1

III Projektovanje IS

1. Projektovanje izlaznih informacija

07:52

Faze izgradnje informacionog sistema

(1) Iniciranje projekta

(2) Analiza sistema

I studija izvodljivosti

(3) Logicka analiza

I projektovanje

(4) Analiza

ili razvoj

(5) Priprema

(6) Funkcija

(7) Post - revizija

(8) Održavanje

Vrati se na predhodnu fazu ili se zaustavi

Alternativne metodoligija izgradnje IS

Mnoge organizacije koriste pristupe koji prepuštaju izgradnju sistema sa odeljenja IS na druge.

•Krajnje-korisnički razvoj – prepušta korisnicima da sami izgrađuju svoj IS •Nabavljanje softvera spolja – prepušta kompletnu izgradnju sistema spoljašnjim izvorima

•Kupovina (odluka ‘napraviti ili kupiti’) – izbor između razvoja sopstvenog softvera u sopstvenoj kući i kupovanja postojećeg softvera

Alternativne metodoligija izgradnje IS

Pored ova tri postoji još mnogo faktora koji utiču na izbor i uspešnost sistema.

•Prihvatljivost od strane korisnika •Odnos troškovi/dobit •Mogućnost održavanja •Prenosivost •Integracija sa ostalim sistemima •Mogućnost ponovne upotrebe

Neki od alata upravljanja projektom su:

Reperne tačke

Metoda kritičnog puta CPM

Procena programa i tehnika revizije PERT

Gant dijagrami

Pitanja upravljanja

Značaj. Izvršni menadžeri moraju da učestvuju u razvojnom procesu i trebalo bi da se razumiju u sve faze.

Oni takođe moraju da odlučuju o tome da li da se programi

prave ili kupuju i da donose odluke pri izboru softvera.

Izgradnja međuorganizacijskih i međunarodnih IS. Izgradnja sistema koji povezuju dvije ili više organizacija ili

jednu organizaciju koja operiše u različitim zemljama,

može biti vrlo komplikovana. Takvi sistemo zahtjevaju

pažljivo planiranje, imajući u vidu različite zahtjeve i kulture.

Pitanja upravljanja

Etička i pravna pitanja. Jedan od osnovnih problema sa međunarodnim sistemimaje u tome što ono što je etičko ili

legalno u jednoj zemlji može biti neetičko ili nelegalno u

drugoj. Posebni problemi vezani su za projekte Interneta,

gdje se zakonodavstvo još uvijek razvija.

Uključivanje korisnika. Direktni i indirektni korisnici

sistema vjerovatno će biti pojedinci sa najviše znanja, koje

se odnosi na zahtjeve čije će alternative biti najefikasnije.

Korisnici su i oni koji su najzainteresovaniji za informacioni

sistem.

Upotreba alata od strane projektanta. Razvojni alati i tehnike mogu da osiguraju da projektanti uzmu u obzir sve

neophodne činioce i standardizuju razvoj, dokumentaciju i

testiranje.

Pitanja upravljanja nastavak

Tradicionalni pristupi nasuprot izradi prototipa. Tradicionalni pristup razvoju stavlja akcenat na detaljan razvoj u međusobno povezanim

fazama sa utvrđenim tačkama za odlučivanje. Izrada prototipa stavlja

akcenat na fleksibilan razvoj zasnovan na stvarnoj upotrebi djelimično

funkcionalnih sistema. Iskustvo je pokazalo da tradicionalan pristup

može biti bolji za situacije koje su niskorizične, ekološki stabilne i

tehnički jednostavne, dok za suprotne uslove bolje rješenje je izrada

prototipa.

Uvjerenje o kvalitetu nasuprot rokovima. Kvalitet ima značaj i u kratkoročnom i u dugoročnom smislu, ali on može da produži razvoj i da

poveća troškove razvoja. Pokušaj da se postignu kratki razvojni rokovi

može da izazove loš kvalitet – sa još nepovoljnijim rokom, troškovima i

materijalnim problemima.

Pitanja upravljanja nastavak

Problemi ponašanja. IS prvenstveno služe ljudima. Međutim, ljudi mogu da reaguju na nove

sistema na neočekivane načine, čineći i tehnički

najbolje projektovane sisteme beskorisnim.

Neprekidni razvoj. Kada IS-i ne odgovore tačno

na potrebe ili se potrebe promjene, IS treba da se

preprojektuju. Razvoj sistema može biti značajan

trošak, ali i neprekidno razvijanje sistema kako bi

ostao koristan obično predstavlja mnogo veći

trošak.

10

III Projektovanje IS

1. Projektovanje izlaznih informacija

07:52

11

Uputstva za pravljenje izvještaja

1. Informacija mora da bude jasna, tačna, sažeta i ograničena na podatke od važnosti.

2. Sastavni dio izvještaja su naslovi, podnaslovi, datum, numerisane stranice.

3. Kod štampe voditi računa o formatu papira i marginama.

4. Informacije treba da su složene po logičkom redoslijedu.

5. Izvještaj treba da bude prikazan na izlaznom uređaju koji najviše odgovara korisniku.

07:52

12

Poslovni izvještaji mogu da budu

- unutrašnji izvještaji - (unutar poslovnog subjekta)

- spoljašnji izvještaji - (kupci, klijenti, akcionari, vladine institucije)

07:52

13

Mediji za prikaz izvještaja

štampači (kvalitet štampe, kvalitet papira i brzina štampe)

monitori

projektori

CD i DVD

zvučnici

07:52

14

Elementi izvještaja

Gornje zaglavlje 1. strane (ime i logo firme, autor, datum)

Gornje ili donje zaglavlje za sve strane (redni broj strane, datum i vrijeme)

