Оңтүстік Қазақстан облысТүлкібас ауданы

Рысқұл аулыТұрар атындағы жалпы орта мектебі

Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасарыСерғазиева Гүлдана Назильевна

Қысқа мерзімдік жоспар Сабақтың тақырыбы: When is your birthday? Сабақтың мақсаты: «When is your birthday?» сұрағымен таныстыру, реттік сандарды қолдануға машықтау.Сабақтың нәтижесі: «When is your birthday?» сұрағын түсіне алады, жауап беруде реттік сандарды қолдана алады.Сабақтың әдіс-тәсілдері: «Шаттық шеңбер», «Миға шабуыл», «Нанду» ойыны, «Галерея» әдісі, «Сәйкестендір», «Сендвич»

Сыныбы:5

Уақыты Мұғалімнің іс-әрекеті Оқушының іс-ірекеті Оқыту үшін бағалау және оқытуды

бағалау

қолданылатын ресурстар

І.Кіріспе3 мин

Сәлемдесу.Good morning әнін айтқызу.Шаттық шеңберіне дөңгеленіп тұрайы Керегені құрайық Уықтар боп иіліп Шаңыраққа киіліп Киіз үйді құрайық.Міне, сіздермен біз үлкен киіз үйді құрдық. Осы киіз үй сияқты біздің мектебіміздің қабырғалары мықты болып, шаңырағы биік болсын дегіміз келеді.Жыл мезгілдері арқылы үш топқа бөлемін.Sit down, please!

Амандасады. Good morning әнін айтады. Шаттық шеңберіне тұрады

Оқушылар үш топқа бөлінеді.

Ынталандыру (жақсы, жарайсыңдар,Өте

жақсы)

Геометриялық фигураларІІ.Тұсау

кесер10 мин

Өткен сабақты пысықтау мақсатында «Нанду» ойынын ойнаймыз. Түйеқұс Нанду нені істей білетінін көрсетеді. «Can Nandu run? Jump? Swim? Fly? Smyle?» Әр сұраққа жауап беруге тиіс. Балалар жүргізуші бола алады.Жүргізуші түйеқұстың қимылдарын көрсетеді. Жаңа сабаққа көшуге отызға дейінгі сандарды айтқызамын, сандардың айтылуы мен жазылуына мән беруді сұранамын. «Happy birthday to you!» әнін білесіңдер ме? Ол әнді сендер айта аласыңдар ма? Қай кезде ол ән айтылады? Бүгінгі біздің сабағымыздың тақырыбы не деп ойлайсыңдар?

Мұғалімнің нұсқауымен «Нанду» ойынын ойнайды. Сұрақтарға жауап береді.

Отызға дейінгі сандарды қайталайды, айтылуы мен жазылуына мән береді.

Балалар сұрақтарға жауап береді, сабақтың тақырыбын табуға тырысады.

Белгі беру арқылы бағалау

Cандар

АКТ, флипчарт

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын слайдпен таныстырамын.Жыл мезгілдері мен ай аттарын слайд арқылы таныстырып өтемін

Жаңа сөздердегі орыс тілімен салыстыра ұқсастықтарын айтады.

ІІІ.Негізгі бөлім3 мин

7 мин

14 мин

3 мин

Ех.1. фонетикалық жаттығу.We have eyesWe can see.We have earsWe can hear.

We have mouthsWe can eat.We have feetWe can walk.

«When is your birthday?» сұрағына мезгіл мен ай аттарын, сонымен қатар 30-ға дейін реттік сандарды қосып айтқызу.Постерге «Галерея» әдісі бойынша топтағы оқушылардың туған күндерін сөзбен жаздыра отырып мезгілді бейнелеуді тапсырамын (дайын суреттерді пайдалануға болады). Тарсырманы орындап боған соң, постерлерін сынып қабырғасына іліп, әр топ өздерінің топ мүшелерінің туған күндерімен таныстырып өтедіӨткен сабақты бекіту: «Сәйкестендір»1-топ: жыл мезгілдері мен ай аттары2-топ:реттік сандардың жазылуы мен сандарды3-топ:өз сыныбындағы кейбір оқушылардың туған күндерін

Оқылықпен жұмыс жасайды.

