Blade babeMarlou van Rhijn loopt keihard zonder benen

Scriptieonderzoek Dirk Wanrooij was

erbij in Egypte

Krijg ik een boete? Alle Halbe-maatregelen

in één oogopslag

1 maandstuderen

Folia Magazineweekblad voor HvA en UvA nr. 11 23/11/2011

2 kilozwaarder

First Year Fatties worden ze in Amerika genoemd. Studenten die na maanden van

introductiefeestjes en kantinetosti’s aanzienlijk dikker weer bij hun ouders thuis verschijnen:

stereotype of werkelijkheid? Onderzoekers in Groningen zagen eerstejaars kilo’s

aankomen in drie maanden. Vooral lid worden van een studentenvereniging bleek een

beproefd recept voor een acute acht kilo er bij. Is studeren in Amsterdam ook zo’n enkele

reis richting obesitas? tekst Bob van Toor / portretten Danny Schwarz / foto’s Pascal Tieman

Studeren maakt dik

Je kunt het eigenlijk op je vingers natel-len: je verhuist naar een andere stad, je moeder kookt niet meer voor je en zelf ben je de kunst nog niet helemaal mees-

ter. De combinatie van studiefinanciering en zakgeld maakt pizza- en bierconsumptie tot een bijna dagelijkse routine en feestjes, borrels en bezoek van thuis moedigen dat ook van harte aan. Maar hoe groot zijn de gevolgen precies, en zijn ze blijvend? Op Amerikaanse universiteiten spreekt men van de freshman fifteen, de vijftien pond (ruim 6,8 kilo) die een eerstejaars aankomt maar zelfs met een Burger King op de campus blijft dit getal moeilijk te geloven. De Groningse endocrinoloog Paul de Vos besloot die mythe eens te onderzoe-ken toen hij de jaarboeken van de Groningse studentenvereniging Albertus doorbladerde en de nekken rap zag aandikken. Hij zette een inspanningscentrum op in de studentenstad om vijf jaar lang conditie, gewicht en vetpercentage van maar liefst tweeduizend studenten te meten.De conclusie dat studenten aankomen was niet verrassend; de cijfers wel. In het onderzoek werd onderscheid gemaakt tussen verenigings-leden en studenten die geen lid werden, en

tussen eerstejaars die thuis bleven wonen en die op kamers gingen. Het contrast was enorm: eerstejaarsstudenten die aan de ouderlijke keukentafel bleven eten kwamen nauwelijks aan, uitwonenden gemiddeld 1,2 kilo. Nieuwe studenten die zich aansloten bij een studenten-vereniging waren na drie maanden gemiddeld 2,1 kilo zwaarder. Verder ging het bij jongens

harder dan bij meisjes; bij de mannen zaten uit-schieters die 8 kilo zwaarder werden. Maar zelfs als je een kleinere gewichtstoename doortrekt over een studieperiode van vier jaar, komt de freshman fifteen snel in zicht. ‘Dat is gewoon zonde,’ vindt Janneke Kaim-Roossien, diëtist in opleiding aan de HvA.‘Het kost altijd moeite om het eetpatroon en alco-holgebruik weer aan te passen om af te vallen.’ De diëtiste zette eerder dit jaar een project op in Amsterdam om mensen met overgewicht te adviseren over eetgedrag en lifestyle. Ook in de

hoofdstad vallen eerstejaars ten prooi aan een ongezonde levensstijl. ‘Ik eet veel meer tus-sendoortjes’, vertelt Bianca Schrijver, eerstejaars communicatiewetenschap. ‘Op de middelbare school mag je niet in de klas eten en dan eet je in de pauzes. Nu zit ik de hele tijd snoep te eten zonder erbij na te denken, omdat je je op het college aan het concentreren bent. Laatst had ik een hele zak snoep in één keer opgegeten zonder het te merken.’ Sandra Smits (lerarenopleiding aardrijkskunde) woont nog thuis, maar merkt wel degelijk al verschillen. ‘Nu ben ik veel meer uit huis. Om Amsterdam meer te leren kennen of met klas-genoten en oude vrienden van de middelbare school af te spreken. Daardoor verandert wat ik eet, en ook mijn eetpatroon; meer tussendoor in plaats van drie maaltijden per dag.’ Een slecht eetpatroon, veel drank en niet bewe-gen zijn inderdaad de valkuilen, beaamt Kaim-Roossien. ‘Om niet constant in snaaigedrag te belanden, is het van belang om drie volwaardige maaltijden per dag te eten en verantwoorde tussendoortjes zoals fruit. Dat ritme hebben veel studenten niet.’ Sporten kan een gedeel-telijke oplossing zijn, maar juist in hun eerste

