ò ô ä à Ì ß ô × ® ß - University of Baghdaduobaghdad.edu.iq/wp-content/uploads/Ali...

104

Transcript of ò ô ä à Ì ß ô × ® ß - University of Baghdaduobaghdad.edu.iq/wp-content/uploads/Ali...

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 1

ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢

عبؼخ ثـلاك

اوي٣خ اؼ٤خ غخ ازوه٤بد

أ..ك. ك٣ بظ ٤ ؽب ٣ؾ٠٤ ؽ٤ اأ.ك.

ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ غخووه ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ هئ٤ غخ

ازوه٤بد اؼ٤خ ؼجخ ئل٣و ه الخ ا٤ب٤٤خ –٤خ الخ

2018 ٤ب ـ 1439 ؼجب

عبؼخ ثـلاك اؼ٤خ ك٢ازوه٤بد ك٤ 2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 2

داءـاأله ..... اىل

....... شهداء العساق الغيازي .... واألبطال من منتسبي

قواتنا املسلحة البطلة و

احلشد الشعبي املقدس

نهدي هرا اجلهد املتىاضع ..... ق اهدافه باذن اهلل .... ـ الري لىالهم ملا كان ، و بهم سيحق

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 3

ال٤ؾز٣بد

هه

الؾخ اع

ؾز٣بد ال٤ 3

ر٤ل .1 5

٤٤خ غب ازوه٤بد اؼ٤خ. 2 6

غخ ازوه٤بد اوي٣خ 1.2 6

الوػ٤خغخ ازوه٤بد 2.2 6

اىاه٣خغخ ازوه٤بد 3.2 7

زطجبد ازوه٤بد اؼ٤خ. 3 7

ورجخ له ٠ازطجبد ازوه٤خ اؼ٤خ 1.3 7

بػل أزبمورجخ ٠ازطجبد ازوه٤خ اؼ٤خ 2.3 8

أزبمورجخ ٠ازطجبد ازوه٤خ اؼ٤خ 3.3 8

ؾبة ابت ا٫كاه٣خ ٧ اوب ابكخ 4.3 9

ازبعبد اؼ٤خ اولخ ك٢ ؼبخ ازوه٤خ اؼ٤خ. 4 9

لح اوب٤خ زوه٤خ اؼ٤خا الؼ٢ ه٣ـ ا٫زؾوبمبر. 5 13

رو٤٤بد ا٫كاء طبت ازوه٤خ اؼ٤خ. 6 14

اغات ا٫كاه٣خ أب٤ت اؼ. 7 15

ا٫ز٬. 8 21

ولخ 1.8 21

رؼو٣لبرا٫ز٬ طؾبد 2.8 22

ا٫ز٬ اعواءاد 3.8 23

ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خاػزبك اغ٬د اؼ٤خ ازت ٧. 9 24

ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ٧ كاف اؼوام اػزبك اغ٬د اؼ٤خ 1.9 24

٩ػزبك اغ٬د اؼب٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاكا٤٥خ اؼزلح 2.9 25

٫ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ ازتاػزبك 3.9 27

فجواء ازو٤٤. 10 28

اؼ٤خ ازوه٤خ خواؽ رو٣ظ ؼب. 11 29

ق ؼبخ ازوه٤خ اؼ٤خ. 12 31

ازبهاد ؼبخ ازوه٤خ اؼ٤خ. 13 32

زطجبد فبخ. 14 32

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 4

ازوه٤بد اؼ٤خ واي اجؾض٤خ 1.14 32

ازوه٤بد اؼ٤خ ٤خ ال اغ٤خ 2.14 32

ا٫ػب ال٤خ 1.2.14 33

اعواءاد ازوه٤خ 2.2.14 34

آ٤بد ا٫ػزوا ػ٠ هواهاد غب ازوه٤بد اؼ٤خ. 15 35

غخ ا٫ػزوا اوي٣خ 1.15 35

وطو٣خغخ ا٫ػزوا ا 2.15 36

غبؼخا ٠اؼبخ رؾل٣ل اوت اؼ٢ زله٤٤٣ او٤ . 16 36

فبرخ. 17 39

ا٬ؽن 40

2017خ 167رؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه (:1اؾن ) 40

ازبهح ازوه٤خ اؼ٤خ (:2اؾن ) 57

ارازبه ا٫ز٬روو٣و (:3اؾن ) 67

ازبهاد رو٤٤ اجؾس ثبـخ اؼوث٤خ (:4اؾن ) 76

ازبهاد رو٤٤ اجؾس ثبـخ ا٤٫ي٣خ (:5اؾن ) 79

ازبهح ا٤وح انار٤خ قج٤و ثبـخ اؼوث٤خ (:6اؾن ) 82

ازبهاد ا٤وح انار٤خ قج٤و ثبـخ ا٤٫ي٣خ (:7اؾن ) 83

ازبهح ف٬خ ازوه٤خ اؼ٤خ (:8اؾن ) 84

هبئ قبجخ فجواء رو٤٤ ثبـز٤ اؼوث٤خ ا٤٫ي٣خ (:9اؾن ) 93

ح ا٤وح انار٤خ طبت ازوه٤خازبه (:10اؾن ) 95

ازبهاد ازص٤ن ا٫زو٢ (:11اؾن ) 99

ثؼ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ از٬٤د اخ (:12اؾن ) 101

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 5

ر٤ل. 1

،بري ػ٤ي أعواءارب اوي٤خ ازي٢ ٣غيت الب اب ك٢ ازوه٤بد اؼ٤خ، ؼل ر

باعجييʺريي ؽوييب أهجيي

ʺغييع اؼيي٢ اجؾييش ييب رضيي اقيي اج٤ييب٢ يي٤وحزله٣يي٢، ٧

٣زييبػل ثبييزواه أيينا اقيي ايين١ ٣غييت ،٤ييباازيي٢ ٣زيي ازؼ٤٤ييخئييخ زله٣يي٤٤ ا

.ب هؼب ث٤ ائبد اؼب٤خ او٤خئزط٣و ػ ائخ ا٫هروبء ثؤكا

ه عبؼيخ ازوه٤بد اؼ٤خ أذهل كي٢ رويل ب ثـيلاك ر ث ج٤و كؼ يب كي٢ رطي

ريك و ايلاكغ اؾيبكي اوي١ زله٣ي٢ اجبؽيش يباقزليخ، ام ا ازو كي٢ ازي٤لبد اؼب٤يخ

ي٣ييبكح ييب اجؾضيي٢ )ثؾييس، زييت، ثييواءاد افزييواع، ييئرواد ػ٤ييخ....(، ييني ى٣ييبكح ييب

ازي٢ أيذ ثزويل ويي عبؼزيب ين اي٣يبكح او ك٢ ازػجبد اؼب٤خ اغ٬د اوي٤خ،

از٤لبد اؼب٤خ.اؾج٤جخ ك٢

ثؼيل ي ػي اين١ ريله عبؼيخ ثـيلاك ضب٢، اال٤ اؾب٢ الاكغ هاء الاها

اويييواهاد ازؼ٤يييبد اعيييواء ازؾيييل٣ضبد ػييي٠ييي ،2017 -ايييل٤ ا٧ اييين١ يييله كييي٢ ٤يييب

ويبك وارجيب، غ٤يغؼيب٬د ازوه٤يبد اؼ٤يخ ث وزي٤بازطجبد آ٤بد اؼ ازي٢ رʺزؼ٤يبد

ازيي٢ ييود كيي٢ عو٣ييلح اهييبئغ اؼواه٤ييخ ثؼييلكب 2017ييخ 167ههيي اغل٣ييلح ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ

ايل٤ يب ي٤وك كي٢ ينا ا .2018/ 1/ 26، از٢ ثلأ اؼ ثب كي٢ 2017/ 11/ 27ك٢ 4471

ؽب٤ب ؼ ث هواهاد رؼ٤بد اث آ٤بد ٣ض ب ʺكي٢ عبؼيخ ثـيلاك، كي٢ؼزل

زيي رؼييل٬٣رؽبييخ ييله رؾييل٣ضبد ػيي٠ مييي ʺيي زييله ييـ ؾلصييخ يي ب اييبكخ كأ اـييبء أ

٣ي أ، ازؾب هب ازو٢ ال٤ ٣ب أ بء هللا. ز٠ ا ج٤ب مي ث كه١ ال٤

ػبʺولا

ʺ ٬

ʺطبج٢ ازوه٤يبد اؼ٤يخ اؼيب٤ ػ٤يب ٤يؼ ا٣غبثيب

ʺ٣يبػ آ٤يخ ا ػي٠

.كن ااث ازؼ٤بد ابكنحػ٠ بغبىا وػخ رول٣ ؼب٬د ازوه٤خ اؼ٤خ

٣ل اؼ ل ك٢ اغبى نا ال٤ أ ول وب رول٣وب ازبب أ٣وب ب

أ.ك. ػ٬ء ػجلاؾي٤ ػجلاوي اي١( نو ا٤ل هئ٤ عبؼخ ثـلاك )ك٢ مي، ق ثب با٤

ان١ ٣ؤ علاʺأػيبء غيخ ازوه٤يبد اؼ٤يخ اوي٣يخ ،غيبىاك٢ كػي ايوع اؾيش ػي٠

كي٢ ازوه٤بد اؼ٤خ ؼجخ ئاؼب٤ ك٢ و ني ،ػلاك ال٤اان٣ أا ث كبػ ك٢

، ئ٫ء اغك اغ ان٣ ٣جن عكااغبؼخʺ .٣ولهب اض٤و أج٤وح ٫ ٣ؼوكب

، هك ك٢ نا ال٤ب ؤ ٬ؽظبر ثئثلاء آهااؼب ف٬ اغ٤غ٣زلبػ أز٠

الاه٤خ ك٢ يوػ ا٫كيبه ا٥هاء ي٫ثز٠ البك٤خ ك٢ ازؼب ʺازبي ايك كي٢ ي٠ا

ػب فلخ ٤وح اؼ اجؾش اؼ٢ ،ع٤غ اغكʺازوه٤بد اؼ٤خ ػ٠ ع اق، ك٢

غييخ ػز٤ييبك١اجو٣ييل ا٫اواييخػ٠ ٣يي ٣ييب ا٥هاء ا٬ؽظييبد،اـييو عبؼزييب اؼي٣يييح.

