UITZONDERLIJKE ARCHITECTUURARCHITECTURE D'EXCEPTION

01.2015

By choosing VELUX Modular Skylights to renovate Drømmebakken primary school, Birgit Rasmussen resolutely opted for the advantages of natural light and ventilation. The 49 VELUX modules improve the indoor climate and the well-being of the 150 pupils aged between 3 and 6 who attend the school.

Learn more at velux.be/verrieresmodulairesvelux.be/modulairelichtstraten

VELUX Modular Skylights Designed in cooperation with Foster + Partners

This modular concept delivers amazing results. What’s more, it optimises the indoor climate thanks to an automatic ventilation system, which is essential for children.

“

“

Birgit RasmussenOwner, ArchitectCASA Architects

© 2015 VELUX GROUP ® VELUX, THE VELUX LOGO, CABRIO, INTEGRA, io-homecontrol AND Pick&Click! ARE REGISTERED TRADEMARKS USED UNDER LICENCE BY THE VELUX GROUP. PHOTOS: STAMERS KONTOR.

VELUX_ad_VMS_school_225x297.indd 1 17/12/14 14:14

1

ARCHITECTURE D’EXCEPTIONUITZONDERLIJKE ARCHITECTUUR

Op basis van projecten gepubliceerd in ‘Architectenkrant’ en in het wekelijks ‘news’, brengt ABSTRACT een overzicht

van internationale architectuurprojecten deel uitmakend van ons cultureel goed.

Een bepaalde vorm van incoherentie, een neiging tot formalisme, blootstelling aan technologische vereisten, het zijn de herken-ningstekens van een robotfoto.

De vergelijking met deze publicatie laat zich raden. Door het filteren van de redactionele keuze ontstaat er onvermijdelijk een karika-turaal beeld. In wezen is dit een afspiegeling van de wijze waarop wij architectuur voort-brengen, de keuze legt getuigenis af van gedurfde trends, van verspreide ervaringen maar evenzeer van oorspronkelijkheid. Wij zijn ons ervan bewust dat tonen niet loven is en durven niet staat voor opleggen.

Gekenmerkt door een diversiteit aan artikels gaande van gewaagd tot provocerend, van redelijk tot pretentieus en van lokaal tot inter-nationaal, nodigt dit nummer van ABSTRACT de lezer uit tot een zeker engagement. En dit altijd met respect voor de waarden van de architecturale taal.

Op universeel niveau bestaat er immers geen waarheid, we moeten ons tevreden stellen met meer genuanceerde criteria, zoals au-thenticiteit, oprechtheid, alsook met de over-tuiging dat het ego van de architect wordt ontzien.

Veel leesplezier!

Charly CordemansHoofdredacteurcharles.cordemans@atonpublishing.com

PS: Zoals tegenwoordig gebruikelijk is, is deze editie integraal online beschikbaar op: www.architectenkrant.be/abstract

Sur base de tous les projets publiés dans ‘Le Journal de l’Architecte’ et dans les ‘news’ hebdomadaires qui l’accompagnent,

cette synthèse de l’actualité architecturale in-ternationale est d’ors et déjà un état des lieux significatif de notre apanage culturel.

Une certaine incohérence, une évidente pro-pension au formalisme, une exposition aux impératifs technologiques, sont très vite les repères du portrait robot.

Le filtre du choix rédactionnel conditionne évidemment le cliché, au point d’en compo-ser l’inévitable effigie caricaturale. C’est notre manière de faire de l’architecture. Témoigner de l’audace des tendances, révéler les expé-riences, divulguer les originalités. Conscient que montrer n’est pas prôner, et oser n’est pas imposer.

L’humeur de ce numéro d’ABSTRACT est fina-lement engageante, avec ses reliefs allant de l’audace au défi, du raisonnable au préten-tieux, du local à l’international. Mais toujours dans le respect des valeurs du langage ar-chitectural.

La vérité n’existant pas à l’échelon univer-sel, force est de se contenter de critères plus nuancés, comme l’authenticité, la sincérité ou encore la conviction qui ménage à elle seule l’égo des architectes.

Bonne lecture !