Bier is en blijft de grootste boosdoener

40 Folia Magazine

1 pot bietjes

3 glazen melk

2 bruine boterhammen met ham2 bruine boterhammen met kaas

3 pakken houdbare melk

3 koppen koffie

2 glazen bier

spaghetti Aglio Olio

jaar maken studenten daar weinig tijd voor vrij. Smits: ‘Je kunt wel vettig eten en dan veel bewegen, maar als je net studeert, moet je je nog een beetje inwerken en kun je niet veel sporten. Dan moet je opnieuw de balans vinden. Ik wil weer meer gaan dansen, maar ik wil ook bij een studievereniging, dus ik moet nog kijken waar

ik de tijd vandaan haal, als ik tot zes uur op school zit.’Een andere conclusie van de Groningse on-derzoekers was dat studenten die zich van hun gedrag bewust zijn (omdat ze zich bijvoorbeeld regelmatig wegen), nauwelijks aankomen. Onzin, volgens eerstejaars communicatieweten-

schap Bas Giesen. ‘Ik heb de afgelopen weken best wel veel dagen gedacht: nu ben ik ongezond bezig. Dat we na het uitgaan nog langs de Febo gingen en vier snacks uit de muur trokken. Dat gebeurt nog niet aan de lopende band, maar wel vaak.’ Desondanks zit hij ook na de intreeweek nog aan ‘net geen veertig glazen bier per week’.

Janneke Kaim-Roossien: ‘Als ontbijt twee boterhammen, als lunch twee boterhammen en ’s avonds een warme maaltijd, dat is prima. De extra’s zitten vooral in de glazen bier. Met bier gaat het snel; een glas bier bevat evenveel calorieën als een boterham met mager beleg. Wat ik opvallend vind, is dat zij op woensdagavond drie liter melk heeft gedronken. Mensen denken vaak dat melk gezond is en dat er onbeperkt van gedronken mag worden, maar drie liter halfvol-le melk levert evenveel calorieën als een gemiddelde vrouw aan energie op een dag nodig heeft.’

Marie-Paule van Engelen (19)Studie gezondheid & levenStartgewicht 51,0 kilogramNa 1 maand 51,2 kilogram

Uit Bilthoven, verhuisd naar Amsterdam Studentenvereniging eerstejaars bij Unitas Amsterdam

41Folia Magazine

zak chips Patatje Joppie-smaak

chocoladereep

plak kwarkbrood met boter

2 broodjes met belegbeker Vifit

noodles met chilisaus sundae-ijsje

12 bier

bekermilk

& fruit

Handjebosbessen

glascola

Bier is en blijft de grootste boosdoener, en de reden dat het verenigingsleven zo vaak gepaard gaat met een paar nieuwe vetrollen. Marie-Paule van Engelen, dit jaar verhuisd naar Amsterdam voor haar studie gezondheid & leven (VU), maakt zich geen grote zorgen. Ze zit midden in de ontgroening van studentenvereniging Unitas,

maar drinkt naar eigen zeggen niet zo hard mee als de rest. ‘Ik heb de afgelopen twee jaar ge-hockeyd op topniveau en ik sport sowieso best frequent, daardoor heb ik altijd wel een gezond eetpatroon gehad. Nu ik lid ben geworden van Unitas verandert het misschien het komend jaar, maar dat zullen we gaan zien.’

De introductieweek is in veel studentensteden al een goed begin van het vette einde, met barbe-cues, snacks en bier. De intreeweek van de UvA was goed verzorgd qua eten, vindt Bas: ‘Niet al het avondeten was even goed, maar we kregen elke dag een lunchtrommel met twee broodjes en optimel en fruit’.

42 Folia Magazine

Bas Giesen (19)Studie communicatiewetenschap

Startgewicht 72,0 kilogramNa 1 maand 74,2 kilogram

Uit Venlo, naar Amsterdam verhuisdStudentenvereniging geen

Janneke Kaim-Roossien: ‘Van meer dan tien biertjes op een avond schrik ik eigenlijk wel, ik vind dit behoorlijk veel. Ik vraag me af hoeveel biertjes deze jongen per week binnen-krijgt als je het zou optellen. Vaak gebeurt het drinken deels onbewust – hij zou het eigen-lijk eens moeten bijhouden om geconfronteerd te worden met de hoeveelheid alcohol die hij in een week binnenkrijgt. Van zo veel bier krijg je ook weer trek in eten, dat zijn weer extra calorieën boven op de calorieën van de biertjes zelf.’

