1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf ·...

29
EPISTULA LEONINA XLVII PERIODICUM LATINĒ SCRIPTUM, QUOD ĒDITUR E DOMO EDITORIĀ INTERRETIALI CUI NOMEN EST LEO LATINUS LEO LATINUS LEO LATINUS LEO LATINUS http://www.leolatinus.com/ N.B.! EPISTULAS LEONINAS ACCIPIS G R A T I S ET S I N E ULLĀ OBLIGATIONE. NAM LEO LATINUS PUTAT HOMINIBUS LATINAM LINGUAM DISCENTIBUS AUT DOCENTIBUS CORDI ESSE VERBA LATINA. SI TAMEN TALES EPISTULAS ACCIPERE NON VIS, RESCRIBE HOC NOBIS: TUM STATIM NOMEN TUUM EX INDICE ACCEPTORUM TOLLEMUS. HŌC TEMPORE DUO FERĒ MILIA HOMINUM LATINĒ DOCTORUM ACCIPIUNT EPISTULAS LEONINAS ELECTRONICĒ MISSAS. EPISTULAS LEONINAS 1 - 46 INVENIES IN INTERRETI SUB HAC INSCRIPTIONE, QUAE SEQUITUR: http://ephemeris.alcuinus.net/l eonina.php MAXIMĒ ID CURAMUS, UT COPIAM VERBORUM LATINORUM CONVENIENTER AUGEAMUS ET TEXTŪS MODERNOS CUIUSVIS ARGUMENTI QUAM OPTIMĒ IN LATINUM SERMONEM CONVERTAMUS. ROGATUR, UT MANUSCRIPTA MITTANTUR VIĀ ELECTRONICĀ. MENDA SIVE GRAMMATICA SIVE METRICA, QUOAD FIERI POTEST, TACITĒ TOLLUNTUR. EN HABES EPISTULAM LEONINAM QUADRAGESIMAM SEPTIMAM (47) ! 1

Transcript of 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf ·...

Page 1: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

EPISTULA LEONINA XLVII

PERIODICUM LATINĒ SCRIPTUM, QUOD ĒDITUR

E DOMO EDITORIĀ INTERRETIALICUI NOMEN EST

LEO LATINUSLEO LATINUSLEO LATINUSLEO LATINUS

http://www.leolatinus.com/

N.B.! EPISTULAS LEONINAS ACCIPIS G R A T I S ET S I N E ULLĀOBLIGATIONE . NAM LEO LATINUS PUTAT HOMINIBUS LATINAMLINGUAM DISCENTIBUS AUT DOCENTIBUS CORDI ESSE VERBALATINA. SI TAMEN TALES EPISTULAS ACCIPERE NON VIS,RESCRIBE HOC NOBIS: TUM STATIM NOMEN TUUM EX INDICEACCEPTORUM TOLLEMUS.

HŌC TEMPORE DUO FERĒ MILIA HOMINUM LATINĒ DOCTORUMACCIPIUNT EPISTULAS LEONINAS ELECTRONICĒ MISSAS.EPISTULAS LEONINAS 1 - 46 INVENIES IN INTERRETI SUB HACINSCRIPTIONE, QUAE SEQUITUR: http://ephemeris.alcuinus.net/l eonina.php

MAXIMĒ ID CURAMUS, UT COPIAM VERBORUM LATINORUMCONVENIENTER AUGEAMUS ET TEXTŪS MODERNOS CUIUSVISARGUMENTI QUAM OPTIMĒ IN LATINUM SERMONEMCONVERTAMUS.

ROGATUR, UT MANUSCRIPTA MITTANTUR VIĀ ELECTRONICĀ.MENDA SIVE GRAMMATICA SIVE METRICA, QUOAD FIERI POTEST,TACITĒ TOLLUNTUR.

EN HABES EPISTULAM LEONINAMQUADRAGESIMAM SEPTIMAM (47) !

1

Page 2: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

ARGUMENTASENTENTIOLA GAUSSIANA – DE URBE ROMA (II) - VOCABULADOMESTICA (XI).

LEO LATINUS OMNIBUS HOMINIBUS LATINITATEM AMANTIBUSSAL.PLUR.DIC. S.V.B.E.E.V.

Cara Lectrix, Care Lector,

valdê gaudeo, quod mihi licet Tibi offerre Epistulam Leoninam quadragesimamseptimam.

Primo loco Te monemus sententiolae, quam dicere solebat Carolus FridericusGauss princeps mathematicorum.

Secundo loco pernoscas symbolam Wikipedianam de Urbe Roma scriptam etLatinâ veste indutam.

Denique tertio loco Tibi offeram multa verba nova secundum praeceptumCiceronis novis rebus imposita: VOCABULA DOMESTICA (XI).

Ergo haec Epistula Leonina est modica: tres tantum res habeo Tibiproponendas. Tamen placent verba Gaussiana: PAUCA SED MATURA.

Pancratice vale et perge mihi favere!

Medullitus Te salutat

Nicolaus GroßLEO LATINUS

http://www.leolatinus.com/

LEO LATINUS

Senden, ex oppidulo Bavariae Suebicae, die Veneris, 29º m. Apr., a.2011

2

Page 3: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

PAUCA SED MATURACAROLUS FRIDERICUS GAUSS

„Princeps mathematicorum“

(1777-1855)

3

Page 4: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

DE URBE ROMA (II)

Symbola, quam e Wikipediâ encyclopaediâ liberâ excerpsit Nicolaus Groß

De Româ quid factum sit mediâ aetate adultâ novâque aetate

Proelio Ostiensi a.849 impeditus est arabicus impet us tertius.

