Ởquáncàphêtuổitrẻlạclối

Tácgiả:PatricModiano

Dịch:TrầnBạchLan

Côngtypháthành:NhãNam

Nhàxuấtbản:NXBVănHọc

Ngàyxuấtbản:03/2014

Chụppic:Devil

Beta:DanNóngNảy

Ebook:Devil

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Giớithiệutácgiả

Patrick Modiano sinh ngày 30 tháng Bảy năm 1945 tại Boulogne-Billancourt,bốlàngườiÝgốcDoTháivàmẹlàngườiBỉgốcFlamand.Ôngkhôngtheohọcbấtkỳtrườnglớpđạihọcnàosaukhilấybằngtútàivàkểtừnăm 1967, khi cuốn tiểu thuyết đầu tay của ông,Quảng trường Ngôi sao,đượcGallimardxuấtbản, thìôngchẳnghoạtđộnggìkhácngoàiviết lách.Năm1978,ôngnhậngiảiGoncourt cho tiểu thuyếtPhốnhữngcửahiệuutốivàđếnnăm2000 thìnhậnGiải thưởngVănhọc trọnđờiPaul-Morand.Cảmgiác trống rỗngchôngchênh, sự thiếuhụthoangmangámảnh tronghầuhếttácphẩmcủaôngcóthểđượcgiảithíchphầnnhiềubởicáichếttrẻcủangườiemtraiRudy.

Giớithiệutácphẩm

Đầunhữngnăm1960s,giớivănchươngvàsinhviênlãngduhộitụtạiLeCondé,mộtquáncàphênơigiao lộOdéon.Bốnngườikểchuyệncũng làbốnkháchquencủaquán:mộtsinhviêntrưởngMỏ,mộtcựunhânviêntìnhbáo,một cônàngLoukinàođóhaycòncó tên là JacquelineDelanquevàRoland,mộtnhàvăn tậpsự trẻ.Trong trườngđoạnđầu tiên, taysinhviêntrườngMỏhồinhớcuộcsốngởLeCondévàmiêutảchitiếtnhữnglầnxuấthiệncủaLouki–côgáitrẻhaimươihaituổi–ngườikhiếnanhcócảmgiácmuốn làmmới bản thânmình. Trong trường đoạn tiếp theo, Caisley, cựunhânviên tìnhbáo, tiếnhànhmột cuộcđiều tra: chồngLouki, Jean-PierreChoureau, thuê anhđi tìmvợmình.Anhđãkhámphá ra tuổi thơ của cô,quẩnquanhkhuvựcMoulinRougenơimẹcôlàmviệc.Trườngđoạnthứba:Louki lên tiếngvànhớ lại tuổi thơcủachínhmình,những lầncôbỏ trốn,nhữngquánbaruámởquận18…Cônhắcđếnnhữngngườiđànôngtừngyêu thương cô: Jean-PierreChoureau, Roland,Guy deVeer nhà huyền bíhọc,ngườigiúpcôbiếtđếnhình tượng“Louisecủahưvô”màcô tự thấygiốngmình.Trườngđoạncuối:RolandnhớlạicuộcgặpgiữamìnhvàYoukicùngtìnhyêucủahọ.Chàngtraitrẻsaymê“quyhồivĩnhcửu”vàđangviếtmột tiểu luận về các “vùng trung tính”, anh cũng trôi nổi bồng bềnh nhưLoukivà tinrằngcó thểgặpđượccô trongsuynghĩ.Nhưngcô thoátkhỏianhcũngnhưthoátkhỏitấtcảnhữngngườikhác…ChotớingàychínhtạiquánLeCondé,anhbiếtchuyệncôđãnhảyquacửasổtựvẫn…

Ởlưngchừngcuộcđờithựcsống,quanhtaphủxuốngmộttấmmànusầutămtối,nóđượcdiễntảbằngbaolờilẽnhạobángvàbuồnthiu,ởquáncà

phêcủatuổitrẻlạclối.

GUYDEBORD

Hai cửa vào quán, nàng luôn luôn chọn cửa hẹp hơn, đượcmệnh danh làcánhcửacủabóng tối.Lúcnàonàngcũngchọncáibànởcuốicănphòngnhỏ.Hồi đầu, nàng không nói chuyện với ai, rồi nàng làm quen với đámkháchhaylaivãngquáncàphêLeCondé,phầnlớnởvàokhoảngtừmườichínđếnhaimươilămtuổi,cùngđộtuổichúngtôi.Thỉnhthoảngnàngngồiởbànhọnhưng,đaphầnnàngtrungthànhvớichỗcủamình,tậntronggóc.

Nàngkhôngđếnđềuđặnvàomộtgiờnhấtđịnh.Bạnthấynàngngồiđórấtsớmvàobuổisáng.Hoặcgiả,nàngxuấthiệnquãngnửađêmvàởlạichotới giờ đóng cửa.Đó là quán cà phê đóng cửamuộn nhất trong khu phố,cùngLeBouquetvàLaPergola,cũng làquáncókháchkhứakỳcụcnhất.Saunàykhinhiềuthờigianđãtrôiqua,tôitựhỏichẳngbiếtcóphảichỉsựhiệndiệncủanàngthôiđãkhiếnnơinàyvànhữngconngườinàytrởnênkỳlạnhưthế,cứnhưthểnàngtẩmmùihươngcủamìnhlênhếtthảymọingườinơiđây.

Giả sửbạnbị bịtmắt dẫn tới đó, bạnđượcđặt ngồiởmột cái bàn, rồibăngbịtmắtđượcgỡravàtrongvàiphútbạnphảitrảlờicâuhỏi:AnhđangởkhunàocủaParis?Hẳnbạnchỉcầnnhìnnhữngngườixungquanh,nghehọnóichuyệnlàcóthểđoánrangay:quanhgiaolộOdéon,nơitôimườngtượngcứtrờimưalàluônluônảmđạmnhưthếnày.

TừngcóhômmộttaynhiếpảnhgiabướcvàoquánLeCondé.Dángdấpgãkhôngcógìchỏilênsovớikháchkhứatrongquán.Cùngđộtuổi,cùnglốiănvậnhữnghờ.Gãmangmộtcáiáovestquádàisovớithânhình,quầnvải thôvàđôigiàynhàbinhtotướng.GãchụprấtnhiềuảnhnhữngngườinăngluitớiquánLeCondé.Cảgãcũngtrởthànhkháchquenởđâyvà,vớinhữngngườikhác,cứnhưthểgãđangchụpnhữngbứcảnhgiađìnhvậy.Rấtlâusaunày,chúngxuấthiệntrongmộtquyểnsáchảnhchụpParis,ởdòngghichúchỉcótênriênghoặcbiệthiệucủatừngngườikhách.Vànàngxuấthiệntrênnhiềubứcảnh.Nàngnhạysánghơnnhữngngườikhác,nhưngườitahaynói trongđiệnảnh.Trongsốmọingười,nàngđượcđểý trướchết.Phíadướitrangsách,ởcácghichúảnh,nàngđượcđịnhdanhdướicáitên“Louki’’.“Từtráiquaphải:Zacharias,Louki,Tarzan,Jean-Michel,FredvàAliCherif...”“Phíatrước,ngồiởquầybar:Louki.Phíasaucô,Annet,DonCarlos,Mireille,Adamov và bác sĩVala”.Nàng ngồi rất thẳng, trong khinhữngngườikhácmangđủdángđiệubuôngthả,chẳnghạnanhchàngmangtênFredngủápđầuvàothanhgátườngbọcvảigiảdavà,trôngrấtrõ,anhtađãkhôngcạorâutừnhiềungày.Phảinóichorõđiềunày:nàngđượcđặtcái

tênLoukikểtừkhibắtđầuhaytớiLeCondé.Tôicóởđó,vàocáibuổitốinàng bước vào quán quãng nửa đêm, lúc ấy chỉ còn lại Tarzan, Fred,Zacharias và Mireille, ngồi cùng bàn với nhau. Tarzan là người hét lên:“Này, Louki kìa...” Thoạt tiên nàng có vẻ hoảng hốt, rồi nàngmỉm cười.Zachariasđứngdậyvà,bằngmộtcáigiọngtrịnhtrọngvờvĩnh:“Đêmnay,tôi đặt tên cho cô.Kể từ nay, tên cô là Louki”.Giờ giấc trôi đi, khimỗingười trong số họ đều đã gọi nàng là Louki, tôi nghĩ nàng cảm thấy nhẹnhõmvìđượcmangcái tênmớinày.Đúng,nhẹnhõm.Quảvậy,càngsuynghĩ,tôicàngthấyrõlạiấntượngbanđầucủamình:nàngtớiẩnnáuởđây,tạiquánLeCondénày,nhưthểmuốnchạytrốnđiềugìđó,đàothoátkhỏimộtmối nguy.Ý nghĩ ấy đã vụt đến với tôi lúc thấy nàngmộtmình, tậntronggócphòng,ởcáinơichẳngmộtaibuồnđểýđếnnàng.Vàkhihòavàovớinhữngngườikhác,nàngcũngkhôngthuhútsựchúý.Nàngimlìmvàedè,chỉđểtâmlắngnghe.Vàthậmchítôicòntừngtựnhủrằngđểđượcantoànhơnnàngthíchcácnhómầmĩ,“nhữngkẻlắmmồm”,nếukhôngnhưvậythìhẳnnàngđãkhônggầnnhưlúcnàocũngngồiởbàncủaZacharias,bàncủaJean-Michel,bàncủaFred,bàncủaTarzanvàbàncủaLaHoupa...Bênhọ,nàngtanlẫnvàotrongkhungcảnh,nàngchỉcònlàmộtnhânvậtvặtvãnhvôdanhtính,thuộchạngnhữngngườimàtrongcácghichúảnhngườitavẫnđểlà:“Khôngrõtên”hoặc,đơngiảnhơn,“X”.Phải,hồiđầu,tạiLeCondé,tôikhôngbaogiờthấynàngngồiriêngvớimộtai.Vàrồi,chẳngcógìbấttiệnkhimộttrongnhữngkẻlắmmồmbângquơgọinànglàLoukibởiđókhôngphảitênthậtcủanàng.

Thếnhưng, nếu quan sát nàng thật kỹ, người ta sẽ thấymột số chi tiếtkhiến nàng khác những người còn lại.Nàng rất chăm chút sự ăn vận củamình,theomộtlốikhônghềquenthuộcvớikháchkhứacủaLeCondé.Mộttối,ởbàncủaTarzan,AliCherifvàLaHoupa,nàngchâmmộtđiếuthuốcvàtôisửngsốttrướcvẻthanhtúcủahaibàntaynàng.Vànhấtlà,nhữngmóngtaycủanàngóngánh.Chúngphủmộtlớpsơnbóngkhôngmàu.Chitiếtnàyrấtdễcóvẻquámứcnhỏnhặt.Thếnên tahãynghiêm tranghơn.Để làmđượcnhưvậythìcầnmiêutảcáckháchquencủaquánLeCondécụthểmộtchút.Họởđộ tuổi từmười chínđếnhaimươi lăm, trừmột sốngườinhưBabilée,AdamovhaybácsĩValađãxấpxỉtuổinămmươi,nhưngngườitaquênbẵngmấttuổicủahọ.Babilée,AdamovvàbácsĩValachungthủyvớituổitrẻcủahọ,chungthủyvớicáimàtacóthểgọibằngcáitênđẹpthậtdudươngvàcũkỹ,“bohème”.Tôitìmtừ“bohème”trongtừđiển:Ngườisốngmột cuộcđời lưuđãng,khôngphép tắcvà cũngkhôngđoáihoài tới ngàymai.Đó làmột định nghĩa rất thích hợp với những người năng lui tớiLe

Condé.MộtsốngườinhưTarzan,Jean-MichelvàFrednóirằng từnhỏhọtừngnhiềulầngặpchuyệnlôithôivớicảnhsátcònLaHoupađãtrốnkhỏinhà trừng giới Bon-Pasteur nămmười sáu tuổi.Nhưng ta đang ở tả ngạnsôngSeinevàphầnlớnnhữngngườikiasốngdướibóngvănchươngnghệthuật.Cảtôi,hồiấytôicũngđangđihọc.Tôikhôngdámnóichohọđiềuđóvàcũngkhôngthựcsựhòamìnhvàonhómcủahọ.

Tôi từngcảm thấy rất rõ rằngnàngkhácnhữngngười còn lại.Nàng từđâuđếntrướckhiđượcđặtchocáitênấy?Thườngthì,kháchquencủaquánLeCondécầmmộtquyểnsáchtrêntay,quyểnsáchđóhọhờhữngđặclênmặt bàn, bìa sách ố vết rượu vang. Les Chants de Maldoror, LesIlluminations,LesBarricadesmystérieuses [1].Nhưng hồi đầu, chẳng baogiờnàngcầmtheogì.Vàrồi,hẳnnàngmuốnlàmnhưnhữngngườikhácvàthếlàmộthôm,ởLeCondé,tôibắtgặpnàngmộtmình,đangđọcsách.Kểtừđó,quyểnsáchkhôngrờikhỏinàngnữa.Nàngđặtnósaochothậtdễthấytrênmặtbànkhingồi cùngAdamovvànhữngngườikhác, như thểquyểnsáchấylàcuốnhộchiếuhaythẻcưtrúhợpthứchóachosựhiệndiệncủanàngbêncạnhhọ.Nhưngchẳngaiđểýđếnnó,cảAdamov,Babilée,TarzanlẫnLaHoupa.Đó làmộtquyểnsáchkhổbỏ túi,bìađãcũbẩn, thuộc loạisáchcũngườitavẫnmuatrêncácbờkèngoàisôngvàcónhanđểincỡlớnmàuđỏ:Nhữngchântrờiđãmất.Thờiấy,nókhônggợichotôiđiềugì.Lẽratôiphảihỏinàngvềchủđềcuốnsách,nhưngtôilạingungốcmàtựnhủrằngNhữngchântrờiđãmấtvớinàngchỉlàmộtthứphụliệuvànànglàmravẻđọcnóđặnghòanhịpvớiđámkháchởLeCondé.Đámkháchnày,mộtngườiquađườngtừbênngoàiliếcnhìnvào-thậmchígítránvàocửakínhmột lúc mà nhìn - hẳn sẽ coi chỉ đơn giản là một đám khách sinh viên.NhưngngườiđósẽmauchóngthayđổiýkiếnkhithấylượngrượumàbọnhọnốcởbàncủaTarzan,Mireille,FredvàLaHoupa.TạicácquáncàphêêmảcủakhuLatin,hẳnchẳngbaogiờngườitauốngtợnnhưvậy.Dĩnhiên,vàonhữnggiờhoangvucủabuổichiều,quánLeCondécóthểkhiếnngườitalầmtưởng.Nhưngtrờicàngtrởsangtối,nócàngtrởthànhđiểmhẹncủathứmàmộttriếtgianhiềuxúccảmtừnggọilà“tuổitrẻlạclối”[2].Tạisaolạilàquáncàphênàychứkhôngphảimộtquánkhác?Làdobàchủ,mộtBàChadly,ngườinhưthểkhôngngạcnhiênvìbấtkỳđiềugìvàthậmchícònthểhiệnchútkhoandungvớikháchcủamình.Nhiềunămsaunày,khimàcácphốtrongkhuchỉcòngiănggiăngnốihàngnhữngôkínhcửahiệubánđồxaxỉ vàmột tiệmđồdađã chiếmchỗcủaquánLeCondé, tôi gặpBàChadlybênkiabờsôngSeine,trêndốcphốBlanche.Bàkhôngnhậnratôingay.ChúngtôibướcđicạnhnhaumộtlúclâumàtánchuyệnvềLeCondé.

Chồngbà,mộtngườiAlgérie,đãmualạicơngơihồisauchiếntranh.Bàcònnhớ tên tất cả chúng tôi.Bà thường tựhỏi chúng tôi ra sao rồi, nhưngbàkhôngmấykhitựtạoảotưởngchomình.Bàđãbiết,ngaytừđầu,rằngmọichuyệnrồisẽxoaychuyểntệhạivớichúngtôi.Nhữngconchólạc[3],bàbảo tôi thế.Và lúc chia tay nhau trước hiệu bán thuốc trên quảng trườngBlanche,bàdõithẳngvàomắttôimànói:“Tôiấymà,ngườitôithíchnhấtlàLouki.”

[1]Têncáctậpthơrấtnổitiếng,củaLautréamont,RimbaudvàMauriceBlanchard.

[2]Nhanđềcuốnsáchnày,Danslecafédelajeunesseperdue,rúttừmộtbộphimkhởichiếunăm1981củatriếtgiaGuyDebord(yếunhâncủaphongtrào“QuốctếTinhthếchủnghĩa”-InternationaleSituationniste),khámơhồvìcùngmộtlúctínhtừ“perdu”đượchiểutheohainghĩa:“đãmất”và“lạcđường”.TuynghĩathứhaiđượcchọnchonhanđềtiếngViệtvìđúngvớitinhthầncuốnsáchhơn,nhưngđộcgiảcũngcầnlưuýrằngtácphẩmđậmmàutiếcnuốiquávãng.

[3]Ởđâytácgiảcũngdùngtínhtừ“perdu”nhưởnhanđề.“Chó”cũnglàmộtchitiếtquantrọng,gợinhớđếntácphẩmUnPedigreecủaModiano,xuấtbảnkhônglâutrướccuốnsáchnày;trongđóModianoviếtrấtnhiềuvềcuộcđờimìnhvàtựcoimìnhnhưmột“conchó”.

Khi ở bàn củaTarzan, Fred và LaHoupa, nàng có uống nhiều như họkhông,haynàngchỉlàmravẻmìnhcóuống,cốtđểhọkhôngphậtý?Dùcóthếnàothìnàngcũngkiêncườngtrụvữngtrướcrượu,vớidángngườithậtthẳng,nhữngcửchỉchậmrãivàduyêndáng,nụcười lãngđãngmơhồ.Ởquầythìdễuốngbịphơn.Bạnchỉcầntậndụnggiâylátthiếuchúýcủađámbạnbèsaykhướtmàđổcốcrượucủamìnhxuốngbồnrửa.Nhưngởđó,tạimột cái bàn trongquánLeCondé, thì khóhơnnhiều.Họbắt bạn theohọtrongnhữngchầuuống.Trongchuyệnnày,họtỏranhạycảmcựcđộvàsẽcoibạnlàkhôngxứngđángvớinhómnếubạnkhôngtheođượcchotớicùngcáimàhọgọi lànhững“chuyếnlãngdu”củahọ.Vềphầnnhữngthứchấtđộchạikhác,tôitừngnghĩmìnhhiểumặcdùkhôngchắclắmrằngLoukicósửdụng,cùngmộtsốthànhviêntrongnhóm.Tuynhiên,khônggìtrongcáinhìnvà tháiđộcủanàngđểngười tađoánđược rằngnàngđangđến thămcácthiênđườngnhântạo[4].

[4]TácgiảsửdụngnhanđềmộttậpsáchrấtnổitiếngcủaBaudelaire.

TôithườngtựhỏicóphảimộtchỗquenbiếtcủanàngtừngnóichonàngvềLeCondétrướckhinàngđặtchântớiđâylầnđầutiên.Hayaiđóhẹngặpnàngởđâyrồikhôngđến.Vậylà,chắchẳnnàngngồilìnơiđây,ngàynàyquangàykhác, tốinàyquatốikhác, tạibàncủamình,màhyvọnggặplạingườiđótạicáinơivốndĩlàđiểmmốcduynhấtgiữanàngvàngườilạkia.Khôngcòncáchnàokhácđểgặpngườiấy.Khôngcóđịachỉ.Cũngkhôngcósốđiệnthoại.Chỉmộtcáitên.Nhưngcũngcóthểnàngđãtìnhcờmàtớiđây,giốngnhưtôi.Nàngđangởtrongkhuphốvànàngmuốntránhmưa.Tôivẫnluônluôntinrằngmộtsốđịađiểmlànhữngthỏinamchâmvàbạnbịhútvềphíachúngnếuđangbướcđiởquanhđó.Vàchuyệnấyxảyratheocáchthức không thể nhận biết, thậm chí bạn còn chẳng ngờ tới. Chỉ cần mộtđườngphốthoảidốc,mộtvỉahènắnglùahoặcmộtvỉahèẩntrongrâmmát.Hoặcgiảmộttrậnmưarào.Vàđiềuđódẫnbạntớiđây,đúngcáiđiểmbạnphảiđến.TôithấynhưthểLeCondé,bởiđịađiểmcủanó,sởhữucáilựctừtrường ấyvànếu thựchiệnmột phép tínhxác suất thì kết quảhẳn sẽ xácnhậnchođiềunày:trongvòngmộtchuvinhấtđịnh,takhôngthểtránhkhỏiviệctrôidạt[5]vềphíanó.Vềchuyệnđóthìtôicũngcóđôichúthiểubiết.

[5]ĐâylàmộtkháiniệmquantrọngtrongtriếtlýcủaGuyDebord.

Một thành viên của nhóm, Bowing, chúng tôi hay gọi là “ThuyềnTrưởng”,đãbắttayvàomộtcôngviệcđượcnhữngngườikháctánthưởng.TừgầnbanămanhghilạitênnhữngngườikháchcủaquánLeCondé,theonhữnglầnhọđến,lầnnàocũngđikèmngàygiờchínhxác.AnhgiaochohaingườibạncủamìnhlàmcùngcôngviệcấytạiquánLeBouquetvàquánLaPergola,nhữngnơimởcửasuốtđêm.Thậtkhôngmay,ởhaiquáncàphêkia,khôngphảilúcnàokháchcũngchịunóitên.Trongthâmtâm,Bowingtìmcáchcứukhỏiquênlãngnhữngconbướmbaythoángchốcquanhmộtngọnđèn.Anhmơ,anhnóivậy,đếnmộthệthốngsổsáchthậtlớnghirõtênkháchmọiquáncàphêcủaParistừtrămnămnay,vớighichúvềlúchọđếnvàlúchọđi.Anhbịámảnhbởicáimàanhgọilà“nhữngđiểmcốđịnh”.

Trongdòngchảymiênviễnnhữngphụnữ,đànông,trẻcon,vàchó,tấttậtdiễu qua rồi rốt cuộc tan biến dọc các phố, ta những muốn lưu giữ mộtkhuônmặt,đôikhi.Phảirồi, theoBowing,giữachốnphồnhoađôhộicầnphải tìmravàiđiểmcốđịnh.Trướckhiranướcngoài,anhđãđưachotôiquyểnvởghichépcặnkẽvềkháchkhứacủaquánLeCondé,từngngàymột,trong vòng ba năm. Nàng chỉ xuất hiện trong đó dưới cái tên đi mượn,Louki, và nàng được nêu tên lần đầu vàomột ngày 23 thángGiêng.Mùa

đôngnămấyđặcbiệtkhắcnghiệt,khiếnchomộtsốtrongchúngtôicảngàykhôngrờiLeCondéđểtránhlạnh.ThuyềnTrưởngcũngchéplạiđịachỉcủachúngtôithếnêntacóthểhìnhdungđượcchặngđườngquenthuộcdẫnmỗingườichúngtôitớiquánLeCondé.Đócũnglàmộtcách,vớiBowing,thiếtlậpnhữngđiểmcốđịnh.Anhkhôngghingayđịachỉcủanàng.Mãitớimộtngày 18 tháng Ba ta mới đọc được dòng này: “14 giờ. Louki, 16, phốFermat,quậnXIV”.Nhưngngày5 thángChíncùngnăm,nàngđãđổiđịachỉ:“23h40.Louki,8,phốCels,quậnXIV”.TôichorằngBowingvạchratrênnhữngtấmbảnđồPariscỡlớnchặngđườngtớiLeCondécủachúngtôivàThuyềnTrưởngđãdùngbútbinhiềumàumựcđểlàmviệcnày.Cóthểanhmuốnbiếtchúngtôicócơmaygiápmặtnhautrướccảkhiđếnđíchhaykhông.

Thìđấy,tôicònnhớmộthômđãgặpLoukitạimộtkhuphốmàtôikhôngquenthuộc,tôiđếnđóđểchămmộtngườianhemhọxacủabốmẹtôi.Khirakhỏinhàông,tôiđivềphíabếntàuđiệnngầmPorte-Maillot,vàchúngtôiđãgiápmặtngayởđoạnđầuđạilộGrande-Armée.Tôinhìnvàomặtnàngvànàngcũngnhìntôichằmchằmbằngánhmắtlolắng,nhưthểtôiđãbắtchợtnàngtrongmộttìnhhuốngkhóxử.Tôichìataychonàng:“ChúngtađãgặpnhauởquánLeCondé”,tôinóivớinàng,vàđộtnhiêntôi thấydườngnhưquáncàphêấynằmở tậncùng thếgiới.Nàngnởmộtnụcườigượnggạo:“Àvâng...ởquánLeCondé...”Lúcấylàkhônglâusaukhinàngxuấthiệnlầnđầutiênởđó.Nàngvẫncònchưahòamìnhvàovớinhữngngườikhác và Zacharias còn chưa đặt cho nàng cái tên Louki. “Quán cà phê lạlùng,nhỉ,LeCondéấy...”Nànggậtđầuđồngývới tôi.Chúngtôiđicùngnhauvàibướcrồinàngbảonàngsốngởgầnđây,nhưngnàngkhônghềthíchkhuphốnày.Thậtlàngốc,ngàyhômấylẽratôiđãcóthểbiếttênthậtcủanàng.RồichúngtôichiataynhauởcửaôMaillot,trướclốixuốngbếntàuđiệnngầm,và tôi nhìnnàngđi xadầnvềphíaNeuillyvà rừngBoulogne,bướcchânmỗilúcmộtchậm,nhưđểchoaiđócơhộiníugiữnàng.TôinghĩnàngsẽkhôngquaytrởlạiquánLeCondénữavàhẳnsẽkhôngbaogiờtôicótintứcvềnàng.HẳnnàngsẽbiếnđivàotrongcáimàBowinggọilà“sựvôdanhcủathànhphốlớn”,anhtựnhậnmìnhchiếnđấuchốnglạinó,bằngcách ghi đầy những cái tên vào quyển vở của mình. Một quyển vởClairefontainebìađỏlángnhựadàymộttrămchínmươihaitrang.Nóichongay,điềuấychẳnggiúpíchđượcnhiều.Giởquyểnvởra,ngoàinhữngtêntuổivàđịachỉthoángqua,takhôngbiếtđượcgìvềtấtcảnhữngngườiấy,cũngnhưvềtôi.ChắchẳnThuyềnTrưởngchorằngnêutênvà“cốđịnhhóa”chúng tôi ở đâu đó đã làmột việc lớn lao rồi. Phần còn lại...Ở quán Le

Condé,chúngtôikhôngbaogiờhỏinhauvềnguồngốcxuấtthân.Chúngtôicònquátrẻ,chúngtôikhôngcóquákhứđểhélộ,chúngtôisốngởthìhiệntại. Ngay những người khách già hơn, Adamov, Babilée hay bác sĩ Valacũng không bao giờ nói gì ám chỉ tới quá khứ của họ.Họ chỉ ở đó, giữachúngtôi,màthôi.Mãiđếngiờ,saungầnấythờigian,tôimớicảmthấymộtnỗi tiếcnuối: tôinhữngmuốnBowingcụthểhơntrongquyểnvởcủaanh,muốnanhdànhchomỗingườimộtđoạntiểusửngắn.Anhcóthậtlòngtinrằngmộtcáitênvàmộtđịachỉlàđủ,saunày,đểlầnlạimộtsợidâyđời?Vànhấtlàvỏnvẹnmộtcáitênkhôngphảitênthật?“Louki.ThứHai12thángHai,23giờ.”“Louki.28thángTư,14giờ.”Anhcũngchéprõchỗmànhữngngườikháchngồiởquanhbàn,mỗingày.Thỉnhthoảng,thậmchícònkhôngcócảhọlẫntên.Balầnliền,trongthángSáunămấy,anhviết:“Loukicùngngườiđànôngtócnâuvậnáovestdahoẵng.”Anhđãkhônghỏitênngườiđó,hoặcgiảngườiđótừchốitrảlời.Cóvẻnhưngườinàykhôngphảikháchquen của quán.Người đàn ông tóc nâu vận áo vest da hoẵngđã biếnmấtvĩnhviễnvàonhữngphốphườngParis,vàBowingđãchỉcốđịnhđượccáibóngcủangườiđótrongvòngvàigiây.Vàrồicũngcónhữngđiểmkhôngchínhxáctrongquyểnvởcủaanh.RốtcuộctôiđãthiếtlậpđượccácđiểmquychiếugiúptôixácnhậnviệcnàngđãkhôngđếnquánLeCondélầnđầutiênvàothángGiêngnhưBowinglàmngườikháctưởngđâulà thế.Trướcngàyhômấymộtthờigiantôiđãcómộtkỷniệmvềnàng.ChỉtừkhinhữngngườikhácđặcchonàngcáitênLoukithìThuyềnTrưởngmớibắtđầunêutênnàng,và tôichorằngchođếnlúcấyanhđãkhônghềđểý tớisựhiệndiệncủanàng.Thậmchínàngcònkhôngcóđượcmộtghichúmơhồtheokiểu“14giờ.Mộtcôgáitócnâumắtxanhlục,”giốngnhưngườiđànôngtócnâumặcáovestdahoẵng.

NàngxuấthiệnvàothángMườinămtrướcđó.TôipháthiệnđượctrongquyểnvởcủaThuyềnTrưởngmộtđiểmmốc:“15thángMười.21giờ.SinhnhậtZacharias.Ởbàncủaanh ta:Annet,DonCarlos,Mireille,LaHoupa,Fred,Adamov”.Tôicònnhớrấtrõbữaấy.Nàngngồicùngbànvớihọ.TạisaoBowinglạikhôngnảysinhtòmòmàhỏitênnàng?Nhữnglờichứngthậtmongmanh vàmâu thuẫn với nhau, nhưng tôi chắc rằng nàng cómặt tốihôm ấy.Mọi điều khiến nàng trở nên vô hình trongmắt Bowing đều tácđộngmạnhlêntôi.Sựrụtrècủanàng,nhữngcửchỉchậmrãicủanàng,nụcườicủanàng,vànhấtlàsựimlặngcủanàng.NàngngồicạnhAdamov.CólẽchínhvìôngmànàngđãđếnquánLeCondé.TôivẫnthườngxuyêngặpAdamov quanh quẩn Odéon, và xa hơn, trong khu phố Saint-Julien-le-Pauvre.Lầnnàocũngthấyôngbướcđi,bàntayđặtlênvaimộtcôgáitrẻ.

Mộtngườimùnhờcậyngườikhácdẫnđường.Thếnhưngônglạicóvẻthấymọithứ,bằngcáinhìnkiểuconchóbithảmcủamình.Vàhìnhnhưmỗilầnlạilàmộtcôgáikhácdẫnđườngchoông.Hoặcnữytá.Tạisaolạikhôngthể là nàng? Và đúng thế, đêm hôm đó, nàng ra khỏi Le Condé cùngAdamov.TôithấyhọxuôiphốvắngvềphíaOdéon,Adamovđặttaytrênvainàngvàmáymócbướcđi.Trôngnhưthểnàngsợđiquánhanh,vàđôikhinàngdừnglạimộtthoáng,nhưđểônglấyhơi.TạigiaolộOdéon,Adamovbắttaynàngvẻhơitrịnhtrọng,rồinàngtrôituộtxuốngmiệngbếntàuđiệnngầm.ÔnglấylạibướcđingườimộngdutrựcchỉhướngSaint-André-des-Arts.Cònnàng?Phải,nàngbắtđầunăngtớiquánLeCondévàomùathu.Vàhẳnđókhôngphảilàvìtìnhcờ.Vớitôi,mùathuchưabaogiờlàmộtmùabuồn.Nhữnglárụngvànhữngngàymỗilúcmộtngắnthêmvớitôichưabaogiờgợi lênkết cục củamột điềugì đómàđúnghơn làmột sự chờđợiởtương lai.Trongkhôngkhícó luồngđiện,ởParisnày,vàocácbuổichiềuthángMườikhibóngtốibắtđầubuông.Ngaycảkhitrờimưa.Tôikhôngbịchánchườngvàogiờấy,cũngkhôngcócảmgiácvềsựđàothoátcủathờigian.Tôithấynhưmọiđiềuđềulàkhảdĩ.NămbắtđầuvàothángMười.Đólàmùatựutrườngvàtôitinđóchínhlàmùacủanhữngdựđồ.Thếnên,nếuquảthậtnàngtớiquánLeCondévàothángMười,thìđólàbởinàngđãđoạntuyệtvớicảmộtphầnđờivànàngmuốnlàmcáiviệcngườitavẫngọi têntrongnhữngcuốntiểuthuyết:LỘTXÁC.Vảlại,cómộtdấuhiệuchứngtỏchotôithấyrằnghẳnmìnhđãkhôngnhầm.ỞquánLeCondé,ngườitachonàngmộtcáitênmới.VàZacharias,ngàyhômấy,thậmchícònnóiđếnlễrửatội.Mộtsựsinhralầnthứhai,theocáchnàođó.

Vềphầnngườiđànông tócnâuvậnáovestdahoẵng, thậtkhôngmay,ôngtakhôngbaogiờxuấthiệntrêncácbứcảnhchụpởLeCondé.Thậttiếc.Thườngthìrốtcuộcngườitaxácđịnhđượcaiđónhờmộtbứcảnh.Ngườitađăngnótrênmộttờbáođồngthờikêugọinhânchứng.LiệuđócóphảimộtthànhviêncủanhómmàBowingkhôngquenbiếtvàanhđãlườihỏitên?