Жаңа сөздер мен сандарды бірнеше рет қайталайды

Топ мүшелерінің туған күндерін постерге салады,оны қорғайды

Таратылған кеспе қағаздарды сәкестендіреді, оқушылардың жылдамдықтары мен тез ойлау қабілеттері байқалады

Белгі беру арқылы бағалау

Плакат,фломастер,маркер,жыл мезгілдердің

суреттері,қайшы, қалам, өшіргіш, сызғыш

Кеспе қағаздар

ІҮ.Қоры-тынды5мин

Үйге тапсырма: Ех.15 р 79 қазір қай мезгіл,ай, күн және өздерінің туған күндерін жазып келуРефлексия. Бүгінгі сабақта не ұнағаны,не қиын болғаны, нені жақсарту керек туралы стикерге жазып береді

Сабақта үйренгендерін стикерге жазады. Өдерінің жазған стикерлерін бағдаршам

көздеріне жабыстырады

«Бағдаршам» стикерлер

Мұғалім: Серғазиева Гүлдана

Оңтүстік Қазақстан облысТүлкібас ауданы

Рысқұл аулыТұрар атындағы жалпы орта мектебі

Мектеп директорыОмарова Халида Ергенбайқызы

Қысқа мерзімдік жоспар Сабақтың тақырыбы: MS Word мәтіндік редакторы тарауын қорытындылау Сабақтың мақсаты: Оқушылардың MS Word мәтіндік редакторы тарауын меңгеру деңгейін анықтау, мәтінмен жұмыс істеуді орындауға дайындау.Сабақтың нәтижесі: Оқушылардың тарауды меңгеру деңгейі анықталады, мәтінмен жұмыс істеу дағдаылары қалыптасады.Сабақтың әдіс-тәсілдері: «Шаттық шеңбер», «Ой қозғау» статериясы, «Бәйге» ойыны, «Жарнама», «Синквейн», «Ақпаратты сәйкестіру», «Сендвич»

Сыныбы:Уақыты Мұғалімні

ң іс-әрекеті

Оқушының іс-ірекеті

Оқыту үшін

бағалау және

оқытуды бағалау

қолданылатын ресурстар

І.Кіріспе3 мин

Психологиялық ахуал. Оқушылардың көңіл күйлерін сұрау.; «Шаттық шеңбер» оқушылар бір-бірлеріне жақсы тілектерін білдіреді.Компьютер бөлшектері арқылы үш топқа бөлемін.

Амандасады, көңіл күйлерімен бөліседі.Бір-бірлеріне тілек айту арқылы қарым-қатынасқа түседі Шаттық шеңберіне тұрады.Оқушылар үш топқа бөлінеді.

Ынталандыру

(жақсы, жарайсыңд

ар,Өте жақсы)

Компьютер бөлшектерінің

суреттері

Sit down, please!

ІІ.Тұсау кесер10 мин

Өткен сабақты пысықтау мақсатында «Ой қозғау» стратегиясын іске асырамыз.- MS Word мәтіндік прцессорды қалай қосуға болады?-Жаңа Word құжаты қалай құрылады?-Word құжатын қалай сақтауға долады?-Редакциялау дегеніміз не?-Қаріптің өлшеиін қалай өзгертеміз?-Бет нөмірлерін қалай

Сұрақтарға жауап береді.

Сабақтың тақырыбын табуға тырысады.

.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатымен танысады.

Белгі беру арқылы бағалау

АКТ, флипчарт

қоюға болады?-Колонтитулдар деген не?-Онда қандай хабарламалар болуы мүмкін?- MS Word суреті қалай қойылады?- Word құжатында сурет қалай өшіріледі? Осы сұрақтар қай тақырыптан берілген? Олай болса бүгінгі сабағымыздың тақырыбы не?Сабақтың тақырыбы мен мақсатын слайдпен таныстырамын.

ІІІ.Негізгі бөлім7 мин

14 мин

5 мин

5 мин

Оқушылардың жылдамдықтары мен тез ойлау қабілеттерін анықтау мақсатында «Бәйге» ойны ойналады .Әр топқа үш сұрақтан беріледі. Топ мүшелері жылдам ойланып бір шешімді бірлесе отырып айтады.1.Алғашқы есептеу құрылғысы.2.Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас.3.Монитор мен көздің арақашық

Сұрақтарға жауап береді.

Таратылған кеспе қағаздардағы пернелердің атқаратын қызметтерін жазады, сурет арқылы көрсетіп, постерді қорғайды.