كي٢ ينا زبوربه٣ بئأػباغخ غ هئ٤ ازا ث جبو اؼ٤خ اوي٣خ، أازوه٤بد

زو٢ ا٥ر٤خ:ا٫جو٣ل ا اواخ ػ٠ أؽل ػب٣أ اؤ،

[email protected]

[email protected] : [email protected]

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 6

٤٤خ غب ازوه٤بد اؼ٤خ. 2

اوي٣خازوه٤بد غخ 2.1

٫أʺ أيزبمػبء ٤ئخ رله٤٣خ ثورجيخ أ هئ٤ اغبؼخ غخ زوه٤بد اؼ٤خ رزؤق ــ ٣ :

أؽيل ػيو ػيا 11 ػي٠يجؼخ أػيبء ٫ ٣ي٣يل 7 ٫ ٣و ػلك ػيʺفزبيبد ي ا

.، ػ٠ أ ٣ أؽل ا٧ػبء ثبفزب اوبقزلخ

صب٤بʺزي٤ ين اغيخ ػيل ػيل ريكو وئ٤ اغبؼخ ا٩يزؼبخ ثبغبؼيبد اؼواه٤يخ ا٥فيو :

اوارت ا٩فزببد اؼ٤خ.

بضصبʺ .وح اؽلح ر لح اؼ٣خ ك٢ اغخ ص٬س اد هبثخ زغل٣ل :

بهاثؼʺهئ٤ب هئ٤ هأؼب ػ٤ل أ ٣ ػ٤ل ٤خأ٫ ٣غى :

ʺغخ ازوه٤يبد اؼ٤يخ

ا ػأاوي٣خ ʺ

.ك٤ب

لوػ٤خازوه٤بد ا غخ 2.2

٫أʺ: ٣ ك٢ ٤خ غخ زوه٤بد اؼ٤خ رزؤق : غ ا٤خ

يبػل كي٢ أيزبمأ أيزبما٤ئيخ ازله٣ي٤خ ثورجيخ ي ٣قزيبه غي ا٤يخ هئ٤ غيخ .1

.أزبمؽبخ ػل عك ثورجخ

يبػل كي٢ أزبمأ أزبمافزببد قزلخ ثورجخ أهثؼخ أػبء ا٤ئخ ازله٤٣خ .2

فزب ؼ٤، ٣قزبه غ ا٤خ أػبءبث أزبمؽبخ ػل عك ثورجخ ʺ.

صب٤بʺيجؼخ ك٤ي ػيلك أػيبء غيخ ازوه٤يبد يجؼخ ي٠ػ يبأ كوػ اما ىاك ػلك أهب ا٤يخ :

ب اطو٣ويخ اي ػ٤يب كي٢ ليثبايلبد ز افز٤يبه اوئ٤(، ٣ )

.لووحاجل )ا٫( ن ا

صبضييبʺػييل ػييل ريياكو ا٫فزبييبد أ اوارييت اؼ٤ييخ اطثييخ كيي٢ أػييبء غييخ ازوه٤ييبد :

فو ز٤ ن اغخ.٣زؼب ثبغبؼبد اؼواه٤خ ا٧ ،اؼ٤خ

هاثؼبʺب ووهائرقزبه اغخ أػب :

ʺ ب.

بفبʺؽيل ا ٣ اظل٤ اين٣ ٣غ٤يل أ٣ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ ور٤و ٣ل :

ي) ازقلا اؾبية ا٩زويذ اـبد ا٫عج٤خ اؾ٤خ ٣يبأ ٣لʺ ٣ي ؽبي٬أ

ʺػي٠

.ه٣(ببكح اج

بكبʺ .وح اؽلح لح اؼ٣خ ك٢ اغخ ص٬س اد هبثخ زغل٣ل :

بييبثؼʺييأا٫زيييا ثبفز٤ييبه ٣غييت : ،كاه٣ييخا يي٤ ييل٣ بييت ػييبء غييب ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ

٣ؾ وت بػل. أزبم أ أزبم

ب ك٤يب، زي٤ غيخ ازوه٤يبد اؼ٤يخيبى ثؼي اياث اقبيخ كؼبل اواي، اأ

ن ااث ٢:

كو ك٤ب أهب.ارزواي از٢ ٫ ك٢ امو افزب اوي .1

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 7

ييض٬ػييبء غييخ ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ أفزييب ا ٣يي أواػييبح .2ʺفزبييبد اؼييل ٩

ريي اؼبيل ي٠ا ػيل ا٩زليبء ثبزيبئ ، عيلداا٫هيب ك٤يب بدفزبااوي

أ رؼ افزببر ا٫فزب اطة ك٢ اغخ. ؿ٤و اواي ا٫هب

هيب أريواه كي٢ افزيب ، رغيت عيكهيبا٧ غ٤يغواػبح أ ري اغيخ ضيخ .3

.فوهب ا٧ا٧ ض٣اػبء ػل عكؼ٤خ

أواػييبح .4 كو اكيي٢ ؽبييخ ػييل ريي ،(أييزبمورجييخ )يي هئيي٤ اغييخ أػييبئب ث ٣يي يي

ػيبء اغيخ ػي أ٣وي ػيلك أ ٫ غيت٣ (،يبػل أيزبم)ثورجيخ ٣ا أاورجخ ٣

فخ اوئ٤ اووه.

ىاه٣خغخ ازوه٤بد ا 23.

زله٣ي٤خ ثورجيخ أيزبم ا٤ئيخ اػيبء أ ىاه٣خ وي٣خ ك٢ اىاهح غخــ ر

ظيو كيي٢ ؼيب٬د ازوه٤ييبد اؼ٤يخ ييلهعبد اؼ٤يب يي اي٤ ثبزوه٤ييبد اؼ٤يخ يي كافيي

فبهعب زج٢ ك٣ا ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢.اىاهح

زطجبد ازوه٤خ اؼ٤خ. 3

ورجخ له ٠ازطجبد ازوه٤خ اؼ٤خ 1.3

٣زو ك٢ ٣ؼ ورجخ له راكو اؽل او٤ ا٥ر٤٤ :

٫أʺ:

ائيؽب ٣ أ . أʺب ٣ؼبكب ػ٤ب أػ٠ بكح الزها

ʺ.

ائيأ ٣ ؽب أ . ةʺ٤يخ كي٢ ا٫فزبيبد أرو٤يخ أك٤يخ أػ٠ أػ٠ يبكح ػ٤يخ

ييبكح ؼبكييخ ييب ػ٤ييب ٫ازيي٢ ٫ رييؼ ك٤ييب ييبكح كزييها ʺ

رويي ييلح أ ٫، ييو٣طخ

٤خ.ص٬س اد ثؼل ابكح اغبؼ٤خ ا٧ 3 الهاخ ؾ ػ٠ ن ابكح ػ

صب٤بʺ:

أ ؽييل اغبؼييبدا وييي اييىاهح أ كيي٢ ٣يي هييل ييـ ورجييخ ييله ييبػل كيي٢ أ . أ

.ص٬س اد 3 لح ٫ رو ػ اغ اؼواه٢ ٪فزببد اطج٤خ أاؼواه٤خ ا٤ئبد

يجؼ٤ وطيخ ػي٠ أ ٫ روي 70ويب غػيب ػي٠أ ٣ هل ؽ ف٬ ين ايلح . ة

أهثيغ ػيو٣ وطيخ 24يب ٫ ٣وي ػي ( 1هه ) ذ أهثؼ٤ وطخ اغل 46ػ

(.8( )3(، )2اغلا ؾخ ك٢ ا٬ؽن ) (.2 اغل هه )

)٣ لوكا ثؤؽلب( ػ٤٤ )أ ثؾش ئق( ثؾض٤ ن الح و ف٬أ ٣ هل . د

ػ٠ أ ٣ي أؽيلب يها كي٢ غيخ ػ٤يخ ؾيخ ثؤؿج٤خ ازو٤٤بد ه٤٤ ك٢ ا٫ه

يو ثؾضي٤ أ أضيو كي٢ ك٤غى ؽ٤ئن ) ثبزضبء او ك٢ غ٬د ماد ؼب رؤص٤و ه٤خ

.ل اغيخ ماد ؼبي ازيؤص٤و، ثي ٣ي أ٣يب ايو كي٢ لي اؼيلك ي ين اغيخ(

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 8

ئيييييييخ ٣ويييييييل ثؼبييييييي ازيييييييؤص٤و يييييييب ييييييي ؼبييييييي ازيييييييؤص٤و ايييييييبكه ػييييييي

(Thomson Rueters أ ؼب ازؤص٤و )SJR ( ابكه ػ كاه اوScopus .)

بػل أزبمورجخ ٠ازطجبد ازوه٤خ اؼ٤خ 32.