Tốiqua,tôichămchúlậtgiởtấtcảcáctrangcủaquyểnvở.“Loukicùngngườiđànôngtócnâuvậnáovestdahoẵng.”Vàtôinhậnra,kinhngạcvôchừng, rằng không phải mãi đến tháng Sáu Thuyền Trưởng mới nêu tênngười lạ mặt này. Ở phía dưới một trang, anh vội vã nguệch ngoạc: “24thángNăm.Loukicùngngườiđànôngtócnâuvậnáovestdahoẵng”.VàtalạithấycùngghichúnàyhailầnvàothángTư.TôiđãhỏiBowingtạisao,mỗilầncógìliênquanđếnnàng,làanhlạidùngbútchìmàuxanhgạchdướitên, như thểđểphânbiệt nàngvớinhữngngườikhác.Không,khôngphảianhlàmviệcấy.Mộthômanhđangngồiởquầybarghichépkháchkhứacó

mặt trongphòngvàoquyểnvở thìmộtngườiđànôngđứngcạnhbắtchợtanh trong lúc anh làmviệc ấy:mộtngười trạc tứ tuần cóquenbiết bác sĩVala.Ông ta có giọng nói rất êm ái và hút những điếu thuốc lá loại nhẹ.Bowingcảmthấytincậyôngtavànóivài lờivềcáimàanhgọilàQuyểnSáchvàng.Người kia tỏ vẻquan tâm.Ông ta là “nhàxuất bản sáchnghệthuật”.À có, ông ta có biết người trước đómột quãng thời gian đã chụpnhữngbứcảnh tạiquánLeCondé.Ông ta tựnhậnmìnhsắpxuấtbảnmộtquyển sách ảnh về chủ đề này, nhan đề có thể sẽ là:Một quán cà phê ởParis.Liệuanhcóthểtốtbụngchoôngtamượnquyểnvởcủaanhchođếnngàyhômsaukhông,hẳnnócóthểgiúpôngtachọnlựanhữnglờichúthíchảnh?Ngàyhômsau,ôngtamangtrảquyểnvởchoBowingvàkhôngbaogiờxuất hiện ở LeCondé nữa. Thuyền Trưởng thấy rất kinh ngạc vì tên củaLouki lầnnàocũngđượcgạchdướibằngbútchìmàuxanh.AnhđãmuốnbiếtthêmvềchuyệnnàybằngcáchđặtchobácsĩValavàicâuhỏiliênquantớitaynhàxuấtbảnsáchnghệthuậtđó.Valarấtngạcnhiên.“A,tayấybảohắnxuấtbảnsáchnghệthuậtà?”Ôngbiếtôngtatheokiểuhờihợt,vìvẫnthườngxuyêngặptrênphốSaint-BenoîtchỗquánLaMalènevàtạiquầybarquánLeMontananơithậmchíôngcòntừngnhiềulầnchơitrò421[6]vớiôngta.Ôngtahayluitớikhuphốnàytừlâurồi.Tênôngtaà?Caisley.CơhồValacóchútbựcbộikhinóitớiôngta.VàkhiBowingámchỉtớiquyểnvởcủamìnhvànhữngnétbútchìmàuxanhgạchbêndướitênLouki,mộtthoánglolắnghiệnratrongcáinhìncủabácsĩ.Chỉtrongchốclát.Rồiôngmỉmcười.“Hẳnlàtayấyquantâmtớiconbé...Conbéxinhxẻothếcơmà...Nhưngcáiýtưởngviếthếtnhữngcáitênđóvàoquyểnvởcủaanhthìkỳcụcquá thể... Anh làm tôi thấy thích đấy, anh và nhóm của anh và các trảinghiệmđặclý[7]củacácanh...”Ôngtrộnlẫntấtcảvàovớinhau,đặclý,duytự[8],viếttựđộng,cácsiêukýhiệu[9]vàmọitrảinghiệmmànhữngkháchnhiềuchấtvănchươngnhấtcủaquánLeCondé,nhưBowing,Jean-Michel, Fred, Babilée, Larronde hay Adamov, vẫn hay làm. “Và rồi thậtnguyhiểmkhilàmthế”,bácsĩValanóithêm,giọngtrầmxuống.“Cóthểgọiquyểnvởcủaanhlàsổcáicủacảnhsáthaybảnkêkhaicủamộtsởcẩm.Cứnhưthểtấtcảchúngtabịtómtrongmộtcuộccànquétấy...”

[6]Tròchơigieobaquânxúcxắc, trongđókếthợp“vua”làkhiđượcmộtquân4,mộtquân2vàmộtquân1.

[7]Dịchtừ“pataphysique”,kháiniệmvàphongtràonghệthuậtvớiyếunhân là nhà vănAlfred Jarry (1873-1907) và tập hợp những nhà văn nổitiếng như Boris Vian hay Eugène lonesco; phong trào này chú trọng vàokháiniệm‘cácgiảiphápđặcthù'.

[8] Dịch từ “lettrisme”, tên một phong trào nghệ thuật tiền phong doIsidoreIsou(1925-2007)lậpra;IsoulàngườiRumani,năm1945ôngsangPhápvàlậpraphongtrào“duytự”,đặcbiệtchútrọngvàotínhnhạccủachữvàquantâmđếnkhíacạnhâm,nhấtlàtượngthanh,củatừ.

[9]Dịchtừ“métagraphie”,mộtkỹthuậtcủaphongtrào“duytự”,chỉsựkhaithácmọiloạikýhiệunhưchữcái,chữtượnghình...tronggiaotiếpvàthựchànhnghệthuật.KháiniệmnàydoIsidoreIsouđưaranhưngchủyếuđượcthựchànhởgiaiđoạnsauởnhómlykhai,trongđócóGuyDebord.

Bowingphảnđối,thửtrìnhbàyvớiônglýthuyếtvềcácđiểmcốđịnhcủaanh, nhưng kể từ ngày hôm ấyThuyềnTrưởng bắt đầu có cảmgiácValanghingạianhvàthậmchícònmuốntránhmặtanh.

CáitayCaisleyđóđãkhôngchỉlàmmộtviệclàgạchdướitênLouki.Lầnnàomàcóthêm“ngườiđànôngtócnâuvậnáovestdahoẵng”thìsẽcóhainétgạchbútchìxanh.ToànbộchuyệnnàyđãlàmrốitríBowingdữdộivànhững ngày tiếp theo đó anh đã lang thang trên phố Saint-Benoît với hyvọnggặp trúngđượccáikẻ tựxưng lànhàxuấtbảnsáchnghệ thuậtấy,ởquánLaMalènehoặcquánLeMontana,đặngđòiôngtagiảithích.Anhđãkhôngbaogiờtìmlạiđượcôngta.BảnthânanhmộtthờigiansauphảirờinướcPhápvàđểlạichotôiquyểnvở,nhưthểanhmuốntôitiếptụccuộctìmkiếmcủaanh.Nhưnggiờthìđãquámuộn.Vàrồinếucảgiaiđoạnấycóđôikhi trở nên sống động trong ký ức tôi, thì cũng chính bởi những câu hỏikhôngcólờiđáp.

Vàonhữnggiờtrốngtrảicủangày,lúctừchỗlàmvề,vàthườnglàtrongnỗicôđơnnhữngtốiChủnhật,mộtchitiếtquaytrởlạivớitôi.Vậnlấytoànbộsựchútâm,tôitìmcáchtậphợpnhữngchitiếtkhácrồiviếtchúngvàocuốiquyểnvởcủaBowing,trêncáctrangvẫncònđểtrắng.Cảtôinữa,tôikhởisựtìmkiếmnhữngđiểmcốđịnh.Đólàmộtviệclàmchoquathờigian,giốngnhữngngườikhácchơiôchữhoặcchơitròréussite[10].Nhữngtênvàngày tháng trong quyển vở của Bowing giúp tôi rất nhiều, thỉnh thoảngchúnggợilạimộtsựkiệncụthể,mộtbuổichiềumưahoặcmộtbuổichiềunắng,tôivẫnluônluônrấtnhạycảmvớicácmùa.Mộttốinọ,LoukibướcvàoquánLeCondé,tócướtlướtthướtvìmộttrậnmưaràohayđúnghơnlàvìnhữngcơnmưakhôngdứtcủathángMườimộthoặcđầumùaxuân.BàChadlyđangđứngsauquầybarngàyhômấy.Bàđãlêntầngtrên,vềcănhộnhỏxíucủabà,đểtìmmộtcáikhăntắm.Nhưquyểnvởchỉra,tốiđóngồicùng bàn có Zacharias, Annet, Don Carlos, Mireille, La Houpa, Fred vàMauriceRaphaël.ZachariascầmlấycáikhănlautócchoLoukirồibuộctúm

nólạitheokiểuturbanquanhđầunàng.Nàngngồixuốngbànhọ,họrótchonàngmộtcốcgrog,vànàngởlạirấtkhuyavớihọ,cáiturbanbuộctrênđầu.RakhỏiLeCondé,quãnghaigiờsáng,trờivẫnmưa.Chúngtôiđứngởchỗtường hõm lối vào và Louki vẫn mang cái turban. Bà Chadly đã tắt đènphòng và đi ngủ. Bàmở cửa sổ ở lưng chừng tầng trệt và tầng trên, bảochúngtôilênnhàbàmàtrúmưa.NhưngMauriceRaphaëlnóivớibà,vẻrấthàohoa:“Khôngphảinghĩđếnchuyệnấyđâu,thưabà...Chúngtôiphảiđểchobàngủchứ...”Đólàmộtanhchàngđẹptraitócnâu,hơntuổichúngtôi,mộtkháchquennhẵnmặt củaLeCondéđượcZachariasđặt chobiệthiệu“BáoGấm”căn cứvào cáchđi đứng của anhvànhữngđộng tác của loàimiêu ở anh. Như Adamov và Larronde, anh đã cho in nhiều cuốn sách,nhưngchúngtôikhôngbaogiờnóichuyệnvềchúng.Mộttấmmànbíẩnbaylơ lửng quanh người đàn ông này và thậm chí chúng tôi còn nghĩ anh cónhiềudâymơrễmávớiGiớiTộiPhạm.Mưađãnặnghạthơnhẳn,mộttrậnmưađổimùa,nhưngkhôngcógìnghiêmtrọngvớinhữngngườikhác,vìhọsống ngay trong khu phố. Chẳng mấy chốc, chỉ còn lại Louki, MauriceRaphaëlvà tôidướicổng.“Tôichởcácbạnvềnhé?”MauriceRaphaëlđềnghị.Chúngtôichạydướimưa,xuốngđếncuốiđường,nơianhđỗxe,mộtchiếcFordcũmàuđen.Loukingồicạnhanh,còntôi,ởbăngghếsau.“Tôithảaixuốngtrướcđây?”MauriceRaphaëlhỏi.Loukinóitênphốnhànàng,nóirõthêmrằngnónằmquánghĩatrangMontparnasse.“Thếthìcôsốngởvùngrìa”,anhnói.Vàtôitincảhaichúngtôiđềukhônghiểu“ởvùngrìa”nghĩa là sao. Tôi bảo anh thả tôi xuống sau khi hết hàng rào vườnLuxembourg,ởgócphốVal-de-Grâce.Tôikhôngmuốnanhbiếtchínhxáctôisốngởđâuvìsợanhsẽđặtchotôinhữngcâuhỏi.

[10]Tròchơimộtmìnhxếpcácquânbàitheotrậttựquyđịnh,còncótêngọikháckháphổbiếnởViệtNamlà“solitaire”.

TôibắttayLoukivàMauriceRaphaël,bụngbảodạrằngcảhaiđềukhôngbiếttêntôi.TôilàmộtngườikháchrấtkínđáocủaquánLeCondévàtôihơitáchbiệtmộtchút,chỉ làmmộtviệc là lắngnghemọingườikhác.Với tôinhưthếlàđủ.Tôicảmthấythoảimáikhiởcùnghọ.VớitôiquánLeCondélàmộtchốn trúẩnkhỏimọi thứgìmà tôimường tượng làuámcủacuộcđời.Hẳnrồisẽcómộtphầnconngườitôi-cáiphầntốtđẹpnhất-tớimộtngàytôibuộcphảiđểlạinơiđó.

“Cậu thật khôn ngoan khi chọn sống ở khu Val-de-Grâce”, MauriceRaphaëlbảotôi.

Anhmỉmcườivớitôivàtôithấynhưthểnụcườiấybiểulộvừasựquý

mếnvừasựmỉamai.

“Hẹnsớmgặplạinhé”,Loukinói.

Tôirakhỏixe,đợichonóbiếnmấtvềphíaPort-Royal,đểrồiđingượclạiconđường.Trênthựctế,tôikhônghoàntoànsốngtrongkhuVal-de-Grâce,mà luixuốngdướimộtchút, trong tòanhà số85 trênđại lộSaint-Michel,nơi,nhờphépmàu,tôiđãtìmđượcmộtcănphòngngaykhitớiParis.Cửasổnhìnthẳngsangmặttiềnđensẫmcủatrườngtôi.Đêmhômđó,tôikhôngthểrờimắtkhỏicáimặttiềnkỳvĩấycùngcầuthangđálớncủalốivào.Họsẽnghĩgìnếubiếtgầnnhưngàynàotôicũngđiquacáicầuthangđó,nếubiếttôi là sinh viên Trường Mỏ? Zacharias, La Houpa, Ali Cherif hay DonCarloscóbiếtchínhxácTrườngMỏnghĩalàgìkhông?Tôiphảigiữchokínbímậtcủamìnhnếukhôngrấtcóthểhọsẽchếnhạohoặcnghingạitôi.VớiAdamov, Larronde hay Maurice Raphaël, Trường Mỏ nói lên điều gì?Khônggìhết,hẳnvậy.Hẳnhọsẽkhuyêntôiđừngluitớicáichốnđónữa.TôibỏthậtnhiềuthờigianđếnquánLeCondéchínhlàbởitôimuốnngườita cho tôi cái lời khuyên ấy, một lần cho tất cả. Hẳn Louki và MauriceRaphaëlđãđếnđượcphíabênkianghĩa trangMontpamasse, cáivùngmàanhgọilà“vùngrìa”.Còntôi,tôitrìmìnhtrongbóngtối,đứngđótrướccửasổmàchiêmngưỡngcáimặttiềnđensẫmcủatòanhà.Cóthểsosánhnóvớinhàgahoangphếcủamộtthànhphốhàngtỉnh.Trêncácbứctườngcủatòanhàkếbên,tôitừngtrôngthấydấunhữngvếtđạn,nhưthểngườitatừngxửbắnaiđóởđây.Tôi trầmgiọngnhắcđinhắclạihaicái từvới tôimỗi lúcmộttrởnênkỳquáihơnnày:TRƯỜNGMỎ.

**********

Tôi đã gặp may vì chàng thanh niên đó ngồi cạnh bàn tôi ở quán LeCondévàchúngtôikhởisựtròchuyệnvớinhaumộtcáchhếtsứctựnhiên.Đólàlầnđầutiêntôitớiquánvàtôiđángtuổibốanhta.QuyểnvởanhtadùngđểchéptênnhữngngườikháchcủaquánLeCondé,hếtngàynàyquangàykhác,hếtđêmnàyquađêmkhác,từbanăm,làmcôngviệccủatôidễdànghơnhẳn.Tôithấytiếcvìđãgiấuanhtalýdochínhxáckhiếntôimuốnxemcáitàiliệumàanhtavuilòngchotôimượn.Nhưngtôicónóidốianhtakhôngkhibảomìnhlànhàxuấtbảnsáchnghệthuật?

Tôi nhận thấy rằng anh ta tin lời tôi.Đó chính là lợi thế của việc hơnngườikhácnhữnghaimươituổi:họkhôngbiếtgìvềquákhứcủabạn.Vàngaycảkhihọđặtchobạnvàicâuhỏilơđãngvềđờibạnchođếnthờiđiểmấy,thìbạnvẫncóthểngụytạoratoànbộ.Mộtcuộcđờimới.Họsẽchẳngđi

kiểm tra đâu. Bạn càng kể về nó, cái cuộc đời trong tưởng tượng đó, thìnhữngbụmlớnkhôngkhítươimátcànglướtngangquacáichốnkínbưngkhiếnbạnngạt thởsuốtbấy lâunay.Mộtcửasổchợtbậtmở,nhữngchớpcửavađậpvìgió lộngcủakhông trung.Lạimột lầnnữabạn thấyở trướcmặtmìnhcótươnglai.

Nhàxuấtbảnsáchnghệthuật.Điềuấyvụthiệnratrongóctôimàkhôngcầnsuynghĩ.Cáchđâyhơnhaimươinămngườitacóhỏitôiđịnhlàmgì,hẳn tôi cũngđãấpúngmà rằng:nhàxuấtbản sáchnghệ thuật.Và thế là,ngàyhômnaytôiđãnóiđiềuđó.Chưagìthayđổihếtcả.Tấtcảnhữngnămđãtrôiquakiađãbịtiêuhủy.

Trừmỗiviệctôiđãkhônghoàntoàngạtphăngđiquákhứ.Vẫncònlạimộtsốchứngnhân,mộtsốngườicònsốngsóttrongsốnhữngngườitừnglàđươngthờivớita.Mộttối,tạiquánLeMontana,tôihỏituổicủabácsĩVala.Chúngtôisinhcùngnăm.Vàrồitôinhắcchoôngrằngxưakiachúngtôiđãgặpnhau,ởcùngquánbarnày, lúckhuphốvẫncòn lấp lánh toànbộánhsángrựcrỡcủanó.Vả lại, tôi thấydườngnhưmìnhđãgặpôngrất lâu từtrước,ởnhữngkhuphốkháccủaParis,bênhữungạn.Thậmchítôicònchắcchắnvềđiềuđó.Vala,giọngkhôkhốc,gọimộtcốcVittel,chặnnganglờitôivàođúngkhitôithiếuđiềuđãgợilạinhữngkỷniệmtệhại.Tôibènimbặt.Chúngtôisốngnhờmộtsốkhoảngthinhlặng.Chúngtôibiếtnhiềuđiềuvềnhau.Vậynênchúngtôi tìmcáchtránhmặtnhau.Tốtnhất, lẽdĩnhiên, làhoàntoànkhuấtmắtnhau.

Sựtrùnghợpthậtkỳcục...ChiềunaytôilạigặptrúngVala,khilầnđầutiênbướcquangưỡngcửaquánLeCondé.Ôngngồiởmộtcáibàntronggóccùnghaihayba thanhniên.Ôngnémvềphía tôimộtcáinhìn longạicủangườiđangsốngyênlànhbỗngthấymộtbóngma.Tôimỉmcườivớiông.Tôibắt tayôngmàkhôngnóinănggì.Tôicảmnhậnđượcrằngbấtkỳlờinàomình thốt ra cũngcókhảnăngkhiếnông thấybất tiệnđốivớinhữngngườibạnmới.Ôngcóvẻnhẹnhõmvìsựimlặngvàsựkínđáocủatôi,khitôingồixuốngcáighếbăngbọcvảigiảdaởđầukiaphòng.Từđó,tôicóthểquansátôngmàôngkhôngnhìn thấy.Ông thấpgiọngnóichuyệnvớihọ,nghiêngngườivềphíahọ.Cóphảiôngngạitôinghethấylờiông?Thếlà,đểgiếtthờigian,tôitưởngtượngramọicâumìnhcóthểnóibằngcáigiọngvờvịtxãgiaohẳnsẽlàmnhữnggiọtmồhôirịnratrêntránông.“Ôngvẫnlàmbácsĩquânyđấychứ?”Vàsaumộtquãngimlặng:“Nóixemnào,ôngvẫnlàmởkeLouis-Blériotđấychứ?TrừkhiôngvẫngiữphòngkhámtrênphốMoscou...Vàcái lầnởFresneshồi lâurồiấy, tôihyvọngnókhôngđể lại

những hậu quả nặng nề...” Thiếu điều thì tôi đã phá lên cười, mộtmình,trong góc của tôi.Người ta không già đi.Với những năm tháng trôi qua,nhiềungườivànhiềuthứrốtcuộctrởnênhàihướcvànựccườiđếnmứcbạnnémvàohọvàvàochúngmộtcáinhìntrẻcon.

***

Cáilầnđầutiênấy,tôinánlạilâuởquánLeCondéđểđợi.Côtakhôngtới.Phảikiênnhẫnthôi.Hẳnsẽlàmộtngàykhác.Tôiquansátkháchkhứa.PhầnlớnchưaquátuổihaimươilămvàmộttiểuthuyếtgiathếkỷXIXhẳnsẽ dùng cụm từ “bohème sinh viên” nếu muốn miêu tả họ. Nhưng rất ítngườitrongsốhọ,theotôi,ghitêntheohọcởSorbonnehayTrườngMỏ.Tôiphảithúnhậnrằngquansáttừthậtgầnnhưthếnàytôicảmthấylolắngchotươnglaicủahọ.

Haingườiđànôngbướcvào,cáchnhaumộtquãngrấtngắn.Adamovvàcái tay tócnâucó lốibướcđiuyểnchuyển từng invàiquyểnsách,ký tênMauriceRaphaël.TôicóbiếtmặtAdamov.Xưakia,gầnnhưngàynàoôngcũngởquánOldNavyvàngườitakhôngsaoquênnổiánhnhìncủaông.Tôitinmìnhtừnggiúpôngmộtviệcnhằmhợpthứchóatìnhtrạngcủaông,thờitôi vẫn còn vài liên hệ với bên an ninh.Về phầnmình,MauriceRaphaëlcũng làmộtkháchquencủacácquán trongkhu.Người tabảoanh tagặpnhiềurắcrốidạosauchiếntranhdướimộtcáitênkhác.Thờiấy,tôilàmviệcchoBlémant.Cảhaingườibọnhọđếnchốngcùichỏlênmặtquầy.MauriceRaphaëlđứng,rấtthẳng,cònAdamovthìđungườingồilênmộtcáighếcao,mặtnhănnhúmvẻđauđớn.Ôngkhôngđểýtôicóởđó.Vảlại,liệukhuônmặttôicógợilênmộtđiềugìđóchoônghaykhông?Bathanhniên,trongđócómộtcôgáitócvàngmặcmộtcáiáogióđãbạcphếchvàquàngkhăn,đếnchỗhọbênquầy.MauriceRaphaëlchìachohọmộtbaothuốclávànhìnhọvớimộtnụcườithíchthú.Adamovthìtỏraítthânthiếthơn.Căncứvàocáinhìncăngthẳngcủaôngthìcóthểnóirằngôngcóphầnkhiếpsợtrướchọ.

Tôi có hai bức ảnh chụp bằng máy tự động cái cô nàng JacquelineDelanqueấyởtrongtúiáo...ThờitôicònlàmviệcchoBlémant,ôngtavẫnluônluônkinhngạctrướcviệctôidễdàngnhậnrabấtkỳai.Tôichỉcầngặpthoángquamộtlầnduynhấtkhuônmặtnàođólànóinkhắctrongkýứctôi,vàBlémantcứtrêutôisuốtvềcáitàinhậnrangaytắplựmộtaiđótừxa,chodùchỉnhìnnghiêngmộtgócbaphầntưhoặcthậmchílànhìntừsaulưng.Vậynêntôikhôngthấycóchútlolắngnào.KhicôtabướcchânvàoquánLeCondé,tôisẽbiếtngayrằngđólàcôta.

Bác sĩVala quay đầuvề hướngquầy, và ánhmắt chúng tôi giao nhau.Bàntayôngphácmộtcửchỉthânái.Độtnhiêntôinhữngmuốnđitớibànôngmànóivớiôngrằngtôicómộtcâuhỏirấtriêngtưmuốnđặtchoông.Tôisẽkéoôngraxa rồichìachoôngxemhaibứcảnhchụpbằngmáy tựđộng:“Anhcóbiếtcôcakhông?”Thựcsự,vớitôisẽlàrấthữuíchnếubiếtđượcthêmmộtchútvềcôgáinàynhờvàomộttrongnhữngngườikháchcủaquánLeCondé.

***

Ngaykhibiếtđượcđịachỉkháchsạncủacôta,tôiliềnđếntậnnơi.Tôichọnquãng thời gian trống trải của buổi chiều. Sẽ có nhiều cơmay cô takhôngcóởđóhơn.Ítnhấtthìtôihyvọnglàvậy.Nhờthếtôisẽcóthểđặtvàicâuhỏivềcôtaởchỗtiếptân.Đólàmộtngàythuđầynắngvàtôiquyếtđịnhđibộ.Tôixuấtpháttừphíacáckesôngvàchậmrãitiếnsâuvàovùngđất liền.PhốCherche-Midi,mặt trờichiếuvàomắt tôi.TôibướcvàoquánLeChienqui fume,gọimột lycognac.Tôi lo lắng.Tôinhìnđại lộMaineđằngsauôkính.Tôisẽphảiđitrênvỉahèbêntráiđểđếnđượcđích.Khôngcólýdonàođểphảilolắng.Càngđitrênđạilộ,tôicàngtrởnênbìnhtĩnhhơn.Tôigầnnhưchắcchắnrằngcôtakhôngcóởđó,vảlạilầnnàytôicũngsẽkhôngvàotrongkháchsạnđểđặtcáccâuhỏi.Tôisẽlượnlờxungquanh,nhưkhingườitamuốnđịnhvịmộtcáigìđó.Tôicònđầythờigian.Tôiđãđượctrảtiềnđểlàmvậy.

TớiphốCels,tôiquyếtđịnhphảilàmsaobiếtchothậtrõ.Đólàmộtphốyêntĩnhvàxámxịt,gợilêntrongtâmtrítôikhôngphảimộtngôilànghaymộtkhungoạiô,màlànhữngvùngbíẩnmàngườitagọilà“vùngsâuvùngxa”. Tôi tiến thẳng về phía bàn tiếp tân khách sạn. Không có ai. Tôi đợichừngmườiphút,nuôihyvọngcôtakhôngxuấthiện.Mộtcánhcửamởra,mộtphụnữtócnâucắtngắn,vậnđồđen,điđếnbàntiếptân.Tôicấtgiọngcốsaothậtdễchịu:

“TôimuốnhỏivềJacquelineDelanque.”

Tôinghĩởđâycôtađăngkýphòngbằngtênhồicongái.

Bàtamỉmcườivớitôivànhấccáiphongbìtừmộtngănđểđồđằngsaulưng.

“ÔnglàôngRolandphảikhông?”

Tayấylàai?Tôimơhồgậtđầuphứa.Bàtachìachotôicáiphongbìởtrênghidòngchữbằngmựcxanh:GửiRoland.Phongbìkhôngdán.Trên

mộttờgiấyrộngbản,tôiđọcđược:

Rolandy,đếntìmemsau5giờởchỗquánLeCondénhé.NếukhôngthìgọiđiệnchoemởsốAUTEUIL15-28vàđểlạitinnhắn.

KýtênLouki.CóphảitêngọitắtcủaJacquelinekhông?

Tôigậptờgiấylại,nhétvàophongbìrồitrảchongườiphụnữtócnâu.

“Xinlỗi...Nhầmmấtrồi...Khôngphảigửichotôiđâu.”

Bà takhônghề thảng thốt, chỉđể lạibức thưvào trongngănbằngmộtđộngtácmáymóc.

“JacquelineDelanqueởđâylâuchưa?”

Bàtangầnngừmộclúcrồitrảlờibằnggiọngêmái:

“Từkhoảngmộtthángnay.”

“Mộtmìnhà?”

“Vâng.”

Tôicảmthấybàtathờơvàsẵnsàngtrảlờimọicâuhỏicủatôi.Cáinhìncủabàtalêntôitrôngvôcùngmệtmỏi.

“Xincámơnbà”,tôinóivớibàta.

“Khôngcógì.”

Tôikhôngmuốnnánlạilâuhơn.CáitayRolandkiacóthểđếnbấtcứlúcnào.Tôi quay ra đại lộMaine và đi ngược lại hướng lúc nãy.Ở quánLeChienquifumetôilạigọimộtlycognac.Trongdanhbạ,tôitìmđịachỉquánLeCondé.NónằmởkhuOdéon.Mớibốngiờ,tôicònchútthờigiantrướcmặt. Vậy nên, tôi gọi điện tới số AUTEUIL 15-28.Một giọng khô khốckhiến tôinghĩđếncáiđồnghồbiếtnói:“Đâylàxưởngô tôLaFontaine...Tôicóthểgiúpgìchoquýkhách?”TôihỏiJacquelineDelanque.“Côấyđivắngmộtlúc...Cónhắnlạigìkhông?”Tôiđãchựcbỏmáy,nhưngrồicốtrảlời:“Không,khôngnhắngìcả.Cámơn.”

Muốnhiểungườikháchơnthìtrướchếtcầnphảixácđịnhcàngchínhxáccàngtốtcáclộtrìnhcủahọ.Tôinhỏgiọngtựnhắcđinhắclại:“KháchsạnphốCels.XưởngsửachữaôtôLaFontaine.QuáncàphêLeCondé.Louki”.Vàrồi,cáiphầncủaNeuillynằmgiữarừngBoulognevàsôngSeine,nơicáitaykiađãhẹngặptôiđểnóichuyệnvềngườivợcủahắn,cáicôJacquelineChoureau,nhũdanhDelanque.

***

Tôiđãquênaikhuyênhắnliênhệvớitôi.Cóquantrọnggìđâu.Hẳnlàhắnđã tìmđượcđịachỉcủa tôi trongdanhbạ.Tôi lên tàuđiệnngầmsớmhơnhẳnsovớigiờhẹn.Khôngphảiđổitàu.TôixuốngbếnSablonsvàđibộgầnnửatiếngquanhđó.Tôivẫngiữthóiquentrinhsátđịađiểmtrướcchứkhôngngaylậptứcxôngtớitiếpcậnđốitượng.Xưakia,Blémanthaytráchtôi vì điều đó và nêu nhận xét là tôi làmmất nhiều thời gian. Hãy nhảyxuốngnước,ôngtabảotôi,thayvìcứlượnvòngvòngtrênbờbểbơi.Còntôithìnghĩngượchẳnlại.Khôngđượccócửchỉquáđộtngột,màphảithụđộngvàchậmrãi,thìdầndầnbạnmớiđểchotinhthầnnơichốnthấmvàotrongngườimìnhđược.

Trongkhôngkhí,bồngbềnhmùivịmùathuvànôngthôn.TôiđitheođạilộchạydọcJardind’Acclimatation,nhưnglàởmébêntrái,mécórừngvàlốicưỡingựa,vàtôinhữngmuốnđâychỉđơnthuầnlàmộtcuộcđidạo.

CáicayJean-PierreChoureauđãgọiđiệnthoạichotôiđểhẹngặpbằngmộtgiọngđềuđềukhôngngữđiệu.Hắnchỉđểchotôihiểurằngchuyệnlàvề vợ hắn. Trên đường đi về phía nhà hắn, tôi thấy hắn cũng đang đi bộgiống như tôi trên lối cưỡi ngựa, ngang qua khu vui chơi của Jardind’Acclimatation.Hắnbao tuổi?Âmsắcgiọngnóicủahắn tôi thấy thật trẻtrung,nhưnggiọngnóivẫnhaylừamịngườita.

Hắnđanglôikéotôivàotấnthảmkịchhayđịangụchônnhânnàođây?Tôithấynỗinảnlòngdânglên,vàkhôngcònthậtchắcchắnlàmìnhmuốnđếnchỗhẹnnữa.TôiđixuyênquaRừngvềhướngđầmSaint-Jamesvàcáihồnhỏnơitụtậpnhữngngườiưatrượtpatanhvàomùađông.Tôilàngườidạo chơiduynhấtvà có cảmgiácmìnhđangở rất xaParis, đâuđó trongvùngSologne.Thêmmộtlần,tôilạivượtquađượcnỗinảnlòng.MộtsựtòmòmơhồmangtínhchấtnghềnghiệplàmtôibỏdởcuộcdạochơingangrừngquaytrởvềvenrìakhuNeuilly.VùngSologne.Neuilly.TôihìnhdungnhữngbuổichiềumưađằngđẵngmàcặpvợchồngChoureauấytừngcóởNeuilly.VàởđótạiSologne,tanghetiếngtùvàđisăn,vàolúchoànghôn.VợhắncócưỡingựanhưnữchiếnbinhAmazonhaykhông?Tôiphá lêncườilúcnhớtớilờinhậnxétcủaBlémant:“Anhấymà,Caisley,anhdấntớiquánhanh.Lẽraanhphảiđiviếttiểuthuyếtthìmớiphải”.

***

Hắnsốngởcuốiđường,cửaôMadrid,mộttòanhàhiệnđạivớicửavàotolớngắnkính.Hắnđãbảotôiđiđếnhếtsảnh,vềbêntaytrái.Tôisẽthấy

tênhắntrêncửa.“Đólàmộtcănhộnằmởtầngtrệt.”Tôiđãthấyrấtngạcnhiêntrướcnỗibuồnbãlúchắnnóiratừ“tầngtrệt”.Sauđólàmộtquãngdàiimlặng,nhưthểhắnthấytiếcvìđãthúnhậnnhưvậy.

“Cònđịachỉchínhxácthìsao?”tôihỏihắn.

“Số11đạilộBretteville.Ôngghiđượcchưa?Số11...Bốngiờcóđượckhông?”

Giọnghắnđanhlại,gầnnhưcóâmđiệukiêukỳ.

Mộttấmbiểnnhỏmạvànggắntrêncửa:Jean-PierreChoureau,bêndướicómộtconmắtthần.Tôibấmchuông.Tôiđợi.Ởđó,trongcáisảnhhoangvắngvàimlìmấy,tôitựnhủmìnhđãtớiquámuộn.Hắnđãtựsát.Tôithấyxấuhổvìtrongócđãnảyramộtýnghĩnhưthếvà,lạilầnnữa,thấymuốnđểmặcmọi chuyện, rời khỏi cái sảnh này, tiếp tục cuộc đi dạo giữa thoángđãng,ởvùngSologne...Tôilạibấmchuông,lầnnàylàbatiếngngắn.Cửamởngayra,như thểhắnđãđứngrìnhsẵnởđằngsaumàquansát tôiquamắtthần.