Оқушыл

Белгі беру арқылы бағалау

Плакат,фломастер,маркер,

жыл мезгілдердің

суреттері,қайшы, қалам, өшіргіш,

сызғыш

Кеспе қағаздар

тығы қандай болу керек?1.Принтер түрлері.2.Компьютердің негізгі құралдарын ата.3.Есептер панеліндегі іске қосу батырмасын басқанда не шығады?1. Компьютер құралдары нешеге бөлінеді?2. Ең бірініші апрограмма құраған оқымысты кім?3.Ең негізгі бөлшегін ата.Ал енді алдарыңа бірнеше кеспе қағаздар

ар бес жолды өлеңді құрастырады

Берілген мақал-мәтелдердің түп-нұсқасын табады

беріледі. Онда берілген батырмалардың атқаратын қызметтерін жазып көрсету керек, оны постерге салып, клавиатура арқылы бейнелеу керек.«Синквейн» әдісі. Пернетақтаның бір батырмасын суреттеу керек:

1. Бір зат есім

2. Екі етістік

3. Үш сын есім

4. Төрт сөзден тұратын сөйлем

5. Метафора-сөз

«Ақпаратты сәйкестіру» компьютерге қатысты мақал-мәтелдің күнделікті өмірде қолданылатын нұсқаларын табу қажет.1. Жігітті компьютеріне қарап бағала2. Байт биттен

құралады3.Вирустан қорыққан интернетке шықпас4. Веб-дизайншының өз еркі, сайтты қалай жасасада.5. Білмесең анықтамадын сұра6.Коипьютердің жұмысы иесіне мәлім.7.Бір ядролы прцессор жақсы, ал екі ядролы одан да жақсы.8.Антивирусы күштіні- Вирус ала алмайды.9.Күлсең ескірген компьютерлерге күл.10.Компьютерде

екі колонка, дауысы жер жарады.

ІҮ.Қоры-тынды

ОҚО Сарыағаш ауданы Абай ауылы 114 Т.Бегманова жалпы орта мектебі.

ҚР педагог қызметкерлері біліктілігін арттыру курсының екінші (негізгі) деңгейлік тыңдаушысы Г А Бегалиева әдебиеттік оқу пәнінен

қысқа мерзімдік жоспары

1-сабақ

Сабақ өтілетін күні: Әдебиеттік оқу45 минут

2- сынып

Сабақ тақырыбы: Бесік жыры. Тұсау кесу жыры.Жалпы мақсат: Халық ауыз әдебиеті туралы түсінік беріп,дүниетанымын кеңейту.Өлеңді мәнерлеп, шапшаң

оқу дағдыларын жетілдіру. Сөздік қорларын байыту, шығармашылықпен жұмыс істеуге үйрету.

Сілтеме: Оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай оқыту және оқу, жұмыс жадысы(Баддели,Хитч 1974),

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

ХАӘ туралы түсінік алды,дүние танымы кеңейді. Мәнерлеп, шапшан оқуға дағдыланды.Шығармашылықпен жұмыс істейді.

Негізгі идеялар: Жыр түрлеріне талдау жасау арқылы сыни тұрғыдан салыстырады, өз беттеріншеіздену арқылы белсенділігі артады.

Сабақта қолданылатын

Тілек талы суреті, қима алмалар,слайд, бағалау парағы, рефлексия парақтары.5мин

ҚорытындыҮйге тапсырма: Сөз жұмбақ құрастыруРефлексия. Бүгінгі сабақта не ұнағаны,не қиын болғаны, нені жақсарту керек туралы стикерге жазып береді

Сабақта үйренгендерін

стикерге жазады. Өдерінің жазған

стикерлерін

бағдаршам

көздеріне

жабыстырады

«Бағдаршам»

стикерлер

ОҚО Сарыағаш ауданы Абай ауылы 114 Т.Бегманова жалпы орта мектебі.

ҚР педагог қызметкерлері біліктілігін арттыру курсының екінші (негізгі) деңгейлік тыңдаушысы Г А Бегалиева әдебиеттік оқу пәнінен

қысқа мерзімдік жоспары

1-сабақ

Сабақ өтілетін күні: Әдебиеттік оқу45 минут

2- сынып

Сабақ тақырыбы: Бесік жыры. Тұсау кесу жыры.Жалпы мақсат: Халық ауыз әдебиеті туралы түсінік беріп,дүниетанымын кеңейту.Өлеңді мәнерлеп, шапшаң

оқу дағдыларын жетілдіру. Сөздік қорларын байыту, шығармашылықпен жұмыс істеуге үйрету.

