ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

laquoΣυστήματα Μεταφορών με ΑγωγούςraquolaquoThe Pipeline as a Mode of Transportationraquo

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ Παγούνη Χρυσούλα ΑΕΜ 484

ΕΠΙΒΛΕΠΩΝΔρ Α Παπαγιαννάκης

Θεσσαλονίκη 2015

Αντικείμενο Της ερευνητικής εργασίας αποτελούν τα συστήματα μεταφοράς μεγάλων αποστάσεων με αγωγούς και συγκεκριμένα οι κλειστοί αγωγοί μεταφοράς

1 Συστήματα μεταφοράς με αγωγούς 2 Προϊόντα μεταφοράς με αγωγούς3 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων 4 Κύρια Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα αγωγών μεταφοράς 5 Συμπεράσματα

Περιεχόμενα

Σκοπός να παρουσιαστούν αναλυτικά τα χαρακτηριστικά λειτουργίας των κλειστών συστημάτων μεταφοράς με αγωγούς

ΕρωτήματαΤι είναι τα συστήματα μεταφοράς Σε ποιες κατηγορίες ταξινομούνται Ποια προϊόντα μπορούν να μεταφερθούν Με ποια κριτήρια χωροθετούνται και ποιες οι επιπτώσεις της χωροθέτησης τους

1 Συστήματα μεταφοράς με αγωγούςlaquo Αγωγός επιμήκης κατασκευή συνήθ σωλήνας μέσα στην οποία διοχετεύεται κάτι συνήθ υγρό ή αέριο για να μεταφερθεί κάπου αλλού Ένας ~ νερού πετρελαίου όμβριων υδάτων φυσικού αερίου Αρδευτικός αποχετευτικός ~ Υπόγειος ~raquo

Ανοιχτός αγωγός

Μορφή

Κλειστός αγωγός

Κατηγορίες κλειστών αγωγών

Το σύστημα αγωγών μεταφοράς μεταφέρει αγαθά είτε υπόγεια είτε υπέργεια με τη χρήση αγωγών σε στερεά υγρή αέρια ή μεικτή κατάσταση

Αρχαίοι πολιτισμοί της Αιγύπτου της Μεσοποταμίας και της Ρώμης χρησιμοποιούσαν ευρέως αγωγούς από πηλό ή πέτρα

5000 πx Κίνα σωλήνες μπαμπού για υδροδότηση

7ο αι πx Περσία amp Αρμενία συστήματα ύδρευσης με δίκτυα αγωγών laquoQanatraquo

6ο αι πx Σάμο εξωτερικό υδραγωγείο με σήραγγα μήκους 7 σταδίων (1km)

Αίγυπτος αγωγός μεγάλου μήκους από ραμμένα δέρματα βοδιού

5ο αι πx Κνωσός πρώτο γνωστό δίκτυο ύδρευσης

1 ο αι πμ Ρώμη 10 υδραγωγεία

1865 μx Πενσυλβάνια ΗΠΑ Ο πρώτος αγωγός μεταφοράς πετρελαίου από ξύλο μήκους 65km

1920 μx Δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου με αγωγούς

Σήμερα

12 Η Ιστορική εξέλιξη των αγωγών μεταφοράς

13 Προϊόντα amp Συστήματα Μεταφοράς με Αγωγούς

ΠροϊόνταΠετρέλαιοΦυσικό αέριοΑμμωνίαΑλκοόλες καύσιμαΆνθρακας και σιδηρομεταλλεύματαΥδρογόνοΝερόΘερμό νερό (τηλεθέρμανση)ΜπύραΑλατόνεροΓάλα Αστικά απορρίμματα

ΣυστήματαΠνευματικής κάψουλαςΥποθαλάσσιοι αγωγοίΑγωγοί πολυπροϊόντων Μεταφοράς επιβατών

14 Συστατικά μέρη δικτύου κλειστών αγωγών μεταφοράς amp

Υλικά κατασκευής

1 Σταθμός τροφοδοσίαςέγχυσης προϊόντων 2 Σταθμός Συμπίεσης άντλησης 3 Ενδιάμεσοι σταθμοί παράδοσης4 Ο σταθμός διακοπής λειτουργίας βαλβίδας 5 Σταθμός ρύθμισης πίεσης 6 Τερματικός σταθμός παράδοσης

Υλικό κατασκευής αγωγών Πεδίο εφαρμογής

Ανθρακούχος χάλυβας Νερό ατμός και πιεσμένος αέρας

Ανοξείδωτος χάλυβας Οξειδωτικά ρευστά

Χυτοσίδηρος Κεντρικοί σωλήνες μεταφοράς νερού και σωλήνες αποχέτευσης

Χαλκός-ορείχαλκος Σωλήνες εναλλακτών θερμότητας ndash εσωτερικά δίκτυα θερμού και ψυχρού νερού

Κεραμικό - μπετόν Υπόγειοι αγωγοί ύδρευσης και δίκτυα αποχέτευσης

Οπλισμένο μπετόν Κεντρικοί αποχετευτικοί αγωγοί και υδραγωγοί μεγάλης διαμέτρου

PVC-PET Σωλήνες ύδρευσης αποχέτευσης και άρδευσης

PET - πολυπροπυλένιο Σωλήνες αποχέτευσης όξινων και αλκαλικών ndash σωλήνες διακίνησης νερού θέρμανσης

21 ΠετρέλαιοΤα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών πετρελαίου στον κόσμο

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Βενεζουέλα και Κολομβία

Μέση Ανατολή

Ευρώπη

221 Φυσικό αέριοΤα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο Ρωσία τα οποία φθάνουν στο ένα τρίτο περίπου των παγκόσμιωνΙράνΚατάρ και Σαουδική Αραβία

Οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου είναιυψηλής πίεσης άνω των 19barδιαμέτρου 51 έως 1524 χιλιοστάκατασκευάζονται από ανθρακούχο χάλυβα

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

Αντικείμενο Της ερευνητικής εργασίας αποτελούν τα συστήματα μεταφοράς μεγάλων αποστάσεων με αγωγούς και συγκεκριμένα οι κλειστοί αγωγοί μεταφοράς

1 Συστήματα μεταφοράς με αγωγούς 2 Προϊόντα μεταφοράς με αγωγούς3 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων 4 Κύρια Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα αγωγών μεταφοράς 5 Συμπεράσματα

Περιεχόμενα

Σκοπός να παρουσιαστούν αναλυτικά τα χαρακτηριστικά λειτουργίας των κλειστών συστημάτων μεταφοράς με αγωγούς

ΕρωτήματαΤι είναι τα συστήματα μεταφοράς Σε ποιες κατηγορίες ταξινομούνται Ποια προϊόντα μπορούν να μεταφερθούν Με ποια κριτήρια χωροθετούνται και ποιες οι επιπτώσεις της χωροθέτησης τους

1 Συστήματα μεταφοράς με αγωγούςlaquo Αγωγός επιμήκης κατασκευή συνήθ σωλήνας μέσα στην οποία διοχετεύεται κάτι συνήθ υγρό ή αέριο για να μεταφερθεί κάπου αλλού Ένας ~ νερού πετρελαίου όμβριων υδάτων φυσικού αερίου Αρδευτικός αποχετευτικός ~ Υπόγειος ~raquo

Ανοιχτός αγωγός

Μορφή

Κλειστός αγωγός

Κατηγορίες κλειστών αγωγών

Το σύστημα αγωγών μεταφοράς μεταφέρει αγαθά είτε υπόγεια είτε υπέργεια με τη χρήση αγωγών σε στερεά υγρή αέρια ή μεικτή κατάσταση

Αρχαίοι πολιτισμοί της Αιγύπτου της Μεσοποταμίας και της Ρώμης χρησιμοποιούσαν ευρέως αγωγούς από πηλό ή πέτρα