Mộc tay tócnâu trạc tứ tuần, tóc cắt ngắn, caohơnmức trungbình rấtnhiều.Hắnvậnmộtbộcomlêmàuxanhlínhthủyvàmộtchiếcsơmixanhdatrờiphanhcổ.Khôngnóimộtlời,hắndẫntôivềphíacáingườitacóthểgọi làphòngkhách.Hắnchỉcho tôimộtcái trườngkỷ,đằngsaumộtbànthấp,vàchúngtôingồixuốngđó,cạnhnhau.Mãimàhắnvẫnchưamởlờiđược.Để làmhắn thoảimái, tôi dùng giọng êm ái hếtmức có thể: “Nào,chuyệnlàvềvợanhcóphảikhông?”

Hắncốlấygiọngthậtơhờ.Hắnnởmộtnụcườichưarạngđãtắtngấm.Phải,vợhắnđãbiếnmấttừhaithángnaysaumộttrậncãicọvớvẩn.Tôicóphảingườiđầutiênhắnnóichuyệnkểtừkhivợhắnbiếnmấtkhông?Chớpsắtcủamộtôkínhđượchạxuốngtừtrước,vàtôitựhỏicóphảigãđànôngnàytựnhốtkínmìnhtrongcănhộcủahắnsuốthaithángnay.Nhưngngoàichớpcửa,khôngcódẫuvếtlộnxộnhaybừabãinàotrongphòngkhách.Bảnthânhắn,saumộtlúclơlửng,đãlấylạiđượcchúttựtin.

“Tôimong tìnhhìnhđược làmsáng tỏ thậtnhanhchóng”, rốtcuộchắnbảotôi.

Tôinhìnhắntừkhoảngcáchgầnhơn.Cặpmắtrấtsángdướihànglôngmàyđen,đôilưỡngquyềnnhôcao,nhìnnghiêngtrôngrấtcânđối.Vàdángvóc cũng như các cử chỉ chứa đựngmột sựmạnhmẽ kiểu thể thao đượcnhấnmạnhthêmbởimáitócngắn.Ngườitacóthểdễdànghìnhdungrahắn

trên thuyềnbuồm,mình trần, đơnđộc lèo lái con thuyền.Thếnhưngmặcchongầnấyvẻmạnhmẽvàquyếnrũbênngoài,vợhắnđãrờibỏhắn.

Tôimuốnbiếttrongsuốtquãngthờigianđóhắnđãcónhữngtoantínhgìđểtìmlạicôta.Chưacógì.Côtađãgọiđiệnthoạichohắnbahaybốnlần,khẳngđịnhsẽkhôngquaytrởvềnữa.Côtanhiệtthànhkhuyênhắnđừngtìmcáchnốilạiliênlạcvớicôtavàkhôngchohắnlờigiảithíchnào.Côtađãđổigiọng.Đókhôngcònlàconngườicũnữa.Mộtgiọngnóirấtbìnhthản,rấttựtinkhiếnhắnvôcùngbốirối.Hắnvàvợcáchnhauchừngmườilămtuổi.Côtahaimươihaicònhắnbamươisáu.Tronglúchắncungcấpchotôinhữngchitiếtấy,tôicảmnhậnđượcởhắnsựdèchừng,thậmchívẻlạnhlẽo,hẳn là thànhquảcủacáimàngười tagọi làhọcvấncao.Giờđây, tôiphảiđặtchohắncáccâuhỏimỗi lúcmộtcụ thểhơnnhưngtôichẳngbiếtliệulàmvậycóđánghaykhông.Chínhxácthìhắnmuốngì?Muốnvợhắntrởvềư?Hayhắnchỉcốcôngtìmhiểutạisaocôtabỏhắn?Cóthểchỉcầnvậythôilàhắnđãthấyđủrồi?Ngoàighếtrườngkỷvàcáibànthấp,trongphòngkháchkhôngcóđồđạcgìkhác.Nhữngôcửakínhnhìnrađạilộ,hiếmhoilắmmớicómộtchiếcôtôchạyqua,thànhthửtuyởtầngtrệtnhưngcănhộkhônghềgâycảmgiácbựcbội.Bóngtốibuông.Hắnbậtcáiđènbachânvàchụpmàuđỏđặtcạnhtrườngkỷ,bêntayphảitôi.Ánhsánglàmtôinhíumắt,mộtánhsángtrắngkhiếnsựimlặngcòntrởnênsâuthẳmhơn.Tôinghĩhắnđangchờcáccâuhỏicủa tôi.Hắnvắt tréohaichân.Đểcâuchút thờigian,tôirúttừtúitrongcáiáovestquyểnsổgáyxoắnvàchiếcbútbirồighivàovàichitiết.“Anhta,36tuổi.Côta,22.Neuilly.Cănhộtầngtrệt.Khôngđồđạc.Cácôkính trông rađại lộBretteville.Vắngvẻ.Vàiquyển tạpchítrêncáibànthấp.”Hắnchờđợi,khôngnóinănggìnhưthểtôilàmộtbácsĩđangghiđơnthuốc.

“Nhũdanhcủavợanh?”

“Delanque.JacquelineDelanque.”

TôihỏingàysinhvànơisinhcủacáicôJacquelineDelanqueđó.Cảngàycướicủahọnữa.Côtacóbằngláixekhông?Mộtcôngviệcthườngxuyên?Không.Côtacòngiađìnhkhông?ỞParis?Dướitỉnh?Mộtquyểnsổséc?Hắntrảlờitôibằngmộtcáigiọngbuồnbã,còntôighilạitấtcảnhữngchitiết thườngxuyênchỉcóvậyđểchứngnhận rằngmộtconngười từngghéquatráiđất.Vớiđiềukiệnmộtngàynàođóngườitatìmthấyquyểnsổgáyxoắnnơiaiđóđãghi lạinhữngchi tiếtấybằngmộtchữviếtnhỏli tikhóđọcnhưchữviếtcủatôiđây.

Giờ,tôiphảichuyểnquanhữngcâuhỏitếnhịhơn,nhữngcâukhiếnbạnbướcvàođời tưsâukíncủamộtconngườimàkhônghềxinphépanh ta.Quyềngìnào?

“Haingườicóbạnkhông?”

Có,vàingườimàhắngặpkháthườngxuyên.Hắnđãquenbiếthọtạimộttrường thươngmại. Lại cònmột số là bạn cùng lớp từmãi hồi trung họcJean-BaptisteSay.

Thậmchíhắncòn từng thử lậpmột công ty cùngbangười trong sốđótrướckhivào làmviệcchohãngbấtđộng sảnZannetaccivới tưcách liêndanh-quảnlý.

“Anhvẫnlàmviệcởđóchứ?”

“Vâng.Ởsố20,phốPaix.”

Hắnđi làmbằngphươngtiệngiaothônggì?Mỗichi tiết,chodùlànhỏnhặtnhấtởvẻbềngoài,đềunóilênnhiềuđiều.Bằngôtô.Thỉnhthoảnghắnđi công các cho Zannetacci. Lyon. Bordeaux. Côte d’Azur. Genève. CònJacquelineChoureau,nhũdanhDelanque,ởmộtmình tạiNeuilly?Vài lầnhắndẫncôtatheo,nhữngdịpđicôngtácấy,tớiCôted’Azur.Vàkhiởmộtmình,cácthúvuicủacôtalàgì?Thựcsựlàkhôngcóaicóthểcungcấpchohắn thông tin liênquanđến sựbiếnmất của Jacqueline,bàChoureau,nhũdanhDelanque,chohắnmộtchỉdẫnnhỏnhặtnhất?“Tôicũngkhôngbiết nữa, một lời tâm sự mà cô ấy nói ra vào một ngày chán chường...”Không.Hẳn cô ta chẳngbaogiờ tâm sựvớimột ai hết.Thường thì cô tatráchhắnvề sự thiếuđộcđáoởbạnbèhắn.Cũngcầnphảinói rằngcô takémtấtcảbọnhọđếnmườilămtuổi.

Giờ thì tôichuyểntớimộtcâuhỏiđã làmtôinghẹt thở từ trước,nhưngvẫnbuộcphảiđặtrachohắn:

“Anhcónghĩcôấycótìnhnhânkhông?”

Âm điệu giọng nói của tôi dường như hơi tàn nhẫn và hơi ngu ngốc.Nhưngchuyệnlàvậyđấy.Hắnnhíumày.

“Không.”

Hắndodự,hắnnhìnchămchămthẳngvàomắttôinhưthểđangchờđợimột sự khuyến khích từ phía tôi hoặc giả hắn đang lựa lời.Một tối,mộtngườibạncũcủahắnởtrườngthươngmạiđãđếnđâyăntối,dẫncheomộtkẻtênlàGuydeVere,nhiềutuổihơnhọ.TayGuydeVerenàyrấtchuyên

chúvàocácmónkhoahọcthầnbívàđềnghịmangtớichohọvàitácphẩmvềchủđềnày.VợhắnđãdựnhiềucuộchọpvàthậmchíđếnnghecácbàigiảngmàtayGuydeVerenàyđềuđặnthựchiện.HắnđãkhôngthểđicùngcôtabởiởvănphòngZannetaccicóthêmviệcphảilàm.Vợhắnbiểulộmốiquantâmđốivớinhữngcuộchọpvàbàigiảngnàyvàthườngxuyênnóivớihắnvềchúng,màhắnkhônghiểurõlắmđólàgì.TrongsốnhữngcuốnsáchmàGuydeVerekhuyêncôtađọc,côtađãmượnmộtcuốn,cuốnmàcôtanghĩlàdễđọchơncả.NócótênNhữngchântrờiđãmất.HắncóliênlạcvớiGuydeVeresaukhivợhắnbiếnmấtkhông?Có,hắnđãgọiđiệnthoạichoôngtanhiềulần,nhưngôngtakhôngbiếtgìcả.“Anhcóchắcchắnvềđiềuđókhông?”Hắnnhúnvai,chămchămnhìntôivẻmệtmỏi.TayGuydeVerenàyrấtkhónắmbắtvàhắnđãhiểurarằngmìnhsẽkhôngcóđượcthôngtinnàotừôngta.Tênchínhxácvàđịachĩỉcủagãđó?Hắnkhôngbiếtđịachỉ.Khôngcótrongdanhbạ.

Tôitìmnhữngcâuhỏikhácđểđặtchohắn.Mộtquãngimlặngxuấthiện,giữachúngtôi,nhưngcóvẻkhônglàmhắncảmthấykhóchịu.Ngồicạnhnhautrêncáitrườngkỷ,chúngtôinhưđangởtrongphòngchờcủamộtnhasĩhoặcmộtbácsĩ.Nhữngbứctườngmàutrắngvàtrốngtrơn.Mộtbứctranhchândungphụnữtreophíatrêncáitrườngkỷ.Thiếuđiềuthìtôiđãvớlấymộttờtạpchíđặttrêncáibànthấp.Mộtcảmgiáctrốngrỗngxâmchiếmtôi.TôiphảinóirằngkểtừkhoảnhkhắcấytôicảmnhậnđượcsựvắngmặtcủaJacqueline Choureau nhũ danh Delanque rõ đến nỗi tôi thấy nó là chungquyếtrồi.Nhưngkhôngđượcphépbiquanngaytừlúckhởiđầu.Vàrồi,cáiphòngkháchnày chẳngbiết có tạo cùng cảmgiác trống rỗngnhư thếkhingườiphụnữấyhiệndiệnhaykhông?Họăntốiởđây?Thếthì,hẳnlàphảiăntrênmộtcáibànchơibàibridge,xongrồithìgậplạivàcấtđi.Tôimuốnbiếtcóphảilàcôtađùngđùngbỏđi,đểlạivàithứđồđạc.Không.CôtađãmangtheoquầnáovàvàiquyểnsáchmàGuydeVerechocôtamượn,tấttậtđựngtrongmộtcáivalidamàuđỏsẫm.Ởnơiđâykhôngcònlạidấuvếtnàocủacôtahết.Ngaycảnhữngbứcảnhcócôta-nhữngbứcảnhchụplúcđinghỉhiếmhoi-cũngđãbiếnmất.Tốiđến,mộtmìnhtrongcănhộ,hắntựhỏimình có từng bao giờ cưới cái cô JacquelineDelanque đó hay không.Bằngchứngduynhấtchothấytoànbộchuyệnấykhôngphảimộtgiấcmơlàquyểnsổhộtịch[11]màngườitatraochohọsauđámcưới.Sổhộtịch.Hắnnhắcđinhắclạimấytừđó,nhưthểkhôngcònhiểunổinghĩacủachúngnữa.

[11]ĐâylàmộtđốitượngđượcPatrickModianođặcbiệtquantâm,trởthànhđềtàichomộttácphẩmcủaông.

Đixemcácphòngkháccủacănhộchẳnggiúpíchgìchotôi.Nhữngcănphòngtrống.Nhữngtủtườngtrống.Vàsựimlặng,chỉthoángchốcbịkhuấyđộngbởimộtchiếcôtôchạyngangquatrênđạilộBretteville.Hẳncácbuổitốiphảidàilắm.

“Côấycómangtheochìakhóanhàkhông?”

Hắnlắcđầutỏýlàkhông.Thậmchíkhôngcảniềmhyvọngmộtđêmnàođónghethấytiếngchìakhóaquaytrongổthôngbáocôtatrởvê.Vàrồihắnnghĩcôtasẽkhôngbaogiờgọiđiệnthoạinữa.

“Anhquencôấynhưthếnào?”

Cô ta từngđược tuyểnvàoZannetacciđể thếchỗmộtnhânviên.Côngviệcthưkýtạmthời.Hắnđọcchocôtachépvàibứcthưgửikháchhàngvànhờ vậymà họ quen nhau.Họ gặp nhau bên ngoài văn phòng.Cô ta bảomìnhlàsinhviênởtrườngNgônngữphươngĐông,mỗituầncôtatheohaicuaởđó,nhưnghắnchưabaogiờbiếtchínhxáccôtahọcthứngônngữnào.CácthứtiếngchâuÁ,côtanói.Và,sauhai tháng,họcướinhaumộtsángthứ Bảy ở tòa thị chính Neuilly, nhân chứng là hai đồng nghiệp tại vănphòngZannetacci.Khôngcóaikhácdựvàocáivớihắnchỉthuầntúylàmộtviệcchođúngthủtục.Họđiăntrưacùngcácnhânchứngngaygầnnhàhắn,ở rìa rừngBoulogne, tạimột quán ănhay lai vãngkhách của cáckhuvuichơilâncận.

Hắnnhìn tôi vẻ phiềnmuộn.Cóvẻ như là hắnmuốn cung cấp cho tôinhững lời giải thích cặnkẽhơnvề cuộchônnhânnày.Tôimỉmcười vớihắn.Tôikhôngcầnnhữnglờigiảithích.Hắnvậnsứcđểcốgắngvà,nhưthểquyếtđịnhliềumộtcú:

“Chúngtôiđangcốtạoranhữngmốiliênhệ,anhcũnghiểurồiđấy...”

Àvâng, tôi hiểu chứ.Trong cái cuộcđời đôi khi với ta thật giốngmộtvùngđấtrộnglớnhoangvukhôngbiểnchỉđườngnày,ởgiữatấttậtnhữngđườnghội tụ ảo và những chân trời đãmất, ta nhữngmuốn tìm các điểmmốc,dựngramộtdạngsơđồđểkhôngcòncảmgiácmìnhphải lèo láivôhướngnữa.Thếnên, tadệtnhữngkếtnối, tacốbiếnnhữnggặpgỡchẳngmay trởnênvữngchắchơn.Tôinín lặng,nhìnchămchămvàochồng tạpchí.Giữacáibànthấplàmộtgạttànmàuvàngmangdòngchữ:Cinzano.Vàmộtcuốnsáchbìacứngnhanđề:TạmbiệtFocolara.ZannetacciJean-PierreChoureau.Cinzano. JacquelineDelanque.Tòa thị chínhNeuilly. Focolara.Phảitìmchoratấtcảnhữngthứđómuốnnóigì...

“Vàrồiđólàmộtngườirấtquyếnrũ...Tôiđãcótìnhyêusétđánhvớicôấy...”

Vừa nhỏ giọng thốt ra lời tâm sự ấy hắn đã như thể nuối tiếc. Trongnhữngngàyngaytrướckhicôtabiếnmất,hắncócảmthấyđiềugìđặcbiệtởcôtakhông?Àcóđấy,cànglúccôtacànghaytráchcứhắnvềcuộcsốngthườngnhậtcủahọ.Đâykhôngphải,côtabảo,cuộcsốngthực.VàkhihắnhỏicôtachínhxácthìCUỘCSỐNGTHỰClàgì,côtachỉnhúnvaikhôngđáp,cứnhư thểcô tabiếthắnsẽchẳnghiểugìởnhững lờigiải thíchcủamình.Thếrồicôtatìmlạiđượcnụcườivàvẻyêukiềuvàcôtagầnnhưxinlỗivì tâmtrạngTôi tệđãcó.Côta lấydángvẻnhẫnnhụcmànóivớihắnrằngxétchocùngtoànbộchuyệnnàyđâucógìnghiêmtrọng.Mộtngàynàođó,cólẽ,hắnsẽhiểuCUỘCSỐNGTHỰCnghĩalàgì.

“Anhthựcsựkhôngcóbứcảnhnàocủacôấyà?”

Mộtchiều,họđidạobênbờsôngSeine.HắntínhlấytàuđiệnngầmởbếnChâteletđểtớichỗlàm.TrênđạilộPalais,họđiquatrướcphòngchụpảnhtựđộngnhỏ.Côtacầnảnhchomộtquyểnhộchiếumới.Hắnđợicôtatrênvỉahè.Lúcđira,côtađưachohắncầmnhữngbứcảnh,bảocôtasợsẽđánhmấtchúng.Tớivănphòng,hắnchonhữngbứcảnhnàyvào trongmộtcáiphongbìrồiquênmangvềNeuilly.Saukhivợhắnbiếnmất,hắnnhậnracáiphongbìvẫnởnguyênchỗđó,trênmặtbànlàmviệccủahắn,giữacácthứtàiliệuhànhchínhkhác.

“Anhđợitôimộtlúcđượckhông?”

Hắnđểtôilạimộtmìnhtrêntrườngkỷ.Trờiđãtốihẳn.Tôinhìnđồnghồđeotayvà thấyngạcnhiênvìmấycáikimmớichỉsáugiờkémmười lămphút.Tôicócảmgiácđãởđâylâuhơnthếnhiều.

Haibứcảnhđểtrongmộtcáiphongbìmàuxámcódòngchữinbêntaytrái:“HãngbấtđộngsảnZannetacci(Pháp),20phốPaix,ParisquậnI”.Mộtbứcảnhchụp thẳng,nhưngbứccòn lạichụpnghiêng,đúngnhưxưakiaởchỗsởcảnhsátngười tavẫnyêucầungườinướcngoài.Tuynhiên,cáihọDelanquevàcáitênJacquelinecủacôtalạihoàntoànPháp.Haibứcảnhấytôidùngngóntaycáivàngóntaytrỏcầmlênvàimlặngngắmnhìn.Máitócnâu, cặpmắt trong, và cái dáng nghiêng thuần khiết đến nỗimang lại vẻquyếnrũchongaycảnhữngbứcảnhvìmụcđíchnhậndạng.Thếmàhaibứcảnh đómang toàn bộ sự xámxịt và lạnh lẽo của những bức ảnh dùng đểnhậndạng.

“Anhchotôimượnchúngmộtthờigianđượckhông?”tôihỏihắn.

“Tấtnhiênrồi.”

Tôinhétcáiphongbìvàotúiáovest.

Tiếpđếnmộtkhoảnhkhắckhôngcầnphảilắngngheainữa.Hắn,Jean-PierreChoureau,chínhxác thìhắnbiếtgìvềJacquelineDelanque?Chẳngnhiềunhặn.HọmớisốngchungđượcmộtnămtạicáitầngtrệtkhuNeuillyấy.Họtừngngồicạnhnhautrêncáitrườngkỷnày,từngđốidiệnnhauăntốivàđôikhicóthêmnhữngngườibạncũởtrườngthươngmạivàtrườngtrunghọcJean-BaptisteSay.Nhưthếcóđủđểđoánđịnhmọiđiềudiễnra trongđầuócmộtaiđó?Côtacócòngặpngườitronggiađìnhmìnhkhông?Nỗlựccuốicùngcủatôilàđểđặtchohắncâuhỏiấy.“Không.Giađìnhcôấykhôngcònai.”

Tôiđứngdậy.Hắnlolắngnhìntôi.Hắnvẫnngồiyêntrêntrườngkỷ.

“Đếnlúctôiphảiđirồi,”tôibảohắn.“Muộnrồi.”Tôimỉmcườivớihắn,nhưnghắncóvẻthựcsựkinhngạcvìtôimuốnrờibỏhắn.

“Tôisẽsớmgọiđiệnchoanhthôi,”tôibảohắn.“Hyvọngsớmcótintứcchoanh.”

Đếnlượthắncũngđứngdậy,vớiđộngtáccủangườimộngducũnggiốnglúcvừarồikhidẫntôivàophòngkhách.Mộtcâuhỏisauchótchạyquaóctôi:

“Côấycómangtheotiềnkhông?”

“Không.”

“Vàkhicôấygọiđiệnchoanh,saukhibỏđi,côấykhônghềnóixemmìnhsốngnhưthếnàoà?”

“Không.”

Hắnbướcvềphíacửaravàobằngbướcđicứngđờ.Hắncòncóthểtrảlờicáccâuhỏicủatôihaykhông?Tôimởcửa.Hắnđứngđằngsautôi,imsững.Tôikhôngbiếtcơnchóngmặtnào,bụmđắngcaynàoxâmchiếmlấymình,nhưngtôiđãnóivớihắnbằnggiọnggâyhấn:

“Hẳnanhtừnghyvọnggiàđicùngcôấy?”

Cóphảilàđểđánhthứchắnkhỏicơnđờđẫnvàthắtlòng?Hắntrợntrừnghaimắtnhìntôiedè.Tôiđangđứngtrongkhuôngcửa.Tôitiếnlạigầnvàđặttaylênvaihắn:

“Đừngngạigọiđiệnthoạichotôi.Giờnàocũngđược.”

Khuônmặthắngiãnra.Hắnđủsứcnởnụcười.Trướckhikhépcửalại,hẳngiơtaychàotạmbiệttôi.Tôinánlạimộtlúclâutrênthềmnhà,vàcáiđèntựđộngtắtphụtđi.Tôihìnhdungrahắnngồimộtmìnhtrêntrườngkỷ,đúngcáichỗhắnđãngồilúcnãy.Bằngmộtcửchỉmáymóc,hắncầmlấymộttờtrongchồngtạpchíxếptrêncáibànthấp.

***

Bênngoài,trờitối.Tôikhôngđưađượcýnghĩcủamìnhrờikhỏingườiđànôngtạicănnhàtầngtrệtcủahắn,dướiánhsángtànhạicủangọnđèn.Hắncóăngìđótrướckhiđingủkhông?Tôitựhỏichẳngbiếtởđócómộtcáibếphaykhôngnữa.Lẽratôinênmờihắnđiăntối.Cóthểnếuthế,chẳngcầntôiphảiđặtchohắncâuhỏinào,hắncũngsẽthốtramộtlời,mộtsựthúnhậnhẳngiúpđượctôitìmraJacquelineDelanquemauchónghơn.Blémantvẫnnhắcđinhắclạivới tôirằngrồisẽtới lúcmỗiconngười,ngaykẻrắnnhất,“phunrađiềuđó”:đólàcâunóiquenthuộccủaông.Việccủachúngtalàđợikhoảnhkhắcấyvớimộtsựkiệnnhẫntuyệtcùng,dĩnhiênphảiđồngthời tìm cách khích nó bật ra, nhưng bằng cách gần như khó nhận thấy,Blémant bảo: “bằngnhững cú chíchkim thật tinh tế”.Kẻđóphải có cảmgiácmình đangở trướcmặtmột linhmụcnghe xưng tội.Khó lắm.Nghềnghiệplànhưthế.TôiđiđếncửaôMaillotvàmuốnđibộthêmmộtlúcnữatrongbầukhôngkhíấmápcủabuổitối.Thậtkhôngmay,đôigiàymớilàmcổchântôiđaurấtdữ.Vậynên, trênđại lộ, tôibướcvàoquáncàphêđầutiênvàchọnmột trongnhữngcáibàngầnôcửakính.Tôicởidâyvà tháogiàybênchântrái,cáichânbịđauhơn.Khicậuphụcvụbàntới,tôikhôngkhángcựlạicáikhoảnhkhắcngắnngủicủalãngquênvàêmáimàmộtcốcIzarraxanhhẳnsẽmanglại.

Tôirútcáiphongbì từtrongtúiravànhìnthật lâuhaibứcảnhchụptựđộng.Giờđâycôtađangởđâu?Trongmộtquáncàphê,giốngnhưtôi,ngồimộtmìnhbênbàn?Hẳncáicâubannãyhắnthốtrađãkhiếntôicóýnghĩđó: “Chúng tôi đangcố tạo ranhữngmối liênhệ...”Nhữngcuộcgặp trênphố, tạimột bến tàu điện ngầm vào giờ cao điểm.Khoảnh khắc ấy lẽ rangười ta phải dùng còng tay tựbuộcmìnhvàovới nhau.Mối liênhệnàokhángcựnổiđợtsóngngườicuốntađi,làmtatrôidạt?Mộtvănphòngvôdanhnơingườitađọcchomộtthưkýđánhmáytạmthờichépmộtbứcthư,mộtcănnhàtầngtrệtởNeuillyvớinhữngbứctườngmàutrắngtrốngtrơngợilêncáimàngườitagọilà“mộtcănhộchứngnhân”vàlànơingườitasẽkhôngđểlạichútdấuvếtnàocủasựlướtqua...Haibứcảnhchụptựđộng,mộtchụpthẳng,mộtchụpnghiêng...Tạoranhữngkếtnốivớimấythứđóư?

Cómột người có thể giúp tôi trong cuộc tìm kiếm này: Bernolle. Tôi đãkhônggặplạigãkể từ thờiBlémant, trừmộtbuổichiềucáchđâybanăm.TôiđangbướcngangsântrướcnhàthờĐứcBàđểđirabếntàuđiệnngầm.MộtgãtrôngnhưcầubơcầubấtbướcratừHôtel-Dieu,ngangquatôi.Gãmặcmộtcáiáogióhaibênốngtayráchtướp,mộtcáiquầnngắntrênmắtcá,chântrầnnhéttrongđôixăngđancũ.Gãđểrâurialởmchởmvàcómáitócđenquádài.Thếnhưngtôinhậnragãngay.Bernolle.Tôiđitheogãvớiýđịnhnóichuyệnvớigã.Nhưnggãđirấtnhanh.Gãbướcquangưỡngcánhcửalớncủasởcảnhsát.Tôidodựmấtmộtlúc.Đãquámuộnđểbắtkịpgã.Thếnên,tôiquyếtđịnhđợigã,tạiđó,trênvỉahè.Dùcóthếnàothìchúngtôicũngtừngtrẻtraicùngnhau.

Gãbướcravẫntừcánhcửađótrongchiếcmăngtômàuxanhlínhthủy,cáiquầnflanenvàđôigiàymàuđenbuộcdây.Khôngcònlàconngườilúctrướcnữa.Gãcóvẻkhóchịukhitôilạigần.Gãđãcạorâusạchsẽ.Chúngtôibướcđidọctheokesông,khôngnóinănggì.KhiđãngồibênbàntrongquánLe Soleil d’Or cách đómột quãng, gã tâm sự với tôi.Người ta vẫndùnggãchocáccôngviệccungcấpthôngtin,ôi,chẳngnhiềunhặngì,mộtcôngviệcchỉđiểmvàrìnhrậptrongđógãvàovainhữngtaycầubơcầubấtđểnhìnvàngherõhơnnhữnggìxảyraxungquanhmình:quanhquẩntrướccáctòanhà,tạicáckhuchợđồcũ,ởPigalle,quanhcácnhàgavàthậmchíởkhuLatin.Gãnởnụcườibuồnbã.GãsốngtạimộtcănhộđộcphòngởquậnXVI.Gãchotôisốđiệnchoại.Khônglúcnàochúngtôinhắctớiquákhứ.Gãđãđặtcáitúidulịchcủamìnhlênbăngghếbêncạnh.Hẳngãsẽrấtngạcnhiênnếu tôinói tôibiếtnóđựnggì:mộtcáiáogiócũ,mộtcáiquầnquángắn,mộtđôidépxăngđan.

***

CùngbuổitốicáihômtrởvềtừcuộcgặpởNeuillyấy,tôigọiđiệnthoạichogã.Kể từkhichúng tôigặp lại, tôicó thỉnh thoảngnhờvảgã tìmcácthôngtinmàtôicần.Tôiyêucầugãtìmchomộtítchitiếtcụthểliênquanđếncôgáimang tênJacquelineDelanque,vợcủaChoureau.Tôikhôngcónhiềuđiềuđểnóichogãvềngườinày,ngoàingàysinhvàngàycướivớimộtngườitênlàChoureauJean-Pierre,11đạilộBrettevilleởNeuilly,liêndanh-quản lýởhãngZannetacci.Gãghi lại. “Chỉ có thế thôi à?”Gãcóvẻ thấtvọng.“Chắctrongsổkhungcũngchẳngcógìđâu”,gãnóibằnggiọngcaongạo. Khung. Tôi thử hình dung phòng ngủ của vợ chồng Choureau tạiNeuilly, cái căn phòng lẽ ra tôi đã phải nhìn qua cho tròn ý thức nghềnghiệp. Một căn phòng trống vắng mãi mãi, một cái giường chỉ còn lại

KHUNG[12].

[12]Ởđâytácgiảchơichữ:từ“sommier”đượcdùngtheocảhainghĩa:khiBernolledùngtừnàythìnóámchỉsổsáchcủacảnhsát,còntrongsuynghĩcủanhânvậtCaisley thì“sommier”mangnghĩakhác:bộkhungcủacáigiường(chưacónệm);đoạntrênđượcgắnggượngdịchnhưvậynhằmgiữmộtchútývịcủanguyênbản.

Nhữngtuầnsauđó,Choureaugọiđiệnchotôinhiềulần.Hắnluônluônnóibằnggiọngvôhồnvà luônluônvàolúcbảygiờ tối.Cólẽvàogiờấy,mộtmìnhtạitầngtrệtcủamình,hắncầnnóichuyệnvớimộtaiđó.Tôibảohắnhãykiênnhẫn.Tôicócảmgiáchắnkhôngcòntinvàođiềuđónữavàdầndàchấpnhậnrằngvợhắnđãbiếnmất.TôinhậnđượcmộtbứcthưtừBernolle:

Caisleythânmến,

Chưatìmthấygìtrongsổsách.CảvềChoureaulẫnDelanque.

Nhưng sự tình cờhóa ra lại hữudụng:một côngviệc thốngkêgiấy tờnhàmchánmàngườitagiaochotôitạisởcảnhsátquậnIXvàquậnXVIIIđãchophéptôitìmthấygiúpanhvàithôngtin.

Hailầnliền,tôibắtgặp“Delanque,Jacqueline,15tuổi”.Lầnđầutiên,tronggiấytờcủasờcảnhsátkhuSaint-Georgescáchđâybảynăm,lầnthứhai thìvài thángsauđó,khuGrandes-Carrières.Lýdo:Trẻvị thànhniênlangthang.

TôiđãhỏiLeonixemcógìliênquanđếncáckháchsạnkhông.Cáchđâyhai năm,Delanque Jacqueline đã ở khách sạn SanRemo, 8 phốArmaillé(quậnXVII)vàkháchsạnMétropole,13phốÉtoile(quậnXVII).TrongđốnggiấytờcủakhuSaint-GeorgesvàkhuGrandes-Carrièresthìcóchitiếtcôtatrúngụởnhàmẹ,10đạilộRachel(quậnXVIII).

HiệngiờcôtaởkháchsạnSavoie,8phốCels,quậnXIV.Mẹcôtamấtđãbốn năm nay. Trên giấy khai sinh do tòa thị chính Fontaines-en-Sologne(Loir-et-Cher)cấp,màtôigửichoanhbảnsaoởđây,cóghicôtakhôngcóbố.MẹcôtatừnglànhânviênsắpđặtchỗngồichokháchtạiMoulin-Rougevà có một người bạn trai, một người tên Guy Lavigne gì đó, làm việc ởxưởngsửachữaôtôLaFontaine,98phốLaFontaine(quậnXVI)từnggiúpđỡbà ta vềmặt vật chất.Có vẻnhư JacquelineDelanque không làmmộtcôngviệcthườngxuyênnào.

Đây,Caisleythânmếnạ,làtấtcảnhữnggìtôithulượmđượcchoanh.Tôi hy vọng sắp tới sẽ được gặp anh, nhưng với điều kiện là không phảitronglúctôiđangănvậnchocôngviệc.HẳnBlémantsẽcườirấtdữvềcáitròđónggiả làmkẻcầubơcầubấtnày.Anh thìcười íthơnmộtchút, tôinghĩthế.Còntôithìkhôngcườitẹonào.