Aetate Pippini Roma, quae mediâ aetate 20.000 (viginti milibus) tantumincolarum fuit, eo coepit reconvalescere, quod facta est PatrimoniumPetri et praeter Hierosolymam atque Compostellam (Santiago deCompostela) urbs a piis Christianis peregrinatoribus maximê petenda.Denuo urbs splenduit, cum Carolus Magnus a papâ Leone III.ocoronatus est Caesar Sacri Romani Imperii. Inter annos 843 et 849Arabes Muslimi ter frustra conati sunt Romam expugnare, sed 846direpta est pars Romae dimidia in Tiberis ripâ dextrâ sita.

4

Page 5: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Roma qualis fuerit aetate mediâ.

Inde ex anno 1300, annis sacris sequentibus cum sepulchrum apostoliPauli, qui post incendium Romae Nerone auctore a.64 supplicium subiit,ipsâ in Urbe Româ esse ab ecclesiâ catholicâ putaretur, inummeraequereliquiae sacrae inventae esse dicerentur, piis peregrinatoribuspromissae sunt gratiae atque indulgentiae extraordinariae. Hoc fieripotuit cum aliis tum praecipuê, quia Simon Petrus dicebatur unâ cumPaulo supplicium sumpsisse et Romae sepultus esse. Hac de opinionehistorici usque hodie alii aliter sentiunt. Peregrinatores magno usui erantUrbi, quae ex 12.o saeculo studebat iure proprio se administrare. Urbscum papîs Arnoldo Brixiano participe litigans reviviscebat, cum a.1155Friderico Barbarossâ imperatore facto auctoritatem violenter perdidit.Renascentiae aetate Roma a.1527 desiit efflorescere ingenti direptione,

5

Page 6: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

quae Italicê appellata est Sacco di Roma. Nam Caroli V.i militesmercennarii Romam diripuerunt vastaveruntque.

Roma qualis fuerit circa annum 1490.

Aetate christianâ constructa sunt multa aedificia magni momenti, velutquattuor basilicae patriarchales, quae sunt: Basilica Sancti Pauli extramuros, quae saeculo quarto supra sepulchrum apostoli Pauli estaedificata; Basilica Laterana, quae etiam aedificata est saeculo quarto,sed a.1646 a Francisco Borromini in sacrum annum 1650 ad genusaedificandi baroccianum redactum est; Basilica Sanctae Mariae Maiorquinto saeculo exstructa; Basilica Sancti Petri vel Vaticana, cuius formahodierna originem repetit ex aetate renascentiae et aetate baroccianâ.

Iisdem aetatibus Urbs praecipuê insignita est ecclesiis, sed etiam novisviarum tractibus, quorum erant axes optici obeliscis impositi, palatiis,plateis, quibus inerant putei. Hic status Romae cum remaneret usque adhodiernum diem, civitas Romae antiqua praeter Sedem Vaticanam tituloheredii cultûs civilis mundani honorata est.

Conspectus Romae e septentrione factus, circa a.164 0 delineatus.

6

Page 7: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Conspectus Romae e meridie factus, circa a.1640 del ineatus.

URBS AETERNA

Iam aetate caesareâ Romae impositum est nomen Urbis aeternae.Vergilius poeta Romanus illustrissimus (70–19 a. Chr.n.)secundum exemplum Homeri scripsit Aeneida, qua narrat,quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hocopus, quod iam antiquis temporibus adhibebatur ad discipulosinstituendos, habebatur pro Romanorum carmine nationali. Ineodem deus Iuppiter vaticinatur Romam fore in aeternum. DicitRomanorum esse parcere subiectis et debellare superbos.

Exeunte quoque aetate caesareâ (saeculo quarto p.Chr.n. medio autexeunte) nonnulli auctores dicunt Romam numquam esse interituram.Ammianus Marcellinus praefectus militum et historicus (circa a.333 –a.391) aeternitatem Romae eo explicat, quod narrat, Urbs cumconderetur, Virtutem et Fortunam foedus iunxisse pacis aeternae, quoauctrices essent Romam, dum homines viverent, esse exstaturam.Aurelius Prudentius Clemens autem iurisconsultus atque magistratusgradûs altioris (a.348- ca. a.405) ideam Romae aeternae comparavitcum ideâ Romae christianae. Qui dixit Imperio Romano gentes inter seconiunctas esse eiusdemque pace viam praeparatam esse a christianisingrediendam. Praeterea Romam neque robore privatam esse nequeconsenuisse, sed, si bella gerenda essent, adhuc posse arma capere.

Caput Italiae

7

Page 8: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Re publicâ ecclesiasticâ abolitâ Roma d.26. m.Ian. a.1871 facta est urbsItaliae novae principalis. Mussolinio dictatore dissensiones inter rempublicam et ecclesiam exortae a.1929 foederibus Laterani cum SanctâSede pactis finitae sunt et Civitas Vaticana independens condita est.Altero bello mundano finito a.1946 Italia a rege relicta facta est respublica libera. A.1960 Romae facti sunt ludi Olympiaci septimi decimi.