5000 πx Κίνα σωλήνες μπαμπού για υδροδότηση

7ο αι πx Περσία amp Αρμενία συστήματα ύδρευσης με δίκτυα αγωγών laquoQanatraquo

6ο αι πx Σάμο εξωτερικό υδραγωγείο με σήραγγα μήκους 7 σταδίων (1km)

Αίγυπτος αγωγός μεγάλου μήκους από ραμμένα δέρματα βοδιού

5ο αι πx Κνωσός πρώτο γνωστό δίκτυο ύδρευσης

1 ο αι πμ Ρώμη 10 υδραγωγεία

1865 μx Πενσυλβάνια ΗΠΑ Ο πρώτος αγωγός μεταφοράς πετρελαίου από ξύλο μήκους 65km

1920 μx Δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου με αγωγούς

Σήμερα

12 Η Ιστορική εξέλιξη των αγωγών μεταφοράς

13 Προϊόντα amp Συστήματα Μεταφοράς με Αγωγούς

ΠροϊόνταΠετρέλαιοΦυσικό αέριοΑμμωνίαΑλκοόλες καύσιμαΆνθρακας και σιδηρομεταλλεύματαΥδρογόνοΝερόΘερμό νερό (τηλεθέρμανση)ΜπύραΑλατόνεροΓάλα Αστικά απορρίμματα

ΣυστήματαΠνευματικής κάψουλαςΥποθαλάσσιοι αγωγοίΑγωγοί πολυπροϊόντων Μεταφοράς επιβατών

14 Συστατικά μέρη δικτύου κλειστών αγωγών μεταφοράς amp

Υλικά κατασκευής

1 Σταθμός τροφοδοσίαςέγχυσης προϊόντων 2 Σταθμός Συμπίεσης άντλησης 3 Ενδιάμεσοι σταθμοί παράδοσης4 Ο σταθμός διακοπής λειτουργίας βαλβίδας 5 Σταθμός ρύθμισης πίεσης 6 Τερματικός σταθμός παράδοσης

Υλικό κατασκευής αγωγών Πεδίο εφαρμογής

Ανθρακούχος χάλυβας Νερό ατμός και πιεσμένος αέρας

Ανοξείδωτος χάλυβας Οξειδωτικά ρευστά

Χυτοσίδηρος Κεντρικοί σωλήνες μεταφοράς νερού και σωλήνες αποχέτευσης

Χαλκός-ορείχαλκος Σωλήνες εναλλακτών θερμότητας ndash εσωτερικά δίκτυα θερμού και ψυχρού νερού

Κεραμικό - μπετόν Υπόγειοι αγωγοί ύδρευσης και δίκτυα αποχέτευσης

Οπλισμένο μπετόν Κεντρικοί αποχετευτικοί αγωγοί και υδραγωγοί μεγάλης διαμέτρου

PVC-PET Σωλήνες ύδρευσης αποχέτευσης και άρδευσης

PET - πολυπροπυλένιο Σωλήνες αποχέτευσης όξινων και αλκαλικών ndash σωλήνες διακίνησης νερού θέρμανσης

21 ΠετρέλαιοΤα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών πετρελαίου στον κόσμο

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Βενεζουέλα και Κολομβία

Μέση Ανατολή

Ευρώπη

221 Φυσικό αέριοΤα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο Ρωσία τα οποία φθάνουν στο ένα τρίτο περίπου των παγκόσμιωνΙράνΚατάρ και Σαουδική Αραβία

Οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου είναιυψηλής πίεσης άνω των 19barδιαμέτρου 51 έως 1524 χιλιοστάκατασκευάζονται από ανθρακούχο χάλυβα

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

1 Συστήματα μεταφοράς με αγωγούςlaquo Αγωγός επιμήκης κατασκευή συνήθ σωλήνας μέσα στην οποία διοχετεύεται κάτι συνήθ υγρό ή αέριο για να μεταφερθεί κάπου αλλού Ένας ~ νερού πετρελαίου όμβριων υδάτων φυσικού αερίου Αρδευτικός αποχετευτικός ~ Υπόγειος ~raquo

Ανοιχτός αγωγός

Μορφή

Κλειστός αγωγός

Κατηγορίες κλειστών αγωγών

Το σύστημα αγωγών μεταφοράς μεταφέρει αγαθά είτε υπόγεια είτε υπέργεια με τη χρήση αγωγών σε στερεά υγρή αέρια ή μεικτή κατάσταση

Αρχαίοι πολιτισμοί της Αιγύπτου της Μεσοποταμίας και της Ρώμης χρησιμοποιούσαν ευρέως αγωγούς από πηλό ή πέτρα

5000 πx Κίνα σωλήνες μπαμπού για υδροδότηση

7ο αι πx Περσία amp Αρμενία συστήματα ύδρευσης με δίκτυα αγωγών laquoQanatraquo

6ο αι πx Σάμο εξωτερικό υδραγωγείο με σήραγγα μήκους 7 σταδίων (1km)

Αίγυπτος αγωγός μεγάλου μήκους από ραμμένα δέρματα βοδιού

5ο αι πx Κνωσός πρώτο γνωστό δίκτυο ύδρευσης

1 ο αι πμ Ρώμη 10 υδραγωγεία

1865 μx Πενσυλβάνια ΗΠΑ Ο πρώτος αγωγός μεταφοράς πετρελαίου από ξύλο μήκους 65km

1920 μx Δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου με αγωγούς

Σήμερα

12 Η Ιστορική εξέλιξη των αγωγών μεταφοράς

13 Προϊόντα amp Συστήματα Μεταφοράς με Αγωγούς

ΠροϊόνταΠετρέλαιοΦυσικό αέριοΑμμωνίαΑλκοόλες καύσιμαΆνθρακας και σιδηρομεταλλεύματαΥδρογόνοΝερόΘερμό νερό (τηλεθέρμανση)ΜπύραΑλατόνεροΓάλα Αστικά απορρίμματα

ΣυστήματαΠνευματικής κάψουλαςΥποθαλάσσιοι αγωγοίΑγωγοί πολυπροϊόντων Μεταφοράς επιβατών

14 Συστατικά μέρη δικτύου κλειστών αγωγών μεταφοράς amp

Υλικά κατασκευής

1 Σταθμός τροφοδοσίαςέγχυσης προϊόντων 2 Σταθμός Συμπίεσης άντλησης 3 Ενδιάμεσοι σταθμοί παράδοσης4 Ο σταθμός διακοπής λειτουργίας βαλβίδας 5 Σταθμός ρύθμισης πίεσης 6 Τερματικός σταθμός παράδοσης

Υλικό κατασκευής αγωγών Πεδίο εφαρμογής

Ανθρακούχος χάλυβας Νερό ατμός και πιεσμένος αέρας

Ανοξείδωτος χάλυβας Οξειδωτικά ρευστά

Χυτοσίδηρος Κεντρικοί σωλήνες μεταφοράς νερού και σωλήνες αποχέτευσης

Χαλκός-ορείχαλκος Σωλήνες εναλλακτών θερμότητας ndash εσωτερικά δίκτυα θερμού και ψυχρού νερού

Κεραμικό - μπετόν Υπόγειοι αγωγοί ύδρευσης και δίκτυα αποχέτευσης

Οπλισμένο μπετόν Κεντρικοί αποχετευτικοί αγωγοί και υδραγωγοί μεγάλης διαμέτρου

PVC-PET Σωλήνες ύδρευσης αποχέτευσης και άρδευσης

PET - πολυπροπυλένιο Σωλήνες αποχέτευσης όξινων και αλκαλικών ndash σωλήνες διακίνησης νερού θέρμανσης

21 ΠετρέλαιοΤα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών πετρελαίου στον κόσμο