Charly CordemansRédacteur en Chefcharles.cordemans@atonpublishing.com

PS : Comme usuel de nos jours, l’intégralité de cette édition est disponible en ligne sur :www.lejournaldelarchitecte.be/abstract

COLOPHONABSTRACTest une réalisation du Journal de l’Architecte /is een realisatie van Architectenkrant

Hoofdredacteur / Rédacteur en chef : Arch. Charles Cordemans - charles.cordemans@atonpublishing.com

Redactie / Rédaction : Arch. Nicolas Houyoux - nicolas.houyoux@atonpublishing.com

Opmaak / Mise en pageJo Van den Borrejo.vandenborre@atonpublishing.com

Publicité / Publiciteit :Bea Buysebea.buyse@atonpublishing.com

Service Généraux/Secretariaat :Pascale Clootspascale.cloots@atonpublishing.com

Cover - foto / photo :Marc Fornes / THEVERYMANY

Verkoopprijs / Prix de vente un numéro :België / Belgique : 25 €Andere landen / Autre pays : 30 €Verzendingskosten inbegrepen / Port inclusBestellingen bij / Commande à adresser à : pascale.cloots@atonpublishing.com

Verantwoordelijke uitgever / Editeur responsable: Philippe C. Maters 842 Chaussée d’Alsemberg - BE-1180 Brussels, Belgium

Copyright 2015 New Aton Publishing

Alle rechten voorbehouden/ Tous droits réservés.

ak

jda jda

ac ad akarchitecten krant

journal de l’architecte

archicards archidays newsletter

newsletter

logos2012.indd 1 1/02/12 15:57

ak

jda jda

ac ad akarchitecten krant

journal de l’architecte

archicards archidays newsletter

newsletter

logos2012.indd 1 1/02/12 15:57

2

INHOUD - SOMMAIRE7 Archeologiearchitecten - Architectes-archéologues

11 Algoritmische ontwikkeling - Développement algorithmique

15 Een skipiste op verbrandingsoven - Un incinérateur skiable

19 OLS House - OLS House

23 Het ‘anti-museum’ Soumaya - L’anti-musée Soumaya

27 Een vleugje rog - Un air de raie

31 Museum te Dakhla - Musée de Dakhla

35 Buitenkamer - Chambre extérieure

39 Villa Kogelhof in Kamperland - La villa Kogelhof de Kamperland

43 Een reflectie op de geschiedenis - Catalyseur minimaliste

47 Een verbrandingsoven als een kathedraal - Un incinérateur comme une cathédrale

53 Kunst ontvangen - Recevoir l’art

59 Kantoren die zich vertakken - Bureaux ramifiés

63 Cas’Art - Cas’Art

67 Putwoning - Maison toit

71 FRAC Centre - FRAC Centre

77 EYE Filminstituut - EYE Film Institute

83 Uitbreiding van het Stedelijk Museum - Extension du Stedelijk Museum

89 Bibliotheek Helmond - Bibliothèque Helmond

93 Fondation Jérôme Seydoux-Pathé - Fondation Jérôme Seydoux-Pathé

Plasters follows vision

Geef gestalte aan uw creatieve ideeën!Inderdaad, de plasticiteit van gips leent zich perfect tot een grote ontwerpfl exibiliteit en werkt grensverleggend. Rechtlijnige, gebogen of complexe volumes krijgen de afwerking die hun architecturale uitstraling nog sterker tot uiting laat komen. Ook de nieuwe hand- en spuitgips ECOfi n zal hier toe bijdragen. Geproduceerd volgens de principes van het ECOgypsum INSIDE-charter zal het pleister gladweg het verschil maken. Niet alleen licht en eenvoudig om aan te brengen, maar ook nog eens met uitzonderlijk glad eindresultaat. Perfectie in één vloeiende beweging, dus.