بػل راكو او ا٥ر٤خ: أزبم٠ ورجخ ا٠ ـ ٣وه ٣زو ك٢

٫أʺاؼواه٤خ أ ا٤ئبد ؽل اغبؼبدا وي اىاهح أ ك٢ ٣ هل ـ ورجخ له ك٢ أ :

.هثغ ادأ 4 لح ٫ رو ػ اغ اؼواه٢ ٪فزببد اطج٤خأ

صب٤بʺصب٤ وطخ ػ٠ أ ٫ روي ػي 80وب غػب ػ٠أ ٣ هل ؽ ف٬ ن الح :

صيب ػيو٣ وطيخ ي 28( يب ٫ ٣وي ػي 1اغل هه ) ف٤ وطخ ٤زاص 52

.(8( )3(، )2اغلا ؾخ ك٢ ا٬ؽن ) (.2اغل هه )

صبضبʺ)٣ي ليوكا ثؾيس ػ٤يخ )أ ثؾضي٤ ئيق( خص٬صي 3 ن ايلح و ف٬أ ٣ هل :

بوا ب ثؾضي٤ كي٢ غزي٤ ػ٤زي٤ ؾزي٤ ثؤؿج٤خ ازو٤٤بد ك٢ ا٫ه خه٤ ثؤؽل(

)ك٤غيى ؽ٤ئين ه٤ز٤ ئز٤ قزلز٤ ثبزضبء او ك٢ غ٬د ماد ؼب رؤص٤و

و ثؾض٤ أ أضو ك٢ ل اغخ ماد ؼب ازؤص٤و، ث ٣ أ٣ب او ك٢ لي اؼيلك

بييي ازيييؤص٤و ايييبكه ػييي ئيييخ ٣ويييل ثؼبييي ازيييؤص٤و يييب ييي ؼ .ييي ييين اغيييخ(

(Thomson Rueters أ ؼب ازؤص٤و )SJR ( ابكه ػ كاه اوScopus .)

هاثؼييبʺ)٣وييل صيي٬س يياد 3 ريي١ أ ريي ازوه٤ييخ هجيي ييخ يي اييلح اوب٤ييخ، أ٣غييى :

كاء ززب٤يخ ي ريبه٣ـ ٤يبد ا٤٧يب ٣يزو ا ري رو ،ض٬س الح ا٫يـو٣خ(اد اثب

١ ٫ ٣عييل أ ،آفييو روه٤ييخ ػ٤ييخ ؽيي ػ٤ييب ازله٣يي٢ ـب٣ييخ روييل٣ اطييت زوه٤ييخ اؾب٤ييخ

كاء ١٧ جت ب.اوطبع ك٢ رو٤٤بد ا٧

أزبمورجخ ٠ازطجبد ازوه٤خ اؼ٤خ 33.

راكو او ا٥ر٤خ: أزبم٠ ورجخ ا٣زو ك٢ ٣وه٠

٫أʺ أ ا٤ئيبد ؽيل اغبؼيبدا ويي ايىاهح أ كي٢بػل ك٢ أزبم ٣ هل ـ ورجخ أ :

.اد ذ 6 لح ٫ رو ػ اغ اؼواه٢ ٪فزببد اطج٤خاؼواه٤خ أ

صب٤بʺرؼ٤ وطخ ػ٠ أ ٫ روي ػي 90وب غػب ػ٠أ ٣ هل ؽ ف٬ ن الح :

اؽييل ص٬صيي٤ وطييخ يي 31( ييب ٫ ٣ويي ػيي 1رييغ فيي٤ وطييخ يي اغييل ههيي ) 59

.(8( )3(، )2اغلا ؾخ ك٢ ا٬ؽن ) (.2اغل هه )

صبضبʺليوكا )٣ي ثؾيس ػ٤يخ )أ ثؾضي٤ ئيق( خص٬صي 3 ن ايلح و ف٬أ ٣ هل :

بيييوا يييب ثؾضييي٤ كييي٢ غزييي٤ ػ٤زييي٤ ؾزييي٤ أييي٤خ ثؤؿج٤يييخ ازو٤٤يييبد ثؤؽيييل(

)ك٤غيى ؽ٤ئين ه٤ز٤ ئز٤ قزلز٤ ثبزضبء او ك٢ غ٬د ماد ؼب رؤص٤و

ماد ؼب ازؤص٤و، ث ٣ أ٣ب او ك٢ لي اؼيلك بلاغخ و ثؾض٤ أ أضو ك٢

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 9

٣ويييل ثؼبييي ازيييؤص٤و يييب ييي ؼبييي ازيييؤص٤و ايييبكه ػييي ئيييخ .اغيييخ( ييي ييين

(Thomson Rueters أ ؼب ازؤص٤و )SJR ( ابكه ػ كاه اوScopus .)

هاثؼيبʺ)٣وييل ياد فيي 5ري ١ أ ريي ازوه٤يخ هجيي يخ يي ايلح اوب٤ييخ، أ٣غيى :

كاء ززب٤يخ ي ريبه٣ـ ٤يبد ا٤٧ب ٣زو ا ري رو ،الح ا٫ـو٣خ( قاد اثب

١ ٫ ٣عييل أ ،آفييو روه٤ييخ ػ٤ييخ ؽيي ػ٤ييب ازله٣يي٢ ـب٣ييخ روييل٣ اطييت زوه٤ييخ اؾب٤ييخ

كاء ١٧ جت ب.اوطبع ك٢ رو٤٤بد ا٧

ؾبة ابت ا٫كاه٣خ ٧ اوب ابكخ 34.

( 1كيي٢ اغييل٤ ) يي غييع اوييب اؾبيي ػ٤ييب بييت ازوه٤ييخخ ر٤ييرييبف اييت ا٥

، ي أي٠ يق ايلح )أيبخ أ بيخ( ، يل٣ فليخ غزيغ ي يت اؽيل كوي(2)

ا٧ـو٣خ زوه٤خ اواك اؾ ػ٤ب، ب ج٤ ك٢ أكب:

أ٫ʺ% ( ص٬صييخ يي ابئييخ ييبػل١ هإييبء اغبؼييبد أ اغيي اؼواهيي٢ ٪فزبييبد 3) :

بخ(. أاطج٤خ ثلهعز )أبخ

صب٤ييبʺ% ( فييخ يي ابئييخ ؼييلاء ؼييب٤ هإييبء اغييب اؼ٤ييخ كيي٢ اغيي 5) :

أػييبء اغييب اىاه٣ييخ ا٧هييب ثوئبييخ اغبؼييخ ٣و١اؼواهيي٢ ٪فزبييبد اطج٤ييخ ييل

.بخ( أ ثلهعز )أبخ الائخ

صبضبʺا٧هيب كي٢ ١% ( ػوح ابئخ وإبء ا٧هب اؼ٤خ الوع اؼ٤خ أ ل٣و 10) :

.كائو اىاهح ر٬٤رب ثلهعز

ازبعبد اؼ٤خ اولخ ك٢ ؼبخ ازوه٤خ اؼ٤خ. 4

ييطؼ ا ازبعييبد اؼ٤ييخ ا أضييو يي٫ ؼييل ٣ ʺ

يي ا اجؾييس اؼ٤ييخ ا ييطؼ يي

ؾب يال٤يخ ؿ٤ويب. ا٧ػيبثيواءاد ا٫فزيواع، ازيت، أبه٣ؼ الزها، ٣ اجؾس،

اء ػ٠ ب ٣زؼن ثبزبعبد اؼ٤خ از٢ ٣ولب بت ازوه٤خ اؼ٤خ. و٢ أك٢ ن الووح

٫أʺ

( ازيي٢ رقييغ زو٤يي٤،1كيي٢ اغييل ) اولييخ زوه٤ييخ اؼ٤ييخ ازبعييبد اؼ٤ييخ٣ييزو كيي٢ :

ا٥ر٢:

ا٠ ورجخ له. طبت ازوه٤خ زق اؼب أ اله٤نا غب ر ك٢ أ .1

، أ كي٢ ا٧هي غب ازق اله٤ن طبيت ازوه٤يخ اي٠ ورجيخ أيزبم يبػلأ ر ك٢ .2

اصب ب ك٢ غب ازق اله٤ن ) أؽلب لوك ( رؾ ػي٠ رو٤ي٤ هي٤ ، اجو٤يخ 2

.٣ أ ر ك٢ غب ازق اؼب أ اله٤ن

أ كي٢ ا٧هي ، أيزبم أ ر ع٤ؼب ك٢ غب ازق اله٤ن طبيت ازوه٤يخ اي٠ ورجيخ .3

، رؾيي ػيي٠ رو٤يي٤ أيي٤ ) أؽييلب لييوك ( ص٬صييخ ييب كيي٢ غييب ازقيي اييله٤ن 3

.اجو٤خ ٣ أ ر ك٢ غب ازق اؼب أ اله٤ن

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 10

٣ول ثبزق اؼيب ؽوي اؼوكيخ اين١ ؽي ك٤ي بيت ازوه٤يخ ػي٠ ايبكح ا٤٧يخ .4

ؽويي اؼوكييخ ايين١ ؽيي ك٤يي ييل ثبزقيي اييله٤ن٣و)اجييبه٣ أ ييب ٣ؼبكييب(،

اغيب ي بت ازوه٤يخ ػي٠ ايبكح اؼ٤يب )ابعيز٤و أ ايلزها أ يب ٣ؼبكيب(،

ايبه اؼي٢ أوؽيخ ايلزها أ أهبخ ابعز٤و زبثخاؼ٢ ان١ ثؾش ك٤ ػل

ازواث ازب طبت ازوه٤خ ثؼل ؽ ػ٠ ابكح اؼ٤خ اؼ٤ب.