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Βενεζουέλα και Κολομβία

Μέση Ανατολή

Ευρώπη

221 Φυσικό αέριοΤα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο Ρωσία τα οποία φθάνουν στο ένα τρίτο περίπου των παγκόσμιωνΙράνΚατάρ και Σαουδική Αραβία

Οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου είναιυψηλής πίεσης άνω των 19barδιαμέτρου 51 έως 1524 χιλιοστάκατασκευάζονται από ανθρακούχο χάλυβα

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

Αρχαίοι πολιτισμοί της Αιγύπτου της Μεσοποταμίας και της Ρώμης χρησιμοποιούσαν ευρέως αγωγούς από πηλό ή πέτρα

5000 πx Κίνα σωλήνες μπαμπού για υδροδότηση

7ο αι πx Περσία amp Αρμενία συστήματα ύδρευσης με δίκτυα αγωγών laquoQanatraquo

6ο αι πx Σάμο εξωτερικό υδραγωγείο με σήραγγα μήκους 7 σταδίων (1km)

Αίγυπτος αγωγός μεγάλου μήκους από ραμμένα δέρματα βοδιού

5ο αι πx Κνωσός πρώτο γνωστό δίκτυο ύδρευσης

1 ο αι πμ Ρώμη 10 υδραγωγεία

1865 μx Πενσυλβάνια ΗΠΑ Ο πρώτος αγωγός μεταφοράς πετρελαίου από ξύλο μήκους 65km

1920 μx Δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου με αγωγούς

Σήμερα

12 Η Ιστορική εξέλιξη των αγωγών μεταφοράς

13 Προϊόντα amp Συστήματα Μεταφοράς με Αγωγούς

ΠροϊόνταΠετρέλαιοΦυσικό αέριοΑμμωνίαΑλκοόλες καύσιμαΆνθρακας και σιδηρομεταλλεύματαΥδρογόνοΝερόΘερμό νερό (τηλεθέρμανση)ΜπύραΑλατόνεροΓάλα Αστικά απορρίμματα

ΣυστήματαΠνευματικής κάψουλαςΥποθαλάσσιοι αγωγοίΑγωγοί πολυπροϊόντων Μεταφοράς επιβατών

14 Συστατικά μέρη δικτύου κλειστών αγωγών μεταφοράς amp

Υλικά κατασκευής

1 Σταθμός τροφοδοσίαςέγχυσης προϊόντων 2 Σταθμός Συμπίεσης άντλησης 3 Ενδιάμεσοι σταθμοί παράδοσης4 Ο σταθμός διακοπής λειτουργίας βαλβίδας 5 Σταθμός ρύθμισης πίεσης 6 Τερματικός σταθμός παράδοσης

Υλικό κατασκευής αγωγών Πεδίο εφαρμογής

Ανθρακούχος χάλυβας Νερό ατμός και πιεσμένος αέρας

Ανοξείδωτος χάλυβας Οξειδωτικά ρευστά

Χυτοσίδηρος Κεντρικοί σωλήνες μεταφοράς νερού και σωλήνες αποχέτευσης

Χαλκός-ορείχαλκος Σωλήνες εναλλακτών θερμότητας ndash εσωτερικά δίκτυα θερμού και ψυχρού νερού

Κεραμικό - μπετόν Υπόγειοι αγωγοί ύδρευσης και δίκτυα αποχέτευσης

Οπλισμένο μπετόν Κεντρικοί αποχετευτικοί αγωγοί και υδραγωγοί μεγάλης διαμέτρου

PVC-PET Σωλήνες ύδρευσης αποχέτευσης και άρδευσης

PET - πολυπροπυλένιο Σωλήνες αποχέτευσης όξινων και αλκαλικών ndash σωλήνες διακίνησης νερού θέρμανσης

21 ΠετρέλαιοΤα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών πετρελαίου στον κόσμο

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Βενεζουέλα και Κολομβία

Μέση Ανατολή

Ευρώπη

221 Φυσικό αέριοΤα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο Ρωσία τα οποία φθάνουν στο ένα τρίτο περίπου των παγκόσμιωνΙράνΚατάρ και Σαουδική Αραβία

Οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου είναιυψηλής πίεσης άνω των 19barδιαμέτρου 51 έως 1524 χιλιοστάκατασκευάζονται από ανθρακούχο χάλυβα

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

13 Προϊόντα amp Συστήματα Μεταφοράς με Αγωγούς

ΠροϊόνταΠετρέλαιοΦυσικό αέριοΑμμωνίαΑλκοόλες καύσιμαΆνθρακας και σιδηρομεταλλεύματαΥδρογόνοΝερόΘερμό νερό (τηλεθέρμανση)ΜπύραΑλατόνεροΓάλα Αστικά απορρίμματα

ΣυστήματαΠνευματικής κάψουλαςΥποθαλάσσιοι αγωγοίΑγωγοί πολυπροϊόντων Μεταφοράς επιβατών

14 Συστατικά μέρη δικτύου κλειστών αγωγών μεταφοράς amp

Υλικά κατασκευής

1 Σταθμός τροφοδοσίαςέγχυσης προϊόντων 2 Σταθμός Συμπίεσης άντλησης 3 Ενδιάμεσοι σταθμοί παράδοσης4 Ο σταθμός διακοπής λειτουργίας βαλβίδας 5 Σταθμός ρύθμισης πίεσης 6 Τερματικός σταθμός παράδοσης

Υλικό κατασκευής αγωγών Πεδίο εφαρμογής

Ανθρακούχος χάλυβας Νερό ατμός και πιεσμένος αέρας

Ανοξείδωτος χάλυβας Οξειδωτικά ρευστά

Χυτοσίδηρος Κεντρικοί σωλήνες μεταφοράς νερού και σωλήνες αποχέτευσης

Χαλκός-ορείχαλκος Σωλήνες εναλλακτών θερμότητας ndash εσωτερικά δίκτυα θερμού και ψυχρού νερού

Κεραμικό - μπετόν Υπόγειοι αγωγοί ύδρευσης και δίκτυα αποχέτευσης

Οπλισμένο μπετόν Κεντρικοί αποχετευτικοί αγωγοί και υδραγωγοί μεγάλης διαμέτρου

PVC-PET Σωλήνες ύδρευσης αποχέτευσης και άρδευσης

PET - πολυπροπυλένιο Σωλήνες αποχέτευσης όξινων και αλκαλικών ndash σωλήνες διακίνησης νερού θέρμανσης

21 ΠετρέλαιοΤα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών πετρελαίου στον κόσμο

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Βενεζουέλα και Κολομβία

Μέση Ανατολή

Ευρώπη

221 Φυσικό αέριοΤα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο Ρωσία τα οποία φθάνουν στο ένα τρίτο περίπου των παγκόσμιωνΙράνΚατάρ και Σαουδική Αραβία

Οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου είναιυψηλής πίεσης άνω των 19barδιαμέτρου 51 έως 1524 χιλιοστάκατασκευάζονται από ανθρακούχο χάλυβα

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

14 Συστατικά μέρη δικτύου κλειστών αγωγών μεταφοράς amp

Υλικά κατασκευής

1 Σταθμός τροφοδοσίαςέγχυσης προϊόντων 2 Σταθμός Συμπίεσης άντλησης 3 Ενδιάμεσοι σταθμοί παράδοσης4 Ο σταθμός διακοπής λειτουργίας βαλβίδας 5 Σταθμός ρύθμισης πίεσης 6 Τερματικός σταθμός παράδοσης

Υλικό κατασκευής αγωγών Πεδίο εφαρμογής

Ανθρακούχος χάλυβας Νερό ατμός και πιεσμένος αέρας

Ανοξείδωτος χάλυβας Οξειδωτικά ρευστά

Χυτοσίδηρος Κεντρικοί σωλήνες μεταφοράς νερού και σωλήνες αποχέτευσης

Χαλκός-ορείχαλκος Σωλήνες εναλλακτών θερμότητας ndash εσωτερικά δίκτυα θερμού και ψυχρού νερού

