ΣΥΡΟΚΑΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑΑ5

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ Ν. ΚΥΔΩΝΙΑΣ Ά ΛΥΚΕΙΟΥ

ΤΙΤΛΟΣ

Οι γνώσεις και οι απόψεις των εφήβων 13-16 για την νευρική ανορεξία.

Χανιά, 2009

Συροκάκη ΕυτυχίαΠεριεχόμενα

1. Τα πρώτα έξι στοιχεία ………………………………………………32. Πληροφορίες …………………………………………………………….5 3. Πειραματικό Μέρος…………………………………………………….224. Τα τελευταία έξι στοιχεία ……………………………………………365. Παράρτημα…………………………………………………………………39

5.1 Ερωτηματολόγιο……………………………………………………40

2

Συροκάκη ΕυτυχίαΤΑ ΠΡΩΤΑ ΕΞΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΤΙΤΛΟΣ: Οι γνώσεις και οι απόψεις των εφήβων 13-16 για την νευρική ανορεξία.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ:

Σε ένα κόσμο όπου η ομορφιά είναι ο μόνος τρόπος για να ανοίξουν οι πόρτες που οδηγούν στην επαγγελματική αποκατάσταση, βρίσκονται παγιδευμένοι οι νέοι του σήμερα. Νοιαζόμενοι όλοι πλέον μόνο για την εξωτερική εμφάνιση, οι νέοι οδηγούνται σε παγίδες που πολλές φορές μπορούν να τους στερήσουν ακόμα και την ίδια τους τη ζωή. Η νευρική ανορεξία είναι μία τέτοιου είδους παγίδα. Μέρα με την μέρα όλο και περισσότεροι έφηβοι ανακαλύπτουν ότι είναι θύματα της νευρικής ανορεξίας. Πολλοί πιστεύουν ότι η ασθένεια αφορά μόνο της γυναίκες και κυρίως τα μοντέλα αλλά στην πραγματικότητα η ασθένεια δεν γνωρίζει ούτε το φύλλο ούτε από επάγγελμα. Οι ηλικίες που εμφανίζεται συνήθως είναι από 15-19 ετών ενώ τα τελευταία χρόνια αυξάνονται τα κρούσματα στις ηλικίες 9-13 ετών. Ο αυταρχισμός, η αδιαφορία ή η έλλειψη αγάπης από τους γονείς, η πίεση και οι πολυάριθμες απαιτήσεις της κοινωνίας ή ακόμα και η φαντασίωση του τέλειου σώματος και των ιδανικών κιλών είναι λίγοι από τους παράγοντες που οδηγούν σε αυτήν την ύπουλη αρρώστια του μυαλού.

Πόσοι όμως είναι σωστά πληροφορημένοι; Γιατί κοιτάζοντας τον καθρέπτη, τα ανορεξικά άτομα βλέπουν κάτι διαφορετικό από αυτό που όλοι οι άλλοι βλέπουμε; Τι είναι αυτό που βλέπουν και που καταλήγει στο τέλος; Καταφέρνουν να ξεφύγουν τελείως από αυτόν τον εφιάλτη; Όλα αυτά τα αναπάντητα ερωτήματα ήταν που με ώθησαν στο να πειραματιστώ, να σκεφτώ και στο τέλος να γράψω αυτήν την εργασία μέσω απαντήσεων των ίδιων των εφήβων.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΟΥ:

Βασικός σκοπός αυτής της εργασίας είναι η συλλογή στοιχείων για την νευρική ανορεξία καθώς και η απάντηση στην ερώτηση πόσο καλά ενημερωμένοι είναι πάνω στην ασθένεια οι έφηβοι 13 – 16 ετών. Επιπλέον μέσα από τις απαντήσεις τους θα μπορέσει να διερευνηθεί και η στάση που έχουν απέναντι σε αυτό το πρόβλημα.

Μερικά από τα θέματα που θα χρειαστούν να απαντήσουν οι νέοι όσο αφορά την νευρική ανορεξία είναι: 1. Οι γνώσεις τους πάνω στην νευρική ανορεξία. 2. Η στάση τους απέναντι στο πρόβλημα. 3. Η τυχών επαφή τους με ανορεξικά άτομα.

3

Συροκάκη ΕυτυχίαΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ:

Μετά την ερευνά μου θα προσπαθήσω να χρησιμοποιήσω τα ερευνητικά μου πορίσματα με σκοπό την αποφυγή παγίδων που οδηγούν στην νευρική ανορεξία. Θα γνωστοποιηθούν οι απόψεις των εφήβων και οι στάσεις που κρατούν απέναντι στο θέμα. Θα μπορέσουν να κατανοήσουν καλυτέρα τον ψυχισμό των ανορεξικών ατόμων αλλά ταυτόχρονα θα μπορέσουν να εισβάλουν και στον ψυχισμό των ατόμων που βρίσκονται γύρο τους. Οι γονείς θα μπορέσουν να προβληματιστούν και να κατανοήσουν ότι δεν πρόκειται για κάτι προσωρινό αλλά για ένα πρόβλημα που μπορεί να στέρηση ακόμα και την ζωή του ίδιου τους του παιδιού. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητο να μπορούμε να προστατέψουμε τον εαυτό μας από παγίδες ενώ ταυτόχρονα να αισθανόμαστε υπερήφανοι για αυτό που ήμαστε και όχι για αυτό που θα μπορούσαμε να ήμαστε. Έτσι με αυτήν την εργασία θα μπορέσω να αποδείξω πως άνθρωποι προσπάθησαν να γίνουν κάτι άλλο και έχασαν τελικά τον ίδιο τους τον εαυτό.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΥΠΌΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΟΥ:

Από την ερευνά μου υποθέτω ότι:

Ένα 50% των εφήβων δεν θα έχει τις σωστές γνώσεις πάνω στο θέμα.

Ένα 30% των εφήβων δεν θα γνωρίζει πόσους τύπους νευρικής ανορεξίας έχουν υπάρξει μέχρι τώρα.

Ένα 50% των εφήβων αγνοούν την ύπαρξη άτυπων μορφών νευρικής ανορεξίας.

Ένα 30% των εφήβων δεν θα ξέρει τις ηλικίες εμφάνισης της ψυχογενούς ανορεξίας.

Ένα ποσοστό της τάξεως του 20% θα αγνοεί τα πραγματικά αίτια της νευρικής ανορεξίας.

Ένα 20% των εφήβων 13 - 16 δεν θα γνωρίζει τα συμπτώματα της ψυχογενούς ανορεξίας.

Ένα 30% των εφήβων θα ξέρει τον ελάχιστο χρόνο νοσηλείας των ανορεξικών ατόμων.

Ένα 50% των εφήβων δεν θα ξέρει αν υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν στη ν. ανορεξία.

Ένα 60% θα θεωρεί την ν. ανορεξία επικίνδυνη

Ένα ποσοστό της τάξεως του 20% θα έχει αρνητική στάση απέναντι στα άτομα με ν. ανορεξία

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΟΥ:

1) Η οικονομική κατάσταση των εφήβων.2) Η κοινωνική ζωή του εφήβου. 3) Θρησκεία4) Κοινωνική ζωή

4

Συροκάκη Ευτυχία

5

Συροκάκη ΕυτυχίαΠοιες είναι οι μορφές της ψυχογενούς ανορεξίας; Υπάρχουν 2 τύποι Ψυχογενούς Ανορεξίας

Α) Ανορεξία στερητικού τύπου (restricting type): Ο στερητικός τύπος της ανορεξίας χαρακτηρίζεται από μια παρατεταμένη και αυστηρή αποχή από το φαγητό. Οι ασθενείς με ανορεξία στερητικού τύπου συνήθως χαρακτηρίζονται από περισσότερη εσωστρέφεια κι αρνούνται να παραδεχτούν πως νιώθουν πείνα και άγχος.

Β) Ανορεξία υπερκαταναλωτικού τύπου (binge eating/purging type): Ο υπερκαταναλωτικός τύπος της ανορεξίας χαρακτηρίζεται από σποραδικά επεισόδια υπερφαγίας που ακολουθούνται από τεχνητή πρόκληση εμετού. Οι ασθενείς με ανορεξία υπερκαταναλωτικού τύπου χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια, αναφέρουν συχνότερα άγχος, κατάθλιψη κι ενοχές, παραδέχονται πως έχουν έντονη όρεξη και τείνουν να είναι μεγαλύτερης ηλικίας σε σχέση με τους ασθενείς με ανορεξία στερητικού τύπου.

Άτυπες μορφές

Παράλληλα, όμως, υπάρχουν και άτυπες μορφές της νόσου όπου δεν πληρούνται όλα τα κριτήρια, για παράδειγμα το άτομο έχει τα 3 πρώτα κριτήρια αλλά η έμμηνος ρύση δεν έχει διακοπεί ή το άτομο πληροί όλα τα κριτήρια αλλά το βάρος του είναι σε φυσιολογικά επίπεδα (προσπαθεί όμως να το μειώσει). Πάντως, ακόμα και τα άτομα με τις άτυπες μορφές νευρικής ανορεξίας βιώνουν στον ίδιο βαθμό το ψυχολογικό στρες με τα άτομα που πληρούν ακριβώς τα κριτήρια.Οι περιπτώσεις εφήβων που έχουν όλα τα κριτήρια για νευρική ανορεξία έχουν συχνότητα 0,5-1%, όμως οι περιπτώσεις άτυπων μορφών μπορεί να φτάσουν και το 20% του εφηβικού πληθυσμού, ποσοστό τρομακτικά υψηλό.

Ποια είναι η συχνότητα και ποια η ηλικία εκδήλωσης της Ψυχογενούς Ανορεξίας;

Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μια αλματώδη αύξηση των διαταραχών διατροφής. Το ποσοστό της νευρικής ανορεξίας κυμαίνεται από 0,4 σε 0,7% και κυρίως εκδηλώνεται σε γυναίκες ηλικίας 15-19 ετών. Ένα επίσης ανησυχητικό εύρημα είναι πως έχουν αρχίσει να αναφέρονται αυξανόμενα περιστατικά νευρικής ανορεξίας σε ηλικίες 8-13 ετών, γεγονός που ήδη είχε καταγραφεί από το 1992 από τους ερευνητές Lask και Bryant-Waugh.

Ποια είναι τα διαγνωστικά κριτήρια για την Ψυχογενή Ανορεξία;

Τα διαγνωστικά κριτήρια για την Ψυχογενή ανορεξία είναι:

α. Άρνηση του ατόμου να διατηρήσει το βάρος του σώματος πάνω από ένα ελάχιστο φυσιολογική βάρος για την ηλικία και το ύψος του, π.χ. απώλεια βάρους που οδηγεί στη διατήρηση βάρους του σώματος 15% κάτω από το αναμενόμενο ή αδυναμία να κερδίσει αναμενόμενο βάρος στη διάρκεια της περιόδου ανάπτυξης με αποτέλεσμα το βάρος σώματος να είναι 15% κάτω από το αναμενόμενο.

β. Έντονος φόβος του ατόμου μήπως πάρει βάρος ή γίνει παχύ, ακόμα κι όταν το βάρος του είναι κάτω από το κανονικό.

γ. Διαταραχή στον τρόπο που κάποιος βιώνει το βάρος, το μέγεθος ή το σχήμα του σώματός του, π.χ. το άτομο ισχυρίζεται ότι νιώθει παχύ, ακόμη κι όταν είναι κάτισχνο. Πιστεύει ότι μια περιοχή του σώματος του είναι "πολύ παχιά", ακόμη κι όταν το βάρος της είναι κάτω από το κανονικό.

6

Συροκάκη Ευτυχίαδ. Σε γυναίκες, απουσία τουλάχιστον τριών διαδοχικών εμμηνορρυσιών, ενώ κανονικά αναμένονταν να συμβούν (πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής αμηνόρροια). (Μια γυναίκα θεωρείται ότι έχει αμηνόρροια εάν οι περίοδοί της έρχονται μόνο μετά τη χορήγηση ορμονών π.χ. οιστρογόνων).