يي ازبعييبد ييهح بأصيي ورجييخ ييله ييه، ازبعييبد اؼ٤ييخ أؽييل يي٣ أ .5

و. خوج ٣ أ ر ثو٤خ ازبعبد ورجز٢ ا٧زبم ابػل ا٧زبم....

روه٤خ ػ٤خ بثوخ.ؿ٤و ول خ ك٢ .6

ؿ٤و ز خ هبئ الثبد اؼب٤خ أ ابعز٤و أ أوؽخ الزها طبيت ازوه٤يخ .7

ؼ ٫ؽوبأ اجبؽض٤ ابه٤ ؼ ، ات اػ ثب ٬ز٬ از٢ زʺ.

رويغ كي٢ كائييوح غيي٬د ػ٤يخ ؼزيلح زقييخأ ري يهح أ وجييخ يو كي٢ .8

، ثبييزضبء اييو كيي٢ غيي٬د ماد كيي٢ غيي٬د ػ٤ييخ قزلييخ ،فزييب بييت ازوه٤ييخا

ماد ؼبي ازيؤص٤و، ثي بلياغيخ ؼب ريؤص٤و )ك٤غيى ؽ٤ئين يو ثؾضي٤ أ أضيو كي٢

.٣ أ٣ب او ك٢ ل اؼلك ن اغخ(

اورجخ اؼ٤خ اؾب٤خ طبت ازوه٤خ. ف٬غيد أهل ازبعبد اؼ٤خن أ ر .9

٫ ك٢ ؽبخ اازوه٤خ، ٠اهج او هج ربه٣ـ رول٣ اطت أو ا ر راه٣ـ أ٣غت .10

روييل٣ اجؾييس ازؼي٣ي٣ييخ )ا١ اجؾييس ازيي٢ ٣طبييت ثييب ييبؽت ازوه٤ييخ ػييلب ٫ ٣ييزك٢

أ ريبه٣ـ يو ين اجؾيس ب، كي٠ اجؾيس(زطجبد ازوه٤خ ػل رول٣ اؾو٤جخ ا٧

٣ ثؼل ربه٣ـ رول٣ اطت.أهج او ٣

ريب يب بطير ع٤غ ازبعيبد اؼ٤يخ اول يخ كي٢ ؼبيخ ازوه٤يخ قط أ٣غت .11 هيل أهو

اجيبؽض٤ ريغ٤ ثؾيص اؼزيلح ٫ؿيوا ع٤غ ٣غت ػ٠ اغب اؼ٤خ ك٢ ا٧هب.

اجؾيش ام ا ،ازوه٤خ اؼ٤خ ؽزي٠ كي٢ ؽبيخ ايزواى اجيبؽض٤ ثجؾيس يغ ا٤يبد ا٫فيو

مييي ـييو زبثؼييخ اجؾييس رص٤وييب ،)ؿ٤ييو اييغ( ٣٫ييلف يي ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ

ازطج٤و٤يخ لؼ٤يخاؾبعيخ ا٣جي٤ ػي٢ هي٤ ثيب ٣قيل اغزيغ ػي٠ ؾيبهزب

جؾس.زي ا

اي٤خ اؾلكح ورجخ ػ٤يخ لح ٣ ازبط اؼ٢ طبت ازوه٤خ هل اغي ف٬ اأ .12

ؽواʺ

يزبهح ازوه٤يخ ريبه٣ـ هجي يو اجؾيش ي اغيخ اؼ٤يخ ريبه٣ـ ا٣ضجيذ كي٢ ،

و.

٣غييى جييبؽض٤ كيي٢ ازقييبد ا٩ييب٤خ ا٩ييزلبكح يي وييب البييخ كيي٢ عييل ههيي .13

أ ( زقبد اؼ٤خ ػل راكو يو ايو كي٢ ري٤لبد اغي٬د اياهكح كي٢ – 1)

اغل.

هيي٤ ييله 2( ازيي٢ يي٢ ) 1كيي٢ ؽبييخ ػييل اييز٤لبء زطجييبد ازوه٤ييخ يي اغييل ههيي ) .14

أي٤ ٨يزبم )أصيب 3ه٤ ٨زبم ابػل )أصب ب هح(، 3ه(، )أؽلب

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 11

ثجؾييش ييب ييهح(، ٣يي أؽييل اجؾييس لييوكا وارييت اييض٬س(، ٣طبييت ازله٣يي٢

رؼي٣ييي١ أ أضييو ٩ييزب ازطجييبد، يي كيي٢ يين اؾبييخ ٣جويي٠ اغييل ييزك٤ب ؼييلك

ربه٣ـ ا٩زؾوبم كو. ك٢ازؼي٣ي٣خ رئصو ش )أ اجؾس(اوب اطثخ زوه٤خ، اجؾ

صب٤ييبʺ، كوييزييبط ص٬صييخ ييبه٤ كيي٢ ا 3 ؼييلك يي اييبه٤ ك٤ؾزييت ٧ ازييبط اؼيي٢ما ييب ا :

ثبجخ ٪فزبيبد اؼ٤يخ ( 2( )1رؾزت وب نا ازبط اؼ٢ اؾلكح ك٢ اغل٤ )

%( 80ع٤ييغ اوييب ايياهكح ك٤ييب، اييبهى اضييب٢ ػيي٠ ) ؤ ٣ؾيي اجبؽييش ا٧ ػيي٠ثيي

%( ييجؼ٤ يي 70صييب٤ يي ابئييخ يي اوييب اؾبيي ػ٤ييب اجبؽييش ا٧ ييل ازييبط )

( يب هك 1أب ٪فزببد ا٩يب٤خ كزؾزيت ويب اغيل ) .ابئخ اوب جبؽش اضبش

.( ب ك٢ ا٩فزببد اؼ٤خ2 )وب اغل ة ( – 1ك٢ اغل )

صبضبʺيبه٣ؼ ايلزها ازي٢ أ٣غى اػزبك اجؾس ازخ ي هيبئ ايلث اؼيب٢ ابعيز٤و :

وجيخ يو ثبي أواف بت ازوه٤خ ٧ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ اما بيذ يهح باغيد ث

.ك٢ اؼبخ كو ثؾش اؽل ٣زلبك بت الهابد اؼ٤ب بت ازوه٤خ اؼ٤خ،

بهاثؼييʺزييبة، ثييواءح ا٩فزييواع، أ ثؾييش ويي٠ كيي٢ ييئرو ػيي٢ كه١، مييي كيي٢ ٣غييى اػزييبك ا :

ؽييت ازيي٤لبد ( رقييغ زو٤يي٤. ٣ييز اؽزييبة وييب يين ازبعييبد ثزيي٤لب1اغييل )

اعكح ك٢ اغيل غي٬د، كيبما بيذ ين ازبعيبد يبكهح ػي ئيخ أ هبػيلح ث٤بيبد

كي٢ ثيل أعجي٢ رزي ؼب رؤص٤و كزؼب ؼبخ اغي٬د ماد ؼبي ازيؤص٤و، اما بيذ يبكهح

أ كي٢ ثيل ػوثي٢ فبهط اؼوام كزؼب ؼبخ اغ٬د اؼب٤خ، اما بذ بكهح كافي اؼيوام

ثيواءح افزيواع، أ ثؾيش ، زيبة ٣غى أ٣ب ايزقلا كزؼب ؼبخ اغ٬د اؼوث٤خ اؼواه٤خ.

( ٫ رقيغ زو٤ي٤، يو ػيل ريواه لي 2و٠ ك٢ ئرو ػ٢ كه١، مي ك٢ اغيل )

ن ازبعبد ك٢ اغل٤.

بفبييييʺأ زييييوع ؽبيييي ػيييي٠ اييييوه اييييل٢ اؼ٤ييييبه١ زييييت ٣غييييى اػزييييبك زييييبة ئييييق :

(ISBN: International Standard Book Number ٧ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ ٣ؼبي )

ب٣غيى رويل٣ زيبة ػي .كي٢ ي روه٤يخ ؼبخ اجؾيش كي٢ ازويل٣ يوح اؽيلحʺػي ازيبة

ازو٤٤ اطة زوه٤خ.اول ك٢ اعجخ ا٠٧ ؿ٤و اؾب ػ٠

ييببكʺ .روييل٣ ثييواءح افزييواع رؼبيي ؼبييخ اجؾييش كيي٢ ازوييل٣ ييوح اؽييلح كيي٢ يي روه٤ييخ ٣غييى :

ب٣غى رول٣ ثواءح افزواع آفو ػʺػي ثيواءح ا٩فزيواع اول يخ كي٢ اعجيخ ا٧ي٠ ؿ٤يو

اؾبخ ػ٠ ازو٤٤ اطة زوه٤خ.