tartaar met aardappelen en spinazie

glas iceteaSnickers

kom muesli met melk

2 boterhammen (1 pindakaas en 1 ham)

Ook tijdens de ontgroening wordt absoluut niet ongezond gegeten. Marie-Paule: ‘Tijdens de interne ontgroening werd goed voor ons ge-kookt: Indiaas, Marokkaans, echt goed was het. Er wordt geen alcohol geschonken tijdens die week; nu wordt er wel flink gedronken. Ik zie het in mijn omgeving zeker gebeuren. Er schijnt

zelfs een prijs voor te bestaan: de feut die het meest is aangekomen. Volgens mij komen alle studenten die lid worden ongeveer drie kilo aan. Ik hoop dat dat met mij niet gaat gebeuren.’

Als de eerstejaars na een maand van borrels en feesten, de eerste eetbuien voor tentamens en

patatjes na de disco weer op de weegschaal gaan staan, lijken de Groningse regels ook hier op te gaan. Bianca: ‘Hadden die wetenschappers toch gelijk! Ik sport nu niet meer, maar daarvoor ook niet echt veel. Ik denk echt dat het komt doordat ik nu veel meer in de verleiding kom om lek-kere, maar ongezonde dingen te eten.’ Marie-

43Folia Magazine

Janneke Kaim-Roossien: ‘Dit ziet er best netjes uit maar qua volwaardigheid van de voeding kan het beter. Ik zie bijvoorbeeld geen fruit en weinig zuivel. Qua tussendoortjes is bijvoor-beeld een Sultana beter dan een Snickers. De avondmaaltijden zijn netjes. Het valt mij wel op dat deze studente nog thuis woont. Ik verwacht niet dat zij veel zal aankomen met dit eetpatroon. Dat zij een kilo zwaarder is geworden, zegt niet zo veel. Het gewicht schommelt sowieso iets en kan ook te maken hebben met het vasthouden van vocht, bijvoorbeeld tijdens de menstruatie.’

Sandra Smits (18)Studie lerarenopleiding aardrijkskunde

Startgewicht 53,0 kilogramNa 1 maand 54,0 kilogramUit Hoorn, woont nog thuisStudentenvereniging geen

kom muesli met halfvolle yoghurt en 2 scheppen suiker

half stokbrood met huzaren salade

halve zak naturel chips

halve bol met appelstroop

9 chocolade koekjes

hamburger

hot dog4 glazen Jillz

muntthee

bekerVifit

blikje Passoaorange

lolly

1 bruine bol met speculoos

plak ontbijtkoek

3 stokjes kipsate

Paule is juist nauwelijks aangekomen. ‘Ik train nu minder, maar als ik weer meer ga hockeyen gaat die halve kilo er ook wel weer af.’ Het baart de studenten vooralsnog geen grote zorgen. Janneke Kaim-Roossien is minder te spreken over de lijstjes met eten en drinken die de eerstejaars tijdens hun introductietijd

hebben bijgehouden. ‘Twee kilo in een maand is echt heel veel.’ Daarbij is het onnodig, vindt de diëtist. ‘Gezond koken hoeft echt niet tijdrovend te zijn. Het is ook een kleine moeite om gewoon boterhammen mee naar college te nemen en wat fruit. Wat alcohol betreft: heel cliché: geniet, maar met mate. Een biertje

of wijntje in het weekend mag best, geniet er ook van, maar van veertig biertjes wordt echt niemand gezonder. Ik hoop dat studenten zich hiervan bewust zijn. Het is ook zo frustrerend om in je studententijd helemaal los te gaan om vervolgens een paar jaar later te moeten worste-len met de kilo’s.’ yyy

Janneke Kaim-Roossien: ‘Een nogal rommelig eetpatroon met veel ongezonde producten zoals chips, koekjes, snoepjes en frisdrank en behoorlijk wat alcohol. De grootste valkui-len voor studenten zijn bier, snacks en minder bewegen, al zal dat uiteraard per persoon verschillen. Af en toe iets ongezonds moet kunnen, als de basis maar gezond is. Een bord macaroni met groente is zo klaar en misschien nog wel sneller dan het laten bezorgen van een pizza.’

Bianca Schrijver (18) Studie communicatiewetenschap

Startgewicht 57,0 kilogramNa 1 maand 59,1 kilogram

Uit Amsterdam, woont nog thuisStudentenvereniging geen

44 Folia Magazine