Knauf - Rue du parc industriel, 1 - B-4480 Engis - Tel: 04-273 83 11 - www.knauf.be

3177_15-ann corporate 297x225.indd 2 22/01/15 10:15

4

GROHEF-DIGITAL DELUXE STIMULEER JE ZINTUIGEN

De vrijheid van een architect om een unieke douche-ervaring te ontwerpen: GROHE introduceert de F-digital Deluxe. Een uniek concept waarmee je je douche verandert in een persoonlijke spa. F-Digital Deluxe zorgt voor sfeerverlichting, ontspannende muziek en zachte stoom dankzij GROHE licht-, geluids- en stoom-modules. Je kan kiezen voor je eigen combinatie van licht, ge-luid en stoom - drie essentiële elementen die een positief effect hebben op ons fysieke, emotio-nele en spirituele welzijn. De visie van GROHE over de transforma-tie van de badkamer naar een inspirerende thuis-spa is nu wer-kelijkheid geworden.

GROHEF-DIGITAL DELUXE STIMULEZ VOS SENS

L’innovation GROHE F-digital Deluxe transforme votre salle de bains en un spa à domicile personnalisable à tous niveaux - une expérience de douche qui exalte tous vos sens, vous inspire et vous fascine. GROHE propose maintenant des mo-dules qui agrémentent votre espace douche de touches lumineuses colorées, d’une enveloppante vapeur et du son de votre musique préférée. Ainsi, à chaque instant de la journée vous pouvez penser à votre oasis de détente et de bien-être qui vous attend chez vous. Avec GROHE F-digital Deluxe vivez pleinement le luxe du bien-être.

KNAUF QUIX XL PLINTAANSLUITING

Bij gevelisolatiesystemen kan het metaal pleisterprofiel ter hoogte van de plintaansluiting een koudebrug vormen. De Quix XL-elementen bestaan uit langwerpige blokken van geëx-pandeerd polystyreen die aan de onderzijde afgewerkt zijn met een harde plaat. De gleuf op de rugzijde past precies in de montagehaken die voor plaat-sing van de Quix-elementen met smeltlijm op de muur bevestigd worden. De isolatie-elementen worden met de gleuven in de montagehaken geschoven en worden met kleef- en wape-ningsmortel Knauf SM 700 aan de muur verankerd.

KNAUF QUIX XL, LE RACCORD DE SOUBASSEMENT

Dans les systèmes de façades isolantes, le profilé de soubas-sement en métal peut créer, au niveau du raccord, un pont thermique. Les éléments Quix XL sont des blocs allongés en polystyrène expansé renforcés sur la base par une plaque dure. Au dos, les éléments sont pourvus d’une rainure qui cor-respond aux équerres de mon-tage fixées au mur à l’aide d’une colle fusible. Les élé-ments Quix XL sont glissés dans les équerres et fixés avec le mortier de collage et d’arma-ture Knauf SM 700. L’élément de soubassement Quix XL de 510 x 1000 mm est disponible en dif-férentes épaisseurs allant de 60 à 200 mm.

WIENERBERGER CASSIA: GEVELSTEEN MET TWEE GEZICHTEN

De Cassia is een buitenbeentje waarmee gevels een hyperindi-viduele identiteit aangemeten krijgen. De gevelsteen meet 495 x 95 x 48 mm en is dus bij-na een halve meter lang. Een tweede exclusief kenmerk is de afwerking van de zijden. Waar de ene zijde ruw geschaafd is, heeft de andere een geb-roken structuur. Door de twee zichtzijden te combineren in het gevelvlak, bekom je een gevel die elke monotonie schuwt. De reliëfverschillen gaan hand in hand met een boeiende, voort-durend wisselende dans van licht en schaduw. De Cassia is verkrijgbaar in vier tinten: Rood, Bruin, Shadow en Gesmoord.

WIENERBERGER CASSIA : UNE BRIQUE - DEUX VISAGES

Cassia permet de conférer une identité hyper individuelle aux façades. Cette brique de pare-ment mesure 495 x95 x 48 mm, soit pratiquement un demi-mètre de longueur. Sa seconde carac-téristique exclusive concerne la finition de ses faces apparentes. Alors que la première arbore un aspect raboté, la seconde présente un aspect brisé. En combinant ces deux faces dans le plan de façade, on obtient une façade qui rompt avec la monotonie. Les différences de relief créent un jeu de lumière et d’ombres passionnant, sans cesse différent. Cassia est dispo-nible en quatre teintes: Rouge, Brun, Shadow et Étouffé.

