Τ . Ε . X .

Ε Χ Ο Λ ΗΤΜΗΜΑ

Κ Α Β Α Α Α Ε

Δ Χ Ο Χ Κ Η Ε Η Ε

Ζ Χ Χ Ο Ι Κ Η Ε Η Ε

Κ Α Ι Ο Χ Κ Ο Ν Ο Μ Χ Α Ε

Ε Η Χ Χ Ε Χ Ρ Η Ε Ε Ω Ν

Ξ Α Ε Ώ Ε Ε Ε ΕΑΑΗ^ΤΧΚΩΝ Κ Γ> A Ε X Ω Ν Κ ΑΧ Ε Ο Κ

Ε Π Ο Υ Ζ Χ A 3 κ Α θ Η -Η-:

: : Ε Α Γ Ά Ν Τ Ε Χ Ώ T H E Χ Ω Ε Τ Α Σ : Τ Τ Υ Ρ Α Α Ε Μ Χ Α Ο Έ Α Η Η Α

Κ A Β A Α. A X 9 3 1

X . Ε . I . KABA./VAE EXOAH Α Ι ΟΙ ΚΗ ΕΗ Ε XMHMA Α Ι ΟΧ ΚΗ ΕΗ Ε

KAX O X KO NOMXAE ΕΤΤΧΧΕΧΡΗΕΕΩΝ

Ε Ξ Α Ε Ω Ε Ε Ε Ε Α Α Η > Τ Χ Κ Ω Μ Κ Ρ - Α Ε Χ Ω Ν K A X Ε Ο Κ

E E O Y A A E X E E = r< A. S Ε ϊί X Ε Ε

ΓΑ. Χ Α Μ Χ Ζ Χ Ω Χ Η Ι π Υ ? Α. A Ε Μ X A Ο Χ

Χ Ω :j A- Μ Ε i

Κ Α*Β Α Γ

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Ε-2-

Me τη παρούσα εργασύα μου επιθυμώ να πραγματευθώ ένα σημαντι.- κό θέμα "Εξαγωγές Ελληνικών κρασι,ών καί Ε.Ο.Κ.". Από την αρχαιό­τητα καί μέχρι σήμερα συγκίνεί τους λαούς σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, το θέμα oCvou. Το προϊόν αυτό της αμπέλου, του πολύτι­μου θάμνου που στολίζει τις καλλιέργειες όλων των αιώνων, καί σε όλο το κόσμο, διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο καί από εμπορικής από- ψεως καί από απόψεως χρησιμότητας του αγαθού στις ανάγκες του αν­θρώπου. Ετόχος της εργασίας είναι η δίερεύνηση εζαγωγίκής συμπε­ριφοράς της Ελλάδος στην κοινοτική αγορά,(στα κρασιά) επειδή συχ­νά παρατηρούνται προβλήματα διείσδυσης παρά το ότι θεωρητικά η πρόσβασή τους σ'αυτήν την αγορά είναι ελεύθερη.

Αν καί το ύψος καί ο χαρακτήρας της εργασίας αυτής μπορούν να φανούν απλοϊκά, ας μου επίτραπεί να βεβαιώσω, ότι αυτό ακριβώς επιδίωξα, απέφυγα όσο το δυνατόν τις πολύπλοκες καί περιττές φρα­στικές διατυπώσεις. Αν αυτό το κατάφερα, αυτό αποτελεί καί την... .......πρωτοτυπία μου.

Τέλος ευχαριστώ όλους όσους με βοήθησαν για να γίνει αυτή η εργασία.

Καβάλα 1991

Ε Ι Ε Α Γ Ο Γ Η

To Ελληνικό κρασί έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, η ιστο­ρία του ελληνικού εδάφους είναι βαθειά επηρεασμένη από την άμπελο και το κρασί. Μυθολογία, ζωγραφική, γλυπτική, ποίηση, έθιμα, συ­νήθειες διατροφής και η πολιτιστική μας ταυτότητα φέρνουν τη σφραγίδα της άμπελου και του οίνου.

Σήμερα απασχολούνται περίπου 200.000 οικογένειες με την καλ­λιέργεια της άμπελου, και η ετήσια παραγωγή οίνων ανέρχεται σε 5 εκατομ. περίπου εκατόλιτρα, με 40% κόκκινα και 60% λευκά κρασιά. Τα οργανωμένα οινοποιεία ανέρχονται σε 360 από τα οποία τα 303 είναι ιδιωτικά. Από τα 126 οργανωμένα οινοποιεία που διαθέτουν εμφιαλωτικά συγκροτήματα τα 96 είναι ιδιωτικά και προβαίνουν στην εμπορία των εμφιαλωμένων οίνων.

Η κατανάλωση του κρασιού στην Ελλάδα ανέρχεται σε 28,5% περί­που λίτρα ετήσιας κατακεφαλή, έναντι 76,5% λίτρα στη Γαλλία, 66,1 Ιταλία και 48 στην Ισπανία που αποτελούν και τις κυριώτερες οινο- παραγωγικές χώρες της Κοινότητας.

Η αγορά κρασιού και ιδιαίτερα η εζαγωγική αγορά αντιπροσωπεύ­ουν για την Ελληνική οικονομία μια πολυδιάστατη δραστηριότητα. Ομως τα Ελληνικά κρασιά παρόλο που παράγονται σε ιδεώδεις εδαφο- κλιματικές συνθήκες, και έχουν μια πανάρχαια κληρονομιά, δεν δια­θέτουν την απαραίτητη υποδομή. καλλιέργεια και οργάνωση για να γίνουν γνωστά στον έζω κόσμο για να ζητούνται και να ζαναζητούν- ται επίμονα. Ας δούμε μερικά προβλήματα που πρέπει να προσέξουμε: ί. Πρώτα το πρόβλημα της ποιότητας που πρέπει να αντιμετωισθεί γρήγορα και επίμονα ώστε η ελληνική γη να παράγει περισσότερα κρασιά υψηλής ποιότητας, για να μπορούμε να τα εξάγουμε ως τα πέ- ρατα του κόσμου.ίί. Πρέπει τα κρασιά να είναι ανταγωνιστικά από όλες τις πλευρές εκτός δηλαδή την υψηλή ποιότητα όπως π.χ. τιμές, συσκευασία, όροι

παράδοσης κ.α.iii. Προβάλλευ το πρόβλημα της αποτελεσματικής οργάνωσης, της δLακCvησης kol της εζαγωγι,κής εμπορίας, τόσο μέσα από τα συνεταυ- ρίστικά όσο και μέσα από τα ιδυωτίκά κανάλια εξαγωγίκού εμπορύου. Τα σημερυνά εμπορικά κανάλια δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις της διεθνούς ζήτησης και εμπορίας.ϋ ϋ . Ανακύπτει το ευαίσθητο και τόσο σημαντικό πρόβλημα της οργα­νωμένης, συστηματικής, πειστικής διαφήμισης, καθώς και η έλλειψη Μάρκετιγκ, ώστε τα εκατομμύρια καταναλωτές στον κόσμο να δοκιμά­σουν και να δεχθούν τα τόσο ζεστά και αρωματικά ελληνικά κρασιά.

Η Ελλάδα συμμετέχει στην κοινοτική παραγωγή κρασιού μόλις με 2-2,5%. Βλέπουμε πως η θέση των ελληνικών κρασιών στην κοινοτική αγορά είναι δυστυχώς τόσο μικρή που φαίνεται ορατά η αδυναμία που έχουν.

Γι’αυτό επιβάλλεται εκ μέρους της ελληνικής πλευράς μια επι­θετική πολιτική εξαγωγών. Τα ελληνικά κρασιά έχουν "δικαίωμα" για μια αξιοπρεπέστερη θέση όχι μόνο στην κοινοτική αγορά αλλά και στην διεθνή αγορά. Πρέπει να δώσουμε να καταλάβουν οι καταναλω­τές, πως δεν υπάρχουν μόνο Γαλλικά, Ιταλικά, Ισπανικά, FepaavLKa και τα διάφορα άλλα ξένα κρασιά, ο λ λ ο και τα Ε.ΛΛΚΝΙΚ.λ.

-4-

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 2

ΤΑΡΟΥΕΙΑΕΗ THE ΕΛΛ ΗΝ Ι ΚΗ Ε ΑΓΟΡΑΕ

2.1 ΔΙΑΡΘΟΕΗ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ

Ετη χώρα μας ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού ασχολεύταυ με τη γεωργία, μεταξύ των αγροτικών προϊόντων το κρασί κατέχει ση­μαντική θέση καλύπτοντας το 2% περίπου στη διαμόρφωση της τελικής γεωργικής παραγωγής της Ελλάδας.

Ετον πίνακα εμφανίζονται τα αμπελουργικά διαμερίσματα της Ελ­λάδας μέχρι το 1987(·) (*)

-6-

ΠΕΡΙΟΧΕΕ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗ ha

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΟΙΝΟΥ hi

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΩΝ hi

ΠΕΛΟΠΟΝΝΚΣΟΕ 60419 1525590 2587000ΚΡΗΤΗ 50531 959480 1647000ΕΤΕΡΕΑ ΕΛ.-ΕΥΟΙΑ 28841 1988790 1926000ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ-ΘΡΑΚΗ 15500 514760 254000ΗΠΕΙΡΟΕ 1022 30626 20000ΙΟΝΙΑ ΝΗΕΙΑ 8716 215840 110500ΘΕΕΕΑΛΙΑ 8696 423910 270000ΝΗΕΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ 4103 130500 242500ΚΥΚΛΑΔΕΣ 5028 120300 120000ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ 3433 128850 195000

Πηγή 0.Π.Ε.

Η οινοποίηση στην Ελλάδα γίνεται σε οργανωμένες μονάδες ιδιω-

(*) Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΩΝ ΚΡΑΕΙΩΝ ΕΚΔΟΕΗ ΟΠΕ ΑΘΗΝΑ 1987.

Χίκές ή συνεταιριστικές, με σκοπό το εμπόριο kql σε μη οργανωμέ­νους χώρους, κύρ(.α για οικογενειακή καανάλωση. Σύμφωνα με στοι­χεία του υπουργείου Γεωργίας, το 1987 π.χ. παρήχθησαν 4428000 εκατόλιτρα, το 36% της ποσότητας αυτής, 1600000 εκατόλιτρα, πα- ράχθησαν από τους ίδιους τους παραγωγούς, στις δικές τους πρόχει­ρες και υποτυπώδεις τις περισσότερες φορές, εγκαταστάσεις και εί­ναι η ονομαζόμενη "Χωρική Οινοποίηση". Από την υπόλοιπη ποσότητα των σταφυλιών που οινοποιήθηκαν από τις οινοβιομηχανίες, το 56% εισκομίσθηκαν στα συνεταιριστικά οινοποιεία και το 44% στα ιδιω­τικά. Δηλαδή, οι συνεταιριστικές οργανώσεις παράγουν το 35,5% {*) της εθνικής οινοπαραγωγής, οι ιδιωτικές βιομηχανίες το 28% και από τους ίδιους τους παραγωγούς το 36,5% περίπου.

Συνολικά στη χώρα μας λειτουργούν 360 μικρά και μεγάλα οινο­ποιεία. από τα οποία τα 303 ανήκουν σε ιδιώτες και τα 57 σε συνε­ταιριστικές οργανώσεις. Η ποσοστιαία κατανομή της συνολικής χωρη­τικότητας των οινοδεζαμενών είναι ως εξής:

-7-

ΤΣΙΜΕΝΤΙΝΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΔΡΥΙΝΑ ΒΑΡΕΛΙΑ

78%21%

Στην κατηγορία των μεταλλικών δεξαμενών, περιλαμβάνονται και οι ανοξείδωτες, οι οποίες άρχισαν να κατασκευάζονται στη χώρα μας τα τέλη της δεκαετίας του 70. Το 15% από την χρησιμοποιούμενη χω­ρητικότητα των οινοδεξαμενών των ελληνικών οινοποιείων είναι κα­τασκευασμένες από ανοξείδωτο χάλυβα.

Το σημαντικότερο μέρος της εγκατεστημένης χωρητικότητας των οινοδεξαμενών του συνόλου των ελληνικών οινοποιείων, ακόμη αποτε-

(*) Τ & Π Σεπτέμβριος Σελίδα 130.

XeCxQL από τσχμέντινες δεξαμενές. Ol περισσότερες δεξαμενές είναι υπαίθριες, χωρίς κάλυψη. Αυτό ισχύει και για ένα σημαντικό μέρος νεώτερων εγκαταστάσεων ανοξείδωτων οινοδεξαμενών. Ετσι το κρασί δεν προστατεύεται από τις υψηλές θερμοκρασίες με αρνητική επίδρα­ση στην ποιότητά του. Οσο αφορά τις εγκαταστάσεις εμφιάλωσης στη χώρα μας, μόνο 30 από σύνολο 224 είναι αυτόματες γραμμές εμφιάλω­σης. Επίσης οι 120 από αυτές είναι εγκαταστάσεις εμφιάλωσης ανε­ξαρτήτων επιχειρήσεων, όχι οινοβιομηχανιών. Τα περισσότερα οινο­ποιεία δεν έχουν ελκυστική εμφάνιση.

2.2 ΠΟΙΚΙΛΙΕΙ - ΕΙΔΗ ΚΡΑΕΙΩΝ

Δεν μπορούμε να μLλάμε γυα Αμπελουργική έκταση, παραγωγή oC- νου, κ.λ.π. χωρΰς να μυλήσουμε γτα ττς δτάφορες ποτκτλύες (*) που καλλιεργούνται στην Ελλάδα και ξεκινώντας από την Πελοπόννησο ως τα Δωδεκάνησα θα δούμε τις κυριώτερες ποικιλίες και το αντίστοιχο κρασί.ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣΝΕΜΕΑ:

Στο νομό Κορινθίας, η αμπελοκαλλιέργεια αρχίζει στο επίπεδο της θάλασσας για να φθάσει μέχρι και το υψόμετρο των 800 μ. 0 αμπελώνας της ΝΕΜΕΑΣ εκτείνεται σε πλαγιές από 250 μ. μέ­χρι 800 μ. στις οποίες καλλιεργείται η εκλεκτότερη ερυθρή ελληνική ποικιλία: το "Αγιωργίτικο" που δεν καλλιεργείται σε άλλη περιοχή της ελλάδας. Από αυτή τη ποικιλία παράγεται ο οίνος που έρχεται στην αγορά εμφιαλωμένος με την ένδειξη: Ονομασία προελεύσεως Νεμέα ανωτέρας ποιότητας.

ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (Αρκαδίας):Στην καρδιά της Πελοποννήσου, σε ένα υψόμετρο 650 μ. οι αμ­πελώνες του "Μοσχοφίλερού” εκλεκτής πελοποννησιακής ποι.-̂ ι- λίας που δεν καλλιεργείται σ άλλο αμπελουργικό διαμέρισμα της χώρας. Απ' αυτούς τους αμπελώνες παράγεται ένα λευκό ξη­ρό κρασί με υψηλή οξύτητα, ελαφρά αρωματικό. με δροσερή φρουτώδη γεύση, το οποίο αποτελεί εξαιρετική πρώτη ύλη για την παραγωγή οίνων που ο έλληνας καταναλωτής συνηθίζει να αποκαλεί "κρασιά σαμπανιζέ".

(*) Η Ελλάδα των κρασιών - Εκδοση ΟΠΕ

ΠΑΤΡΩΝ:Eta νοτιοανατολικά της πόλης των Πατρών, βρίσκεται η αμπε­λουργική ζώνη της Μαυροδάφνης, επίσης καλλιεργείται στην αν­τικρινή Κεφαλονιά και σε καμιά άλλη περιοχή της Ελλάδας.Η ποικιλία Μοσχάτο λευκό έχει βρεί στο νομό Αχαιας και μάλι­στα στη περιοχή του Ρίου, εδαφοκλιματικές συνθήκες ιδιαίτερα πρόσφορες για την καλλιέργειά της. Οι οίνοι "Μοσχάτος Πα­τρών" και "Μοσχάτος Ρίου" κυκλοφορούν με την ένδειξη: Ονομα­σία προελεύσεως ελεγχόμενη.Ετο νομό Αχαιας παράγονται κρασιά από μικρούς σε έκταση αμ­πελώνες σκαρφαλωμένους στις πλαγιές του Παναχαικού από 200 μ. έως 450 μ. καλλιεργείται μια ποικιλία διαδεδομένη στον Ελληνικό χώρο ο "Ροδίτης" που οφείλει το όνομά της στο ρόδι­νο χρώμα των σταφυλιών.