Сілтеме: Оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай оқыту және оқу, жұмыс жадысы(Баддели,Хитч 1974),

Оқушылар үшін оқу нәтижелері:

ХАӘ туралы түсінік алды,дүние танымы кеңейді. Мәнерлеп, шапшан оқуға дағдыланды.Шығармашылықпен жұмыс істейді.

Негізгі идеялар: Жыр түрлеріне талдау жасау арқылы сыни тұрғыдан салыстырады, өз беттеріншеіздену арқылы белсенділігі артады.

Сабақта қолданылатын

Тілек талы суреті, қима алмалар,слайд, бағалау парағы, рефлексия парақтары.

Талдықорған қаласы

№14 орта мектеп-гимназиясының

бастауыш сынып мұғалімі

Алмашева Күлжамал Шакеровна

Сабақтың тақырыбы: Қайталау

Сабақтың мақсаты:

1) Оқушылардың алған білімдерін тереңдету, өткен тақырыптарды қайталау, білімдерін пысықтау.

2) Өз бетінше, жұппен жұмыс істеу қабілетін жетілдіріп, шығармашылыққа баулу.

3) Ұйымшылдыққа, ізденімпаздылыққа тәрбиелеу, ұтқыр ой, ұтымды жауап беруге баулу.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар, үлестірмелі карточкалар, үнтаспа.

Сабақтың түрі: саяхат сабақ.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі: амандасу

Арайланып таң атты,

Алтын сәуле таратты.

Жарқырайды күніміз,

Жарқырайды даламыз.

Қайырлы күн балалар,

Қайырлы күн қонақтар!

Психологиялық дайындық: «Сиқырлы санды сөйлет» тақырыпты ашу.

1) Ақ ұлпа? (қар)2) Ең жақын адам? (ана) 3) «Ай» сөзіндегі ең соңғы дыбыс? (й)4) 2 мен 2-нің қосындысы? (төрт) 5) Ініден үлкен кім? (аға)6) Ешкінің төлі? (лақ)7) Әліпбидегі бірінші әріп? (а)

Сиқырлы санды

№14 ОРТА МЕКТЕП-ГИМНАЗИЯ

БАСТАУЫШ СЫНЫП МҰҒАЛІМІ

БИМОЛДАНОВА ГУЛЬЖАН МАЛАЕВНА

3 СЫНЫП

ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ

ҮШ БАҚЫТЫМ

Мақсаты: 1. Балаларды Мұқағали Мақатаев өмірімен, творчествосымен тереңірек таныстыру. Зерттеу

жұмыстарының алғашқы қадамдарын жасауға үйрету. Мәтінмен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыруды жалғастыру.

2. Ойлау, сараптау, баяндау, зерттеу қабілеттерін дамыту.3. Ақын, жазушы, патриот тұлға шығармаларының негізінде балалардың бойында ұлттық рухты ояту,

ұлтжандылық сезімді қалыптастыру. Туған тілге деген ерекше сезімді оятуға тырысу. Мұқағали сөзімен сәйлеуге ынталандыру.

Қажетті құралдар: Интербелсенді тақта, презентация, кітаптар көрмесі

Сабақтың түрі: Пресс-конференция (Дәстүрлі емес)

Әдістері: Зерттеу, сараптама, талдау, әңгімелеу

БарысыІ. Ұйымдастыру кезеңі. (Балалар арнайы жабдықталған кабинетте отырғызылады. Ақырын Мұқағали әні ойнап тұрады. Конференцияға қатысушылар материалдарды алдын ала дайындап әкелген, сарапшылар тобы екеу)

Мұғалім:– Балалар, бағанадан бері ойнап тұрған не әуен? Кім біледі?

(Саржайлауым)

– Бұл өлең авторы кім? (Балалар жауабы)– Бұл өлең қазақтың сүйікті ақыны, жазушысы Мұқағали Мақатаевтың өлеңі жай ғана ойнап тұрған жоқ.