RENSON® - DE GEZONDE EN COMFORTABELE WONING

RENSON® ontwikkelt innova-tieve producten en systemen, en biedt met zijn Healthy Residential Concept totaalop-lossingen aan, die van elke woning een gezonde en com-fortabele thuis kunnen maken. RENSON® denkt daarnaast ook aan de esthetische waarde van het gebouw. Zo kunnen de ven-tilatie- en zonweringsystemen quasi onzichtbaar geïntegreerd worden. De terrasoverkappin-gen en de aluminium lamellen voor gevelbekleding zorgen voor duidelijke accenten, terwijl de firma ook zorgt voor de on-zichtbare integratie van binnen-deuren zonder storende omlijs-tingen of zichtbare scharnieren.

RENSON® L’HABITATION CONFORTABLE ET SAINE

RENSON® développe des pro-duits et des systèmes innovants et propose grâce à son ‘Healthy Re-sidential Concept’ des solutions globales qui font de chaque habitation un cadre de vie sain et confortable. RENSON® veille aussi à l’aspect esthétique du bâtiment. Ses systèmes de ven-tilation et de protection solaire sont intégrés de manière quasi invisible. Les toitures de terrasse et l’habillage de façade, consti-tué de lames en aluminium, ac-centuent agréablement la ligne du bâtiment tandis que la firme veille à une intégration discrète des portes intérieures sans enca-drement gênant ou charnières visibles.

ILUZOILUZO

Wienerberger saKapel ter Bede 121, 8500 KortrijkT 056 24 96 16 – info@wienerberger.be

Venez découvrir la brique Iluzo dans les showrooms Wienerberger de Londerzeel et Courtrai, ou demandez votre brochure gratuite par e-mail adressé à info@wienerberger.be

www.wienerberger.be

La maçonnerie traditionnelle avec le look du collé.

Le choix du connaisseur.

Maçonner à joints � ns n’est pas une sinécure. L’homme de métier le sait parfaitement. C’est pourquoi Wienerberger a créé une brique de parement associant les avantages de la maçonnerie avec un mortier traditionnel et l’esthétique homogène d’une maçonnerie collée.

La maçonnerie à joints fi ns n’a jamais été aussi facile et avantageuse.

AD_225Bx297H_ILUZO_Architectenkrant_FR.indd 1 11/12/13 15:56

6

7

ARCHEOLOGIEARCHITECTENSERPENTINE GALLERY, KENSINGTON GARDENSLONDEN, VERENIGD KONINKRIJKHERZOG & DE MEURON

Elk jaar nodigt de Serpentine Gallery een architect uit, die nooit eerder in Engeland heeft mogen bouwen, voor het ont-werpen van een zomerpaviljoen. Het is een unieke manier

om het publiek vertrouwd te maken met architectuur dankzij een van de belangrijkste culturele seizoensevenementen in de Britse hoofdstad. De Chinese kunstenaar Ai Weiwei en de Zwitserse architecten Herzog & de Meuron bedachten de reconstructie van een opgraving in kurk, als eerbewijs aan de voorafgaan-de tijdelijke paviljoenen die op de Serpentine gepresenteerd zijn. Gebouwd op 12 pijlers waarop, voor het opvangen van het regenwater op 1,40 m boven de grond, een zwevend dak is geplaatst.

Voor de realisatie van dit twaalfde tijdelijke architectuurproject heeft het trio voor een bijzondere aanpak gekozen. ‘De resten bestaan uit een wirwar van complexe lijnen zoals in een naai-patroon. Tijdens het graven in de grond kwamen wij diverse

ARCHITECTES-ARCHÉOLOGUES SERPENTINE GALLERY, KENSINGTON GARDENSLONDRES, ROYAUME-UNIHERZOG & DE MEURON

Chaque année, la Serpentine Gallery invite un architecte qui n’a jamais bâti en Angleterre à concevoir un pavillon d’été. Une façon unique de familiariser le public avec l’ar-

chitecture, grâce à ce qui est devenu l’un des événements cultu-rels les plus importants de la saison dans la capitale britannique. L’artiste chinois Ai Weiwei avec les architectes suisses Herzog & de Meuron ont imaginé la reconstitution d’un chantier de fouilles en liège, rendant hommage aux anciens pavillons éphémères présentés à la Serpentine. Il est constitué de 12 piliers sur lesquels est posé un toit flottant élevé à 1,40 m du sol et permettant de recueillir l’eau de pluie.