ε. Επεισόδια πολυφαγίας και αποβολής της τροφής όπου το ανορεξικό άτομο έχει τακτικά επεισόδια πολυφαγίας ή κάθαρσης (εμετούς/καθαρτικά). Ως επί το πλείστον, οι ασθενείς με ανορεξία αρνούνται συνήθως να γευματίσουν με την οικογένειά τους ή σε δημόσιους χώρους. Χάνουν βάρος, μειώνοντας δραστικά την πρόσληψη τροφής. Οι ασθενείς σκέπτονται συνεχώς την τροφή, συλλέγουν συνταγές ή παρασκευάζουν περίπλοκα γεύματα για άλλους. Μερικοί δεν καταφέρνουν συνεχώς να αυτοελέγχουν τη θέλησή τους και έτσι έχουν επεισόδια υπερφαγίας. Τα επεισόδια υπερφαγίας λαμβάνουν χώρα κατά κανόνα κρυφά και συνήθως τη νύκτα. Προκλητοί εμετοί, καθαρτικά και διουρητικά συνήθως ακολουθούν την υπερφαγία. Κάποιες τελετουργικές ασκήσεις, η ποδηλασία, το περπάτημα και το τρέξιμο -όλα σε υπερβολικό βαθμό- είναι συνήθεις δραστηριότητες

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-Απώλεια βάρους -Αμηνόρροια -Απώλεια όρεξης -Ναυτία-Κοιλιακός πόνος -Δυσκολία στην κατάποση -Διαταραχές ύπνου -Αφυδάτωση -Απώλεια τριχών κεφαλής και εφηβαίου -Δέρμα ξηρό με «βρώμικη» όψη -Lanugo (χνούδι στο πρόσωπο, τους ώμους, την ράχη) -Τρίχωση στέρνου και κοιλιακής χώρας -Υποθερμία -Βραδυκαρδία -Υπόταση -Οιδήματα κάτω άκρων -Οδοντική διάβρωση -Ζαλάδα και αδυναμία συγκέντρωσης-Μείωση μυϊκής μάζας-Καθυστερημένη γαστρική κένωση, κορεσμός και φούσκωμα-Μειωμένη κινητικότητα λεπτού εντέρου ? δυσκοιλιότητα -Καθυστέρηση ήβης -Λιποθυμίες

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ (Εμμονή με το σωματικό βάρος)-Εμμονή με τις θερμίδες, τα λίπη, τους υδατάνθρακες -Απομόνωση και εσωστρέφεια -Ευερεθιστότητα – Οξυθυμία -Μεταβολές διάθεσης -Τελειομανία -Χαμηλή αυτοεκτίμηση -Διαταραχές άγχους και κατάθλιψης

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ-Υπερβολικά αργή κατανάλωση φαγητού -Κατανάλωση φαγητού με ακατάλληλα σκεύη-Ασυνήθιστοι συνδυασμοί τροφίμων

7

Συροκάκη Ευτυχία-Υπερβολική χρήση μπαχαρικών, ξυδιού, λεμονιού -Αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων και επιλογή «ασφαλών» τροφίμων -Μικρή ποικιλία τροφίμων -Πολύ χαμηλή ή υπερβολική κατανάλωση υγρών με σκοπό είτε να μην «βαρύνει» λόγω του νερού είτε να «φουσκώσει» με την κατανάλωσή του-Προσπαθεί να κρύψει την τροφή που δεν έχει καταναλώσει

Ποια είναι τα αίτια της ψυχογενούς ανορεξίας;

Είναι η μοναδική ψυχιατρική διαταραχή που μπορεί να οδηγήσει απ? ευθείας στο θάνατο με ποσοστό θνησιμότητας γύρω στο 10% σύμφωνα με τα στοιχεία της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρίας. Τα αίτια της ψυχογενούς ανορεξίας φαίνεται να είναι πολυπαραγοντικά. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κοινωνίας, του τρόπου σκέψης, του συναισθήματος αλλά και της οικογένειας στην οποία ζουν τα άτομα με ανορεξία έχουν ενοχοποιηθεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό για την εκδήλωση της διαταραχής αυτής. Οι παράγοντες αυτοί περισσότερο φαίνεται να συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον κι όχι να αποκλείουν ο ένας τον άλλον. Η ερωτική επιθυμία, καθώς και αυτή της εγκυμοσύνης συνδέεται με την λήψη της τροφής, κι έτσι το άτομο ασυνείδητα θεωρεί ότι την άρνηση της τροφής μπορεί να αναστείλει και οποιαδήποτε σεξουαλική ορμή. Άλλοι ψυχαναλυτές θεωρούν ότι η διαταραχή αυτή είναι πιθανόν να εκφράζει διάφορες ρήξεις στον ψυχικό δεσμό του ατόμου με τη μητέρα. Το φαγητό συμβολίζει ασυνείδητα τη σχέση με τη μητέρα που ανάγεται στην περίοδο του θηλασμού από το μαστό. Επομένως, η αντιμετώπιση της διαταραχής επιχειρείται μέσα από την διερεύνηση αυτής της σχέσης. Η θεωρία της Hilde Bruche (1974) προτείνει μία νέα θεώρηση στην αιτιολογία της διαταραχής. Το άτομο υποφέρει από την αίσθηση ότι δεν μπορεί να ελέγξει το περιβάλλον του καθώς και από σύγχυση ταυτότητας, ενώ δεν έχει καλή επαφή με το σώμα και τις αισθήσεις του. Μέσω της διαταραχής επιχειρεί να οριοθετήσει τον ψυχισμό του και το σώμα του. Οι δυσλειτουργίες αυτές προέρχονται από προβληματικές σχέσεις με τα σημαντικά άτομα κατά την παιδική ηλικία. Κατά την συμπεριφοριστική θεωρία, η ψυχογενής ανορεξία οφείλεται στην εκμάθηση αρνητικών συμπεριφορών. Αν αλλάξουν οι συνεξαρτήσεις του φαγητού, μπορεί να βελτιωθεί και η σχέση του ατόμου με το φαγητό. Σύμφωνα με τη συστημική θεωρία, το πρόβλημα είναι οικογενειακό και όχι ατομικό. Ο Minuchin (1974) θεωρεί ότι πρέπει να αναφερόμαστε σε "ανορεκτικές οικογένειες" και όχι άτομα. Συνήθως υπάρχει κάποια σύγκρουση μεταξύ των γονέων, ή κάποιο πρόβλημα που δεν εκφράζεται για να εκτονωθεί. Το παιδί, διαισθανόμενο την ένταση, "θυσιάζεται", εκδηλώνοντας την διαταραχή και γίνεται το επίκεντρο του οικογενειακού ενδιαφέροντος. Οι γονείς έτσι αποστρέφουν την προσοχή τους από τις δικές τους εντάσεις και ασχολούνται κυρίως με το παιδί και έτσι ενώνονται. Συχνά τα παιδιά και κυρίως οι έφηβοι χρησιμοποιούν τα συμπτώματα για να αντιδράσουν στον αυταρχισμό ή την αδιαφορία των γονέων

*Το είδος της κοινωνίας μέσα στην οποία μεγαλώνει ένα άτομο φαίνεται να είναι πολύ σημαντικό για το αν θα αναπτύξει κάποια διαταραχή διατροφής ή όχι. Τα τελευταία είκοσι χρόνια στις δυτικές κοινωνίες, όλο και πιο πολύ προβάλλεται το αδύνατο σώμα όχι μόνο σαν πρότυπο ομορφιάς αλλά και σαν προϋπόθεση για

8

Συροκάκη Ευτυχίααυτοεκτίμηση, επιτυχία κι ευτυχία. Ταυτόχρονα όλο και πιο πολύ αυξάνονται τα ποσοστά των διαταραχών διατροφής. Σε μη δυτικές κοινωνίες που δεν υπήρχαν αυτά τα δυτικά πρότυπα δεν αναφέρονταν περιστατικά ανορεξίας. Με την εισβολή των δυτικών προτύπων ομορφιάς και κομψότητας μέσα από διαφημίσεις, περιοδικά και σταρ του κινηματογράφου άρχισαν να αναφέρονται όλο και πιο πολλά περιστατικά ανορεξίας. Ακόμη, τα παιδιά των οικογενειών χωρών της μέσης ανατολής και της Ασίας που πήγαν στην Αγγλία π.χ. ανέπτυξαν διαταραχές διατροφής με το που ήρθαν σε επαφή με τις νέες αξίες ενώ στις χώρες τους τα ποσοστά ανορεξίας είναι κοντά στο 0. Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα των ερευνών είναι πως οι έγχρωμες γυναίκες της Αμερικής δεν θεωρούν πως ένα αδύνατο σώμα είναι απαραίτητο για να είναι, επιτυχημένες και ελκυστικές αλλά αντίθετα πως η ελκυστικότητα εξαρτάται από τη συνολική στάση και προσωπικότητα της γυναίκας. 70% των έγχρωμων γυναικών δηλώνουν ευχαριστημένες με το σώμα τους ενώ μόλις 11% των λευκών γυναικών της Αμερικής δηλώνουν το ίδιο. Συνολικά πολύ λίγες έγχρωμες Αμερικάνες έχουν νευρική ανορεξία σε σχέση με τις λευκές Αμερικάνες και οι έγχρωμοι Αμερικάνοι είναι πολύ πιο πρόθυμοι από τους λευκούς να φλερτάρουν με μια ταχύτερη γυναίκα. Σύμφωνα με τους Αμερικάνους ψυχολόγους Sue και Sue, φαίνεται πως η κουλτούρα των νέγρων της Αμερικής «θωρακίζει» τις γυναίκες τους από τα δυτικά πρότυπα ομορφιάς και κατ' επέκτασιν και από τις διαταραχές διατροφής.

*Η σκέψη των ατόμων με νευρική ανορεξία χαρακτηρίζεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση κι από μια διαρκή ανάγκη για έλεγχο των καταστάσεων και του εαυτού τους. Όσο πιο πολύ συνειδητοποιούν ότι είναι δύσκολο να ελέγξουν τις καταστάσεις γύρω τους τόσο πιο πολύ θέλουν να ελέγξουν το σώμα τους μέσα από τη δίαιτα και την άσκηση. Πέφτουν σε παγίδες του τύπου «άσπρο-μαύρο» δηλαδή θεωρούν ότι κάποιος είτε θα είναι αδύνατος και όμορφος, είτε χοντρός και άσχημος χωρίς κανένα ενδιάμεσο στάδιο. Επίσης τείνουν σε μεγάλο βαθμό να θεωρούν πως η ελκυστικότητα και η ομορφιά κάποιου εξαρτάται αποκλειστικά από το ποσοστό λίπους που έχει επάνω του. Πέρα από τα παραπάνω στις πιο πολλές περιπτώσεις η σκέψη των ατόμων με νευρική ανορεξία χαρακτηρίζεται από τη διαστρέβλωση της εικόνας του σώματός τους. Αυτό σημαίνει πως όταν κοιτούν τον εαυτό τους στον καθρέφτη βλέπουν το σώμα τους παχύτερο από ότι είναι στην πραγματικότητα.

*Το συναίσθημα των ανορεξικών χαρακτηρίζεται από στενοχώρια και άγχους και μια διάγνωση κατάθλιψης συχνά συνοδεύει μια διάγνωση νευρικής ανορεξίας. Κάποιοι ερευνητές, όπως οι Blouin και συνεργάτες υποθέτουν πως η νευρική ανορεξία είναι μια παραλλαγή της κατάθλιψης ενώ άλλοι, π.χ. οι Vanderlinden, Norre και Vandereycken θεωρούν πως η κατάθλιψη μπορεί απλά να είναι το αποτέλεσμα της όλης ζωής και των προβλημάτων του ανορεξικού.

Υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν στη θεραπεία της Ψυχογενούς Ανορεξίας; Δεν υπάρχει ολοκληρωμένη φαρμακευτική θεραπεία της ανορεξίας αλλά διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα έχουν θέση στην αντιμετώπιση της ανορεξίας. Σε συνδυασμό με αυστηρά προγράμματα σίτισης και ψυχοθεραπείας τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα συχνά αποδεικνύονται χρήσιμα. Επίσης, όταν η ανορεξία συνοδεύεται από υψηλά επίπεδα άγχους τα ηρεμιστικά φάρμακα ενδέχεται να βοηθήσουν.

Ποια είναι η πιο σωστή θεραπεία;

Οι ασθενείς συνήθως φτάνουν στο γιατρό όταν τα αποτελέσματα της τακτικής τους γίνουν εμφανή (υποθερμία, βραδυκαρδία, υπόταση, αμηνόρροια κ.α.). Η ψυχογενής ανορεξία πρέπει να διακρίνεται από την ψυχογενή βουλιμία, μια διαταραχή στην οποία εμφανίζονται επεισόδια υπερφαγίας, ενώ οι άρρωστοι διατηρούν το βάρος τους σε φυσιολογικά επίπεδα. Για την αντιμετώπιση της ψυχογενούς ανορεξίας χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο θεραπευτικό πλάνο που να περιλαμβάνει νοσηλεία, όταν απαιτείται, ατομική και οικογενειακή θεραπεία, φαρμακευτική αντιμετώπιση σε ορισμένες περιπτώσεις και στήριξη από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον.

*. Ατομική Ψυχοθεραπεία: Οι περισσότερες μορφές ψυχοθεραπείας δίνουν έμφαση στο χτίσιμο μιας καλής σχέσης ανάμεσα στον ασθενή και στον θεραπευτή. Η ψυχοθεραπεία εστιάζει στα τρέχοντα προβλήματα του ασθενή αλλά και σε πλευρές της προσωπικής του ιστορίας. Οι περισσότεροι θεραπευτές

9

Συροκάκη Ευτυχίαπροσπαθούν να ενθαρρύνουν υγιείς διατροφικές συνήθειες, να ενισχύσουν την επανάκτηση βάρους και κάποιες συνεδρίες περιστρέφονται σχεδόν αποκλειστικά σε θέματα αυτοεικόνας και εικόνας σώματος. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία εστιάζεται σε άλλα θέματα και ο θεραπευόμενος ενθαρρύνεται να διερευνήσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του γύρω από μια ευρεία γκάμα θεμάτων όπως είναι η επιτυχία και η αποτυχία, τα σεξουαλικά ζητήματα και ο αυτοέλεγχος. Αν κι έχουν αναφερθεί πάνω από 200 διαφορετικές μορφές ψυχοθεραπείας αναφέρουμε ενδεικτικά δυο από τις δημοφιλέστερες αναφορικά με τη θεραπεία της νευρικής ανορεξίας:

α) Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία: Πρόκειται για θεραπευτικά προγράμματα που περιλαμβάνουν ημερολόγια σίτισης κι εκτενή εκπαίδευση σχετικά με θέματα διατροφής στα οποία υπογραμμίζονται οι κίνδυνοι του υποσιτισμού κι ενθαρρύνεται η συζήτηση για θέματα υγείας και αντιλήψεων σε σχέση με το φαγητό. Πολλά γνωσιακά προγράμματα θεραπείας έχουν αναπτυχθεί με στόχο την αλλαγή των μη ρεαλιστικών αντιλήψεων των ασθενών σε θέματα εικόνας του σώματος και διατροφής. Συχνά οι διαταραχές διατροφής χαρακτηρίζονται από την απουσία ελέγχου στη σίτιση και η ανάπτυξη αυτοελέγχου είναι από τους βασικούς στόχους της γνωσιακής θεραπείας. Αντίθετα, όταν η απώλεια του βάρος είναι αποτέλεσμα υπερβολικού αυτοελέγχου, βαρύτητα δίνεται στην υιοθέτηση πιο ελαστικών σχημάτων ελέγχου της συμπεριφοράς.

