñüôõðï äéáóýíäåóçò ìïõóéêþí ïñãÜíùí êáé õðïëïãéóôÞ.

Óõìðßåóç äåäïìÝíùíÇ äéáäéêáóßá êáôÜ ôçí ïðïßá ôìÞìáôá ðëçñïöïñéþí áíôéêáèßóôáíôáéáðü Üëëá ìéêñüôåñïõ üãêïõ.

ÓýíäåóìïòÌéá ó÷Ýóç ðïõ óõíäÝåé êüìâïõò Þ óçìåßá ôùí õðåñêåéìÝíùí Þ ôùíõðåñìÝóùí.

ÕðåñêåßìåíáÔá áñ÷åßá üðïõ ïé ðëçñïöïñßåò åßíáé ïñãáíùìÝíåò ìå ìç ãñáììéêüôñüðï êáé ïé êüìâïé áðïôåëïýíôáé áðü ôìÞìáôá êåéìÝíïõ.

ÕðåñìÝóáÔá áñ÷åßá üðïõ ïé ðëçñïöïñßåò åßíáé ïñãáíùìÝíåò ìå ìç ãñáììéêüôñüðï êáé ïé êüìâïé åêôüò áðü êåßìåíï ðåñéÝ÷ïõí êáé Üëëåò ìïñöÝòðëçñïöïñßáò (åéêüíá, Þ÷ï, âßíôåï ê.Ü.).

×áñôïãñáöéêÞ åéêüíáÅéêüíá ðïõ ãéá ôçí áíáðáñÜóôáóÞ ôçò ÷ñçóéìïðïéåßôáé Ýíáò ðßíáêáòêïõêßäùí ìå ðëçñïöïñßá ÷ñþìáôïò ãéá êáèåìéÜ.

11

351

ÐïëõìÝóá

ÅíäéáöÝñïõóåò êáé ÷ñÞóéìåò äéåõèýíóåéò ôïõ Äéáäéêôýïõ

http://www.asymetrix.com

Ç ôïðïèåóßá ôçò êáôáóêåõÜóôñéáò åôáéñåßáò ôïõ Toolbook.

http://www.midi.org/

Ôïðïèåóßá ãéá ôï ðñüôõðï Midi.

http://www.mpeg.org/mpeg/

Éóôïóåëßäá ãéá ôç ìÝèïäï óõìðßåóçò êáé ôá áñ÷åßá MPEG.

http://www.imtc.org/main.htm

Ç éóôïóåëßäá ôçò IMTC ãéá ôçëåäéáóêÝøåéò ìå ðïëõìÝóá.

http://www.videoconference.com/glossary.htm

Óôç äéåýèõíóç áõôÞ ìðïñåßôå íá âñåßôå ãëùóóÜñéï ìå üñïõò ôçò ôçëåäéÜóêåøçò.

http://www.w3.org/terms.html

Óôçí éóôïóåëßäá áõôÞ ìðïñåßôå íá äåßôå üñïõò ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé óôá õðåñêåßìåíá.

http://www.yahoo.com/arts/humanities/literature/criticism_and_theory/hypertext_theory/

Ç éóôïóåëßäá ôçò ôïðïèåóßáò yahoo ðïõ áíáöÝñåôáé óôç èåùñßá ôïõ õðåñêåéìÝíïõ.

http://www.yahoo.com/computers_and_internet/multimedia/

Ç éóôïóåëßäá ôçò ôïðïèåóßáò yahoo ðïõ áíáöÝñåôáé óôá ðïëõìÝóá.

http://www.yahoo.com/computers_and_internet/multimedia/hypermedia/

Ç éóôïóåëßäá ôçò ôïðïèåóßáò yahoo ðïõ áíáöÝñåôáé óôá õðåñìÝóá.

http://www.macromedia.com

Ç ôïðïèåóßá ôçò êáôáóêåõÜóôñéáò åôáéñåßáò ôùí ëïãéóìéêþí Director êáé Authorware.

http://www.monash.edu.informatics/techme/

Ôïðïèåóßá ìå èÝìáôá åñãáëåßùí óõããñáöÞò.

11

352


Âéâëéïãñáößá

Antre Persidsky, Director 6 for Windows Peachpit Press

Ïäçãüò ãéá ôï Director.