Pour réaliser cette douzième architecture éphémère, le trio adopte une démarche atypique. ‘Les vestiges forment un en-chevêtrement de lignes complexes, comme un patron de cou-ture. En creusant dans le sol, nous rencontrons plusieurs éléments comme des câbles téléphoniques et des vestiges des construc-

8

elementen tegen, zoals telefoonkabels en resten van eerdere constructies. Als een archeologisch team groeven wij in de bo-dem tot een diepte van 1,50 m, waarna wij op de overblijfselen bouwden van de fundamenten van de elf paviljoenen die tus-sen 2000 en 2011 zijn gebouwd’.

Verder verklaarden de ontwerpers: ‘vanaf deze sporen van over-blijfselen ontwierpen wij een nieuwe structuur bestaande uit elf kolommen met de kenmerken van elk voormalig paviljoen, plus een twaalfde dat wij volgens eigen ontwerp bouwden. Deze ko-lommen dragen op 1,40 m boven de grond een cirkelvormig platform, waarvan het oppervlak de veranderingen van de lucht in Londen weerspiegelt’.

Beschut tegen zon en regen kan het publiek onder dit dak op meubilair zitten van ‘gecompliceerde lijnen’ dat het samen-stel van ontwerpen van de voorgaande paviljoenen voorstelt. Het meubilair is van gefineerd kurkmateriaal dat een visueel, voel- en geuraspect opwekt, en dat volgens de architecten

tions précédentes. Telle une équipe d’archéologues, nous avons creusé le sol sur une hauteur de 1,50 m, puis identifié les vestiges des fondations des onze pavillons construits entre 2000 et 2011.

A partir de ces traces résiduelles, expliquent les concepteurs, nous extrudons une nouvelle structure composée de onze co-lonnes caractérisant chaque pavillon passé, plus une douzième que nous plaçons selon notre volonté. Ces colonnes portent, à 1,40 m au-dessus du sol, une plateforme circulaire dont la surface doit refléter les variations du ciel londonien.’ Sous ce toit, à l’abri du soleil et de la pluie, le public peut s’asseoir sur un mobilier aux ‘lignes alambiquées’ qui matérialise l’enchevêtrement des plans des pavillons antérieurs. Ce mobilier est plaqué de liège, matière dont l’aspect visuel, le toucher et l’odeur évoquent, aux dires des architectes, les caractéristiques de la terre excavée.

Les visiteurs devront donc se baisser pour passer sous un disque d’à peine plus de 1,50 m de haut, recueillant la pluie et reflétant le ciel au dessus. L’eau du toit pourra être vidée pour transformer

9

de uitgegraven bodem moet verbeelden. De bezoekers zullen moeten bukken om onder een schijf van nauwelijks 1,50 hoogte door te gaan, die het regenwater opvangt en de lucht erboven weerspiegelt. Bij speciale gelegenheden kan het water op het dak worden afgevoerd, waarna het bij bijzondere aangelegen-heden als dansvloer of platform boven het park kan dienen.

Ai Weiwei wilde zich kort voor de Spelen in Beijing publiekelijk dis-tantiëren van zijn ‘Bird’s Nest’ (het stadion), door de situatie van de mensenrechten in China aan de kaak te stellen. Deze positie heeft, zo lijkt het, het begin van een reeks gebeurtenissen ge-markeerd die geleid hebben tot zijn hechtenis gedurende twee maanden voor ‘belastingontduiking’, waardoor hij een symbool van de strijd werd voor de vrijheid van meningsuiting en het aan-zetten van verscheidene protesten vanuit de kunstwereld. Om in dit project met Herzog & de Meuron samen te werken, heeft Ai Weiwei, die China niet meer mag verlaten, via internet moeten communiceren. n

celui-ci en piste de danse ou en plate-forme suspendue au-des-sus du parc pour des événements spéciaux.