β) Συστημική θεραπεία οικογένειας: Οι συγγενείς των ανορεξικών σπάνια μένουν απλοί θεατές της θεραπείας του. Οι πιο πολλοί εμπλέκονται ενεργά σε προσπάθειες να πείσουν, να εξαπατήσουν, να απειλήσουν ή και να ικετέψουν τον άνθρωπό τους να φάει. Κάποιες φορές αυτές οι απόπειρες μπορεί να φέρουν αποτέλεσμα αλλά συνήθως δυσκολεύουν την κατάσταση του ανορεξικού. Οι οικογενειακοί θεραπευτές βλέπουν την ανορεξία σαν μια κατάσταση που γεννιέται και συντηρείται από το οικογενειακό σύστημα. Υπογραμμίζουν την υπερπροστατευτικότητα, την υπερεμπλοκή και την αποφυγή της σύγκρουσης σαν χαρακτηριστικά των οικογενειών των ανορεξικών..

Αν υπάρχει ένας φίλος για τον οποίο ανησυχούμε για τις διατροφικές συνήθειες, το βάρος και την εικόνα του σώματος του πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;

• Μαθαίνουμε όσο περισσότερα μπορούμε για την ψυχογενή ανορεξία και τις διατροφικές διαταραχές από έγκυρες πηγές. • Μαθαίνουμε να ξεχωρίζουμε τους μύθους από την πραγματικότητα γύρω από το σωματικό βάρος, τη διατροφή και την άσκηση. Έτσι μπορούμε να πληροφορήσουμε σωστά κάποιον με εσφαλμένες αντιλήψεις και πρότυπα. • Ενθαρρύνουμε το άτομο ως προς τα χαρίσματα, τα ταλέντα και τις επιτυχίες του. •Γινόμαστε θετικό πρότυπο διατροφικής συμπεριφοράς. •Αναζητάμε τη βοήθεια ενός ειδικού.

Οι γονείς πώς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους;

• Επαναπροσδιορίστε τις προσδοκίες και απαιτήσεις που έχετε από τα παιδιά σας. Μην συγκρίνετε τα κορίτσια με εσφαλμένα πρότυπα ομορφιάς (μοντέλα), μην πιέζετε να κάνουν δίαιτα με αντάλλαγμα την αγάπη σας. • Ενημερώστε τα για τους κινδύνους από τις δίαιτες και την υπεραπασχόληση με το σωματικό βάρος και την εικόνα του εαυτού. Επιλέξτε τα οφέλη της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής. • Διδάξτε τα να αποφεύγουν διακρίσεις και στερεότυπα όσον αφορά την ομορφιά, το βάρος, την αναπηρία, την ασθένεια. Αποτρέψτε τα από το να πειράζουν και να κριτικάρουν άτομα με διατροφικές διαταραχές. • Εμπνεύστε τα να αθλούνται για τη χαρά της άσκησης και της κοινωνικοποίησης και για την προαγωγή της υγείας τους. • Εμπνεύστε στα παιδιά την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση με πνευματικές, κοινωνικές και αθλητικές δραστηριότητες. Δώστε την ενθάρρυνση και την ισότητα που χρειάζονται αγόρια και κορίτσια για να νιώσουν όμορφα με το σώμα, την προσωπικότητά τους, τα προτερήματα και τα ελαττώματά τους. • Με ήπιο αλλά αποφασιστικό τρόπο προτρέψτε το παιδί να αναζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού.

10

Συροκάκη ΕυτυχίαΘυμηθείτε! Μη ζυγίζετε την αυτοεκτίμησή σας. Φροντίστε τον εαυτό σας και το σώμα σας. Κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ξεχωριστή, εσωτερική ομορφιά που αξίζει να ανακαλύψουμε και να αναγνωρίσουμε.

Μαρία Μπελιβανάκη επιμελήτρια Β' του ΕΣΥ στην Πανεπιστημιακή Παιδοψυχιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία…Τι είπε για την νευρική ανορεξία των παιδιών.

«Σαφώς η αιτία άρνησης της τροφής δεν είναι η ανορεξία. Η ονομασία της νόσου είναι παραπλανητική, ή τουλάχιστον δεν περιγράφει αυτό που συμβαίνει στα παιδιά στα πρώτα στάδιά της. Τα παιδιά πεινάνε και μάλιστα πολύ! Δεν αρνούνται το φαγητό επειδή δεν έχουν όρεξη, το αρνούνται επειδή θέλουν να χάσουν βάρος. Ελέγχουν λοιπόν πλήρως την τροφή που προσλαμβάνουν και συχνά καταφεύγουν σε δραστικότερα μέτρα, όπως η έντονη άσκηση και η λήψη καθαρκτικών, προκειμένου να επισπεύσουν την απώλεια βάρους. Φυσικά, σε προχωρημένο στάδιο παύει πια να υπάρχει και η όρεξη καθώς η ασιτία έχει επηρεάσει τα αντίστοιχα κέντρα του εγκεφάλου και όχι μόνο ».

*Τι είναι λοιπόν η νευρική ανορεξία και γιατί τα παιδιά ξαφνικά αποφασίζουν πως είναι ώρα να χάσουν πολύ βάρος; Πρόκειται για διαταραχή της διατροφής, η οποία είναι έκφανση της πολύ κακής εικόνας που έχουν τα παιδιά για τον εαυτό τους και η οποία ενέχει πολλές συνιστώσες. Το ανορεξικό παιδί αρνείται να παραδεχθεί την πραγματικότητα, η οποία διογκώνεται σε τεράστιες διαστάσεις. Μερικά παραπάνω γραμμάρια βάρους ισοδυναμούν με παραμόρφωση. Ας μην ξεχνούμε ότι και η σωματική ανάπτυξή τους είναι μια πραγματικότητα η οποία μπορεί να αποτελέσει παράγοντα στρες και έτσι επιχειρούν να την ελέγξουν και είναι δυνατόν να τη σταματήσουν διακόπτοντας το φαγητό. Επίσης, η ασιτία στην οποία υποβάλλονται τα ανορεξικά παιδιά αποτελεί έμμεσο τρόπο να κάνουν κακό στον εαυτό τους. Αρκετά από τα ανορεξικά παιδιά έχουν έντονες τάσεις θανάτου. Δεν αρκεί η απλή μίμηση για να οδηγηθεί ένα παιδί στη νευρική ανορεξία. Πρέπει να υπάρχει το κατάλληλο έδαφος στον ψυχισμό των παιδιών για να μπορέσουν οι εικόνες των πολύ λεπτών γυναικών-προτύπων να δράσουν καταλυτικά στην εμφάνιση της νόσου».

*Ποιος είναι λοιπόν ο πρόσφορος ψυχισμός για την εμφάνιση της νευρικής ανορεξίας; Ποιο είναι το προφίλ ενός παιδιού σε κίνδυνο; Μπορούν οι γονείς και οι δάσκαλοι να διαγνώσουν πρώιμα σημάδια; Μπορεί να προληφθεί το επικείμενο κακό; «Δυστυχώς, ένα από τα χαρακτηριστικά της νευρικής ανορεξίας είναι ότι εμφανίζεται σε παιδιά που δεν προκαλούν προβλήματα στους γονείς τους. Πρόκειται για απολύτως προσαρμοσμένα παιδιά, υπάκουα, επιμελή, χωρίς επαναστατικές τάσεις. Μπορεί να είναι λίγο εσωστρεφή και να μην έχουν πολλές παρέες, αλλά για κάποιους γονείς αυτό δεν είναι ανησυχητικό φαινόμενο. Παρά την επιφανειακή ηρεμία, όμως, τα ανορεξικά παιδιά βιώνουν μια εσωτερική τρικυμία την οποία εξωτερικεύουν, κάνοντας κακό στον εαυτό τους και πληγώνοντας ταυτοχρόνως τους οικείους τους» εξηγεί η κυρία Μπελιβανάκη και προσθέτει: «Εμείς στη μονάδα νοσηλείας αρχίζουμε να ελπίζουμε ότι η αγωγή είναι αποτελεσματική όταν πετύχουμε να εξωθήσουμε το παιδί σε μια έκρηξη θυμού, όταν το κάνουμε να εξωτερικεύσει τον συσσωρευμένο θυμό που κρύβει βαθιά μέσα του».

11

Συροκάκη Ευτυχία Το κύριο πρόσωπο προς το οποίο στρέφεται ο θυμός είναι συνήθως η μητέρα για την οποία συνυπάρχουν στο παιδί αισθήματα αγάπης, εξάρτησης, και έντονου ανταγωνισμού. Προκειμένου να αντιληφθεί κανείς πόσο κακό μπορεί να κάνει αυτός ο συσσωρευμένος θυμός, αρκεί να υπογραμμίσουμε πως κάποια από τα παιδιά που εισάγονται για νοσηλεία έχουν ήδη χάσει τόσο βάρος ώστε μαζί του έχουν απολέσει και τη διάθεσή τους για ζωή. Και δεν είναι μόνο η ψυχολογική υγεία που διαταράσσεται: η ασιτία επιδρά σε όλα τα συστήματα, το ενδοκρινικό, το γαστρεντερικό, το αναπνευστικό, το καρδιαγγειακό, το σκελετικό. Όσο για τη συχνότητα των περιπτώσεων που οδηγούνται σε αυτό το σημείο, σας διαβεβαιώνουμε πως δεν πρόκειται για εξαιρέσεις! Βλέπετε, ένα άλλο "χαρακτηριστικό" της νευρικής ανορεξίας είναι η άρνηση των γονέων να δεχθούν ότι το παιδί τους βιώνει ένα σοβαρό πρόβλημα καθώς κάτι τέτοιο τους εξαναγκάζει να έρθουν αντιμέτωποι με τη δική τους πιθανή αποτυχία ως γονέων. Αν στα παραπάνω προστεθεί και η άρνηση των εφήβων κυρίως ασθενών να συνεργαστούν και να οδηγηθούν στον γιατρό, η κατάσταση της υγείας των παιδιών που εισάγονται για νοσηλεία είναι ιδιαίτερα κλονισμένη.

*Το πρώτο πράγμα που γίνεται στη μονάδα νοσηλείας είναι να θεραπευτεί το σώμα των παιδιών και αυτό δεν είναι τυχαίο: «Αφενός πρέπει τα παιδιά να βγουν από τον θανάσιμο κίνδυνο τον οποίο διατρέχουν και αφετέρου πολλές από τις ψυχικές διαταραχές, π.χ. κατάθλιψη ή τάσεις αυτοκτονίας, που εμφανίζουν οφείλονται στην ασιτία. Ετσι, το πρώτο μέλημά μας είναι η αποκατάσταση της οργανικής σταθερότητας των παιδιών ενώ παράλληλα ασχολούμαστε με τον ψυχισμό τους»

*Η αγωγή στην οποία υποβάλλονται τα παιδιά δεν είναι κατά βάση φαρμακευτική. Ομάδα ειδικών παιδοψυχιάτρων και παιδοψυχολόγων αναπτύσσει σχέση εμπιστοσύνης και ουσιαστικής επικοινωνίας με τα παιδιά, καθοδηγώντας τα να βρουν την έξοδο από τον λαβύρινθο στον οποίον έχουν εγκλωβιστεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ταυτόχρονη αγωγή για την οικογένεια (από άλλους ειδικούς, καθώς το παιδί πρέπει να γνωρίζει ότι η δική του σχέση με τον γιατρό δεν θα έχει παρεμβολές από το περιβάλλον του) βοηθά στην ταχύτερη βελτίωση της υγείας του παιδιού. Αν οι αριθμοί έχουν κάποια αξία, αρκεί να αναφέρουμε ότι υπήρξαν παιδιά που στη διάρκεια της πεντάμηνης θεραπείας τους ψήλωσαν πάνω από 10 πόντους! Με άλλα λόγια, αν και η θεραπεία είναι μακροχρόνια και πολλές φορές παρατηρούνται υποτροπές, το μήνυμα είναι αισιόδοξο: το παραμύθι της φανταστικής Αννας της εισαγωγής μας αλλά και κάθε αληθινής καθημερινής Αννας μπορεί να έχει αίσιο τέλος.

Μιλούν οι αριθμοί

12

Συροκάκη Ευτυχία* Από το 1986 ως το 2004 στην Πανεπιστημιακή Παιδοψυχιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία» νοσηλεύτηκαν περίπου 50 παιδιά με νευρική ανορεξία.