بثؼييـبʺما ييب ا٣غييى هجيي ثؾييش اؽييل ويي٠ كيي٢ ييئرو ػيي٢ كه١ ٧ؿييوا ازوه٤ييخ اؼ٤ييخ :

يييهاʺكييي٢ اغييي٬د اؼ٤يييخ اؼزيييلح ٫ روجييي ف٬يييز أثؤييي ييي هيييبئغ ايييئرو

٣غى رول٣ ثؾش و٠ ك٢ ئرو ػ٢ ػيب ٧ؿوا ازوه٤خ.ʺاويل ايبظو ػي اجؾيش

٤ ائ زوه٤خ اؼ٤خ.٤و اؾب ػ٠ ازو٠ ؿ٤ك٢ اعجخ ا٧

بصبييʺييب ٣ؼبكييب ثؾضييب اؽييلا أوؽييخ اييلزها أ ل رؼيي :

ʺايي٬٤

ʺبييزو

ʺ ؼيي ٤ئييخ ازييله٣

ػي٠ ي أؾي ػي٠ ويت ػي٢ وؽيخاما ي ٣يزلل ي ريي ا٧)بؽت ا٧وؽخ(، ك٤ب

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 12

اما بييذ ا٧وؽييخ .وؽييخ زو٤يي٤رقييغ ا٧ ، ٫وجيي اؼيي٢ اؾييب٢ كوييب ٧ؽييب اوييب

كزؼب ؼبخ اجؾش اه ك٢ غيخ ػوث٤يخ أ ػواه٤يخ، أ ك٢ ثل ػوث٢ غيح كاف اؼوام

فبهط اؼوام كزؼب ؼبخ اجؾش اه ك٢ غ٬د ػب٤يخ. كي٢ ك٢ ثل أب اما بذ غيح

ثبػزجبه اجبؽش ا٧. بت ازوه٤خ بؽت ا٧وؽخ ٣ؼباؽزبة اوب،

بربؼـʺاجؾس ايهح أ اوجيخ يو كي٢ اغي٬د اؼ٤يخ ايغخ كي٢ هاػيل اج٤بيبد ل رؼ :

(Scopus, Thomson Reuters, Science, Nature.ثؾصب أ٤خ ٫ رقغ زو٤٤ )

اػبييوʺ)ييله، أييزبم ييبػل، وارييت بكييخثبجؾييش الييوك ٣ؼليي٠ بييت ازوه٤ييخ يي اطبجييخ :

أزبم( كوب و ا٥ر٤خ:

أ ٣ ر ا٧ ك٢ أؽل اجؾس اولخ زوه٤خ اؼ٤خ. .1

أ ٫ ٣ اجؾش ز٬ هبئ ابعز٤و أ أبه٣ؼ الزها اوف ػ٤ب. .2

هاػييييييل اج٤بيييييييبد أ ٣يييييي اجؾييييييش ييييييها كيييييي٢ غيييييي٬د ػ٤ييييييخ ييييييغخ كيييييي٢ .3

(Scopus, Thomson Reuters, Science, Nature.)

ايزوى اين١ ٣زي اضيو يي افزيب كي٢ آ اؽيل، ثؾييت ازييبط أ اجؾيش ٤ـ يـ٣و :أؽيل ػيو

ويي٤ زييػ٤ ثؾييت افزييب اجييبؽض٤ يي٠ا١ ٣ويي أ ،افزبييبد اجؾييش ازػييخ

ازو٤.

ييبثوب ييزييبط اؼيي٢ اييزوى ايين١ ييب هل لييب ٤٤ييػزييبك ز٤غييخ ازوا٣يي :ػييو اصييبʺؽييل أ

٣ي اجؾيش ويلبأػ٠ زوه٤خ اؾب٤خ نا ازبط ك٢زو٤اʺ زوه٤يخ اؼ٤يخ اطثيخ

٫ ا٫فزيب يبؽت ازوه٤يخ اؾب٤يخ. لي ب ٣ي ي ػ٠أزوه٤خ ػ٤خ أ لب

كين ازؼ٤يبد ػي٠ ٣غى اػزبك ز٤غخ رو٤٤ زبط ػ٢ ؽ ػ٤ب ك٢ ؼبخ روه٤يخ غييح

عييخ1992ييخ 36اييبثوخ )ههيي 167كيين ازؼ٤ييبد اؾب٤ييخ )ههيي ػيي٠ ( زوه٤ييخ ػ٤ييخ و

(.2017خ

روج ا٫فزواػبد اجؾس اقبخ او٣خ، ازضبح و او اؼ٢ ، ثؤو ي :ػو ص٬س

٤ ٤يعيواءاد ازوي ٣قي ٧ؿيوا ازوه٤يخ اؼ٤يخ ثؼيل فيػب ٩ أا٤ل اى٣و اقيز

٤ اؼ٢ اي ػ٤يب كي٢ ازؼ٤يبد ٤عواءاد ازواكن ػ٠ اؼ٢ هج فجواء ازوه٤خ

٣زل٤ل بت ازوه٤خ اضو ثؾش و١ اؽل روه٤خ. و٣طخ أ٫ابكنح

( اين١ 19/1/2015)كي٢ ( 10)هأ١ غ ٤يخ ا٫كاة ثعيت زبثيب م١ اؼيلك ؾتث :ػو أهثؼخ

أيز اجؾيش اؼي٢ ثيو ي٠ا روهي٠ أقطيخ اؾوويخ ٣ي رذ ابكهخ ػ٤،

بر كهاخ رؾو٤وʺ٤ رؾو٤وب

ʺ ر زك٤خ و اجؾش اؼ٢.أكو

( ٪يز٬، ث٤يب رقيغ 2( )1رقغ ع٤غ ازبعبد اؼ٤خ اول خ كي٢ اغيل٤ ) ػو: فخ

( كو زو٤٤.1ازبعبد اؼ٤خ ك٢ اغل )

(، ٣غت أ ٣ؾي بيت ازوه٤يخ ػي٠ 1ازبعبد اؼ٤خ اول خ ك٢ اغل ) غع ػو: زخ

(.3.3(، ) 2.3(، ) 1.3اؼلك ازو٤٤ اطة انه ك٢ اجك )

(.2( )1ك٢ غع ػلك اوب ا٢ ك٢ اغل٤ ) 1كؤضو ا٠ ٣0.5غجو او ػو:جؼخ

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 13

لح اوب٤خ زوه٤خ اؼ٤خا الؼ٢ ه٣ـ ا٫زؾوبمبر. 5

:ب٥ر٢زوه٤خ ا٩زؾوبم الؼ٢ ٣ رؤه٣ـ .1

ه٣ـ رول٣ اطت اما بذ ؼبخ ازوه٤خ زك٤خ بكخ او .ب ر . أ

زبط اؼ٢ زك٤باب الح اطثخ زوه٤خ اما ب اه٣ـ ب ر أ . ة ʺ

و.

يي رييبه٣ـ أيي رييبه٣ـ آفييو زييبط ػيي٢ اما ييت ثزوييل٣ ثؾييس رؼي٣ي٣ييخ، أ . د

٫ ٣زورت ػ٠ مي أ٣خ رجؼبد ب٤خ. ازب و ازوه٤خ اؼ٤خ، ػ٠ أ

كيي٢ ؼبييل واييي اجؾييس اؼ٤ييخ اورجطييخ أػييبء ا٤ئييخ ازله٣يي٤خ اؼييب ٣ؼبيي .2

يي ييزؾو٢ ازوه٤ييخ اؼ٤ييخ أييح اؽييلاد اجؾض٤ييخ كيي٢ ٤ئييخ ازؼيي٤ ازويي٢ ثبغبؼييخ

٣ييا هييل أازله٣يي٤٤ كيي٢ اغبؼييبد يي ؽ٤ييش اييلح ا٬ىييخ زوه٤ييخ ػيي٠ يي ثييؤهوا

يجػ٤بأذ يبػبد 6بها ازله٣ الؼ٢ لح ٫ رو ػ خ ثب ٫ ٣و ػ ʺ

يو ث،

أهوا ازله٤٤٣ ورجخ. ٣طتػ٠ ب ٣ولا ثؾض٤ ابك٤٤ أ

عبى ا٫واف ازو٣ ا٫ػب ابكه ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢، ٠اازبكا .3

ؼييل عييك ييبغ ،(4/3/2012)كيي٢ (1372د ك/)م١ اؼييلك اؼيي٢ / هيي رويي٣ ا٫كاء

ازله٣ي٢ ـ ٣و٤ي أ٣غيت لح ازلوؽ اؼ٢ ٧ؿوا ازوه٤يخ اؼ٤يخ، ؽزبةاهب٢ ٣غ

، ي٢ رؾزيت ٫ؿيوا ازوه٤يخ غيي في٬ ريي ايلحأثؼل ازبء لح ازليوؽ ػي٠ كين يب

اؼييي٢ ٫ رؾزيييت يييلح ازليييوؽ، كاء اؼزيييلح زوه٤يييخؽيييل رو٤٤يييبد ا٧أييينا ازو٤ييي٤ ل ٣ؼيي

كي٬، ؽبخ ػل عك رو٤ي٤ أكاء زله٣ي٢ك٢ ٫ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ ʺ

ػيل اب٤يخ ػي

.كاءوطبع ك٢ رو٤٤ ا٧ا لحك٢ ن اؾبخ عك ازول٣ ك٢ الح ا٧ـو٣خ

يين ،ييو كييؤضو ( ٧ؿييوا ازوه٤ييخ اؼ٤ييخأػييل اؽزييبة ا٫عييبىاد اط٣ييخ ) ص٬صييخ .4

ا٫عبىاد ٢:

.عبىح ا٫خا . أ

.)ازلوؽ ازب(عبىح الها٤خ ا٩ . ة

.عبىح او٤خا٩ . د

.هارت( ؿ٤و أعبىح ا٫ػز٤بك٣خ )ثوارت ا٩ . س

هل عبء ك٢ رجو٣و مي ي ازوه٤يخ اؼ٤يخ ريزي ازيله٣ الؼي٢ )أ١ ازاعيل اؾو٤وي٢(

( ي زيبة 1ا٤ئبد اؼواه٤خ ٫ ازاعل اؾي٢، ي يب عيبء كي٢ الويوح ) أك٢ اغبؼبد

26/4/2010( كي٢ )3132كائوح اجؾش ازطي٣و م١ اؼيلك )ة د / هأ١ هي ( اين١ ري

ائ اوب٤خ ك٢ اىاهح.