Ai Weiwei avait tenu à se dissocier publiquement du ‘nid d’oi-seau’ peu avant les jeux de Pékin, en dénonçant la situation des droits de l’Homme en Chine. Cette prise de position a, semble-t-il, marqué le début d’une série d’évènements qui auraient aboutis à sa détention de deux mois pour ‘évasion fiscale’, faisant de lui un symbole du combat pour la liberté d’expression et motivant diverses protestations parmi le monde de l’art. Ai Weiwei, qui n’est plus autorisé à quitter la Chine, a dû travailler sur ce projet avec Herzog & de Meuron en communiquant uniquement par internet. n

10

11

ALGORITMISCHE ONTWIKKELING

STOREFRONT FOR ART AND ARCHITECTURENEW YORK, VERENIGDE STATENMARC FORNES / THEVERYMANY

Marc Fornes staat model voor de jonge generatie archi-tecten die experimenteren met het potentieel van de di-gitale tool. Hij werkt met een technische en epistemologi-

sche mutatie ontstaan door het gebruik van computergesteun-de ontwerp- en fabricatietechnologie tools (CADCAM). In zijn la-boratorium THEVERYMANY™ gebruikt hij het algoritmeschrift voor de ontwikkeling van ‘expliciete en gecodeerde protocollen’ die op informatica gebaseerde opvallende architectuurvormen genereren. Fornes verdedigt een rigoureuze en ‘pragmatische’ benadering van architectorale experimenten door prototypes - die digitaal op schaal 1:1 zijn ontworpen en vervaardigd - te vergroten. Elk project is voor hem een nieuwe werkfase, een kans om de grenzen van de digitale productie en de resistentie van materialen - die plotseling spectaculaire vormen laten ontstaan op een complexe geometrie - steeds verder te verleggen; een non-conforme architectuur die hij ‘in de werkelijke wereld’ wenst te introduceren. Marc Fornes heeft onder andere voor Zaha Hadid Architects gewerkt aan het project voor een mediatheek in Pau, ook werkte hij nauw samen met François Roche.

DÉVELOPPEMENT ALGORITHMIQUE

STOREFRONT FOR ART AND ARCHITECTURENEW YORK, ETATS-UNISMARC FORNES / THEVERYMANY

Figure de la jeune génération d’architectes qui expéri-mentent le potentiel de l’outil numérique, Marc Fornes acte une mutation technique et épistémologique engen-

drée par l’utilisation des outils de conception et de fabrica-tion assistées par ordinateur (CFAO). Au sein de son labora-toire THEVERYMANY™, il fait appel à l’écriture algorithmique afin de mettre au point des ‘protocoles explicites et enco-dés’ qui généreront informatiquement des architectures aux formes singulières. Fornes défend une approche rigoureuse et ‘pragmatique’ de l’expérimentation architecturale, multi-pliant les prototypes à échelle 1:1 conçus et fabriqués nu-mériquement. Chaque projet constitue pour lui une nouvelle étape de travail, l’occasion de repousser toujours plus loin les limites de la production numérique et la résistance des maté-riaux d’où jailliront des formes spectaculaires aux géométries complexes, architectures ‘non standard’ qu’il entend ‘inscrire dans le monde réel’. Marc Fornes a notamment travaillé pour Zaha Hadid Architects sur le projet d’une médiathèque à Pau et collabore de près avec François Roche.

12

Marc Fornes overbrugt de grenzen tussen design, moderne kunst en architectuur in zijn Factory van een nieuw genre. In de Verenigde Staten hebben of zullen verschillende van zijn projecten de staat van virtueel prototype of model verlaten om te worden uitgevoerd: Plasti(k) Pavilion van de universiteit van Washington in St. Louis, Gate Wave in Redondo Beach en Tree House in Miami. Hij wordt niet ingedeeld in het vakje van duurzame architectuur, maar is zijn tijd vooruit door de ene keer met nanotechnologische onderzoekers, dan weer met visionai-re kunstenaars te werken. Ze bouwen nauwelijks, maar denken veel na, ze bedenken hybridenwoningen die rekening houden met onze complexe nomadische levensstijl, tussen zowel het pri-vé- als gemeenschappelijke leven, de intieme en sociale sfeer: membranen, architecturale schillen die de affecten van hun be-woners reflecteren, enz. De concepten die Marc Fornes ontwik-kelt zijn eveneens een extensie van de verbeelding. De veelheid van mogelijke fysiekmorfologische indelingen op basis van wis-kundige formuleringen biedt een variatie aan woonindelingen, zoals individuele transfers die de relatie die iemand met zichzelf heeft verwoorden naar de andere. Er zijn geen hoeken in deze megastructuren van wit aluminium, ontworpen en vervaardigd