Roma hodierna

Magna aedificia saeculi vicesimi ferê omnia exstructa sunt in tribubusUrbis exterioribus, velut in Tribu Expositionis Romae Universali (E.U.R. =Esposizione Universale di Roma), ubi exempli gratiâ situm est PalatiumLaboris (Palazzo del Lavoro). Sed mediâ in Urbe ad monumenta colendararo permittuntur aedificationes. Hôc tempore magnae fiunt effossionesin locis Fororum Caesarum antiquorum. In modernâ quoque Urbe multislocis adhuc apparent parietinae antiquae. E.g. Theatrum Pompeii adCampum Florum (Campo dei Fiori) primo saeculo a.Chr.n. aedificatum,in cuius propatulo aetate Gaii Iulii Caesaris fuit curia, ubi ipsuminterfectum esse verisimile est, magnâ ex parte relictum est. Atsaeculorum decursu e plateâ spectatorum semirotunda facta suntaedificia inhabitanda. Hodie enim eidem insunt hypogeum, stabulumautocinetorum subterraneum, cauponae, thermopolia, habitacula privata,deversoria. Omnia autem conclavia propter structuram theatrisemirotundam formam habent trapezoideam.

8

Page 9: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Colosseum quadratum in Tribu Expositionis Romae Uni versalis (E.U.R.) situm.

Urbis parte antiquâ renovandâ Romanis saepe afferuntur magnaemolestiae. Itaque nonnulli cives Romani negaverant ingens stabulumautocinetorum subterraneum a.2000 in colle tofoso ad Plateam SanctiPetri sito exstruendum esse, quia timuerant, ne delerentur reliquiaearchaeologicae. Eâdem de causâ nondum est exstructa linea traminissubterranei tertia, quamvis sit maximê necessaria.

Etiam maiores difficultates exortae sunt suburbiis saepe parum pulchris,ubi plura fiunt scelera quam aliis in regionibus. Ibidem post alterumbellum mundanum in Campaniâ Romanâ aedificia exstructa sunt sineullâ ferê curâ custodiâque publicâ, saepe a posteriori demum pecuniisexpensis permissa. Ecclesiae cum mediâ in Urbe propter abundantiamsuam vix possint conservari, in Urbis circumiectis saepe prorsus desunt.Adhuc in Urbe, cui olim infuerunt Thermae omnibus civibus patentes, vixulla exstant balnea publica.

9

Page 10: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Commeatus vehiculorum Romanus adhuc est magnâ diffi cultate.

Incolae Urbis sat pecuniosi in aliquo e cavaediis, quae saepe plantisobsita diligenter coli solent, possident habitaculum, immo villulam in Urbesitam. In summâ ex eo tempore, quo burgimagister electus estRutelli(us), qui partis politicae est Prasinorum, et Silvius Berlusconi(us)praeses Italiam gubernat, condicio Urbis parum melior facta est.

10

Page 11: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Papa Iohannes Paulus II. in plateâ ante Ecclesiam P etri cathedralem sitâ versans.

Iohanne Paulo II.o Pontifice Urbs bis tantâ affluentiâ hominum abundavit,quantâ numquam antea. Anno 2000 (bis millesimo) Die IuventutisUniversali ad missam sacram participandam duo miliones (viciescentena milia) hominum ad portas Urbis venerunt. D.8. m.Apr. a.2005 inPlateâ Sancti Petri sollemnium funeralium participes fuerunt ducentirerum publicarum gubernationumque praepositi necnon tres quattuorvemiliones hominum, qui ex omnibus terris mundi venerant; sed trecentatantum milia eorum sedes acceperant, ceteri caerimonias spectaveruntin magnis albis magnetoscopicis exhibitas.

11

Page 12: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Ecce Ôs Veritatis (La Bocca della Verità)

(TERTIA PARS SEQUETUR !)

SYMBOLAM WIKIPEDIANAMDE URBE ROMA SCRIPTAM

IN LATINUM CONVERTIT

LEO LATINUSLEO LATINUSLEO LATINUSLEO LATINUS

NICOLAUS GROSShttp://www.leolatinus.com/

12

Page 13: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

VOCABULA DOMESTICA (XI)ex Orbe Picto pentaglotto excerpta et Latinê reddit a

CORBEIL,Jean-Claude/ARCHAMBAULT,Ariane: PONS Bildwörter-buch Deutsch-Englisch-Französisch-Spanisch-Italienisch. Stuttgart etc. (Ernst Klett Sprachen) 2003.

In hôc Orbe Picto mirabili 35.000 (triginta quinque milia) notionumimaginibus sunt illustrata et quinque linguis Europaeis denominata:Theodiscâ et Anglicâ et Francogallicâ et Hispanicâ et Italicâ. Nos autemcoepimus addere vocabula Latina, quorum hôc loco praebemus partemearum sextam, quae spectant ad res domesticas (VII. DOMESTICA).Provinciae rerum, quarum imagines et vocabula in Klettiani Orbis Pictipaginis 920 (nongentis viginti) inveniuntur, sunt hae quae sequuntur:

I.ASTRONOMIA – II. TERRA – III.REGNUM PLANTARUM –IV.REGNUM ANIMALIUM – V.HOMO – VI.NUTRIMENTA ETINSTRUMENTA COQUINARIA – VII.DOMESTICA – VIII.AUTURGIAET HORTICULTURA – IX.VESTIMENTA – X.INSTRUMENTAPERSONALIA – XI.ARS ET ARCHITECTURA – XII.COMMUNICATIOET INSTRUMENTA GRAPHEICA – XIII.TRANSPORTUS ET VEHICULA– XIV.ENERGIA – XV.SCIENTIAE – XVI.ATHLETICA ET LUDICRA.

