1392

شاخۀ: كاردانشزمینۀ : صنعت

گروه تحصیلى: برقزیر گروه: الكتروتكنیک

رشته هاى مهارتى: برق صنعتى، تابلوسازی برق صنعتیـ 101ـ 10ـ 1 و 317 ـ 101ـ 10ـ 1 شمارۀ رشته هاى مهارتى: 323

كد رایانه اى رشته هاى مهارتى: 9969 و 9958 نام استاندارد مهارتى مبنا: برق کار صنعتى درجه )2(

8 كد استاندارد متولى: 55/15/2/4شمارۀ درس: نظرى 9926 و عملى 9927

راه اندازى موتورهاى سه فاز و تک فاز)جلد سوم(

خدادادى، شهرامـ تهران: شــركت چاپ و نشر ـ راه اندازى موتورهاى ســه فاز و تک فاز )جلد ســوم( / مؤلف: شــهرام خدادادى

کتاب های درسی ایران، 1392ـ )شاخٔه كاردانش؛ شمارهٔ درس نظرى 9926 و عملى 9927( :مصور ـ 91 ص

متون درســى شــاخٔه كاردانش، زمینهٔ صنعت، گروه تحصیلى برق، زیرگروه الكتروتكنیک، رشته هاى مهارتى برق صنعتى، تابلوسازی برق صنعتی

برنامه ریزى محتوا و نظارت بر تألیف: دفتر تألیف کتاب های درسی فنى و حرفه اى و كاردانشایران وزارت آموزش و پرورش دفتر تألیف کتاب های درســی فنى و 1 موتورها ى برقى جریان متناوب الف

عنوان ب حرفه اى و كاردانش

621/ 46

ر 368 خ /1392

وزارت آموزش و پرورش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

برنامه ریزی محتوا و نظارت بر تألیف: دفتر تألیف کتاب های درسی فنی و حرفه ای و کاردانش نام كتاب: راه اندازی موتورهای سه فاز و تک فاز )جلد سوم(، 604/8

مؤلف: شهرام خدادادیویراستار فنی: فریدون علومی، امیرحسین ترکمانی

ویراستار ادبی: ماهدخت عقیقینظارت بر چاپ و توزیع: ادار ۀ کّل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی

تهران:خیابان ایرانشهرشمالیـ ساختمان شمارۀ 4آموزش و پرورش )شهید موسوی(تلفن: 9ـ88831161، دورنگار: 88309266، کدپستی: 1584747359،

www.chap.sch ir :وب سایترسام: محمد سیاحی، هدیه بندار، فاطمه رئیسیان فیروز آباد و حامد موسوی

عکاس: استودیو عکاسی شرکت عکاسی شرکت صنایع آموزشی )عباس رخ وند، محمدرضا صفابخش و سعید رضایی نودهی(تصویرگر: علیرضا رضایی کُر

صفحه آرا: آمنه درویشطراح جلد: مریم کیوان

ناشر: شرکت چاپ ونشر کتاب هاى درسى ایران: تهران ـ کیلومتر 17 جاّدۀ مخصوص کرج ـ خیابان 61 ) داروپخش ( تلفن: 5 ـ 44985161، دورنگار: 44985160، صندوق پستى: 139ـ 37515

چاپخانه: شرکت چاپ ونشر کتاب هاى درسى ایران »سهامی خاص«سال انتشار و نوبت چاپ : چاپ اّول برای سازمان 1392

حّق چاپ محفوظ است.

همکاران محترم و دانش آموزان عزیز:نشانى به کتاب این محتواى دربارۀ را خود و نظرات پیشنهادات درسی کتاب های دفتر تألیف 4874/15 شمارۀ پستى صندوق تهران ـ

فنى و حرفه اى و کاردانش ، ارسال فرمایند.tvoccd@roshd ir پیام نگار)ایمیل( www.tvoccd medu.ir وب گاه )وب سایت(

ISBN 964-05-1290-7 شابک 7- 1290 -964-05

شما عزیزان كوشش كنید كه از این وابستگى بیرون آیید و احتیاجات كشور خودتان را برآورده سازید، از نیروى انسانى ایمانى خودتان غافل نباشید و از اتّكاى