Marc Fornes court-circuite les frontières entre le design, l’art contemporain et l’architecture dans sa Factory d’un genre nou-veau. Aux États-Unis, plusieurs de ses projets ont ou vont quitter l’état de prototype virtuel ou de maquette pour être construits: le Plasti(k) Pavilion de la Washington University de Saint-Louis, la Gate Wave de Redondo Beach, la Tree House de Miami. Il échappe aux étiquettes pour approcher l’architecture durable. Avec un temps d’avance, il travaille ici avec des chercheurs en nanotechnologies, là avec des artistes visionnaires ; ils construisent peu mais réfléchissent beaucoup, imaginent des habitats hybrides qui tiennent compte de nos modes de vie no-mades et eux aussi complexes, entre vie privée et vie publique, sphère intime et sphère sociale. Membranes, peaux architec-turales qui reprendraient les affects de leurs habitants,… Les concepts développés par Marc Fornes sont autant d’extensions de l’imaginaire. La multiplicité des possibles agencements phy-sio-morphologiques, basés sur des formulations mathématiques, offre une variabilité de schémas habitables, de transferts indivi-duels qui articulent la relation de soi à l’autre, aux autres. Il n’y a pas d’angle dans ces mégastructures en aluminium blanc, conçues et fabriquées à partir de logiciels de modélisation 3D

13

uit 3D modeling software in zijn studio in Brooklyn. Zonder begin of einde lijken ze op koraalriffen waarbinnen men kan bewegen en waarvan de tientallen zuignappoten zoeken naar steun op de grond, tegen de muur, aan het plafond.

Het doel van zijn onderzoeken? Ontsnappen aan de rechte en tweedimensionale lijnen die, volgens hem, nog steeds de heden-daagse architectuur beheersen. Hoe dan? Door het ontwerpen van modellen van morfologische veranderingen die hun eigen potentieel van nieuwe combinaties integreren, door het presente-ren van ‘een esthetica voor een onwaarschijnlijke toekomst’. n

dans son atelier de Brooklyn. Sans début ni fin, elles ressemblent à des madrépores (coraux) à l’intérieur desquels on peut cir-culer et dont les dizaines de pieds-ventouses chercheraient un appui au sol, au mur, au plafond.

Le but de ses recherches? Échapper à la linéarité et au bidimen-sionnel qui, selon lui, régissent toujours l’architecture contempo-raine. Comment ? En concevant des modèles morphologiques de changement qui intègrent leurs propres possibilités de re-combinaison, en proposant ‘une esthétique pour des futurs im-probables’. n

14

15

EEN SKIPISTE OP VERBRANDINGSOVEN

SKIPISTE / VERBRANDINGSOVENKOPENHAGEN, DENEMARKENBIG

De transformatie van de afvalverbrandingsoven, gelegen op de grens van een industriegebied en woonwijken in Kopenhagen, heeft steeds meer kans realiteit te worden. Het

zal in de geest van de ontwerpers mogelijk zijn om deze twee stede-lijke realiteiten te verbinden en daarmee het nuttige met het aan-gename te verenigen. Met 1.500 m pistes op een gerecycleerde kunstmatige coating, zal de installatie haar productieve dimensie behouden en tegelijkertijd een unieke recreatievoorziening zijn.