Κεραμικό - μπετόν Υπόγειοι αγωγοί ύδρευσης και δίκτυα αποχέτευσης

Οπλισμένο μπετόν Κεντρικοί αποχετευτικοί αγωγοί και υδραγωγοί μεγάλης διαμέτρου

PVC-PET Σωλήνες ύδρευσης αποχέτευσης και άρδευσης

PET - πολυπροπυλένιο Σωλήνες αποχέτευσης όξινων και αλκαλικών ndash σωλήνες διακίνησης νερού θέρμανσης

21 ΠετρέλαιοΤα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών πετρελαίου στον κόσμο

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Βενεζουέλα και Κολομβία

Μέση Ανατολή

Ευρώπη

221 Φυσικό αέριοΤα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο Ρωσία τα οποία φθάνουν στο ένα τρίτο περίπου των παγκόσμιωνΙράνΚατάρ και Σαουδική Αραβία

Οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου είναιυψηλής πίεσης άνω των 19barδιαμέτρου 51 έως 1524 χιλιοστάκατασκευάζονται από ανθρακούχο χάλυβα

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

21 ΠετρέλαιοΤα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών πετρελαίου στον κόσμο

Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Βενεζουέλα και Κολομβία

Μέση Ανατολή

Ευρώπη

221 Φυσικό αέριοΤα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο Ρωσία τα οποία φθάνουν στο ένα τρίτο περίπου των παγκόσμιωνΙράνΚατάρ και Σαουδική Αραβία

Οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου είναιυψηλής πίεσης άνω των 19barδιαμέτρου 51 έως 1524 χιλιοστάκατασκευάζονται από ανθρακούχο χάλυβα

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

221 Φυσικό αέριοΤα μεγαλύτερα αποθέματα στον κόσμο Ρωσία τα οποία φθάνουν στο ένα τρίτο περίπου των παγκόσμιωνΙράνΚατάρ και Σαουδική Αραβία

Οι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου είναιυψηλής πίεσης άνω των 19barδιαμέτρου 51 έως 1524 χιλιοστάκατασκευάζονται από ανθρακούχο χάλυβα

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

222 ΕλλάδαΚεντρικός αγωγός μεταφοράς Συνολικού μήκους 512 χιλιομέτρων Προμαχώνα ς-Αττική Κλάδοι συνολικού μήκους 779 χιλιομέτρων Σημεία εισόδου σε 42 περιοχές της επικράτειαςΣυμμετοχή Ελλάδας σε μελλοντική μεταφορά φυσικού αερίουΑγωγός TAP (Trans Adriatic Pipeline) Θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Κασπία Θάλασσα στην Ιταλία μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας

Turkish Stream αντικατέστησε τον laquoSouth Streamraquo σύνδεση επί μέρους αγωγών σε κάθε χώρα διέλευσης από τον σταθμό Ρουσκάγια στη Μαύρη Θάλασσα Τουρκίας Ελλάδα Fyrom και μπορεί να φθάσει ως στην Αυστρία

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

24 Αλκοόλες καύσιμα

23 ΑμμωνίαΒασικό συστατικό για τη σύνθεση πολλών φαρμακευτικών καθαριστικών προϊόντων

Τα μεγαλύτερα δίκτυα αγωγών αμμωνίας στον κόσμο

Αγωγοί αιθυλενίου στην ΕυρώπηΑγωγοί αιθανόλης στην Βραζιλία

ΗΠΑΡωσία

Βασικό συστατικό για τις μονάδες παραγωγής πετροχημικώναπ

ό β

ιολο

γικό

υλι

κό

ζαχα

ροκά

λαμο

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

25 Αγωγοί μεταφοράς εναιωρημάτων άνθρακα και σιδηρομεταλλεύματων

26 Υδρογόνο

Βραζιλία 1190 klm Κίνα 271 klm ΗΠΑ 100 klmΝέα Ζηλανδία 18 χλμΧιλή 323 klm Αργεντινή 310 klmΙνδονησία 138 klm Ινδία 268 klm

Σταθμοί υδρογόνου στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας

πετροχημική βιομηχανία και βιομηχανία διύλισης

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

27 Νερό

28 Θερμό νερό (τηλεθέρμανση)

Η κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς νερού είναι υποχρεωτική επιλέξιμη ότανείναι μικρή η μεταφερόμενη παροχή Το νερό έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά

πόσιμου νερού και η τοπογραφία επιτρέπει σύντομη

σχεδόν ευθύγραμμη χάραξηδεν ενδείκνυται η κατασκευή καναλιών

λόγω καιρικών (πχ εξάτμιση) και περιβαλλοντικών συνθηκών (πχ της ρύπανση δολιοφθορές κα)

Από την καύση πετρελαίου φυσικού αερίου ορυκτών καυσίμων καύση βιομάζας γεωθερμία πυρηνική ενέργεια

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

29 Μπύρα

210 Αλατόνερο

Σκοπός η προστασία του περιβάλλοντος η ποιότητα της ζωής και όχι για οικονομικούς λόγους Στόχος η αποφυγή της κυκλοφοριακής συμφόρησης των οδικών αξόνων που προκαλούν τα μεγάλα οχήματα μεταφοράς μπύρας

ΓερμανίαΤα Μπαρ στο γήπεδο ποδοσφαίρου Veltins-Arena στο Gelsenkirchen συνδέονται μεταξύ τους με ένα μεγάλο δίκτυο αγωγών μπύρας 5 χιλιομέτρων

ΒέλγιοΈχει προταθεί η κατασκευή αγωγού μπύρας από το ζυθοποιείο στο εργοστάσιο για τη μείωση της κυκλοφορίας φορτηγών στους δρόμους της πόλης

Μεταφορά άλατος (αλατιού) από επιφανειακά και υπόγεια αλατωρυχεία φρεάτια άλατος στις δεξαμενές εξάτμισης Το νερό χρησιμοποιείται για να διαλύσει το ορυκτό άλας έτσι ώστε να μπορεί εξαχθεί και να μεταφερθεί με αγωγούς στις αλυκές

ΑυστρίαΟ παλαιότερος βιομηχανικός αγωγός στον κόσμο χρονολογείται από το 1595

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

211 Γάλα

212 Αστικά απορρίμματα

Γεωργικές εφαρμογές ΟλλανδίαΥποθαλάσσιος αγωγός μεταφοράς γάλακτος

Μεταφορά γάλακτος από τις περιοχές παραγωγής στα εργοστάσια επεξεργασίας

Ελβετία

Mήκο 15 klm εκ των οποίων τα 8 χιλιόμετρα είναι υποθαλάσσια στην θάλασσα Wadden Μεταφερόμενη ποσότητα 30000 λίτρα

Arosa400000 λίτρα γάλακτος από τις τέσσερις Άλπεις Carmenna Maran Sattel και Pratscher Alp

TicinoΥπόγειος αγωγό μήκους 25 klm

Περιοχές εφαρμογής αυτοματοποιημένων συστημάτων απορριμμάτων

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

213 Αγωγοί πνευματικής κάψουλας

214 Υποθαλάσσιοι αγωγοί

Α Μη - τροχοφόρες κάψουλεςbullΕλαφριά φορτία bullΜικρής διαμέτρου σωλήνα lt 3048cm

Τύποι Β Κάψουλες με δυο τροχούςbullΦορτία μεγάλου βάρουςbullοποιοδήποτε μέγεθος σωλήνα ή ορθογώνιου αγωγού gt1 cm