Бүгінгі конференция «Үш бақытым» деп аталады. Конференциямызда 2 топ сарапшылары, қатысушылар және қонақтар отыр. Мұқағали Мақатаев туралы жай сабақ өткізу – бұл тұлға туралы ештеңе айтпау. Мақатаев Мұқағали Сүлейменұлы – қазақтың лирик ақыны, мұзбалақ ақын, өз заманында лайық бағасын ала алмаса да өзінен кейінгілер үшін мәртебесі биік ақиық ақын. Сондықтан біз алдынала зерттеу жұмыстарын жүргізіп, конференция өткізуді ұйғардық. Конференция жұмысы сәтті өтсін демекпін! (Слайд. Мұқағали суреті)

– Сөз кезегін қатысушыларға берейік. Оқушы:– Мен Мұқағали жайында әңгімені өз сөзімен бастағым келіп тұр.Менің анкетам (2 оқушы)

- Туған жерің?

- Ұланымын, Қарасаз деп аталатын ауылдың.

- Туған жылың?

- 1931. Құрдасымын Шәмілдің.

- Шыққан тегің?

- Шаруамын.

Бар тірліктен бағалы оны санаймын.

- Білімің ше?

- Орташа ғой.

Алайда өзім жоғарыға балаймын.

- Ана тілің?

- Қазақша.

Қысылғанда орысша да, немісше де, тағы бар.

- Мекен-жәйің?

- Мекен-жәйім - жер менің.

Жерде жүрген ақын деген пендемін.

Қалам, қағаз, уақыт бер тек аздаған,

Мен өмірді жырлау үшін келгемін!

Оқушы:– Поэзиядағы алғашқы қадамдары

Ақынның бала кезінде жазған өлеңдері “Қырман басында”, “Қойшы бала — Әкітай” газетте жарияланды. “Інімнің ойы”, “Шебер” өлеңдері “Жастық жыры” атты жинаққа енді. Алғаш Мұқағали талантын бағалаған ақын Әбділдә Тәжібаев: “Өзіңнен де жігерлілеу, оттылау жас жеткіншек жеткенде, мақтанбасқа бола ма?!” деген еді.

Оқушы:– Мұқағали — қазақтың өлең-сөзін жаңа биіктерге көтерген, жаңа кеңістіктерге алып шыққан

жиырмасыншы ғасырдың санаулы саңлақтарының бірі, ақынның өз сөзімен айтқанда:...Ақынмын деп қалай мен айта аламын,

Халқымның өз айтқанын қайталадым.

Күпі киген қазақтың қара өлеңін,

Шекпен жауып өзіне қайтарамын, —

деген ерен жырдың жаратушысы, Ұлы тұлға, Ұлы ақын.

Оқушы:– Туған жерін, елін, Отанын сүйетін нағыз патриот тұлғаға барлықтарыңыздың назарларыңызды аударғым

келіп тұр. Ол әсіресе тауды, қазақ ауылын көп жырлайды (“Тауда өстім”, “Тау бір аңыз” т.б.)Айналайын!

Атамекен, Ақ мекен!

Қандай қазақ іздеп сені тапты екен?!

Туған өлке тәтті екен ғой,

Тәтті екен!

Оқушы: (Оқушылар дәптерлеріне кітаптардың атын жазып отырады)

– 650-ден астам өлеңдерінде адам өмірінің мәні, әсемдік пен сұлулық, тазалық, ерлік, елдік, туған жер турасында терең толғаған.

– Мұқағалидің “Қарлығашым, келдің бе?”, “Дариға жүрек” (1972 ж.), “Аққулар ұйықтағанда”, “Шуағым менің” (1975 ж.), “Соғады жүрек”, “Шолпан”, “Жырлайды жүрек”, “Өмір-өзен”, ”Өмір-дастан” және т.б. жыр жинақтары, сондай-ақ, “Қош, махаббат!” (1988 ж.) атты прозалық кітабы да бар. (Кітап көрмесімен жұмыс)

– Қазір Мұқағали Мақатаевтың өз дауысымен оқыған өлеңін тыңдайық. (Слайд ақын дауысы, 1мин 20 секунд)

Оқушы:– Өзін аудармашылық қырынан да сынап көрген Мұқағали У.Шекспирдің

де бірнеше өлеңдерін аударды. Шығармалары өзбек, қырғыз, т.б. тілдерге аударылған. Ю.А. Александров, М.М. Курганцев тәржімалаған ақын өлеңдері “Зов души” деген атпен орыс тілінде

басылып шықты. Ол дегеніміз қазақтың туындысын орыс ағайындарының жоғары бағалап жүргендігі деп білуіміз керек! Мысалы:Считают годы лишь невежды,

Считай дела, считай надежды.