ΚΡΗΤΗ:Ετην ανατολική άκρη της Κρήτης βρίσκεται ο αμπελώνας της Εη- τείας. Το "Λιάτικο" ερυθρή μικρόρρογη ποικιλία που παράγεται ο Εητεία, ερυθρός ξηρός οίνος παραδοσιακού μεσογειακού τύ­που. Πιο δυτικά απλώνονται οι αμπελώνες του νομού Ηρακλείου, στην περιοχή Δαφνών στην οποία παράγεται ο "Δάφνες" ιοίοι τύπου με το Εητεια. Οι ερυθροί οίνοι που έρχονται στην αγορά με τις τοπωνυμικές ενδείξεις "Αρχάνες" και "Πεζά" παράγονται από την ερυθρή ποικιλία ΚΟΤΕΙΦΑΛΙ, καλλιεργείται σχεδόν απο- κλιστικά στο νομό Ηρακλείου, και τη βαθύχρωμη Μανδηλαρία ποικιλία του ευρύτερου αιγαιοπελαγίτικου χώρου.

ΕΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΒΟΙΑ:Η λευκή ποικιλία Εαββατιανό είναι η μόνη που καλλιεργείται στην τεράστια -για τα ελληνικά μεγέθη- αμπελουργική αυτή ζώ­νη. 0 "Κάντζα" είναι ο μόνος λευκός ξηρός οίνος που έχει το νομοθετικό δικαίωμα να κυκλοφορεί εμφιαλωμένος με τοπωνυμική ένδειξη. Ολοι οι άλλοι εμφιαλωμένοι οίνοι ανήκουν στην κατη-

-10-

- 11-

γορία των επιτραπέζιων οίνων.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ:

Στον αμπελώνα της Νάουσας σε υψόμετρο 350 μ. ωριμάζει η πιο εκλεκτή ερυθρή ποικιλία το Ξινόμαυρο. 0 "Νάουσα" είναι ένα κρασί επιδεκτικό παλαίωσης. Στους αμπελώνες της Γουμένισσα μαζί με το Ξινόμαυρο συγκαλλιεργείται και μια άλλη ποικιλία πιο πρώιμη τη Νεγκόσκα, που μαζί συνοινοποιείται για να δώ­σει τον "Γουμένισσα". Στις πλαγιές του Μελίτωνα σ'αυτούς τους αμπελώνες έχουν καλλιεργηθεί εκλεκτές λευκές ελληνικές ποικιλίες από άλλες περιοχές της Ελλάδας, καθώς και γαλλικές ποικιλίες, κυρίως ερυθρές. Ετσι γεννήθηκε ο ερυθρός οίνος από συνδιασμό κρασιών της πιο παλιάς ελληνικής ποικιλίας-της Λημνίας και τις γαλλικές ποικιλίες Cabernet, Saunignon και Cabernet Franc. Ενα κρασί ερυθρό βαθύχρωμο με βελούδινη γε­μάτη γεύση είναι το αποτέλεσμα του πετυχημένου αυτού ελληνο- γαλλικού συνδιασμού. Για το λευκό οίνο που χαρακτηρίζεται από ανθοσμια και ευχάριστη δροσερή αρωματική γεύση συνοινο- ποιούνται κυρίως τρεις λευκές ελληνικές ποικιλίες: ο Ροδί­της, το Αθήρι, κύρια ποικιλία της Ρόδου και το Ασύστικο, ποικιλία της Σαντορίνης. Από τις ίδιες αυτές ποικιλίες και τους ίδιους συνδιασμούς παράγεται ο λευκός και ερυθρός οίνος με την ένδειζη: Τοπικός οίνος Αγιορείτικος.

ΗΠΕΙΡΟΣ:Παρόλο που η Ηπειρος δεν συγκαταλέγεται στα κύρια αμπελουρ­γικά διαμερίσματα της χώρας εκπροσωπείται στην οιναγορά με τον "Ζίτσα" που γίνεται από τη λευκή γηγενή ποικιλία Ντεμπί- να που καλλιεργείται βορειοδυτικά της πόλης Ιωαννίνων. 0 αμ­πελώνας της Ζίτσας είναι ένας από τους σπάνιους αμπελότοπους της Ελλάδας που προσφέρεται για την παραγωγή κρασιών "σαμπα­νιζέ", κρασιών που "σπινθηρίζουν". Το "Μέτσοβο" και αυτό κρασί Ηπείρου από τη γαλλική ποικιλία Cabernet Sauvignon,

που καλλιεργείται στο Μέτσοβο και είναι ο πιο ορεινός ελλη­νικός αμπελώνας.

ΙΟΝΙΑ ΝΗΕΙΑ:Η Ζάκυνθος, η Λευκάδα και η Κέρκυρα παράγουν επιτραπέζιους οίνους, από τους οποίους ο πιο γνωστός είναι αυτός που κυ­κλοφορεί με την παραδοσιακή Ζακυνθινή ονομασία "Βερντέα" από μια πληθώρα λευκών κυρίως ποικιλιών οι οποίες επικρατούν στους αμπελώνες του "Φιόρε του Λεβάντε". Η Κεφαλονιά αποτε­λεί προέκταση της Πελοπονήσου και ειδικότερα του νομού Αχαίας, από πλευράς ποικιλιών αμπέλου και τύπου οίνων, "Μο­σχάτο Κεφαλληνίας" και ο "Μαυροδάφνη Κεφαλληνίας". Ομως στο ημιορεινό όγκο της Κεφαλονίας εκτείνεται ο αμπελώνας της Ρομπόλας, λευκής εκλεκτής ποικιλίας, απ'αυτή παράγεται το λευκό κρασί "Ρομπόλα Κεφαλληνίας" εμφιαλωμένο με την ονομα­σία προέλευσης.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ:Στην περιοχή Καρδίτσας ξεχωρίζουν δύο γηγενείς ποικιλίες το Μαύρο Μεσενικόλα και η λευκή Μπατίκι, από τις οποίες παρά- γονται τα αντίστοιχα λευκά και ερυθρά κρασιά. Στους αμπελώ­νες της ί̂ έας Αγχιαλου καλλιεργείται η ερυθρή ποικιλία Σηκιώ- της, η λευκή ποικιλία Σαββατιανό και κυρίως η ποικιλία Ροδί­της , από τις δύο τελευταίες ποικιλίες παράγεται ο λεύκάς οί­νος "Αγχίαλος". Στις πλαγές του ολύμπου προς τη μεριά των Τεμπών απλώνεται ο αμπελώνας της Ραψάνης όπου καλλιεργούνται τρεις ερυθρές ποικιλίες: Το Ξινόμουρο, το κρασάτο, και τοΣταυρωτό. Από συνοινοποίηση αυτών γεννιέται ο ερυθρός οίνος "Ραψάνη" ανωτέρας ποιότητας.

ΝΗΣΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ:Στα ανατολικά του νησιού Λήμνος καλλιεργείται ακόμα και σή­μερα η Λημνία, ερυθρή ποικιλία που παράγεται ένας ερυθρός οίνος παραδοσιακού τύπου. Ομως η σύγχρονη Λήμνος είναι ονο-

-12-

μαστή ylq τα κρασιά που παράγονται από την ποικιλία Μοσχάτο Αλεξάνδρειάς. £τη Σάμο παρασκευάζεται το φημισμένο νέκταρ που όμοιο του δεν παράγεται σε καμία άλλη περιοχή-ζένη ή ελ­ληνική- ακόμη και εάν σ'αυτή καλλιεργείται η ίδια ποικιλία το Μοσχάτο λευκό. Γιατί η ποιότητα τυν κρασιών της Σάμου οφείλεται όχι μόνο στο οικολογικό περιβάλλον, αλλά και στην τεχνική παρασκευή των διαφόρων τύπων οίνων που έρχονται στην διεθνή αγορά με την τοπωνυμία ένδειξη Σάμας.

ΚΥΚΛΑΔΕΣ:Η Πάρος έχει δώσει το όνομά της σ'ένα κόκκινο κρασί που πα- ράγεται από δύο ποικιλίες του παριανού αμπελώνα: την ερυθρή Μανδηλαρία και τη λευκή Μονεμβασιά. Στη Σαντορίνη (το κρασί της ηφαιστειακής λάβας) συναντάμε μια εκπληκτική λευκή ποι­κιλία του Μεσογειακού αμπελώνα το Ασύρτικο, μια από τις σπά­νιες ποικιλίες παράγεται το "νυχτέρι" παραδοσιακό τύπο υψη­λόβαθμου οίνου. Από την ίδια ποικιλία σε συνδιασμό με μια άλλη ποικιλία, το λευκό Αηδόνι παράγεται ο λιαστός οίνος, κρασιά με υψηλό κόστος παραγωγής.

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ:Στη Ρόδο ωριμάζουν η λευκή ποικιλία Αθήρι και η ερυθρή ποι­κιλία Μανδηλαριά, από τις οποίες παράγονται αντίστοιχα ο "Ρόδο λευκός" και ο "Ρόδο ερυθρός". Παράγεται επίσης, σε μι­κρές ποσότητες ο "Μοσχάτος Ρόδου" οίνος γλυκός που προέρχε­ται από δύο μοσχάτες ποικιλίες: το Μοσχάτο λευκό και το Μο­σχάτο Irani.

-13-

2.3 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΡΑΣΙΟΥ

Η παραγωγή κρασι,οΟ στην Ελλάδα από το 1977 μέχρι, και την πε­ρίοδο 1988/89 ζεπερνούσε τα 5.000.000 HL με εζαίρεση το 1982/83 KOL τα τελευταία 4 χρόνια που έχει πέσει στα 4,5 εκατομ. HL περί­που και δεν διαφαίνεται ότι θα επανελθεί γρήγορα στις προηγούμε­νες ποσότητες λόγω, τόσο της περιοριστικής κοινοτικής πολιτικής όσο και των αντιξοοτήτων στην παραγωγή (φυλλοζέρα). Από το σύνολο της παραγωγής, ένα ποσοστό πάνω από 60% προέρχεται από οργανωμένα οινοποιεία ενύ η υπόλοιπη ποσότητα αποτελεί τη χωρική οινοποίηση που επειδή δεν δηλώνεται είναι και δύσκολο να προσδιοριστεί ακρι­βώς, με αποτέλεσμα το σύνολο παραγωγής να προκύπτει στη βάση εκτιμήσεων, πίνακας I.

Η ελληνική παραγωγή κρασιού αποτελεί το 2-2,5% της κοινοτικής παραγωγής. Από άποψη τύπου παραγομένων κρασιών η ελληνική παραγω­γή αποτελείται σε συντριπτικό ποσοστό (πάνω από 90%) από επιτρα­πέζια κρασιά και λίγα (7,5% περίπου V Q Ρ R D (*), ονομασίας προελεύσεως ανωτέρας ποιότητας). Από άποψη χρώματος τα ελληνικό κρασιά είναι κατά 65-70% λευκό και τα 30-35% κόκκινα η ροζέ. Τα κρασιά ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε σάκχαρο διακρίνονται σε ξηρά και γλυκά. Μεγαλύτερη σημασία στη σύνθεση της ελληνικής παραγωγής έχει η διάκριση σε επιτραπέζιους και V Q Ρ R D οίνους. Εχοντας να ανταγωνιστούν τα εκλεκτά επώνυμα Γαλλικά και άλλα ευ­ρωπαϊκά κρασιά,οι έλληνες παραγωγοί θα πρέπει να προσφέρουν αντί­στοιχα προϊόντα αν δεν θέλουν να παραμείνουν προμηθευτές φθηνών ευρωπαϊκών τύπων.

(*) ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ. ΜΟΝΑΔΑ ΚΛΑ­ΔΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ 1988. Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ­ΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ. ΙΩΑΝΝΟΥ-ΚΑΖΑΚΟΥ ΣΕΛ. 10

niHAKAE-15-

Παραγωγή κρασιού στην Ελλάδα(Εε 000 HL)

ΕΤΟΣ Εύνολοπαραγωγής

Παραγωγήοινοποιείων

%OLVOnOLSLtJV

1977/78 5183 2520 48,61978/79 5605 2390 42.61979/80 5243 2360 45,01980/81 5395 2600 43,21981/82 5470 2350 52.11982/83 4500 2340 63,11983/34 5250 3047 58,01984/85 5025 3116 62,01985/86 4732 3038 63.51986/37 4520 C' ) - -1987/38 4428(*) -- —1988/89 4700 -- —

(*) Εκτιμήσεις EUROSTATΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΕ, ΕΓΥΕ ΚΑΙ EUROSTAT

Το πρόβλημα, πρέπει να xovloxeC, δεν αφορά χην πουόχηχα χου ελληνικού επιχραπέζιου οίνου που μπορεί να είναι και ανώχερη χων ευρωπαϊκών, αλλά χους όρους με χους οποίους θα γίνεχαι η εμπορία χου.

Ζχεχικά χέλος με χη συμμεχοχή χων εμφιαλωμένων οίνων σχο σύ­νολο χης παραγωγής, από σχοιχεία χης Ε.Γ.Υ.Ε. προκύπχει όχι σχην περίοδο 1982-84 χο ποσοσχό ήχαν 20,5% καχά μέσο όρο. Εκχιμήσεις ειδικών για χη σημερινή εικόνα ανεβάζουν χη συμεχοχή χων εμφιαλω­μένων οίνων σε 45-50% χης συνολικής ποσόχηχας.

-16-

Η ποσότητα oCvou που παράγετατ στην Ελλάδα απορροφάτατ τελυκά από την εγχώρυα ανθρώπτνη κατανάλωση, ττς εξαγωγές και την παρέμ­βαση γτα απόσταξη. Ανάλογα τη χρονι,ά αυξομετώνετ και τα αποθέματα ενώ ελάχιστες ποσότητες χρησιμοποιούνται στην Βερμοντοποιία. Από τις ποσότητες που πάνε στην παρέμβαση για απόσταξη ένα μέρος επι­στρέφει στην κατανάλωση με τις διάφορες μορφές χρήσης οινοπνεύμα­τος.

Η άμεση ανθρώπινη κατανάλωση βρίσκεται τα τελευταία χρόνια κάτω από τα 3 εκατομ. HL, ενώ η κατά κεφαλή κατανάλωση βρίσκεται κάτω απά 30 It το χρόνο ακολουθώντας μια πτωτική πορεία. Ετσι τις χρονιές που η παραγωγή ήταν αυξημένη, η διέξοδος δόθηκε τόσο μέσα από τις αποστάξεις όσο και μέσα από την άνοδο των εξαγωγών.

Παρόλο που για τα επόμενα χρόνια δεν υπάρχουν αναλυτικά στοι­χεία είναι προφανές ότι η πτώση των εξαγωγών που ακολούθησε σε συνδιασμό με τη συνεχιζόμενη πτώση της κατά κεφαλή κατανάλωσης έχουν οξύνει την κατάσταση και στο μέτωπο των αποθεμάτων και σε αυτό των αποστάξεων.

Η πτωτική τάση στην κατανάλωση είναι ευρύτερο φαινόμενο και εμφανίζεται σε όλες τις παραδοσιακές οινοπαραγωγικές χώρες (πίνα­κας). Η βασική αιτία αυτή της δωσμένης για το κρασί εξέλιξης βρί­σκεται κύρια στην αυξανόμενη υποκατάστασή του με άλλα προϊόντα (μπύρα, αναψυκτικά, καφές, τσάι κ.λ.π.). Η υποκατάσταση αυτή στη­ρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αλλαγή τουτρόπου ζωής και διατροφής που ευννοεί τα "εύκολα" ποτά σε αντίθεση με το κρασί που θεωρεί­ται "απαιτητικό" προϊόν από την άποψη των συνθηκών που πρέπει να πληρούνται για να αποκομίσει κανείς απόλαυση από την κατανάλωσή του. Ετσι η μπύρα κατάκτησε πολύ γρηγορότερα τις αγορές των ζυθο- παραγωγικών χωρών, με αποτέλεσμα σήμερα η μέση κατά κεφαλή κατα­νάλωση μπύρας στην ευρώπη να έχει φτάσει τα 90 λίτρα έναντι 40

2.4 ΚΑΤΑΝΑΛΩΕΗ

Ι1ΙΝΛΚΛΣ)κατά κεφαλή κατανάλίοση οίνου οτη Ε.Ο.Κ.