به اجانب بپرهیزید. امام خمینى »قّدس سّره الشّریف«

P = Power U = Unit M = Module

مقدمه اى بر چگونگى برنامه ریزى كتاب هاى پودمانى

برنامه ریزى تألیف »پودمان هاى مهارت« یا »كتاب هاى تخصصى شاخه كاردانش« بر مبناى استانداردهاى كتاب »مجموعه برنامه هاى درسى رشته هاى مهارتى شاخه كاردانش، مجموعه هشتم« صورت گرفته است. بر این اساس ابتدا توانایى هاى هم خانواده )Harmonic Power( مورد مطالعه و )Unit( بررسى قرار گرفته است. سپس مجموعه مهارت هاى هم خانواده به صورت واحدهاى كار تحت عنواندسته بندى مى شوند. در نهایت واحدهاى كار هم خانواده با هم مجدداً دسته بندى شده و پودمان مهارتى

)Module( را شكل مى دهند. دسته بندى »توانایى ها« و »واحدهاى كار« توسط كمیسیون هاى تخصصى با یك نگرش علمى انجام شده است به گونه اى كه یك سیستم پویا بر برنامه ریزى و تألیف پودمان هاى مهارت نظارت دائمى دارد.

با روش مذكور یك »پودمان« به عنوان كتاب درسى مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش در »شاخه كاردانش« چاپ سپارى مى شود.

به طور كلى هر استاندارد مهارت به تعدادى پودمان مهارت ) M1و M2 و …( و هر پودمان نیز به تعدادى واحد كار )U1 و U2 و …( و هر واحد كار نیز به تعدادى توانایى ویژه ) P1و P2 و …( تقسیم مى شوند.

به طورى كه هنرجویان در پایان آموزشى واحدهاى كار )مجموع توانایى هاى استاندارد مربوطه( و كلیه پودمان هاى هر استاندارد تسلط و مهارت كافى در بخش نظرى و عملى را به گونه اى كسب خواهند نمود كه آمادگى كامل را براى شركت در آزمون جامع نهایى جهت دریافت گواهینامه مهارت به دست آورند.

بدیهى است هنرآموزان و هنرجویان ارجمند شاخه كاردانش و كلیه عزیزانى كه در امر توسعه آموزش هاى مهارتى فعالیت دارند، مى توانند ما را در غناى كیفى پودمان ها كه براى توسعه آموزش هاى مهارتى تدوین

شده است رهنمون و یاور باشند. سازمان پژوهش و برنامه ریزى آموزشى

دفتر تألیف كتاب هاى درسى فنى و حرفه اى و كاردانش

مقدمهكتاب حاضر با عنوان راه اندازى موتورهاى سه فاز و تك فاز، براساس استاندارد مهارت برق صنعتى درجه دو تهیه شده است. كوشش شده تا مطالب درسى همراه با تصاویر به صورت خودآموز و پودمانى تدوین شود تا امر یادگیرى را سهل تر كند. همچنین در سراسر كتاب سعى شده تا در رسم عالیم و نقشه ها از آخرین

استاندارد جهانى IEC استفاده شود این كتاب مشتمل بر سه فصل است: در فصل اول ساختمان داخلى، طرز كار تجهیزات مربوط به راه اندازى مدار به همراه مدارهاى الكتریكى

كلیدى و كنتاكتورى موتورهاى سه فازه آسنكرون روتور قفسى را مورد بررسى قرار مى دهیم. و راه اندازى كلیدى مدارهاى با موتورهاى تك فاز انواع و اجزا اصول كار، بررسى فصل دوم شامل

كنتاكتورى است. در فصل سوم اجزا، انواع و اصول كار ترانسفورماتورهاى تك فاز همراه با تعدادى آزمایش هاى مقدماتى

و روابط پایه اى مورد بحث قرار مى گیرد. متناسب با فصل هاى سه گانه، كارهاى عملى پیش بینى شده است و فراگیران موظف هستند تا با راهنمایى هاى

مربیان خود كارهاى عملى را در زمان هاى تعیین شده انجام دهند. به از توضیحات هر كار، در قسمت مربوط به این صورت است كه پس روش اجراى كارهاى عملى مراحل اجراى كار ابتدا از فراگیران مى خواهیم نقشه را ترسیم كنند و سپس با توجه به تصاویر عملى، مدار