Babae, quanta copia! quanta ubertas! quanta multiplicitas! Qui OrbisPictus etiam lexicographis Latinitatis recentioris est aurifodina et cornucopiae. Nam iidem vocabulis linguarum, praesertim Romanicarum, ineodem indicatis usi saepe perfacile inveniunt vocabulum Latinissimum.En cara Lectrix, care Lector, habeas septimam partem domesticamhuius enchiridii singularis vocabulis Latinis ditificatam.

Nicolaus Groß

LEO LATINUS

http://www.leolatinus.com/

13

Page 14: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

p.288Haushalts-geräte

domesticappliances

appareilsélectroménagers

aparatoselectrodomésticos

elettrodomestici

īnstrūmentadomestica

Dampfbügel-eisen

steam iron fer à vapeur planchade vapor

ferro da stiroavapore

*l ēvigāmentumvapōrārium

Spitze front tip pointe avant puntadellaplancha

punta apex, -icism.

Einfüllöffnung filler hole orifice deremplissage

boquilladellenado

bocca dicarico

ōrificiumimplēbile

Dampfdüse spray vaporisateur vaporizador

vaporizzatore *spargibulumvapōrārium

Sprühknopf spray button bouton devaporization

botón delvaporizador

pulsante delvaporizzatore

+bōtō*sparsōrius

Gewebe-Einstellskala

fabric guide guide destempératures

cuadro detemperaturas

quadro delletemperature

scālatemperātūrae

Griff handle poignée mango impugnatura manubrium ,-ī n.

Netzkabel flex cordon cordón cordone capulum, -īn.[ThLL III 382,62]

Kabel-versteifung

flex support lève-fil embocadura delcable

supporto delcordone

indūmentum capulī

Kontroll-Leuchte

pilot light voyant lumineux piloto spia luminosa lūx indexBügelheck heel rest talon d’appui talón de

apoyotallone diappoggio

calxlēvigāmentī

Bügelsohle soleplate semelle plancha piastra solealēvigāmentī

Temperatur-regler

temperaturecontrol

réglage destempératures

control detemperatura

termostato *thermostatum, -ī n.

Dampfstärke-regler

spray control contrôle de lavapeur

control delvaporizador

regolatore delgetto divapore

*r ēgulāmentumvapōrārium

Wasserstands-anzeige

water-leveltube

repère de niveaud’eau

nivel delagua

indicatore dellivellodell’acqua

*indic āmenlībraeaquāticae

Gehäuse body capot armazón calotta capsa, -ae f.Akku-Mini-Staubsauger

hand vacuumcleaner

aspirateur à main aspiradormanual

miniaspiratutto

*aspīrātrummanuāle

14

Page 15: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Lade-Anschluss-Buchse

rechargingbase

socle-chargeur cargador presa perricarica

*carric āmentum, -ī n.

Staubbehälter dust receiver godet à poussière depósitode polvo

vanoraccoglipolvere

*pulvericipulum, -ī n.

Entriegelungs-taste

locking button verrouillage botón decierre

pulsante dibloccaggio

+bōtō+reserātōrius

Ein/Aus-schalter

on/off switch interrupteur interruptor interruttore mūtāmen,-inis n.

Motorblock motor unit bloc-moteur motor blocco motore *mōtrum , -īn.

p.289Handstaub-Sauger

uprightvacuumcleaner

aspirateur-balai escobaeléctrica

aspirapolvereverticale

*aspīrātrumverticāle

Ein/Ausschalter

on/off switch interrupteur interruptoron/off

interruttore *mūtāmen, -ī n. [Ei. VOXLAT.78,168]

Schlauch hose tuyau flexible tuboflexible

tubo flessibile uter, utris m.

Bürste brush brosse cepillo spazzola pēniculus, -īm.

Zubehör tools accessoires accesorios

accessori rēsaccessōriae

Höhen-verstellung

cleaner heatadjustmentknob

sélecteur dehauteur

palancaderegulacióndealtura

manopola diregolazionedell’altezza

plēctrumaltitūdinisrēgulandae

Beutelfach bagcompartment

compartiment desac

cajetínportabolsa

scomparto delsacchetto

*saccothēca,-ae f.

Zubehörfach tool storagearea

compartimentd’accessoires

cajetín deaccesorios

scompartodegliaccessori

thēca*accessōri ālis

Boden-Staubsauger

cylindervacuumcleaner

aspirateur-traîneau aspirador aspirapolvere *aspīrātrumhorizontāle

Verschluss locking device système deverrouillage

seguro dispositivo dibloccaggio

reserāmentum, -ī n.

Saugrohr rigid tube tube droit tuborigido

tubo rigido tubusrigidus

flexiblerSchlauch

flexible hose tuyau flexible tuboflexible

tubo flessibile tubusflexibilis

15

Page 16: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Luftaustritts-Schlitz

ventilatinggrille

grille de ventilation rejilla delventilador

griglia diventilazione

crāticula*ventil ātōria

Stoßleiste bumper pare-chocs topeamortiguador

protezioneantiurto

scāpustūtōrius

Lenkrolle caster roulette ruedecilla ruotaorientabile

rotagubernia

Tragegriff handle poignée asa maniglia manubrium ,-ī n.