Εφαρμογή bull ταχυδρομεία bullτράπεζες bullΝοσοκομεία κα

Μεταφορά -αλληλογραφίας και δεμάτων -ασβεστόλιθου -στερεών απόβλητων κα

ΠετρελαίουΦυσικού αερίου Νερού

ΗΠΑ Κόλπος Μεξικού

Βόρεια Θάλασσα

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

215 Αγωγοί πολυπροϊόντων

216 Μεταφοράς επιβατώνφωτοβολταϊκές συστοιχίες

κάψουλα

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων

Οι χωροτάκτες - πολεοδόμοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα παρακάτω σε γενικές γραμμές

1 Τα Εθνικά τα Περιφερειακά και τα τοπικά σχέδια2 Την διαδρομή και το μήκος του αγωγού3 Την μέθοδο κατασκευής 4 Το ανάγλυφο του εδάφους και τις εδαφολογικές συνθήκες5 Τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές6 Τις πυκνοκατοικημένες περιοχές7 Τις υφιστάμενες υποδομές σε παράλληλη σύνδεση ή την αποφυγή τους8 Τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων μερών και τις προτιμήσεις τους9 Το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εδαφών από όπου διέρχεται ο αγωγός

Οι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των αγωγώντο δυναμικό τροφοδοσίας οικοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στις περιοχές διέλευσης η συμβατότητα των θεσμικών καθεστώτων οι περιβαλλοντικές συνέπειες τα κόστη κατασκευής λειτουργίας και διαμετακόμισης του αγωγού οι προοπτικές εκμετάλλευσης των οικονομιών κλίμακας κατά μήκος της όδευσης και οι δυνατότητες απορρόφησης προϊόντων στις τελικές αγορές

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

32 ΕλλάδαΗ ελληνική νομοθεσία είναι εναρμονισμένη με τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι αγωγοί κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες (Α και Β) ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον

(Α+Β) (Β) bullαγωγοί μεταφοράς - διακίνησης καυσίμων και χημικών ουσιώνbullαπαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bullοι αγωγοί μεταφοράς νερού κάθε είδους και χρήσης όπως κλειστοί αγωγοί μεταφοράς νερού (συμπεριλαμβανομένου και του θερμού) σήραγγες μεταφοράς υδάτων κλπbull Α Πρότυπες Περιβαλλοντικές

Δεσμεύσεις (ΠΠΔ)bull Β απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης

Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ)

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

bull ιδιοκτήτες ακινήτων αγροτικών ή αστικών ακινήτων ή δασών ή δασικών εκτάσεων υποχρεώνονται να επιτρέπουν τη διάνοιξη και κατασκευή υπόγειων σηράγγωνhellip

bull Οι ιδιοκτήτες των ανωτέρω ακινήτων λαμβάνουν αποζημίωσηbull κατά μήκος του αγωγού απαγορεύεται σε ζώνη πλάτους έντεκα (11) έως

δωδεκάμισι (125) μέτρα εκατέρωθεν του άξονα του αγωγού η ανόρυξη φρεάτων ή τάφρων η δημιουργία νέων αγροτικών οδών η φύτευση δένδρων καθώς και η αλλοίωση της μορφολογίας της επιφάνειας του εδάφους με οποιονδήποτε τρόπο

bull υπάρχουν και περιορισμοί δόμησης στα αγροτικά ή αστικά ακίνητα ή δασών ή δασικών εκτάσεων ακίνητα από τα οποία θα διέρχεται ο αγωγός και τα οποία ευρίσκονται εκτός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως

bull Οι δημοτικές εκτάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την φάση της κατασκευής και εγκατάστασης του αγωγού έναντι καταβολής αποζημίωσης

bull προβλέπονται πολεοδομικές ρυθμίσεις κατά παρέκκλιση

33 Ρυθμίσεις για την διαδρομή και εγκατάσταση δικτύων αγωγών

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

41 Ανάλυση SWOT

Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα

Εσωτερικό

περιβάλλον

ΔυνατότητεςStrengths ΑδυναμίεςWeaknesses-Ικανότητα κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών- Αποτελεσματικός και οικονομικός τρόπος μεταφοράς- Συνεχή μεταφορά προϊόντων με σταθερό ρυθμό-Απεριόριστη μεταφορική ικανότητα προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις- Εύκολη προσαρμογή στο τοπίο- Ευκολία της κατασκευής- Απασχόληση προσωπικού από τις τοπικές κοινωνίες-Καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας - Παροχή πληροφοριών ανά πάσα στιγμής της μεταφοράς των προϊόντων-Χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης - Μειωμένη κατανάλωση ενέργειας-Μειωμένη όχληση από θόρυβο σκόνη και οσμές κατά την λειτουργία

-Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή (Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Θόρυβος Τοπίο και Οπτική Αισθητική Βιολογικό Περιβάλλον-Κατάληψη γης από το έργο-Παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στις περιοχές διέλευσης των αγωγών -Μη ευέλικτες διαδρομές μεταφορών και περιορισμός στο εύρος των εμπορευμάτων-Ελάχιστο εργατικό δυναμικό κατά την λειτουργία-Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές-Απώλειες που οφείλονται σε διαρροές-Ατυχήματα

Εξωτερικό

περιβάλλον

ΕυκαιρίεςOpportunities ΑπειλέςThreats-Απρόσβλητοι από τις καιρικές συνθήκες- Η τεχνολογία των συστημάτων μεταφοράς βελτιώνεται συνεχώς- Η ποικιλία στη χρήση των αγωγών αυξάνεται-Τα προβλήματα του κλάδου των μεταφορών όπως το φαινόμενο της συμφόρησης των δρόμων του εναέριου χώρου και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα- Η ψηφιακή τεχνολογία

- Καταπόνηση δικτύου αγωγών από φορτία οχημάτων σεισμούς γεωλογικές ανακατατάξεις -Τα διασυνοριακά έργα κατασκευής αγωγών απαιτούν χρονοβόρες διακρατικές διαπραγματεύσεις-Απουσίας ενιαίας υπερκείμενης δικαιοδοσίας της δομής διακρατικών αγωγών- Περιορισμένη πρόσβαση στην αγορά υπηρεσιών μεταφοράς αγωγών- Υψηλοί γεωπολιτικοί κίνδυνοι- Τρομοκρατικές επιθέσεις- Εσωτερικές συγκρούσεις- Εμπάργκο εξαγωγών ή εισαγωγών

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

421Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσειςΟικονομία

1 ικανότητας κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών-εμπορικών αναγκών2 αποτελεσματικόw και οικονομικόw τρόπο μεταφοράς3 καταβολή του τέλους διαμετακόμισης και φορολογία κατά τη διάρκεια της

λειτουργίας 4 υψηλό επίπεδο της επιχειρησιακής διαχείρισης5 συνεχής διακίνηση προϊόντων με σταθερό ρυθμό6 υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης 7 χαμηλότερο κόστος λειτουργίας και συντήρησης8 η μεταφορά των προϊόντων με αγωγούς δεν διαταράσσεται από τις καιρικές

συνθήκες δεν παρουσιάζονται καθυστερήσεις από την διαδικασία φόρτωσηςεισόδου των εμπορευμάτων

9 μείωση κατανάλωσης καυσίμων10 βελτιωμένα συστήματα της ενεργειακής απόδοσης11 ασφαλέστερη μεταφορά επικινδύνων 12 παράδοση στο σωστό χρόνο (just in time) κλπ

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις

Περιβάλλον1 ελαχιστοποίηση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την

κυκλοφοριακή συμφόρηση2 συμβάλουν στην εξοικονόμηση των φυσικών πόρων διότι έχουν χαμηλή

ενεργειακή κατανάλωση ανά τονό-χιλιόμετρο μεταφοράς φορτίου3 συνεχής ενδοσκοπική παρακολούθηση επιθεώρηση και καθαρισμός του