* Η κλινική δεν μπορεί να νοσηλεύσει πάνω από 10 παιδιά με νευρική ανορεξία και η λίστα αναμονής είναι τεράστια. Υπολογίζεται ότι η νόσος αφορά το 10% ως 15% των παιδιών, εφηβικής και προεφηβικής ηλικίας που νοσηλεύονται στην κλινική.

* Ο ελάχιστος χρόνος νοσηλείας είναι τρεις μήνες, κατά μέσο όρο όμως τα παιδιά νοσηλεύονται για πέντε μήνες.

* Το 86% των παιδιών που έχει νοσηλευθεί ήταν κορίτσια.

* Κανένα από τα παιδιά που έχουν νοσηλευθεί δεν έχει πεθάνει. (Ναι! Πρόκειται για νόσο που σκοτώνει.)

Η ανορεξία σε σχέση με του εφήβους

Η εφηβεία είναι μία φάση του κύκλου της ζωής που έχει προβληματίσει όχι μόνο τους γονείς αλλά και τους επαγγελματίες υγείας.

Οι διατροφικές απαιτήσεις των εφήβων επηρεάζονται αρχικά από τη φυσιολογική εξέλιξη αλλά και από την ταυτόχρονη απότομη αύξηση της ανάπτυξης. Η εφηβεία είναι μία κυρίως αναβολική περίοδος, με αύξηση του ύψους και του βάρους, και αλλαγές στη σύσταση του σώματος, οι οποίες καταλήγουν σε αύξηση της μυϊκής μάζας, σε αλλαγές στην ποσότητα και στην κατανομή του λίπους και στη μεγέθυνση των κυριότερων οργανικών συστημάτων. Επίσης, είναι μία μοναδική περίοδος διαμόρφωσης των φυσιολογικών, ψυχοκοινωνικών και γνωστικών επιπέδων, τα οποία επηρεάζουν και τις διατροφικές επιλογές του εφήβου.

Η διατροφική του φροντίδα πρέπει να περιλαμβάνει την απότομη ανάπτυξη, την ωρίμανση και τις ψυχοκοινωνικές αλλαγές εξατομικευμένα. Σχετικά με την ανάπτυξη θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε τρία σημεία: στην ένταση της απότομης εφηβικής ανάπτυξης, στη διάρκεια και στις διαφορές που παρουσιάζονται ανάμεσα στα δύο φύλα όσον αφορά την έναρξή της.

Ένα έφηβο κορίτσι βιώνει την πιο απότομη αύξηση της ταχύτητας ανάπτυξης μεταξύ 10 – 13 χρόνων και ένα έφηβο αγόρι 2 χρόνια μετά, δηλαδή από τα 12 –15 του χρόνια. Με αυτή την περίοδο, συνήθως τελειώνει και η περίοδος της απότομης ανάπτυξης και για το ύψος αλλά και για το βάρος. Η περίοδος αυτή προσδίδει περίπου το 15% του τελικού ενήλικου ύψους και το 50% του τελικού ενήλικου βάρους. Επειδή οι διατροφικές απαιτήσεις σχετίζονται άμεσα με την απότομη αύξηση της σωματικής μάζας, είναι απολύτως λογικό το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες διατροφικές απαιτήσεις εμφανίζονται κατά το τελευταίο έτος της μέγιστης ανάπτυξης.

Τα άτομα, τα οποία έρχονται σε καθημερινή επαφή με τους έφηβους αθλούμενους και ασχολούνται με την εκπαίδευσή τους θα πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένα σχετικά με το πώς σκέφτονται οι έφηβοι, ώστε να είναι δραστικοί στην προαγωγή της σωστής διατροφής και καλής υγείας. Κατά την περίοδο αυτή, της ανάπτυξης και της ωρίμανσης, οι έφηβοι αθλητές μπορεί να γνωρίζουν μόνο τα βασικά όσον αφορά τις απαιτήσεις του αθλήματός τους, αλλά παράλληλα είναι τρομερά ανυπόμονοι να πετύχουν. Έτσι στηρίζονται στις λιγοστές εμπειρίες τους και σε πληροφορίες από διάφορες πηγές, μερικές των οποίων μπορεί να καθοδηγούνται από άλλα συμφέροντα.

Συχνά οι έφηβοι επιστρατεύουν οτιδήποτε χρειάζεται ώστε να επιτύχουν τους στόχους τους, χωρίς να τους απασχολούν οι συνέπειες. Ο κοινός στόχος κατά γενική ομολογία των έφηβων αθλητών είναι να γίνουν 'μεγαλύτεροι, γρηγορότεροι και πιο δυνατοί' και για τις έφηβες 'λεπτότερες και γρηγορότερες'. Για αυτούς τους λόγους, το να μάθεις στον 'εύπλαστο' έφηβο τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του και την αθλητική του απόδοση είναι πάρα πολύ σημαντικό.

Έρευνες έδειξαν ότι αν και οι καθηγητές και οι προπονητές είναι η πρωταρχική πηγή διατροφικών πληροφοριών για τους έφηβους, η γνώση αυτών σχετικά με διατροφικά θέματα είναι κάτω της μέσης. Η συνεχής εκπαίδευση αυτών συνιστάται και προσπαθείτε παγκοσμίως.

13

Συροκάκη ΕυτυχίαΤι όμως απασχολεί τον έφηβο;

Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που απασχολεί τον έφηβο είναι η εμφάνισή του. Συχνά παρατηρείται σύγχυση και υιοθέτηση λανθασμένων αντιλήψεων σχετικά με θέματα που αφορούν την εμφάνιση, όπως το βάρος, το σώμα και η σύσταση σώματος. Επιπροσθέτως, ορισμένα αθλήματα προσθέτουν λανθασμένες αντιλήψεις (π.χ. η γυμναστική, ο χορός κ.α.) με το να επιβραβεύουν τον αθλητή για την εμφάνισή του.

Ας εξετάσουμε λοιπόν ένα-ένα τα θέματα αυτά:

Σωματικό Βάρος

Ας δούμε λοιπόν πρώτα το θέμα του βάρους.Η εφηβεία είναι μία περίοδος απότομης έως και απρόβλεπτης ανάπτυξης. Για να έχει μία άποψη ο έφηβος σχετικά με το κανονικό βάρος, υπάρχουν πίνακες που το καθορίζουν ανάλογα με το ύψος, το φύλο και τις διακυμάνσεις που εμφανίζονται σε κάθε στάδιο της εφηβείας.

Κατά τις αγωνιστικές περιόδους, οι έφηβοι αθλητές και κυρίως αυτοί που ασχολούνται με αθλήματα κατάταξης ανάλογα με το βάρος και με αθλήματα εμφάνισης, μπορεί να προσπαθήσουν να μειώσουν το βάρος τους. Σε έρευνες που έγιναν σε έφηβους αθλητές και αθλήτριες βρέθηκε ότι οι γνώσεις τους σε θέματα διατροφής είναι καλύτερες από τις επιλογές τους σε τρόφιμα κατά την περίοδο δίαιτας. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο κίνδυνος για επιπτώσεις στην υγεία είναι εμφανής. Η χρήση ήπιων καθαρτικών και θέρμανσης, μπορεί να οδηγήσει στην υψηλή απώλεια ηλεκτρολυτών και υγρών.

Μόνο η ελάχιστη μείωση του συνολικού βάρους από 1%-3% λόγω απώλειας υγρών μπορεί να βοηθήσει την αθλητική απόδοση. Από την άλλη πλευρά, η αδυναμία, η αφυδάτωση, οι καρδιακές δυσλειτουργίες, η μειωμένη αθλητική απόδοση και ο αυξημένος χρόνος αποκατάστασης από τραυματισμούς είναι τα πιο συχνά συμπτώματα. Έφηβοι που χρησιμοποιούν τέτοιες πρακτικές σε ζεστά και υγρά κλίματα, όπως το δικό μας, έχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιακή προσβολή. Ακόμα οι πρακτικές αυτές όταν συνδυάζονται με άλλες εφηβικές συνήθειες, όπως το να μένουν ξύπνιοι μέχρι αργά το βράδυ και να τρώνε στο 'πόδι' κουράζουν και αδυνατούν το ανοσοποιητικό σύστημα.

Οι έφηβοι λοιπόν, θα πρέπει να γνωρίζουν τις συνέπειες που σχετίζονται με τη χρήση τέτοιων πρακτικών απώλειας βάρους. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι ο καθορισμός λογικών στόχων. Οι έφηβοι που θέτουν στόχους, χωρίς κάποια επίβλεψη, είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν κάποια από τις τακτικές που αναφέραμε. Υποδείξεις για τη δημιουργία ενός καλού σχεδίου είναι οι εξής :

Να προτιμούνται οι ανοιχτές, αλλά ιδιωτικές συζητήσεις για θέματα που αφορούν το βάρος με άτομα που ο έφηβος αναγνωρίζει ως φίλους και υποστηρικτές του (γονείς, προπονητές, φίλους του).

Να θέτονται ρεαλιστικοί στόχοι-βάρη, οι οποίοι να μπορούν να επιτευχθούν σε 2-3 μήνες.

Να εκπαιδεύονται στους κανόνες υγιεινής διατροφής και στο πώς θα λαμβάνουν τα απαιτούμενα θρεπτικά συστατικά.

Να μαθαίνουν πώς να χάσουν βάρος αργά (0,5-1 kg/εβδ), εφόσον είναι απαραίτητο.

Να χρησιμοποιούν τύπους άσκησης που να προάγουν την καύση θερμίδων, εφόσον είναι απαραίτητο, λίγους μήνες πριν την αγωνιστική περίοδο.

Να μάθουν να είναι ρεαλιστές όσον αφορά την διατήρηση και την απώλεια βάρους σε αυτή την περίοδο της ζωής τους.

Το Σώμα

Δεύτερο θέμα στο οποίο θα σταθούμε είναι η εμφάνιση του σώματος. Το ενδιαφέρον για το πώς είναι η εμφάνιση των εφήβων συχνά είναι υπερβολικό, ενώ η προσπάθεια για απώλεια βάρους συχνά γίνεται έμμονη ιδέα. Λόγω αυτών, η εμφάνιση διατροφικών διαταραχών, όπως η νευρική ανορεξία και η βουλιμία,

14

Συροκάκη Ευτυχίαστους εφήβους είναι περίπου 1%-5%. Έφηβες αθλήτριες σε ποσοστό 1%-39% εμφανίζουν διατροφικές διαταραχές ή διαταραχές στο βάρος.

Σύμφωνα με μία έρευνα, το 34% των εφήβων θεωρεί τον εαυτό του υπέρβαρο και το 40% προσπαθεί να χάσει βάρος. Έτσι, σε συνδυασμό με το άγχος του ανταγωνισμού και την ψυχολογική πίεση για να φθάσει σε κάποιο συγκεκριμένο βάρος, η εμφάνιση της νευρικής ανορεξίας και βουλιμίας στους έφηβους αθλητές είναι απολύτως δικαιολογημένη. Οι διατροφικές αυτές διαταραχές μπορεί να δημιουργήσουν χρόνια κόπωση, καθυστέρηση της ανάπτυξης, υπογλυκαιμία, ευπάθεια σε ιώσεις και αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης.

Για τους λόγους αυτούς, έφηβοι αθλητές και όχι μόνο, που υποπτευόμαστε ότι πάσχουν από κάποια διατροφική διαταραχή, θα πρέπει να λαμβάνουν διατροφική και ψυχολογική βοήθεια.

Σύσταση Σώματος

Τελευταίο θέμα, σχετικό με τη φυσική εμφάνιση είναι η σύσταση σώματος.

Οι έφηβοι αθλητές θα πρέπει να γνωρίζουν τις τυπικές τιμές της μυϊκής και λιπώδους μάζας, της διαφοροποίησης της σύστασης σώματος για το συγκεκριμένο άθλημα με το οποίο ασχολούνται ανάλογα με την ανάπτυξη, την απώλεια βάρους και το φύλο, ώστε η αντίληψή τους να γίνει πιο ρεαλιστική, δίνοντας έμφαση στις διατροφικές τους ανάγκες.

Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας υπάρχουν πολύ μικρές διαφορές μεταξύ της μυϊκής και λιπώδους μάζας. Κατά την εφηβική ηλικία όμως, τα κορίτσια παίρνουν 15 εκ. σε ύψος και 16 κιλά σε βάρος, ενώ τα αγόρια 20 εκ. και 22 κιλά αντίστοιχα. Τα κορίτσια τείνουν να αποκτήσουν λίπος και μύες, ενώ τα αγόρια να αποκτήσουν μύες και να χάσουν λίπος. Εξηγώντας αυτές τις αλλαγές μπορούμε να καθοδηγήσουμε τους έφηβους προς πιο ρεαλιστικές αντιλήψεις. Επίσης, είναι θεμιτό όταν συζητάμε με τους εφήβους για το σώμα να εστιάζουμε στη μυϊκή μάζα και στο πώς να την αυξήσουμε όχι για την λιπώδη μάζα και στο πώς να τη μειώσουμε.