ينا ل٫ رؼزي يرؼزل لح ازله٣ ك٢ اغبؼبد ا٤بد ا٤٫خ ـو ازوه٤يخ اؼ٤يخ، .5

يلح ا٫عبىح از٢ ٣ززغ ثب ازؼبهل غ اغبؼبد ا٤بد ا٤٫خ اـو ب ٣جو٠ لʺ

( زبة كائوح اجؾيش ازطي٣و كي٢ ايىاهح م١ 2 ظ٤لز، ب ذ ػ٤ الووح )

٤يخ اغبؼيبد ا٤يبد ا٫ا٢ يب : )) زيا (2010/ 4/ 26) كي٢ (3132ة د / )اؼلك

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 14

يلح ازييله٣ ك٤ييب برؼزيل هاػييل ازوه٤يبد اؼيي ثييب كي٢ اغبؼييبد اوي٤خ، ػ٤يي كيي

٤خ في٬ يلح رزؼي ازؼبهل غ اغبؼبد ا٤بد ا٧ أب ،رؼزل ـو ازوه٤خ اؼ٤خ

أ ي٠ا عبىح ٣جو٠ لب ظ٤لز، ػ٤ ٫ رؼزل لح اؼول ٧ؿوا ازوه٤خ، يب ي٤وثب٩

زييج٢ اييىاهاد ا٫فييو ٫ ٣ؾيي ا٫وييبة اؼ٤ييخ )ػييلا زييج٢ ىاهح ازوث٤ييخ ٤ييخ

( ي هيب 36/2ايبكح ) ٠اب ٤و ،٫ ٣ ثبزوه٤خ اؼ٤خ صا٫ب ا٫ػظ(

ؾذ أ اػبء ا٤ئخ ازله٤٣خ ٣ؾزلظي ثؾين ازوه٤يخ كي٢ ؽبيخ رؼ٤٤ي أاىاهح از٢

راكو او ا٬ىخ ني ك و ازله٣. ػلظبئق فبهط اىاهح ٠او أ

ػل اؽزبة الح اوب٤خ زوه٤خ زله٤٤٣ ان٣ ٣ززؼ ثبعبىح كها٤خ فيبهط اؼيوام .6

ـييو اييب كهاييخ اييلزها، ٫ رؾزييت ييلح ا٩عييبىح الهايي٤خ )اؾييهح ثيي٤ رييبه٣ـ

٩يب كهايخ بعيئ٤ي ازليوؿ٤ا٩لبى اجبوح( ايلح اوب٤يخ. أيب ازله٣ي٤٤

الح اوب٤خ. ا كاف اؼوام، كزؾزت لح ازلوؽ اغيئ٢الزه

اوب٤يخ زوه٤يخ، يلح ايجب٤خ في٬ ا أكاه٣يخ ابت ازوه٤خ ثؤ٣خ ػوثخ ك٢ ؽبخ .7

كييب رييبه٣ـ اييزب اييلح اوب٤ييخ زوه٤ييخ يي٤زؤفو ثوييله اييلح ازيي٢ رييززجؼب اؼوثييخ

أيب كي٢ ؽبيخ يله .ؼي٬ح أ ازوك٤يغ ؽيت هيب اقليخ ال٤يخا٩جب٤خ رؤف٤و

اؼوثخ ثؼل رول٣ ت ازوه٤خ كب مي ٫ ٣ئصو ػ٠ ٤و اؼبخ رو٣غب، ب أبهد ا٠

.1997/أ/أ٫( رؼ٤بد رظ٤ ازوه٤بد اؼ٤خ غبؼخ ثـلاك ؼب 3مي الووح )

ازوه٤خ اؼ٤خكاء طبت رو٤٤بد ا٧. 6

ز زطجبد رو٤٤ ا٧كاء ب ٣ؤر٢:ر .1

.ورجخ له ٠اص٬س اد أبك٤٣خ زوه٤خ . أ

، أ صيي٬س يياد اما ييب ييبػل أييزبمورجييخ يي٠اأهثييغ يياد أبك٤٣ييخ زوه٤ييخ . ة

.ازول٣ الح ا٧ـو٣خ

اما يب ازويل٣ ، أ في ياد أيزبمورجيخ ي٠اذ اد أبك٤٣يخ زوه٤يخ . د

. الح ا٧ـو٣خ

ؽزييبة يياد رو٤يي٤ ا٧كاء يي اييخ ا٧بك٤٣ييخ ازيي٢ رييجن ييخ روييل٣ ييت ا٣جييلأ .2

ما ييب رييبه٣ـ روييل٣ اطييت هييل عييبء ثؼييل ازييبء رو٤يي٤ ا٧كاء زييي اييخ ا٫ اازوه٤ييخ،

ا٧بك٤٣خ رضج٤ذ كهعخ ازو٤٤.

ايين٣ ٣ززؼيي ثزلييوؽ عيئيي٢ ٩ييب كهاييخ اييلزها كافيي اؼييوام، رؼزييل زله٣ي٤٤ا .3

ح الهاخ ٧ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ.لرو٤٤بد ا٧كاء از٢ ٣ؾ ػ٤ب ف٬

ما ا% 70 يي٠ا% كييب كييم 69.5ما ييب اؼييل اكاء زله٣يي٤٤ ؼييل رو٤يي٤ ا٧ ٣غجييو .4

ما يييب ؼيييل رو٤ييي٤ ا٫كاء ا، %80 ييي٠اكيييب كيييم %79.5يييب ؼيييل رو٤ييي٤ ا٫كاء

ييي٠اكيييب كيييم %99.5ما يييب ؼيييل رو٤ييي٤ ا٫كاء ا، %90 ييي٠اكيييب كيييم 89.5%

100%.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 15

٫ ٣ييزو كيي٢ ؼييل رو٤يي٤ ا٧كاء أ ٣يي ثلهعييخ ؾييلكح، اييب رؾزييت وييب الهعييخ .5

الوييوح اقبييخ ثزو٤يي٤ ا٧كاء كيي٢ كيين ييب هك كيي٢ػيي٠ اؾبيي ػ٤ييب بييت ازوه٤ييخ

%( كيب 70(، ؽز٠ اما ٣ؾ بت ازوه٤خ ػ٠ أهي كهعيخ كي٢ اغيل )2اغل )

ط ك٢ ن اؾبخ ٫ ٣ؾ ػ٠ وب ن الووح ك٢ اغل. اؼبخ رو

اغات ا٫كاه٣خ أب٤ت اؼ. 7

ا، ػـ يـذ ػيلكثبرقيبم ػيلك ي ا٫عيواءاد ايخ هبذ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ ʺ

اجؾذ ٤بهبد ػي زجؼيخ ثؼيل ايبكهخ ػ٤يب ي غي اغبؼيخ ايهو. از٢ ازع٤بد

ا٥ر٢: ازع٤بد نو ن ا٫عواءاد

كي٢ رع٤يب اؼيبد يبئ ا٫ريب ، ػ٤يب ع٤ؼيب لسغ ازطه ابئي اين١ ؽي .1ʺ اؾيش

كيي٢ اقبجييبد اويي٤خ رجييبك ػيي٠ ا٫ثزؼييبك ػيي اييزقلا اييبئ ازو٤ل٣ييخ اييور٤ ايي

ت ربف٤وا ت ٣جــ اؼبد اؾ ػ٤ب، ان١ جــ ʺ٤واج

ʺ يظػب، ي ك٢ اغبى ا٩

غييخ اػزييلدييني يي٠ ااؾييخ ا٫زو٤ييخا، اايي ثـ٤ييخرزغيي اؾييخ رئـ ييـل

اجو٣ييل ازبؽييخ )اارييق اوبييخ، ٤يي٤وحاييبئ ا٫زو٤ييخ ا ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ اوي٣ييخ

ا٫عبثيخ ري ا٫يئخ ا٫زليبهاد ( ك٢ رع٤ ين اهغ ازا ا٫عزبػ٢ ،ا٫زو٢

ثـيلاك( عبؼيخ -، ني رلؼ٤ غػخ اليب٣جو )روه٤يبد ػ٤يخ لوػ٤خػب غب ازوه٤بد ا

هإيبء غيب ازوه٤يبد ووهيب أػيبئب از٢ ر هئ٤ غخ ازوه٤يبد اؼ٤يخ اوي٣يخ

ا٤بد ا٤٧خ، أ ض٤. بواي بؼبلاغبؼخ اؼ٤خ الوػ٤خ ك٢ ٤بد

يي ايي٬د اج٤ييوح ازيي٢ ؼييب٢ ييب ض٤ييوا .2ʺييع ازـ٤٤ييواد ازيي٢ رغييو ػيي٠ ؾيي ؿ٤ييو

له أ قط ك٢ أؿت ا٫ؽ٤ب ك٢ غب ازوه٤بد الوػ٤يخ ثيب ٣يئك١ اي٠ ايب٫د ك٤يخ

ػ٤ييخ اكاه٣ييخ ج٤ييوح رييجت اهثبييبʺكيي٢ اؼيي ا٫كاه١ كيي٢ اؽ٤ييب ض٤ييوح..... يين ازـ٤٤ييواد

يوربه٣زب. ي ازؾلظيبد اوئ٤يخ ر ازـ٤٤واد كي٢ هئبيخ اغيب الوػ٤يخ ػي٣زب

ػ٠ ن ازـ٤٤واد:

ر٤ل. أرقط٤ ؿ٤و و٣غ ئلبع ػ٠ ؾب إاعوا . أ

يقب أعنه١ ب اؼب٤ ك٢ غخ ؼ٤خ، رؼ٤٤ ػ٠ ؾاعواء ازـ٤٤و . ة

ثوخ ك٢ ػ اغخ.ب ا١ فجوح ل٣علك ٤

اين٣ يل٣ أي٤ قزازيبهح ا ؿ٤يو ي ويي١ ػي٠ ؾياعواء ازـ٤٤يواد . د

فجوح بثوخ ثبع.