αγωγού4 συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης προβλημάτων5 ταχεία αντιμετώπιση των προβλημάτων6 κατά την λειτουργία τους οι αγωγοί προκαλούν μειωμένη όχληση από θόρυβο

σκόνη και οσμές

Κοινωνία7 απασχόληση του τοπικού εργατικού δυναμικού8 η εμπειρία amp η εξειδίκευση που αποκτούν οι τοπικές κοινωνίες τις νέες

τεχνολογίες κατασκευών9 ωφελούνται και από την λειτουργία των συστημάτων (νερού τηλεθέρμανσης

συλλογής απορριμμάτων κα)

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

431 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

οικονομία1 δεν λειτουργούν αποτελεσματικά με ανεπαρκείς ποσότητες

μεταφοράς μιας και το κόστος κατασκευής είναι τεράστιο2 μη ευέλικτες δυνατότητες μεταφοράς προϊόντων 3 περιορισμός του εύρους των εμπορευμάτων που δύναται

να μεταφερθούν4 απουσία ευελιξίας σε σχέση με τις διαδρομές που

εξυπηρετούν 5 η φόρτωση και η εκφόρτωση των προϊόντων στους

αγωγούς περιορίζονται από τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού και του προϊόντος που μεταφέρεται

6 η ασφάλεια των συστημάτων μεταφοράς μειώνεται όταν οι αγωγοί διέρχονται από οδούς διαμετακόμισης που διασχίζουν ασταθείς χώρες

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Περιβάλλονκατά την διάρκεια της κατασκευής

1 άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση εδαφών ρύπανση των εδαφών από την επανακυκλοφορία των ρύπων στο έδαφος

2 υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και παρεμβάσεις στις φυσικές διεργασίες 3 επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με τις κύριες πηγές αερίων εκπομπών να

προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους 4 θόρυβος από τις ανατινάξεις ή τα μηχανήματα έργων 5 διατάραξη των φυσικών οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας με την

απώλεια ενδιαιτημάτων και την δημιουργία εμποδίων στην καθημερινή μετακίνηση τουςκατά το στάδιο της λειτουργίας

6 ρύπανση από διαρροές στις συνδέσεις των αγωγών λόγω καταπόνησης από φορτία οχημάτων από έντονες διακυμάνσεις της πίεσης από τα υδραυλικά πλήγματα παγετό δολιοφθορές κλπ καθώς και από την γήρανση των αγωγών ενός δικτύου

7 ατυχήματα8 ορισμένοι αγωγοί (πχ αιθανόλης) μεταφέρουν προϊόντα των οποίων η διαβρωτική

τους φύση έχει την τάση να δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις

Κοινωνία1 η κατάληψη γης από το έργο η οποία θα απομακρύνει τη γεωργική γη

στην οποία βασίζεται ένα νοικοκυριό 2 αποκοπή των χρήσεων γης εντός της περιοχής ανάπτυξης του αγωγού3 οπτική αισθητική όχληση η οποία προέρχεται από τις φυσικές αλλαγές

στο ανάγλυφο του τοπίου εξαιτίας των κατασκευαστικών έργων της σήμανσης κα

4 επηρεάζεται η υγεία ανθρώπων από την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας των υδάτων και τον θόρυβο

5 μετανάστευση σε τοπικές κοινότητες ατόμων που αναζητούν εργασία με τη ελπίδα ότι θα αποκτήσουν απασχόληση στο έργο

6 ανάγκη ελάχιστου εργατικού δυναμικού για την συντήρηση και λειτουργία των αγωγών

7 παρεμπόδιση της πρόσβασης των χρηστών στους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς

8 τρομοκρατικές επιθέσεις μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές τοπικές και παγκόσμιες ζημιές

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

5 Συμπεράσματα Οι αγωγοί αποτελούν ένα εξειδικευμένο σύστημα μεταφοράς προϊόντων

στερεάς υγρής αέριας και μικτής μορφής Προσαρμόζονται στο τοπίο Δεν είναι ευέλικτα συστήματα μεταφοράς θα αποτελέσουν μελλοντικά το πέμπτο μέσο μεταφοράς μετά τα

αεροπλάνα τα τρένα τα αυτοκίνητα και τα πλοία λόγω της μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας του χαμηλότερου κόστους λειτουργίας και συντήρησης

Ίσως να αποτελέσουν μέρος της λύσης των προβλημάτων του κλάδου των μεταφορών

θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της βιώσιμης ανάπτυξης μιας και είναι επιτακτική ανάγκη να υιοθετηθούν τεχνολογίες συστημάτων που συμβάλουν στην εξοικονόμηση των πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

Βιβλιογραφία 1 Λέφας Κ (2004) laquoΕισαγωγή στην τεχνολογία του φυσικού αερίουraquo με προσθήκες και ειδικές αναφορές 2004 από το Βάϊο Αθήνα εκδόσεις Εκδοτική 2 Καραπάνος Χ (2000) laquoΤεχνολογία φυσικού αερίουraquo Περιστέρι εκδόσεις Ίων3 Τσακίρης Θ (2011) laquo Ο γαλάζιος χρυσός οι ρωσο-ουκρανικές σχέσεις και η ευρωπαϊκή στρατηγική φυσικού αερίουraquo Αθήνα εκδόσεις Παπαζήσης 20114 Μπέλος Κ (2006) laquoΣτοιχεία Υδραυλικής Ανοιχτών Αγωγώνraquo Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών - Τομέας Υδραυλικών Έργων Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 5 Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (2006) laquoΗ υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τομέα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίουraquo εκδόσεις Λιβάνη Αθήνα 6 Πέρκα Π (2011) laquoΠνευματική μεταφοράraquo ΤΕΕ ndash ΤΚΜ Ημέρα Περιβάλλοντος 2011 - Καινοτομία και Περιβάλλον Θεσσαλονίκη 7 Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη Eurostat ITF (Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών) laquoΓλωσσάριο για τις Στατιστικές των Μεταφορώνraquo 4η έκδοση σελ 93-94 8 Λόης Ε (2014) laquoΗ πολιτική της Ελλάδος για το φυσικό αέριο και τα πετρελαιοειδήraquo Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Εργαστήριο Τεχνολογίας Καυσίμων και Λιπαντικών9 Lars Fraumlnne (2007) laquoHammarby Sjoumlstad ndash a unique environmental project in Stockholmraquo Sweden pg 29-31 10 Σαραντοπούλου Κ (2013) laquoΑνάλυση του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίουraquo διπλωματική εργασία Επιβλέπων Μπίσκας Παντελής ΑΠΘ Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας11 Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) (2012) laquoΕθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός ndash Οδικός Χάρτης για το 2050raquo Διεύθυνση Ενεργειακής Πολιτικής του ΚΑΠΕ 12 Χαραλαμπίδης Γ (2002) laquoΚοιτασματολογία για μηχανικούς γεωτεχνολογικής κατεύθυνσης των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτωνraquo Κοζάνη 13 Lawal M (2010) laquoHistorical development of the pipelines as a mode of transportationraquo Lagos State University Department of Geography and Planning Faculty of Social Sciences Lagos Nigeria14 Hattenbach R (2006) laquo Transportation amp Delivery of Anhydrous Ammoniaraquo Chemical Marketing Services Inc USA15 Weir Minerals Netherlands bv (2011) Presentation laquoLong DistancePipeline Transportation of Ore Slurry with GEHOraquo Netherlands16 LeRoy H Remp (2005) Presentation laquoHydrogen Pipeline Experienceraquo Augusta Georgia USA17 United Nations Environment Programme (UNEP) (1997)- International Environmental Technology Centre laquoSource Book of Alternative Technologies for Freshwater Augmentation in Latin America and the Caribbeanraquo Washington