Άλλες πληροφορίες

Όλο και περισσότερες γυναίκες σήμερα παρουσιάζουν μία έντονη ενασχόληση με το σωματικό τους βάρος και με την... εξωτερική τους εμφάνιση. Οι επιδράσεις από τις δυτικές κοινωνίες προβάλλουν έντονα το πρότυπο της γυναίκας με τις τέλειες αναλογίες και το ιδανικό σωματικό βάρος. Έτσι πολλές καταπιάνονται σε μία συνεχή προσπάθεια απόκτησης ενός αδύνατου και καλλίγραμμου σώματος. Πέραν όμως αυτής της προσπάθειας υπάρχουν πολλές γυναίκες που κινούνται στα όρια μίας σοβαρής ψυχολογικής διαταραχής που σχετίζεται με τη λήψη της τροφής και ονομάζεται ψυχογενής ανορεξία. Η κλινική ψυχολόγος Βάνια Φισούν μας μιλά για την ψυχογενή ανορεξία. Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη απώλεια βάρους η οποία προκαλείται και συντηρείται από το ίδιο το άτομο. Η διαταραχή αυτή παρουσιάζεται κυρίως σε κορίτσια εφηβικής ηλικίας ή σε νεαρές γυναίκες. Τα κυριότερα αίτια αυτής της διαταραχής είναι κοινωνικοπολιτισμικοί και βιολογικοί παράγοντες, ενώ υποστηρίζεται πως σημαντικό ρόλο παίζει και η σχέση της ασθενούς με την μητέρα της και ο τρόπο με τον οποίο βιώνονταν κατά τη βρεφική και παιδική ηλικία. Στην περίπτωση που μιλάμε για ψυχογενή ανορεξία το σωματικό βάρος παραμένει τουλάχιστον 15% κάτω από το αναμενόμενο, είτε λόγω απώλειας είτε λόγω του ότι ποτέ δεν επιτεύχθηκε το ανάλογο βάρος. Συχνά επίσης σε κορίτσια προεφηβικής ηλικίας, μπορεί να παρουσιαστεί αδυναμία να επιτευχθεί η αναμενόμενη για την ηλικία αύξηση του σωματικού βάρους. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι η απώλεια του βάρους σε αυτές τις γυναίκες αυτοπροκαλείται μέσω της αποφυγής "παχυντικών τροφών", καθώς επίσης και από αυτοπροκαλούμενους εμετούς, υπερβολική σωματική άσκηση, αυτοπροκαλούμενες κενώσεις με καθαρτικές ουσίες και χρήση φαρμάκων κατασταλτικών της όρεξης ή και διουρητικών. Οι γυναίκες που παρουσιάζουν ψυχογενή ανορεξία παρουσιάζουν μία υπερβολική ενασχόληση με το σωματικό τους βάρος και δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν το πόσο αδύνατες είναι, ενώ συνεχώς βρίσκονται σε μία συνεχή αγωνία μήπως πάρουν κιλά. Ταυτόχρονα υπάρχουν και ενδοκρινολογικές δυσλειτουργίες με κύριο αποτέλεσμα τη διακοπή

15

Συροκάκη Ευτυχίατης έμμηνος ρήσης και την απώλεια του σεξουαλικού ενδιαφέροντος. Σε περιπτώσεις που η έναρξη της ψυχογενούς ανορεξίας εμφανίζεται στην προεφηβική ηλικία, η διαδοχή των διαφόρων γεγονότων της ήβης καθυστερεί ή αναστέλλεται. Η ανάπτυξη του ατόμου σταματά, οι μαστοί δεν αναπτύσσονται και υπάρχει το ενδεχόμενο η έφηβος να μην έχει έμμηνο ρήση. Είναι εμφανές ότι η διαταραχή της ψυχογενούς ανορεξίας είναι μία πολύ σοβαρή διαταραχή, η οποία ωστόσο δύσκολα γίνεται αντιληπτή από το ίδιο το πάσχον άτομο. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται η κινητοποίηση από τα άτομα του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος της γυναίκας προκειμένου να ζητήσουν τη βοήθεια ψυχολόγου για τη θεραπεία της.

Μητρικές συμβουλές

* Τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον ποιοτικό χρόνο με το παιδί μας και την ουσιαστική επικοινωνία μαζί του. Η αγάπη μας για αυτό δεν αρκεί να εκφράζεται με την αγορά ενός ωραίου παιχνιδιού, αλλά με την αγκαλιά, το φιλί, το χάδι, την κουβέντα. Το ακριβό ιδιωτικό σχολείο, το πιάνο, οι ξένες γλώσσες και τα σπορ, όλες οι ασχολίες του που πρέπει να πληρωθούν δεν μπορούν να αποτελέσουν δικαιολογίες που μας κρατούν μακριά από το παιδί μας. Κανένα παιχνίδι, κανένα σχολείο, κανένα ρούχο δεν αρκούν για να υποκαταστήσουν το βασικό αγαθό της προσωπικής επικοινωνίας του παιδιού με τη μητέρα του. Οι γονείς θα πρέπει να έχουμε τα μάτια και τα αφτιά μας ανοιχτά για να αντιληφθούμε τα πρώτα σημάδια της καταιγίδας που έρχεται.

* Την πρώτη εβδομάδα μετά τις σχολικές διακοπές των Χριστουγέννων, όταν το παιδί επέστρεψε στο σχολείο, άρχισε πάλι να ελέγχει το φαγητό της έπειτα από μια περίοδο θεαματικής ανάκαμψης. Μιλήσαμε πολύ. Μου αποκάλυψε ότι όλες οι συμμαθήτριές της συμφωνούσαν ότι η Βικτόρια Μπέκαμ ήταν το πρότυπό τους. (Μπορεί να είναι λίγο αδύνατη, αλλά είναι τόσο συμπαθής!) Οι δάσκαλοι μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στο να αλλάξουν αυτά τα πρότυπα.

* Η αντίδραση του παιδιού όταν πληροφορήθηκε ότι θα δει κάποιον ειδικό ήταν σπαρακτική. Τις δύο πρώτες φορές σύρθηκε στην κυριολεξία στο γραφείο του ψυχιάτρου. Από την τρίτη φορά και μετά, περίμενε με ανυπομονησία το ραντεβού του. Αν ως κοινωνία ήμαστε πιο ανοιχτοί στην ψυχική νόσο, όποια και αν είναι αυτή, ίσως τα πράγματα να ήταν ευκολότερα.

Η ιστορία της Kikka Το έζησα για 5 χρόνια , χωρίς ούτε μια μέρα κενό….Κατανάλωσα τόνους φαγητό….Γλυκά, αλμυρά, ξινά, πικρά, χαλασμένα, κατεψυγμένα….Τα πάντα… Ήταν η δόση μου και την έψαχνα με μανία… Έκανα εμετό στο σχολείο, στο σπίτι, στο δρόμο, στην μπανιέρα όταν έκανα μπάνιο…Έτρωγα με μανία, σχεδόν αμάσητες τις τροφές από την λύσσα μου…Πόσες φορές Θεέ μου κόντεψα να πνιγώ! Πόσες φορές μελάνιασα από τις τεράστιες μπουκιές που είχα καταπιεί! Θεέ μου, είναι θαύμα το ότι ζω!

Τα δάχτυλά μου, τα χείλη μου, σκισμένα από τα οξέα…Μαύροι κύκλοι στα μάτια μου, το πρόσωπό μου κίτρινο από την εξάντληση…Το κορμί μου με δυσκολία μπορούσα να το κρατήσω όρθιο και όταν ξάπλωνα δεν ήξερα πώς να κάτσω για να μη με τρυπάνε τα κόκαλα που είχαν πεταχτεί έξω…

Και όμως, κάθε μέρα που ανέβαινα στη ζυγαριά, χαιρόμουν που έβλεπα τα κιλά να κατεβαίνουν…35 κιλά! Σοκάρομαι και μόνο που το θυμάμαι…. Οι γονείς μου άργησαν να καταλάβουν τι μου συνέβαινε…Και όταν το έμαθαν ήταν απλώς πλέον αργά για να κάνουν κάτι…Ήμουν ήδη εξαρτημένη! Δε με σταματούσε τίποτα! Κλείδωσαν το ψυγείο με αλυσίδες και όμως το έσπασα για να πάρω τη δόση μου!

Έκλεβα χρήματα από τις τσέπες τους για να μπορώ να αγοράζω γλυκά, σάντουιτς, γαριδάκια, πίτσες ,,,,Τη δόση μου! Έκρυβα τις τροφές στα ρούχα μου και τις καταβρόχθιζα με μανία στο δωμάτιο μου και έπειτα ξερνούσα μέσα σε μαύρες σακούλες τις οποίες πετούσα κρυφά….

Έκρυβα τις τροφές στα ρούχα μου και αφού τις καταβρόχθιζα , έμπαινα για μπάνιο και ξερνούσα πάνω μου, στη μπανιέρα, για να μη δούνε τα σημάδια στη λεκάνη της τουαλέτας…

16

Συροκάκη ΕυτυχίαΕίναι τόσα πολλά αυτά που έγιναν τότε! Τόσες εικόνες χαραγμένες γερά στη μνήμη μου …..Νομίζω ότι ακόμα και ένα βιβλίο δε μπορεί να τα χωρέσει…. Κι όμως σήμερα απέχω τόσο πολύ από όλα αυτά! Κατάφερα να ξεφύγω ύστερα από 14500 φορές που εκδικήθηκα τον εαυτό μου! Ναι υπάρχει τρόπος να ξεφύγει ο καθένας μας από αυτή τη κατάσταση! Δεν είναι λύση ούτε η δίαιτα , ούτε τα χάπια…Η λύση είναι μέσα μας, στη ψυχή μας.

Πρέπει να βρούμε το κουράγιο να αντιμετωπίσουμε και πάνω από όλα να αποδεχτούμε, αυτό που μας κάνει να μισούμε τον εαυτό μας! Μη γυρίζεις την πλάτη στην αλήθεια, όσο πικρή και αν είναι αυτή! Κοίτα την στα μάτια και αποδέξου την ! Η αλήθεια αυτή είναι η αρχή της λύσης του προβλήματος σου! Δε χρειάζεται δύναμη, δε χρειάζεται να έχεις κάτι το ιδιαίτερο για να ξεφύγεις! Το μόνο που χρειάζεται είναι να δεις την αλήθεια, να μιλήσεις με ειλικρίνεια στον εαυτό σου! Μεγάλωσα με έναν πατέρα που με έκανε να νιώθω το οικονομικό του πρόβλημα. Μου έλεγε κάθε μέρα ότι είμαι άχρηστη και ανίκανη και ότι ποτέ δε θα κάνω κάτι στη ζωή μου! Μου έριχνε ευθύνες όταν χώρισε με τη μητέρα μου! Και όλα αυτά μ έκανε να τα πιστέψω βαθιά μέσα μου! Πως θα μπορούσε να φταίει ένα παιδί για όλα αυτά? Ακόμα και όταν ήμουν βουλιμική , αυτό που μου έλεγε ήταν «ξέρεις πόσο κοστίζει το 1 κιλό τυρί που τρως?» Ήθελα την αγάπη του! Να νιώσω ότι με νοιάζεται, ότι πιστεύει σε μένα…Και κάθε μέρα που έβλεπα ότι ποτέ δε θα γεμίσω αυτό το κενό μου , έπεφτα όλο και πιο βαθιά…. Ούτε σήμερα έχω την αγάπη του, την εμπιστοσύνη του για όσα κάνω!

Σήμερα όμως ξέρω πως δεν ήμουν εγώ το πρόβλημα του, αλλά το χαμηλό επίπεδο που σαν άνθρωπος έχει. Αποδέχτηκα με μεγάλη λύπη μου το γεγονός ότι ποτέ δεν θα έχω τη σχέση που πάντα ήθελα με τον πατέρα μου και προσπαθώ να γεμίζω αυτό το κενό μέσα από άλλους ανθρώπους. Μέσα από την αναγνώριση και την αγάπη που εισπράττω καθημερινά από γνωστούς και άγνωστους. Έχτισα την ζωή μου από την αρχή, γνωρίζοντας πλέον ποια είμαι και έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στον εαυτό μου.

Όταν άρχισα να μου αναγνωρίζω πράγματα και να τα βρίσκω με τον εαυτό μου, τότε δεν είχα λόγους πλέον για να έχω βουλιμικά επεισόδια!!! Σήμερα είμαι 28 χρονων! Έχω περίπου 7 χρόνια μακριά από τον εφιάλτη. Έχω το σπίτι μου, τη δουλεία μου, το σκύλο μου, το αμάξι μου, τους φίλους μου, τη ζωή μου! Το πιο σημαντικό όμως που έχω, είναι μια απίστευτη δύναμη μετά από όλα αυτά! Μια δύναμη ανεξέλεγκτη και δημιουργική! Αγαπώ πλέον τον εαυτό μου και τον φροντίζω καθημερινά! Κοίτα αυτόν που κάθεται δίπλα σου και δες τι καλύτερο έχει από σένα...Νομίζεις ότι τα πάντα τα έχει καλύτερα...Όταν όμως δεις τη ζωή του και σου μιλήσει για αυτήν και το πως νιώθει, θα δεις ότι ίσως η δική σου ζωή να είναι καλύτερη!