Haube hood capot tapa calotta obtegimentum, -ī n.

Bodendüse carpet andfloor brush

suceur à tapis etplanchers

boquillaparasuelos yalfombras

spazzola pertappola epavimenti

*sūgibulumpavīmentī[cfr Kritisch-etymologischesWörterbuch dermagyarischen Sprache von GregorDankovszky, Posonii1833, p.865: „sugibulum, dasPfeifenrohr“]

Kabel flex cordon cordón cordone capulum, -īn.[ThLL III 382,62]

Ansatzrohr extension tube rallonge tubo deextensión

tubo rigido diprolunga

tubusextēnsiōnis

Ein/Ausschalter

on-off switch interrupteur interruptor interruttore *mūtāmen, -ī n. [Ei. VOXLAT.78,168]

Saug-zubehör

cleaning tools accessoires accesorios

accessori dipulitura

īnstrūmentasūgendīaccessōria

Polsterdüse upholsterynozzle

suceur triangulaireà tissus

boquillaparatapicería

bocchetta pertappezzeria

*sūgibulumtōmentī

Saugbürste dusting brush brosse àépousseter

cepillo-plumero

spazzola apennello

pēniculuspulverārius

Fugendüse crevice tool suceur plat boquillarinconera

bocchetta perfessure

*sūgibulumfissūrāle

Bürste floor brush brosse aplanchers

cepilloparasuelos

spazzola perpavimenti

pēniculuspavīmentī

p.290Dunstabzugs-haube

extractor hood hotte campana cappa *n īdōricipulum, -ī n.[cf. EL 30,33; cfr mūscipulum,*pingui-

16

Page 17: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

cipulum,*luticipulum,*pulvericipulum]

Filter filter filtre filtro filtro cōlum, -ī n. Kochplatte surface

elementserpentin placa

eléctricapiastraelettrica

discuscoctōrius[Ei. VOXLAT.81,16]

Heizspirale tubularelement

élément tubulaire resistencia

serpentina elementumtubulāre

Anschluss terminal borne enchufe terminale *terminal ,-ālis n.

Auffang-schüssel

drip bowl cuvette protector bacinellaraccogligocce

patellareceptōria

Schutzring trim ring anneau arandela anello dichiusura

ānulusclūsilis

Gasherd gas cooker cuisinière à gaz cocina degas

cucina a gas focus*gasicus

Abdeckung lid couvercle depropreté

tapa coperchio operculum,-ī n.

Kochmulde hob table de travail encimera piano dicottura

alveuscoctōrius

Bedienleiste control pannel tableau decommande

panel demandos

quadro dicomando

tabulamoderātōria[2. cfrDiccionario de lalenguacastellana, RealAccademiaEspanola 1832,p.640, s.v.registro: “…horologii rotulamoderatoria.”]

Backofentür door porte puerta sportello foriculafurn āria

Backofen oven four horno forno furnus, -ī m.Auszug drawer tiroir cajón

calientaplatos

cassetto forulusductilis

Backgrillrost rack grille parrilla griglia crāticulaassāria

Frontscheibe window hublot visor finestra dicontrollo

fenestramoderātōria[v.s.Bedienleiste]

Griff handle poignée tirador maniglia manubrium ,-ī n.

Regelschalter burner controlknobs

robinets mandosde los

manopole dicomando dei

+bōtōnēs

17

Page 18: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

quemadores

bruciatori moderātōri īBrenner burner brûleur quemador bruciatore *ustrum , -ī

n.Rost grate grille rejilla griglia crātis

coctōriaElektroherd electric cooker cuisinière

électriquecocinaeléctrica

cucinaelettrica

focusēlectricus

Backofen-schalter

oven controlknob

réglage du four botón delhorno

manopola delforno

+bōtōfurn ārius

Schaltuhr clock timer horlogeprogrammatrice

reloj contaminuti hōrologium*programma-ticum

Kontrollleuchte

pilot light voyant lumineux piloto spia luminosa lūx indexSchalter control knob bouton de

commandebotón demando

manopola bōtōmoderātōrius

Bedienleiste control panel tableau decommande

panel demandos

quadro dicomando

tabulamoderātōria

Kochplatte cooker ring serpentin hornillo piastraelettrica

discuscoctōrius

Herdkante hob edge rebord borde bordo delpiano dicottura

ōra alveī

Griff handle poignée asa maniglia manubrium ,-ī n.

Sichtfenster window hublot visor finestra dicontrollo

fenestramoderātōria

Auszug drawer tiroir cajóncalientaplatos

cassetto forulusductilis

Backofen oven four horno forno furnus, -ī m.Rost shelf grille parrilla griglia crāticula,

-ae f.Kochmulde hob surface de

cuissonencimera piano di

cotturaalveuscoctōrius

Zusatzstecker timer socket prise chronométrée enchufeconcontrol detiempo

presa dicorrentetemporizzata

spīna*chronometrica

Blende black panel dosseret panel demandos

alzata dorsum, -īn.

p.291Gefriertruhe

chest freezer congélateur coffre arcóncongelador

congelatoreorizzontale

arcagelātōria[Ei. 81,16]

Deckel lid couvercle tapa coperchio operculum,

18

Page 19: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

-ī n.Schloss lock serrure cierre serratura claustrum,

-ī n.Truhenkörper cabinet cuve cuba struttura

esternastructuraexterna

Temperatur-regler

temperaturecontrol

thermostat termostato

termostato thermostatum, -ī n.