DC USA18 Ευστρατιάδης Α Κουτσογιάννης Δ (2015) laquoΥδροδοτικά Έργαraquo Σημειώσεις στα πλαίσια του μαθήματος Αστικά υδραυλικά έργα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αθήνα19 Αφτιάς Μ (1992) laquoΥδρευσειςraquo εκδόσεις Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθήνα20 Σκαρβέλης Μ (2012) laquoΤηλεθερμανσηraquo Σημειώσεις Εργαστηρίου Τεχνολογίας amp Συντήρησης Ξυλοκατασκευών Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας21 Μοίρας Δ (2009) laquoΤηλεθέρμανση Ο ρόλος της στην εξοικονόμηση ενέργειαςraquo Παρουσίαση προσυνεδριακής εκδήλωσης ΤΕΕ Ηλγος μηχανικός ΕΜΠ Δντης τομέα θερμοηλεκτρικών έργων ομίλου ΙΤΑ Μυτιλήνη 22 Δ Μενδρινός Κ Καρύτσας Γ Στυλιανού(2002) laquoΓεωθερμικές εφαρμογές σε σειρά στον Λαγκαδάraquo Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) 19ο χλμ ΛΜαραθώνος 19009 Πικέρμι Ελληνική Θερμαλιστική Εταιρεία

(ΕΘΕ) Βασ Όλγας 82 54643 Θεσσαλονίκη23 Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδας ndash ΔΕΤΗΠ (2014) Ενημερωτικό τεύχος laquoΤεχνική περιγραφή συστήματος τηλεθέρμανσης Πτολεμαΐδαςraquo Πτολεμαΐδα 24 J Willigers (2001) laquoMilieu-effecten van ondergronds goederentransport Huidige situatie en toekomstige ontwikkelingenraquo Dit onderzoek werd verricht in opdracht en ten laste van MAP-Milieu in het kader van project 773002

verkeer en vervoer mijlpaal 77300201CC Bilthoven Nederland25 Liu H (2006) Presentation laquoTransporting Freight Containers by Pneumatic Capsule Pipeline (PCP)Port Security and Other Issuesraquo US Transportation Research Board (TRB) Meeting LaJolla California USA26 Lee J (2008) laquoIntroduction to Offshore Pipelines and Risersraquo Principal Engineer Technip Inc Houston Texas USA27 Λουκογεωργάκη Ε (2014) laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Προσδιορισμός Υδροδυναμικών Φορτίσεων και Υδροδυναμική Ανάλυσηraquo Μάθημα Θαλασσίων Κατασκευών Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ σημειώσεις στο πλαίσιο του

Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την Επικαιροποίηση Γνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Θεσσαλονίκη 28 Μέμος Κ(2004) Σημειώσεις μαθήματος laquoΥποθαλάσσιοι Αγωγοί Εκβολήςraquo ΔΠΜΣ laquoΕπιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρωνraquo ΕΜΠ Αθήνα29 Elon Musk (2013) laquoHyperloop Alpharaquo CEO and CTO of SpaceX

Product architect and CEO of Tesla MotorsChairman of Solar City and visionary of high-speed transportation system known as the Hyperloop USA

30 Σεραλής Ν (2011) laquoΠεριβαλλοντική σύγκριση πετρελαίου φυσικού αέριου και Βιοκαυσίμων στον τομέα των οδικών μεταφορώνraquo διπλωματική εργασία τμήμα μηχανολόγων-μηχανικών εργαστήριο μετάδοσης θερμότητας και περιβαλλοντικής μηχανικής δντης Νικόλαος Ρουσόπουλος Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

31 Πρωτέας LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση(2013) laquoΠρωτόκολλο REACH για εκπομπές και σενάρια ατυχημάτων κατά την τροφοδοσία και διακίνηση καυσίμων και πετροχημικών προϊόντωνraquo LIFE09 ENVGR000291

32 ΦΕΚ 603Β΄5-03-2012 Τεχνικός Κανονισμός laquoΣυστήματα μεταφοράς Φυσικού Αερίου με Μέγιστη Πίεση Λειτουργίας άνω των 16 barraquo33 Ν4001 ΦΕΚ 179Α΄22-08-2011 laquoΓια τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου για Έρευνα Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσειςraquo34 ΦΕΚ 21Β΄12-01-2012 laquoΚατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν 401421092011 (ΦΕΚ Α΄2092011)raquo35 Ν4014 ΦΕΚ 209Α΄21-09-2011 laquoΠεριβαλλοντική Αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου

Περιβάλλοντοςraquo36 ΦΕΚ 3071Β΄03-12-2013 laquoΠρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις για έργα και δραστηριότητες της κατηγορίας Β της 2ης Ομάδας laquoΥδραυλικά έργαraquo του παραρτήματος ΙΙ της υπrsquo αριθμ 19582012 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ Β΄

21) όπως εκάστοτε ισχύειraquo37 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline)(2013) laquoΕνιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Κεφάλαιο 3 - Νομοθετικό και Κανονιστικό Πλαίσιοraquo38 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2014) laquoΗ Ευρωπαϊκή Ένωση με απλά λόγια Μεταφορέςraquo 39 Marrrero TR(2006) laquoLong-Distance Transport of Coal by Coal Log Pipelineraquo Capsule Pipeline Research Center University of Missouri USA40 Παπανικολάου Π (2012) laquoΣτοιχεία μόνιμης ροής σε αγωγούς υπό πίεση amp αγωγούς με ελεύθερη επιφάνειαraquo διδακτικές σημειώσεις Έκδοση 2 σχολή πολιτικών μηχανικών τομέας υδατικών πόρων amp περιβάλλοντος εργαστήριο

εφαρμοσμένης υδραυλικής ΕΜΠ Αθήνα41 European Parliaments Committee on Industry Research and Energy (2009) laquoAn Assessment of the Gas and Oil Pipelines in Europeraquo Brussels42 ΤΕΕ τμ Δυτικής Μακεδονίας (2011) laquoΔιαδριατικός Αγωγός (Trans Adriatic Pipeline TAP) μεταφοράς φυσικού αερίου πρωτοβουλίες και ενέργειες τοπικών φορέων για την αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας των

συνθηκών που θα προκύψουν από την κατασκευή και λειτουργία του έργουraquo Κοζάνη

Ιστότοποι 1 Βικιπαίδεια laquoΜεταφορά με αγωγούςraquo Διατίθεται στην ιστοσελίδα

httpelwikipediaorgwikiCE9CCEB5CF84CEB1CF86CEBFCF81CEAC_CEBCCEB5_CEB1CEB3CF89CEB3CEBFCF8DCF82 Πρόσβαση στις 13-03-20152 Wikipedia laquoPipeline transportraquo Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpenwikipediaorgwikiPipeline_transport Πρόσβαση στις 13-03-20153 Togliattiazot ρωσική εταιρεία χημικών η μεγαλύτερη στον κόσμο αμμωνία παραγωγό έχει την έδρα της στο Tolyatti Ρωσία Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwtoazrueng Πρόσβαση στις 14-03-20154 PHMSA - US Department of Transportation Pipeline and Hazardous Materials and Pipeline Safety administration Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwphmsadotgov Πρόσβαση στις 16-03-20155 Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας laquoΛεξικό της κοινής νεοελληνικήςraquo Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwgreek-languagegr Πρόσβαση στις 19-03-20156 Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας laquoΦυσικό Αέριοraquo Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwypekagrDefaultaspxtabid=280 Πρόσβαση στις 19-03-20157 Φυσικό Αέριο Αττικής Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwaerioattikisgrdefaultaspxpid=139ampla=1 Πρόσβαση στις 19-03-20158 Δημόσια Επιχείρηση Αερίου ΑΕ (ΔΕΠΑ) Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwdepagr Πρόσβαση στις 19-03-20159 Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου ΑΕ (ΔΕΣΦΑ) Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwdesfagr Πρόσβαση στις 19-03-201510 Σύνδεσμος αδειούχων εγκαταστατών ndash συντηρητών καυστήρων και συσκευών υγρών και αέριων καυσίμων βορείου Ελλάδος Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwpromitheasorggrdefaultasppid=499amplangid=18amp Πρόσβαση