1982-1906

ΧΩΡΑΛνθρώηινη καταναλ(ι)σΓ (000IIL) Κατανάλωση/κεφαλή (λίτρα)

83/04 04/85 05/86 83/84 84/05 85/f«

Βέλγ L οΓαλλίαΓερμανίαΔανίαΕλλάδαΗν. ΒασίλευαΙρλανδίαΙταλίαΛουΕεμΒούργοΟλλανδία

1.841 46.923 16.304

857 3.613 4.482

100 46.006

237 1.970

2.092 45.509 15.777

9243.3065.307

11645.701

231 2.098

1.950 44.207 15.608 1.0)6 3.144 5.241

119 40.622

209 2.143

1.855 44.448 14.229

991 2.941 5.217

115 35.567

213 2.031

19,9 18,8

25,6 23,3

31,7 29,6

71,2 62,257,1 5814,8 14

Ε.Ο.Κ. (10) 121.061 114.267 107.607 41,9 39,311. Ισπανία12. Πορτογαλία

19.111 189497271

18698 18.8157103 7.337

49,5 72,3

48,670,1

48,6 72,0

Ε.Ο.Κ. (12) 147281 140068 133.759 43,5 41,5

Πηγή: EUROSTAT , CROP PRODUCTILN STATISTICS, 2/1987

του κρασυού.Ετην Ελλάδα ο μέσος όρος κατανάλωσης δεν διαθέτετ σωστά δτα-

μορφωμένα γούστα για το κρασύ, στηριγμένα στην γνώση των αντικει­μενικών κριτηρίων ποιότητας με συνέπεια να καταναλώνει κύρια κρα­σιά από την χωρική οινοποίηση, ρετσίνα και διάφορα φτηνά εμφιαλω­μένα κρασιά. Αποτέλεσμα να μένει μακριά από το καλό κρασί που κι' αυτό από την μεριά του προσφέρεται σε αρκετά υψηλές τιμές που δεν βοηθάνε στην κατάκτηση της αγοράς.

-19-

2.5. ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ

Είναι μάταιο να γίνονται προγραμματισμοί για την βελτίωση της ποιότητας στον παραγωγικό τομέα, να έχουν εξασφαλιστεί οι νομοθε­τικές ρυθμίσεις και να μην επιτυγχάνονται τα ανάλογα εμπορικά ωφέλη. Χρειάζεται επί πλέον η ενεργοποίηση όλων των φορέων, που ασχολούνται με την διακίνηση και την εμπορία των προϊόντων μας καθώς και η εκδήλωση της κρατικής συμπαράστασης στις προσπάθειές μας με την παράλληλη συμμετοχή όλων των κρατικών φορέων, (Ο.Π.Ε., Ε.Ο.Τ., ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ κ.α.) με σύγχρονες μεθόδους διαφήμισης και μάρ- κετιγκ. Στις ανταγωνίστριες χώρες της ΕΟΚ τα κρατικά κονδύλια, που διατίθενται προς αυτή την κατεύθυνση είναι πολύ υψηλά και πέ­ρα από κάθε σύγκριση, με τα αντίστοιχα ελληνικά.

Ενα μεγάλο μέρος του ξένου καταναλωτικού κοινού έρχεται σε γνωριμία και γεύεται τα ελληνικά κρασιά, κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα. Εχει μεγάλη σημασία να το κατακτήσουμε στην πρώτη του αυτή επαφή. Στην καλύτερη προώθηση των κρασιών μπορούν να συμβάλουν τα ελληνικά ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, και τα εξειδι- κευμένα καταστήματα ποτών. Καλά όμως είναι οι επαγγελματίες που διακινούν τα προϊόντα μας να γνωρίζουν τις βασικές αρχές, που αφορούν, την παραγωγή, συντήρηση και την κατανάλωσή τους. Είναι

ουσίαστικής σημασίας να ζερει. κανεύς xl θα προσφέρει, σε ποίά στιγμή, με ποίούς συνδυασμούς καυ να προβάλει πρώτα κατ σωστά τα ελληνικά προϊόντα. Κατά την τουριστική περίοδο θα μπορούσε ο Ε.Ο.Τ. να προγραμματίζει εκδηλώσεις σε διάφορες περιοχές της χώ­ρας με στόχο την γνωριμία των ζένων αλλά και των Ελλήνων με τα ελληνικά κρασιά. Η "Ολυμπιακή Αεροπορία" η μόνη ελληνική Αεροπο­ρική εταιρεία αποτελεί μέσο μεταβίβασης, ιδίως τους θερινούς μή­νες, πάρα πολλών ζένων επιβατών προς την Ελλάδα, θα μπορούσε μέσα από δραστηριότητες του εκτεταμένου δικτύου της να προβάλει πολύ αποτελεσματικά τα ελληνικά κρασιά. Αναγνωρίζοντας τέλος την μέχρι τώρα συμβολή αλλά και το μελλοντικό ρόλο, που καλείται να παίζει ο Ο.Π.Ε. στην προβολή των προϊόντων μας θα μπορούσε να οργανώσει, σε σωστές βάσεις και αντλώντας εμπειρίες από προηγούμενες προσπά­θειες την προβολή των ελληνικών κρασιών στο εζωτερικό, με τη συ- μετοχή σε διάφορες εκθέσεις όπως στην "παγκόσμια έκθεση κρασιών και οινοπνευματωδών" που διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια στο διεθ­νές εμπορικό κέντρο R0GIER που είναι στις Βρυζέλες, στην "VIliEX- ΡΟ" που γίνεται στο Μπορντώ της Γαλλίας κάθε δύο χρόνια. Ζκοπός των εκθέσεων να παίζουν ένα παγκόσμιο ρόλο στην αγορά και προβολή του οίνου. Αζίζει να σημειώσουμε ότι στο Mondial 1986 ο ΟΠΕ ήταν απών, για λόγους όπως ακούστηκε (οικονομικής) λιτότητας. Αντίθετα οι ανάλογοι οργανισμοί της Ισπανίας, Πορτογαλίας, Γαλλίας (S0PE- ΧΑ) Ιταλίας (I.C.E.) ήταν παρόντες. Για να έχουν επιτυχία οι εζα- γωγές μας πρέπει ο ΟΠΕ ΕΕ30Π ΚΕΟΣΟΕ, να αρχίσουν να προβάλουν σω­στά χωρίς αφέλειες και ερασιτεχνισμούς τα ελληνικά κρασιά, και μάλιστα σε ανταγωνιστικές χώρες. Εε κάθε συμμετοχή μας στις εκδη­λώσεις Mondial θ VINEXP0, για να έχουμε επιτυχία, πρέπει να εζα- σφαλίζεται η επίσκεψη στο ελληνικό περίπτερο υψηλών προσωπικοτή­των τουκρασιού, να υπάρχει η δυνατότητα παροχής έγκυρων οινολογι- κών πληροφοριών στους ζένους, να υπάρχει κατάλληλος εζοπλισμός για δοκιμή κρασιού, συνεργασία με εμπειρογνώνονες του κλάδου.

-20-

στελεχυση του εθνυκού περυπτέρου με lkovo προσωπυκό κ.α. Οχυ όμως KOL σε καμυά περύπτωση την αποχή του ΟΠΕ από τις δυάφορες εκθέ- σει,ς. Ακόμα η συνεΐ-σιρορά του τύπου μπορεί να είναυ πολύ σημαντι­κή. Τώρα τελευταία και μετά το 36 η Ελλάδα και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό χώρο έχει αρχίσει να προβάλει με σωστότερο και καλ­λίτερο τρόπο το κρασί μας.

-21-

Ετην Ελλάδα ένα μεγάλο ποσοστό πληθυσμού ασχολείταί με την παραγυγή κρασιού, που καλύπτει το 2% περίπου της τελικής γεωργι­κής παραγωγής. Η οινοποίηση γίνεται σε διάφορες μονάδες ιδιωτικές ή συνεταιριστικές, με σκοπό το εμπόριο. Ετα διάφορα μέρη της χώ­ρας καλλιεργούνται αρκετές σπάνιες ποικιλίες που παράγουν και το αντίστοιχο κρασί. Η παραγωγή κρασιού είναι μεταξύ 4500000-5000000 HL, από άποψη τύπου η παραγωγή αποτελείται σε ποσοστό 90% επιτρα­πέζια κρασιά και 7,5% περίπου ονομασίας προελεύσεως ανωτέρας ποιότητας, 65-70% λευκά και 30-35% κόκκινα η ροζέ.

Η ανθρώπινη κατανάλωση βρίσκεται τα τελευταία χρόνια κάτω από 3 εκατομ. HL, ενώ η κατανάλωση κατά κεφαλή βρίσκεται στο ποσοστό 28 με 30 λίτρα με πτωτική πορεία, αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται σε όλες τις παραδοσιακές οινοπαραγωγικές χώρες.

Η προβολή κρασιού πρέπει να απασχολεί όλους τους φορείς που ασχολούνται με την διακίνηση και την εμπορία αυτού του αγαθού, για να επιτυγχάνονται τα ανάλογα εμπορικά ωφέλη. Οσο καλό και αν είναι ένα αγαθό αν δεν μπορούμε να το προβάλουμε δεν μπορούμε κα^ να ελπίζουμε σαυτό τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό ακό­μα.

2.6. ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 3

ΕΞΑΕΩΕΕΕ ΚΡΑΕΙΩΝ

Λ Ι Α π ί Ε ΤΩ Ε Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΕΤΙΕ ΕΞ ΑΕΩ ΕΕΕ

3.1 ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Ol εξαγωγές κρασυών γΰνονταί σε μεγάλο ποσοστό με τη μοριρή χύμα και σε χώρες-πελάτες που με εξαίρεση τη Γερμανία δεν έχουν σταθερότητα στη σχέση τους με μας. Η θέση της Ελλάδας πάντως τα τελευταία χρόνια στην ευρωπαϊκή αγορά έχεL σαφώς βελτυωθεί. Από το σύνολο εξαγωγών κpασLoύ που κάνει η χώρα μας σε χύμα κρασί η ΕΟΚ απορροφά το 60% περίπου, από τις εξαγωγές εμφιαλωμένων κρα­σιών η ΕΟΚ απορροφά το 63%. Οι υπόλοιπες χώρες απορροφούν το 40% και 32% αντίστοιχα. Η κοινότητα τώρα τελευταία απορροφά περισσό­τερα κρασιά εμφιαλωμένα από ότι χύμα. Παρόλα αυτά το σοβαρό πρό­βλημα είναι στις εξαγωγές δεδομένο το χύμα κρασί που εξάγεται αναμιγνύεται με άλλα κρασιά και χάνει πλέον την προσωπικότητά του,αφού ο καταναλωτής δεν γνωρίζει την προέλευση του κρασιού που πίνει, έστω και εαν αυτό είναι εμφιαλωμένο στην Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία ή αλλού.

Η παντελής σχεδόν έλλειψη διαφήμισης και τα πολύ περιορισμένα μέσα προώθησης, είναι παράγοντες που δεν βοηθούν στην διακίνηση και διάθεση των ελληνικών κρασιών στο εξωτερικό, όπου οι κατανα­λωτές γνωρίζουν από πολλά χρόνια τώρα τα Γαλλικά, Ιταλικά, Ισπα­νικά, Γερμανικά και άλλα ξένα κρασιά που παρά το γεγονός ότι εί­ναι ήδη τοποθετημένα στην αγορά, συνεχίζουν και δαπανούν κάθε χρόνο τεράστια κονδύλια για διαφήμιση.

r n m m

Εκτός από τα σοβαρά προβλήματα με τα αρνηττκά εζτσωτίκά ποσά [τα περίφημα ΝΕΠ(·)] που αυζάνουν σημαντικά την τιμή F.O.B. η με­γάλη απόσταση της χώρας από τα κέντρα κατανάλωσης, η αδυναμία φορτώσεως μεγάλων ποσοτήτων από το ίδιο λιμάνι, ο μεγάλος ανταγω­νισμός,η άγνοια της αγοράς, η έλλειψη δημοσίων σχέσεων και προσω­πικών επαφών με αγοραστές, έχουν σαν αποτέλεσμα να υστερούμε στις εξαγωγές σε σύγκριση με άλλες οινοπαραγωγικές χώρες.

3.1.1. Η ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΣΙΩΝ

Γενικά η διακίνηση των κρασιών γίνεται: α) Από ιδιώτες εμπόρους που αγοράζουν τα κρασιά και τα πωλούν εμφιαλωμένα ή χύμα στο εξωτερικό.β) Από ιδιώτες που παρεμβαίνουν ως μεσίτες με προμήθεια και βρί­σκουν αγοραστές στο εξωτερικό.

-25-

(■*) Το ελληνικό επιτραπέζιο κρασί, είχε λευκό είχε ροζέ, είτε κόκκινο,όταν εξάγεται από την χώρα μας καταβάλε- ένα πρόστιμο μια ποινή, που είναι τα γνωστά ΝΕΠ. Οπως είναι γνωστό, μέσα από ένα πολύπλοκο μηχανισμό, λειτουργεί ένα σύστημα σύμφωνα με το οποίο για να εξουδετερωθεί η θεωρητικά, βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα, του ελληνικού κρασιού που προκύπτει από την υποτίμηση της ελληνι­κής δραχμής έναντι των ευρωπαϊκών νομισμάτων, επιβάλεται πρόστιμο που καταβάλεται από τους Ελληνες οινοποιούς κατά την εξαγωγή του κρασιού και αντιπροσωπεύει το 10-35% της αξίας ενός λίτρου χύμα επιτραπέζιου κρασιού και το 7-15% της αξίας ενός χαρτοκιβωτίου. Κατάργηση των ΝΕΠ υπάρχει μόνο από τη "Ρετσίνα" λόγο της ιδιαιτε- ρότητάς του που δεν είναι ανταγωνιστικό κρασί Τ & Π Σεπτέμβριος 1983 σελ. 136 Τεύχος 112.

γ) Από τους ιδιώτες olνοβιομηχάνους που διαθέτουν την παραγωγή τους στο εξωτερυκό.δ) Από τι,ς συνεταιριστικές οργανώσεις που διαθέτουν και αυτές

την δική τους παραγωγή στο εξωτερικό, ε) Από τον οργανισμό προώθησης εξαγωγών, ζ) Από διάφορους αντιπροσώπους.

-26-

3.1.2 ΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΡΑΣΙΩΝ

Παρά το γεγονός ότι τα Ελληνικά κρασιά παράγονται σε ιδεώδεις εδαφοκλιματολογικές συνθήκες και διαθέτουν άρωμα και χρώμα καθώς και οινοπνευματικούς βαθμούς, δεν ζητούνται επίμονα από το εξωτε­ρικό.

Οι σημαντικότεροι λόγοι ειναΐ:(*)1) Οι εξαγωγικοι φορείς δεν διαθέτουν την απαραίτητη υποδομή,

και οργάνωση.2) Τα ελληνικά κρασιά έκτος από την ποιότητά τους, δεν είναι αν­

ταγωνιστικά ως προς τις τιμές, τους όρους εμπορίας, τον τρόπο παρουσίασης (συσκευασία) κ.α.

3) Τα ελληνικά εμφιαλωμένα κρασιά είναι σχεδόν άγνωστα στο κατα­ναλωτικό κοινό του εξωτερικού, με εξαίρεση βέβαια τους τουρί­στες που επισκέφθηκαν τη χώρα μας.

4) Η ανύπαρκτη διαφήμιση και προβολή των εμφιαλωμένων κρασιών, που δεν είναι δυνατόν, να γίνει αποτελεσματικά από τους εξα- γωγικούς φορείς και πρέπει να αναληφθεί κατά τρόπο συστηματι­κό, οργανωμένο και αποτελεσματικό, από τον οργανισμό προώ­θησης των εξαγωγών.

(*) Τ & Π Σεπτέμβριος 1988 Σελ. 131 Τεύχος 112

5) Ο έντονος ανταγωνισμός από τις μεγάλες οίνοπαραγωγι.κές χώρες της ΕΟΚ ιδιαίτερα την Ιταλία Γαλλία καί την Ισπανία.

6) Η αυξημένη παγκόσμια παραγωγή κρασιού γενικότερα, αλλά καί η κοινοτική ειδικότερα.

-27-

3.2. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΏΝ ΚΡΑΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ-ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΟΚ ΑΠΟ 1980-86

Στις Ευρωπαϊκές αγορές οί ελληνικοί οίνοι ιδιαίτερα σε μία αρχική φάση δεν πρέπει να ξενίζουν τους καταναλωτές που έχουν ήδη ορισμένες γευστικές προτιμήσεις. Οί πίο πρωτότυποί οίνοι, πιθανόν καί Οί καλύτεροί από οίνολογίκής πλευράς, χρειάζεται συνήθως να ακολουθήσουν τους πίο προσαρμοσμένους στις διαμορφωμένες κατανα­λωτικές συνήθειες.

.λρκετοί ελληνικοί οίνοι μπορούν να χαρακτηρίσθούν πρωτότυποί. Μερικοί από αυτούς έχουν έντονη γεύση του αμπελώνα ή της ποικι­λίας από την οποία προέρχονται. Αυτοί οί οίνοί δεν έχουν σημαντι­κές Πιθανότητες επιτυχίας στις αγορές του εξωτερικού. Σ’αυτή την κατηγορία υπάγεται καί η ρετσίνα.

0 βαθμός προσαρμογής των χαρακτήρων των κρασιών μας στις δία- μορφούμενες τάσεις καί τις καταναλωτικές συνήθειες ε.ναί πολύ μι­κρός. Οπωσδήποτε δεν γίνεται η ανάλογη έρευνα για την παρακολού­θηση αυτών των τάσεων κατά κατηγορία κρασιού. Ετσι η οινοπαραγωγή στη χώρα μας είναι περισσότερο στραμμένη στην αξιοποίηση των υπαρχόντων πρώτων υλών.