Cốgắnglênnhé,

BERNOLLE

TôichỉcònlạimộtviệclàgọiđiệnthoạichoJean-PierreChoureauđểnóivớihắnrằngbíẩnđãđược làmsáng tỏ.Tôicốnhớxemchínhxác làvàothờiđiểmnàomìnhđãquyếtđịnhkhônglàmviệcấy.Tôiđãbấmnhữngchữsốđầu sốđiện thoại củahắnnhưng rồiđộtnhiênbỏmáyxuống.Tôi thấylòngmìnhnặngtrĩutrướcviễncảnhphảiquaytrởlạicáitầngtrệtNeuillyđóvàocuốibuổichiềunhư lần trước, rồi cùnghắnchờbóng tốibuông,dướingọnđènchụpđỏ.TôigiởtấmbảnđồTaridevẽPariscũkỹmàtôivẫnluônluônđểtrênbànlàmviệc,trongtầmtayvới.Vìgiởnóraxemquánhiều,tôithườngxuyênlàmráchcácmépvà,lầnnàocũngvậy,tôilấybăngdínhdánlên chỗ rách, như băng bó cho một người bị thương. Quán Le Condé.Neuilly. Khu Étoile. Đại lộ Rachel. Lần đầu tiên trong cuộc đời chuyênnghiệpcủamình,tôicảmthấynhucầuphảnkhángtrongkhitiếnhànhcuộcđiều tra. Phải, tôi đi, theo chiều ngược lại, con đường mà JacquelineDelanqueđãtheo.Jean-PierreChoureauthìchẳngtínhđếnlàmgìnữa.Hắnchỉlàmộtvaiphụvàtôithấyhắnđixamãimãi,xáchtrêntaymộtcáicặpmàuđen,vềphíatrụsởhãngZannetacci.Xétchocùng,ngườiduynhấtđángquan tâm là JacquelineDelanque. Từng có rất nhiều Jacqueline trong đờitôi...Hẳn cô ta sẽ là người cuối cùng.Tôi lấy tàu điện ngầm, tuyếnBắc-Nam,nhưngườitahaynói,tuyếnnốiđạilộRachelvớiquánLeCondé.Cácgacứtrôiqua,còntôilộingượcthờigian.TôixuốngởPigalle.Vàtạiđó,tôibướcđitrêndảiđấtgiữađạilộbằngbướcchânnhẹnhõm.Mộtbuổichiềurảinắngthu,tanhữngmuốntạolậpcáckếhoạchchotươnglaivàcuộcđờinhưthểsẽbắtđầulạitừconsốkhông.Dùthếnàođinữa,chínhởvùngnàycuộcđờicôtađãbắtđầu,cuộcđờicủacáicôJacquelineDelanqueấy...Tôithấynhưthểmìnhđangcóhẹnvớicôta.ĐếnquảngtrườngBlanche,timtôiđậphơimạnhmộtchútvàtôithấycảmđộngvàthậmchíengại.Lâulắmrồitôikhôngcảmthấyđiềunày.Tôitiếptụctiếnlêntrêndảiđấtbằngbướcđimỗilúcmộtgấpgáphơn.Tôihoàntoàncóthểvừanhắmmắtvừabướcđitrong cái khuphố thân thuộcnày:Moulin-Rouge,LeSanglierBleu...Biết

đâunhỉ?TôiđãbắtgặpcáicôJacquelineDelanqueấycáchđâyrấtlâu,trênvỉahèbêntayphảikhicôtađếngặpmẹởMoulin-Rouge,hoặcgiảtrênvỉahèbêntaytráivàogiờtanlớpcủatrườngtrunghọcJules-Ferry.Đâyrồi,tôiđã tới nơi. Tôi đã quênmất rạp chiếu phim nằm ở góc đại lộ. Nó tên làMexicovàkhôngphảitìnhcờkhinómangcáitênấy.Cáitênkhiếnbạncảmthấyhammuốnđixa,langbanghoặctrốnchạy...Tôicũngđãquênmấtsựim lặng và bình thản của đại lộRachel dẫn thẳng đến nghĩa trang, ta đâunghĩđếnnó,tớinghĩatrangtatựnhủđihếtđâysẽrađượcvùngnôngthôn,vàthậmchívớimộtchútmaymắncònrađượcmộtlốiđidạobênbờbiển.

Tôidừngchântrướcnhàsố10và,saumộtlúcdodự,bướcvàobêntrong.Tôi những muốn gõ vào cánh cửa gắn kính của phòng người gác cổng,nhưngrồi tựngănmình lại. Íchgìnào?Trên tấmbiểnnhỏdán trênmộtôvuôngcánhcửa làcácký tựmàuđen tênnhữngngười thuênhàvà tầngởcủamỗingười.Tôirúttừtúitrongáovestraquyểnsổvàcáibút,rồichéplạinhữngcáitên:

Deyrlord(Christiane)

Dix(Gisèle)

Dupuy(Marthe)

Esnault(Yvette)

Gravier(Alice)

Manoury(Albine)

Mariska

VanBosterhaudt(Huguette)

Zazani(Odette)

CáitênDelanque(Geneviève)bịgạchđivàthaythếlàVanBosterhaudt(Huguette).Mẹvàcongáitừngsốngtrêntầngsáu.Nhưngkhigậpquyểnsổlạitôibiếttấtcảnhữngchitiếtnàysẽchẳnggiúpđượcgìchomìnhhếtcả.

Bên ngoài, ở tầng trệt của tòa nhà,một người đàn ông đang đứng trênngưỡngmộtcửahiệubánvảimangbiểnLaLicorne.Khingẩngđầunhìnlêntầngsáu,tôinghethấyôngtanóibằnggiọngthethé:

“Ôngtìmgì,thưaông?”

Lẽ ra tôi phải đặt cho ông tamột câu hỏi vềGeneviève và JacquelineDelanque,nhưngtôibiếtnhữnggìôngtahẳnsẽđáplạitôi,khônggìkhácngoài những thứ rất vớ vẩn, những chi tiết nhỏ bé của “bề mặt”, nhưBlémantvẫnnói,màkhôngbaogiờđiđếntậntầngsâumọisự.Chỉcầnnghecáigiọngthethévànhìnthấycáimặtchồncùngsựcứngrắntrongánhmắtcủaôngta:không,chẳngcógìđểhyvọngởôngtahết,trừcác“thôngtin”màmộtchỉđiểmviênđơnthuầnhẳnsẽcungcấp.Hoặcgiả,ôngtasẽbảovớitôirằngôngtachẳnghềbiếtcảGenevièvelẫnJacquelineDelanque.Mộtcơnđiêngiận lạnh lẽoxâmchiếmlấy tôikhiđứng trướccái taycókhuônmặtchồncáonày.Cólẽvớitôiôngtađộtnhiêntrởthànhđạidiệnchotấtcảnhữngkẻtựnhậnlànhânchứngmàtôiđãthẩmvấntrongcáccuộcđiềutracủamình, bọn họ chẳng bao giờ hiểu gì ở những điều họ đã thấy, vì ngungốc,độcáchoặcthờơ.Tôilêbướcnặngnềđếnđứngsữngtrướcôngta.Tôicaovượtôngtachừnghaimươixăngtimétvànặnggấpđôitrọnglượngôngta.

“Khôngđượcquyềnngắmcácmặttiềnnhàsao?”

Ôngtachămchămchĩavàotôiánhmắtkhắcnghiệtvàedè.Tôinhữngmuốnlàmôngtasợhơnnữa.

Vàrồi,đểbìnhtĩnhlại,tôingồixuốngmộtcáighếbăngtrêndảiđấtphâncáchởđầuđạilộ,đốidiệnvớirạpMexico.Tôicởigiàybêntráira.

Nắng.Tôichìmđắmtrongsuynghĩ.JacquelineDelanquecóthểtincậyvào sự kín đáo của tôi, Choureau sẽ không bao giờ biết gì về khách sạnSavoie,vềquánLeCondé,vềxưởngôtôLaFontainevàvềcáingườitênlàRoland,hẳnlàtaytócnâuvậnáovestdahoẵngđượcnhắctớitrongquyểnvở.“Louki.ThứHai12thángHai23giờ.Louki28thángTư14giờ.Loukivớingườiđànôngtócnâuvậnáovestdahoẵng.”Suốtcáctrangcủaquyểnvởnày,mỗilầnbắtgặptêncôtatôilạigạchdướibằngbútchìmàuxanh,vàchép lại, trênmấy tờgiấyrời,mọighichú liênquanđếncô ta.Kèmngàytháng.Vàgiờgiấc.Nhưngcôtakhôngcólýgìđểmàphảilolắng.TôisẽkhôngquaytrởlạiquánLeCondénữa.Thựcsự,tôiđãgặpmay,haihaybalần tôiđợicô ta tạimột trongnhữngcáibàncủaquáncàphêấy,vàngàyhômđócôtađãkhôngtới.Lẽratôiphảithấybựcbộivìrìnhrậpcôtamàcôtakhôngbiết,phải,lẽratôiphảithấyxấuhổvìvaitròcủamình.Chúngtacóquyềngìmàbẻkhóaxâmnhậpđờingườikhácvàtáoganđếnthếnàomàdámđithămdòvùnghạbộvàvùngtráitimhọ-rồilạicònđòihọthanhtoán

nữa...Nhândanhcáigìđây?Tôiđãcởixongtấtvàgiờthìnắnbópcổchân.Đỡ đau hẳn. Bóng tối đã buông. Xưa kia, tôi nghĩ, giờ là lúc GenevièveDelanqueđếnchỗlàmviệcởMoulin-Rouge.Congáibàmộtmìnhởlạinhà,trêntầngsáu.Quãngmườiba,mườibốntuổi,mộttối,saukhimẹđikhỏi,côtarakhỏitòanhà,cẩnthậntránhđểngườigáccổngnhìnthấy.Rađếnbênngoài,côtakhôngđiquágócđạilộ.Hồiđầu,côtachỉđixemcácsuấtchiếuphim lúcmười giờ tại rạpMexico. Rồi quay trở về tòa nhà, trèo lên cầuthang,khôngbậtđènhànhlang,cánhcửađượckhéplạinhẹnhànghếtmức.Mộtđêm,lúcrakhỏirạp,côtađibộxathêmmộtchút,tớichỗquảngtrườngBlanche.Vàmỗiđêmlạixahơnmộtchútnữa.Trẻvịthànhniênlangthang,như người ta đã viết trong hồ sơ ở khu Saint-Georges và khu Grandes-Carrières,vàhaicái tênvừa rồigợi lên trong tôimộtcánhđồngngậpánhtrăng,quacầuCaulaincourtngaykiađằngsaunghĩa trang,mộtcánhđồngnơirốtcuộcngườitacũngđượchítthởkhôngkhítựdo.Mẹcôtađãđếntìmcôtaởchỗsởcảnhsát.Kểtừđó,đãcóđàrồi,khôngmộtaicòncóthểgiữcôtalạinữa.LangthangbuổiđêmvềphíaTây,nếutôicăncứvàovàichỉdẫnmàBernolleđãtậphợpđược.TrướctiênlàkhuÉtoile,rồithìxahơnvềphíaTây,Neuilly và rừngBoulogne.Nhưng vậy thì tại sao cô ta lại cướiChoureau?Vàrồilạithêmmộtcuộctrốnchạy,nhưnglầnnàylàvềhướngtảngạn,cứnhư thểviệcvượtquasôngbảovệchocô takhỏimộtmốinguyhiểmsắpxảyđến.Nhưngcuộchônnhânnàykhôngphảicũnglàmộtsựbảovệhaysao?Nếucô tacóđủkiênnhẫnđểở lạiNeuilly,hẳnvề lâuvềdàingườitasẽquênđirằngbêndướiBàJean-PierreChoureaucònẩngiấumộtJacquelineDelanquevớicáitênđãhailầnxuấthiệntrongcáchồsơcảnhsát.

Nhấtđịnhlàtôivẫncònbịcầmtùtrongnhữngphảnứngnghềnghiệpcũkỹ,nhữngphảnứngkhiếncácđồngnghiệpcủatôinóirằngtôitheođuổicáccuộcđiềutrangaycảtrongkhingủ.Blémanthaysosánhtôivớitênvôlạithờihậuchiếnmàngườitagọilà“Kẻvừangủvừahútthuốc”.Lúcnàohắncũngđểbênmépbànngủmộtcáigạttàntrênđóđặtmộtđiếuthuốcchâmsẵn.Hắnngủchậpchờnvà,mỗilầnthoángtỉnhdậy,lạichìatayvềphíagạttànvàhítmộtbụmkhóithuốclá.Hútxongđiếuthuốc,hắnliềnchâmngaymộtđiếukhácbằngcửchỉcủakẻmộngdu.Nhưng,sángra thìhắnchẳngcònnhớgìnữavàtinrằngmìnhđãngủmộtgiấcrấtsâu.Tôicũngthế,trêncáighếbăngnày,giờđâykhitrờiđãtối,tôicócảmgiácmìnhđangởtrongmộtgiấcmơnơitôivẫntiếptụctheodấuJacquelineDelanque.

Hoặcnóiđúnghơnthìtôicảmthấysựhiệndiệncủacôtatrêncáiđạilộcónhữngánhđènsánglunglinhnhưcácdấuhiệu,màtôikhôngbiếtrõlắmlàphảigiảimãrasaovàcũngchẳngbiếtchúnghướngđếntôitừsâuthẳm

nhữngnămthángnào.Vàvớitôinhữngđènđómấylạicònsốngđộnghơnnữavìvẻnhậpnhoạng tốicủadảiđấtgiữađường.Vừasốngđộngvừaxavời.

Tôiđitấtlại,nhétlạichânvàocáigiàybêntráivàrờighếbăngnơitôisẵnsàngngồiquacảđêm.Vàtôibướcđidọctheodảiđấtgiốngnhưcôta,ởtuổimườilăm,trướckhibịbắt.Nơinàovàvàolúcnàocôtabắtđầuthuhútsựchúýcủangườikhác?

Jean-PierreChoureauhẳn rồi sẽmệtmỏi.Tôi sẽcòn trả lờihắnvài lầnqua điện thoại, cung cấp cho hắn những điềumơ hồ - toàn là dối trá, dĩnhiên. Paris thì rộng lớn và người ta rất dễ lạc dấumột ai đó ở nơi đây.Chừngnàođãcócảmgiácdẫnhắnvàonhữnghướngđigiảxongxuôi,tôisẽkhôngtrảlờinhữngcúgọicủahắnnữa.Jacquelinecóthểtrôngcậyvàotôi.Tôisẽđểcôtacóđủthờigianđểhoàntoànthoátthân.

Vàolúcnày,côtacũngđangbướcđiđâuđótrongthànhphốnày.Hoặcgiảcôtađangngồiởmộccáibàn,quánLeCondé.Nhưngcôtachẳngcógìphảiesợhết.Tôisẽkhôngđếnchỗhẹnnữa.

Mườilămtuổi,trôngtôinhưđãmườichín.Thậmchílàhaimươi.TêntôikhôngphảiLouki,màlàJacqueline.Tôicòníttuổihơnthếvàocáilầnđầutiên tậndụngsựvắngmặtcủamẹđể trốn rangoài.Bà tới chỗ làmquãngchíngiờtốivàsẽkhôngvềnhàtrướchaigiờsáng.Cáilầnđầutiênấy,tôiđãchuẩnbịmộtlờinóidốiphòngkhingườigáccổngbắtchợttôiởcầuthang.TôisẽnóimìnhphảiđimuathuốcởhiệuthuốctrênquảngtrườngBlanche.

TôiđãkhôngquaytrởlạikhuphốchođếnbuổitốiRolandđưatôibằngtaxitớinhàngườibạncủaGuydeVereấy.Chúngtôicóhẹnởđóvớitấtcảnhững ai thường tham dự các cuộc họp. Chúng tôi vừa quen biết nhau,Rolandvàtôi,vàtôiđãkhôngdámnóigìvớianhkhianhbảotaxidừnglạiởquảngtrườngBlanche.Anhmuốnchúngtôiđibộ.Cólẽanhđãkhôngđểýtôibấuchặtlấytayanhnhưthếnào.Tôibịchóngmặt.Tôicócảmgiácnếuđingangquaquảng trường,mình sẽngấtxỉu.Tôi sợ.Anh,ngườivẫnnóisuốtvớitôivềQuyhồiVĩnhcửu,hẳnanhsẽhiểu.Phải,mọichuyệnbắtđầutrởlạivớitôi,cứnhưthểcuộchẹnvớinhữngngườikiachỉlàmộtcáicớvàngườitađãngầmgiaochoRolandtráchnhiệmđưatôitrởvềchốnxưa.

Tôi thấy nhẹ cả người vì chúng tôi không đi qua trướcMoulin-Rouge.Thếnhưng,mẹtôimấtđãđượcbốnnămrồivàtôikhôngcòngìphảiengạihết.Mỗi lần thoát rakhỏicănhộvàobanđêm,khibàđivắng tôibướcđi

trênvỉahèphíabênkiacủađạilộ,vỉahèbênquậnIX.Trênvỉahèấykhôngcó lấy một ngọn đèn. Tòa nhà trường trung học Jules-Ferry sẫm tối, rồinhữngmặttiềncáctòanhàvớicửasổtắthếtđèn,mộtquánăn,nhưngcóthểnóirằngcănphòngchínhcủanólúcnàocũngnằmtrongbóngtốilờmờ.Và,lầnnàocũngvậy,tôikhôngthểngănmìnhnémmộtcáinhìnsangphíabênkiadảiđấtgiữađường,sangMoulin-Rouge.KhiđếnquáncàphêPalmiersvàbướcvàoquảngtrườngBlanche,tôikhôngcònđượctựtincholắm.Lạibắtđầucónhữngngọnđèn.Mộtđêmnọkhiđingangquatrướchiệuthuốc,tôinhìn thấymẹcùngnhữngngườikháchkhác,đằngsaucửakính.Tôi tựnhủbàxongviệcsớmhơnthườnglệvàsắpvềnhàrồi.Nếuchạythậtnhanh,tôisẽvề tớinơi trướcbà.Tôiđứngnhư trời trồngởgócphốBruxellesđểxembàsẽđiđườngnào.Nhưngbàđãbăngquaquảng trườngđểquay lạiMoulin-Rouge.

Thườngxuyên,tôisợvàđểtựtrấntĩnhtôisẵnsàngđitìmmẹ,nhưnghẳnlà tôi sẽ làmphiềnbàđanggiữa lúc làmviệc.Giờ thì tôi chắc rằngbà sẽkhông mắng tôi, bởi cái đêm đến tìm tôi ở sở cảnh sát khu Grandes-Carrières,bàđãkhôngbuôngmộtlờitráchcứ,khônghềdọadẫm,khôngbàihọc đạo đức nào. Chúng tôi bước đi trong im lặng. Đến giữa cầuCaulaincourt,tôinghetiếngbànóibằnggiọngxavời:“đứabétộinghiệpcủamình”,nhưngtôitựhỏibànóivớitôihayvớichínhbà.Bàđợitôicởiquầnáonằmlêngiườngrồimớivàophòngtôi.Bàngồiởcuốigiường,thậtyênlặng. Tôi cũng vậy. Cuối cùng bà mỉm cười. Bà bảo tôi: “Chúng ta đềukhôngnóinhiềulắmnhỉ...”,vàbànhìnthẳngvàomắttôi.Đólàlầnđầutiêncái nhìn của bà dán lên tôi lâu tới vậy và lần đầu tiên tôi nhận ramắt bàtrong,xámhoặcxanhlợtđếnnhưthế.Xám-xanh.Bàcúixuốnghônlênmátôi,haynóiđúnghơnlàtôicảmthấycặpmôibàthoánglướtqua.Vàvẫnlàcáinhìndánchặt lên tôiđó,cáinhìn thật trongvàxavắng.Bà tắtđèn rồitrướckhikhépcửanóivớitôi:“Cốmàđừngtáiphạmđấynhé.”Tôinghĩđólàlầnduynhấtmộtsựtiếpxúcđãđượctạoragiữachúngtôi,rấtngắnngủi,rấtvụngvềthếnhưnglạimạnhmẽđếnmứctôithấytiếcbởiđãkhông,trongnhữngthángtiếptheo,cốmàhướngtớibà,khimàbàđãtạoramốitiếpxúcnhưvậy.Nhưngcảhaichúngtôiđềukhôngphảingườiưabiểulộ.Cólẽbàcócáitháiđộbềngoàirấtthờơđốivớitôiấylàbởibàkhônghềcóchútảotưởngnàovềtôi.Chắcbàtựnhủchẳngcógìnhiềuđểhyvọngvìtôigiốngbàquá.

Nhưnghồiấytôichẳnghềsuynghĩđếnchuyệnđó.Tôisốngởthìhiệntại,chẳngbaogiờtựđặtchomìnhnhữngcâuhỏi.MọithứthayđổivàocáibuổitốiRolandđưatôiquaytrởvềkhuphốmàtôivẫnhằngnétránh.Tôi

chưa hề đặt chân đến đó kể từ khi mẹ tôi mất. Chiếc taxi đi vào phốChaussée-d’Antinvàtôinhìnthấy,ởtậnphíacuối,hìnhkhốimàuđencủanhàthờLaTrinité,giốngnhưmộtconđạibàngkhổnglồđangphiêncanhgác.Tôicảmthấyuuất.Chúngtôiđangtiếnlạigầnđườngranhgiới.Tôitựnhủ là cómột tia hyvọng.Có lẽ chúng tôi sẽ rẽ sang trái.Nhưngkhông.Chúngtôicứđithẳng,chúngtôiđiquaquảngtrườngnhỏLaTrinité,chúngtôileolêndốc.Ởchỗđènđỏ,trướckhivàoquảngtrườngClichy,thiếuđiềutôiđãmởcửaxeđểchạytrốn.Nhưngtôikhôngtàinàolàmnổiđiềuấyvớianh.

Phảimộtlúcsau,khichúngtôiđibộdọctheophốAbbessesvềphíatòanhànơicócuộchẹnthìtôimớibìnhtĩnhtrởlại.Thậtmaymắn,Rolandđãkhôngnhậnthấyđiềugìhết.Thếnên,tôitiếclàchúngtôiđãkhôngđibộlâuhơn,haingườivớinhau, trongkhuphố.Tôinhữngmuốnđưaanhđi thămthúvàchỉchoanhnơitôisốngmớicáchnaysáunămthếmàđãxaxôivậy,trongmộtcuộcđờikhác...Saukhimẹtôimất,chỉcònmốiliênhệduynhấtnốitôivớicáithờiấy,mộtngườitênlàGuyLavigne,bạntraicủamẹ.Tôiđãhiểu ra rằngchínhông làngười trả tiền thuêcănhộ.Thỉnh thoảng tôivẫngặpông.Ônglàmviệctạimộtxưởngsửachữaôtô,ởAuteuil.Nhưngchúngtôigầnnhưkhôngbaogiờnhắcđếnquákhứ.Ôngcũngítnóiyhệtmẹ.Khidẫn tôivề sởcảnhsát,họđặtcho tôi cáccâuhỏimà tôibuộcphải trả lờinhưng, thoạt tiên, tôi làmviệcđórụt rèđếnmứchọbảo tôi:“Cháukhôngnóinhiềunhỉ”,giốngnhưhẳnhọsẽnóivớimẹvàvớiGuyLavignenếucókhinàohaingườirơivàotayhọ.Tôikhôngcóthóiquennghengườitađặtcâuhỏichomình.Thậmchítôicònkinhngạcvìthấyngườitaquantâmtớitrườnghợpcủa tôi.Lần thứhai,ởchỗ sởcảnh sátGrandes-Carrières, tôigặpmộttaycớmdễchịuhơnngườilầntrướcvàtôithấyrấtthíchcáicáchôngđặtcâuhỏichotôi.Vàthếlàtađượcphéptâmsự,nóivềmình,aiđóởtrướcmặtbạnquantâmđếnnhữnghànhđộngvàcửchỉcủabạn.Tôiítquenthuộcvớitìnhhuốngnàytớimứckhôngtìmratừđểtrảlời.Trừcáccâuhỏithậtcụ thể.Chẳnghạn:Cháuđãhọcở trườngnào?TrườngcủacácbàxơSaint-Vincent de Paul ở phố Caulaincourt và trường tiểu khu trên phốAntoinette.TôingượngkhiphảinóivớiôngrằngtôikhôngđượcnhậnvàotrườngtrunghọcJules-Ferry,nhưngrồitôihítmộthơithậtsâuvàthúnhậnvớiôngđiềuđó.Ôngbèncúixuốngtôivàbảo,giọngrấtdịudàng,nhưthểmuốnanủitôi:“KệcáitrườngtrunghọcJules-Ferrychứ...”Vàcâunóiđãlàmtôingạcnhiênđếnnỗithoạttiêntôisuýtbậtcười.Ôngmỉmcườivớitôivànhìnvàomắt tôi,một cái nhìn trongvắt giốngmẹ tôi, nhưngdịudànghơn,chămchúhơn.Ôngcũnghỏitìnhtrạnggiađìnhcủatôi.Tôicảmthấy

tincậyvàđãnóirađượcvớiôngvàimẩuthôngtinnghèonàn:mẹtôixuấtthântừmộtngôi làngvùngSologne,nơimộtôngtênlàFoucret,giámđốcMoulin-Rouge,cóđấtriêng.Vàchínhbởivậymàkhicònrấttrẻ,lúcmớilênParis,bàđãtìmđượcmộtcôngviệctạichốnấy.Tôikhôngbiếtbốtôilàai.Tôisinhraởđó,Sologne,nhưngchúngtôichưabaogiờquaytrở lại.Thếnênmẹvẫnthườngxuyênnhắcđinhắclạivớitôi:“Chúngtakhôngcòngốcrễnữarồi...”Ôngnghetôinóivàthỉnhthoảngghilạivàiđiều.Còntôi,tôicómộtcảmgiácmới:nhờcungcấpchoôngtấtcảnhữngchitiếtnghèonànđó, tôiđượcgiải thoátkhỏimộtgánhnặng.Nhữngđiềuấykhôngcònliênquanđếntôinữa,tôiđangnóivềmộtaiđókhácvàtôinhẹnhõmvìthấyôngghi lại.Nếumọi thứđượcviết ra rõ rànggiấy trắngmựcđen, thìnghĩa làchuyệnđãxongrồi,giốngnhưtrêncácnấmmồngườitakhắctênvàngàythángvậy.Vàmỗilúctôinóimộtnhanhthêm,cáctừcứxôđẩyvàonhau:Moulin-Rouge, mẹ tôi, Guy Lavigne, trường trung học Jules-Ferry,Sologne...Tôichưatừngnóichuyệnđượcvớimộtai.Thậtnhẹbỗngbiếtbaokhitấtcảnhữngtừđóchuirakhỏimiệng...Mộtphầnđờitôiđãchấmdứt,mộtphầnđờimàtôibịápđặtphảisống.Kểtừnay,chínhtôisẽtựquyếtđờimình.Mọithứsẽbắtđầukểtừngàyhômnay,vàđểlấyđàchomạnhmẽ,tôinhữngmuốnônggạchđinhữnggìvừaviếtra.Tôisẵnsàngchoôngthêmcácchi tiếtkhácvànhữngcái tênnữa,nóivớiôngvềmộtgiađình tưởngtượng,mộtgiađìnhđúngnhưtôihằngmơước.

Quãnghaigiờ sáng,mẹ tới tìm tôi.Ôngbảomẹchuyệnkhôngnghiêmtrọnglắmđâu.Ôngvẫnđặtlêntôicáiánhmắtchămchúấy.Langthangởtuổivịthànhniên,đólàđiềuđãđượcviếtvàotronghồsơcủahọ.Bênngoài,xe taxiđangchờ.Khiônghỏi tôivềchuyệnhọchành, tôiđãquênnóivớiôngrằng,trongvòngvàitháng,tôicótheohọcmộttrườngxahơnmộtchútởtrêncùngvỉahèvớisởcảnhsát.Tôiởlạicăngtinvàcuốibuổichiềuthìmẹđếnđóntôi.Đôikhi,mẹđếnmuộnvàtôiđợi,ngồiđótrênmộtcáighếbăngởdảiđấtgiữađường.Chínhtạiđótôiđãnhậnrarằngmỗibênphốlạimang một cái tên khác. Và đêm hôm ấy, mẹ cũng đến đón tôi, rất gầntrường,nhưnglầnnàythìởchỗsởcảnhsát.Cáiphốthậtlạlùngvìmanghaitênvànhưthểcứmuốnđóngmộtvaitròtrongđờitôivậy...

Thỉnhthoảng,mẹtôi lại lo lắngliếcnhìnđồnghồtínhtiềntrênxetaxi.MẹbảotàixếdừnglạiởgócphốCaulaincourt,vàkhimẹrútratừtrongvímấyđồng tiền, tôihiểumẹchỉcònđủngầnấyđể trả.Phầnđườngcòn lạichúngtôicuốcbộ.Tôibướcđinhanhhơnmẹ,đểbàrớtlạiđằngsaulưng.Rồitôidừnglạiđợimẹbắtkịp.Trêncâycầunhìnthẳngxuốngnghĩatrangvà là nơi từ đó nhìn được tòa nhà của chúng tôi phía dưới kia, chúng tôi

dừngthậtlâuvàtôicócảmgiácmẹđanglấylạihơi.“Conđinhanhquá”,mẹbảotôi.Giờthìtôinảyramộtý.Cólẽtôiđangthửlôikéobàđixahơnđôichút khỏi cái cuộc sống chật chội của bà.Nếu bà không chết, tôi tin hẳnmìnhcóthểgiớithiệuvớibànhữngchântrờikhác.

Bahaybốnnămtiếpsauđó,vẫnthườnglàcùngnhữnglộtrìnhấy,cùngnhữngphốấy,nhưngmỗilúctôimộtđixahơn.Hồiđầu,thậmchítôicònkhông ra tới quảng trường Blanche. Mà chỉ là đi vòng vòng quanh khốinhà...Trướchếtlàcáirạpchiếuphimnhỏxíuđó,nằmởgócđạilộcáchnhàtôivàimét,nơibuổichiếubắtđầuvàolúcmườigiờtối.Phòngtrống,ngoạitrừthứBảy.Cácbộphimlấybốicảnhnhữngvùngđấtxaxôi,nhưMexicovàArizona.Tôihoàntoànkhôngđểýtớicốttruyện,màchỉquantâmđếncáckhungcảnh.Lúcđira,trongđầutôihìnhthànhmộtsựphatrộnkỳquặcgiữaArizonavàđạilộClichy.Màusắccủacácbiểnhiệusángđènvànhữngngọnđènnêônggiốnghệtnhưtrongphim:cam,xanhngọcbích,xanhthẫmmànđêm,vàngcát,nhữngmàuquárợlàmtôicócảmgiácvẫncònởtrongbộphimhoặctrongmộtgiấcmơ.Mộtgiấcmơhoặcmộtcơnácmộng,điềuđó thìcòn tùy.Thoạt tiênđó làmộccơnácmộngvì tôi thấysợvàkhôngdámđixahơnnữa.Vàkhôngphảilàbởimẹtôi.Nếubắtchợttôimộtmìnhtrênđạilộ,giữađêm,hẳncùnglắmbàcũngsẽchỉnóimộtlờitráchcứ.Hẳnbàsẽbảotôivềnhà,bằngcáigiọngbìnhthảncủabà,nhưthểbàkhônghềngạcnhiênkhithấytôibênngoàivàocáigiờkhuyakhoắtnày.Tôinghĩlúcấytôibướcđitrênvỉahèphíabênkia,vỉahècủabóngtối,vìtôicảmthấymẹkhôngcòncóthểlàmgìchotôinữa.

Lầnđầutiênhọbắtđượctôi,đólàởquậnIX,đầuphốDouai,trongcáihiệubánhmởcửasuốtđêmấy.Khiđólàmộtgiờsáng.Tôiđứngtrướcmộtcái bàn cao ăn bánh croissant. Từ giờ ấy trở đi, người ta luôn luôn thấynhữngkẻkỳquặctronghiệubánh,vàthườngthìhọtừbênquáncàphêđốidiệnsang,quánLeSans-Souci.Haitaycớmvậnthườngphụcbướcvàođểkiểmtragiấytờ.Tôikhôngcógiấytờvàhọhỏituổitôi.Tôichọncáchnóithậtvớihọ.Họchotôilênmộtchiếcxebịtbùngcùngmộttaycaolớntócvàngmặcáovest lôngcừulộn.Ôngtacóvẻquenbiếtcáctaycớm.Cólẽông ta cũng là cớm.Đếnmột lúc, ông tamời tôi hút thuốc lá, nhưngmộtcảnhsátvậnthườngphụcngănôngtalại:“Nócònbéquá...khôngtốtchosứckhỏe”.Hìnhnhưhọxưnghôthânmậtvớinhau.