στις 19-03-201511 ENVCGROUP AB Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwenvacgroupcomproducts_and_servicesour_productsstationary_vacuum_systems Πρόσβαση στις 22-03-201512 ΤΑP (Trans Adriatic Pipeline) Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwtap-agcom Πρόσβαση στις 30-03-201513 ENTSOG AISBL European Network of Transmission System Operators for Gas Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwentsogeu Πρόσβαση στις 30-03-201514 Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (ΤΕΙ ΑΜΘ) Τμήμα Μηχανικών Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου και Μηχανολόγων Μηχανικών Κατεύθυνση Μηχανικών Τεχνολογίας Πετρελαίου

και Φυσικού Αερίου Διατίθεται στην ιστοσελίδα httppetrotechteikavedugrindexphpfeatureshtml Πρόσβαση στις 31-03-201515 Gusgas Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwgusgasgr Πρόσβαση στις 31-03-201516 Harvardedu Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpworldmapharvardedumapsoilandgasmapK3Y Πρόσβαση στις 31-03-201517 Ο δρόμος του νερού 3ο Γενικό Λύκειο Καβάλας Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpdromosnerou3lykeiokavalasgrcomponentcontentarticle129 Πρόσβαση στις 5-04-201518 Iran-dailycom Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwiran-dailycomNews45310html Πρόσβαση στις 5-04-201519 Shutterstockcom Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwshutterstockcomvideoclip-4181717-stock-footage-ls-of-coal-pipeline-and-derrick-for-coal-scooper-in-metropolis-illinoishtmlsrc=rel 41816575gg Πρόσβαση στις 5-04-

201520 Allrussias Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwallrussiascomrfmaps_rf_2asp Πρόσβαση στις 5-04-201521 Λυμπεράτος Γ (2012) Σημειώσεις μαθήματος laquoΣτοιχεία Μηχανολογικού Εξοπλισμούraquo του Τομέα Ανάλυσης Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Διεργασιών και Συστημάτων της Σχολής Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ Διατίθεται στην

ιστοσελίδα httpwwwchemengntuagrcoursessmepage=start Πρόσβαση στις 6-04-201522 Βαλαβανίδης Α Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Οργανικής Χημείας Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwchemuoagrchemicalschem_ammoniahtm Πρόσβαση στις 8-04-201523 Seekingalpha Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpseekingalphacomarticle2079093-russian-and-ukrainian-nitrogen-exports-vulnerable Πρόσβαση στις 9-04-201524 Essential Chemical Industry ndash online Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwessentialchemicalindustryorgthe-chemical-industrythe-chemical-industryhtml Πρόσβαση στις 17-04-201525 Institute for Energy Resourcefulness Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwenergyresourcefulnessorgFuelsethanol_fuelsmodern_production_of_ethanolhtml Πρόσβαση στις 18-04-201526 The Australian Pipeliner The official Publication of Australian Pipes and Gas Association Διατίθεται στην ιστοσελίδα httppipelinercomaunewsthe_savage_river_slurry_pipeline054155 Πρόσβαση στις 19-04-201527 Υπουργείο Εμπορίου Βιομηχανίας amp Τουρισμού Υπηρεσία Ενέργειας και Ιδρύματος Ενέργειας Κύπρου Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwcieorgcysxolikomenusmenu2-4html Πρόσβαση στις 21-04-201528 Air Liquide UK Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwukairliquidecomensolution-for-industryinnovative-hydrogen-solutions-for-clean-energykey-figureshtml Πρόσβαση στις 21-04-201529 Μοναχός Μηχανολογικό Φόρουμ Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwmonachosgrforumforumphp Πρόσβαση στις 26-04-201530 Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Κοζάνης (ΔΕΥΑΚ) Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwdeyakozanisgr Πρόσβαση στις 26-04-201531 Euroheat Power organization Belgium Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwweuroheatorgAbout-us-3aspx Πρόσβαση στις 27-04-201532 Θέρμη Σερρών ΑΕ Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpthermieserresgr Πρόσβαση στις 27-04-201533 Heat Roadmap Europe Maps Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwheatroadmapeumapsphp Πρόσβαση στις 28-04-201534 Osaka Yogyo Co Ltd Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwsoccojp Πρόσβαση στις 1-05-201535 Αρχαία Ελλάδα Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpsarxaiaellinikawordpresscomauthorntinosanastasiospage23 Πρόσβαση στις 2-05-201536 Τrelleborg Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwtrelleborgcomenoffshoreResourcesCase--StudiesSubsea--Buoyancy--2 Πρόσβαση στις 3-05-201537 ΕΛΤΕΡ ΑΤΕ Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwweltergrdefaultasppid=15ampla=1ampct=32ampproID=50 Πρόσβαση στις 3-05-201538 National Oceanic and Atmospheric United States Department of Commerce Administration Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpstateofthecoastnoaagovenergygulfenergyhtml Πρόσβαση στις 4-05-201539 ΚΑΒΑΛΑ OIL AE Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwkavalaoilgr Πρόσβαση στις 26-05-201540 Ελληνικά Λιπάσματα-ELFE Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwelfegroupeu Πρόσβαση στις 26-05-201541 Εφημερίδα Τα Νέα δημοσίευση 07052015 1447 Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwtaneagrnewspoliticsarticle5236319thlefwnikh-epikoinwnia-me-ton-poytin-eixe-o-al-tsipras Πρόσβαση στις 26-05-201542 Εφημερίδα International Press Correspondence δημοσίευση2 0042015 Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpinprecorgr Πρόσβαση στις 26-05-201543 Icelandic New Energy Ltd Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpnewenergyisenprojectsoverviewhydrogen_activitiesh2stations Πρόσβαση στις 27-05-201544 Norwegian Petroleum Directorate Διατίθεται στην ιστοσελίδα wwwnpdno Πρόσβαση στις 04-06-201545 Oil Peak Διατίθεται στην ιστοσελίδα wwwendofcrudeoilcom Πρόσβαση στις 04-06-201546 Κέντρο Ενεργειακής Πολιτικής και Ανάπτυξης Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Φ Θωμαΐδη laquoΜέθοδος επιλογής οδεύσεων διηπειρωτικών αγωγών φυσικού αερίουraquo Διατίθεται στην ιστοσελίδα

httpwwwkepauoagrindexphpelscientific-actionsdissertations28-doctorate-thomaidh Πρόσβαση στις 08-06-201547 Association of Oil Pipe Lines (AOPL) Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwaoplorgpipelines-in-your-communitychoosing-a-pipelines-route Πρόσβαση στις 08-06-201548 Oil and gas technology Διατίθεται στην ιστοσελίδα httpwwwoilandgastechnologynetpipeline-newspipeline-route-selection-E28093-route-success Πρόσβαση στις 08-06-2015

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

• Slide 1
• Slide 2
• 1 Συστήματα μεταφοράς με αγωγούς
• Slide 5
• 13 Προϊόντα amp Συστήματα Μεταφοράς με Αγωγούς
• 14 Συστατικά μέρη δικτύου κλειστών αγωγών μεταφοράς amp Υλικά
• 21 Πετρέλαιο
• Slide 9
• 222 Ελλάδα
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• 31 Χωροθέτηση συστημάτων μεταφοράς προϊόντων
• 32 Ελλάδα
• Slide 20
• 41 Ανάλυση SWOT
• Slide 22
• 422 Πλεονεκτήματα και θετικές επιπτώσεις
• Slide 24
• 432 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις
• 433 Μειονεκτήματα και αρνητικές επιπτώσεις
• 5 Συμπεράσματα
• Slide 28
• Slide 29
• ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