G.P. Landow, Hypertext 2.0, John Hopkins University Press

Âéâëßï ðïõ áíáöÝñåôáé óôá õðåñêåßìåíá.

Greg Baker, Tom Bowwen, First Byte. A practical byte to information technology, Oxford

Âéâëßï ðïõ óôá êåöÜëáéÜ ôïõ Graphics & Multimedia, õðÜñ÷ïõí åíäéáöÝñïíôá èÝìáôá ó÷åôéêÜìå ôï êåöÜëáéï áõôü.

Judith Jeffcoat, Multimedia in Practice

Âéâëßï ìå áíáëõôéêÞ ðåñéãñáöÞ ôùí âáóéêþí åííïéþí êáé ôùí åöáñìïãþí ôùí ðïëõìÝóùí.

Kris Jansa, Multimedia óôç óôéãìÞ, Anubis

Âéâëßï ìå ãåíéêÜ óôïé÷åßá ãéá ôá ðïëõìÝóá.

Lida Tway, ÄïõëÝøôå ìå ôá ðïëõìÝóá

Âéâëßï ðïõ ðñïôåßíåé ôñüðïõò åñãáóßáò ìå ôá ðïëõìÝóá.

ÏìÜäá óõããñáöÞò, Macromedia Authorware 4 Authorized, Macromedia Press

Ïäçãüò ãéá ôï Authorware.

ÏìÜäá ôïõ Åñãáóôçñßïõ ÐïëõìÝóùí ôïõ ÔìÞìáôïò ÐëçñïöïñéêÞò , ÁÐÈ, Multimedia áðü ôç èåùñßá óôçí ðñÜîç, Åêäüóåéò Ôæéüëá, 1996

Âéâëßï ìå åêôåíÞ áíáöïñÜ óôç èåùñßá ðïëõìÝóùí, óôï ó÷åôéêü ëïãéóìéêü êáé óôçí áîéïðïßçóçôùí ðïëõìÝóùí óôéò éóôïóåëßäåò ôïõ Äéáäéêôýïõ.

Ðáí. Ðïëßôçò, Õðåñêåßìåíá ÕðåñìÝóá êáé ÐïëõìÝóá, Åêäüóåéò ÍÝùí Ôå÷íïëïãéþí

Âéâëßï ãéá ôá ðïëõìÝóá, ãéá ôï ëïãéóìéêü êáé õëéêü ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé óôçí åðåîåñãáóßá ôùíäïìéêþí óôïé÷åßùí ðïëõìÝóùí êáé óôç äçìéïõñãßá åöáñìïãþí.

Óôáýñïò ÊùôóéãéÜííçò, Ðáíüñáìá ôùí ÐïëõìÝóùí, ¸êäïóç 1994

ÃåíéêÜ èÝìáôá ãéá ôá ðïëõìÝóá ìå áíÜðôõîç áíôßóôïé÷ç ôçò ÷ñïíïëïãßáò ÝêäïóÞò ôïõ.

Óôáýñïò ÊùôóéãéÜííçò, ÐëçñïöïñéêÞ êáé ÐïëõìÝóá, Conceptum

Âéâëßï ðïõ Ýíá ôìÞìá ôïõ áöïñÜ ôá ðïëõìÝóá.

ÓõããñáöéêÞ ïìÜäá ôçò Exodus, Ï ìáãéêüò êüóìïò ôùí Multimedia, Anubis

Âéâëßï ãéá ôá ÔÅÅ ìå ýëç ãéá ôá ðïëõìÝóá êáé ôéò öÜóåéò áíÜðôõîçò Åöáñìïãþí ÐïëõìÝóùí.

ÁâñáíôéíÞò, Áíáóôáóüðïõëïò, Ìðåëåóéþôçò, Ðáíáãéùôüðïõëïò, Óãïýñïò, ÓùôÞñ÷ïò, Åöáñìï-ãÝò ÐïëõìÝóùí (ÔÅÅ - 2ïò êýêëïò), ÕÐÅÐÈ, ¸êäïóç 2000

Êáëýðôåé ãåíéêÜ èÝìáôá ðïëõìÝóùí ìå áíáöïñÝò óôï åñãáëåßï óõããñáöÞò Toolbook.

11 - sch.gr

Documents

Transcript of 11 - sch.gr