Tạivănphòngsởcảnhsát,họhỏitênhọtôi,ngàysinhvàđịachỉcủatôi,vàhọghihếtvàosổ.TôigiảithíchchohọrằngmẹtôilàmviệcởMoulin-Rouge.“Thếthìchúngtasẽgọiđiệnthoạichobàấy”,mộttronghaitaycớm

vận thường phục nói. Tay ghi lời khai đưa cho ông ta số điện thoại củaMoulin-Rouge.Ông tavừaquay sốvừanhìn chằmchằmvàomắt tôi.Tôithấy rất bực bội. Ông ta nói: “Cho tôi nói chuyện với bà GenevièveDelanque.”Ôngtavẫnnhìnchằmchằmvàotôivẻrấtnghiệtngãthếnêntôihạmắtxuống.Vàrồi,tôinghethấy:“Thôi...Khôngcầnlàmphiềnbàấy...”Ôngtadậpmáy.Giờthìôngtamỉmcười.Ôngtachỉmuốnlàmtôisợthôi.“Lầnnàythìkhôngsao,”ôngtabảotôi,“nhưnglầntới,tôisẽbuộcphảibáochomẹcôđấy.”Ôngtađứngdậyvàchúngtôirakhỏisởcảnhsát.Taytócvàngmặcáovestlôngcừulộnđangđợitrênvỉahè.Họchotôilênmộtcáixeôtô,ngồiởbăngghếsau.“Chúđưacháuvềnhà”,taycớmvậnthườngphụcbảotôi.Giờthìôngtađãxưnghôthânmậtvớitôi.Taytócvàngmặcáo lông cừu lộn xuống khỏi xe ở quảng trường Blanche, trước cửa hiệuthuốc.Thậtkỳkhôikhingồimộtmìnhtrênbăngghếsaumộtchiếcôtôcùngcáitayđangláixekia.Ôngtadừnglạitrướccửatòanhà.“Đingủđi.Lầnsauđừngcótáiphạmnữanhé,thưacô.”Ôngtalạixưnghôtrịnhtrọngvớitôi.Tôinghĩmìnhđãấpúngmấytừ“cámơn,thưaông”.Tôibướcvềphíacánhcổngvà,đúnglúcmởnóra,tôiquayđầulại.Ôngtađãtắtmáy,khôngrờimắtkhỏitôi,nhưthểmuốnchắcchắnlàtôivàohẳntrongnhà.Tôinhìnquacửasổphòng.Cáixevẫndừngởđó.Tôiđợi,trántìvàokính,tòmòxemnósẽởlạiđóchođếnbaogiờ.Tôinghetiếngmáynổtrướckhinóquayđầurồi biến mất ở góc phố. Tôi cảm thấy nỗi hoang mang vẫn thường xâmchiếmconngườitôivàobanđêmvàcònmạnhhơncảnỗisợ-cáicảmgiáckểtừnaymìnhchỉdựađượcvàochínhmình,khôngbiếttrôngđợivàođâunữa.Cảmẹ lẫnbấtkỳaikhác.Tôinhữngmuốnông tađứng rìnhcảđêmtrướcnhà,cảđêmấyvànhữngđêmtiếpsaunữa,nhưmộtngười línhgác,hayđúnghơnlàmộtthiênthầnhộmệnhtrôngchừngchotôi.

Nhưng,nhữngbuổitốikhác,nỗihoangmangtanbiếnvàtôisốtruộtchờchođếnkhimẹđikhỏiđể rangoài.Tôixuốngcầu thang, trốngngựcđậpthìnhthịch,nhưthểđangđitớimộccuộchẹn.Khôngcầnphảinóidốingườigáccổngnữa,khôngcầnphảitìmranhữngcáicớhoặcxinphépnữa.Vớiaiđây?Vàtạisaonào?Thậmchítôicònchẳngchắcmìnhcóquaytrởvềnhàkhôngnữa.Bênngoài, tôikhôngđitheovỉahèbóngtối,màđitrênvỉahècủaMoulin-Rouge.VớitôinhữngánhđènnhưthểcònrợhơntrongnhữngbộphimvềMexico.Mộtcơnsaychiếmlấy tôi,nhẹđến thế...Tôiđãcảmthấytươngtựvậyvàocáibuổi tốiuốngmột lysâmbanhởquánLeSans-Souci.Tôicócảcuộcđờitrướcmặt.Làmthếnàomàtôilạicóthểcomìnhlạisátnhữngbứctườngđểlẩntránhnhưvậy?Vàtôisợgìcơchứ?Tôisẽđitớinhữngcuộcgặp.Chỉcầnbướcvàobấtkỳquáncàphênào.

Tôitừngbiếtmộtcôgái,hơntuổitôimộtchúttênlàJeannetteGaul.Mộtđêm bị lên cơn đau nửa đầu, tôi bước vào hiệu thuốc trên quảng trườngBlanche đểmuaVéganine vàmột chai ether. Lúc thanh toán, tôi nhận ramìnhkhôngmangtheotiền.Côgáimangmáitócvàngcắtngắnấy,mặcáogióvàánhmắtcôđãgiaovớiánhmắttôi-mắtcôxanhlục-tiếnvềphíaquầythanhtoánvàtrảtiềnchotôi.Tôithấyrấtphiền,khôngbiếtphảicảmơncôthếnào.Tôiđềnghịcôđitheovềnhàtôiđểcóthểtrảlạitiềnchocô.Tôi vẫn luôn luôn để ít tiền trong ngăn kéo bàn ngủ. Cô nói: “Không...không...đểlầnsauđi.”Côcũngsốngtrongkhuphố,nhưngxuôixuốngphíadưới.Cônhìntôi,mỉmcườibằngcặpmắtmàuxanhlục.Côđềnghịtôiđiuốnggìđócùngcô,gầnnhàcô,vàthếlàchúngtôivàomộtquáncàphê-hayđúnghơnlàmộtquánbartrênphốLaRochefoucauld.HoàntoànkhônggiốngkhôngkhítạiLeCondé.Nhữngbứctườngốpgỗsángmàu,cũngnhưquầyvàbàn,vàmộtdạngcửasổtranhkínhtrôngraphố.Cácghếbăngphủnhung đỏ sẫm.Ánh sáng lờ nhờ.Đằng sau quầy làmột người đàn bà tócvàngtrạc tứ tuầnmàcáicôJeannetteGaulđóbiếtrất rõvìcôgọibà ta làSuzannevàxưnghôthânmật.BàtarótchochúngtôihailysâmbanhPim’s.

“Chúcsứckhỏe”, JeannetteGaulnóivới tôi.Côvẫn tiếp tụcmỉmcườivới tôivà tôi có cảmgiác cặpmắtmàuxanh lụccủacô sămsoi tìmcáchđoánbiếtđiềugìđangdiễnratrongóctôi.Côhỏitôi:

“Bạnsốngởgầnđâyà?”

“Ừ.Phíatrênkiamộtđoạn.”

Trongkhuphốcórấtnhiềuđịagiớimàtôibiếtrõmọiđườngbiên,kểcảnhữngđườngbiênvôhình.Vìđangrấtrụtrèvàkhôngbiếtphảinóisaovớicô, tôi thêmvào: “Ừ,mình sốngphía trênkia.Chỗnàymới chỉ là nhữngđoạndốcđầutiênthôi.”Cônhíumày.“Nhữngđoạndốcđầutiên?”Mấytừnày làmcôrối trí,nhưngcôvẫnkhôngđánhmấtnụcười.Cóphải làhiệuứngcủarượusâmbanhPim’shaykhông?Sựrụtrètrongtôibiếnmất.Tôigiảithíchchocô“nhữngđoạndốcđầutiên”cónghĩalàgì,cáchnóiđótôiđãhọcđượccũnggiốngnhưmọiđứatrẻtheohọccáctrườngtrongkhu.KểtừquảngtrườngnhỏLaTrinitétrởđilàbắtđầu“nhữngđoạndốcđầutiên”.Cứlên caomãikhôngngừngcho tới lâuđàiSươngMùvànghĩa trangSaint-Vincent,trướckhilạiđixuốngvềphíahậucảnhClignancourt,hẳnlênphíaBắc.

“Bạnbiếtnhiều thứ thậtđấy”,côbảo tôi.Vànụcườicủacôđãchuyểnsangmỉamai.Độtnhiêncôxưnghôthânmậtvớitôi,nhưngtôithấychuyện

đólàtựnhiên.CôgọingườiđànbàtênSuzannemangtớichohailynữa.Tôikhôngquenuốngrượu,vớitôimộtlyđãlàquánhiều.Nhưngtôikhôngdámtừ chối.Đểxong chonhanh, tôi nuốt ực ly rượu.Côvẫnquan sát tôi, imlặng.

“Bạncóđihọckhông?”

Tôingầnngừtrướckhitrảlời.Tôivẫnluônluônmơtrởthànhsinhviên,vìthấycáitừấythậtthanhlịch.NhưnggiấcmơnàyvớitôiđãtrởthànhbấtkhảvàocáingàytôikhôngđượcnhậnvàotrườngtrunghọcJules-Ferry.Cóphảivìuốngsâmbanhmàtôitrởnêntựtinkhông?Tôicúivềphíacôvà,cólẽnhằmtăngsứcthuyếtphục,tôiđưamặtmìnhvàosátmặtcô:

“Có,mìnhlàsinhviên.”

Cáilầnđầutiênđó,tôikhônghềđểýtớinhữngngườikháchxungquanhchúng tôi.Không có gì chung với LeCondé.Nếu không ngại gặp lại vàibóngma,mộtđêmnàođótôisẵnsàngquayvềnơiấyđểhiểuchorõmìnhtừđâutới.Nhưngphảithậntrọng.Vảlạicónguycơtôisẽthấyquánđãđóngcửa.Đổichủ.Tấtcảnhữngthứnàyđâucónhiềutươnglai.

“Sinhviênngànhgì?”

Cô làm tôi sững lại.Sựchân thànhnơi cái nhìn của côđãkhích lệ tôi.Chắcchắncôkhôngthểnghĩlàtôiđangnóidối.

“NgônngữphươngĐông.”

Cô có vẻ bị ấn tượngmạnh. Sau đó không bao giờ cô hỏi chi tiết vềchuyệnhọccácngônngữphươngĐôngcủatôi,cũngnhưgiờhọc,địađiểmtrường.Hẳncôđãnhậnralàtôikhônghềđihọcởtrườngnàohết.Nhưngtheotôithìvớicô-cảvớitôinữa-chínhđólàmộtdạngdanhxưngquýtộcmàtôimang,vàlàthứngườitađươngnhiênđượctậpấmmàkhôngcầnphảilàmgì.VớinhữngkháchquencủaquánbartrênphốLaRochefbucauld,côgiới thiệu tôi là “NữSinhViên”vàcó thểởnơi ấyngười tavẫncònnhớchuyệnnày.

Đêmhômđó,côđưatôivềtậnnhà.Đếnlượtmình,tôimuốnbiếtcôlàmgì.Côbảocôlàvũnữ,nhưngsaumộttainạnthìcôbuộcphảithôicôngviệcđó.Vũcôngcổđiểnà?Không,khônghoàntoàn,tuythếcôđãhọcquamúacổđiển.Giờthìtôitựđặtchomìnhmộtcâuhỏichưatừnglướtquaóctôihồiấy:Hay cô là vũ công giống như tôi là sinh viên? Chúng tôi đi trên phốFontainevềphíaquảngtrườngBlanche.Côgiảithíchvớitôirằng“vàolúcnày”côlà“liêndanh”củangườiđànbàtênSuzanne,mộtngườibạnlâunăm

củacôvàcũngmộtchútlà“chịgái”củacô.Haingườicùngtrôngcoicáinơicôđãdẫntôitớitốinayvàđócũnglàmộtquánăn.

Côhỏi cóphải tôi sốngmộtmìnhkhông.Phải,mộtmìnhcùngmẹ.Cômuốnbiếtmẹtôilàmnghềgì.Tôikhôngthốtracáitừ“Moulin-Rouge”.Tôiđáp,giọngkhôkhốc:“Kếtoánviên.”Dùthếnàođinữa,mẹtôicũnghoàntoàncóthểlàkếtoánviên.Mẹcósựnghiêmtúcvàkínđáocủacáinghềđó.

Chúng tôi chia tay nhau trước cổng.Không phải đêmnào tôi cũng rộnràngtronglòngkhiquayvềcănhộấy.Tôivẫnbiếtrồimộtngàymìnhsẽrờibỏnóvĩnhviễn.Tôitrôngchờrấtnhiềuvàonhữngcuộcgặpmàtôisẽcó,nhữngcuộcgặpsẽgiúptôichấmdứtnỗicôđơn.Côgáinàylàcuộcgặpđầutiêncủatôivàcóthểcôsẽgiúptôicaochạyxabay.

“Maitagặpnhauchứ?”Côcóvẻngạcnhiêntrướccâuhỏicủatôi.Tôiđặtnóchocôquáđộtngột,khôngsaochegiấunổisựlolắng.

“Tấtnhiênrồi.Khinàomàbạnmuốn...”

Côhướngsangtôinụcườidịudàngvàmỉamaicủacô,cùngnụcườibannãy,vàođúnglúctôigiảithíchchocôbiết“nhữngđoạndốcđầutiên”nghĩalàgì.

Trínhớcủatôicónhữnglỗhổng.Haynóiđúnghơn,mộtsốchitiếtquaytrởlạivớitôitrongtìnhtrạnglộnxộn.Từnămnămnay,tôikhôngcònmuốnnghĩđếntấtcảnhữngchuyệnđó.Vàchỉcầnxetaxiđingượcphốlàtôiđãnhìnthấylạicácbiểnhiệusángđèn-AuxNoctambules,AuxPierrots...Tôikhôngcònbiếtcáinơi trênphốLaRochefoucauldtênlàgìnữa.LeRougeCloître? Chez Dante? Le Canter? Đúng rồi, Le Canter. Hẳn không ngườikháchnàobênLeCondétừngluitớiLeCanter.Cónhữngđườngranhgiớikhôngthểvượtquatrongđời.Thếnhưngtôitừngrấtkinhngạcvàonhữnglầnđầu tiên tớiLeConđékhinhậnramộtngườikhách tôi từng thấyởLeCanter,mộtngườitênlàMauriceRaphaëlvàđượcđặtbiệtdanhBáoGấm...Tôiđãkhôngthựcsựđoánđượcrằngngườiđànôngđólànhàvăn...Khônggìphânbiệtôngtavớinhữngngườichơibàivàcáctròchơikháctrongcănphòngnhỏởgóc,đằngsautấmlướisắtrèn...Tôinhậnraôngta.Vềphầnôngta,tôicảmthấykhuônmặttôikhônggợilênđiềugì.Càngtốt.Nhẹcảngười...

TôichưabaogiờhiểunổivaitròcủaJeannetteGaulởLeCanter.Thườngthìcônghekháchgọiđồvàphụcvụhọ.Côngồicùngbànvớihọ.Côquenbiếtđaphầntrongsốhọ.CôgiớithiệutôivớimộttaycaolớntócnâuvẻmặtphươngĐông,ănmặcrấtđẹp,cóvẻlàdânhọchành,mộttaytênAccad,con

traimộtbácsĩ trongkhuphố.Lúcnàoanhtacũngđicùnghaingườibạn,GodingervàMarioBay.Thỉnhthoảng,họchơibàivànhữngtròchơikháccùngcánhđànôngnhiềutuổihơn,trongcănphòngnhỏởgóc.Nhữngtròấykéodàiđếnnămgiờsáng.MộttrongcáctaychơicóvẻnhưlàchủsởhữuthựccủaLeCanter.Mộtngườiđànôngtrạcngũtuầntócmuốitiêucắtngắn,cũngănmặcrấtđẹp,vẻnghiêmtrang,màJeannettebảotôilà“cựuluậtgia”.Tôi còn nhớ tên ông ta: Mocellini. Đôi khi, ông ta đứng dậy đi tới chỗSuzanneđằngsauquầybar.Vàiđêm,ông ta thếchỗbà tự tayphachếđồuống,nhưthểôngtađangởtrongnhàmìnhvàmọingườiđềulàkháchmờicủaông.ÔngtagọiJeannettelà“contraita”hoặc“ĐầuLâu”tôicũngchẳnghiểutạisaonữa,vànhữnglầnđầutiêntôiđếnquánLeCanterôngtanhìntôivớimộtchútnghingờ.Mộtđêm,ôngtahỏituổitôi.Tôikhaităngtuổimìnhlên,tôinói“haimươimốt”.Ôngtavừanhìntôivừanhíumày,ôngtakhôngtinlờitôi.“Côcóchắclàcôhaimốttuổikhông?”Cànglúctôicàngthấybốirốihơnvàđãsẵnsàngnóichoôngtatuổithựccủamình,nhưngcáinhìncủaôngtađộtnhiênmấtđitoànbộvẻnghiêmkhắc.Ôngtamỉmcườivớitôivànhúnvai.“Thếthìtacứchorằngcôhaimốttuổiđi.”

JeannetterấtthíchMarioBay.Anhđeokínhrâmnhưnghoàntoànkhôngphảivì thíchkiểucách.Mắtanhchịuánhsángkém.Haibàntaymảnhdẻ.Thoạtđầu,Jeannettenghĩanhlàdươngcầmthủ,thuộcvàonhữngngười,côbảo tôi, từng diễn công xe, ởGaveau hay Pleyel. Anh trạc bamươi tuổi,cũngnhưAccadvàGodinger.Nhưngnếukhôngphảidươngcầmthủthìanhlàmgìtrongđời?AnhvàAccadrấtthânvớiMocellini.TheolờiJeannette,họlàmviệccùngMocellinikhiôngtacònlàluậtgia.Kểtừđó,họvẫnluônluôn làmviệcchoông ta.Việcgì?Trongcáchội, côbảo tôi.Nhưng“cáchội”nghĩalàgì?ỞquánLeCanterhọmờichúngtôiđếnngồicùngbàn,vàJeannettecứnóiAccadkhoáitôi.Ngaytừđầu,tôiđãcảmthấycômuốntôicặpkèvớianh,cólẽnhằmcủngcốnhữngliênhệcủacôvớiMarioBay.TôithìlạicócảmgiácGodingermớilàngườithấytôihợpnhãn.AnhcũngtócnâunhưAccadnhưngcaohơn.Jeannettebiếtanhkhôngrõbằnghaingườikia.CóvẻnhưanhcórấtnhiềutiềnvàmộtchiếcôtômàlúcnàoanhcũngđỗtrướcquánLeCanter.AnhsốngởkháchsạnvàthườngxuyênsangBỉ.

Những lỗ hổng tối đen. Và rồi các chi tiết cứ nhảy xổ vào ký ức tôi,những chi tiết cụ thể nhưng chẳng nghĩa lý gì.Anh sống ở khách sạn vàthườngxuyênsangBỉ.Tốihômtrước,tôinhắclạicáicâungungốcđónhưđiệpkhúcmộtđiệuhátrumàngườitalẩmbẩmtrongbóngtốiđểtựtrấnan.ThếtạisaoMocellinilạigọiJeannettelàĐầuLâu?Cácchitiếtchegiấucácchitiếtkhácnặngnềhơnrấtnhiều.Tôinhớđếncáibuổichiều,vàinămsau

đó,khiJeannetteđếngặptôiởNeuilly.ĐólàquãngmườilămngàysaukhitôicướiJean-PierreChoureau.TôichưatừngbaogiờgọiđượcanhtabằngcáitênnàokhácngoàiJean-PierreChoureau,hẳnlàbởianhtahơntuổitôivàchínhanh taxưnghô trịnh trọngvới tôi.Cônhấnchuôngba lần,đúngnhưtôiđãđềnghị.Trongthoángchốc,tôiđãkhôngmuốnđáplạicô,nhưnglàmthếthìthậtlàngẫn,côbiếtsốđiệnthoạivàđịachỉcủatôi.Côbướcvào,luồnmìnhquakhecửamởhé,tưởngchừngnhưcôđanglénlútlọtvàocănhộ để đánh cắp đồ. Trong phòng khách, cô nhìn quanh, ngắm những bứctường trắng, cái bàn thấp, chồng tạp chí, ngọn đèn có chụp đỏ, bức chândungmẹJean-PierreChoureautreophíatrêntrườngkỷ.Côkhôngnóigì.Côgậtđầu.Cônằngnặcmuốnđithămnhà.CôcóvẻngạcnhiênvìJean-PieneChoureauvà tôingủriêng.Trongphòngngủcủa tôi,chúng tôinằmdài ratrêngiường.

“Thếnào,anhtalàconnhàphảikhông?”Jeannettehỏitôi.Vàcôphálêncười.

TôiđãkhônggặplạicôkểtừhồiởkháchsạntrênphốArmaillé.Tiếngcườicủacô làm tôi thấykhóở.Tôingại cô sẽkéomìnhquayngược thờigian, về cái thời quán Le Canter. Thế nhưng, hồi năm ngoái khi tới phốArmaillé thăm tôi, cô tuyênbốmìnhđã cắt đứt quan hệ với nhữngngườikhác.

“Đúnglàphòngcủathiếunữđây...”

TrênmặttủcommốtlàbứcảnhJean-PierreChoureaulồngkhungdađỏsẫm.Côđứngdậycúingườivềphíakhungảnh.

“Trônganhtacũngđẹptraiđấy...Nhưngtạisaocậulạingủriêng?”

Cô lại nằm xuống bên cạnh tôi trên giường. Thế là tôi bèn bảo cô tôimuốngặpcôởchỗkháchơnlànơiđây.Tôingạicôcảmthấybựcbộikhicómặt Jean-PierreChoureau.Và rồichúng tôi sẽkhông thểnóichuyện thoảimáivớinhau.

“Cậusợtớtớigặpcậucùngnhữngngườikhácchứgì?”

Côcườinhưngđólàmộttiếngcườikémthẳngthắnhơnnhiềusovớilúcnãy.Đúngvậy, tôi sợ,ngaycảởNeuilly,gặp trúngphảiAccad.Tôingạcnhiênvìanhđãkhôngtìmradấuvếtcủatôihồitôihaysốngởkháchsạn,phốÉtoilerồiphốArmaillé.

“Bìnhtĩnhđinào...HọkhôngcònởParistừlâulắmrồi...HọsangMarocrồi...”

Côvuốtvetrántôinhưthểmuốnlàmtôidịulại.“TớnghĩcậuđãkhônghềkểvớichồngcậuvềcácbữatiệcởCabassud...”

Côkhônghềgiagiảmchútmỉamainàotrongcâuvừanóixong.Ngượclại,tôithấychoángvìcáigiọngbuồnbãcủacô.Chínhbạntraicủacô,MarioBay,cáianhchàngđeokínhrâmvớihaibàntaydươngcầmthủthườnghaysửdụngtừ“bữatiệc”nàykhihọ,Accadvàanh,dẫnchúngtôiđếnquađêmởCabassud,mộtquántrọgầnParis.

“Ở đây yên tĩnh thật... Không hề giống ở Cabassud... Cậu có còn nhớkhông?”

Cácchi tiếtmà tôinhữngmuốnnhắmmắt làmngơnhưngười tamuốnnhắmmắttrướcmộtluồngánhsángquáchói.Tuyvậy,lầntrước,khicùngRoland rời khỏi chỗ những người bạn của Guy de Vere rồi quay vềMontmartre,tôiđãgiữmắtmởthậtto.Mọithứrõrànghơn,sắcnéthơn,mộtánh sángdữdội làm tôi bị quángnhưng rốt cuộc cũngquenđượcvớinó.MộtđêmtạiLeCanter,tôingồibênmộtcáibàn,gầnlốivào,vớiJeannette,trongcùngthứánhsángđó.KhôngcònaingoàiMocellinivànhữngngườikhácđangchơibàitrongcănphòngởgóc,đằngsautấmlướisắt.Mẹtôihẳnđãvềnhàtừlâurồi.Tôitựhỏibàcóthấylolắngvìsựvắngmặtcủatôihaykhông.TôigầnnhưnuốitiếccáiđêmbàđếnđóntôiởsởcảnhsátGrandes-Carrières.Kểtừgiờ,tôicódựcảmsẽkhôngbaogiờbàcòncóthểđếnđóntôinữa.Tôiởquáxa.Mộtnỗihoangmangxâmchiếmlấytôi,tôicốgắngchếngựnó,nhưngnóvẫnlàmtôithấykhóthở.Jeannettegísátmặtlạigầnmặttôi.

“Trôngcậuxanhquá...Khôngổnà?”Tôinhữngmuốnmỉmcườiđểtrấnancô,nhưnglạicócảmgiácmặtmìnhđangnhănnhó.

“Không...Khôngsaođâu...”

Kểtừkhirờikhỏinhàvàobanđêm,tôivẫncónhữngđợtsợhãingắnhayđúnghơnlàcácđợt“tụthuyếtáp”,nhưngườichủhiệuthuốcởquảngtrườngBlanchetừngnói,mộttốinọkhitôicốcônggiảithíchchoôngtahiểumìnhcảmthấygì.Nhưnglầnnàothốtramộtlời,tôicũngthấynhưthểnósaihoặcquámứcngờnghệch.Tốthơnhếtlàgiữimlặng.Mộtcảmgiáctrốngrỗngchụplấytôitrênphố,độtngột.Lầnđầutiênlàtrướchiệuthuốclá,gầnquánLeCyrano.Ởđóđôngngườiqualại,nhưngtôivẫnthấykhôngyênổn.Tôithìsắpngấtxỉuđếnnơimàhọthìcứtiếptụcbướcđivềphía trướcchẳngbuồnđểtâmđếntôichútnào.Tụthuyếtáp.Cắtđiện.Tôiphảicốgắnghếtsứcđểtựnốilạicácsợidây.Tốiđó,tôibướcvàohiệuthuốcláhỏimuatem,

bưuthiếp,mộtcáibútbivàmộtbaothuốc.Tôingồingayởquầy.Tôilấyramộtcáibưuthiếpvàbắtđầuviết.“Kiênnhẫnthêmmộtchútnữanhé.Emnghĩmọichuyệnsẽkháhơn.”Tôichâmmộtđiếuthuốcvàdánmộtcontemlêntấmbưuảnh.Nhưnggửichoaibâygiờ?Tôinhữngmuốnviết lênmỗitấmbưuảnhvài từ,những từgiúp ta trấn tĩnh: “Trờiđẹp, emđangcókỳnghỉtuyệtvời,emhyvọngmọichuyệncủaanhcũngổn.Hẹnsớmgặpnhé.Hônanh.”Tôingồiởhiênmộtquáncàphêtừrấtsớmvàobuổisáng,bênbờbiển.Vàviếtbưuthiếpchobạnbè.

“Cậucảmthấythếnào?Kháhơnchưa?”Jeannettehỏitôi.Khuônmặtcôđãởgầnmặttôihơncảlúctrước.

“Cậucómuốntarangoàiđidạochothoángkhíkhông?”

Chưatừngbaogiờvớitôiphốlạihoangvắngvàimlìmđếnnhưvậy.Nóđược chiếu sáng bởi những ngọn đèn củamột thời nào khác. Thế nhưngcũngchỉcầnleohếtdốclàthấylạiđượcởcáchđóvàitrămmétđámđôngcácbuổitốithứBảy,nhữngbiểnhiệusángđènthôngbáo“Nhữngbứctranhkhỏa thân đẹp nhất thế giới” và những xe chở khách du lịch đỗ trướcMoulin-Rouge...Tôisợtoànbộsựnáonhiệtấy.TôinóivớiJeannette:

“Tacóthểdừnglạiởlưngdốc...”

Chúngtôibướcđiđếnnơibắtđầucácquầngsáng,giaolộđầuphốNotre-Dame-de-Lorette.Nhưngchúng tôiquay trởngượccondốc.Tôicảm thấydầndànhẹnhõmhơnkhiđixuôixuốngcáidốcấy,ởbênphíabóngtối.Chỉcầncứthếmàđithôi.Jeannettesiếtchặtlấycánhtaytôi.Chúngtôixuốnggầnhếtdốc,điểmgiaoTour-des-Dames.Côbảotôi:

“Cậucómuốntadùngíttuyếtkhông?”

Tôikhônghiểuđượcnghĩachínhxáccủacâunóinày,nhưngtừ“tuyết”đã làmtôichoángváng.Tôicócảmgiácbấtcứ lúcnàocôcũngchựcngãxuốngvàlàmchosựimlặngquanhchúngtôicòntrởnênsâuthẳmhơn.Sẽchỉcònnghethấytiếngbướcchânchúngtôinghiếntrêntuyết.Mộtcáiđồnghồđổchuôngđâuđóvà,cũngchẳngbiếttạisaonữa,tôinghĩnóbáolễmixanửa đêm. Jeannette dẫn đường cho tôi. Tôi đểmặc cô dẫn dắt.Chúng tôitheophốAumale,ởđómọitòanhàđềuutối.Cứnhưthểchúngcùngnhautạothànhmộtmặttiềntốiđenduynhấtởmỗibênvàtừđầuphốkéođếntậncuốiphố.

“Vềphòngtớđi...tasẽdùngíttuyết...”

Ngaykhitớinơi,tôisẽhỏicô:dùngmộtíttuyếtnghĩalàsao.Trờilạnhthêmbởinhữngmặttiềnmàuđenấy.Liệucóphảilàtôiđangởtrongmộtgiấcmơvìtôingherõđếnvậytiếngvọngnhữngbướcchâncủachúngtôi?

Saunày,tôithườngxuyênđitheocùngconđườngđó,mộtmìnhhoặcvớicô.TôiđếntìmcôtrongphòngvàobanngàyhoặcquađêmởđónhữnghômchúngtôinánlạiquánLeCanterquámuộn.ĐólàmộtkháchsạnnằmtrênphốLaFerrière,conphốcómộtkhúcngoặtvàlànơitacảmthấymìnhtáchbiệtvớimọi thứ, trongđịaphậnnhữngđoạndốcđầu tiên.Một thangmáy

vớicánhcửalướisắt.Nóleolênchậmchạp.Côsốngởtầngtrêncùng,hoặccòncaohơnthế.Nhưthểthangmáysẽkhôngdừnglại.Côthìthầmvàotaitôi:

“Cậusẽthấy...sẽrấttuyệt...tasẽdùngíttuyết...”

Haibàntaycôrunrẩy.Trongnhậpnhoạnghànhlang,côbồnchồnđếnmứckhôngsaonhétđượcchìakhóavàoổ.

“Nào...thửđi...Tớkhônglàmnổi...”

Giọngcômỗi lúcmộthàohểnhơn.Côđểrơichìakhóa.Tôicúixuốngmòmẫmnhặt.Tôinhétđượcnóvàotrongổ.Đènbật,mộtthứánhsángmàuvàngtỏaxuốngtừcáibóngđèngắntrêntrầnnhà.Giườngchưadọn,cácriđôđềubuông.Côngồiởthànhgiườnglụctìmtrongngănkéobànngủ.Côrúttừđóramộtcáihộpkimloạinhỏ.Côbảotôingửithứbộtmàutrắngmàcôgọilà“tuyết”ấy.Saumộtlúc,cáiđókhiếntôicócảmgiácthậttươitrẻvànhẹnhõm.Tôichắcchắnrằngnỗihoangmangvàcảmgiác trốngrỗngụpxuốngtôiởtrênphốsẽkhôngbaogiờcònquaytrởlại.KểtừkhingườichủhiệuthuốcởquảngtrườngBlanchenóivớitôivềchuyệntụthuyếtáp,tôicứnghĩmìnhsẽphảicứngrắnlên,phảichiếnđấuchốnglạichínhmình,cốsứctựkiểmsoát.Takhôngthểlàmđượcgìtrongchuyệnnày,tađượcnuôidạythậtkhắcnghiệt.Bướcđihoặcchết.Nếutôingã,nhữngngườikhácsẽvẫntiếp tụcbướcđi trênđại lộClichy.Tôikhôngđượcphép tựgâyảo tưởng.Nhưng,kểtừnay,chuyệnấysẽthayđổi.Vảlại,cácphốvànhữngranhgiớicủakhuvớitôiđộtnhiêncóvẻquásứcchậtchội.

MộtcửahàngbánsáchvàcácloạigiấyvởtrênđạilộClichyvẫncònmởcửachotớimộtgiờsáng.Mattei.Mộccái tênđơngiảnghiphía trước.Cóphảitêncủangườichủ?Tôichưabaogiờdámđemđiềuđóhỏingườiđànôngtócnâucóriamépvàmặcáovestvảicarô,lúcnàocũngngồiđằngsaubàncủamìnhđọcsách.Lầnnàokháchvàomuabưuthiếphaymộtxấpgiấyviết thưhọcũngcắtngangmạchđọccủaông ta.Vàocáigiờ tôiđến,gầnnhưkhôngcóngườikháchnào, trừ thảnghoặcvàingườiđi ra từquánLeMinuitChansonsởbêncạnh.Thường thường, chỉ có chúng tôi tronghiệusách,ôngtavàtôi.Ởmặttiềnvẫnluônbàycùngnhữngquyểnsáchmàtôirấtnhanhchóngbiết là tiểu thuyếtkhoahọcgiả tưởng.Ông takhuyên tôiđọcchúng.Tôicònnhớnhanđềvàicuốntrongsốđó:Mộtviênsỏitrênbầutrời.Nữhànhkháchbímật.Nhữngcon tàucủahưvô.Tôichỉcòngiữ lạimộtquyểnduynhất:Phalêmơmộng.

Bêntayphải,trêncácngăngầncửakính,lànhữngquyểnsáchcũvềchủ

đềthiênvănhọc.Tôitừngđểýtớimộtquyểncóbìamàucamráchmấtmộtnửa:Duhànhvàochốnvôđịnh.Cảquyểnnàytôivẫncòngiữ.VàobuổitốithứBảytôimuốnmuanó,tôilàngườikháchduynhấttronghiệusáchvàchỉcònmơhồnghethấytiếngồnngoàiđạilộ.Đằngsaucửakính,cóthểnhìnrõvài biển hiệu sáng đèn và thậm chí cái biển hiệu haimàu trắng xanh ghi“Nhữngbứctranhkhỏathânđẹpnhấtthếgiới”,nhưngchúngcóvẻthậtxaxôi...Tôikhôngdámlàmphiềnngườiđànôngđangđọcsáchkia,ngồiđó,đầucúixuống.Quachừngchụcphúttôi imlặngđứngđóôngtamớiquayđầuvềphíatôi.Tôichìaquyểnsáchchoông.Ôngmỉmcười:“Haylắmđấy,quyểnnày.Haylắmđấy...Duhànhvàochốnvôđịnh...”Tôichựclấytiềntrảchoôngthìônggiơtaylên:“Không...không...Tôitặngcôđấy...Vàtôichúccôlênđườngmaymắn...”