Τα ελληνικά κρασιά καί κυρίως τα εμφιαλωμένα είναι περισσότε­ρο γνωστά καί καταναλώνονται από τους Ελληνες του εξωτερικού ιδι­αίτερα στη Γερμανία, Βέλγίο, Γαλλία, Ιταλία. Σε αυτές τυς σημαν­τικές αγορές εκτός τα εμφιαλωμένα το ελληνικό κρασί εξάγεται ανώ­νυμο καί χύμα, αναμιγνύεται με νόπία κρασιά, εμφιαλώνεται καί-

προωθείται ylq κατανάλωση (συχνά επανεζαγώμενο) σαν αλλοδαπό πυα προϊόν από τα καλά οργανωμένα εμπορυκά δίκτυα των ευρωπαϊκών αν­ταγωνιστών μας. Τα βασυκά δεδομένα που χαρακτηρίζουν την ελληνυκή Οινοπαραγωγή καυ καθορίζουν τη θέση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή αγορά είναυ τα εζής:Α) Η ελληνυκή παραγωγή αποτελεί χωρίς σοβαρές αυζομευώσει,ς δυα-

χρονυκά το 2.5% περίπου της κοινοτικής (των 12).Β) Η συνολική αζία παραγωγής οίνου αποτελεί το 2% περίπου της

τελικής γεωργικής παραγωγής και το 0,35% του Α.Ε.Π., (τα μι­κρότερα δηλαδή ποσοστά σ’ όλες τις οινοπαραγωγικές χώρες μέ­λη.Τα επιτραπέζια κρασιά αποτελούν πάνω από το 90% της παραγωγής ενώ, από άποψη χρώματος, τα λευκά είναι 65-70%.Η παραγωγή των οργανωμένων οινοποιείων αποτελεί ποσοστό μεγα­λύτερο του 60% του συνόλου ενώ πάνω από το 50% της ποσότητας που παράγεται σαυτά είναι εμφιαλωμένο κρασί.Οι εξαγωγές κινούνται σε μεγάλες διακυμάνσεις (όγκου) αποτε­λώντας πότε το 5-6% και πότε το 20-22% της παραγωγής. Η συμ­μετοχή τους στο ενδοκοινοτικό εμπόριο κυμαίνεται από 1 μέχρι 4% η συγκέντρωση τους στις χώρες της κοινότητας ξεπερνάει το 70%.Η κατά κεφαλή κατανάλωση πέφτει συνεχώς και ο κίνδυνος παρα­πέρα υποκατάστασης του κρασιού με ανταγωνιστικά προϊόντα εί­ναι άμεσος.Η συγκριτική θέση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή αγορά δεν παρου­σιάζεται ιδιαίτερα άσχημη και οπωσδήποτε δείχνει σαφείς τά- (*)

Γ)

Ε)

Ζ)

(*) ΙΝΕΤΙΤΟΥΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ. ΜΟΝΑΔΑ ΚΛΑ­ΔΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ 1988Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΖΑ- ΚΟΥ ΣΕΛ. 28

ΠΙΝΑΚΑΓ-29-

Συμμετοχή των Ελληνικών εζαγυγών κρασιού στLς συνολικές εξαγω­γές KpaouoO των χωρών της ΕΟΚ και θέση της Ελλάδας στυς αντύ- στουχες αγορές.

ΧΩΡΕΣ

1980/81 1984/85

Μερίδιο Ελληνικών εξαγωγών(%)

θέσηστηναγορά

Μερίδιο Ελληνικών εξαγωγών(%)

θέσηστηναγορά

Γαλλία 0.3 3η 2.9 3ηΒέλγιο-Λουξ. 1.8 δη 3,6 5ηΟλλανδία 1. Γ 8η 0,8 7ηΟ.Δ. Γερμανίας 1,0 10η 1.8 7ηΙταλία 0,2 3η 65,3 ΐηΗν. Βασίλειο 0,2 12η 0,1 15ηΙρλανδία 0,0 0.0 -Δανία 0,1 13η 0.4 8η

Ε.Ο.Κ. (10) 0,3 ιΐη 2.9 6η

Πηγή: 1980/81: "Κρασιά - Ερευνα γιαΕ.Ο.Κ.", ΟΠΕ, 1985.

1984/85: EUROSTAT.

εξαγωγές στην

ΠΙΝΑΚΑΣ-30-

Συμμετοχή των Ελληνικών εζαγωγών κρασιού στις συνολικές ενδο­κοινοτικές εισαγωγές κρασιού των χωρών της ΕΟΚ και θέση της Ελλάδας στις αντίστοιχες αγορές.

ΧΩΡΑ

1983/34 1984/85 1985/86

Μερίδιο Εξαγω­γών (°ί)

θέσηστηναγορά

ΜερίδιοΕξαγω-γών(λ;

θέσηστηναγορά

Μερίδιο Εξαγω­γών (%)

θέσηστηναγορά

Γαλλία 0,5 2η 3.2 2η 3,4 2ηΒέλγιο-Λουζ. 0,9 5η 4,3 3η 3,5 2ηΟλλανδία 0.5 όη 1, 1 5η 1.3 5ηΓ ερμανίσ 2,3 3η 2.2 3η 2 , 5 3ηΙταλία 0,1 3η 79.5 ΐη 79,9 ΐηΗν.Βασίλειο 0,2 6η 0 . 2 • 7η 0.2 6ηΙρλανδία 0,0 - 0,0 - 0 , 1 6ηΔανία 0.3 4η 0,5 4η 0,6 4η

Ε.Ο.Κ. (10) 4η 3.5 4η 3,9 4η

σείς βελτίωσης. Το ελληνικό κρασί κατάφερε στα χρόνια που α­κολούθησαν την ένταζη όχι μόνο να κρατήσει τις θέσεις του στην ευρώπη αλλά και να βελτιώσει όπως θα δούμε στους δύο παραπάνω πί­νακες .

Η διαφορά ανάμεσα στα μερίδια και την κατάταξη όπως εμφανί­ζονται στους πίνακες για την ίδια περίπου περίοδο 1984/85 οφείλε­ται κύρια στο γεγονός ότι στο πίνακα I οι εισαγωγές είναι συνολι­κές (ενδο και εζωκοινοτικές) και η παρουσία κυρία της Ισπανίας και της Πορτογαλίας εκτοπίζει στις περισσότερες χώρες την Ελλάδα σε χαμηλότερες θέσεις. Αυτό βέβαια δεν μειώνει καθόλου τη σημασία της σαφούς και σταθερής ανόδου του Ελληνικού μεριδίου σε αρκετές χώρες (Γαλλία, Βέλγιο, Ολανδία, Ιταλία, Δανία), αλλά και συνολικά στην Ε.Ο.Κ.

Αξίζει ιδιαίτερα να αναφερθεί η περίπτωση της Ιταλίας που τα τελευταία τρία χρόνια καλύπτει σημαντικό μέρος των εισαγωγών της με ελληνικά κρασιά. Ανεξάρτητα από τους λόγους που δημιούργησαν αυτή την κατάσταση και το γεγονός ότι πρόκειται για εξαγωγές κρα­σιών χύμα που προορίζονται για απόσταξη, η εξέλιξη αυτή ανακούφι­σε την ελληνική παραγωγή και τα αποθέματα.

Από την άλλη μεριά είναι και ενδεικτικό των προβλημάτων πο_ αντιμετωπίζει το ελληνικό κρασί στη διάθεσή του ενώ είναι αναγν·,,- ρισμένα καλής ποιότητας σαν πρώτη ύλη, δεν μπορεί να διατεθεί εξ ολοκλήρου σαν εμφιαλωμένο και επώνυμο ελληνικό κρασί, όπως συμ­βαίνει με τα περισσότερα ανταγωνιστικά του και κατά συνέπεια οι εξαγωγικές του επιδόσεις είναι ασταθείς και εξαρτώνται σε σημαν­τικό βαθμό από τα εκάστοτε περιθώρια που δημιουργούν στην διεθνή αγορά τα κυρίαρχα Γαλλικά και Ιταλικά εμπορικά κυκλώματα.

-31-

Ol κυριότεροι. πελάτες ελληνικών κρασιών είναι χώρες της ΕΟΚ. Συγκεκριμένα πρώτη έρχεται η Δυτική Γερμανία και ακολουθούν Γαλ­λία, Ολλανδία, Βέλγιο Βρετανία Ιταλία. Το Γερμανικό Μάρκο και το Δολλάριο Η.Π.Α. είναι σίγουρα, τα βασικώτερα νομίσματα με τα οποία χρεώνονται οι εξαγωγές ελληνικού κρασιού.

Οι εξαγωγές κρασιών της ελλάδας σε κράτη-μέλη από περίοδο 1981-1990 παρουσιάζονται στους παρακάτω πίνακες χωρίς το έτος 1984 .

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ ΕΤΟΣ 1981

-32-3.3 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΟΚ

ΚΩΔΙΚΟΣΧΩΡΑΣ

ΧΩΡΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (σε τόνους)

ΑΞΙΑ(σε χιλ. δρχ. )

%

001 ΓΑΛΛΙΑ 1117 39740 4.68002 ΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞ. 575 33964 4,00003 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 1A? 11826 1.39004 ΔΥΤ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΙΟΙ-: 490 226 57.74005 ΙΤΑΛΙΑ -3 130 2 0,21006 ΑΓΓΛΙΑ 605 40230 4,74007 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 1 57 0,01008 ΔΑΝΙΑ 130 8085 0,95

Πηγή Ε.Σ.Υ.Ε. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΩΘΗΣΕΩΣ ΕΞΑΓΩΓΩΝ/ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΓΟΡΑΣ

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ

ΚΩΔΙΚΟΣΧΩΡΑΣ

ΧΩΡΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (σε τόνους)

001 ΓΑΛΛΙΑ 2 . 148004 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 11.828003 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 393002 ΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞΕΒ. 996006 ΑΓΓΛΙΑ 743005 ΙΤΑΛΙΑ 52007 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 15008 ΔΑΝΙΑ 134

ΠΗΓΗ: ΚΡΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΟΚ ΣΕΛΙΔΑ 61 - ΕΚΔΟΣΗ ΟΠΕ

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ ΕΤΟΣ 1933

ΚΩΔΙΚΟΣΧΩΡΑΣ

ΧΩΡΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (σε τόνους)

ΑΞΙΑ(σε χυλ.ΔΡΧ)

ΑΞΙΑ(σε χυλ.$) %

001 ΓΑΛΛΙΑ 1.336 36.406 933,3 5,4002 ΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞΕΜΒ 1.296 39.637 1.020,1 5,6003 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 536 25.740 292,9 1.6004 Δ.ΓΕΡΜΑΝΙΑ 14.326 841.884 9.531,0 52,4005 ΙΤΑΛΙΑ 13 1.731 19,7 0,1006 ΗΝ.ΒΑΣΙΛΕΙΟ 613 43.327 555,7 3,0

ΠΗΓΗ: ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΩΘΗΣΕΩΣ ΕΞΑΓΩΓΩΝ / ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ ΕΤΟΣ 1985

ΚΩΔΙΚΟΣΧΩΡΑΣ

ΧΩΡΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (σε τόνους)

ΑΞΙΑ(σε χίλ.ΔΡΧ)

ΑΞΙΑ(σε χτλ.$) %

001 ΓΑΛΛΙΑ 16.756 639.524 4.627,6 14,3002 3ΕΛΓΙ0-Λ0ΥΞΕΜΒ 6.907 280.590 2.030,4 6,3003 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 2.903 117.301 348,8 2,5004 Δ.ΓΕΡΜΑΝΙΑ 17.791 1.135.346 8.219,0 25,4005 ΙΤΑΛΙΑ 38.692 930.744 6.735,0 20,8006 ΗΝ.ΒΑΣΙΛΕΙΟ 792 87.000 629,5 1.9007 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 47 4.355 31,5 0,1008 ΔΑΝΙΑ 462 49.550 358,5 1, 1

ΠΗΓΗ: Ε.Σ.ϊ.ΕΟ.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ ΕΤΟΣ 1986

ΚΩΔΙΚΟΣΧΩΡΑΣ

ΧΩΡΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (σε τόνους)

ΑΞΙΑ(σε χιλ.ΔΡΧ)

ΑΞΙΑ(σε xlX.S) %

001 ΓΑΛΛΙΑ 15.771 1.279.364 9.141,4 21.7002 ΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞΕΜΒ 7.365 403.909 2.386,0 5,8003 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 2.236 157.291 1.123,9 2.7004 Δ.ΓΕΡΜΑΝΙΑ 17.958 1.575.301 11.266,6 26.8005 ΙΤΑΛΙΑ 22.428 971.727 6.943,2 16,5005 ΗΝ.ΒΑΣΙΛΕΙΟ 943 119.074 850,8 2,0007008 ΔΑΝΙΑ 429 56.770 405,6 0,7

ΰ.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ ΕΤΟΣ 1987

ΚΩΔΙΚΟΣΧΩΡΑΣ

ΧΩΡΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (σε τόνους)

ΑΞΙΑ(σε χιλ.ΔΡΧ)

ΑΞΙΑ(σε χιλ.$) %

001 ΓΑΛΛΙΑ 8.340 744.466 5.497,1 11.2002 ΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞΕΜΒ 5. 147 446.238 3.295,0 6,7003 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 949 121.064 893,9 1,8004 Λ.ΓΕΡΜΑΝΙΑ 21.473 3.247.286 23.977,8 48,7005 ΙΤΑΛΙΑ 15.180 720.120 5.317,3 10,3006 ΗΝ.ΒΑΣΙΛΕΙΟ 829 121.521 397,3 1.3007 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 33 11.276 33,3 0,2008 ΔΑΝΙΑ 473 80.157 591,9 1.2

ΠΗΓΗ: Ε.Σ.Υ.Ε.ΟΠΕ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚ:

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ ΕΤΟΣ 1988

ΚΩΔΙΚΑΣΧΩΡΑΣ

ΧΩΡΑ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (σε τόνους)

ΑΞΙΑ(σε χιλ.ΔΡΧ)

ΑΞΙΑ(σε XlX.S) %

001 ΓΑΛΛΙΑ 7.854 711.821 5.017,7 16,3002 ΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞΕΜΒ 2 . 574 204.337 1.440.4 4.7003 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 741 108.751 766,6 2.5004 Δ.ΓΕΡΜΑΝΙΑ 16.100 1.977.785 13.941,7 45.3005 ΙΤΑΛΙΑ 2.436 99.029 698,1 2,3006 ΗΝ.ΒΑΣΙΛΕΙΟ 590 99.115 698,7 2.3008 ΔΑΝΙΑ 455 32.577 532,1

;.Υ. Ε.: ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ

ΚΩΔ.ΧΩΡΑΣ

ΧΩΡΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑ(ΤΟΝΝΟΙ

ΑΞΙΑ(ΧΙΛ. ΔΡΧ.)

ΑΞΙΑt (ΧΙΛ.$)

%

001 ΓΑΛΛΙΑ 15715 1379425 3492 16,34002 ΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞ. 4532 423516 2507 5,02003 ΟΛΛΑΝΔΙΑ 745 124084 763 1,47004 Δ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ 203S8 2705082 16651 32,05005 ΙΤΑΛΙΑ 9610 596431 3672 7,07006 ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ 792 145537 902 1,74007 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 9 1991 12 0,02008 ΔΑΝΙΑ 475 91707 564 1,09

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 20539 1138339 7003 13,43ΙΣΠΑΝΙΑ 4 1233 ' 0,01

ΠΗΓΗ Ε.Ε.Υ.Ε.ΟΠΕ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ

ΚΩΔΙΚΟΣ ΧΩΡΕΣ ΧΩΡΑΣ

ΠΟΣΟΤΗΤΑ(ΤΟΝΝΟΙ)

ΑΞΙΑ(ΧΙΛ.ΔΡΧ.)