لاز٢ ا٧ه .3 ػيبء اغيب ؤروي٤ـ اضويخ ثيوهح غخ ازوه٤بد اؼ٤يخ اوي٣يخ برئ

ضيو ا٫يقب هيلهح ػي٠ أاؼ٤خ غب ا٫ز٬ غب ازوه٤بد اؼ٤يخ كي٢ ا٤يبد، ام اي

ب٫اؼي٢ اطية، ػ٠ اؾي ازؼوخ ثؼب٬د ازوه٤خ اؼ٤خازؼب غ ا٫ه ك٤يب ي٤

٣زؼن يب ثبفز٤يبه فجيواء ازو٤ي٤ رؾل٣يل افزبيبر اله٤ويخ ازي٢ ربيت افزيب بيت

.ازوه٤خ

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 16

رع٤ ر٬٤د اغبؼخ ثزضج٤ذ كووح ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ ؾبو غب از٬٤د ازيبكخ .4

ؼو ؼب٬د ازوه٤خ اغيح ايبكهخ ػ٤يب، بهيخ غغخ ازوه٤بد ك٢ اهئ٤

اقبخ ثبزوه٤بد اؼ٤خ آفو ازغلاد ازؼ٤بد آ٤بد رل٤نب. ػبدا

بجو٣ييل ثاؼ٤ييخ ا٫رييب ثيي خازوه٤يي زبعييبد٤ييل لبرؾييخ اقجييواء اقييبهع٤٤ او٤ـ ييـ٤ ؤر .5

ا٤ رف٤بزبعبد ٫ هج اهب اأا٫زو٢ ٫زؾب اكوز ʺ وػخ اغبى اؼب٬د.

كي٢ ػي ا٫هرجيب ػجو غػخ الب٣جو انهح أػ٬ أ رزلو أػ٠ اغب الوػ٤خ .6

ػييي ييي يييب ٣زؼييين ثييي٤بهبد اؼييي ريييله٤ن اؼيييبد رل٤ييين ازع٤يييبد اغيييخ اوي٣يييخ

ػ٠ ا٫هيب اؼ٤يخ اريبب ل ، ازع٤ازؼ٤بد ابكنح اقبخ ثؼب٬د ازوه٤خ ٣ؼ

.ثؼ ا٫هرجب ك٢ اغخ الوػ٤خ

ب٬د ازوه٤ييخ كيي٢ اوب٤ييخ كي٢ ؼيي أكاه٣ييخ كي٢ ؽبييخ عييك ثؼيي ا٫يب٫د ا٫زلييبهاد ا٩ .7

ا٫ريب ثؼي اغيخ اوي٣ييخ ا٩زليبه ػجيو غػييخ اليب٣جو أ اغيب الوػ٤يخ، ٣لـ يـ

اغيخ ي٠ا)ػ ا٫هرجب( ؾ ن ا٫يب٫د ا٫عبثيخ ػي ا٫زليبهاد هجي هكيغ اؼبيخ

اوي٣خ، افزبهاʺج بهذ رغــ

ʺي ازع٤ي لي، اغيخ الوػ٤يخ ٠اػبكح اؼبخ ٩ ٣ؼ

.ا٫هرجب ك٢ اغخ الوػ٤خ ف٬ ازا غ ػػ٠ ا٫هب اؼ٤خ

اؾييه ا٫رييب ثبغييخ زبييوربه٣ ييبووه٣ ئباػييباغييب الوػ٤ييخ ثبيب هإييبء .8

فيو جبيو يئا ا٫زليبه عيت اصيبئن ازطجيبد ا٧ ػ٠ ؾياوي٣خ ك٢ اغبؼخ

ي غ ػياجو٣يل اوي٢ يب ٣ي ي٠اك اغيء ي ظيق ايئاي٠ ار٤ب ثب٤ل

، ٣ ايزقلا اجو٣يل ا٩زوي٢ ػجيو ا٤٣ي اغيخ اوي٣يخ ينا ربف٤و ك٢ اغبى اؼب٬د

. اـو

ػيي٠ ؾيي ٣ض٤ييو يي٤بؿخ اغيي ا٫فطييبء اـ٣ييخ ازيي٢ ثييلأد رظييو ثضييوحزغـ ييـت ا٫فطييبء كيي٢ .9

يهح ؿ٤يو ظيوب ٣ؼط٢ اطجبػيب يج٤ب ٣ثك٢ ازبهاد ازوه٤بد اؼ٤خ ؼب٬رب، ا٫زجب

٤برب ؼبلب واييب عبؼزيب اؾج٤جيخ، ري رع٤ي اغيب الوػ٤يخ ثيوهح رؤ٤يل وجخ

ا٥ر٢:

زيت( ثؾس، أبه٣ؼ، ازبعبد اؼ٤خ اول خ زوه٤خ اؼ٤خ ) ابدأ رزت ػ . أ

عيخ زيزكي٢ ايزبهح ازوه٤يخ يب صج اويبئ ا٫يبه٣ؼ طبيت ازوه٤يخ ايبدني ػ

ك اعيواء ا١ رـ٤٤يواد ي از٢ اكوذ ػ٠ او( أاو از٢ ود ن ازبعبد )

بك٢ ٤ـخ اطجغ ) ٤يل ريله٤ن ؤرـخ ا٤٫ي٣يخ(، ا ك٢اؾوف اـ٤وح اج٤وح ٤٫

ت ا٧ ابداؼ .فطبءاوخ زغــ

أػيي٬ زبعييبد بييت ازوه٤ييخ اضجزييخ كيي٢ يي٤ور –ايينه كيي٢ أ ليي ارجييبع ا٫يية . ة

رويبه٣و، ثيواءاد افزيواع، زت، ثؾس، أبه٣ؼ، )هبئ، ػ٠ زانار٤خ از٢ ر

ؼييبد فجييواء ا٧ييو كيي٢اييـ( ، ييني ....ه ييلادييئرواد، كهاييبد،

.ازو٤٤

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 17

ثـيخ اؽيلح )اؼوث٤يخ أ زيت( ثؾيس، أيبه٣ؼ، ي )ك٢ ؽبخ ػيب٣ ازبعيبد . د

ك روعيخ ي ا٤٩ي٣خ أ أ٣خ ـخ آفيو(، ك٤غيت زبثزيب ثبـيخ ازي٢ هكد ثيب كوي

ن اؼب٣.

رفـ ييـ٢ الهييخ كيي٢ يي٤بؿخ كوييواد اييزبهح ازوه٤ييخ اؼ٤ييخ يي ؽ٤ييش ايي٤بؿخ اـ٣ييخ . س

فو.رور٤ت الوواد اغلا اؼبد ا٧

عواء ازله٤ن اـ١ ٫يزبهح ازوه٤يخ اؼ٤يخ زيت اقبجيبد اوي٤خ هجي اوهح . ط

٢٤ يبكر٢ اـيخ اؼوث٤يخ اغبؼخ. كي٢ ينا اي٤بم، ٣ي ا٫يزؼبخ ثزله٣ي ٠ااهبب

ا٫ييزؼبخ ثيي ل٣يي فجييوح كيي٢ يينا أاـييخ ا٤٫ي٣ييخ كيي٢ ا٤ييبد اؼبييل اواييي،

.اغب

گگزؤ٤ييييل ػيييي٠ رع٤ييييبد غيييي اغبؼييييخ غزييييب ؽيييي اييييزبهح اجبؽييييش اؼيييي٢ ا .10

(Form Google Scholar ) ( ايزبهح ثاثيخ اجؾيشResearch Gate RG ) اوكويخ

:رذ ن ازع٤بد ب ٣ؤر٢ غ ؼبخ ازوه٤خ،

عي ؼيب٬د روه٤يخ، يئ ٣غت ػ٠ . أ ع٤غ ازله٣ي٤٤ كي٢ اغبؼيخ، فيب اين٣ ٣و

ثؾييس، ييئرواد، ثييواءاد افزييواع، ثبكييخ زبعييبر اؼ٤ييخ ك اييزضبء ) ر٤ييزبها٫

٤ ازبعبد اولخ ك٢ ؼبخ ازوه٤يخ اؾب٤يخ (، ػ٤ب..... اـهبئ أبه٣ؼ كهابد

ك٢ الزوح ث٤ ريبه٣ـ آفيو روه٤يخ ؽي ػ٤يب ازله٣ي٢ كو ، ث ع٤غ ازبعبد، ػ٠ ا٧ه

.ربه٣ـ رول٣ اطت زوه٤خ اؾب٤خ

كي٢ ئيواررؾي٤ هيغ ازله٣ي٢ أعيثبزواه ر٤ا٫زبه بر٤رؾل٣ش ث٤ببد . ة

رؾي٤ هيغ اغبؼيخ ا٤يخ اوي .... ا ميي ٤يبػل ٣زوريت ػ٤ي ينانا اهيغ،

ض٤واʺ .فن اطجبع ا٣غبث٢ ػ ازله٢٣ ٣ ك٢ رو٣ظ اؼبخ ػ٠

اييييييييييي اغبؼيييييييييييخ ر٣٤غيييييييييييت ػييييييييييي٠ ازله٣ييييييييييي٢ ا ٣ضجيييييييييييذ كييييييييييي٢ ا٫يييييييييييزبه . د