Γιατί λοιπόν να θες να κάνεις κακό στον εαυτό σου , ενώ ο διπλανός σου δεν το κάνει? Ο καθένας από εμάς έχει τα ταλέντα του και τις ομορφιές του! Αυτά πρέπει να βρούμε μέσα μας και να μάθουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας που τόσο πολύ και άδικα έχουμε πληγώσει.... Δεν είναι το πρόβλημα το φαγητό! Δεν είναι λύση η δίαιτα! Το πρόβλημα είναι αυτό που καθένας μας κουβαλάει μέσα του και τον πληγώνει και η λύση είναι το να βρούμε λόγους να αγαπήσουμε τον εαυτό μας... Αγαπάς τους φίλους σου, την οικογένεια σου, ένα τραγούδι, μια ταινία, το σκύλο σου, ένα ποίημα… Αγαπάς τόσα πράγματα γύρω σου! Μέσα στην αγάπη που νιώθεις μη ξεχνάς να αγαπάς και τον εαυτό σου! Κάθε φορά που κοιτάζεσαι στον καθρέφτη χαμογέλα στο πρόσωπο που βλέπεις!!! Κάθε πρωί που ξυπνάς τύλιξε τα χεριά σου πάνω σου και δώσε μια αγκαλιά στον εαυτό σου! Έχεις αγκαλιάσει τόσους και τόσους! Αγκάλιασε και σένα!

Το αξίζεις πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο! Με απέραντη αγάπη μια πρώην βουλιμική που έχει κάνει περίπου 14500 φόρες εμετό...

Η ιστορία της Β.

Δεν ήταν παρά εντελώς τυχαία που πρόσφατα έπεσα πάνω σε ένα άρθρο σε κάποια ξένη ιστιοσελίδα που διάβασα για τις διατροφικές διαταραχές και μου τράβηξε την προσοχή. Ψάχνοντάς το εκτενέστερα πανικοβλήθηκα βλέποντας το πλήθος των δικών μου παράξενων συνηθειών, τρόπων σκέψης, συμπεριφορών και συμπτωμάτων ετών να απαριθμούνται σε λίστες συνηθέστερων ενδείξεων και συμπτωμάτων αυτού που αποκαλείται νευρική ανορεξία.

17

Συροκάκη ΕυτυχίαΕίναι αλήθεια ότι από την εφηβεία μου ένιωθα αυτοαπόρριψη-κι ακόμα νιώθω αλλά θέλω να πιστεύω ότι τώρα το έχω σε πιο ελεχγόμενο βαθμό. Η πρώτη μου παρατεταμένης διάρκειας αυτοεπιβαλόμενη αποχή από το φαγητό ήταν στην ηλικία των 17 ετών και ξεκίνησε απλά σαν επιθυμία να διώξω λίγα περιττά κιλά -αν και κατέληξε σε πραγματική απεργία πείνας χωρίς ημερομηνία λήξης. Από τότε, αν και κατα καιρούς με ξαναπιάνει και σταματάω να τρώω για μεγάλα διαστήματα, πιστεύω ότι το ελέγχω κάπως. Δεν έφτασα ποτέ στο σημείο να χρειαστεί να εισαχθώ στο νοσοκομείο. Τώρα, λίγους μήνες πριν συμπληρώσω τα 30 μου χρόνια κάνω πάλι τα ίδια.

Ωστόσο πριν από αυτό το τελευταίο, η προηγούμενη φορά που ξανάχασα τον έλεγχο ήταν πριν από έναν ολόκληρο χρόνο που εφτασα να ζυγίζω 39 κιλά. Τότε ήταν που σταμάτησε και ο κύκλος μου και χρειάστηκε να πάω σε γυναικολόγο -ο οποίος μόνο που δεν ούρλιαξε μόλις έλυσα τη ρόμπα μου για να με εξετάσει και αντίκρισε το σώμα μου... Το πρώτο πράγμα που μου είπε ήταν "Τρώς τίποτα???" Παρόλα αυτά εγώ δεν πίστευα τότε ότι το μικρό βάρος ήταν πια τόσο πολύ εμφανές γιατί έτσι κι αλλιώς είμαι μικρόσωμη στο ύψος (μόλις 1,59) και δεν καταλάβαινα πώς όλοι το παρατηρούσαν απ' τη στιγμή που στον καθρέφτη μου εγώ αντίκρυζα ένα μάλλον σαρκώδες άτομο.

Μετά από αυτήν την περίοδο και έπειτα από τεράστια ψυχική φθορά άρχισα σταδιακά να τρέφομαι καταναγκαστικά παρόλο που δεν είχα καμία διάθεση και ένιωθα φριχτές ενοχές γι' αυτό. Αυξησα το βάρος μου, αλλά μόλις έφτασα τα 48 κιλά πανικοβλήθηκα κι από τότε όλα ξανάρχισαν. Τώρα ζυγίζω 43 κιλά και δεν μπορώ να καταλάβω πώς ενώ οι αριθμοί ακούγονται μικροί και τα ρούχα μου τα ίδια φαίνονται μικρά στο μάτι, όταν κοιτώ στον καθρέφτη ή όταν παρατηρώ το ίδιο το σώμα μου βλέπω μία αποκρουστικά κοντόχοντρη μάζα σάρκας. Έχω ενοχικές σχέσεις με το φαγητό και αποφεύγω να τρώω. Όταν μου επιτρέπω κάτι πιο πληθωρικό αμέσως μετά κατατρώγομαι από τύψεις και μισώ τον εαυτό μου. Παραλείπω ολόκληρα γεύματα λέγοντας ψέματα στον αρραβωνιαστικό μου (που συζούμε) ότι έχω ήδη γευματίσει κι αποφεύγω κοινωνικές επαφές που μπορεί να συνεπάγονται τραπεζώματα.

Ωστόσο, εάν δεν μπορώ να το αποφύγω κάνω πως χαίρομαι και συμπεριφέρομαι στο τραπέζι όπως όλοι, με το φόβο ότι η παραμικρή διαφορετική ένδειξη συμπεριφοράς μπορεί να σηματοδοτήσει και την αποκάλυψη του μυστικού μου που με τόσο κόπο κρατώ επτασφράγιστο. Αυτό που κάνω σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ότι νηστεύω τα πάντα για μέρες μετά από ενα τέτοιο κοινωνικό γεγονός (ή μέρες πρίν αν η πρόσκληση είναι κανονισμένη αρκετά νωρίτερα) για να επανορθώσω. Αυτό που φοβάμαι είναι μήπως κάθε περίοδος αφαγίας είναι πιο άσχημη από την προηγούμενη γιατί τώρα δεν αρκούμαι στο να επανορθώνω με ακραίες νηστείες αλλά καταναλώνω καθαρκτικά σαν μια προσπάθεια να αποβάλλω όσο πιο γρήγορα μπορώ ό,τι κακώς έβαλα μέσα μου, πράγμα που μέχρι τώρα ποτέ ξανα δεν είχα κάνει. Τρέμω μήπως ο σύντροφός μου και οι δικοί μου άνθρωποι αντιληφθούν οτιδήποτε. Τα βράδια έχω εφιάλτες με απελπισμένες μανάδες που μου ζητούν βοήθεια για να σώσω τα σκελεθρωμένα παιδιά τους. Ο αρραβωνιαστικός μου φυσικά, όπως κι όλοι οι γνωστοί μου, υποστηρίζει ότι είμαι πολύ αδύνατη (αν και εγώ ειλικρινά δε βλέπω κάτι τέτοιο) και η μόνιμη φράση του είναι "Πάλι αδυνάτισες???" ακόμα κι όταν το βάρος μου δεν έχει αλλάξει, λες και κάτι φοβάται... Δεν ξέρω εαν αποτελώ περίπτωση νευρικής ανορεξίας, ή απλά είμαι ιδιότροπη. Είναι αλήθεια ότι αυτή η κατάσταση είναι απαίσια υπό την έννοια ότι καταδυναστεύει την καθημερινότητά μου και συνεπάγεται, ανάμεσα σε πολλά άλλα, διαρκές αίσθημα κρύου, αδυναμία και αίσθημα κόπωσης σε σημείο να έχω ρεζιλευτεί σε δημοσίους χώρους όταν σε εξόδους με φίλους ξαφνικά έχω σκοτοδύνες και χάνω τον κόσμο μέχρι που ξαπλώνω στα πατώματα για να αποφύγω τη λυποθυμία. Αλλά τότε γιατί ώρες-ώρες με σαγηνεύει τόσο?

Με ικανοποιεί να βλέπω ότι μπορώ να επιβάλλομαι στον εαυτό μου ακόμα και σε μια τόσο θεμελιώδη ανάγκη όπως η τροφή και όσο άδειο παραμένει το στομάχι μου τόσο γεμάτη ικανοποίηση είμαι. Είναι μια κατάσταση που καμιά φορά τη νιώθω σαν έναν δυνατό, αρρωστημένο έρωτα:Με αφεντεύει, μου επιβάλλεται, με διατάζει, με καταπιέζει, με κατακρίνει, με απορρίπτει... αλλά δεν μπορώ μακριά του... Και τότε φοβάμαι... Είναι πράγματι δική μου η επιλογή, δικός μου ο αυτοέλεγχος, δικοί μου οι κανόνες ή μήπως τελικά δεν είμαι παρά μια θλιβερή, υπάκουη σκλάβα χωρίς ζωή?

18

Συροκάκη Ευτυχία

Η ιστορία της Μαριάννας

Η δική μου ιστορία ξεκινά απο 5 έτών όταν άρχισα να βάζω τα πρώτα μου παραπανίσια κιλά. Δεν ήμουν ιδιαίτερα παχύσαρκη, αλλά το περιττό λίπος ήταν ορατό. Η πίεση από τους γονείς μου και τα αδέρφια μου με ανάγκασε σε ηλικία 11 ετών να προσπαθήσω να περιορίσω το υπερβολικό και το άστατο φαγητό.

Μέσα σε ένα χρόνο κατάφερα να χάσω πάνω από 15 κιλά, με αποτέλεσμα να έχω γίνει για τους άλλους υπερβολικά αδύνατη αλλά με κάθε μου ματιά στον καθρέφτη, πάντα έλεγα στον εαυτό μου ότι πρέπει να χάσω κι άλλα κιλά. Έίχα φτάσει σε σημείο να μην μπορώ να φάω, να περνάνε μέρες ολόκληρες χωρίς να βάλω κάτι στο στόμα μου.Όπως ήταν φυσικό ο οργανισμός μου αποδυναμώθηκε. Απο τα 11 μέχρι τα 21 δέν ξεπερνούσα τα 49 κιλά. το ύψος μου είναι 1,65. απο την ημέρα που γνώρισα τον άνθρωπο με τον οποίο είμαι παντρεμένη, η όρεξή μου για φαγητό άλλαξε. Τώρα είμαι 26 ετών,έχω φτάσει τα 85 κιλά, και κάθε μου γεύμα συνοδεύεται εδώ και πάνω απο 2 χρόνια, με μια επίσκεψη στην τουαλέτα για εμετό. Αποτέλεσμα; κανένα. Απλώς ταλαιπωρώ την υγεία μου και τους ανθρώπους που με αγαπάνε. Οσο για δίαιτες; εχω δοκιμάσει άπειρες χωρίς αποτέλεσμα. Ή αλήθεια έιναι οτι τα τελευταία χρόνια, δεν έχω δει το δείκτη της ζυγαριάς να κατεβαίνει ούτε ένα γραμμάριο. Και το χειρότερο; Τα περισσότερα βράδυα όταν πέφτω να κοιμηθώ, υπόσχομαι στον εαυτό μου οτι θα κάνω τα αδύνατα δυνατά να ξαναβρώ τον παλιό μου εαυτό, και πριν καλά καλά ολοκληρώσω την σκέψη μου, δεν καταλαβαίνω πως καφνικά βρίσκομαι στο ψυγείο, και έπειτα στο μπάνιο.....