Razdvojeni naslovi za više izvještaja Zaglavlja kolona tabele Kontrolno donje zaglavlje tabele (zbirni

podaci)

07:52

15

Tipovi izvještaja

- upitni - detaljni - sumarni - periodični - izvještaji sa određenim kriterijumom

07:52

16

2. Projektovanje ulaznih informacija

Podaci se mogu unositi ručno ili direktno preko: tastature čitača (fotoelektričnih, optičkih,

magnetnih, RFID) skenera kontaktne olovke mikrofona digitalne kamere

07:52

17

2.2. Kontrola unosa podataka

Metode za potvrdu tačnosti podataka Klasifikacija (broj, slova, datumi) Određivanje znaka + ili - za numeričke podatke Prihvatljivost (odbacivanje nemogućih podataka) Logičnost (pouzdan redoslijed pojavljivanja) Prostornost (da li mogu da stanu u predviđen prostor) Prisutnost (kompletnost podataka) Pripadnost grupi Cjelokupnost (za grupu podataka) Testiranje datuma (prema formatu datuma)

07:52

18

2.2. Kontrola unosa podataka

Dodatne metode za potvrdu tačnosti podataka

Kontrolni zbir Kontrolna cifra (zbir cifara djeljiv sa 11) Kontrolna zamjena mjesta cifri u broju Vizuelna kontrola (preko ispisa dodatnih

podataka za unesen podatak kroz liste)

07:52

19

2.4. Ostala rješenja za unos podataka

Razne boje i nijanse za unos podataka Razni fontovi i veličine slova Zvuk (povezati ga uz vizuelne efekte) Meniji i funkcionalni tasteri Ikonice Liste i ComboBox-ovi

07:52

20

3. Projektovanje baza podataka

To nije samo čuvanje podataka uz minimalnu redundansu, već i međusobna veza između podataka, kao i najlakši način pristupa podacima, ali uz što veću bezbjednost.

DBMS (Data Base Managment System) sistem za upravljanje BP

07:52

Postoje sljedeće logičke strukture baza podataka:

hijerarhijski model baza podataka

mrežni model baza podataka

relacioni model baza podataka

objektno-orijentisani model baza podataka

objektno-relacioni model baza podataka

deduktivi model baza podataka

NORMALIZACIJA BP

Normalizacija je postupak projektovanja logičke strukture baze podataka.

Najopštije rečeno, dobra je ona struktura baze podataka u kojoj je logička redundansa minimalna

23

KONTROLA BP

- Kontrola pristupa i prava pristupa

- Pravljenje rezervne kopije

07:52

24

4. Projektovanje mreže

Grupa međusobno povezanih komunikacijskih uređaja, za komunikaciju između ljudi i uređaja.

07:52

25

4.2. Konfigurisanje mreža

- Potpuna mreža (svak sa svakim)

- Zvijezda (centralni računar ili čvor)

- Prstenasta mreža

- Topologija magistrale

- Mediji za prenos podataka

- optička vlakna

- bakarne parice

- koaksijalni kablovi

- bežični prenos podataka

07:52

26

Pri konfigurisanju mreže treba

voditi računa o:

- Kapacitetu

- Funkcionalnosti

- Pouzdanosti

- Fleksibilnosti

- Bezbjednosti i

- Iskorišćenosti resursa

07:52

27

4.3. Podjela mreža prema

geografskom području

- LAN (Local Area Network)

- MAN (Metropolitan Area Network)

- WAN (Wide Area Network)

- Internet

07:52

28

5. Projektovanje softvera

Sistemski

Aplikacioni

07:52

29

Pri dizajniranju softvera potrebno je

obaviti sljedeće zadazke:

Definisati program postavka problema projektovanje programa izrada programa (pisanje koda) testiranje programa eksploatacija programa

Dizajnirati module Izabrati programski jezik Izgraditi programske specifikacije Provjeriti dizajn

07:52

30

5.3. Modularni dizajn programa

omogućuje

Jednostavnost izrade i najsloženijih programa

Veću pouzdanost programa

Smanjivanje razvojnih troškova

Lako proširenje programa

Lako uključivanje novih modula

Lakšu kontrolu izrade programa

Veći broj programera učestvuje paralelno u programiranju

07:52

31

4 Uvođenje i održavanje IS

Faza implementacije IS obuhvata: - raspored poslova i njihovo dodeljivanje

- programiranje

- testiranje sistema

- uvođenje sistema u eksploataciju

- obuka kadrova

- instalacija sistema

- provjera i revidiranje sistema

07:52

Uvođenje IS

• paralelno uvođenje

•postepeno uvođenje •direktno uvođenje

Testiranje IS

Unos podataka da bi se poredili izlazi. Birati tipične i motivisane korisnike, ali zatim i one sa slabijim znanjima da bi se otkrile sve slabe take pri unosu podataka

Izrada dokumentacije IS

Glavni problemi

Nekorektno ili loše napisana dokumentacija

Zastarjela dokumentacija, koja nije ažurirana duži

vremenski period

Dokumentacija sadrži puno tehničkih izrata ili žargona,

koje obični korisnici nemogu da razumiju

Inženjeri koji prave IS neće da troše svoje vrijeme za

pisanje nečega što je za njih suviše jednostavno, a to treba

da koriste korisnici na svim nivoima rada.

Održavanje IS

Skupo

Stalno se radi

Zahtjeva sopstveno osoblje ili angažovanje osoblja izvan firme

Održavanje omogućava promjenu i modifikacije IS u cilju ispravke uočenih grešaka, poboljšanje postojećih funkcija i dodavanje novih funkcija.

Proširenje IS

Nadogradnja sistema kada se steknu uslovi prije

svega finansijski i kada korisnici uoče da ih postojeći

sistem ograničava u radu.

.

HVALA NA PAŽNJI!

37