Phải,cáihiệusáchấykhôngchỉđơn thuần làmộtnơi trúẩnmàcòn làmộtquãngđờitôi.Tôithườngởđóchođếntậngiờđóngcửa.Mộtcáighếđượcđặtgầncácngăngiáhayđúnghơnlàmộtcáithangrộngbản.Tôingồiđólậtgiởcáccuốnsáchvànhữngtậptranh.Tôitựhỏiliệuôngtacóđểýthấysựhiệndiệncủa tôihaykhông.Sauvàingày,vẫnkhôngngừngđọc,ông tanóivới tôimộtcâu, luôn luônvẫn làcâuấy:“Sao,côđã tìmđượchạnhphúcchomìnhchưa?”Saunày,aiđótừngtuyênbốvớitôivớivẻhếtsứctựtinrằngđiềuduynhấtmàngườitakhôngthểnhớnổilàâmsắccácgiọngnói.Thếnhưng,đến tậnbâygiờ, trongnhữngđêmtrằn trọc, tôivẫnthườngxuyênnghe thấygiọngnóikiểuParis -giọngcủanhữngphốdốc-bảo tôi: “Sao, cô đã tìmđược hạnh phúc chomình chưa?”Và câu nói ấychưahềmấtđichútgìtừsựdịuêmvàvẻbíẩncủanó.

Tốiđến,lúcrakhỏihiệusách,tôingạcnhiênthấymìnhlạiởtrênđạilộClichy.TôikhôngmuốnđixuôixuốngđếnquánLeCantercholắm.Nhữngbước chân tôi lôi kéo tôi về phía trên cao.Giờ đây tôi thấy khoái cảmvìđược trèo lênnhữngdốchoặcnhữngcầu thang.Tôiđếm từngbướcchân.Đếnconsố30,tôibiếtrằngmìnhđãthoát.Rấtlâusaunày,GuydeVerebảotôiđọcNhữngchântrờiđãmất,câuchuyệnkểvềnhữngngườileolêncácngọnnúiTâyTạnghướngđến thiềnviệnShangri-Lađểhọcnhữngbímậtcủacuộcsốngvàsựminhtriết.Nhưngchẳngviệcgìphảiđixađếnthế.Tôinhớlạinhữngcuộcdạochơibanđêmcủamình.Vớitôi,MontmartrechínhlàTâyTạng.TôichỉcầncondốcphốCaulaincourtlàđủ.Trênđó,trướclâuđàiSươngMù, lầnđầu tiên trongđời tôiđượchít thở.Mộthôm, lúc rạngsáng, tôi thoát ra khỏi Le Canter nơi tôi đã ở cùng Jeannette hồi trước.Chúng tôiđợiAccadvàMarioBay,họmuốndẫnchúng tôi tớiCabassud,cùngđicócảGodingervàmộtcôgáikhác.Tôingộpthở.Tôibịaramộtcái

cớđểđirangoàihítthởkhôngkhí.Tôicắmđầucắmcổchạy.Trênquảngtrường,mọibiểnhiệunhấpnháyđềuđãtắt,ngaycảbiểnhiệucủaMoulin-Rouge.Tôiđểmặcchomìnhbịxâmchiếmbởimộtcơnsaymà rượuhaytuyếthẳnsẽkhôngbaogiờtạorađượcchotôi.TôitrèodốclêntớilâuđàiSươngMù.Tôiđã rất cảquyếtmình sẽkhôngbaogiờgặp lại cái băngởquánLeCanternữa.Saunày,tôicảmthấycùngcơnsayấymỗilầncắtcầuvớiaiđó.Tôi chỉ thực sự làmìnhkể từ lúckhởi sự trốnchạy.Tôi chỉ cónhữngkỷniệm tốt đẹp là nhữngkỷ niệmvề trốn chạyhoặc bỏ nhà ra đi.Nhưngcuộcsốngvẫnluônluôngiànhphầnthắng.KhiđếnđượclốiđicủaSươngMù,tôichắcchắncóaiđóđãhẹngặptôitạinơiđâyvàvớitôiđósẽlàmộtkhởihànhmới.Cómộtphố,caohơnmộtchútnữa,nơitôirấtmuốnquaytrởlạimộtngàynàođó.Tôiđitheonóvàobuổisánghômấy.Chínhtạiđólẽrađãphảicócuộchẹn.Nhưngtôikhôngbiếtsốnhà.Màquantrọnggìđâu.Tôiđợimộtdấuhiệusẽchỉlốichotôi.Nơiấy,phốdẫnthẳngtớibầutrời,nhưthểdẫntớirìamộtváchđá.Tôiđitiếpvớicảmgiácnhẹbỗngấy,thứđôikhivẫnchiếmlấybạntrongcácgiấcmơ.Bạnkhôngengạigìnữa,mọimốinguyđềuthậtnựccười.Nếuchuyệnthựcsựxoaysangchiềuhướngxấu,thìchỉcầnbạnthứcdậylàxong.Bạnbấtkhảchiếnbại.Tôibướcđi,sốtruộtđếnđượcđích,nơisẽchỉcònlạibầutrờixanhvàkhoảngkhông.Từnàocóthểdiễnđạtnổitrạngtháitinhthầncủatôiđây?Tôichỉcóđượctrongtaymộtvốntừvựngrấtnghèonàn.Cơnsay?Xuấtthần?Rạngrỡ?Dùcólàthếnào, phốnày thật thân thuộcvới tôi.Tôi thấynhư thểmìnhđãđi trênnótrước đây. Rồi tôi sẽ sớm tới được rìa vách đá và tôi sẽ gieo mình vàokhoảngkhông.Hạnhphúcsaokhiđượcbồngbềnhtrongkhôngtrungvàrốtcuộccũngbiếtđượccảmgiácphitrọnglựcmàtôivẫntìmkiếmbấylâunay.Tôicònnhớvôcùngrõcáibuổisánghômấy,conphốấyvàbầutrờingayởcuốiđườngkia...

Vàrồicuộcsốngđãtiếpdiễn,vớiđủthăngrồitrầm.Mộtngàybuồnnản,trênbìaquyểnsáchmàGuydeVerechotôimượnghidòngnhanđề:LouisecủaHưVô,tôiđãdùngbútbisửatênthànhtêntôi.JacquelinecủaHưVô.

************

Tốihômấy,cứnhưthểchúngtôixoaytrònnhữngcáibàn.ChúngtôitụtậptrongphònglàmviệccủaGuydeVerevàôngđãtắtđènđi.Hoặcgiả,chỉđơngiảnlàbịmấtđiện.Chúngtôinghegiọngôngnóitrongbóngtối.Ôngđọc thuộc lòngchochúng tôinghemộtvănbảnmà lẽ raôngsẽcầmsáchđọcnếucóánhsáng.Nhưngkhông,tôithậtbấtcông,GuydeVerehẳnsẽrấtchoángnếu nghe tôi nói về “những cái bàn xoay” khi nhắc đến ông.Ông

đánggiáhơnthế.Hẳnôngsẽnhẹnhàngtráchcứtôi:“Xemnào,Roland...”

Ôngthắpcácngọnnếncắmvàomộtcáigiánằmtrênlòsưởi,rồiônglạingồixuốngđằngsaubànlàmviệccủamình.Chúngtôingồiởnhữngcáighếđặtđốidiệnvớiông,côgáiấy,tôivàmộtcặptrạctứtuần,cảhaiđềuănvậnrấtchỉnchuvàcódángvẻtưsản,màtôigặpởđâylầnđầutiên.

Tôi ngoái đầu về phía cô và cái nhìn của chúng tôi giao nhau.Guy deVerevẫnđangnói,nửathânngườitrênhơinghiêngxuốngnhưngvẻthậttựnhiên,gầnnhưlàvớigiọngtròchuyệnthôngthường.Ởmỗicuộchọp,ônglạiđọcmộtvănbảnmàsaunàyôngsẽphátchochúngtôibảnsao.Tôicógiữlạibảnsaovănbảncủatốihômđó.Tôicómộtđiểmmốc.Côchotôisốđiệnthoạivàtôiđãviếtnóởphíadướitờgiấy,bằngbútbimàuđỏ.

“Sựtậptrungcaođộnhấtđạtđượctrongkhinằm,haimắtnhắm.Lãngtrívàlơđãngsẽxuấthiệnkhicóbấtkỳbiểuhiệnnàoởbênngoài.Lúcđứng,haichânphảichịulực.Haimắtmởlàmgiảmmứcđộtậptrung...”

Phảigắnglắmtôimớikìmđượcmộttrậncườiđiênđảovàtôinhớrấtrõchuyệnđóbởichotớikhiấychưabaogiờtôicảmthấynhưvậy.Nhưngánhsángnhữngngọnnếnkhiếnchobuổiđọcnày trởnênquásức trang trọng.Tôiliêntụcbắtgặpánhmắtcủacô.Cơhồcôkhôngmuốncười.Ngượclại,côcóvẻhếtsứcthànhkính,thậmchílolắngvìkhônghiểuđượcnghĩacáctừ.Sựnghiêmtúcnày,rốtcuộccôcũngtruyềnđượcsangchotôi.Tôigầnnhưthấyxấuhổvìphảnứngbanđầucủamình.Tôicònchẳngdámnghĩđếnsựnáoloạnhẳnmìnhsẽgâyranếuphálêncười.Vàtrongánhmắtcô,tôitinmìnhthấyđượcmộtdạnglờikêucứu,mộttravấn.Tôicóxứngđángởđâyvớicácanhkhông?GuydeVeređãđannhữngngóntaylại.Giọngôngtrầmxuống hơn và ông nhìn chăm chăm vào cô như thể chỉ đang nói vớimộtmìnhcô.Côcứngđờngườivìthế.Cólẽcôsợbịôngđặtmộtcâuhỏingẫuhứng,kiểunhư:“Thếcòncôthìsao,tôirấtmuốnbiếtýkiếncủacôvềvấnđềnày.”

Cóđiệntrởlại.Chúngtôicònngồithêmmộtlúctrongphònglàmviệc,một điều không thường thấy. Các cuộc họp vẫn luôn luôn diễn ra trongphòngkháchvàtậphợpchừngchụcngười.Tốihômấy,chúngtôichỉcóbốnngườivàhẳndeVere thíchtiếpđónchúngtôi trongphònglàmviệcchínhbởisốlượngnhỏbéđó.Vàlầnnàychỉvớimộtlờihẹnđơngiản,chứkhôngphảiquatờgiấymờiquenthuộcmàbạnnhậnđượcởnhàmìnhhoặcđượcngườitađưachoởhiệusáchVéga,nếunhưbạnlàkháchquenởđó.Cùngmộtsốvănbảnsaochụp,tôicòngiữđượcvàitờgiấymờiấy,vàhômqua

chợttìmlạiđượcmộttrongsốchúng:

Rolandthânmếncủatôi,

GuydeVere

rấtlấylàmhânhạnhđượcđóntiếpbạn

vàothứNăm16thángGiêng,lúc20giờ5,

quảngtrườngLowendal(quậnXV)

tòanhàthứ2bêntrái

tầng4bêntrái

Giấy briscolmàu trắng, lúc nào cũng cùng kích cỡ, và những ký tự inchìmcũngcóthểdùngđểthôngbáovềmộtcuộchọpxãgiao,tiệccocktailhoặcsinhnhật.

Tốihômấyôngtiễnchúngtôiratậncửacănhộ.GuydeVerevàcặplầnđầutiêntớiđâyhơnchúngtôichừnghaimươituổi.Vìthangmáyquánhỏchocảbốnngười,côvàtôiđixuốngbằngđườngcầuthang.

Cómộtlốiđiriêngmentheocáctòanhàgiốnghệtnhauvớimặttiềnmàubevàphớtđỏ.Nhữngcánhcửasắtrènyđúcbêndướimộtngọnđèn.Nhữnghàngcửasổyđúc.Điquacửasắt,chúngtôiđứngtrướcquảngtrườngnhỏtrên phố Alexandre-Cabanel. Tôi muốn nhất thiết viết cái tên này ra, bởichínhtạiđóconđườngcủachúngtôiđãgiaonhau.Chúngtôiđứngimmộtlúcngaygiữaquảng trườngấy, tìm lờiđểnói.Tôi làngườiphávỡ sự imlặng.

“Côsốngởkhuphốnàyà?”

“Không,bênÉtoilecơ.”

Tôitìmmộtcáicớđểkhôngphảirờikhỏicôngaylậptức.“Tacóthểđicùngnhaumộtđoạn.”

ChúngtôibướcđidướicâycầucạnchạysuốtđạilộGrenelle.CôđềnghịtôiđibộtheođườngtàuđiệnngầmtrênkhôngdẫntớiÉtoilenày.Nếuthấymệt,lúcnàocôcũngcóthểdùngtàuđiệnngầmđinốtchặngđườngcònlại.Đóhẳnphải làmộttốiChủnhậthoặcmộtngàylễ.Khôngcóngườiđi lại,mọiquáncàphêđềuđóngcửa.Dẫucóthếnào,trongtrínhớtôi,đêmhômấychúngtôiđãởtrongmộtthànhphốhoangvắng.Cuộcgặpcủachúngtôi,

giờđâykhitôinghĩlại,nhưthểlàcuộcgặpcủahaiconngườikhôngcónổimộtchỗneođậutrongđời.Tôitincảhaichúngtôiđềucôđộctrongthếgiới.

“CôquenGuydeVeretừlâuchưa?”tôihỏicô.

“Chưa,tôiquenôngấyhồiđầunămquamộtngườibạn.Cònanh?”

“TôithìbiếtquahiệusáchVéga.”

CôkhônghềbiếtgìvềhiệusáchtrênđạilộSaint-Germainnày,nơiấycócửakínhbêntrênghidòngchữmàuxanh:Đôngphươnghọcvàcáctôngiáođối chiếu.Chính tại đó tôi đã lầnđầunghenói tớiGuydeVere.Một tối,ngườichủhiệusáchđưacho tôimột tờgiấymờibằnggiấybristolvàbảorằng tôi có thể dự cuộc họp. “Hoàn toàn là để cho những người như anhđấy.”Tôinhữngmuốnhỏiýônglàgìkhinói“nhữngngườinhưanh”.Ôngnhìntôithoángchútthântìnhvàhẳnkhôngcóýxấu.Thậmchíôngcòntựđềnghị“tiếncử”tôichocáingườimangtênGuydeVeređó.

“Nócóragìkhông,hiệusáchVégaấy?”

Côhỏitôibằnggiọngchâmchọc.NhưngcũngcóthểâmsắcPariscủacôkhiếntôicócảmgiácđó.

“Ởđócóhàngđốngsáchthúvị.Tôisẽdẫncôtớiđó.”

TôimuốnbiếtcôđọcgìvàđiềugìđãlôicuốncôđếncáccuộchọpcủaGuydeVere.CuốnsáchđầutiênmàdeVerekhuyêncôđọclàNhữngchântrờiđãmất.Côđãđọcnóhếtsứcchămchú.Ởcuộchọplầntrước,côđếnsớmhơnnhữngngườikhác,vàdeVeređãmờicôvàophònglàmviệc.Ôngtìmkiếm trên cácgiá cái tủ sách chiếm toànbộhaibức tườngmộtquyểnsáchkhácchocômượn.Saumộtlúc,nhưthểcómộtýnghĩđộtnhiênhiệnratrongóc,ôngtiếnvềphíabànlàmviệcvàcầmlênmộtquyểnsáchnằmđógiữa hàng chồng tài liệu và thư từ lộn xộn. Ông bảo cô: “Cô có thể đọcquyểnnày.Tôirấttòmòbiếtxemcôsẽnghĩgìvềnó.”Côđãrấthoảnghốt.DeVereluônluônnóivớinhữngngườikhácnhưthểhọcũngthôngminhvàgiàuhiểubiếtnhưôngvậy.Chotớichừngnào?Hẳnrốtcuộcrồiôngcũngsẽnhận ra người ta không ngang tầm vớimình.Quyển sáchmà ông cho cômượntốihômấycónhanđề:LouisecủaHưVô.Không,tôikhôngbiếtnó.ĐólàcâuchuyệnđờiLouisecủaHưVô,mộtnữtu,vớitấtcảnhữngbứcthưmàbàđãviết.Côkhôngđọcnótheođúngtrìnhtự,màmởngẫunhiêncáctrang.Một số trang đã gây ấn tượng rấtmạnh lên cô.Còn hơn cảNhữngchântrờiđãmất.TrướckhiquendeVere,côđãđọcnhữngcuốntiểuthuyếtkhoahọcgiảtưởngnhưPhalêmơmộng.Vànhữngtácphẩmthiênvănhọc.

Trùnghợplàmsao...Tôicũngrấtthíchthiênvănhọc.

Tại bếnBir-Hakeim, tôi tự hỏi khôngbiết cô sẽ lấy tàuđiệnngầmhaymuốnđibộtiếp,ngangquasôngSeine.Bêntrênchúngtôi,cáchtừngquãngđềuđặn,làtiếngkhuaồnãcủacáctoatàu.Chúngtôiđãlênđếntrêncầu.

“Tôicũngthế,”tôinóivớicô,“tôicũngsốngphíaÉtoile.Cólẽlàkhôngxanhàcôlắm.”

Côngầnngừ.Hẳncômuốnnóivớitôiđiềugìđóđanglàmcôthấyphiềnlòng.

“Thậtrathìtôiđãlấychồng...TôisốngcùngchồngởNeuilly...”

Nghenhưthểcôvừathúnhậnvớitôimộttộiác.

“Côlấychồngtừlâuchưa?”

“Chưa.Chưalâulắm...từthángTưhồinămvừarồi...”

Chúngtôilạibướcđi.Chúngtôiđếngiữacầu,ngangđoạncầuthangdẫnxuốnglốiđiThiênNga.Côđivàocầuthangvàtôiđitheosaucô.Côbướcxuốngbằngnhữngbướcchânđầytựtin,nhưthểđangtớimộtcuộchẹn.Vàcônóivớitôimỗilúcmộtnhanhhơn.

“Đếnmộtlúc,tôiđitìmviệc...Tôibắtgặpmộtthôngbáotuyểnngười...Đólàmộtcôngviệcthưkýtạmthời...”

Bên dưới, chúng tôi đi theo lối đi Thiên Nga. Cả hai bên đều là sôngSeinevànhữngngọnđèn trênkesông.Tôicócảmgiácmìnhđangở trênboongdạochơicủamộtcontàuđắmgiữađêmkhuya.

“Ởchỗlàm,mộtngườiphụtráchgiaoviệcchotôi...Anhtatỏradễmếnvớitôi...Anhtanhiềutuổihơn...Saumộtthờigian,anhtamuốncướitôi...”

Nghenhưcôđangtìmcáchtựbiệnminhtrướcmộtngườibạnthờithơấuđãtừlâucôkhôngbiếttintứcvàcôvừatìnhcờgặptrênphố.

“Nhưngcòncô,lấychồngcôcóthíchkhông?”

Cônhúnvai,nhưthể tôivừanóiramộtđiềugì thậtphi lý.Lúcnào tôicũngtrôngchờcônói:“Nhưngxemkìa,anhbiếtrõtôiđếnthế...”

Saurốt,hẳntôiđãquenbiếtcôtrongmộtcuộcđờitrước.

“Anh ta vẫn luôn luôn nói với tôi rằng anh tamuốn điều tốt cho tôi...Đúngthếthật...Anhtamuốnđiềutốtchotôi...Anhtacóchúttựcoimìnhlàbốtôi...”

Tôinghĩcôđợitừtôimộtlờikhuyên.Hẳncôkhôngcóthóiquentâmsự.

“Thếanhấykhôngbaogiờđicùngcôđếnchỗnhữngcuộchọpà?”

“Không.Anhấynhiềuviệcquá.”

CôđãgặpdeVerequamộtngườibạnthời trẻcủachồngcô.AnhtađãdẫndeVeretớiăntốicùnghọởNeuilly.Cônóichotôimọichitiếtđó,màynhíulại,nhưthểsợquênđimấtmộtđiềugì,ngaycảchitiếtnhỏnhặtnhất.

Chúngtôiđangởcuốilốiđi,trướcbứctượngNữthầnTựdo.Mộtcáighếbăngbêntayphải.Tôikhồôngbiếtcôhaytôingồixuốngđótrước,hoặcgiảhaichúngtôinảyraýnghĩấycùngmộtlúc.Tôihỏicôkhôngphảivềnhàà.Đây là lần thứbahoặc thứ tưcôdựnhữngcuộchọpcủaGuydeVere,vàquãng mười một giờ tối cô sẽ ở trước cầu thang của bến tàu điện ngầmCambronne.Vàlầnnàocũngvậy,trướcviễncảnhphảiquayvềNeuilly,côlạimơhồcảmthấynảnlòng.Thếlàkểtừnaycôđãbịkếtánphảiluônluônđituyếntàuđiệnngầmđó.ĐổiđườngởÉtoile.XuốngởSablons...

Tôicảmthấybờvaicôchạmvàovaitôi.Cônóivớitôirằngsaucáibữatối gặp gỡ vớiGuy deVere lần đầu tiên ấy ông đãmời cô đến nghe ônggiảngbàitạimộtgianphòngnhỏgầnOdéon.Hômđó,chủđềlà“Buổitrưatốităm”và“Ánhsángxanhlục”.Rakhỏiphòng,côbướcđivôđịnhtrongkhuphố.Cô trôinổi trong lànánh sángxanh lụcvà trongvắtmàGuydeVerenóiđến.Nămgiờchiều.Trênđạilộrấtnhộnnhịpvà,ởgiaolộOdéon,ngườitaxôđẩycôvìcôđingượcchiềuvàkhôngmuốncùnghọbướcxuốngcácbậccầuthangcủabếntàuđiệnngầm.MộtphốvắnghoethoaithoảidẫnlênphíavườnLuxembourg.Vàởđó,ngaygiữadốc,côbướcvàomộtquáncà phê nằm tại gócmột tòa nhà:LeCondé. “Anh có biết quánLeCondékhông?” Đột nhiên cô chuyển qua xưnghô thân mật với tôi. Không, tôikhôngbiếtquánLeCondé.Nóithậtlòng,tôikhôngthíchcáikhuÉcolesấy.Nógợitôinhớđếntuổithơtôi,kýtúcxámộttrườngtrunghọctừngđuổicổtôivàmộtquánănsinhviênđạihọcbênphốDauphine,nơi tôibuộcphảiđếnvớimộttấmthẻsinhviêngiả.Tôichếtmấtvìđói.Kểtừđó,côthườngxuyên trúmìnhởquánLeCondé.Cônhanhchóng làmquenvớiphần lớnkhách quen, đặc biệt là hai nhà văn: một người tênMaurice Raphaël, vàArthurAdamov.Tôitừngnghenóiđếnhọchưa?Rồi.TôibiếtAdamovlàai.Thậm chí tôi từng nhìn thấy ông, nhiều lần, ở gần Saint-Julien-le-Pauvre.Mộtcáinhìn lo lắng.Thậmchí tôicòncó thểnói:hoảngsợ.Ôngđixăngđan,chânkhôngtất.CôchưatừngđọccuốnsáchnàocủaAdamov.TạiquánLeCondé,thỉnhthoảngôngnhờcôđưaôngvềkháchsạncủamình,vìông

sợphảiđibộmộtmìnhvàobanđêm.KểtừkhicôhayđếnLeCondé,ngườitađãđặtchocômộtbiệtdanh.CôtênJacqueline,nhưnghọgọicôlàLouki.Nếutôimuốn,côsẽgiớithiệuAdamovvànhữngngườikhácchotôi.VàcảJimmy Campbell, một ca sĩ người Anh. Và một người bạn Tunisia, AliCherif.Chúng tôi có thểgặp lạinhauởquánLeCondévàobanngày.Côcũngtớiđóvàobuổitối,nhữngkhichồngcôđivắng.Thườngthìanhtađilàmvềrấtmuộn.Côngẩngđầuvềphíatôivà,saumộtlúcdodự,côbảotôirằngmỗi lầnquayvềnhàchồngmìnhởNeuillycô lại thấykhókhănhơnmộtchút.Côcóvẻlosợvàkhôngnóithêmmộtlờinàonữa.

Đãđếngiờchuyếntàuđiệnngầmcuốicùng.Chỉcóchúngtôitrongtoa.TrướckhichuyểntàuởÉtoile,côchotôisốđiệnthoại.

***

Cả đến giờ, tôi vẫn còn nghe thấy, vào buổi tối,một giọng nói gọi tôibằngtên,trênphố.Mộtgiọngkhàn.Hơikéodàimộtchútởcácnguyênâmvàtôinhậnranóngaylậptức:giọngcủaLouki.Tôingoảnhđầulại,nhưngkhôngcóai.Khôngchỉlàbuổitối,màcảvàoquãnghoangvunhữngchiềuhèlúcbạnkhôngcònbiếtrõmìnhđangsốngởnămnào.Mọithứsẽbắtđầutrở lại giống như trước. Cùng những ngày ấy, cùng những đêm ấy, cùngnhữngđịađiểmấy,cùngnhữngcuộcgặpấy.QuyhồiVĩnhcửu.

Thườngxuyêntôinghethấygiọngnóitrongnhữnggiấcmơ.Mọithứthậtcụthể-đếntậntừngchitiếtnhỏnhất-đếnnỗitôitựhỏi,khitỉnhdậy,làmsaomà lạicó thểnhưvậyđược.Đêmhômtrước, tôimơmình rakhỏi tòanhàcủaGuydeVere,vàođúngcáigiờchúngtôirakhỏiđó,Loukivàtôi,lần đầu tiên ấy.Tôi nhìn đồnghồ đeo tay.Mườimột giờ.Códây thườngxuânởmột trongnhữngcửasổ tầng trệt.TôiđiquacửasắtvàđangbướcngangquảngtrườngnhỏCambronnetheohướngđườngtàuđiệnngầmtrênkhôngthìnghe thấygiọngLouki.Côgọi tôi:“Roland...”Hai lần.Tôicảmthấysựchâmchọctronggiọngnóicủacô.Côchếgiễucáitêntôi,lúcđầu,một cái tên không phải là tên tôi. Tôi đã chọn nó để đơn giản hóa mọichuyện,mộtcáitênởđâucũngphùhợp,màcũngcóthểdùnglàmhọluônđược.Rấttiện,Roland.VàrấtPháp,nhấtlàvậy.Tênthậtcủatôimangquánhiềuhươngvịnướcngoài.Vàothờiấy,tôitránhlôikéosựchúývềphíamình.“Roland...”Tôingoảnhđầulại.Khôngcóai.Tôiđangởgiữaquảngtrường,cũngnhưlầnđầutiênkhichúngtôikhôngbiếtphảinóigì.Lúctỉnhdậy,tôiquyếtđịnhđiđếnđịachỉcũcủaGuydeVeređểkiểmtraxemquảthậtcódâythườngxuânởcửasổtầngtrệthaykhông.TôiđitàuđiệnngầmtớiCambronne.ĐólàtuyếntàucủaLoukikhicôcònquaytrởvềnhàchồng

ởNeuilly. Tôi đi cùng cô và chúng tôi thường xuống bếnArgentine, gầnkháchsạnnơitôisống.Lầnnàocôcũngsẵnsàngởlạisuốtđêmtrongphòngtôi,nhưngcôgắngnỗlựchếtmìnhđểquayvềNeuilly...Vàrồi,mộtđêm,côđãởlạivớitôi,ởArgentine.

TôithấymìnhcómộtcảmgiácthậtkỳcụckhibướcđitrênquảngtrườngCambronnevàobuổisáng,vìchúngtôiluônluônđếnnhàGuydeVerebuổitối. Tôi đẩy cánh cửa và tự nhủmình chẳng có cơmay nào gặp ông sauchừngấythờigian.KhôngcònhiệusáchVégatrênđạilộSaint-GermainvàkhôngcònGuydeVereởParisnữa.VàcũngkhôngcònLouki.Nhưngởcửasổtầngtrệtthìdâythườngxuânvẫnđó,đúngnhưtronggiấcmơcủatôi.Điềunàykhiếntôithấybốirốithậmtệ.Đêmhômtrướccóthựclàmộtgiấcmơhaykhông?Tôiđứng imlìmmấtmột lúc trướcôcửasổ.TôihyvọngnghethấygiọngcủaLouki.Côsẽgọitôithêmmộtlầnnữa.Không.Khôngcógì.Imlìm.Nhưngtôihoàntoànkhôngcócảmgiácgìvềchuyệnthờigiantrôi đi kể từ thời kỳGuydeVere.Ngược lại, nóđãdừng sững trongmộtdạng thức của vĩnh cửu.Tôi còn nhớ văn bảnmàmình thử viết khi quenLouki.TôiđãđặttênnólàCácvùngtrungtính,cácnoman’slandnơingườitaởbênrìatấtthảy,ởchếđộtrungchuyển,hoặcthậmchíởtrạngtháitreolơlửng.Ởđóngườitađượchưởngmộtthứquyềnmiễntrừnàođấy.Tôicũngcóthểgọichúnglàcácvùnghoang,nhưngcácvùngtrungtínhthìchínhxáchơn.Mộttối,ởquánLeCondé, tôihỏiýkiếnMauriceRaphaëlbởiônglànhàvăn.Ôngđãnhúnvaivàlẳngchotôimộtnụcườiranhmãnh:“Anhphảitựbiếtthôi,anhbạn...Tôikhônghiểurõlắmanhmuốnđitớiđâu...Cứnóilà‘trung tính’đivà thôiđừngnhắcđếnnữa...”QuảngrrườngCambronnevàkhuphốnằmgiữaSégurvàDupleix,mọiđườngphốdẫnracáccâycầunhỏnốivớiđườngtàuđiệnngầmtrênkhôngđềuthuộcmộtvùngtrungtính,vàkhônghềtìnhcờnếuởđótôiđãgặpLouki.

Văn bản đó, tôi đã đánhmất. Năm trang tôi gõ bằng cáimáy chữmàZacharias,mộtngườikháchcủaquánLeCondé, chomượn.Tôiđãviếtởchỗđể tặng:ChoLouki của những vùng trung tính. Tôi không biết cô đãnghĩgìvềtácphẩmnày.Tôikhôngnghĩcôđọchếtnó.Đólàmộtvănbảnhơikhóđọc,mộtdạngliệtkê theotừngquậnvới têncácphốđịnhraranhgiớinhữngvùng trung tínhđó.Đôikhi,mộtkhốinhà,hoặcmộtdiện tíchrộnghơnnhiều.MộtbuổichiềuhaichúngtôicùngởLeCondé,côvừađọcxonglờiđềtặngvàbảotôi:“Anhbiếtkhông,Roland,tacóthểđếnsốngmộttuầnởmỗikhuphốmàanhnhắcđến...”

***

PhốArgentinenơitôithuêmộtcănphòngkháchsạnquảđúngnằmtrongmộtvùngtrungtính.Cóaiđếnđótìmtôiđượcchăng?Nhữngngườihiếmhoimà tôi bắt gặpởđóhẳnđềuđã chết đốivới sổ sáchhànhchính.Mộthôm, trong lúc lật giởmột tờ nhật báo, tôi đọc đượcởmục “thông tin tưpháp”mộtmẩutinngắnvớitiêuđề“Tuyênbốvắngmặt”.MộtngườitênlàTarridekhôngtrởvềnhàmàcũngkhôngcótintứcgìsuốttừbamươinăm,và tòa đại hình đã tuyên bố ông ta “vắngmặt”. Tôi chìa cho Louki xemthôngbáonày.Chúngtôiđangởphòngtôi,trênphốArgentine.Tôibảocôrằngchắcchắnôngtasốngtrênphốnày,cùnghàngchụcngườinữacũngđãbị tuyênbố“vắngmặt”.Vả lại,các tòanhà lâncậnkháchsạncủa tôiđềumangdòngchữ“cănhộcóđồđạc”.Nhữngnơitrúchânkhôngyêucầukhaibáonhânthânvàlànơicóthểẩntrốn.Hômấy,chúngtôicùngnhữngngườikhác, ở quánLeCondé, ănmừng sinh nhật LaHoupa.Họmời chúng tôiuống rượu.Về đến phòng, chúng tôi đã hơi say. Tôimở cửa sổ. Tôi gàotướnglên:“Tarride!Tarride!..”Phốvắngtanhvàcáitênvangvọngthậtkỳcục.Thậmchítôicòncócảmgiáctiếngvọngdộivàongườiôngta.Loukiđếnbêntôi,vàcôcũnghét:“Tarride!...Tarride!...”Mộttròđùatrẻconlàmchúng tôi cười phá.Nhưng sau rốt tôi tin người đàn ông ấy sẽ hiện ra vàchúng tôisẽ làmphụcsinh tấtcảnhữngngườivắngmặt lẩnquất trênphốnày.Saumộtlúc,ngườigácđêmcủakháchsạntớigõcửaphòngchúngcôi.Anhtanóibằnggiọngâmumồmả:“Làmơngiữtrậttự.”Chúngtôinghetiếnganhtanặngnhọcbướcxuốngcầuthang.Thếlà,tôicăncứvàođóđểkết luận rằng bản thân anh ta cũng làmột người vắngmặt giống như cáingườitênlàTarridekiavàtấtcảnhữngaitrốntrongcáccănhộcósẵnđồđạccủaphốArgentine.

Tôi nghĩ đến điều đómỗi lần xuôi phố về căn phòng củamình. Loukitừngbảotôirằngcảcô,trướckhilấychồng,cũngtừngsốngởhaikháchsạnkhunày, ngay chếch lênphíaBắcmột chút, phốArmaillé, rồi phốÉtoile.Vàothờikỳấy,hẳnchúngtôiđãđingangquamàkhôngnhìnthấynhau.

***

Tôi cònnhớcáibuổi tối côquyếtđịnhkhông trởvềnhà chồngnữa.ỞquánLeCondé, hômđó, cô giới thiệuAdamovvàAliCherif với tôi.TôimangvềcáimáychữmàZachariaschomượn.TôinhữngmuốnbắttayvàoviếtCácvùngtrungtính.