Tauwasser-ablauf

defrost drain bouchon devidange

válvula dedrenaje

valvola didrenaggio

valvuladēfluvi ī

Korb basket panier cesto cestello sportula, -aef.

Kühlschrank refrigerator réfrigérateur frigorífico frigorifero *refr īgerāculum,-ī n.[ducitur a verbotemporali, q.e.:refrīgerō,refrīgerāre. -vocabulacomparabilia sunt:receptāculum,con-ceptāculum,habitāculum,tabernāculum,prōpugnā-culum,cēnāculum,tempe-rāculum,umbrāculum, sus-tentāculum,retināculum,tenāculum,+tentāculum,crepitaculum(dem. crepi-tācillum),curriculum,vehiculum,perpendiculum,retentāculum. -Huic suffixo inestsignificatio etreceptaculi etinstrumenti.Minus apta suntnomina, q.s.:armāriumfrīgidārium (nimislongum) frīgidā-rium (voxProcrustēa, quiaantiquitus valetaliam rem),refrīgerātor (sicutCaelestisEichenseer iterum

19

Page 20: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

iterum queexplicabat, nonlicet machinasinstrumentave denominarenominibus agen-tis);refrīgerātōrium(quia habetformam adiectiviparum utile adnomina maioracomponenda)]

Eiswürfel-schale

ice cube tray bac à glaçons bandejaparacubitos dehielo

vaschetta percubetti dighiaccio

vāscubōrumglaciālium

Türstopper door stop butée de porte tope de lapuerta

fermaporta *apocrūstēr ,-ēris m.[cfr neogr. ἀποκρουστήρ]

Tür freezer door porte puerta delcongelador

porta delcongelatore

foris *cryoth ēcae[2.cfrLIDDELL &SCOTT p.1000:κρύος,εος,τό,

icy cold, frost. ]magnetischeDichtung

magneticgasket

joint magnétique imán guarnizionemagnética

*dēnsātūra*magnētica

Griff handle poignée manilla maniglia manubrium ,-ī n.

Eierfach egg tray œufrier huevera scomparto perleuova

*ōothēca,-aef.

[v. LIDDELL-

SCOTT s.v. “ῷόν,

τό, … egg”; cfr

Wikipedia s.v. (t.t.

zoologicus): An

ootheca (pl.

oothecae) is a type

of egg mass made

by any member of

a variety of

species (usually

insects or

mollusks). The

word is a latinized

combination of

oo-, meaning

"egg", from the

Greek word ōon

(cf. Latin ovum),

20

Page 21: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

and theca,

meaning a "cover"

or "container",

from the Greek

theke. Ootheke in

Greek means

ovary.]Butterfach butter

compartmentcasier à beurre comparti

mientoparamantequilla

scomparto perilburro

*būtŷrothēca,-ae f.[v. LIDDELL-SCOTT, s.v.“βούτυρον, τό,

butter, …also

βούτυρος, ὁ …

βουτυροϕάγος

…,ου, ὁ, butter-

eater“]Innentür storage door porte étagère puerta del

refrigerador

controportaattrezzata

foris cellae

Fach fürMolkerei-produkte

dairycompartment

casier laitier compartimientoparalácteos

scomparto perilatticini

*galactothēca,-ae f.[ v. LIDDELL-SCOTT s.v.γάλα, τό, gen.γάλακτος …milk; op.mem.,p.336:γαλακτοποιία..

produc tion of

milk,.. γαλακτο

ποσία drinking

of milk…

γαλακτοπότης

milk-drinker, …]Türfach door shelf balconnet anaquel scomparto

dellacontroporta

*thyroth ēca,-ae f.[v. LIDDELL-SCOTT s.v. 812:ϑυροϕύλαξ,

ακος, ὁ, door-

keeper]Sicherheits-leiste

guard rail barre de retenue listón listarella retentāculum, -ī n.[VEN.FORT.VitaS.Menardi 12]

Abstellrost shelf clayette rejilla ripiano crātisdēpositōria

Obst- undGemüseschale

salad crisper bac à légumes cestoparaverdura

cassetto perlaverdura

opōrothēca,-ae f.

21

Page 22: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

[VARROrust.1,2,10 Fundienim eius propterculturamiucundiorespectaculo suntmultis, quam regiepolita aedificiaaliorum, cumhuius spectatumveniant villas,non, ut apudLucullum, utvideantpinacothecas, sedoporo thecas. id.1,59,2 …Praesertim cum idnon sit faciendum,quod quidamfecerunt, utRomae coemptapoma rusintulerint inoporotheceninstruendamconvivi causa. Inoporothecâ mâlamanêre putantsatis commode… ;LIDDELL-SCOTT p.1243ὀπωροϑήκη, ἡ,

fruit-room,

VARRO

RR1.59 ]

lachanothēca,-ae f.[LIDDELL-SCOTT, p.1032:λαχανοϑήκη, ἡ,dish or pot forvegetable]

Glasplatte glass cover tablette de verre bandejade vidrio

lastra di vetro lāminavitrea

Kühlfach refrigeratorcompartment

réfrigérateur espaciointerior

scomparto delfrigorifero

thēca*refr īgerāculī

Rasterleiste shelf channel crémaillère riel paralas rejillas

griglia deiripiani

scāpuscrātium

Fleisch-und Wurstfach

meat keeper bac à viande cajónparacarnes

cassetto perlacarne

*creothēca,-ae f.[LIDDELL-SCOTT p.992:

22

Page 23: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

κρέας, τό, ...

gen.