19

Συροκάκη Ευτυχία

20

Συροκάκη Ευτυχία

21

Συροκάκη Ευτυχία

22

Συροκάκη Ευτυχία

23

Συροκάκη Ευτυχία

1. Φύλο

57%

43%ΚορίτσιαΑγόρια

24

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

13 - 14

15 - 16

2. Ηλικία

ΚορίτσιΑγόρια

Συροκάκη Ευτυχία

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

Ναι Όχι

3. Έχεις κάνει ποτέ δίαιτα;

αγόριακορίτσια

17%8%

0%

75%

12,50%

0%

25%

62,50%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Κορίτσια Αγόρια

4. Αν ναι, ποιος σου τη σύστησε;

α)διαιτολόγος –διατροφολόγος

β)φίλοι – συγγενείς

γ)η δίαιτα ήταν σεπεριοδικό/εφημερίδα/internet δ)κανείς. έκανα ότινόμιζα καλύτερο

25

Συροκάκη Ευτυχία

10%

25%

35%

25%

5%0%

14%

50%

35%

0%0%5%

10%15%20%25%30%35%40%45%50%

Κορίτσια Αγόρια

5. Γυμνάζεσαι;

α) καθόλου

β) λίγο

γ) αρκετά συχνά (2-3φορές την εβδομάδα)δ) κάθε μέρα

ε) άλλο

6. Βαθμολόγησε τα παρακάτω γεύματα ανάλογα με το πόσο συχνά τα καταναλώνεις (Αγόρια)

2,52,9

3,3

4,3

2,7

0

1

2

3

4

5

Πρωινό Δεκατιανό(κολατσιό)

Μεσημεριανό Απογευματινό Βραδινό

26

Συροκάκη Ευτυχία

2,953,25

4,85

2,63,15

0

1

2

3

4

5

Πρωινό Μεσημεριανό Βραδινό

6. Βαθμολόγησε τα παρακάτω γεύματα ανάλογα με το πόσο συχνά τα καταναλώνεις(Κορίτσια)

7. Πόσους τύπους νευρικής ανορεξίας γνωρίζεις;

23%0%6%

26%

45%α)1β)2 γ)3δ)4ε)δγ/δα

27

Συροκάκη Ευτυχία

8. Τι σημαίνει "άτυπη μορφή" νευρικής ανορεξίας;

12%

6%

21%

15%

46%

α) οι μορφές στις οποίεςδύσκολα γίνεται διάγνωση

β) οι μορφές που δενέχουν ανακαλυφθεί ακόμα

γ) οι μορφές που δεν έχουνόλα τα συμπτώματα

δ) οι μορφές που γίνεσαιαμέσως καλά

ε) δγ/δα

1,85

3,8

4,85

3,85

2,75

0 1 2 3 4 5

α) 7-9 ετών

β)10-15 ετών

γ)16-20 ετών

δ)20-25 ετών

ε)25-30 ετών

9. Αξιολόγησε της παρακάτω ηλίκιες ως προς τις πιθανότητες να εμφανίσουν νευρική

ανορεξία.(κορίτσια)

28

Συροκάκη Ευτυχία

1,3

3,2

3,7

3,8

3

0 1 2 3 4

α) 7-9 ετών

β)10-15 ετών

γ)16-20 ετών

δ)20-25 ετών

ε)25-30 ετών

9. Αξιολόγησε τις παρακάτω ηλικίες ως προς τις πιθανότητες να εμφανίσουν νευρική

ανορεξία.(αγόρια)

10. i) Ποια είναι τα σωματικά συμπτώματα τις νευρικής ανορεξίας;

18%

6%

6%

64%

6%

α)Απώλεια βάρους

β)Κοιλιακός πόνος

γ)Ζαλάδα

δ)Όλα τα παραπάνω

ε)Δγ/δα 

29

Συροκάκη Ευτυχία

10.ΙΙ) Ποια είναι τα συμπτώματα στην διατροφή των ατόμων με νευρική ανορεξία;

30%

0%

24%

6%

9%31%

α) Τελειομανία

β)Χαμηλή αυτοεκτίμηση

γ)Οξυθυμία

δ)Εσωστρέφεια-απομόνωση ε) Όλα τα παραπάνω

στ)Δγ/δα 

;

2,3

3,352,8 2,9

1,75

2,85

0

1

2

3

4

1

11. Αξιολόγησε τις διατροφικές συνήθειες των ατόμων με νευρική ανορεξία ως προς την πιο

συνηθισμένη.(κορίτσια) Υπερβολική κατανάλωσηυγρών

Μικρή ποικιλία τροφίμων

Αποφυγή συγκεκριμένωντροφίμων

Υπερβολική χρήσημπαχαρικών, ξυδιού,λεμονιούΑσυνήθιστοι συνδυασμοίτροφίμων

Υπερβολικά αργήκατανάλωση φαγητού

30

Συροκάκη Ευτυχία

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

1

11. Αξιολόγησε τις διατροφικές συνήθειες των ατόμων με νευρική ανορεξία ως προς την πιο

συνηθισμένη.(αγόρια) Υπερβολική κατανάλωσηυγρών

Μικρή ποικιλία τροφίμων

Αποφυγή συγκεκριμένωντροφίμων

Υπερβολική χρήσημπαχαρικών, ξυδιού,λεμονιούΑσυνήθιστοι συνδυασμοίτροφίμων

Υπερβολικά αργήκατανάλωση φαγητού

12. Ποια είναι τα αίτια της ψυχογενούς ανορεξίας;

19%6%

18%

31%

19%

7%

α) Η κοινωνία

β) Η οικονομία

γ) Η οικογένεια

δ) Η ψυχολογία τουατόμουε) Η ερωτική επιθυμία

στ) δγ/δα

31

Συροκάκη Ευτυχία

13. Υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν στην νευρική ανορεξία;

29%

38%

21%12%

Ναι

Ίσως

Όχι

δγ/δα

14. Ποσό πιστεύεις ότι είναι ο ελάχιστος χρόνος νοσηλείας ατόμων με ν. ανορεξία;

21%

15%

15%

34%

15%3 μήνες

1 χρόνο

10 μήνες

18 μήνες(1 χρόνο & 6μήνες)Δγ/δα

32

Συροκάκη Ευτυχία

15. Πιστεύεις ότι η ν. ανορεξία είναι επικίνδυνη;

57%

11%9%

23%

Ναι

Ίσως

Όχι

δγ/δα

0% 0%

46%

21%

12%

21%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

1

16. Αν ένας φίλος / φίλη είχε συμπτώματα ν. ανορεξίας, τι θα έκανες;

α) Θα τον περιφρονούσα

β) Θα τον τον πίεζα ναφάει γ) Θα του έλεγα να πάεισε έναν ειδικό γιατρόδ) Θα το συζητούσα μετους γονείς τουε) Δγ/δα

στ) Άλλο :……

33

Συροκάκη Ευτυχία

17. Θεωρείς τα άτομα με ν. ανορεξία…

6%

31%13%

28%

6%16%

α) άρρωστα

β) επικίνδυνα για τηνκοινωνίαγ) ανόητα

δ) τίποτα από ταπαραπάνωε) δεν έχω άποψηπάνω στο θέμαστ) Άλλο:…

0

12%

12%

21%

55%

0 20 40 60

1

18. Πιστεύεις ότι η ν. ανορεξία…

ε) όλα τα παραπάνω

δ) δεν έχω άποψη πάνωστο θέμα

γ) καταστρέφει ζωτικά τοάτομο(πειράζει ταόργανα)β) καταστρέφειψυχολογικά το άτομο

α) καταστρέφει σωματικάτο άτομο

34

Συροκάκη Ευτυχία

19. Θεωρείς τον όρο <εφιάλτη> υπερβολικό για την ν. ανορεξία

15%

27%

46%

12%

Ναι

Ίσως

Όχι

δγ/δα

20. Νομίζεις ότι τα άτομα με ν. ανορεξία καταφέρνουν να ξεφύγουν εντελώς από

αυτήν;

9%

41%

31%

19%

Ναι

Ίσως

Όχι

δγ/δα

35

Συροκάκη Ευτυχία

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΈΞΙ ΣΤΟΙΧΕΙΆ.

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΌΣ ΠΑΡΑΓΌΝΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΆΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΙΣΤΊΑ:α) Η ειλικρίνεια του δείγματος.β) Η σαφήνεια και η πληρότητα του ερωτηματολογίου: προκειμένου να φτιάξω ένα άρτιο, πλήρης και κατανοητό ερωτηματολόγιο, ακολούθησα την παρακάτω διαδικασία:1)σύνταξη του ερωτηματολογίου και διεξαγωγή προέρευνας. 2)αναδιατύπωση του ερωτηματολογίου βάση των παρατηρήσεων της προέρευνας.γ) Η αντιπροσωπευτικότατα του δείγματος στον πραγματικό πληθυσμό.δ) Ο αριθμός του δείγματος: το δείγμα αποτέλεσαν μαθητές που φοιτούν σε γυμνάσια και λύκεια των Χανίων και της Αθήνας ηλικίας 13 – 16 ετών.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΗΚΕ: Η έρευνα ήταν ποσοτική με χρήση ερωτηματολογίου. Το ερωτηματολόγιο επιλέχτηκε ως το προσφορότερο εργαλείο για την επισκόπηση και την καταγραφή των γνώσεων και των απόψεων ενός μικρού αντιπροσωπευτικού αριθμού των μαθητών απέναντι στην νευρική ανορεξία. Το δείγμα αποτέλεσαν μαθητές ηλικίας 13 – 16 ετών που φοιτούν σε γυμνάσια και λύκεια. Το δείγμα ήταν 34 μαθητές από Αθήνα και Χανιά. Τα ερωτηματολόγια που μοιράστηκαν ήταν 35 και επιστράφηκαν τα 34. Η έρευνα έγινε τον Ιανουάριο του 2009. Μετά τη συλλογή των ερωτηματολογίων έγινε μετατροπή των αριθμών των απαντήσεων σε (%) και η δημιουργία γραφημάτων.

ΟΡΙΣΜΌΣ ΝΕΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ:α) Οι μαθητές ηλικίας 13 – 16 ετών. (ανεξάρτητη)β) Οι γνώσεις και απόψεις για την νευρική ανορεξία.(εξαρτημένη)Όπου κριθεί σκόπιμο θέσαμε ως ανεξάρτητη μεταβλητή αν έχουν κάνει δίαιτα και το φύλο των μαθητών.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ:Ως προς την κατανομή του δείγματος ανάλογα με το φύλο των μαθητών, το 57%του δείγματος ήταν κορίτσια και το 43% ήταν αγόρια μαθητές.

Από το σύνολο των αγοριών το 64,28% ήταν ηλικίας 15 – 16 ετών ενώ το 35,71% ήταν 13 – 14. Από το σύνολο των κοριτσιών δήλωσε το 60% ηλικία 15 – 16 ετών και το 40% από 13 – 14.

Από το σύνολο του δείγματος που απάντησε θετικά στη ερώτηση αν έχουν κάνει ποτέ δίαιτα λίγο παραπάνω τα μισά αγόρια(62,50%) δηλώνουν ότι την δίαιτα δεν τους την πρότεινε κανείς αλλά έκαναν ότι νόμιζαν καλύτερο. Το ίδιο απάντησε και το 75% των κοριτσιών ενώ το 17% απάντησε ότι τη δίαιτα τους την πρότεινε διαιτολόγος – διατροφολόγος και το 8% φίλοι και συγγενείς. Το 12,50% των αγοριών υποστηρίζουν ότι τους την πρότεινε διαιτολόγος – διατροφολόγος ενώ κανείς δεν απάντησε φίλοι και συγγενείς. Τέλος ένα ποσοστό της τάξεως του 25% των αγοριών λέει ότι η δίαιτα ήταν σε η σε περιοδικό, σε εφημερίδα ή στο internet ενώ προς έκπληξη μου κανένα από τα κορίτσια δεν απάντησε αυτό.

Στην ερώτηση αν γυμνάζονται θέτοντας ως ανεξάρτητη μεταβλητή το φύλο, ακριβός τα μισά αγόρια υποστηρίζουν ότι γυμνάζονται αρκετά συχνά ενώ το 35% λέει ότι γυμνάζετε κάθε μέρα. Μόλις το 15% γυμνάζετε λίγο ενώ κανένας δεν απάντησε το καθόλου ή δεν είχε κάτι άλλο να προτείνει. Αντίθετα το 35% των κοριτσιών υποστηρίζει ότι γυμνάζονται αρκετά συχνά ενώ το ¼ και το 25% λένε ότι γυμνάζονται λίγο και κάθε μέρα αντίστοιχα. Τέλος μόλις το 5% έχει να προτείνει κάτι άλλο.

36

Συροκάκη Ευτυχία Παρατήρησα ότι τα αγόρια τρώνε πιο συχνά από τα κορίτσια. Συγκεκριμένα η πλειοψηφία και των κοριτσιών και των αγοριών τρώνε μεσημεριανό ενώ το 3,2 των κοριτσιών και το 2,7 των αγοριών τρώνε δεκατιανό και το 2,9 και των δύο φύλων τρώνε πρωινό. Τέλος το 2,6 των κοριτσιών και το 2,5 των αγοριών τρώνε το απόγευμα ενώ προτιμούν να τρώνε το βράδυ το 3,1 των κοριτσιών και 3,3 των αγοριών.

Δυστυχώς στην ερώτηση πόσους τύπους νευρικής ανορεξίας γνώριζε το δείγμα μόλις το 23% απάντησε σωστά δηλαδή 2 ενώ η συντριπτική πλειοψηφία δεν ήξερε(26%) ή είχε απαντήσει λάθος. Συγκεκριμένα το 45% απάντησε έναν, το 6% τέσσερις και κανείς τρεις αναιρώντας τελείως την 1η από τις υποθέσεις μου.

Δυστυχώς όμως και η 2η από τις υποθέσεις μου είναι λανθασμένη καθώς στην ερώτηση τι σημαίνει ‘ άτυπη μορφή νευρικής ανορεξίας’ μόνο το21% απάντησε σωστά επιλέγοντας το γ (οι μορφές που δεν έχουν όλα τα συμπτώματα) ενώ το 46% δεν γνώριζε ή απάντησε λάθος. Συγκεκριμένα λάθος απάντησε το 12% που επέλεξε το α(οι μορφές στις οποίες δύσκολα γίνεται διάγνωση), το 6% που διάλεξε το β(οι μορφές που δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα) και το 15% που διάλεξε το δ(οι μορφές που γίνεσαι αμέσως καλά)

Όταν ζητήθηκε από το δείγμα να αξιολογήσει τις ηλικίες ως προς τις πιθανότητες να εμφανίσουν νευρική ανορεξία οι απαντήσεις των κοριτσιών ήταν πιο κοντά στην πραγματικότητα από ότι των αγοριών. Τα κορίτσια απάντησαν ότι 1,3 πιθανότητες έχουν οι ηλικίες 7-9 ετών, 3,8 οι ηλικίες 10-15 ετών, 4,8 16-20 ετών, 3,8 20-25 ετών και τέλος 2,7 οι ηλικίες 25-30 ετών. Τα αγόρια απάντησαν ότι 1,3 πιθανότητες έχουν οι ηλικίες 7-9 ετών, 3,2 10-15 ετών, 3,7 οι ηλικίες 16-20 ετών, 3,8 20-25 ετών και τέλος 3,0 οι ηλικίες 25-30 ετών.

