Беларусь у польска-савецкай вайне 1919-1920 гг.

Канец 1918 г. – спрыяльныя ўмовы для вайны

Прычыны:1. Камп’енскае перамір’е

Скончылася германская акупацыя польскай тэрыторыі

Створана незалежная Польшча2. Польшчу падтрымлівае Антанта

Хутка створана моцная польская армія

Пачатак вайны…

Рух польскіх войскаў

2 напрамкі:• Поўнач: Вільня-Ліда-

Маладзечна;• Поўдзень: Баранавічы-Мінск,

Кобрын-Пінск.

Сілы бакоўБальшавікі:• 50-100 тыс.

(у залежнасці ад сітуацыі на Усходнім фронце).

Польшча:• каля 100 тыс.;

+• Лета 1919 г. – 80 тыс.

(армія Галера, сфарміраваная ў Францыі).

Дзеянні на фронце. Польшча захапіла:

22 красавіка 1919 г. Вільню

1 ліпеня 1919 г. Вілейку;

8 жніўня 1919 г. Мінск

Жнівень-верасень 1919 г. Паўднёвы захад Беларусі

Кастрычнік 1919 г. тэрыторыю да лініі Полацк-Лепель-Барысаў-р. Бярэзіна.

Агітацыя Польшчы22 красавіка 1919 г. – зварот Ю. Пілсудскага “Да жыхароў былога ВКЛ”: за федэрацыю пад кіраўніцтвам Польшчы.

Палітыка Польшчы на Беларусі• Пагромы і арышты;• Адноўлены правы памешчыкаў і буржуазіі;• Мова – польская;• Беларуская мова, культура і адукацыя – забаронена;• Рэлігія – каталіцызм.

Пазіцыя Рады БНРВерасень 1919 г. – перагаворы з Польшчай.Умовы Рады:Унія з ПольшчайАле!Незалежнасць БНР.

Польшча супраць.

Рада БНР

Супраць Польшчы(В. Ластоўскі)

За Польшчу(Я. Лёсік, А. Луцкевіч, І.

Серада)

марыянетачная Найвышэйшая Рада арыштаваны

Супраціўленне бальшавікоў• Партызанскі рух (разведка,

зруйнаванне шляхоў);• Дамова з эсэрамі

Створаны Беларускі паўстанцкі камітэт.

Беларуская дзяржаўнасць ва ўмовах Грамадзянскай вайны.

Другое абвяшчэнне ССРБ

Наступленне савецкай армііВясна 1920 г. – Польшча захапіла амаль усю Беларусь

Але!Армія А. Калчака разбіта

Умацаванне Заходняга фронту + новы Галоўнакамандуючы М. Тухачэўскі

Наступленне Чырвонай Арміі

Контрнаступленне палякаў

Вызваленне БеларусіЧэрвень 1920 г. – новае наступленне. Вызвалены:

11 ліпеня 1920 г. Мінск

19 ліпеня 1920 г. Гродна

1 жніўня 1920 г. Брэст

Другое абвяшчэнне ССРБ

31 ліпеня 1920 г. – у Мінску Другое абвяшчэнне ССРБ.

Далейшае наступленнеЛіпень 1920 г. – Д. Керзан прапануе савецкім войскам спыніцца на

лініі Гродна-Ялаўка-Няміраў-Брэст-Літоўск («лінія Керзана»).Але!

Савецкае войска ідзе да ВаршавыАле!

“Цуд на Вісле” – пад Варшавай Чырвоная Армія разбіта, адступае

Заходняя частка Беларусі зноў захоплена

Перагаворы аб міры

Заключэнне міра– пачатак перагавораў аб міры.– Рыжскі мір.

Умовы:• Заходняя Беларусь (Гродзенская

губерня, усходнія паветы Віленскай і заходнія паветы Мінскай губерні) і Заходняя Украіна – Польшчы;• Адмова ад інтэрвенцыі і падтрымкі

сепаратыстаў.

Дэлегатаў БССР не было, бо маглі сарваць перагаворы

Лістапад 1920 г.

Сакавік 1921 г.