κρέως...flesh,

meat…” id.p.993: “κρεο-,

repre senting

stem of κρέας incompds., …”. id.p.994:“κρεοϑήκη, ἡ,

larder”]

*all āntothēca,-ae f.[LIDDELL-SCOTT p.68:“ἀλλαντοποιός,ὁ, maker ofsausages, …ἀλλαντο-

πώλης,ὁ,sausage-seller…

ἀλλᾶς, ᾶντος, ὁ,force-meat,sausage or black-pudding..”]

Schalter switch interrupteur interruptor interruttore *mūtāmen,-inis n.

Temperatur-regler

thermostatcontrol

commande detempérature

termostato

termostato *thermostatum, -ī n.

Gefrierfach freezercompartment

congélateur congeladorincorporado

scomparto delcongelatore

*cryoth ēca,-ae f.[LIDDELL &SCOTT p.1000:κρύος,εος,τό,

icy cold, frost]p.292Wasch-maschine

washingmachine

lave-linge lavadora lavatrice māchinalavātōria[José Maria Mir,Nova verbaLatina, Barcelona(Claret) 1970.p.233]

Wasserstands-regler

water-levelselector

sélecteur deniveau d’eau

selectorde nivelde agua

selettore dellivellodell’acqua

*sēlēctrumlībraeaquāticae

Temperatur-wähler

temperatureselector

sélecteur detempérature

selectordetemperatura

termostato *thermostatum, -ī n.

Programm-wähler

control knob programmateur programador

programmatore

moderāmentum,

23

Page 24: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

-ī n.Deckel lid couvercle tapa coperchio operculum,

-ī n.Beweger agitator agitateur agitador

de aspascentrifuga *agitābulu

m, -ī n.Gehäuse cabinet carrosserie armazón struttura

esternacapsa, -ae f.

Laugenbottich tub cuve cuba vasca cupa, -ae f.Schwingungs-dämpfer

suspensionarm

bras desuspension

brazo desuspensión

braccio disospensione

bracchiumsuspēnsiōnis

Ablauf-schlauch

drain hose tuyau d’évacuation mangueradedesagüe

tubo didrenaggio

uter defluvii

Entleerungs-schlauch

emptying hose tuyau de vidange mangueradevaciado

tubo discarico

uterēvacuandī

Nivellierfuß levelling foot pied denivellement

pieajustable

piedinoregolabile

pēsextēnsīvus

Pumpe pump pompe bomba pompa antlia, -ae f.Feder spring ressort de

suspensionresorte molla elatēr , -ēris

m.Keilriemen drive belt courroie

d’entraînementcorrea deltambor

cinghia ditramissione

lōrumcuneātum[Ei. VOXLAT.82,330]

Drehmoment-wandler

torqueconverter

convertisseur decouple

convertidor detensión

convertitore dicoppia

*converticulumcōpulātīvum

Motor motor moteur motor motore *mōtrum , -īn.

Getriebe transmission transmission transmisión

trasmissione *mēchanismustr ānsmissiōnis[SL 51,13]

Flusensieb lint filtre filtre à charpie filtro depelusa

filtro perlanugine

cōlumfloccōrum

Trommel drum panier de lavage tambor cestello tympanum,-ī n.

Bottichrand tub rim rebord de cuve borde dela cuba

orlo dellavasca

ōra cupaeBlende backguard dosseret alzado alzata dorsum, -ī

n.Bedienleiste control panel tableau de

commandepanel decontrol

quadro dicomando

tabulamoderātōria

p.293Wäsche-

electric tumbledryer

sèche-lingeelectrique

secadorade ropa

asciugatrice *siccātrumlavandāri ōr

24

Page 25: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

trockner umTemperatur-wähler

temperatureselector

sélecteur detempérature

selectordetemperatura

termostato *sēlēctrumtemperātūrae

Bedienleiste control panel tableau decommande

panel decontrol

quadro dicomando

tabulamoderātōria

Programm-wähler

control knob programmateur programador

programmatore

moderāmentum, -ī n.

Blende black panel dosseret panel demandos

alzata dorsum, -īn.

Türschloss door switch interrupteur de laporte

interruptorde lapuerta

interruttoredelportello

*mūtāmenportellae[1.Ei. VOXLAT.78,168]

Tür door porte puerta portello portella, -aef.

Gehäuse cabinet carrosserie armazón armadio capsa, -ae f.Nivellierfuß levelling foot pied de

nivellementpieajustable

piedinoregolabile

pēsextēnsīvus

Heizelement heatingelement

élément chauffant resistencia

elementoriscaldante

elementumcalefactōrium

Sicherheits-thermostat

safetythermostat

limiteur desurchauffe

termostato deseguridad

termostato disicurezza

*thermostatumsēcūrit ātis

Motor motor moteur motor motore *mōtrum , -īn.

Gebläse fan ventilateur ventilador ventilatore ventilābrum, -ī n.

Fusselfilter fluff trap filtre à charpie filtro depelusa

filtro perlanugine

cōlumfloccōrum

Trommel drum tambour tambor tamburo tympanum,-ī n.

Mitnehmer-Rippe

vane ailette aleta pala āla, -ae f.