را روى تابلو اتصال دهند. در انتهاى فصل هاى اول و دوم، خود آزمایى هاى عملى ارائه شده كه به عنوان الگوهاى امتحانى مى تواند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین تكالیف عملى در نظر گرفته شده است كه فراگیران مى توانند در ساعات

غیر درسىیا در منزل به انجام آن ها بپردازند. در پایان، وظیفه ى خود مى دانم كه از اعضاى محترم كمیته ى هماهنگى و كمیته ى تخصصى رشته ى الكتروتكنیك سازمان پژوهش و برنامه ریزى درسى كه در تدوین این كتاب نهایت همكارى و راهنمایى هاى الزم را مبذول داشته اند صمیمانه تشكر كنم.امیدوارم این تالش هر چند كوچك مورد رضاى حق تعالى و

استفاده هنرجویان عزیز قرار گیرد. انشاء اهلل مؤلف

كد با 2 درجه صنعتى برق كار آموزشى و مهارت استاندارد اساس بر و 1389 سال در كتاب این است گرفته صورت آن روى الزم بازسازى هاى و گرفته قرار بازنگرى مورد 8-55/15/2/4 استاندارد .

1واحد كار دوم: راه اندازى موتورهاى تک فاز2ـ پیش آزمون )2(

13 ــ2 ــ آشنایى با الكتروموتورهاى تك فاز23-2 -موتورهاى القایى تك فاز

14 - 2 - 2 - موتور القایى تك فاز با فاز شكسته24 - 2 - 2 - موتور با راه اندازى خازنى

35 - 2 - 2 - موتور با خازن دائم كار 47 - 2 - 2 - موتور قطب چاک دار

38 - 2 - موتور دفعى)رپولسیونى(49 - 2 - موتور اونیورسال

510 - 2 - پالک اتصال موتورهاى تك فاز)تخته كلم(610 - 2 - تغییر جهت گردش در موتورهاى تك فاز

711 - 2 - آشنایى با پالک مشخصات الكتوموتورهاى تك فاز814 - 2 - كلید دستى تك فاز زبانه اى ساده

915 - 2 - كار عملى شماره)1(1018 - 2 - كلید دستى تك فاز زبانه اى با راه انداز

1119 - 2 - كار عملى شماره)2(1221 - 2 - كلید دستى تك فاز چپ گرد - راست گرد زبانه اى

1322 - 2 - كار عملى شماره)3(1424 - 2 - كار عملى شماره)4(1530 - 2 - كار عملى شماره)5(1636 - 2 - كار عملى شماره)6(

42خودآزمایى عملى)1(44خودآزمایى عملى)2(

45آزمون پایانى)2(

فهرست

جلد سوم

51واحد كار سوم: راه اندازى ترانسفورماتورهاى تک فاز52پیش آزمون)3(

153 - 3 - آشنایى با ترانسفورماتور تك فاز253 - 3 - ساختمان ترانسفورماتور353 - 3 - سیم پیچ ترانسفورماتور454 - 3 - هسته ى ترانسفورماتور

555 - 3 - اساس كار ترانسفورماتور657 - 3 - ترانسفورماتور كاهنده757 - 3 - ترانسفورماتور افزاینده

858 - 3 - ترانسفورماتور یك به یك959 - 3 - ترانسفورماتورهاى با چند ورودى و چند خروجى

1060 - 3 - اتو ترانسفورماتور1160 - 3 - ترانسفورماتورهاى اندازه گیرى

1263 - 3 - شناسایى اصول راه اندازى ترانسفورماتور تك فاز1364 - 3 - كار عملى )1(1468 - 3 - كار عملى )2(1572 - 3 - كار عملى )3(1678 - 3 - كار عملى )4(1783 - 3 - كار عملى )5(

88آزمون پایانى)3(91منابع و مآخذ

هدف كلى پودمان

راه اندازى موتورهاى سه فاز و تک فاز

عنوان توانایىتوانایى ساعات آموزشى

جمععملىنظرى

24428راه اندازى موتورهاى سه فاز19

83644راه اندازى موتورهاى تك فاز21

24-24ترانسفورماتور تك فاز22