ΑΞΙΑ(ΧΙΛ.$)

%

ΓΑΛΛΙΑ 31018 2527215 15943 24,72ΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞ. 1917 329137 2076 3,22ΟΛΛΑΝΔΙΑ 1080 215817 1361 2,11ΔΥΤ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ 29798 4166294 26283 40,75ΙΤΑΛΙΑ 10023 555171 4133 5,41ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ 760 161750 1020 1 , 58ΙΡΛΑΝΔΙΑ 8 1728 10 0,02ΔΑΝΙΑ 555 125821 793 1 . 23ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 4537 245525 15: = 2,41

ΠΗΓΗ

0. π. Ε

Σ.Υ.Ε.ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ

yJill

Οπως βλέπουμε ο όγκος εξαγωγών κυνήθηκε σ'όλο το δυάστημα με μεγάλες αυζομευώσευς. Εμφάνισε μια πτώση την περίοδο 1980-83 που έφερε τις εξαγωγές στο επίπεδο του 1979. Οι κύριες αιτίες της πτώσης αυτής ήταν η διεθνής κρίση του κρασιού την περίοδο 80-81, η επιβολή εξισωτικών ποσών ένταξης με την ένταξη μας στην ΕΟΚ το 1981. Από το 1983 με τη λήξη των εξισωτικών ποσών ένταξης και την παροχή εξαγωγικών κινήτρων αρχίζει η ανάκαμψη που φέρνει τις εξα­γωγές στο ύψος ρεκάρ το 1985. Τα δυο επόμενα χρόνια ξανασημειώνε- ται πτώση με την επιβολή ΝΕΠ και τη σταδιακή μείωση των εξαγωγι­κών κινήτρων. Το 1988 οι εξαγωγές οίνου βρίσκονται σε μεγάλη πτώ­ση. Με ανάκαμψη των δύο επόμενων χρόνων.

Ol εξαγωγές κρασιών σε μεγάλο ποσοστό γίνονται με τη μορφή χύμα. Η ΕΟΚ σε χύμα κρασί απορροφά 60% από εμφιαλωμένα 68%. Ol υπόλοιπες χώρες απορροφούν 40% καί 32% αντίστοιχα. Η έλλειψη δια­φήμισης, τα περιορισμένα μέσα προώθησης, ο μεγάλος ανταγωνισμός, η άγνοια της αγοράς, η έλλειψη δημοσίων σχέσεων, έχουν σαν αποτέ­λεσμα να υστερούμε στις εξαγωγές σε σύγκριση με άλλες οίνοπαραγω- γίκές χώρες.

Η θέση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή αγορά τώρα τελευταία δεν παρουσιάζεται ιδιαίτερα άσχημη καί οπωσδήποτε δείχνει σαφείς τά­σεις βελτίωσης.

Οί κυρίότεροί πελάτες των ελληνικών κρασιών είναι η Γερμανία τώρα τελευταία καί η Ιταλία καί ακολουθούν Γαλλία, Ολλανδία, Βέλ­γιο, Βρετανία. Η διεθνής κρίση του κρασυού την περίοδο 1930-81 καί η επιβολή εξισωτικών ποσών ένταξης, με την ένταξή μας στην ΕΟΚ το 1981 είναι οι κυριώτερες αιτίες που έφεραν το 1980-33 μια πτώση στις εξαγωγές μας.

3.4. Περίληψη

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 4 ΚΡΑΕΙ ΕΤΗΝ

-45-4.1 ΟΙ ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ

Σε yea συνολι,κή αμπελοφυτευμένη έκταση που παράγονταί μόνο ου νοπουήσίμα σταφύλι,α ( 27.000.000 ( * ) στ.) είναι εγκατεστημένες2.100.000 περίπου αμπελουργικές επιχειρήσεις, (δεν συνυπολογίζον­ται εδώ ένα εκατομμύριο επιχείρήσευς όπου το αμπέλL παίζει ένα μικρότερο οικονομικό ρόλο στη δραστηριότητά τους). Περίπου600.000 γευργικές επιχειρήσεις καλλιεργούν αμπελώνες μεγαλύτερους από 10 στρέμματα η κάθε μια και εξασφαλίζουν ένα αξιόλογο ποσοστό εισοδήματος (συμπληρωματικού) από την αμπελουργία. Οι γεωργικές αυτές επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 30% του συνόλου των επιχει­ρήσεων και το 80% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης με κρασο- στάφυλα(·*). Μεταξύ αυτών, οι εκμεταλλεύσεις των 50-200 στρεμμά­των αμπελώνων είναι 80.000, με έκταση 7,8 εκατομμύρια στρέμματα. Οι γεωργικές εκμεταλεύσεις με περισσότερα απο 200 στρέμματα είναι μόνο 11400 με έκταση 4.130.000 στρέμματα.

Αμπελόφυτες εκτάσεις για οινοποιήσιμα σταφύλια στην ΕΟΚ 1980/1984. Σε χιλιάδες στρέμματα.

ΚΡΑΤΗ ΓΑΛΛΙΑ Δ. ΓΕΡΜΑΜΙΑ ΕΛΛΑΣ ΙΤΑΛΙΑΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ Σύνολο ΕΟΚ

ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ11S43

1 0 0 0

163312811

12

Πηγή: ΕΟΚ/ ο οίνος στην

(*)ΚΡΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΟΚ.ΕΚΔΟΣΗ 1985 Ο.Π.Ε. ΣΕΛ. 35(*·)ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΙΣΠΑΝΙΑ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ.

J

Ετην κοινότητα υπάρχουν 2,1 εκατομμύρια γεωργικές εκμεταλλεύ­σεις που ασχολούνται κύρια με οινοποιήσιμα σταφύλια, οι οινοποιη- τικές μονάδες εCvαι εξίσου πολλές. Υπολογίζεται πως λειτουργούν περίπου 1 εκατομμύριο τέτοιες μονάδες δηλαδή παραγωγοί που οινο- ποιούν.

Η συνεταιριστική παρουσίαση στην οινοποίηση είναι αρκετά ση­μαντική στην κοινότητα. Λειτουργούν 2.500 χιλ. συνεταιριστικά οι­νοποιεία που ασχολούνται με την οινοποίηση των σταφυλιών, ενώ ένας ιδιαίτερος ρόλος ανήκει, στις ιδιωτικές επιχ/σεις που αγορά­ζουν σταφύλια ή μούστο για να τα μετατρέψουν σε κρασί. Από την συνολική αμπελοφυτευμένη έκταση της κοινότητας για οινοποιήσιμα σταφύλια (27 εκατ. στρ.(*)) τα 17 εκατομ. στρέμματα τα 10 εκατομ. βρίσκονται σε λοφώδη ζώνη και τα 7 εκατ. σε πεδινή ζώνη αφορούν το επιτραπέζιο κρασί και τα 10 εκατομ. στρέμματα αφορούν κρασιά ποιότητας ή άλλα κρασιά.

Ας δούμε την αμπελουργό επιφάνεια για τα τελευταία χρόνια της

-46-

δεκαετίας του 80 ή καλλίτερα για το 1989 που να περιλαμβάνεταικαι η Πορτογαλία με την Ισπανία.

ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΟΙ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΕΕ ΕΚΤΑΡΙΑ^ ‘■* ) ΓΙΑ ΤΟ 1939ΚΡΑΤΗ ΕΚΤΑΡΙΑ

ΙΤΑΛΙΑ 1050000 - Πηγη: Τ @ Π ΜΑΙΟΣΓ.ΑΛΛΙΑ 517000 1991. ΤΕΥΧΟΣ 140ΙΕΠΑΝΙΑ 1525000 ΣΕΛ. 117-132ΓΕΡΜΑΝΙΑ 100000ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 135000ΕΛΛΑΣ 163000σύνολο ΕΟΚ 4140000

(■*) Τα στοιχεία είναι πριν το 86 και δεν περιλαμβάνει ΙσπανίαΠ ο ρ τ ο γ α λ ί α .

(**) Το 1 εκτάριο αντιστοιχεί σε 10 στρέμματα.

Ol αμπελουργικές εκτάσεις δεν είναι σταθερές για όλα τα χρό­νια και ιδιαίτερα τα τελευταία, που ξεριζώνονται μερικές χιλιάδες στρέμματα ή αλλάζουν τις ποικιλίες που καλλιεργούν.

Βέβαια η διαφορά δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να αναφέρουμε για κάθε χρονιά ξεχωριστά τα εκτάρια κάθε χώρας.

4.2 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΡΑΕΙΟΥ

Η ΕΟΚ αντιπροσωπεύει τη μεγαλύτερη αγορά κρασιού στον κόσμο τόσο στην παραγωγή όσο και στο διεθνές εμπόριο, αποτελεί τον πυ­ρήνα της παγκόσμιας παραγωγής κρασιού αλλά και το μεγαλύτερο πο­σοστό κρασιών ποιότητας και το πιο προηγμένο τεχνικά επίπεδο πα­ραγωγής κρασιών. Η αμπελοκαλλιέργεια συνιστά ένα σημαντικό κλάδο για την κοινότητα, καλύπτει το 5"ί της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης της κοινότητας, και προσφέρει το 38% της παγκόσμιας παρα­γωγής κρασιού.

Η παραγωγή κρασιού στην ΕΟΚ για την περίοδο 1980-83 κυμάνθηκε μεταξύ 132.1 και 202.2 εκατ. εκατόλιτρων.ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΑΡ.λΓΩΓΗ K?.\ZI.QH. ΠΕΡΙΟΔΟΙ 1930-3 2 ι, II ΕΧ.λΤ. ΞΧ.λΤΟΛΙΤΡΑ;

ΚΡ.λΤΗ 19Θ0 -9S1 19 22 1983ΤλίΛΑΙλ 69,1 5',0 '9,2 53.1Δ. ΓΕΡΜΑΗΙ.Α -i. ο 15,4 13,3ΕΛΛΑΔΑ 5.4 5.5 4,4 4.7ΙΤΑΛΙΑ 36.5 70.5 72,5 77,0ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ 0.1 0,1 0,3 0.2Σύνολο ΕΟΚ των 10 165.3 140,3 171.8 163,3

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 9.1 3.1 9,3 7.6ΙΣΠΑΝΙΑ Ί3.4 33.7 39.1 35,6Σύνολο ΕΟΚ+ΙΣΠ.ΠΟΡΤ.217.3 132.1 220.2 206,5

ΠΗΓΗ: EUROSTAT;ΚΡΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΟΚ ΣΕΛ. 34

-47-

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΡΑΣΙΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1984-85(Σε χιλιάδες εκατόλιτρα)

ΚΡΑΤΗ 1984 1985 ΔΙΑΦΟΡΑ 85-84

ΙΤΑΛΙΑ 70900 63000 7900ΓΑΛΛΙΑ 63708 62949 758Δ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ 7993 5402 2591ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ 152 107 45ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ - - -ΒΕΛΓΙΟ 2 2 -

Σύνολο ΕΟΚ των 10 142755 131460

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 3447 97’44 1297ΙΣΠΑΝΙΑ 34179 31271 2908

Σύνολο ΕΟΚ +ΙΣΠΑΝΙΑ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 135381 1724-5

ΠΗΓΗ: Ενημερωτικό δελτιο οι V (■*) Νοέμβριος 1936Τ θ Π ΟΚΤ. 87 Τεύχος 102 σελίδα 49

(*) Διεθνούς οργανισμού αμπέλου και οίνοι

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΡΑΣΙΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1986-89(Σε χιλιάδες εκατόλιτρα)

ΙΤΑΛΙΑ ΓΑΛΛΙΑ Δ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΕΛΛΑΔΑΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ ΒΕΛΓΙΟ ΙΣΠΑΝΙΑ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

7628772773109965400160

2

360727967

610105753098774500143

2

222523826

6100061000130004532

2

289557750

Σύνολο ΕΟΚ

ΠΗΓΗ: ΰΐν 90Τ & Π ΣΕΛ. 135 Σεπτέμβριος 1990 τεύχος 133 Τ ά Π ΣΕΛ. 38 Απρίλιος 1983 Τεύχος 108 για έτη 36-37

Η παραγωγή κρασιού στην ΕΟΚ περίοδο 1934-39 κυμάνθηκε μεταξύ 159145 και 209665 χιλιάδες εκατόλιτρα.

Στην περίοδο 1936/87 η παραγωγή κρασιού αυξήθηκε κατά 24,8 χιλ. εκατόλιτρα φθάνοντας τα 209,6. Στην άνοδο αυτή συνετεινε κα­τά κύριο λόγο η εντυπωσιακή αύξηση της οινοπαραγωγής στην Ιταλία 76.287 και Γαλλία 72.773. Η Ιταλία Γαλλία Ισπανία παρήγαγε 36/87 το 88“ΐ της συνολικής οινοπαραγωγης στην ΕΟΚ που το 26“< χρησιμο­ποιήθηκε για την παρασκευή κρασιών τύπου V.q.p.r.d., το 68·% για

επυτραπέζίους οΟνους kql το 6% yua άλλα κρασυά.Η μείωση παραγωγής το 1988 οφείλεται στη μείωση των μεγάλων οινοπαραγωγών κρατών της ΕΟΚ από διάφορους παράγοντες (καιρικές συνθήκες, αρρώστιες, και στο ξεριζωμό αμπελώνων κ.α.) π.χ. στην Ιταλία ξεριζώθηκαν περισ­σότερα από 27.000 εκτάρια αμπελώνων.

4.3 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΟΥ ΤΗΣ ΕΟΚ

-50-

Η κοινότητα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός κρασιού στον κόσμο περίπου 48%-50% του παγκόσμιου συνόλου. Ετσι είναι και η μεγαλύ­τερη εξαγωγική αλλά και η εισαγωγική περιοχή κρασιού στον κόσμο.

Εισάγει και εξάγει το μισό της παγκόσμιας ποσότητας περίπου. Το εμπορικό ισοζύγιο κρασιού της ΕΟΚ είναι πλεονασματικό, διότι οι εξαγωγές υπερβαίνουν τις εισαγωγές.

Η Ιταλία!* (**)) είναι η πρώτη εξαγωγική χώρα της κοινότητας σε κρασιά αντιπροσωπεύει το 52» των συνολικών κοινοτικών εξαγωγών. Ακολουθεί η Γαλλία με το 39% επί του συνόλου των κοινοτικών εξα­γωγών, κατόπιν η Γερμανία 7% και με πολύ μικρές ποσότητες ακολου­θούν η Ελλάδα 0,9%, το Λουξεμβούργο, Αγγλία και η Δανία κυρίως είναι επανεξαγωγές(* *) Ιε ότι αφορά το γεωγραφικό προσανατοΛισμό των κοινοτικών εξαγωγών, διαφέρει κατά χώρες, αλλα σε σύνολο ΕΟΚ το 67% κατευθύνεται μέσα στην κοινότητα υπό μορφή ενδοκοινοτικών ανταλλαγών, και το υπόλοιπο 33% εξάγεται σε χώρες εκτός κοινότη­τας, το μεγαλύτερο μέρος απορροφάται από τις Αναπτυγμένες χώρες

(*) ΚΡΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ Ε.ΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΟΚ. ΕΚΔΟΣΗ ΟΠΕ 1985 ΣΕΛ. 44.(**) ΠΑΡΑΓΟΥΝ ΑΣΗΜΑΝΤΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΡΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΓΙ' ΑΥΤΟ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ.

του κόσμου (ΕλβετΟα, Η.Π.Α. Καναδά, Ιαπωνία, Σουηδία κ.λ.π.) kol μυκρές ποσότητες απορροφούνται από χώρες τρίτου κόσμου ή της Ανα­τολικής Ευρώπης. Στις ενδοκοινοτικές αλλά και στις εξωκοινοτικές εζαγωγές κρασιού κυριαρχούν οι δύο μεγάλες εζαγωγικές δυνάμεις κρασιού στον κόσμο η Ιταλία, Γαλλία οι οποίες μαζί ελέγχουν το 90% των εζαγωγών κρασιού.

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΟΥ 1980-1983 ΣΕ ΧΙΛ. ΤΟΝΝΟΥΣ

ΓΕΡΜ.λΝΙΑΓΑΛΛΙΑΙΤ.ΑΛΙΑΒΕΛΓΙΟ-ΛΟΥΞΕΝΒ.ΑΓΓΛΙΑΔΑΝΙΑΕΛΛΑΔΑ

185,1 1177,9 1467,7 15,9 8,91 . ?