Tôi đặtmáy chữ xuống cái bàn nhỏ bằng gỗ thông nhiều vân của cănphòng.Trongđầutôiđãcósẵncâuđầutiên:“Cácvùngtrungtínhsởhữuítnhấtcáilợithếnày:chúngchỉlàđiểmxuấtphátvàrồiđếnmộtngàytasẽrời

khỏiđó.”Tôibiếtrằngkhingồitrướcmáychữ,mọithứsẽkhôngcònđơngiảnnhư thế.Hẳn là phải gạch câumởđầunàyđi.Và câu tiếp theo.Thếnhưng,tôicảmthấylòngcanđảmtrànngậptrongmình.

Côphảivềnhàđểăn tốiởNeuilly,nhưngđến támgiờcôvẫnnằmdàitrêngiường.Côkhôngbật đènđầugiường lên.Rốt cuộc tôi phải nhắc côrằngđãđếngiờrồi.

“Đếngiờlàmgì?”

Nghegiọngcô,tôihiểurarằngcôsẽkhôngcònbaogiờđitàuđiệnngầmđểxuốngbếnSablonsnữa.Mộtquãngimlặngkéodàigiữachúngtôi.Tôingồitrướcmáychữgõlêncácphím.

“Tacóthểđixemphim,”cônóivớitôi.“Sẽgiếtđượcthờigian.”

ChỉcầnđingangquađạilộGrande-ArméelàđếnđượcStudioObligado.Tốihômấy,cảhaichúngtôiđềukhônghềchúýtớibộphim.Tôinghĩtrongphòngcórấtítngười.Vàingườiđãbịmộttòaántuyênlà“vắngmặt”từlâu?Vàcảchúngtôinữa,chúngtôilàai?Chốcchốctôilạingoảnhsangcô.Côkhôngnhìnlênmànảnh,đầucônghiêngsangmộtbênvàcóvẻchìmđắmtrongsuynghĩ.TôiecôsẽđứngdậyquaytrởvềNeuilly.Nhưngkhông.Côởlạiđếntậnkhihếtphim.

RakhỏiStudioObligado,côcóvẻnhẹnhõm.Cônóivớitôirằng,kểtừgiờ,vớicôđãlàquámuộnđểquayvềnhàchồng.Hômấyanhtamờimấyngườibạncủamìnhtớiăntối.Thếđấy,hếtrồi.SẽchẳngbaogiờcòncóbữatốinàoởNeuillynữa.

Chúngtôikhôngvềphòngngay,chúngtôiđidạorấtlâutrongcáivùngtrungtínhấy,nơicảhaichúngtôitừngtrúẩnvàonhữngthờikỳkhácnhau.Cônhữngmuốnchỉchotôithấycáckháchsạncôtừngở,trênphốArmaillévàtrênphốÉtoile.Tôicốnhớđêmhômđócôđãnóigìvớitôi.Thậtmùmờ.Chỉlànhữngmẩunhữngđoạn.Giờđãquámuộnđểtìmlạinhữngchitiếtbịthiếuhoặcnhữngchitiếtmàcólẽtôiđãquên.Khicònrất trẻ,côrờikhỏinhàmẹ và khu phố nơi cô sống cùngmẹ.Mẹ cô đãmất.Cô còn lạimộtngười bạn gái từ thời ấy, mà thỉnh thoảng cô gặp lại, một cô gái tên làJeannetteGaul.Haihaybalần,chúngtôiăntốicùngJeannetteGaulởphốArgentine, tạiquánănxậpxệcạnhkháchsạncủatôi.Mộtcôgái tócvàngmắtxanhlục.LoukitừngbảotôingườitagọicôấylàĐầuLâuvìkhuônmặtcôấyxươngxươngtươngphảnhẳnvớimộtcơthểcócácđườngcongđẫyđà.Saunày,JeannetteGaulđếnthămcôởkháchsạnphốCelsvàlẽra tôiphải tựđặtchomìnhnhữngcâuhỏivàocáingày tôibắtgặphọ trongcăn

phòngbồngbềnhmùiether.Vàrồimộtbuổichiềugiónhẹtrờitỏanắngtrêncáckesông,đốidiệnnhàthờĐứcBà...tôisămsoisáchtrongnhữngcáihòmsáchcũđợihọ.JeannetteGaulđãnóicôcóhẹnởphốGrands-Degrésvớiaiđómangđếnchocôấy“mộtíttuyết”...Từ“tuyết”làmcômỉmcười,trongkhilúcđóđanglàthángBảy...Trongmộtcáihòmmàuxanhlụcđựngsáchcũ, tôinhìn thấymộtquyểnsáchkhổnhỏmangnhanđềMùahè tươiđẹp.Phải,đólàmộtmùahètươiđẹpbởitôithấynónhưthểlàvĩnhcửu.Rồiđộtnhiêntôitrôngthấyhọởvỉahèbênkiakesông.HọtừphốGrands-Degrésđitới.Loukigiơtayrahiệuvớitôi.Họbướcvềphíatôitrongnắngvàsựimlặng,chínhbằngcáchnàymàhọthườngxuyênhiệnratrongnhữnggiấcmơcủa tôi,cảhaivềphíaSaint-Julien-le-Pauvre...Tôi tinmìnhđãhạnhphúc,cáibuổichiềuhômđó.

TôikhônghiểutạisaongườitalạiđặtchoJeannetteGaulbiệtdanhĐầuLâu.Cóphảivìhaigòmácôcaovàhaimắtcôxếch?Thếnhưng,khônggìtrênkhuônmặtcôgợiđếncáichết.Côvẫncònởvàothờiđiểmkhituổitrẻmạnhhơntấtthảy.Khônggì-cảnhữngđêmmấtngủ,cảtuyết,nhưcôvẫngọi-hằnlêncôbấtkỳdấuvếtnào.Trongbaolâu?Lẽratôiphảingờvựccôấy.LoukikhôngdẫncôấyđếnquánLeCondécũngnhưnhữngcuộchọpcủaGuydeVere,cứnhưthểcôgáiấylàphầntốitămcủacôvậy.Tôichỉnghethấyhọnóichuyệnmộtlần,khicómặttôi,vềquákhứchungcủahọ,nhưngtheolốiámchỉ.Tôicócảmgiáchọchiasẻcácbímậtvớinhau.Mộthôm khi tôi cùng Louki từ bến tàu điện ngầmMabillon đi ra -một ngàythángMườimộtvàoquãngsáugiờchiều,bóngtốiđãbuông-cônhậnraaiđó ngồi ởmột cái bàn đằng sau ô cửa kính lớn của quánLa Pergola. Côthoáng giậtmình bước lui lại.Một người đàn ông chừng nămmươi tuổi,khuônmặtnghiêmkhắcvàtócnâulángmượt.Ôngtagầnnhưởngayđốidiệnchúngtôivàhẳncảôngtacũngcóthểnhìnthấychúngtôi.Nhưngtôitinôngtađangnóichuyệnvớiaiđóngồibêncạnh.CôđãbíulấycánhtaytôivàkéotôiđisangvỉahèbênkiacủaphốFour.CôbảocôtừngquengãđóhainămtrướcvớiJeannetteGaulvàrằnggãtrôngcoimộtquánănởquậnIX.Côhoàntoànkhôngtrôngđợigặplạigãởđây,bêntảngạn.Côcóvẻlolắng.Côđãdùngtừ“tảngạn”nhưthểsôngSeinelàđườngranhgiớichiacắthaithànhphốxalạkhỏinhau,giốngnhưmộtbứcmànsắt.VàgãđànôngởquánLaPergolađãvượtquađượcbiêngiớiấy.Sựhiệndiệncủagãtạinơinày,giaolộMabillon,thựcsựkhiếncôphảibậntâm.Tôihỏicôgãtênlàgì.Mocellini.Vàtạisaocôlạimuốntránhmặtgã.Côkhôngtrảlờitôithậtrõràng.Chỉđơngiản,gãấynhắccônhớtớinhữngkỷniệmtồitệ.Khicôtuyệtgiaovớingườikhác,thìđiềuđólàchungquyết,vớicôhọđãchết.Nếugã

đànôngnàyvẫncònsốngvàcôcónguycơgặpphảigã,thìtốthơnhếtlànênđổisangkhuphốkhác.

Tôitrấnancô.LaPergolakhôngphảimộtquáncàphênhưnhữngquánkhác,đámkháchkhứahơicóchútmờámcủanóhoàntoànkhôngănnhậpvớikhuphốchuyêncầnvàlưuđãngnơichúngtôiđangbướcđiđây.CóphảicôđãbảotôirằnggãMocellininày,côđãquenbiếtởquậnIX?Thìđúngthếmà,LaPergolachínhlàmộtdạngkhuphụcủaPigallenhưngnằmbênSaint-Germain-des-Prés[13], ta cũngkhôngbiết rõ lắm tại sao lại vậynữa.ChỉcầnchọnvỉahèphíabênkiavàtránhLaPergolarathôi.Chẳngviệcgìphảiđổisangkhuphốkhác.

[13]KhuPigallenằmởhữungạncònkhuSaint-Germain-des-PrésthìởtảngạnsôngSeine.

Lẽratôiphảicốnàicôkểthêmchotôi,nhưngtôigầnnhưđãbiếttrướccôsẽtrảlờirasao,đấylàgiảdụtrongtrườnghợpcômuốntrảlời... trongsuốttuổithơvàtuổiniênthiếutôiđãkềcậnvớiquánhiềuMocellini,nhữngkẻ sau này ta sẽ tự hỏi không biết bọn họ làm những trò buôn lậu nào...Khôngphảilàtôiđãthườngxuyênthấybốtôigiaohảovớinhữngkẻấyư?Sauchừngđónămtháng, tôihoàn toàncó thểđiều travềcáikẻmangtênMocellini.Nhưngđểlàmgìđây?TôisẽchẳngbiếtthêmđượcgìhơnnữavềLoukingoàinhữngđiềutôiđãbiếthoặcđãđoánra.Liệuchúngtacóthựcsựphảichịutráchnhiệmvềcácvaiphụmàtakhônghềlựachọnnhưnglạigặpphảiởchặngđầuđời?Liệutôicóphảichịutráchnhiệmvềbốtôivàtấtcảnhữngcáibóng thì thụtchuyện tròvớiông trongcácsảnhkháchsạnhoặcphònghậuquáncàphê,nhữngngườimangđốngvalimàtôisẽmãikhôngbiếtđượcbêntrongđựnggì?Tốihômấy,saucuộcgặpđenđủiđó,chúngtôiđidọctheođạilộSaint-Germain.KhichúngtôibướcvàohiệusáchVéga,côcóvẻđãnhẹnhõmtrởlại.CôcómộtdanhmụcvàicuốnsáchđượcGuydeVerekhuyênđọc.Danhmụcấy,tôivẫncòngiữ.Ôngđưanóchobấtkỳaiđếndựcáccuộchọp.“Cácbạnkhôngbắtbuộcphảiđọctoànbộtrongmộtlúc,ôngthườngcóthóiquennóivậy.Tốthơnhếtlàhãychọnmộtcuốnduynhấtvàđọctrongđómộttrangmỗitối,trướckhingủ.”

Thếthânthầnthánh

BạncủaChúaởOberland

Tiếngcacủangọc

Cộtchốngrạngđông

Mườihaivịcứutinhcủakhobáuánhsáng

Cácbộphậnhaytrungtâmvitế

Vườnhồngbíẩn

Thunglũngthứbảy

Những tập sáchmỏng, bìa xanh lợt. Thoạt tiên, trong phòng tôi ở phốArgentine,cónhữnglúcchúngtôi,Loukivàtôi,đọctochúnglên.Đólàmộtkiểu nề nếp, được thực hiện khi tinh thần chúng tôi chùng xuống, tôi tinchúngtôikhôngđọccáctácphẩmấytheocùngmộtcách.Côhyvọngkhámpháởđómộtýnghĩachocuộcđời,trongkhitôibịthuhútbởiâmvangcáctừvànhạctínhcáccâu.Tốihômđó,ởhiệusáchVéga,tôithấynhưthểcôđãquênđicáigãtênMocellinikiavàtấtcảnhữngkỷniệmtồitệmàgãgợivề.Giờđâytôimớinhậnrarằngcôkhôngchỉtìmkiếmmộtlốihànhxửkhiđọcnhữngtậpsáchmỏngmàuxanhlợtấy,cũngnhưtiểusửLouisecủaHưVô.Mà cô muốn đào thoát, trốn đi mỗi lúc một xa hơn, đoạn tuyệt thật phũphàngvớiđờithường,đểđượchítthởkhôngkhítựdo.Vàrồicũngcónỗisợbồnchồnđó,thỉnhthoảng,trướcviễncảnhcácvaiphụmàtađểlạisaulưngcóthểtìmthấytamàđòitínhsổ.Cầnphảiẩntrốnđểthoátkhỏinhữngkẻtốngtìnhđó,hyvọngrồimộtngàybạnsẽrađượchẳnngoàitầmvớicủabọnhọ.Trênkia,tronglànkhôngkhícủanhữngđỉnhcao.Haykhôngkhíngoàikhơixa.Tôihiểurất rõđiềunày.Cả tôinữa, tôivẫncònkéo lênhữngkỷniệmtồitệvànhữngbóngmatrongácmộngtuổithơ,nhữnggìtôitínhsẽrũbỏmộtlầnchoxong.

Tôibảocôrằngthậtngốckhichuyểnvỉahè.Cuốicùngtôicũngthuyếtphụcđượccô.Kểtừđó,ởlốiracủabếntàuđiệnngầmMabillon,chúngtôikhôngcònvòngtránhquánLaPergolanữa.Mộttối,thậmchítôicònkéocôvàotrongquán.ChúngtôiđứngtrướcquầykiênđịnhchờMocellini.Vàtấtcảnhữngbóngmakháccủaquákhứ.Vớitôi,côkhôngphảiengạiđiềugì.Khôngcòncáchnàotốthơnlànhìnthẳngvàomắtlũmađểlàmchúngtanbiến.Tôi tin côđã lấy lại được lòng tinvà thậmchí côhẳn sẽ chẳngxaođộngmảymaynếuMocellinicóxuấthiện.Tôiđãkhuyêncônóibằnggiọngthậtđanhthépcáicâuvốnrấtthânthuộcvớitôitrongdạngtìnhhuốngnày:Khôngmà,thưaông...Khôngphảitôiđâu...Tôirấttiếc...Ôngnhầmrồi...”

TốiđóchúngtôiđãđợiMocellinimàkhôngthấygãđến.Vàkhôngbao

giờchúngtôicònnhìnthấygãđằngsauôcửakínhnữa.

***

CáithángHaimàcôthôivềnhàchồngấy,tuyếtrơirấtnhiềuvàchúngtôicócảmgiác,ởphốArgentine,bị lạcvàomộckháchsạn trênnúicao.Tôinhậnrathậtkhósốngởmộtvùngtrungtính.Thựcsự,tốthơnhếtlàxíchlạigầntrungtâm.ĐiềukỳkhôinhấtởcáiphốArgentinenày-nhưngtôicũngđãkiểmkêđượcvàiphốkháccủaParisgiốngnó-lànókhôngănnhậpvớicáiquậnmànóthuộcvề.Nókhôngănnhậpvớigìhết,nótáchbiệtkhỏimọithứ.Vớilớptuyếtđó,ởcảhaiphíanóđềudẫntớihưvô.TôisẽphảitìmlạidanhsáchcácphốkhôngchỉlànhữngvùngtrungtínhmàcònlàcáchốđenởParis.Haynóiđúnghơn lànhữngánh lóecủa thứvậtchất tốiđượcbànđến trong thiênvănhọcđó,một chất làmchomọi thứ trởnênvôhìnhvàkhángcựlạiđượccảcáctiacựctím,hồngngoạivàtiaX.Phải,xétvềlâuvềdài,chúngtôicónguycơbịchấttốinuốttrọn.

Côkhôngmuốnởlâutrongmộtkhuphốquágầnnhàchồng.Chỉcáchcóhaibếntàuđiệnngầm.CôtìmkiếmbêntảngạnmộtkháchsạnquanhquánLeCondéhoặcquanhcănhộcủaGuydeVere.Nhưthế,côcóthểđibộ.CòntôithìsợphảiquasôngSeinequaylạibênkia,vềquậnVIcủatuổithơtôi.Ngầnấykỷniệmđauthương...Nhưngíchgìkhinóichuyệnđóbởiquậnnàygiờđâychỉcòn tồn tạivớinhữngngườimởcáccửahiệubánđồxaxỉvàngườinướcngoàigiàucómuacănhộởđó...Thờiấy, tôivẫncònthấytạiđâynhữngtàntíchtừtuổithơtôi:cáckháchsạnxậpxệphốDauphine,ngôitrườngdạygiáolýđơnsơ,quáncàphêởgiaolộOdéonnơivàikẻđàongũtừcáccăncứquânsựMỹlẻnrabuônlậuhàngcấm,cầuthangtốibênquảngtrường Vert-Galant, và dòng chữ trên bức tường nhớp nhúa của phốMazarine,màtôiđọcmỗilầnđihọc:ĐỪNGBAOGIỜLÀMVIỆC.

Khi cô thuê một căn phòng xa hơn một chút về phía Nam, quãngMontparnasse, tôivẫnở lạiquanhkhuÉtoile.Bên tảngạn, tôimuốn tránhgặpphảinhữngbóngma.TrừởquánLeCondévàhiệusáchVéga,cònthìtôikhôngmuốnnấnnálàmgìtạikhuphốcũcủamình.

***

Vàrồicònphảikiếmtiềnnữa.Côđãbánmộtchiếcáokhoáclôngthúhẳnlàquàtặngcủachồng.Côchỉcònlạimộtcáiáogióquámỏngđểchốngchọilạimùađông.Côđọccácthôngbáotìmngườigiốngnhưcôtừnglàmngaytrướckhilấychồng.Vàthỉnhthoảng,côđếnAuteuilgặpchủmộtxưởngôtô,mộtngườibạncũcủamẹcô,ngườivẫngiúpđỡcô.Tôigầnnhưchẳng

dámthúnhậnvềphầnmìnhtôiđanglàmloạicôngviệcgì.Nhưngtạisaolạiphảichegiấusựthậtnhỉ?

Mộtgã tên làBéraud-Bedoin sốngcùngkhốinhàcókháchsạncủa tôi.Chínhxáclàởsố8phốSaïgon.Mộtcănhộcósẵnđồđạc.Tôithườngxuyêngiápmặtgãvàkhôngcònnhớđược lầnđầu tiênchúng tôibắtchuyệnvớinhaulàkhinào.Mộttaythuộcdạngxảotrávớimáitócbồngbềnh,ănvậnlúcnàocũngchămchútđángkểvàvờvịtmộtdángvẻthưtháithượnglưu.Tôingồiđốidiệnvớigã,ởmộtcáibàntrongquáncàphêkiêmquánăntrênphốArgentine,mộtbuổichiềucủamùađôngnămấy,khiởParistuyếtđangrơi.Tôibảogã rằng tôimuốn“viết” lúcgãđặtcho tôicâuhỏichường lệ:“Cònanh,anhlàmcôngviệcgì?”Vềphầngã,Béraud-Bedoin,thìtôikhônghiểuđượcthậtrõviệclàmcủagã.Tôiđãđitheogã,cáibuổichiềuấy,tới“vănphòng”củagã-“ngaygầnđâythôi”,gãbảotôithế.Bướcchânchúngtôiđểlạivệttrêntuyết.ChỉcầnđithẳngmộtmạchđếnphốChalgrin.TôiđãtramộtcuốndanhbạcũcủanămđóđểbiếtchínhxácxemcáigãBéraud-Bedoin ấy “làmviệc”ởđâu.Đôi khi, chúng ta nhớ lại đượcvài đoạnđờimìnhvà tacầnbằngchứngđểchắcchắnmìnhđãkhôngnằmmơ.14,phốChalgrin, “Nhà xuất bản thươngmại Pháp”.Chắc hẳn là đó.Giờ đây, tôithấymìnhkhôngcóđủcanđảmđếntânnơiđểnhậnmặttòanhà.Tôigiàquámất rồi.Hômấy,gãkhôngdẫn tôi lênvănphòngcủagã,nhưnghômsauchúngtôigặplạinhaucùnggiờđó,ởcùngquáncàphêđó.Gãđềnghịvớitôimộtviệc.Đólàviếtnhữngquyểnsáchnhỏgiớithiệucáccôngtyhoặctổchứcnơigãlàmcôngviệctươngtựngườichàohànghaynhânviênquảngcáo,vàsẽdonhàxuấtbảncủagãấnhành.Gãsẽtrảchotôinămnghìnfranccủathờiấy.Gãsẽkýtênnhữnggìtôiviếtra.Tôilàmnechogã.Gãsẽcungcấpmọi tài liệuchotôi.Chínhbằngcáchđómàtôiđãviếtrakhoảngmộtchục cuốn sách nhỏ, Nước khoáng La Bourboule, Du lịch ở Côted’Émeraude,LịchsửcáckháchsạnvàsòngbạcởBagnoles-de-l’Orne,cũngnhưcác chuyên luậnchocácngânhàng Jordaan,Seligmann,MirabaudvàDemachy.Mỗi lầnngồivàobàn làmviệc, tôi lại sợmìnhsẽ lăn rangủvìbuồnchán.Nhưngcôngviệckháđơngiản,chỉcầntạohìnhdạngchocácghichépcủaBéraud-Bedoin.TôiđãrấtkinhngạcvàocáilầnđầutiêngãdẫntôitớitrụsởNhàxuấtbảnthươngmạiPháp:đólàmộtphòngởtầngtrệtkhôngcửasổ,nhưngvàotuổitôilúcấy,ngườitakhôngtựđặtchomìnhnhiềucâuhỏi.Ngườitađặtlòngtinvàocuộcđời.Haihaybathángsauđó,tôikhônghềnhậnđượctintứcgìtừnhàxuấtbảncủatôi.Gãmớiđưachotôimộtnửasố tiềnđãhứavàvới tôinhư thế làquáđủrồi.Đếnmộtngày- tại sao lạikhôngphảingayngàymainếutôiđủsức-cólẽtôisẽphảihànhhươngtới

phốSaïgonvàChalgrin,mộtvùngtrungtínhnơiBéraud-BedoinvàNhàxuấtbản thương mại Pháp đã bốc hơi cùng tuyết mùa đông năm ấy. Nhưngkhông,saukhinghĩkỹ,tôithựcsựkhôngđủcanđảmlàmviệcđó.Thậmchítôicòntựhỏikhôngbiếtnhữngphốấycócòntồntạihaykhôngvàchẳngbiếtchừngchúngđãbịchấttốinuốtchửngmộtlầnchomãimãi.

***

TôithíchdạobộngượcChamps-Élyséesvàomộtbuổitốimùaxuân.Giờđâyđạilộấykhôngcònthựcsựtồntại,nhưng,đêmđến,nóvẫncòntạoảogiác.Có lẽ trênChamps-Élyséesanhsẽnghe tiếngemgọi tênanh...Ngàyembáncáiáokhoáclôngthúvàviênngọclụcbảotròntrịa,anhcònchừnghainghìnfranctừsốtiềnBéraud-Bedointrảchoanh.Tathậtgiàu.Tươnglaithuộcvềta.Tốiấy,emđãlònglànhđếnvớianhởkhuÉtoile.Đólàmùahè,đúngcáimùahètaởtrêncáckesôngcùngĐầuLâuvàanhthấyhaingườitiếnvềphíaanh.TatớiquánănởgócphốFrançoisĐệNhấtgiaovớiphốMarbeuf.Ngườitađãbàynhữngcáibànrangoàivỉahè.Trờivẫncònsáng.Không có người qua lại và ta nghe thầm thì những giọng nói và tiếng ồnnhữngbướcchân.Quãngmườigiờ,khichúng tađixuôiChamps-Élysées,anhtựhỏikhôngbiếtcóbaogiờtrờichịutốikhônghayđólạichẳngphảilàmộtđêmtrắngnhưởNgavàcácnướcphươngBắc.Tabướcđivôđịnh,tacócảđêmởtrướcmặt.VẫncònlạinhữngrángmặttrờitrêncácvòmtườngphốRivoli.Đâylàđầuhè,tasẽsớmđikhỏi.Điđâu?Tacònchưabiếtđược.Có lẽ làMajorque hoặcMexico. Có lẽ là London hay Rome. Những nơichốnkhôngcònchútquan trọngnàonữa,chúng lẫn lộnhếtvàovớinhau.Đíchduynhấtchuyếnđicủachúngta,đó làđiVÀOTÂMMÙAHÈ,nơithờigiandừnglạivànơinhữngcâykimđồnghồlúcnàocũngchỉcùngmộtgiờ:giữatrưa.

Ở Palais-Royai, bóng tối đã buông. Chúng tôi dừng lạimột lúc ở hiênquánRuc-Universtrướckhitiếptụcbướcđi.Mộtconchóđitheochúngtôidọc phố Rivoli cho tới Saint-Paul. Rồi nó vào trong nhà thờ. Chúng tôikhôngcảmthấymệtchútnào,vàLoukibảotôirằngcôcóthểbướcđithếnày cả đêm. Chúng tôi đi qua một vùng trung tính ngay trước khi đếnArsenal,vàiphốvắnghoeđếnmứcngườitaphảitựhỏiliệucóngườisốngởđóhaykhông.Ởtầnghaimộttòanhà,chúngtôithấycóhaicửasổmởrộngsángđèn.Chúngtôingồixuốngmộtcáighếbăng,đốidiệnđó,vàchúngtôikhôngsaotựngănmìnhnhìnnhữngcửasổấy.Ngọnđèncổchụpmàuđỏ,ởtận trong góc, tỏa ra thứ ánh sáng sượng đục đó. Ta nhìn thấy một tấmgươngkhungmạvàngtreotrênbứctườngbêntrái.Nhữngbứctườngkhác

thì trống trơn. Tôi rình một bóng hình hẳn sẽ lướt qua đằng sau cửa sổ,nhưng không, không có ai cả, có vẻ như vậy, trong cái căn phòngmà takhôngbiếtđượcnólàphòngkháchhaymộtphòngngủ.

“Chắctaphảibấmchuôngcửathôi,”Loukinóivớitôi.“Emchắccóaiđóđangđợichúngta.”

Cáighếbăngnằmgiữamộtdảiphâncáchtạothànhtừchỗgiaocủahaiphố.Nhiềunămsaunày,tôingồitrênmộtchiếctaxiđidọcbếnArsenal,vềphíacáckesông.Tôibảotàixếdừnglại.Tôimuốntìmlạicáighếbăngvàtòanhà.Tôihyvọnghaicửasổ tầngtrênvẫncònsáng,sauchừngấythờigian.NhưngthiếuđiềuthìtôiđãlạclốitrênmấyphốnhỏđâmvàocácbứctườngcủadoanhtrạiCélestins.Đêmhômấy,tôiđãbảocôrằngkhôngviệcgìphảibấmchuôngcửa.Sẽkhôngcóai.Vớilạichúngtôiđangthoảimáiởđây,trênghếbăng.Thậmchítôicònnghetiếngmộtvòinướcchảyởđâuđó.

“Anhchắckhông?”Loukihỏi.“Emchẳngnghethấygìcả...”

Chínhhaichúngtôiđangsốngtrongcănhộtrướcmặtkia.Chúngtôiđãquêntắtđèn.Vàchúngtôiđãđểmấtchìakhóa.Conchólúcnãyhẳnđangđợichúngtôi.Nóngủtrongphòngngủcủachúngtôivàsẽởđóchờchúngtôichođếntậncùngthờigian.

Sauđó,chúngtôibướcđivềphíaBắcvà,đểkhôngbịtrôidạtquánhiều,chúng tôi tựấnđịnhmộtcáiđích:quảng trườngRépublique,nhưngchúngtôikhôngchắclàđangtheođúnghướng.Quantrọnggìđâu,chúngtôivẫnluônluôncóthểlấytàuđiệnngầmquaytrởlạiphốArgentinenếucóbịlạc.Loukinóivớitôirằngcôtừngthườngxuyênởkhuphốnày,thờicôcònnhỏ.Ngườibạntraicủamẹcô,GuyLavigne,cómộtxưởngsửachữaôtôquanhđây.Đúng,vềphíaquảngtrườngRépublique.Chúngtôidừnglạitrướcmỗixưởng, nhưngkhông lần nào là đúng cái xưởng ấy.Côkhông còn tìm lạiđượcđườngnữa.LầntớikhiđếnAuteuilthămcáiôngGuyLavigneđó,côsẽphảihỏiđịachỉchínhxácxưởngôtôcũcủaôngtrướckhicảôngtanữa,ôngtacũngbiếnmất.Nhìnquathìvẻnhưchẳngcógìnhưngviệcấylạirấtquan trọng.Nếukhông, rốt cuộc ta sẽkhôngcòn lạinổimộtđiểmnàođểđịnhvịtrongđời.CônhớrằngmẹcôvàGuyLavignetừngdẫncôđếnhộichợTrônesaulễPhụcsinh,ngàythứBảy.Họđãđibộtớiđótheomộtđạilộlớn bất tận rất giống đại lộ mà chúng tôi đang đi đây. Hẳn chính là nó.NhưngthếthìchúngtôilạirờixakhỏiquảngtrườngRépublique.NhữngthứBảyấycôcùngmẹvàGuyLavigneđitớitậnrìarừngVincennes.

Đãgầnnửađêm,vàhẳnsẽthậtkỳcụcnếuhaichúngtôilạiđứngtrước

hàngràosắtcủavườnbáchthú.Hẳnchúngtôicóthểnhìnthấynhữngconvoi trongbóng tối nhờnhợ.Nhưngđó, trước chúng tôi,mở ramộtquãngtrốngsángsủangaychínhgiữalàmộtbứctượng.QuảngtrườngRépublique.Cànglạigần,tiếngnhạccàngngherõhơn.Mộtvũhộichăng?TôihỏiLoukihômnaycóphảilàngày14thángBảykhông.Côkhôngbiếtgìhơntôi.Từlâu nay, với chúng tôi những ngày và những đêm đã lẫn lộn hết vào vớinhau.Tiếngnhạcvẳngratừmộtquáncàphê,ngaygầngócđạilộgiaovớiphốGrand-Prieuré.Vàingườikháchngồiởngoàihiên.

Đãquámuộnđểlấychuyếntàuđiệnngầmcuốicùng.Ngaysauquáncàphê làmột khách sạn để cửamở.Mộc bóng đèn trần chiếu sángmột cầuthang rấtdốcvớicácbậcbằnggỗmàuđen.Thậmchíngườigácđêmcònkhôngcảhỏitênchúngtôi.Anhtachỉđơngiảnlàchochúngtôibiếtsốmộtphòngtrêntầng.“Kểtừgiờ,cólẽchúngtasẽsốngđượcởđây”,tôinóivớiLouki.

Mộtcáigiườngđơnnhưngkhôngquáchậtvớichúngtôi.Khôngriđôlẫnchớpcửasổ.Chúngtôiđểcửasổmởhébởitrờinóng.Bêndưới,tiếngnhạcđãtắt,vàchúngtôinghethấynhữngtràngcười.Côthìthầmvàotaitôi:

“Anhnóiđúng.Hẳntaphảiởlạiđâymãi.”

TôinghĩchúngtôiđangởxaParis,tạimộtcảngnhỏcủaĐịaTrungHải.Sángnàovàocùnggiờchúngtôicũngđitheoconđườngquacácbãibiển.Tôicònnhớđượcđịachỉcủakháchsạn:2,phốGrand-Prieuré.KháchsạnHivernia.Trongsuốttấtcảnhữngnămutốitiếptheo,thỉnhthoảngngườitahỏi địa chỉ hoặc số điện thoại của tôi, tôi đều nói: “Anh chỉ cần gửi đếnkháchsạnHivernia,2,phốGrand-Prieuré.Ngườitasẽchuyểntớichotôi.”Tôisẽphảiđi tìmtấtcảnhữngbứcthưấy,chúngđợitôi từlâulắmrồivàvẫnchưađượchồiđáp.Emcólý,lẽrachúngtanênởlạiđómãimãi.

TôicòngặplạiGuydeVeremộtlầncuốicùngnữa,nhiềunămsaunày.TrêncáiphốdốcxuôivềphíaOdéon,mộtchiếcôtôdừnglạicạnhtôivàtôinghetiếngaiđógọimìnhbằngtêncũ.Tôinhậnragiọngnóitrướckhiquayđầusang.Ôngthòđầurakhỏicửaxeđãhạkính.Ôngmỉmcườivớitôi.Ôngkhônghềthayđổi.Trừviệctócngắnđimộtchút.

ĐólàthángBảy,nămgiờchiều.Trờinóng.Haichúngtôingồitrêncapôchiếcxeđểnóichuyện.TôikhôngdámnóivớiôngrằngchúngtôiđangởcáchquánLeCondécóvàimét,nơicócánhcửaLoukiluônluôndùngđểđivào, cửacủabóng tối.Nhưngkhôngcòncánhcửanữa.Phíabênnày,giờ

đâycómộtôkínhbàynhữngtúixáchlàmbằngdacasấu,nhữngđôibốt,vàcả một cái yên cương cùng roi ngựa. Cửa hiệu mang tên Au Prince deGondé.Chuyênbánđồda.

“ThếnàohảRoland,anhsaorồi?”