Στην δέκατη ερώτηση ζητήθηκε από το δείγμα να απαντήσει πια είναι τα σωματικά και τα ψυχικά συμπτώματα. Ευτυχώς το 64% του δείγματος ήξερε τα ποια είναι τα σωματικά συμπτώματα της νευρικής ανορεξίας βγάζοντας σωστές τις υποθέσεις μου ενώ το 6% απάντησε το α(Απώλεια βάρους), το 6% απάντησε το β(Κοιλιακός πόνος), ένα ποσοστό της τάξεως του 6% απάντησε το γ(Ζαλάδα) και τέλος το 18% είπε ότι δεν είχε άποψη πάνω στο θέμα. Αντίθετα από τις αρχικές υποθέσεις μου ότι οι έφηβοι θα έχουν γνώσεις πάνω στα ψυχικά συμπτώματα μόλις το 31% απάντησε σωστά ενώ το 30% απάντησε ότι δεν γνώριζε. Το 24% απάντησε ότι ένα από τα συμπτώματα είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το 6% ότι είναι η οξυθυμία το 9% ότι είναι η εσωστρέφεια και η απομόνωση ενώ το α(τελειομανία) δεν το απάντησε κανείς.

Στην ερώτηση ποια είναι τα αίτια της ψυχογενούς ανορεξίας το 31% απάντησε η ψυχολογία του ατόμου και το 19% υποστήριξε την ερωτική επιθυμία. Το ίδιο ακριβώς ποσοστό υποστήριξε ότι ένα ακόμα αίτιο είναι και η κοινωνία, το 6% ότι είναι η οικονομία και τέλος ένα ποσοστό της τάξεως του 7% δεν ήξερε.

Όταν ρωτήθηκε αν υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν στην νευρική ανορεξία, το δείγμα, επιβεβαίωσε τις προβλέψεις μου. Το 21% απάντησε ναι και το 29% απάντησε ίσως. Αντίθετα το 12% απάντησε όχι και το 38% δεν γνώριζε.

Στην ερώτηση πόσος είναι ο ελάχιστος χρόνος νοσηλείας των ατόμων με ν. ανορεξία δυστυχώς μόνο το 21 % ήξερε την σωστή απάντηση(3 μήνες) επιβεβαιώνοντας τις υποθέσεις μου. Το 15% απάντησε 1 χρόνο, 15% 10 μήνες, 15% 18 μήνες (1 χρόνο & 6 μήνες) και τέλος 34% δεν ήξερε.

Το δείγμα επιβεβαίωσε για μία ακόμα φορά τις υποθέσεις μου απαντώντας στην ερώτηση αν πιστεύουν ότι η ν. ανορεξία είναι επικίνδυνη. Παραπάνω από τους μισούς (57%) απάντησαν θετικά, το 11% απάντησε ίσως ενώ ελάχιστοι (11%) απάντησαν όχι. Τέλος ένα ποσοστό της τάξεως του 23% δεν ήξερε.

Σε μία έμμεση ερώτηση απόψεων, το δείγμα φάνηκε απόλυτα λογικό. Συγκεκριμένα όταν ρωτήθηκαν αν ένας φίλος / φίλη είχε συμπτώματα ν. ανορεξίας, τι θα έκαναν σχεδόν οι μισοί (46%) απάντησαν ότι θα του έλεγαν να πάει σε έναν ειδικό γιατρό, το 21% θα το συζητούσε με τους γονείς του, ενώ το 12% δεν είχε άποψη πάνω στο θέμα. Τέλος το 21% είχε κάτι άλλο να προτείνει και κανείς δεν απάντησε ότι θα τον περιφρονούσε ή ότι θα τον πίεζε να φάει.

37

Συροκάκη ΕυτυχίαΣτην ερώτηση πώς θεωρού τα άτομα με ν. ανορεξία δυστυχώς το 31% δεν είχε άποψη πάνω στο θέμα ενώ το 28% απάντησε ότι τα θεωρούν άρρωστα. Το 16% απάντησε ότι είναι ανόητα, το 13% είχε άλλη γνώμη, το 6% τα θεωρεί επικίνδυνα για την κοινωνία και το 6% δεν συμφωνούσε με κανένα από τα παρακάτω.

Όταν ρωτήθηκε το δείγμα τι πιστεύει ότι προκαλεί η ν. ανορεξία στο άτομο, κανείς δεν απάντησε ότι καταστρέφει σωματικά το άτομο ενώ ένα ποσοστό της τάξεως γύρος το δέκα της εκατό είπε ότι καταστρέφει ψυχολογικά το άτομο(12%). Το 12% είπε ότι καταστρέφει ζωτικά το άτομο(πειράζει τα όργανα), το 21% δεν είχε άποψη πάνω στο θέμα και τέλος το 55% συμφωνούσε με όλα τα παραπάνω.

Στην ερώτηση αν θεωρούν τον όρο <εφιάλτη> υπερβολικό για την ν. ανορεξία το 46% είπε όχι, το 27% απάντησε ίσως ενώ το 15% είπε ναι και το 12% δεν είχε άποψη πάνω στο θέμα.

Όταν ρωτήθηκε το δείγμα νομίζουν ότι τα άτομα με ν. ανορεξία καταφέρνουν να ξεφύγουν εντελώς από αυτήν, σχεδόν οι μισοί(46%) απάντησε ίσως, το 31% είπε όχι, το 9% απάντησε ναι και τέλος το 19% δεν είχε άποψη πάνω στο θέμα

ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΉΣ ΈΡΕΥΝΑΣ.

• Η έρευνα μπορεί να γίνει σε μεγαλύτερο δείγμα νέων.• Μπορούν να λάβουν υπόψη τους, τους παράγοντες που θεωρώ ότι δεν επιρεάζουν την ερευνά μου

όπως την οικονομική και την οικογενειακή κατάσταση.• Μπορεί το δείγμα να μην επιλεγεί τυχαία.• Μπορεί να βελτιώσει το ερωτηματολόγιο.• Μπορεί να το δώσει σε διαφορετικό δείγμα σε διαφορετικό μέρος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ.

Πέτρος Σκοπινάκης και Γρηγόρης Μιχάλης 1η έκδοση 26/2/2004 (www . web 4health. info ) Βαγγέλης Καναβίτσας «Περί ανορεξίας»(www . EatingDisorders . gr ) Βαγγέλης Τουμπανέας «Κατανοώντας την ανορεξία»(www . katiana . gr ) Kaplan, H, Sadock,Β(2000) Ψυχιατρικές Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας Αθήνας «Παιδιά εχμάλοτα του καθρέπτη» Βήμα science Διατροφικές Διαταραχές 21/1/2007 αρ. φύλου

1497(www . tovima . dolnet . gr )

38

Συροκάκη Ευτυχία

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

39

Συροκάκη Ευτυχία

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Το ερωτηματολόγιο που έχετε στα χεριά σας, έχει συνταχθεί στα πλαίσια της τεχνολογίας Α΄ Γενικού λυκείου με σκοπό την διερεύνηση των γνώσεων και των απόψεων των εφήβων 13 - 16 ετών για την ψυχογενούς (νευρική) ανορεξία. Η έρευνα είναι ανώνυμη και θα παρακαλούσα να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις με απόλυτη ειλικρίνεια.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων. 1. Φύλο: Κορίτσι Αγόρι

2. Ηλικία: α) 13-14 β)15-16

3. Έχεις κάνει ποτέ δίαιτα; Ναι Όχι

4. Αν ναι, ποιος σου τη σύστησε;α)διαιτολόγος – διατροφολόγος β)φίλοι – συγγενείςγ)η δίαιτα ήταν σε περιοδικό/ δ)κανείς. έκανα ότι νόμιζα καλύτεροεφημερίδα/internet

5. Γυμνάζεσαι; α) καθόλου β) λίγο γ) αρκετά συχνά (2-3 φορές την εβδομάδα) δ) κάθε μέρα ε) άλλο:………………………..

6. Βαθμολόγησε τα παρακάτω γεύματα ανάλογα με το πόσο συχνά τα καταναλώνεις ( 5: Πάντα, 4: Πολύ συχνά, 3: Συχνά , 2: Σπάνια , 1: Ποτέ )

-Πρωινό 5 4 3 2 1 -Δεκατιανό (κολατσιό) 5 4 3 2 1 -Μεσημεριανό 5 4 3 2 1 -Απογευματινό 5 4 3 2 1 -Βραδινό 5 4 3 2 1

7. Πόσους τύπους νευρικής ανορεξίας γνωρίζεις; α)1 β)2 γ)3 δ)4 ε)δγ/δα

8. Τι σημαίνει ‘ άτυπη μορφή νευρικής ανορεξίας’ α) οι μορφές στις οποίες δύσκολα γίνεται διάγνωση β) οι μορφές που δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμα γ) οι μορφές που δεν έχουν όλα τα συμπτώματα δ) οι μορφές που γίνεσαι αμέσως καλά ε) δγ/δα

40

Συροκάκη Ευτυχία 9. Αξιολόγησε τις παρακάτω ηλικίες ως προς τις πιθανότητες να εμφανίσουν νευρική ανορεξία. (5 πάρα πολλές πιθανότητες, 4 πολλές πιθανότητες, 3 αρκετές πιθανότητες, 2 λίγες πιθανότητες, 1 καθόλου πιθανότητες ) α) 7-9 ετών 5 4 3 2 1 β)10-15 ετών 5 4 3 2 1 γ)16-20 ετών 5 4 3 2 1 δ)20-25 ετών 5 4 3 2 1 ε)25-30 ετών 5 4 3 2 1 10. Κύκλωσε το σωστό (σωστό είναι ένα)

Ι)Ποια είναι τα σωματικά συμπτώματα της νευρικής ανορεξίας; α)Απώλεια βάρους β)Κοιλιακός πόνος γ)Ζαλάδα δ)Όλα τα παραπάνω ε)Δγ/δα ΙΙ) Ποια είναι τα συμπτώματα στην διατροφή των ατόμων με νευρική ανορεξία ; α) Τελειομανία β)Χαμηλή αυτοεκτίμηση γ)Οξυθυμία δ)Εσωστρέφεια- απομόνωση ε) Όλα τα παραπάνω στ)Δγ/δα

11. Αξιολόγησε τις διατροφικές συνήθειες των ατόμων με νευρική ανορεξία ως προς την πιο συνηθισμένη. ( 4:πολύ συνηθισμένη, 3:αρκετά συνηθισμένη, 2:συνηθισμένη, 1:ασυνήθιστη).

Υπερβολική κατανάλωση υγρών 4 3 2 1 Μικρή ποικιλία τροφίμων 4 3 2 1Αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων 4 3 2 1Υπερβολική χρήση μπαχαρικών, ξυδιού, λεμονιού 4 3 2 1 Ασυνήθιστοι συνδυασμοί τροφίμων 4 3 2 1Υπερβολικά αργή κατανάλωση φαγητού 4 3 2 1 Υπερβολικά αργή κατανάλωση φαγητού 4 3 2 1

12. Ποια είναι τα αίτια της ψυχογενούς ανορεξίας; (κύκλωσε όσα θεωρείς σωστά) α) Η κοινωνία β) Η οικονομία γ) Η οικογένεια δ) Η ψυχολογία του ατόμου ε) Η ερωτική επιθυμία στ) δγ/δα

13. Υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν στην νευρική ανορεξία; Ναι Ίσως Όχι δγ/δα

41

Συροκάκη Ευτυχία 14. Ποσό πιστεύεις ότι είναι ο ελάχιστος χρόνος νοσηλείας ατόμων με ν. ανορεξία; 3 μήνες 1 χρόνο 10 μήνες 18 μήνες(1 χρόνο & 6 μήνες) Δγ/δα 15. Πιστεύεις ότι η ν. ανορεξία είναι επικίνδυνη; Ναι Ίσως Όχι δγ/δα

16. Αν ένας φίλος / φίλη είχε συμπτώματα ν. ανορεξίας, τι θα έκανες; α) Θα τον περιφρονούσα β) Θα τον τον πίεζα να φάει γ) Θα του έλεγα να πάει σε έναν ειδικό γιατρό δ) Θα το συζητούσα με τους γονείς του στ) Άλλο :……………………………………………….. ε) Δγ/δα

17. Θεωρείς τα άτομα με ν. ανορεξία… α) άρρωστα β) επικίνδυνα για την κοινωνία γ) ανόητα δ) τίποτα από τα παραπάνω ε) δεν έχω άποψη πάνω στο θέμα στ) Άλλο:……………………….. 18. Πιστεύεις ότι η ν. ανορεξία… α) καταστρέφει σωματικά το άτομο β) καταστρέφει ψυχολογικά το άτομο γ) καταστρέφει ζωτικά το άτομο(πειράζει τα όργανα) ε) όλα τα παραπάνω δ) δεν έχω άποψη πάνω στο θέμα

19. Θεωρείς τον όρο <εφιάλτη> υπερβολικό για την ν. ανορεξία Ναι Ίσως Όχι δγ/δα

20. Νομίζεις ότι τα άτομα με ν. ανορεξία καταφέρνουν να ξεφύγουν εντελώς από αυτήν; Ναι Ίσως Όχι δγ/δα

42