205,3 1208,7 1393,9

224.2 1205,4 1926,9 19,3 6,4

253,5 1331,5 1359,3 15,4 6,2 2,0

ΠΗΓΗ: ΚΡΑΣΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΟΠΕ 1985 ΣΕΛ. 45

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΟΚ. ΕΚΔΟΣΗ

J

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΟΥ 1984/85 ΣΕ ΧΙΛ. ΕΚΑΤΟΛΙΤΡΑ

ΜΕΣΟ ΟΡΟΣ 1981-85 1984 1985

ΒΕΛΓΙΟ 2,201 2,153 2,317ΒΡΕΤΑΝΙΑ 5 . 182 5,738 5,882ΓΑΛΛΙΑ 6,566 5,758 5,859ΓΕΡΜΑΝΙΑ 9,705 9,329 9,558ΔΑΝΙΑ 931 970 1.059ΕΛΛΑΣ 5 5 7ΙΡΛΑΝΔΙΑ 115 114 124ΙΣΠΑΝΙΑ 20 13 41ΙΤΑΛΙΑ 27α 175 5 9-λ ο υ ξ ε μ β ο υ ρ γ : 153 15- 137ΟΛΛΑΝΔΙΑ 2,065 ■ 3134 2,232ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ

■

ΠΗΓΗ: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ O.I.V. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1986 Τ @ Π. ΟΚΤ. 1987 ΤΕΥΧΟΣ 102 ΣΕΛ. 52

ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΕ 1000 HL

ΚΡΑΤΗ 1936/87 1988/89

ΒΕΛΓΙΟ 114ΒΡΕΤΑΝΙΑ 74 _ΓΑΛΛΙΑ 13185 12971ΓΕΡΜΑΝΙΑ 2582 2674ΔΑΝΙΑ 30 -

ΕΛΛΑΔΑ 800 695ΙΡΛΑΝΔΙΑ : -

ΙΣΠΑΝΙΑ 5604 4379ΙΤΑΛΙΑ 10359 12303ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ 35 -

ΟΛΛΑΝΔΙΑ 38 -ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 1549 130 7

ΠΗΓΗ: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ O.I.V. ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1986 Τ @ Π. ΜΑΙΟΣ 91 ΤΕΥΧΟΣ 140 ΣΕΛ, 117-132

Mlq μεγάλη εζαγωγική χώρα της ΕΟΚ αλλά καυ του κόσμου, όπως επύσης καυ από τυς μεγάλες χώρες παραγωγούς, με πληθυσμό 55.873.000. Ευσάγευ ετήσυα μεγάλες ποσότητες κρασιού (τόσο χύμα όσο και εμφιαλωμένο) που προορίζονται είτε για την εσωτερική είτε για την εξωτερική αγορά (προκειμένου να αναμιχθούν με άλλα κρα­σιά.

Η παραγωγή κρασιού στην Γαλλία για τα χρόνια 1980 ως 1989 ήταν μεταζυ 57,0 και 79,2 εκατομ. εκατόλιτρα. Το 1989 ήταν 61,0 εκατ. εκατόλιτρα. Στη Γαλλία γίνονται ριζικές διαφοροποιήσεις στην επιλογή καλλιεργούμενων ποικιλιών, (αλλάζουν τις ποικιλίες που καλλιεργούν) μεταξύ των ετών 1979-1989, και αυτός είναι ο ση­μαντικότερος λόγος που η οινοπαραγωγή της δεν είναι σταθερή. Στους αμπελώνες, κέρδισε έδαφος η κα,\λιέργεια ποικιλιών παραγωγής κρασιών προελεύσεως, καλύπτοντας το 54ί της συνολικής καλλιεργή­σιμης επιφάνειας. Αντίθετα με τα επιτραπέζια, τα κρασιά ποιότητας κερδίζουν συνεχώς έδαφος με άνοδο παραγωγής(') 6ϊ ιπτώση 9·ί για τα επιτραπέζια κρασιά).

Εκτος από την παραγωγή ονομασι-ας προε,\εύσεως, σαμπάνιας, επι­τραπέζια και κοινά κρασια, παραγονται και τα κρασια ανώτερης ποιότητας (vdg S).

Η κατανάλωση κρασιού κατά κεφαλή (σε λίτρα) το 1982 ήταν 85,9 το 1986 ήταν 30,4 και το 1939 74 λίτρα.

Η ανθρώπινη κατανάλωση (σε οοο HL) από 46.923 που ήταν το 1932 έφτασε σε 44.443 το 1986 και το 1939 σε 41.150.

Στη Γαλλία η κατανάλωση κρασιού ακολουθεί μια ελαφρά αλλά και (*)

(*)Τ @ Π ΜΑΙΟΣ 1991 ΤΕΥΧΟΣ 140 ΣΕΛ. 113

σταθερή μεύωση. Η μεΰωση αυτή χατανέμεται άνισα μεταξύ των διαφό­ρων τύπων κρασιού. Τη μεγαλύτερη υποχώρηση(*) σημεύωσαν τα κρασιά τρέχουσας κατανάλωσης που αντιπροσωπεύουν και το 65-70% της συνο­λικής κατανάλωσης. Αντίθετα πρόοδος σημειώθηκε στα κρασιά ποιότη­τας που αντιπροσωπεύουν το 20% της συνολικής κατανάλωσης, και στα ανώτερα κρασιά (vdgs) που αντιπροσωπεύουν το 10% της αγοράς. Μπορεί η ποιοτική κατάσταση των γαλλικών κρασιών να διακρίνεται παγκοσμίως, αλλά το ίδιο διακρίνεται και η νοοτροπία του γάλλου καταναλωτή-που δεν πίνει για να πιεί αλλά για να γευτεί και να ευφρανθεί-. 0 κύριος παράγοντας αλλαγής των Γάλλων είναι η εξέλι­ξη στις γενικότερες τάσεις διατροφής.

Η Ιταλία έχει την πρώτη θέση μεταξύ των εισαγωγέων, με το 32% του όγκου, ακολουθεί η Πορτογαλία με το 6,9% η Ελλάδα με το 5,7% και η Ισπανία με το 1,6’;.

Ο ΚΡΑΣΙ.λ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ TIE ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΟΚ. ΕΚΔΟΣΗ ΟΠΕ 1985

Η Ιταλία μι.α χώρα στίς πρώτες θέσεις παγκόσμια στην παραγωγή κρασιού τα τελευταία χρόνια, με πληθυσμό 57.470.000 είναι η μεγα­λύτερη εζαγωγική χώρα της Ευρώπης και του κόσμου σε κρασιά. Είναι συγχρόνως και μια εισαγωγική χώρα, για μια μικρή βέβαια ποσότητα, που τη χρησιμοποιεί κυρίως για αναμίξεις με Ιταλικά κρασιά προ- κειμένου να κατασκευάζει τους τύπους κρασιών που εξάγει.

Από το 1980 ως το 1989 η παραγωγή κρασιού στην Ιταλία ήταν από 86,5 (***) ως 61 εκατ. εκατόλιτρα. Ετις αρχές της δεκαετίας η παραγωγή ήταν μεγαλύτερη απ' ότι τα τελευταία χρόνια. Η αιτία αυ­τής της μείωσης; Είναι γεγονός ότι μεταξύ 1988 - 1989 ξεριζώθηκαν αρκετές χιλιάδες εκτάρια αμπελώνων, και στο γεγονός ότι η παραγω­γή της Ιταλίας επηρεάστηκε απο την μεγάλη αντιαλκοολική εκστρα­τεία, που αλλαξε την καταναλωτική συμπεριφορά του πληθυσμού.

Η ανθρώπινη κατανάλωση σε [oooHLj (*) από 46.000 που ήταν το 1982 έφτασε σε 35.557 μετά το 1986. Κατανάλωση κατά κεφαλή (σε λίτρα) το 1982 ήταν 31,1 το 1936 ήταν 62,2 και το 1989 62,1. Τα κόκκινα κρασιά συγκεντρώνουν το 55ΐ ['') των καταναλωτών, τα λευ­κά το 30% και τα ροζέ κρασια το 13%. Ci εξαγωγές της Ιταλίας από το 1980 ως το 1989 μειώθηκαν σε μεγάλο ποσοστό, κατά 25%. Το 1982 ήταν έτος ρεκόρ για αυτή τη χώρα αφού εξάγει 20 εκατ. εκατόλιτρα. Η μείωση των εξαγωγών κατά κύριο λογο ωφειλεται στο σκάνδαλο της μεθανόλης που έπληξε >.5ιαιτερα την Ιταλία το 1936 και έγινε αφορ­μή να χαθεί έδαφος στις εξωτερικές αγορές. Τα τελευταία χρόνια εξάγει περίπου 1 2 , 8 - 12.9 εκατ.ΗΙ. Πρώτος αγοραστής η Γαλλία.

(*) ΙΝΕΤΙΝΤΟΥΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝΓ**) Τ & Π ΜΑΙΟΕ 91 - ΕΕΛΙΔΑ 117 - ΤΕΥΧΟΣ 140

(***) ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΡΟΝΙΕΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ

δεύτερη η ΓερμανΟα, τα υπόλοιπα μέλη της κοινότητας εξακολουθούν να παραμένουν σημαντικοί αγοραστές. Η Δυτική Γερμανία, η Αγγλία το Βέλγιο και οι ΗΠΑ αποτελούν αντικείμενο ιδιαίτερης διαφημιστι­κής φροντίδας και τοίταλικό κράτος συμβάλλει σε μεγάλο μέρος στον προϋπολογισμό διαφήμισης και προβολής όπου δόθηκαν περισσότερα από 40 εκατ. λίρες τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Είναι γεγονός ότι αυτές οι χώρες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί είναι κα­ταναλωτές ακριβών κρασιών ονομασίας προελεύσεως (d.o.c). Η Ιταλι­κή εισαγωγική αγορά παρουσιάζει μια δίκιά της ιδιομορφία και εί­ναι μια μικρού μεγέθους αγορά, που δεν παρουσιάζει προοπτικές με- γένθυσης. Τα τελευταία χρόνια εισάγει περίπου 357.000 HL. Εισάγει κυρίως από Γαλλία, Πορτογαλία, Γερμανία, Ισπανία. Ενα μέρος των εισαγωμένων κρασιών (επιτραπέζια, σαμπάνιες, αφρώδη) προορίζεται- για την εσωτερική κατανάλωση και αντιπροσωπεύουν το 30?; ως 45?; του συνοΛου των εισαγωγών. Η Ιταλία εισάγει κυρίως λευκά κρασιά, και μόνο το 30ΐ είναι κόκκινα, ροζέ. Οι εισαγωμενες σε χύμα ποσό­τητες κρασιού, εζαρτώνται σε όγκο απο την εξέλιξη της εγχώριας σοδειάς. Η Ελληνική θέση περιορίζεται σε μηδενικά ποσοστά και δεν μπορεί να έχει από την ιδιόμορφη Ιταλική αγορά μεγάλες ελπίδες και αυτό για δύο λόγους.

- Από την μια πλευρά δεν έχει να προσφέρει τις κατηγορίες κρα­σιών που ζητάει η Ιταλική αγορά, (όπως σαμπάνιες, αφρώδη).

- Από την άλλη, ci εισαγώμενες ποσότητες σε κρασιά επιτραπέζια η ονομασίας προέλευσης είναι, εLLε μικρές είτε ε.\έγχ·σνται

g,%. καλά από χώρες που έχουν διεισδύσει και "γνωριστεί" με τις προτιμήσεις της Ιταλικής ζήτησης.

-57-

3ος παγκόσμιος παραγωγός κρασιού, με πληθυσμό 38.997.000 και παραγωγή αμπελώνων το 1990 28.955.000 HL {*)■ Κατανέλωση κατ' άτομο 47,4 λίτρα, εθνική κατανάλωση 18.500.000 HL, εξαγωγές για το 1989 4.878.692 HL. Στην Ισπανία τώρα τελευταία 32 περιοχές χΠζ παράγουν κρασιά προελεύσευς. Μια από χις πιο πρόσφατες είναι η Bierto Sise στην επαρχία της LEON. Η παραγωγή αυτής της ονομα­σίας, έφτασε το 1990 τα 7,56 εκατ. HL (το ένα τρίτο της παραγωγής όλης της επαρχίας). Η προσπάθεια παραγωγής κρασιών ποιότητας και η πολιτική αναβάθμισης που εφαρμόστηκε, έδωσαν καρπούς και η πα­ραγωγή σε κρασιά ποιότητας το 1990 ανήλθε σε 11,43 εκατ. εκατόλι- τρα, έναντι 9,33 του 1939. Η καταστροφική σοδειά του 1988, που πλήγηκε από τον περονόσπορο, προκάλεσε μεγάλα προβλήματα. Οι εξα­γωγές της Ισπανίας στρέφονται κυρίως στην κοινότητα. Η Πορτογαλία απορρόφησε περισσότερο από 1,3 εκατ. εκατολιτρα, τελευταία γιατί είχε υποστει και εκείνη τον περονόσπορο. Ακολουθεί η Μεγάλη Βρε­τανία, και η Ελβετία.

(*) Τ & Π ΜΑΙΟΣ 1991 - ΤΕΥΧΟΣ 140 - ΣΕΛΙΔΑ 113

Η ενωπούηση xuv δύο Γερμανιών σημαίνει, για την τέως Δυτ. Γερμανία, το άνοιγμα μιας νέας αγοράς 2 εκατ. εκατόλιτρα που, μέ­χρι πρόσφατα, ανήκε στις ανατολικές χώρες. Η κατ' άτομο κατανάλω­ση των Ανατολικογερμανών δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη λίγο πε­ρισσότερο από 12 λίτρα (Δυτ. Γερμανία 25,9 λίτρα). Οι αμπελώνες τους που μόλις ξεπερνούν τα 700 εκτάρια, δεν παράγουν περισσότερο από 500.000 HL (Δυτ. Γερμανία παραγωγή 13.225.232 HL αμπελοπαρα- γωγός επιφάνεια 100.000 εκτάρια). Οι Δυτικογερμανοί παραγωγοί έχουν ανάγκη από αυτήν την καινούρια αγορά, γιατί η γερμανία εί­ναι η μεγαλύτερη εισαγωγική αγορά της κοινότητας. Η Ιταλία και η Γαλλία είναι δυο μεγάλες προμηθεύτριες χώρες της Γερμανίας στα κρασιά που ελέγχουν το 75-̂ - 30% περίπου των συνολικών εισαγωγών της χώρας. Τα Ελληνικά κρασιά βελτίωσαν την θέση τους μετά την ένταξη της χώρας (1981) στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

Το muller - thurgau είναι η πιο διαδεδομένη ποικιλία στη Δυτ. Γερμανία, αλλά τα τελευταία χρόνια η riesling κερδίζει έδαφος.

Η συνολική αμπελοιρυτευμένη έκταση σε χώρες ΕΟΚ μόνο με o l v o - Γτουήσυμα σταφύλυα εΰναυ 27.000.000 στρ. και εύναυ εγκατεστημένες2.100.000 περύπου αμπελουργικές επιχειρήσεις. Λειτουργούν 2.500 συνεταιριστικά οινοποιεία ενώ ένας ιδιαίτερος ρόλος ανήκει, στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Οι αμπελουργικές εκτάσεις δεν είναι στα­θερές για όλα τα χρόνια γιατί αρκετές χιλιάδες στρέματα ζεριζό- νονται ή αλλάζουν ποικιλία. Η ΕΟΚ προσφέρει το 33% της παγκόσμιας παραγωγής κρασιού. Η Κοινότητα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγικός και εισαγωγικός φορέας στον κόσμο. Το εμπορικό ισοζύγιο κρασιού της ΕΟΚ είναι πλεονασματικό.

Η Ιταλία είναι η πρώτη εζαγωγική χώρα της κοινότητας σε κρα­σιά, αντιπροσωπεύει το 52";, ακολουθεί η Γαλλία με 39%, η Γερμανία με ένα ποσοστό 7% περίπου και ακολουθούν οι άλλες χώρες σε πολύ μικρές ποσότητες. Το 33% των εξαγωγών της ΕΟΚ (κρασί) εξάγεται σε χώρες εκτός κοινότητας, το μεγαλύτερο μέρος απορροφάται από ανε­πτυγμένες χώρες ·Ξλ3·ΐ7ία, Η.Τ.λ, ΚαναΞα, Ιαπωνία, Ζουηοία κ.ά; και ι.,ΐινρές ποσότητες απορρτρουνται από χώρες τρίτου .■ :σμου η της Λνα- τολικής Ευρώπης.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 5ΑΝΤΙΜΕΤΩπίΕΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

Η παραγωγή κρασι,ού ανάγεται στην αρχατότητα kol έμευνε YLa ατώνες εμπειρική και βασισμένη σε παραδοσιακές και πρακτικές με­θόδους. Η κατάσταση αυτή, δημιουργεί προβλήματα στην οργάνωση, που δεν είναι σε θέση να προγραμματίσει μακροχρόνια εμπορική πο­λιτική, και μακροπρόθεσμες σχέσεις με τους συνεργαζόμενους εμπό­ρους στο εξωτερικό γιατί:

- Ορισμένα οινοποιεία δεν έχουν εκσυγχρονίσει ακόμα όλες τις εγκαταστάσεις τους και τα υφιστάμενα παλαιό μηχανήματα δημι­ουργούν προβλήματα σχετικά με την ποιότητα του κρασιού που παράγεται και τις δυνατότητες καλής συντηρήσεως τους.

- Τα οινοποιεία που έχουν εκσυγχρονίσει τις εγκαταστάσεις τους με νέα μηχανήματα, έχουν το πρόβλημα του αυξημένου κόστους παραγωγής που δημιουργεί η ανάγκη εξωφλησεως των δανείων και αποσβέσεως νέου εξοπλισμού και συχνά έχουν δυσκολίες στην αντιμετώπιση των χαμηλότερων τιμών κρασιού που προσφέρει ο ανταγωνισμός, ο οποίος δεν έχει συνήθως αυτό το πρόσθετο κό­στος.