Vẫnlàcáigiọngthậttrongấy,cáigiọngdẫndụchúngtôiđivàocácvănbảnbíhiểmnhấtnhữnglúcôngđọcchochúngtôinghe.Tôicảmđộngthấyôngcònnhớmình,nhớtêntôithờiđó.Ngầnấyngườitừngdựnhữngcuộchọp,ởquảng trườngLowendal...Một số chỉ tớimột lần, vì tòmò, nhữngngườikhácthìrấtchuyêncần.Loukithuộcvàonhómngườithứhai.Vàtôicũngvậy.Thếnhưng,GuydeVerekhônghềtìmkiếmđồđệ.Ônghoàntoànkhông tựcoimình làmộtbậc thầyvề tưduyvà từchối tạo rabấtkỳảnhhưởngnàolênngườikhác.Tựhọđếnvớiông,màôngkhônghềmờimọc.Đôikhi,ngườitađoánrađượcrằngôngthíchởmộtmìnhmàmơmộnghơn,nhưngôngkhôngthểlàmgìđểtừchốihọ,vànhấtlàtừchốigiúpđểhọtựnhìnmìnhrõhơn.

“Thếcònanh,anhquaylạiParisà?”

DeVeremỉmcườivànhìntôivẻchâmchọc.

“Anhvẫnynhưthế,Rolandạ...Anhtrảlờimộtcâuhỏibằngmộtcâuhỏikhác...”

Cảđiềuấynữaôngcũngkhôngquên.Ôngvẫnthườngtrêutôivềchuyệnđó.ÔngbảotôirằngnếumàlàđấusĩquyềnAnh,hẳntôisẽlàbậcthầyvềđòngió.

“TôikhôngởParis từ lâu lắmrổi,Roland...Giờ tôi sốngbênMexico...Tôisẽđưaanhđịachỉnhé...”

Cáingàyđếntậnnơikiểmtraxemcóthựclàcódâythườngxuânởtầngtrệttòanhàcũcủaônghaykhông,tôiđãhỏingườigáccổng,phòngtrườnghợpbàbiếtđịachỉmớicủaGuydeVere.Bàchỉnói:“Đikhôngđểlạiđịachỉ.”TôikểchoôngcuộchànhhươngtớiquảngtrườngLowendalấy.

“Anhđúnglàhếtthuốcchữa,Rolandạ,vớicâuchuyệndâythườngxuânđó...Tôiđãquenbiếtanhtừkhianhcònrấttrẻ,cóphảikhông?Hồiấyanhbaonhiêutuổi?”

“Haimươi.”

“Thếmàngaykhianhcònởcáituổiđó,vớitôitựanhưanhđãlênđườngđitìmnhánhdâythườngxuânbịmấtấyrồi.Tôicónhầmkhông?”

Ánhmắtôngkhôngrờikhỏitôivàquanhôngbaophủmộtcáibóngbuồnbã.Cólẽchúngtôiđãnghĩđếncùngmộtđiều,nhưngtôikhôngdámnóiracáitênLouki.

“Lạthậtđấy,”tôinóivớiông.“Vàocáithờinhữngcuộchọpcủachúngta,tôivẫnthườngxuyêntớiquáncàphênày,giờthìnókhôngcònlàquáncàphênữarồi.”

Vàtôichỉchoông,cáchchỗchúngtôivàimét,cửahiệuđồdaAuPrincedeCondé.

“Àđúng,”ôngbảotôi.“Parisđãthayđổirấtnhiềutrongnhữngnămvừaqua.”

Ôngnhíumàynhìntôi,nhưthểmuốnnhớlạimộtkỷniệmxưacũ.

“Anhvẫnnghiêncứucácvùngtrungtínhchứ?”

Câuhỏi xuất hiện thật đột ngột, đếnnỗi tôi khônghiểungayôngđangmuốnámchỉđiềugì.

“Khálàthúvịđấy,nhữnggìanhviếtvềcácvùngtrungtính...”

Chúaơi,trínhớthậtxuấtchúng...Tôiđãquênmìnhtừngđưaôngđọcvănbảnấy.Mộttốinọ,saumộttrongnhữngcuộchọpcủachúngtôitạinhàông,Loukivàtôiđãnánlạicuốicùng.TôihỏiôngcócuốnsáchnàoviếtvềQuyhồiVĩnhcửuhaykhông.Chúngtôiđangởtrongphònglàmviệccủaôngvàôngđưamắtnhìnmấycáitủsáchcủamình.Rốtcuộcôngtìmthấymộttácphẩmcóbìamàutrắngđen:Nietzsche:TriếtlýQuyhồiVĩnhcửucủacùngmộtthứ,màôngchotôimượnvàtôiđãhếtsứcchămchúđọcnhữngngàytiếptheođó.Trongtúiáovestcủatôilàmấytờgiấyđánhmáychữvềcácvùngtrungtính.Tôinhữngmuốnđưaôngđọcđểbiếtýkiếncủaông,nhưngngần ngừ.Mãi đến trước khi đi khỏi, ngoài thềmnhà, tôimới quyết địnhđược,bằngmộtđộngtácđộtngột,chìachoôngcáiphongbìtrongđótôiđểmấytờgiấykia-màkhôngnóivớiôngmộtlời.

“Anhcũngtừngrấtquantâmđếnthiênvănhọc,”ôngnói.“Đặcbiệtlàvậtchấttối...”

Chưabaogiờtôicóthểtưởngtượngônglạinhớđượcđiềuđó.Xétchocùng,ôngvẫnluônrấtchúýđếnngườikhác,nhưngngaylúcấythìngườitakhônghềnhậnra.

“Thậtlàtệ,”tôinóivớiông,“vìtốinaykhôngcómộtcuộchọpởquảngtrườngLowendal,nhưtrướcđâyấy...”

Ôngcóvẻkinhngạctrướcnhữnglờicủatôi.Ôngmỉmcườivớitôi.

“VẫnluônluônlànỗiámảnhcủaanhvớiQuyhồiVĩnhcửu...”

Giờđâychúngtôibướcđiloanhquanhtrênvỉahèvà,lầnnàocũngvậy,bướcchânlạiđưachúngtôitrởlạitrướccửahiệuđồdaAuPrincedeCondé.

“Anhcònnhớcáibuổi tốibịmấtđiệnởnhàanhvàrồichúngtađãnóichuyệntrongbóngtốikhông?”tôihỏiông.

“Không.”

“Tôisẽthúnhậnvớianhmộtđiều.Thiếuchútnữatôiđãphálêncườinhưđiên,tốihômấy.”

“Lẽraanhnêntựbuôngthả,”ôngnóivớitôi,giọngtráchcứ.“Cườilàthứdễliênthông.Đángratấtcảchúngtađãcóthểcườitrongbóngtối.”

Ôngnhìnđồnghồđeotay.

“Tôisắpphảiđểanhlạiđây.Tôiphảichuẩnbịhànhlý.Ngàymaitốiđirồi.Vàthậmchítôicònchẳngcóthờigianđểhỏibâygiờanhđanglàmgìnữa.”

Ôngrúttừtúitrongáovestcủamìnhramộtquyểnsổvàxémộttrang.

“TôichoanhđịachỉcủatôibênMexico.Thựcsựlàanhphảiđếngặptôiđấy.”

Độtnhiêngiọngôngtrởnênkhẩnthiết,nhưthểôngmuốnlôikéotôiđitheoôngvàcứutôithoátkhỏichínhtôi.Vàkhỏihiệntại.

“Thêmnữa,ởđótôivẫntiếptụctổchứccáccuộchọp.Đếnđi.Tôitrôngchờanhđấy.”

Ôngchìatờgiấychotôi.

“Cócảsốđiện thoạicủa tôiđây.Lầnnày,chúngtakhôngđượcđểmấtdấunhauđâuđấynhé.”

Ngồi trênxerồi,ôngcònthòđầumột lầnnữarakhỏiôcửađãhạkínhxuống.

“Nóicho tôiđi...Tôivẫn thườngnghĩđếnLouki...Tôivẫnkhônghiểuđượclàtạisao...”

Ôngcảmđộng.Ông,ngườiluônluônnóinăngkhôngchútdodựvàvớicáchthứcrõràngđếnthế,ôngđangphảilựalời.

“Thậtlàngốc,điềumàtôinóivớianhđây...Chẳngcógìđểhiểucả...Khithựcsựyêumộtngười,thìtacầnphảichấpnhậncáiphầnbíẩncủangườiấy...Vàchínhvìthếmàtayêungườiấy...Phảikhônghả,Roland?...”

Độtnhiênôngnổmáy,hẳnlàđểcắtngangcơnxúccảmcủamình.Vàcơnxúccảmcủatôinữa.Ôngchỉkịpnóivớitôi:

“Hẹnsớmgặplạinhé,Roland.”

Tôicòn lạimộtmình trướccửahiệuđồdaAuPrincedeCondé.Tôigítránvàocửakínhđểtìmxemliệucócòntàntíchgìsótlạicủaquáncàphêhaykhông:mộtmảng tường, cánhcửa cuốiphòngdẫn tớimáyđiện thoạitreotường,cầuthangxoáytrônốcdẫnlêncănhộcủaBàChadly.Khônggìcả.Mọithứđềunhẵnvàcăngnhưmộtmảnhvảimàucam.Vàtrongkhuphốmọithứđềunhưvậy.Ítnhấtthìtacũngkhôngcónguycơgặpphảinhữngbóngma.Bảnthânnhữngbóngmacũngđãchết.Khôngcógìphảiengạikhi ra khỏi bến tàu điện ngầmMabillon. Không còn quán La Pergola vàcũngkhôngcònMocelliniđằngsauôcửakínhnữa.

Tôibướcđibằngbướcchânnhẹnhàngnhưthểđãtớimộtthànhphốxalạmột tối tháng Bảy. Tôi khởi sự huýt sáo theo điệu một bài hát Mexico.Nhưngsựvôtưlựgiảdốinàykhôngkéodàilâu.TôiđangđidọchàngràovườnLuxembourgthìđiệpkhúcbàiAyJalisconoterajestắtngấmtrênmôi.MộttấmápphíchdánởthânmộtcáicâylớntronghàngcâyphủtánchechochúngtađếntậncổngvàođằngphốSaint-Michel.“Cáicâynàynguyhiểm.Nósẽsớmbịchặt.Nósẽđượcthaythếngaymùađôngnămnay.”Suốtmộtlúc,tôicứnghĩmìnhđangởtrongmộtgiấcmơtồitệ.Tôiđứngđó,têliệt,màđọcđiđọclạibảnántửhìnhnày.Mộtngườibộhànhđitớinóivớitôi:“Ôngkhôngđượckhỏephảikhôngthưaông?”rồianhtađikhỏi,hẳnlàthấythấtvọngtrướccáinhìnđămđămcủatôi.Trongcáithếgiớinày,nơimỗilúctôilạicànghaycócảmgiácmìnhlàmộtkẻsốngsót,ngườitacũngchặtđầucảcâycối...Tôitiếptụcbướcđi,cốsứcnghĩđếnđiềugìkhác,nhưngthậtkhổ.Tôikhôngsaoquênnổitấmápphíchấycùngcáicâybịkếtántử.Tôitựhỏichẳngbiếtbộmặtcácthànhviêntòaánvàbộmặtviênđaophủtrôngra sao.Tôi trấn tĩnh lại.Để tự cổvũmình, tôi hìnhdung raGuydeVerebướcđibêncạnhvànhắcđinhắclạivớitôibằngcáigiọngêmáicủaông:“... Nhưngmà không, Roland ạ, đó chỉ là một giấc mơ tồi tệ... người takhôngchặtđầucâycốiđâu...”

Tôiđiquacổngvàocủavườnvà theophầnđại lộdẫnsangPort-Royal.Mộttối,cùngLouki,chúngtôiđãđưavềđâymộtanhchàngtrạctuổichúng

tôimàchúngtôi làmquenởquánLeCondé.Anhtađãchỉchochúngtôi,bêntayphải,tòanhàTrườngMỏ,vừachỉvừatuyênbốvớichúngtôibằnggiọngrấtbuồnbã,nhưthểlờithúnhậnấyđènặnglênanhta,rằnganhtalàsinhviêntrườngđó.

“Cácbạncónghĩtôinênởlạiđókhông?”

Tôicảmthấyanhtarìnhchờmộtsựkhíchlệtừchúngtôiđểgiúpanhtathựchiệnđượchànhđộngquyếtđịnh.Tôinóivớianh ta:“Không,bạnơi,đừngởlạiđó...Hãycaochạyxabay...”

AnhtaquaysangLouki.Anhtađợiýkiếncủacảcônữa.CôgiảithíchvớianhtarằngkểtừkhibịtrườngtrunghọcJules-Ferrytừchối,côrấtngờvựccáctrường.Tôinghĩđiềunàyđãhoànthànhcôngcuộcthuyếtphụcanhta.Hômsau,ởquánLeCondé,anhtabảovớichúngtôirằngđốivớianhtaTrườngMỏđãkếtthúcrồi.

Thườngxuyên,côvàtôiđitrênconđườngnàyđểvềkháchsạncủacô.Đólàđườngvòng,nhưngchúngtôicóthóiquenđibộ.Mànócóthựcsựlàmột đường vòng? Nhưng mà không, nghĩ cho thật kỹ, đó là một đườngthẳng, tôi thấy như thể là vậy, dẫn về phía nội địa. Ban đêm, dọc đại lộDenfert-Rochereau,chúngtôiởtrongmộcthànhphốtỉnhlẻ,bởisựimlìmvàtấtcảnhữngchốntôngiáovớicáccánhcổngcứthếnốitiếpnhau.Hômmớiđây, tôiđibộtheophốtrồngcâyđoạnhaibêncùngnhữngbứctườngcaongănđôinghĩatrangMontparnasse.Đócũnglàđườngvềkháchsạncủacô.Tôinhớlàcôthíchtránhnó,chínhvìvậymàchúngtôiđiquaDenfert-Rochereau.Nhưngquãngthờigiancuối,chúngtôikhôngcònsợgìnữavàthấyrằngcáiphốcắtquanghĩatrangnàykhôngphảikhôngchứađựngmộtvẻduyêndángnàođó,vàobuổiđêmdướivòmcâylá.Khôngmộtchiếcôtônàochạyquavàogiờấyvàchưabaogiờchúngtôibắtgặpmộtai.Tôiđãquên ghi nó vào danh sách các vùng trung tính. Đúng hơn thì nó làmộtđườngbiêngiới.Đếncuốiphố,chúngtôibướcvàomộtvùngđấtnơichúngtôitáchbiệtđượckhỏimọithứ.Tuầntrước,tôibướcđiởđókhôngphảibanđêmmàlàlúccuốichiều.Anhđãkhôngquaylạiphốấykểtừkhichúngtacùngnhauđiởđóhoặckhianhđếnchỗemởkháchsạn.Trongthoángchốcanhcóảotưởnglàđiquánghĩatranganhsẽgặplạiem.Ởđó,sẽlàQuyhồiVĩnhcửu.Cùngmộtđộngtácnhưtrướcđâyđể lấychìakhóaphòngemởchỗ tiếp tân.Cùngcáicầu thang rấtdốc.Cùngcánhcửamàu trắngvới sốphòng:11.Cùngsựchờđợi.Vàrồicùngcặpmôi,cùngthứmùivàcùnglàntócxổtung.

TôicònnghetiếngdeVerenóivớitôivềLouki:

“Tôivẫnkhônghiểuđượclàtạisao...Khithựcsựyêumộtngười,thìtacầnphảichấpnhậncáiphầnbíẩncủangườiấy...”

Bíẩnnào?Tôivẫntinchúngtôigiốngnhau,bởichúngtôithườngxuyêncónhữnggiaotruyềnýnghĩ.Chúngtôiởtrêncùngtầnsốsóng.Sinhcùngnămvàcùngtháng.Thếnhưng,vẫnphảitinlàcómộtkhácbiệtgiữachúngtôi.

Không,cả tôinữa tôicũngkhôngsaohiểunổi...Nhất làkhi tôinhớ lạinhữngtuầncuối.ThángMườimột,ngàyngắnlại,nhữngcơnmưamùathu,nhưngdườngnhưkhônggìtrongtấttậtnhữngthứấylàmsuysúttinhthầnchúngtôi.Thậmchíchúngtôicònlêncáckếhoạchđidulịch.Vàrồi,ởquánLeCondéngựtrịmộtbầukhôngkhívuitươi.TôichẳngcònnhớaiđãgiớithiệuvàođámkháchquencáitayBobStormstựnhậnmìnhlàthisĩvàđạodiễn người Anvers ấy. Có thể là Adamov chăng? HayMaurice Raphaël?Anhtađãlàmchúngtôicườirấtnhiều,cáitayBobStormsđó.AnhtathíchLoukivàthíchtôi.AnhtamuốncảhaichúngtôiđếnnghỉhètrongngôinhàrộnglớncủaanhtaởđảoMojorque.Cóvẻnhưanhtakhônghềphảilolắngchuyệnvậtchất.Ngườitabảoanhtasưutầmtranh...Ngườitanóibaonhiêuđiều...Vàrồitớimộtngàymọingườibiếnmấtvàtanhậnramìnhchẳngbiếtchútgìvềhọ,ngaycảlailịchthựccủahọcũngkhông.

TạisaobóngdángtolớncủaBobStormslạiquaytrởlạimạnhmẽđếnthếtrongkýứctôi?Trongnhữnggiờkhắcbuồnnhấtđời,thườngxuyêncómộtnốt nhạc nghịch nhĩ thoáng qua, một hình thù tên hề Flamand, một BobStormsđiqua,hẳnđó là thứcó thểxuađuổibấthạnh.Anhtađứngởchỗquầy,cứnhưthểnhữngcáighếgỗchựcsụpxuốngdướisứcnặngcủaanhta.Anhtacaolớnđếnnỗikhôngcòntrôngthấysựvạmvỡcủaanhtanữa.Lúcnàocũngmặccáiáonhungdàimàuđentươngphảnhẳnvớibộrâuvàmáitóchung.Vàmangáochoàngcùngmàu.Cáibuổitốichúngtôiđểýthấysựcómặt của anh ta lần đầu tiên, anh ta tiến thẳng đến bàn chúng tôi, nhìnthẳngvàoLoukivàtôi.Rồianhtamỉmcườivàthìthầm,đầunghiênghẳnvềphía chúng tôi: “Thưa những người đồng hành của các ngày xấu trời, tôichúc các bạnmột đêm tốt lành.” Khi biết tôi thuộc rất nhiều thơ, anh tamuốn tỉ thí với tôi.Người nào đọc được câu cuối cùng sẽ là người chiếnthắng.Anh ta đọc cho tôi nghemột câu, tôi phải đọc cho anh tamột câukhác,vàcứthếtiếpdiễn.Cuộcthidiễnrarấtlâu.Tôichẳngcóchútsởđắcnàochoviệcnày.Tôilàmộtdạngngườimùchữ,khônghiểubiết,nhưnglạirất thuộc thơ,giốngnhưnhữngngườichơiđượcmọibảnnhạcbằngpiano

màkhônghềbiếtkýxướngâm.BobStormscólợithếsovớitôi:anhtacònbiếttoànbộtổngthểthơcatiếngAnh,tiếngTâyBanNhavàtiếngFlamand.Đứngởquầy,anhtatungvềphíatôivớivẻđầytháchthức:

IheartheShadowyHorses,theirlongmanesa-shake

hoặc:

Comotodoslosmuertosqueseolvidan

Enunmontóndeperrosapagados

hoặcnữa:

Deburgemeesterheeftonsietsmisdaan,

Wijleerden,doorzijnschuld,hetlevenhaten.

Anhtalàmtôithấyhơimệtnhưngđólàmộttayrấtvững,hơnchúngtôirấtnhiều tuổi.Tôinhữngmuốnanh takểcho tôinghevềnhữngcuộcđờitrướcđâycủamình.Anhtaluônluôntrảlờinướcđôichocáccâuhỏicủatôi.Khicảmthấymìnhthuhútquánhiềusựtòmò,độtnhiênsựsôinổicủaanh ta tanbiếnnhư thểanh tacóđiềugìđóphảichegiấuhoặcgiảanh tamuốnlàmrốitungnhữngđầumối.Anhtakhôngtrảlờivàcuốicùngphávỡsựimlặngbằngcáchphálêncười.

***

Từngcómộtbữa tiệcởnhàBobStorms.Anh tamờiLoukivà tôiđến,cùngnhữngngườikhác:Annet,DonCarlos,Bowing,Zacharias,Mireille,LaHoupa,AliCherifvàanhchàngmàchúngtôiđãthuyếtphụcbỏTrườngMỏ.Những người khách khác nữa, nhưng tôi không quen. Anh ta sống ở keAnjou trongmột cănhộmà tầng trên làmột cái xưởng rộngmênhmông.Anh ta tiếp đón chúng tôi ở đó để đọcmột vở kịchmà anh tamuốn dàndựng:HopSignor! Hai chúng tôi tới trước những người khác và tôi thấychoángtrướcnhữnggiánếnsoisángcănxưởng,nhữngconrốidâySicilevàFlamandtreotrênxànhà,nhữngtấmgươngvànhữngđồgỗkiểuPhụchưng.BobStormsmặcchiếcáonhungmàuđen.MộtôcửakínhlớnnhìnxuốngsôngSeine.Bằngmộtcửchỉđầybaobọc,anhtaquàngtayquanhvaiLoukivàvaitôirồinóivớichúngtôicáicâunghilễcủaanhta:

Thưanhữngngườiđồnghànhcủacácngàyxấutrời

Tôichúccácbạnmộtđêmtốtlành.

Rồianhtarúttừtrongtúiramộtcáiphongbì,chìachotôi.Anhtagiải

thích với chúng tôi rằng đó là chìa khóa nhà anh ta ởMajorque và rằngchúng tôiphảiđếnđócàng sớmcàng tốt.Vàở lạiđócho tới thángChín.Anhtathấyrằngchúngtôikhôngđượckhỏekhoắncholắm.Mộtbữatiệckỳcục làm sao... Vở kịch chỉ cómột hồi và các diễn viên đọc xong nó khánhanh.Chúng tôi ngồi xungquanhhọ.Thỉnh thoảng, trong thời gian đọc,theomộtradấucủaBobStorms,tấtcảchúngtôiphảihétlên,nhưthểđangởtrongmộtdànđồngca:“Hop,Signor...!”Rượuchảytràntrề.Vàcảcácthứchất hiểm độc khác nữa. Một khu buffet đã được dựng lên ở ngay giữaphònglớntầngdưới.ĐíchthânBobStormsphụcvụđồuốngtrongcốclớnvàlytrònbằngphalê.Cànglúccàngthêmđôngngười.Tớimộtlúc,Stormsgiớithiệutôivớimộtngườiđànôngcùngtuổinhưngbénhỏhơnanhtarấtnhiều,mộtnhàvănMỹtênlàJamesJonesmàanhtabảolà“hàngxómcùngtầnggác”củamình.RốtcuộcLoukivàtôikhôngcònbiếtrõmìnhđanglàmgìgiữatấtcảnhữngngườilạnàynữa.Ngầnấyngườibắtgặpởđầucuộcđờichúngta,nhữngngườisẽkhôngbaogiờbiếtđiềuđóvàchúngtasẽchẳngcònbaogiờgặplạinữa.

Chúngtôiláchquađámđôngvềphíacửa.Chúngtôichắcchắnrằngtrongđámhỗnđộnnàykhôngainhậnra rằngchúng tôibỏđi.NhưngvừabướcquacánhcửaphòngkháchthìBobStormsđãtớichỗchúngtôi.

“Thếnàocơ...Cácbéđịnhbỏtôimàđiđấyà?”

Anh ta vẫn nở nụ cười quen thuộc củamình,một nụ cười rộng ngoáckhiếnanhtatrônggiốngmộtnhânvậtnàođócủathờiPhụchưnghoặccủaThếkỷVĩđại,vớibộrâuvàvócdángcaolớn,RubenshoặcBuckingham.Vàthếnhưng,mộtnỗilolắngvẫnlộratrongcáinhìncủaanhta.

“Cácbạnkhôngbịbuồnchánquáđấychứ?”

“Khônghề,”tôinóivớianhta.“Rấtvuimà.HopSignor...”

AnhtadangrộngcảhaitayômlấyvaiLoukivàtôi,nhưđãlàmlúctrướcởtrênxưởng.

“Nào,tôihyvọngngàymaisẽđượcgặpcácbạn...”

Anhtakéochúngtôivềphíacửa,vẫnômlấyvaichúngtôi.

“Vànhấtlà,phảisangMajorquethậtsớmđểhítthởkhôngkhínhé...Cácbạncầnđiềuđóđấy...Tôiđãđưacácbạnchìakhóanhàrồi...”

Trênthềm,anhtanhìnhaichúngtôimộtlúclâu.Rồianhtađọcchotôicâuthơ:

Bầutrờigiốngtúplềuráchcủamộtrạpxiếcnghèo.

Loukivàtôibướcxuốngcầuthang,vàanhtacứđứngđónghiêngngườixuốngqualancan.Anhtađợitôiđọcchoanhtamộtcâuthơ,đểđáplạicâucủaanhta,nhưchúngtôivẫnquenlàm.Nhưngtôikhôngtìmrađượccâunào.

Tôicócảmgiácmìnhlẫnlộncácmùavàovớinhau.Vàihômsaubữatiệcấy,tôiđicùngLoukitớiAuteuil.Tôithấynhưthểđanglàmùahè,hoặcgiảmùađông,một trongnhữngbuổi sáng trongvắt lạnh, cónắngvàbầu trờixanh.CômuốnđếnthămGuyLavigne,ngườitừnglàbạntraicủamẹcô.Tôithíchởngoàiđợicôxongviệc.Chúngtôihẹnnhau“trongmộttiếngnữa”,ởgóc phố có xưởng sửa chữa ô tô. Tôi tin chúng tôi có ý định rời Paris vìchùmchìakhóamàBobStormsđãđưachochúngtôi.Đôikhi,tráitimthắtlạivớiýnghĩvềnhữngthứhẳnđãcóthểnhưnglạikhôngxảyra,nhưnggiờđâytôivẫntựnhủrằngngôinhàvẫntrống,đợichúngtôi.Buổisángấytôithậthạnhphúc.Vànhẹ.Vàtôicảmthấyngâyngấtsay.Đườngchântrờiởthậtxatrướcchúngtôi,nơiđó,vềphíavôđịnh.Mộtxưởngôtôởcuốimộtphốvắng.TôitiếcvìđãkhôngđicùngLoukiđếnchỗôngLavigneấy.CólẽôngsẽchochúngtôimượnmộtchiếcôtôđểchúngtôixuôixuốngphươngNam.

Tôinhìn thấycôbướcrakhỏicánhcửanhỏcủaxưởng.Côgiơ tayvẫytôi,chínhxácgiốngnhưlầntrước,khitôiđợihọ,côvàJeannetteGaul,hồimùahè,trêncáckesông.Côtiếnvềphíatôivớicùngbướcđiuểoảiấy,cóthểnói rằngcôbướcđi chậm lại,như thể thờigianchẳngcònnghĩa lýgìnữa.Côkhoáctaytôivàchúngtôiđidạotrongkhuphố.Chínhđâylànơimộtngàynàođóchúngtôisẽsống.Vảlạichúngtôivẫnluônluônsốngởđâyđấychứ.Chúngtôiđitheonhữngphốnhỏ,chúngtôiđiquamộtbùngbinhvắnghoe.LàngAuteuilêmái táchrakhỏiParis.Nhữngtòanhàmàunâuđồnghaymàubenàyhoàn toàncó thểnằmởCôted’Azur,vànhữngbứctườngkia,tatựhỏiliệuđằngsauchúngcómộtkhuvườnhoặcrìamộtkhu rừng hay không.Chúng tôi đi tới quảng trườngÉglise, trước bến tàuđiệnngầm.Vàởđó,giờđâythìtôicóthểnóilàmìnhchẳngcòngìđểmấtnữa:tôicảmthấy,lầnduynhấttrongđời,QuyhồiVĩnhcửucónghĩalàgì.Chotớitậnlúcấy,tôivẫnđanggắngsứcđọccáctácphẩmvềchủđềnày,vớinhiệttâmcủamộtngườitựhọc.MọithứxảyđếnđúngtrướckhibướcxuốngcácbậccầuthangcủabếntàuđiệnngầmÉglise-d’Aureuil.Tạisaolạilàchỗđó?Làmsaotôibiếtđượcvàđiềuáychẳngcóchútquantrọngnào.Tôiđứng lặngmột lúc siết lấy cánh tay cô.Chúng tôiởđó, cùngnhau,ở

cùngmộtchỗ,vĩnhviễn,vàcuộcdạochơicủachúngtôingangquaAuteuil,chúngtôiđãthựchiệntronghàngnghìnhàngnghìncuộcđờikhác.Khôngcầnphảixemđồnghồđeotay.Tôiđãbiếtđanglàgiữatrưa.

***

ChuyệnxảyđếnvàothángMườimột.MộtthứBảy.Cảsánglẫnchiều,tôiởphốArgentineđểviếtvềcácvùngtrungtính.Tôimuốnđắpthêmchobốntranggiấy,từđómàviếtraítnhấtbamươitrang.Hẳnsẽgiốngnhưmộtviêntuyết lăn,rồi thì tôisẽđếnđượcmột trămtrang.TôihẹnLoukiởquánLeCondévàolúcnămgiờ.TôiđãquyếtđịnhtrongnhữngngàytớisẽrờikhỏiphốArgentine. Tôi thấy như thểmình đã được chữa lành hoàn toàn khỏinhữngvếtthươngthuởnhỏvàhồiniênthiếuvà,kểtừnay,chẳngcònlýdonàonữađểtrốnchuitrốnlủitrongmộtvùngtrungtính.

Tôi bước đi cho đến bến tàu điện ngầmÉtoile.Đó là tuyến đườngmàchúngtôivẫnthườngđi,Loukivàtôi,đểtớicáccuộchọpcủaGuydeVere,tuyếnđườngmàchúngtôiđãđibộlầntheovàobuổiđầutiên.TrongkhiđiquasôngSeine,tôinhậnralàcórấtnhiềungườidạochơitrênlốiđiThiênNga.ĐổitàuởLaMotte-Picquet-Grenelle.

Tôi xuống ởMabillon, và đưa cái nhìn về phía quán La Pergola, nhưchúngtôivẫnluônluônlàm.Mocellinikhôngngồiđằngsauôkính.

KhitôibướcvàoLeCondé,cáckimcủacáiđồnghồhìnhtròntrênbứctườngtronggócchỉđúngnămgiờ.Thườngthì,ởđây, lúcấy làgiờhoangvắng.Cácbàntrống,trừbàncạnhcửa,cóZacharias,AnnetvàJean-Michel.Cảbanémvềphíatôinhữngánhmắtkỳkhôi.Họkhôngnóigì.KhuônmặtZachariasvàkhuônmặcAnnetbệchra,hẳnlàvìthứánhsángrọivàotừôcửakính.Họkhôngđápkhitôicấtlờichào.Họchămchămvàotôinhữngcáinhìnlạlùng,nhưthểtôiđãlàmmộtđiềugìđóxấuxa.MôiJean-Michelmímchặtlại,vàtôicảmthấyanhmuốnnóichuyệnvớitôi.MộtconruồiđậutrênmubàntayZachariasvàanhđuổinóđibằngmộtcửchỉnóngnảy.Rồianhnhấccốc lênuống,mộthơicạn luôn.Anhđứngdậybướcvềphía tôi.Anhnóivớitôibằnggiọngvôhồn:“Louki.Côấyđãnhảyquacửasổ.”

Tôisợmìnhnhầmđường.TôiđitheongảđạilộRaspailvàphốcắtquanghĩatrang.Đếncuốiđường,tôikhôngbiếtnữamìnhphảitiếptụcđithẳnghay theo phố Froidevaux. Tôi theo phố Froidevaux. Kể từ giây phút đó,trongđời tôiđãcómột sựvắngmặt,mộtkhoảng trắng,nókhôngchỉgâychotôicảmgiáctrốngrỗng,màtôicònkhôngthểchịuđựngđượckhinhìn.Toàn bộ khoảng trắng ấy làm tôi choáng ngợp, một ánh sáng sống, rạng

ngời.Vàsẽcứnhưchế,chođếnkếtcục.

Rấtlâusau,ởBroussais,tôiđangởtrongmộtphòngchờ.Mộtngườiđànôngtrạcngũtuần,tócmuốitiêuchảihấtrasauvàvậnmộtchiếcmăngtôcổchéo, cũng đang ngồi đợi trênmột cái ghế băng, phía bên kia căn phòng.Ngoàiôngvà tôi,khôngcònaikhácnữa.Y táđếnbảovới tôi rằngcôđãchết.Ôngtiếnlạigầnchúngtôinhưlàcóliênquangì.TôinghĩđólàGuyLavigne,bạntraicủamẹcôvàlàngườicôđãđếnthămởAuteuil,tạixưởngôtôcủaông.Tôihỏiông:

“ÔnglàGuyLavigne?”

Ônglắcđầu.

“Không.TôitênlàPierreCaisley.”

ChúngtôicùngnhauđirakhỏiBroussais.Trờiđãtối.ChúngtôibướcđicạnhnhaudọcphốDidot.

“CònanhlàRoland,cóphảikhông?”

Tạisaoônglạibiếttêntôi?Tôikhónhọcbướcđi.Cáikhoảngtrắngấy,cáiánhsángrạngngờitrướcmắttôiấy...

“Côấykhôngđểlạithưà?”tôihỏiông.

“Không.Khônggìcả.”

Chínhônglàngườiđãkểchotôimọichuyện.CôởtrongphòngvớimộtngườitênlàJeannetteGaul,biệtdanhĐầuLâu.NhưnglàmthếnàomàôngbiếtđượcbiệtdanhcủaJeannette?Côđirabancông.Côvắtmộtchânqualancan.Côkiacốgiữcôlạibằngcáchníulấyvạtáongủdàicủacô.Nhưngđãquámuộn.Cô có đủ thời gian thốt ra vài từ, như thể cô nói với chínhmìnhđểtănglòngcanđảm:

“Xongrồi.Đểmặcđi.”