Спеши творить добро,

СПЕШИ!

Оқушы:– Мен Мұқағалидың халықтың сүйікті әндеріне айналған өлеңдері

туралы баяндаймын. Мұқағали өлеңдеріне Н.Тілендиев, Ш.Қалдаяқов, А.Қоразбаев, т.б. сазгерлер ән жазды. Мен бастап айтамын, ал барлықтарың жалғастырып айтып көріңдер.«Саржайлау» әні: Нұрғиса Тілендиев, «Отыздан асып барамын», «Қазағым-ай», Роза Рымбаеваның «Наурыз-думаны» (әні: Талғат Сарыбаев), Мәдина Ералиева «Күрең күз» (әні: Гүлнәр Дәукенова), «Есіңе мені алғайсың» (әні: Лена Әбдіха- лықова), «Қазағым-ай», «Сәби болғым келеді» (әні: Тұрсынғазы Рахымов), «Құмған алған» (әні: Мұратхан Егінбаев)

Оқушы:– Мұқағалидың туған күнін тірі кезінде тойланбай, қайтыс болғанан

кейін 35 жылдан кейін тойланып, “Ғасыр ақыны” атағы берілді. (Слайд ақынның 80 жылдық тойы)

Мұғалім:– Балалар, біз Мұқағали атамыз туралы бірталай ақпарат алдық. Енді дөңгелек үстелге сарапшылар

тобын шақырайық. Олар қазір бізді Мұқағали атамыздың «Үш бақытым» атты өлеңімен таныстырады.

Оқушы: (Өлеңді мәнерлеп жатқа оқып береді)

Сарапшы:– Мен ақынның бірінші бақыты – Халқы туралы айтқанын сараптайын. «Соған берем ойымның алтын

кенін» дегені өзінің ең жақсы ойларын халқына беретіндігі. «Ол бар болса, мен бармын, қор болмаймын» дегені өз халқың болған жерде, сен де барсың. Ал өз халқың жоқ жерде, сен барсың ба, жоқсың ба бәрі бір.

– Алтын кен деген не? – Кен дегеніміз – жер астындағы қазба байлық, ал алтын соның ішіндегі ең құндысы. Ақын өзінің

бойындағы ең бағалы дарынын халқына арнайтындығын айтқандығы.Сарапшы:– «Ал екінші бақытым – Тілім менің, Тас жүректі тіліммен тілімдедім.» деп ақын қатыгез адамдардың

жүрегін құдіретті сөздің күшімен жібіткен, сана-сезімдерін оятқан. «Кей-кейде дүниеден түңілсем де, қасиетті тілімнен түңілмедім.» деген жолдары Мұқағали атамыздың өмірде болып жатқан жағдайлардан көңілі әбден қалса, тіліне деген сезімін кір шалып көрмепті.

Сарапшы:– «Бақытым бар үшінші – Отан деген. ... Оты сөнген жалғанда жан барсың ба? Ойланбай-ақ кел дағы от ал

менен.» дегені Отан, отбасын Отпен теңеуі. От – жылу, от бар жерде өмір бар, тіршілік бар. Сенің отың сөнсе келде менен жылу ал, күш-қуат ал дегендігі.

Мұғалім:– Сендердер Отан деген сөзбен байланысты қандай мақал білесіңдер? – Міне, балалар, Отанды халық та, ақындар да қалай бағалайтындығын естідіңдер. Сендерде өз

Отандарыңды құрметтеп жүріңдер. – Барлықтарыңның алдыларыңда осы өлең жатыр. (Өлең жазылған парақ, артында ақын портреті) Іштей

оқып шығып қоятын сауалдарың болса, орындарыңнан сұрақ қоя берулеріңе болады. Оқушы:– Неге бірінші бақыты Халқы?Сарапшы:

– Өйткені Халық бар жерде тіл де, діл де бар.Оқушы:– Мен тас жүректі тілімдегеніне мысал келтіргім келіп тұр. «Реніш»

Әй, балам-ай!

Шамалы-ау түсінігің,

Қандай болар, білмеймін, кісілігің...

Жаңа ғана қайтқандай жерлеп мені,

Жауар күндей қабағын түсіруін!

Мұғалім:Балалар, біз бүгін тағы бір ақын, жазушы, майдангер Дихан Әбілевтің тіл туралы айтқан өлеңімен танысамыз. Ол үшін 2-ші топ сарапшыларын ортаға шақырайық.