- Ορισμένα οινοποιεία έχουν προβλήματα με το εμφιαλωτήριό τους. Το πρόσφατο παρελθόν χαρακτηρίζεται από σημαντική τεχ­νική πρόοδο η οποία οφείλεται στην οινολογική ερευνά που επέτρεψε την ακριβή γν·.,ση των μικροβιολογικών ,.αι φυσικοχη­μικών φαινομένων που οιεπουν την παραγωγή και συντήρηση των οίνων. Η οινολογική πρόοδος οφείλεται σε τρεις παράγο­ντες: (**)

5.1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ - ΟΙΝΟΛΟΓΙΑ

( *) Τ & Π ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1988 - ΤΕΥΧΟΣ 112 - ΣΕΛΙΔΑ 132(*·») Τ & π ΜΑΡΤΙΟΣ 1986 - ΤΕΥΧΟΣ 87 - ΣΕΛΙΔΑ 34

α) Την όλο KOL μεγαλύτερη γνώση των βασικών φαινομένων που διέ- πουν την οινοποίηση.

β) Την πρόοδο της βιομηχανικής τεχνολογίας διαθέτει στα οινο­ποιεία όλο και πιο τελειοποιημένο εξοπλισμό, προσφέροντας έτσι νέες δυνατότητες.

γ) Την έρευνα για την απλοποίηση των διαδικασιών που βελτιώνουν την παραγωγικότητα.

Τα σημερινά οινοποιεία έχουν βελτιώσει σημαντικά και τις εγ­καταστάσεις τους και τον μηχανολογικό τους εξοπλισμό. Παρ' όλ' αυτά όμως η κατάσταση απέχει πολύ απο το χαρακτηρισθεί ιδανική.

Οι εγκαταστάσεις κυρίως αυτές που γίνονται εκτός πόλεως, έχουν άνεση και είναι λειτουργικές, ενώ αυτές που βρίσκονται εν­τός πόλεως, χωρίς αυτό να θεωρηθεί κανόνας, έχουν μικρά έως μεγά­λα προβλήματα. Πολλές οινοποιείες διαθέτουν σύγχρονα παραγωγικά μέσα με πλήρη εμφιαλωτήρια μεγάλων δυνατοτήτων, είναι όμως αλή­θεια, ότι σε πολλές περιπτώσεις οι σύγχρονες αυτές εγκαταστάσεις με τους αυτοματισμούς ̂;ιι τις μεγάλες δυνατότητες παραγωγής συχνά υποαπασχολούνται. Δυστυ.,ϋς δεν υπάρχει αξιόλογη ελ.λ.Ίνική βιομηχα­νία παραγωγής μηχανημάτων οινοπο·.ει _:ς , που θα επετρεπε στον οινο- ποιό να το αγοράσει φθηνότερα.

Η ανάγκη για ορθολογική αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού επι­τρέπει το προϊόν να παραχθεί γρηγορότερα, φθηνά και κάτω από πολύ καλές συνθήκες υγιεινής.

-53-

5.1.1. ΧΩΡΙΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΔΕΝ ΠΡΟΑΓΕΤΑΙ Η ΟΙΝΟΛΟΓΙΑ.

Η οινολογία η επιστήμη που ασχολείται με τα προβλήματα του οίνου, διαιρείται στην θευριτική και εφαρμοσμένη οινολογία. Τα προβλήματα της οινολογίας ανάγονται στην χημεία και την μικροβιο­λογία. Η θεωρητική οινολογία, έχει ως αντικείμενο την επιστημονι­κή διερεύνηση όλων των φαινομένων και των θεμάτων που εμπλέκονται στο σύστημα: πρώτη ύλη οίνου-οίνος. Η εφαρμοσμένη οινολογία κα­λείται να επιλύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η οινολογική τεχνολογία κατά τον καλύτερο, οικονομικότερο και παραγωγικότερο τρόπο. Χρειάζεται, η εφαρμοσμένη οινολογία του επιστήμονα οινολό- γου, ο οποίος μπορεί να εφαρμόζει σωστά να προσαρμόζει και να συνταιριάζει οπού είναι ανάγκη τα επιστημονικά δεδομένα για να βγεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Η οινολογία αποτελεί κλάδο της γεωργικής τεχνολογίας, δεδομέ­νου ότι το σταφύλι είναι προϊόν γεωργικής φυτικής παραγωγής. Για να προαχθούν όμως τόσο η θεωρητική όσο και η εφαρμοσμένη οινολο­γία, απαιτείται συστηματι.η και μεθοδική επιστημονική εργασία δεν είναι τίποτε άλλο απο τη-.· εη ιστημο ; ι .■ η ερευνά, είναι η συστηματι­κή εργασία με βάση τα δεδομένα της ε.τ.στημης -.a·, εχει σκοπο την αύξηση των γνώσεων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ανθρωπίνων αναγκών. 0 οίνος, αντικείμενο πανάρχαιας τεχνοΛογικης εμπειρίας

άρχι,σε να λείχουργεΰ από το 1952 που εγκατασχάθη στη σημερυνή του έδρα στη Λυκόβρυση.

Το ινστιτούτο οίνου παρουσίασε μυα αζτοπρόσεκτη δραστηρυότητα σε θέματα που αφορούν το διεθνές οινεμπόριο, όπως είναι:## Η ενοποίηση των μεθόδων ανάλυσης και ελέγχου των οίνων.## 0 καθορισμός ορίων περιεκτικότητας των οίνων σε φυσικά συστα­

τικά.## Η εφαρμογή οινολογικών κανόνων για τον έλεγχο των οίνων.## Η σύνταξη του διεθνούς κώδικα των οινολογικών επεξεργασιών.## Η διερεύνηση σύγχρονων τεχνολογικών θεμάτων.

Οι τεχνολογικές έρευνες εδειξαν ότι ομεσογειακός μας αμπελώ­νας με την κατάλληλη τεχνολογία, μπορεί να δώσει προϊόντα ικανο­ποιητικής ποιότητας, διαψεύδοντας σε πολλά τις κρατούσες απόψεις για τον ελληνικό αμπελώνα.

-65-

[.Αναβάθμιση γνωσεων]

Η αναβάθμιση της ποιοτητας των ελληνικών οίνων δεν ει .·αι δυ­νατόν να γίνει χωρίς αναβάθμιση των οινολογικών γνωσεων. Μοναδι­κοί φορείς αυτών των γνώσεων, οι οινολόγοι (■*) , θα πρέπει να δια­θέτουν ένα γερό υπόβαθρο γνωσεων από μια σειρά θεωρητικών και ερ­γαστηριακών μαθημάτων, όπως η ανόργανη και αναλυτική χημεία, ορ­γανική και φυσι;̂ ή χημεία, βιοχημεία, αμπελουργία, και μικροβιολο­γία. 0 οινολόγος έχει μειαξύ άλλων το καθήκον << να οίναλαμβάνε^ την πλήρη υπευθυνότητα της επεξεργασίας του γλεύκους, του οίνου

(*) Τ @ Π Ιούνιος 1938 τεύχος 11ΰ Εελ

KQL των προϊόντων του σταφυλιού, καυ να εζασφαλύζευ την καλή συν- τήρηση του, να προβαίνει στις φυσικές, χημικές μικροβιολογικές και οργανοληπτικές αναλύσεις των πιο πάνω προϊόντων και να ερμη­νεύει τα αποτελέσματα >>. Πως θα είναι δυνατόν ο οινολόγος να αν- ταποκριθεϊ στον επιστημονικό, ερευνητικό και τεχνολογικό του ρό­λο, να εξηγεί και να λύνει όχι μόνο σοβαρά επιστημονικά προβλήμα­τα αλλά και καθημερινά αυτά που προκύπτουν κατά την άσκηση του επαγγέλματος, αν δεν γνωρίζει καλά και σε βάθος τη θεωρία και το φαινόμενο, ως σύνολο των επιμέρους στοιχειωδών φαινομένων, που το αποτελούν. Οι γνώσεις αυτές προσφέρονται μόνο από το πανεπιστήμιο σε τόση έκταση και βάθος, ώστε να καθιστούν το σπουδαστή ικανό να αφομοιώσει και να εδραιώσει τα οινολογικά μαθήματα. Διότι όσο σω­στά, συστηματικά και λεπτομερειακά και αν διδαχθούν τα οινολογικά μαθήματα, δεν μπορούν να αφομοιωθούν και να χρησιμοποιηθούν δημι­ουργικά, παρά μόνο αν στηρίζονται στη βαθειά γνώση και πρακτική των βασικών μαθημάτων. Με σκοπό την αναβάθμιση των οινολογικών σπουδών στη χώρα μας το πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης εισήγαγε στο νέο του πρόγραμμα σπουδών όλα τα οινολογικά μαθήματα που προβλέ- πονται από το πρόγραμμα του Διεθνούς Γραφείου οίνου και Αμπέλου.

Ας δούμε τώρα σύμφωνα με τους οινολόγους-χημικούς τι βήματα θα πρεπει να γίνουν για την πρόκληση τουα) βελτίωση της πρωτογενούς παραγωγής, με αναμπελωση με τις συ- νιστώμενες ποικιλίες στα πλαίσια των κοινοτικών και εθνικών επι­δοτήσεων .β) Δημιουργία και κατοχύρωση αμπελουργικού κτηματολογίου.Υ) Αμεσο και καλύτερο εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων στην οινο­ποίηση και την εμφιάλωση. (*)

-66-

(*) Τ 0 Π Ιούνιος 1983 τεύχος 1ΐο Εελίδα ό3

δ) Ετελέχωση των οι,νοποιητικών οργανώσεων με πλέον εζενδεκευμένο προσωπικό, και αντίστοιχη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, ε) Αποφυγή κατά το δυνατόν, εμπορίας κρασιών χαμηλής ποιότητας, που υποβαθμίζουν την όλη καλή εικόνα του ελληνικού κρασιού, στ) Καλύτερη και μεγαλύτερη θέση στην κοινοτική και διεθνή αγορά και για εδραίωση της φήμης, ότι η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να πα­ράγει κρασιά ανώτερης ποιότητας.

5.2 ΠΟΙΟΤΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ

-67-

. Η ποιότητα κάθε οίνου είναι συνάρτηση των ποσοτικών ποιοτι­κών, και των οργανοληπτικών του χαρακτηριστικών. Για τον έλεγχο της ποιότητας των οίνων είναι απαραίτητη η σχεδίαση και εφαρμογή ενός συνολικού προγράμματος ποιοτικού ελέγχου με σκοπό να φτάσει στην αγορά ένα κρασί με σταθερές και επιθυμητές προδιαγραφές ποιότητας.0 σκοπός αυτός ολοκληρώνεται όταν ο καταναλωτής δοκιμά­σει το κρασί μείνει ικανοποιημένος από τα οργανοληπτικά του χαρα­κτηριστικά και εξακολουθεί να το προτιμά. Για να κυκλοφορήσει όμως ένα κρασί στην αγορα και να εξασφαλίσει η επιτυχία του. θα πρέπει οι οινοποιείες να επιδιώκουν την παρασκευή κρασιών που κα­λύπτουν τις υποχρεωτικές εθνικές και κοινοτικές προδιαγραφές. Ευγχρόνως θα πρέπει να καλύπτουν και τις εσωτερικές ποιοτικές προδιαγραφές τις οποίες οι οινοποιείες θεσπίζουν με δική τους πρωτοβουλία και οι οποίες βέβαια δεν είναι υποχρεωτικές. Η θέσπι­ση εσωτερικών προδιαγραφών γίνεται από τις επιχειρήσεις για να εδραιώσουν τα κρασιά τους στην αγορα και να αυξήσουν τις πωλήσεις τους. Τα μεγάλα οινοποιεία που σέβονται το κύρος τους καιεπιδιώ- κουν τον επιτυχημένο ανταγωγνισμό, θεσπίζουν εσωτερικές προδια­γραφές που είναι αυστηρότερες από τις εθνικές και τις κοινοτικές. 0 ανταγωνισμός σήμερα είναι πολύ μεγάλος, τόσο στη ποσότητα όσο και στη ποιότητα των παραγωμένων προϊόντων, και κερδισμένος βγαι-

VEL αυτός που συνδυάζευ την υψηλότερη ποι,ότητα των κραστών στη χαμηλότερη τιμή. 0 ποιοτικός έλεγχος διακρινεται {*) σε: α) Ελεγχο σταφυλιών, εδώ συμπεριλαμβάνεται το έδαφος και το αμ­

πέλι .β) Ελεγχο επεξεργασίας του σταφυλοχυμού, περίοδο τρυγητού - ζύ­

μωσης .γ) Ελεγχο και εξέταση του οίνου ετοίμου για εμφιάλωση.

0 έλεγχος ξεκινά από το αμπέλι από την καρδιά του κρασιού γιατί λαμβάνεται υπόψη πάντα το αξίωμα, ότι το κρασί αρίστης ποιότητας δεν είναι δυνατόν να παραχθεί από σταφύλια χαμηλής ποιότητας. Κατά τη διάρκεια της ενεργού ζωής η κανονική ανάπτυξη της αμπέλου αποτελεί την συνισταμένη της ενέργειας και αλληλοεπι- δράσεως πολλών παραγόντων, (οικολογικοί, βιολογικοί, καλλιεργητι­κοί) που προσδιορίζουν την αμπελουργική παραγωγή.

Το επόμενο στάδιο ποιοτικού ελέγχου είναι η συστηματική παρα­κολούθηση της πορείας ωρίμανσης των σταφυλιών. Ετο στάδιο αυτό γίνεται τακτική δειγματοληψία με σκοπό να παρακολουθείται στενά η πορεία ωρίμανσης, από την πρώτη περίοδο ακόμα, μέχρι να καθορι­στεί α χρόνος του τρυγητού. 0 τρυγητός πρέπει να γίνεται χωριστά για την κάθε ποικιλία και όταν αυτ., βρίσκεται σε πλήρη βιομηχανι­κή ωριμότητα. Για την ενερξη του τρυγητού το εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου λαμβάνει υπόψη και τα παρακάτω:

Την χρονική διάρκεια που απαιτεί ο τρυγητός.Τον φυτικό κύκλο.Το χρονικό διάστημα εξέλιξης της σύστασης της σταφύλης κατά το διάστημα ωρίμανσης.Τον τρόπο και όσο το δυνατόν ταχύτερο χρόνο μεταφοράς των σταφυλιών μέχρι το οινοποιείο.

-68-

Τ & Π Νοέμβριος 1991 - Σελίδα 131.

Στο στάδιο συγκομιδής αρχίζει λεπτομερής έλεγχος, με αντιπρο­σωπευτικά δείγματα από κάθε φορτίο κρατώντας ένα αξιόλογο αρχείο με αναλύσεις κάθε περιοχής ξεχωριστά τις οποίες συγκρίνει με τις αναλύσεις εκείνες που έκανε η εταιρία πριν την κοπή. Τα φορτία οδηγούνται στα θλυπτήρια, όπου ο σχηματιζόμενος σταφυλοχυμός, ξε­χωριστά κάθε ποικιλίας οδηγείται στις δεξαμενές ζυμώσεως. Από αυ­τό το στάδιο και μέχρι το γλεύκος να ζυμώσει γίνονται μια σειρά από παρατηρήσεις, επεμβάσεις και αναλύσεις ώστε να πάρουμε το κα­λύτερο δυνατό κρασί. Ετο στάδιο που γίνεται η ψύξη των κρασιών, γίνονται υποχρεωτικά διάφορες αναλύσεις και έλεγχοι και κυρίως, το τεστ σταθερότητας για να δούμε αν το κρασί έχει σταθεροποιη­θεί. Επίσης γίνονται μετρήσεις ζαχαρων, ένταση χρώματος, τεστ που πιστοποιούν κάποιο θόλωμα ή ίζημα ενός κρασιού κ.ά.

Τελευταία εργασία πρι./ την εμφιάλωση του κρασιού, είναι η γευστική δοκιμή, εργασία ουσιώδης και αποφασιστική.

Κατά την εμφιάλωση γίνεται μικροβιολογική παρακολούθηση του νερού των πληντηρίων, στις κενές φιάλες, και στον φελλό. Το κρασί που θα εμφιαλωθεί θα ακολουθήσει μια πορεία από την δεξαμενή μέ­χρι την φιάλη που θα γίνει η πλήρωση. Ε' όλο αυτό το διάστημα πα­ρακολουθεί τσι Λεπτομερώς για τυχόν ιιπώλειες διαφόρων χαρακτηρι­στικών. Ετο γεμιστικό γίνεται παρακολούθηση του μικροβιακού φορ­τίου στην περίπτωση που υπάρχει εστία μόλυνσης, εντοπίζεται και απολυμαίνεται. Μετά την εμφιάλωση του κρασιού γίνεται μια τελευ­ταία γευστική δοκιμή να διαπιστωθεί ότι τίποτα δεν άλλαξε στο κρασί κατά την μεταφορά του από την δεξαμενή μέχρι που η γεμάτη φιάλη θα περάσει από το ταπωτικό μηχάνημα, και το κρασί θα φτάσει στον καταναλωτή.