Volgens de architecten van dit project (BIG & Realities United) zal de installatie ook gericht zijn om naast recreatie en energie-opwekking op een andere wijze contact met het publiek te cre-eren. Ten eerste door het te betrekken in de activiteiten van de fabriek, via de enscenering van een schoorsteen langs de lift die als skilift dienst zal doen en ten tweede door het te betrekken in de milieuactiviteiten dankzij een zeer eenvoudig hulpmiddel waarmee men op een ludieke wijze ‘een ton CO2’ kan zien. Elke ton CO2 zal vrijkomen in de vorm van een rookcirkel met een dia-meter van 30 m. Om de inrichting nog meer te perfectioneren zal

UN INCINÉRATEUR SKIABLE

PISTE DE SKI / INCINÉRATEURCOPENHAGUE, DANEMARKBIG

Situé à la frontière entre une zone industrielle et des quartiers d’habitations de Copenhague, la transformation de l’inciné-rateur de déchets a de plus en plus de chance de devenir

une réalité. Il doit permettre, dans l’esprit de ses concepteurs, de relier ces deux réalités urbaines et de joindre l’utile à l’agréable. Proposant 1.500 m de pistes sur un revêtement artificiel recyclé, l’installation conservera sa dimension productive tout en créant une offre de loisirs unique.

Pour BIG et Realities United, les architectes du projet, l’installation aura également vocation à communiquer auprès de la popu-lation, au-delà des loisirs et de la production électrique. Sur les activités de l’usine tout d’abord, en mettant en scène la che-minée le long de l’ascenseur qui fera office de remonte-pente. Sur l’environnement ensuite, grâce à un dispositif très simple qui permet de visualiser ce que peut être une ‘tonne de CO2’ de fa-çon ludique. Ainsi, chaque tonne de CO2 sera relâchée sous la forme d’un rond de fumée de 30 m de diamètre. Afin de parfaire encore le dispositif, un système d’éclairage nocturne guidé par

16

een systeem voor de nachtverlichting geleid op warmte, recht-streeks het CO2-percentage aangeven in de rookcirkel met een geïntegreerde grafiek.

Om tenslotte het beeld van een berg na te bootsen, worden de zijkanten van de installatie gedeeltelijk voorzien door vegetatie en een met sneeuw bedekte berg. BIG presenteert zijn project als een compleet sportrecreatiegebied met tevens een rodel-baan, installaties voor fietsen en ’s winters een schaatsbaan. Het gebied wordt omgeven door ruimtes om doorheen te wande-len. Het beeld van de industriële site is daarmee doorbroken om plaats te maken voor een attractiecentrum voor de plaatselijke bewoners.

Als het winnende project van het architectenbureau BIG & Realities United uitgevoerd wordt, dan zal het de grootste ski-installatie van Denemarken zijn. De industriewijk Amager beschikt al over diverse recreatieve voorzieningen: een waterskilift, een go-kart circuit en een jachthaven. De verbrandingsinstallatie is van plan de minder fraaie buitenkant te verdoezelen, waarom dan niet voor iets an-ders kiezen dan alleen maar decoratieve elementen? Op 5 km van het stadscentrum kan deze fabriek met skipiste uitgroeien als het symbool van de Deense pionier in afval. n

la chaleur indiquera le pourcentage de CO2 contenu dans le rond de fumée sous la forme d’un graphique directement inté-gré à ce dernier.

Enfin, pour compléter l’image de la montagne, les flans de l’installation seront partiellement recouverts par de la vé-gétation. L’idée étant de reproduire symboliquement une montagne au sommet enneigé. BIG présente ainsi son projet comme un parc d’activités sportives complet, avec égale-ment une piste de luge, des installations pour les vélos, les patins à glace en hiver, entouré d’espaces permettant de flâ-ner. Tout pour casser l’image industrielle du lieu et créer un centre attractif pour les riverains.

Si le projet lauréat des agences d’architecture BIG et Realities United se concrétise, ce sera la plus grande installation de ski al-pin du pays. Amager, quartier industriel, possède déjà plusieurs activités de loisirs: un téléski nautique, un circuit de kart et un port de plaisance. L’usine d’incinération devant se doter d’un habil-lage, pourquoi ne pas en faire autre chose qu’un simple élément décoratif ? A 5 km du centre-ville, cette usine skiable pourrait bien devenir le symbole d’un Danemark pionnier en matière de traitement des déchets. n