Warmluftzufuhr

heating duct conduit dechauffage

conductode airecaliente

condotto diriscaldamento

conductusāeriscalefactōri ī

Einschalter start switch interrupteur dedémarrage

interruptor pulsante diaccensione

*mūtāmen+expedītōrium[1.Ei. VOXLAT.78,168; 2.MLWIII,11,p.1625]

25

Page 26: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

p.294Geschirr-Spül-maschine

dishwasher lave-vaisselle lavavajillas

lavastoviglie

māchinaēlutōria[→ Eichenseer,Palaestra Latina63,133sq.]

Bedienleiste control panel tableau decommande

panel decontrol

quadro dicomando

tabulamoderātōria

Kontrolleuchte pilot light voyant lumineux piloto spia luminosa lūx indexProgramm-wähler

programselector

programmateur programador

programmatore

moderāmentum, -ī n.

Drucktaste push-button bouton-poussoir botón-selector

pulsante +bōtōpressōrius

Belüftungs-Schlitz

air-vent grille d’aération rejilla delaventilación

sfiatatoio *āericipulum, -ī n.

Riegel latch loquet palancade cierre

chiusura ascatto

repāgulum,-ī n.

Korb rack panier cesto cestello sporta, -ae f.Wascherarm wash tower tourelle torrecilla

delavado

torre dilavaggio

turriculaēlūtōria

Isoliermaterial insulatingmaterial

isolant aislante materialeisolante

māteria* īnsulātr īx

Bottich tub cuve cuba delavado

vasca cupa, -ae f.

Schiene slide glissière rielcorredizo

guida rēgula, -ae f.

Wasser-schlauch

water hose conduite d’eau mangueradealimentación

tubo dialimentazionedell’acqua

uteraquāticus

Heizelement heatingelement

élément chauffant resistencia

elementeriscaldante

elementumcalefactōrium

Ablauf-schlauch

drain hose tuyau de vidange mangueradedesagüe

tubo didrenaggio

uter dēfluvi ī

Pumpe pump pompe bomba pompa antlia, -ae f.Nivellierfuß levelling foot pied de

nivellementpieajustable

piedinoregolabile

pēsextēnsīvus

Motor motor moteur motor motore *mōtrum , -īn.

Besteckkorb cutlery basket panier à couverts cestoparacubiertos

cestello per leposate

sportulaīnstrūmentōrumēscāri ōrum

Klarspülmittel-Behälter

rinse-aiddispenser

distributeur deproduit de rinçage

recipientedel

serbatoio peril

receptāculu

26

Page 27: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

abrillantador

brillantante m*ēlūmentī

Dichtungsring gasket joint junta guarnizione *dēnsāculum, -ī n.

Reinigungs-mittelbehälter

detergentdispenser

distributeur dedétergent

recipientedeldetergente

vaschetta perildetersivo

receptāculum*dētergimentī

Scharnier hinge charnière bisagra cerniera cardō, -inism.

Überlaufschutz overflowprotectionswitch

dispositifantidébordement

reguladordeentradade agua

dispositivoantiallagamento

*redundāculum, -ī n.

Sprüharm spray arm bras gicleur pulverizador

bracciospruzzante

bracchiumsparsōrium

p.295Haushalts-gegenstände

householdequipment

articles ménagers articulosdelimpieza

attrezzidomestici

rēsdomesticae

Geschirrtuch kitchen towel torchon bayeta decocina

strofinacciodacucina

pannusculīnāris

Kehrschaufel dustpan pelle à poussière recogedor paletta vatillumquisquiliārum[1.VARROrust.3,6,5]

Besen broom balai escoba scopa scōpae,-ārum f.pl.

Stiel handle manche palo manico asserculus,-ī m.

Borsten fibres fibres credas setole saetae,-ārum f.pl.

Mop mop balai à franges fregona scopa afrangia

scōpaefimbri ātae

Putzschwamm scouring pad éponge à recurer estropajoconesponga

spugnaabrasiva

spongia+abrāsīva

Bürste brush brosse cepillo spazzola pēniculus, -īm.

Bürstenkörper block monture lomo dorso dorsumpēniculī

Borsten fibres fibres cerdas setole saetae,-ārum f.pl.

27

Page 28: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

Abfalleimer refusecontainer

poubelle cubo debasura

bidone deirifiuti

situlapūrgāmentāria

Deckel lid couvercle tapa coperchio operculum,-ī n.

Griff handle poignée asa manico manubrium ,-ī n.

Eimer bucket seau cubo secchio situla, -ae f.Ausguss pouring spout bec verseur pitorro beccuccio rōstellum, -ī

n.Henkel handle anse asa manico ānsa, -ae f.

Haec vocabula domesticaexcerpsit et in Latinum convertit

Nicolaus GroßLEO LATINUS

http://www.leolatinus.com/

Proxima pars sequetur: VOCABULA AUTURGICA

HANC EPISTULAM LEONINAM QUADRAGESIMAM SEPTIMAM

SENDEN IN OPPIDULO BAVARIAE SUEBICAE COMPOSUIT

28

Page 29: 1 EPISTULA LEONINA XLVII - ephemeris.alcuinus.netephemeris.alcuinus.net/leonina/EL_47.pdf · quomodo exortum sit et quantum valeat imperium Romanum. Hoc opus, quod iam antiquis temporibus

d. 29º m.Apr., a.2011

Nicolaus Groß

LEO LATINUS

http://www.leolatinus.com/

29