Το Ελληνικό κρασί μπορεί να γίνει εθνικό εζαγυγικό προϊόν, με την προϋπόθεση όμως ότι θα εφαρμοσθεί σε συνεργασία με τον παρα­γωγικό κλάδο η αναγκαία στρατηγική κατά αγορά και βέβαια ότι θα υπάρχει πάντα η σωστή ποιότητα, η καλή εμφάνιση τσυ προϊόντος, και η σωστή διαδικασία στην τεχνική της προώθησης. Για να μπορέ­σουμε να ανταγωνιστούμε την Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, κ.ά. χώρες, πρέπει να υπάρχει συντονισμός προσπαθειών στις εξαγωγές ώστε το κρασί μας να εξάγεται και να γίνεται ανταγωνιστικό στον έξω κό­σμο. θα πρέπει να σταματήσει ο ενδοσυνεταιριστικός ανταγωνισμός και οι συνεταιρισμοί μαζί με των Ελληνικών βιομηχανιών οίνων και ποτών, και του ΟΠΕ, και με συμπαράσταση, βοήθεια και καθοδήγηση των Υπουργείων Γεωργίας και Εμπορίου, θα πρέπει να υπάρξει συνερ­γασία στην όλη εξαγωγική προσπάθεια. Ενα άλλο σημείο που πρέπει να προσέξουμε και βοηθά ώστε τα κρασιά μας να γίνονται μη ανταγω­νιστικά είναι οι "επιδοτήσεις". Οι επιδοτήσεις δίνονται για να γίνουν έργα υποδομής, τα οποία δεν γίνονται. Ενώ ένα μέρος των χρημάτων αυτών θα έπρεπε να έχουν ^ατεuθuvθε. από τους οργανι­σμούς, τους συνεταιρισμούς, η άλλους -φορείς, στην εκπαίδευση, και την δημιουργεία στελεχών, γίνεται το εξής.-Ο αποδέκτης της επιδό­τησης, σε μεγάλη έκταση, θεωρούσε την επιδότηση στοιχείο περιορι­σμού κόστους και έριχνε την τιμή για νσ πουλήσει, με αποτέλεσμα να υποβαθμιστεί η ποιότητα και να ανταγωνιζόμαστε πλέον στα χαμη­λότερα κομμάτια της αγοράς. Φθάνουμε στο συμπέρασμα ότι οι επιδο­τήσεις πρέπει να αφαιρεθούν και να πουλήσουμε στις χώρες εκείνες που ξέρουν να πίνουν και να πίνουν πολύ.

Για να έχουμε υψηλά ποσοστά εξαγωγών και για να μην φβασουμε στο χείλος του γκρεμού θα πρέπει να γίνει μια αλλαγή νοοτροπίας, ώστε τα Ελληνικ

5.3 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΩΝ

Δίάφοροι. τρόποι με τους οποΟους eCvoi γωγών των Ελληνικών κρασιών.

-71-δυνατή η προώθηση εζα-

1) Να μελετηθούν οι έρευνες για το είδος των κρασιών που θέλουν οι Ευρωπαίοι της ΕΟΚ και ειδικότερα οι Γάλλοι και οι Ιταλοί, οι οποίοι πίνουν περισσότερο από άλλους.

2) Να μελετηθούν οι γεύσεις που αυτοί οι λαοί επιζητούν, από ει­δικούς δοκιμαστές.

3) Να επιλεγούν 4 - 5 κρασιά προέλευσης, σύμφωνα με τα γούστα των ζένων και 3 - 4 επιτραπέζια κρασιά, για τα οποία θα ανα- ληφθεί η προσπάθεια να προωθηθούν.

4) Να επιλεγούν τα κρασιά, με κριτήριο όχι μόνο την ποιότητα, αλλά και τις διαθέσιμες ποσότητες και τις δυνατότητες ανάπτυ­ξης αυτής της παραγωγής.

5) Να βρεθούν μακετίστες να επιμεληθούν και να μας ζαναφτιάξουν τις ετικέτες σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα και να τυπωθούν σωστά.

6) Να βρεθούν οι σωστοί διανομείς - εισαγωγείς.7) Να προσληφθούν σύμβουλοι εξαγωγών, που να ξέρουν να πουλάνε.3) Να διαφημιστούν τα Ελληνικά κρασιά.9) Τα Ελληνικά κρασιά να διαθέτουν εικόνα,στις ξένες αγορές.

Εΐ-γά σιγά έχει αρχίσει, η βελτίωση των εγκαταστάσεων καυ στον Μηχανολογικό εξοπλισμό των οινοποιείων, αλλά όμως η κατάσταση δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ιδανική, αφού ακόμα υπάρχουν τα παλαιό μηχανήματα που δημιουργούν προβλήματα. Η κακή τεχνολογία και η έλλειψη αναλογικών γνώσεων φέρνουν εμπόδια ώστε να μην υπάρχει αναβάθμιση της ποιότητας των Ελληνικών οίνων.

Για να κυκλοφορήσει ένα κρασί στην αγορά και να εξασφαλιστεί η επιτυχία του θα πρέπει οι οινοποιείες να επιδιώκουν την παρα­σκευή κρασιών που καλύπτουν τις κοινοτικές και εθνικές προδιαγρα­φές .

0 ανταγωνισμός σήμερα είναι πολύ μεγάλος τόσο στη ποσότητα όσο και στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων, και κερδισμένος βγαίνει αυτός που συνδιάζει υψηλότερη ποιότητα στην χαμηλότερη τιμή. Για να μπορέσουμε να ανταγωνιστούμε τις άλλες χώρες (Γαλ­λία, Ιταλία) θα πρέπει να σταματήσει ο ενδοσυνεταιριατικός αντα­γωνισμός και σε συνεργασία όλοι οι αρμόδιοι φορείς με μια σωστή στρατηγική να ξεκινήσουν την όλη εξαγωγική προσπάθεια.

Κ Ε Φ Α 7 \ Α Ι ο 6

Ε Υ Μ Ε ΕT I E

^ΑΕΜΑΤΙΚΕΕ -Ξ ΑΕΩ ΕΙΕΕΕ

Τ Α . £ > Α Τ Η Ε Η Ε Ε Ι Ε Τ'3 Ε ^ ^ ^ Ά Ο Ε Ε Ι Ε τ ώ μ

Ε Α Α Η Μ Ι Κ Ω Ν K E A E I E 2 - J

-74-Χωρύς οργανωμένο MARKETING δεν φαίνεται, να υπάρχει συγκεκρι­

μένος λόγος για τον ζένο καταναλωτή να προτιμήσει Ελληνικό κρασί αντί άλλου. Ετσι, η κατανάλωση βασίζεται στους Ελληνές μετανάστες που αγοράζουν Ελληνικό κρασί και το πωλούν μέσα στα Ελληνικά εστιατόρια.

Τα Ελληνικά κρασιά δεν φαίνεται να διαθέτουν συγκεκριμένη "εικόνα" στις ζένες αγορές. Το μειονέκτημα αυτό τονίζεται και από το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των εξαγωγών πραγματοποιείται σε μορ­φή "χύμα".

Η βασική κατεύθυνση προς την οποία η εζαγωγική πολιτική θα πρέπει να κινηθεί είναι η οργάνωση της διαδικασίας και λειτουρ­γίας προώθησης σε επιλεγμένες αγορές και με βάση τα ειδικά χαρα­κτηριστικά των αγορών αυτών μεμονομένα. Ακόμα η πολιτική θα πρέ­πει να επιδιώξει να διαφοροποιήσει στα μάτια των ξένων καταναλω­τών το Ελληνικό κρασί από ια πολλά κρασιά ανάλογης ποιότηταςπου κυκλοφορούν στις ξένες αγορές. Κ ανάπτυξη, με την ενεργό συμπαρά­σταση των αρμοδίων κρατικών φορέων, συλλογικών πρωτοβουλιών στο χώρο της διαφήμισης - προβολής, θεωρείται ότι θα βοηθήσει σημαν-

.1

Η στασιμότητα και η έλλειψη δυναμυκής των Ελληνικών εξαγωγών προς την κοινοτική αγορά, προς την οποία ίτατευθύνεται πλέον ένα μεγάλο ποσοστό εξαγωγών κρασιών της Ελλάδας, αποτελεί μια σοβαρή προειδοποίηση και ένα σήμα συναγερμού για τις μελλοντικές εξελί-

Η συμπεριφορά αυτή των Ελληνικών εξαγωγών, η οποία αντανακλά ασφαλώς αδυναμίες πρόσβασης στις κοινοτικές εθνικές αγορές, και οι οποίες θα πρέπει να αναζητηθούν τόσο στην έλλειψη επαρκούς γκάμας κρασιών ονομασίας προέλευσης, όσο και στη μη σταθερότητα της ποιότητας των προσφερόμενων κρασιών, καθώς δε και στην ανε­παρκή εμπορική εκστρατεία για μια διείσδυση και καθιέρωση των Ελ­ληνικών κρασιών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ι

μύες και. ol ανεπάρκειες είναι περισσότερο έντονες όταν λάβει κα­νείς υπόψη πως η εισαγωγική αγορά της κοινότητας είναι η μεγαλύ­τερη του κόσμου.

Αναλύοντας τις εζαγυγικές συμπεριφορές των ελληνικών κρασιών προς τις χώρες μέλη, παρατηρούμε πως:

Η Γερμανική αγορά αναδεικνύεται ως η πιο ενδιαφέρουσα αγορά για τις ελληνικές εξαγωγές προς Ε.Ο.Κ., και γι' αυτό θα πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτερα, δίχως φυσικά να αποδυναμώσει το ελληνικό εζαγωγικό ενδιαφέρον προς άλλες χώρες μέλη.

Η Γαλλική αγορά μπορεί να απορροφήσει περισσότερα ελληνικά κρασιά. Η αδυναμία περαιτέρω διείσδυσης σ' αυτήν την εξαιρετική ανταγωνιστική αγορά οφείλεται σε ελληνικούς και σε αντικειμενι­κούς παράγοντες.

Γτο Βέλγιο-Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Δανία, Ιρλανδία, η παρου­σία των ελληνικών κρασιών είναι μάλλον συμβολική δεν μπορεί να δικαιολογηθεί απο αντικειμενικές δυσκολίες πρόβασης, αλλά μάλλον θα πρέπει να οφείλεται σε ανεπάρκεια της ελληνικής πλευράς.

Στην Ιταλική αγορά η εξαγωγές κρασιού έχουν ανέβει τα τελευ­ταία χρόνια, με τη μορφή χύμα και α; ελπίσουμε ότι 0α ανέβουν και στα ακριβά κρασια.

Διαπιστώνεται πως οι ελληνικές εξαγωγές α) είναι εξαιρετικά αδύνατες μέσα στην τεράστια κοινοτ.κή αγορά, β) πως αυτή η αδύ­νατη συμμετοχή οφείλεται όχι τόσο στις αντικειμενικές δυσκολίες που υπάρχουν (απαιτήσεις για ποιότητα, ποικιλίες κ.α.) αλλά πε­ρισσότερο στις ανεπαρκείς υποδομές του ελληνικού εμπορικού δικτύ­ου σε συνάρτηση με την ελλειπή εμπορική τακτική για μια μεθοδευ­μένη σε μόνιμη βάση διείσδυση στις κοινοτικές αγορές.

Η ελληνική στάση θα πρέπει να ανανεωρηθεί περνώντας από την απλή προσπάθεια στην επιθετική τακτική. Ομως αυτό προϋποθέτει μια σειρά ριζικές μεταβολές όπως: Α) Ποικιλιακή αναδιάρθρωση, Β) προσαρμογή των μεθόδων καλλιέργειας προς τις σύγχρονες μορφές.

-75-

Γ) Βελτίωση της οργάνωσης. Δ) Το κύκλωμα της δι,ακΟνησης θα πρέ­πει να αναδιοργανωθεί. Ε) Δυναμική και καλά οργανωμένη παρουσία του ελληνικού εξωτερικού δικτύου εμπορικής προσφοράς σε συνδιασμό με μια μόνιμη εμπορική διαφήμιση. Ζ) Πρόοδο στην τεχνολογία Η) Μεγαλύτερη γνώση των βασικών φαινομένων που διέπουν την οινοποι-

-76-

1-77-

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Κεψ. 1 ΕισαγωγήΚεφ. 2 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ2.1 Διόρθωση και δυναμικότητα του κλάδου2.2 Ποικιλία-είδη κρασιών2.3 Παραγωγή κρασιού2.4 Κατανάλωση2. 5 Προβολή του κρασιού2.6 ΠερίληψηΚεφ. 3. ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΑΣΙΩΝ-ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ3.1 Εξαγωγές και προβλήματα3.1.1 Η διακίνηση των κρασιών3.1.2 Σήτηση από το εξωτερικό των ελληνικών ·<;3.2 Τα χαρακτηριστικά ζήτησης ελληνικών Kf

και η θέση της Ελλάδας στην Ε.Ο.Κ. από ]3.3 Εξαγωγές κρασιού σε χώρες της Ε.Ο.Κ.3.4 ΠερίληψηΚεφ. 4 ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΣΤΗΝ Σο:;4 . 1 Οι αμπελουργικές εκμεταλευσε;̂ ς4 . 2 Παραγωγή κρασιού4.3 Εξαγωγές κρασιού της ΕΟΚ

ρασι,ωνpaoLuv στην Ευρώπη

4.4.14.4 . ώ 4.4.3 4.4.4.4.5

Ισπανία Γ ερμανία ΠερίληψηΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Τεχνολογία-οινολογίαΧωρίς αναβάθμιση γνώσεων και τεχνολογία δεν προάγεται

OLνολογΟα5.2 Ποίοτι,κός έλεγχος5.3 Ανταγωνιστικότητα, Ευντονισμός πρασπαθειύν5.4 ΠερίληψηΚεψ. 6 ΕΥΜΠΕΡΑΠΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΡΑΣΙΩΝ

-78-

-79-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙΤεύχος 81

ΠΟΤΑΙούλιος Αύγουστος 1935

Τεύχος; 82 Σεπτέμβριος 1985» 83 Οκτώβριος 1985

84 Νοέμβριος 1985» 35 Δεκέμβριος 1985

85 Ιανουάριος Φεβρουάριος 1986» 87 Μάρτιος 1986» 88 Απρίλιος 1985» 89 Ιούνιος 1986

90 Ιούλιος Αύγουστος 1986» 91 Σεπτέμβριος 1986» 92 Οκτώβριος 1986» 94 Δεκέμβριος 1986» 95 Ιανουάριος Φεβρουάριος 1987» 97 Απρίλιος 1987— 99 Ιούνιος 1987» 100 Ιούλιος Αύγουστος 1987» 102 Οκτώβριος 198 7» 103 Νοέμβριος 1937» 104 Δεκέμβριος 1987» 112 Σεπτέμβριος 1988» 115 Δεκέμβριος 1988» 103 Απρίλιος 1938» 109 Μαίος 1988» 110 Ιούνιος 1988» 111 Ιούλιος Αύγουστος 1983» 105 Ιανουάρι ος 1938

Τεύχος 113 Οκτώβριος 1988» 132 Ιούλιος Αύγουστος 1990» 136 Δεκέμβριος 1990» 130 Μάιος 1990» 131 Ιούνιος 1990» 134 Οκτώβριος 1990» 133 Σεπτέμβριος 1990» 140 Μάιος 1991» 141 Ιούνιος 1991» 137 Ιανουάριος 1991» 138 Φεβρουάριος 1991» 143 Οκτώβριος 1991» 145 Νοέμβριος 1991Τουρισμός και οικονομία Ιούλιος 1991Αγορά και τρόφιμα Σεπτεμ.-Οκτώβριος 1991

Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου 1991Κυριακάτι κη Ελευθεροτυπία 25 Αυγοϋστ. 1991

ΒΙΒΛΙΑ - Ο.Π.Ε.Η Ελλάδα των κρασιών Εκδοση A Αθήνα ϊ'.-“37

-Γ. Γιωγ'/αρας-Γκουρμούσης Πρακτικός οδηγός του εζαγωγέα Εκδοση Β 1991

-I. ΙΩΛΜΝ0Υ-ΚΑ2ΑΚ0ΥΗ Ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής οινοβιομηχανιας Αθήνα 19S3

-ΑΡΓΥΡΗ ΤΣΑΚΙΡΗ OlνολογΰαΕκδοση A Αθήνα Χ988

-Ο.Π.Ε.Κρασχά έρευνα γυα τυς ελληνυκές εξαγωγές στην ΕΟΚ Εκδοση A Αθήνα 1985