Оқушы:– Дихан Әбілев 1907 жылы Павлодар облысының Баянауыл

ауданындағы Мойылдыбұлақта туған. Өз шешесінен жас қалған Дихан кәрі әжесі мен әкесі Әбіл қарттың тәрбиесінде болады. Өзінің адалдығы, ежелден еңбек сүйгіштігі және місекерлігімен өз ортасында қадірлі әкенің тәрбиесін көрген Дихан да жасынан-ақ еңбек сүйіп, үй ішіне қолғабысын тигізе өседі.

Сарапшы: (Өлеңді мәнерлеп жатқа оқып береді)

Сарапшы:– Дихан Әбілев туған тілін қаншалықты жақсы көретінін көріп тұрмыз.Туған тілім – баба, ана, дала, адам

тілі дейді. Сендер де осылай айта аласыңдар ма? Неге?Қатысушы:– Өйткені туған тілімде менің әкем, анам, атам, оны атасы, сөйлеген.

Сарапшы:– Табиғатта құстардың да, жануарлардың да өз тілдері бар. Сол сияқты адамның да туған тілі бар.Сарапшы:– Ақын егер тілім жоқ болып кетсе, жүрегімді суырып алыңдар деген.

Сонда тілдің адам үшін қаншалықты маңызды екенін айтқысы келіп тұрғаны ғой.

Мұғалім:– Сендер қалай ойлайсыңдар Әблілевтің «туған тілде сыры

терең жаным бар» дегені, не айтқысы келгені? (Адам өзінің жүрегіндегі терең жатқан сырын, сезімін тек қана туған тілі арқылы жеткізе алатындығын айтып тұр)

– Сарапшылар бізді бүгін екі тамаша өлеңмен таныстырды, енді талқылауға кірісейік. Бұл екі өлеңнің негізгі ойлары ұқсас па?

Оқушы:– Иә, екі өлең де құдіретті тіл жайында.Мұғалім:– Екі өлеңнің айырмашылығы неде? ( «Үш бақытым» өлеңінде Халқы, Отаны, Тілі туралы айтса, «Туған

тілім» өлеңінде ақын барлық тіршілік иесінің өз тілі бар екендігін айтады)– Балалар, сендер қазақ тілінде сөйлескенде сүйсініп, әр сөздеріңді жақсы көріп сөйлейсіңдер ме? Жоқ

әлде осы сезімдер өзге тілдерде сөйлескенде ғана пайда бола ма?Оқушы:– Өз тілімде сөйлескенді ұнатамын.Мұғалім:– Балалар, сендер үшін бұл өмірде не артық? Алтын ба, тіл ме? Неге? (Мысалы, біреу келіп сендерге «бір

уыс алтын берем, бірақ өз туған тіліңді ұмыт» десе, сен не істер едің?)– М.Мақатаевтың өлеңі неге «Үш бақытым» деп аталған?

– Сендер туған тілдеріңді немен салыстыра алар едіңдер?– Кімге қай өлеңнің қай жолы ұнады? Оқып беріңдерші. (2-3 оқушы) – Ал, егер барлығымыз өзге тілде сөйлесіп, өз тілімізді ұмытып кетсек не болады?– Ал сендердің болашақ балаларың тек өзге тілде ғана сөйлескенді елестете аласыңдар ма? Ол дегеніміз

– қазақтың халық ретінде жойылуы емес пе.– Ондай жағдайды болдырмау үшін біздің әрқайсымыз не істей аламыз?– Балалар, біз бүгін Мұқағали Мақатаев туралы үлкен презентация көрдік. Сендерге Мұқағали кім десе,

сендер қалай жауап берер едіңдер? (Мен былай дер едім: Мұқағали-ақын, патриот, жазушы, аудармашы)Мұғалім:– Балалар, бүгінгі сабақтан алған әсерлеріңді эссе (қысқаша

шығарма) арқылы жазып беріңдерші. (1-2 мин)– Кім оқып береді?– Сонымен, бүгінгі сабақтан түйгеніміз: өзіміздің ана тіліміз – қазақ тілінде

сөйлеп, оны келесі ұрпаққа таза күйінде қалтыру. Тіл – адамның бақыты екенін естен шығармай жүруге тырысайық.

– Сабаққа белсенді қатысқан барлық оқушылар өте жақсы деген баға алады. Барлықтарыңызға рақмет!