ا٤خ او. ( University of Baghdad) عبؼخ ثـلاك

اوكوييخ ييغ ؼبييخ ازوه٤ييخ ؼييبد ايياهكح كيي٢ ر٤كيي٢ ؽبييخ ػييل اييز٤لبء ا٫ييزبه . س

.)أ، ة، د( أػ٬ ، كب اؼبخ ف رؼبك ا٠ اغخ الوػ٤خ رهق اعواءارب

،( 2017/ 6/ 5ز ايبثؼخ ػيو اؼويلح كيي٢ ) ؽيت هيواه غي اغبؼيخ ايهو كي٢ عي .11

٣يي اػزجييبه اييئرو ايين١ ٣ؼوييل كافيي اؼييوام يي هجيي عبؼييخ ا ٤ييخ ا هيي ػيي٢ ا وييي

ثؾضيي٢ ا ىاهح ا عؼ٤ييخ ػ٤ييخ أ ٤ييخ ا ا١ ئييخ ػ٤ييخ ثؾض٤ييخ آفييو ، ييئروا ك٤ييب

في ك 5بهخ ثيبؽض٤ ي أضيو ي ػلزك٤ب و زطجبد او فبهط اؼوام

يي فييبهط اؼييوام ثجؾييس كيي٢ اييئرو ، ٣يي ا ٣يي يي ثيي٤ اجييبؽض٤ زؾييلص٤ هئ٤يي٤

(Keynote Speakers( ٣و بد هئ٤خ )Keynote Speech.ك٢ عبد ائرو )

اواعؼ٤.ا٫لزبػ اوخ ك٢ ازؼب غ ازله٤٤٣ غب ازوه٤بد ثوهح رع٤ .12

، ثؾ٤ييش ٫ ئباػييب زبييوربه٣الوػ٤ييخ اغييبرلؼ٤يي ازايي اييزو ثيي٤ هئبييخ ٤ييل ؤر .13

هبد ا٫عزبػبد كو.أ٣وزو مي ػ٠

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 18

اعيوكثؾ٤يش ٣يي غييوك ايزو ؼيب٬د زبثؼييخ ازيبف٤و )٤يل ػي٠ اؤاز .14ʺبيو٣

ʺييق أ

(.أ او١

.ثبزه٤زبد اي٤خ اؾلكح ٫غبى اؼب٬د زو٤ لا .15

ييخ ػيي و٣يين رظيي٤ غاػييب زص٤ن ا٫زويي٢ ٧ثييلأد غييخ ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ اوي٣ييخ ثييب .16

ظييو اؾيين ا) يي يين ا٫ييزبهادمييي ػيي٠ اغييب الوػ٤ييخ. اػييباييزبهاد قزلييخ،

(11)):

اؼبخ.ازبهح زبثؼخ ؼبخ رز ربه٣ـ . أ

اؽبئ٤خ و٣خ ثؼلك اؼب٬د ازخ. . ة

اؽبئ٤خ و٣خ ثؼلك اؼب٬د اغيح. . د

ل ي ػيل عيك فجيواء وهح .17 ي٠اي كافي عبؼيخ ثـيلاك هجي اهيبب (كاف٤ي٤) رو٤ي٤ازب

فجواء فبهط اغبؼخ.

اغبؼييخ روه٤ييخ ازله٣يي٤٤ يي م١ ا٫فزبييبد اؼ٤ييخ ا٫ييب٤خ اؼييب٤ كيي٢ ٤ييبد كيي٢ .18

روي غيخ أبؽت ازوه٤يخ ٣غيت كي٢ افزيب يازي٢ ٫ ٣عيل ك٤يب هي بواي بؼبل

ؽبخ ؼبخ ازوه٤يخ يغ ازيبط اؼي٢ ازي باوي ث أاؼل أازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ ا٤خ

ا٤ييخ يي٠ا ،طبييت ازوه٤ييخ ثؼييل رييله٤ن اييو ا٧يي ااعييت راكوييب كيي٢ ؼبييخ ازوه٤ييخ

يزب ا٧عيواءادكي٢ اغبؼيخ ٫ كي٢ افزيب يبؽت ازوه٤يخابظوح از٢ ٣عيل ك٤يب هي

رور٤ييت ا٫ييزبهح ثيي ػييو اجؾييس ػيي٠ اغييب اؼ٤ييخ، اقجييواء، ا٫ييز٬، ) ا٥فييو

يي٠اثوكؼييب يين اغييخ رويي صيي ،هييذ اؼبييخأيي٠ ازيي٢ اغييخ ا٧ يي٠اصيي روكييغ ،(وبييب

.اغبؼخ

اؼوييلح كيي٢ حخ اوي٣ييخ كيي٢ عييزب اؾبك٣ييخ ػييو٤ييغييخ ازوه٤ييبد اؼهييواه يي٠اأييزبكا .19

ازع٤ي ثؼيل ري (،26/2/2015) كي٢بكهخ اي٤ل هئي٤ اغبؼيخ اؾزيو (27/1/2015)

ايبهخ أرول٣ ثؾس ك٢ ازوه٤خ اؼ٤خ يزخ ي هيبئ أيبه٣ؼ جيخ ي ٣يز ا٫يواف

ك٢ ا٫واف ػ٤ ازيايب ʺ

هيواه اين١ ٣ئفين ي بيت ازوه٤يخ اؼ٤يخ ثيؤ٫ ري ثي ا٩

يي أييبد ييزخ يي ييجخ اؼ أييؤفمح أازوه٤ييخ وزجييخ يي٠اثؾصيي ازيي٢ روييل ثييب

ب ػ٬هخ ثبؾوم الو٣خ ٬فو٣. أاجؾس أبه٣ؼ ا٧ أاغ٬د اؼ٤خ

كييي٢ (9434ة د / ) م١ اؼيييلكهيييواه ٤ئيييخ ايييوأ١ ا٫ػيييب ايييبكه ثعجيييب ييي٠اايييزبكا .20

ما هعييذ ا٫ ارييو٣ظ ؼبييخ ازوه٤ييخ كيي٢ وؽييخ كهاييخ اييلزها، ٫ ٣غييى(، 6/12/2009)

ما يب وجي٫اربه٣ـ ٣جن ربه٣ـ اجبوح كي٢ الهايخ )ك٢ اؼبخ ʺكافي اؼيوام ري هجي

ربه٣ـ اوج، اب اما ب وج٫ʺرؾزيت ز هجي ريبه٣ـ ا٫ليبى ي ا٤يخ(كفبهط اؼوام

كهاخ الزها ؽوا لحʺكاف اؼوام زلوؽ عيئ٤ب

ʺفلخ كؼ٤خ ٧ؿيوا ازوه٤يخ اؼ٤يخ

ثزو٤٤ ا٫كاء ا١. غ

،ثيهح يؾ٤ؾخ كه٤ويخ كي٢ ايزبهح ازوه٤يخ ابه اجؾض٢اله٤ن اؼب ا٫فزب رضج٤ذ .21

و اغبؼ٢.لاه ا٧ا٤خ مي ك٢ ٧

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 19

كي٢ رو غب ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ ا٤بد ثبفيبع اجؾيس ازؼي٣ي٣يخ ازي٢ ٣طبيت ثيب اجبؽيش .22

زوه٤خ ثـ اظو ػ ػلكب. ول خ ثؾس عل٣لحػ٠ اب ٬ز٬ رؼب أصبء روه٤ز

فجيواء ٠ياهب اجؾس ثؤ اغب ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ ا٤بد ثبزؼ٤بد ابكنح ازيارؤ٤ل .23

٠ ك٢ ؽبخ ت رول٣ ثؾس رؼي٣ي٣خ فجواء علك ك٢ ؽبخ ا٫ػزوا ػ٠ اجؾس اؾيخ ا٧

.او٤خ

رص٤ن ا٤وح اؼ٤خ ازيبط اؼي٢ يبكح يبج٢ ازوه٤يخ اؼ٤يخ ثزه٤يغ اي٤ل هئي٤ اوي .24

ان١ ٣ز٢ ا٤ بت ازوه٤خ ره٤غ ا٤ل اؼ٤ل فز ا٤خ.

ا٩يزبهاد كي٢ اكهاعبا ثؾس بت ازوه٤خ اؼ٤خ رص٤ن ا٤وح اؼ٤خ قجواء ان٣ ه٤ .25

.((7( )6اقخ ني )أظو اؾو٤ )

:اغبؼخ ٠اازبهح ف٬خ ازوه٤خ اؼ٤خ اوخ ك٢ر٢ وهح رضج٤ذ ا٥ .26

عبت ربه٣ـ او ل٬ ٤ب. ٠اربه٣ـ هج او جؾس اهح . أ

لاه اغخ.اعخ . ة

،٣خ ػواه٤ي٢ اغي٤خيزبميا اجؾيس كي٢ ورجيخ ا٧ اين٣ ه٤ اما ب اقجيواء اقيبهع٤ . د

مي ث٬ؽظخ رضجذ ك٢ ب٣خ الووح صبضب ك٤غت ا٧بهح ا٠ ʺ

ا٫زبهح غ رضج٤ذ الح

از٢ ذ ػ٠ عك ك٢ اقبهط.

غ ؼبد اك٤خ فبهع ثبء هبػلح ث٤ببد زبخ ر فجواء ازو٤٤ كاف اؼواموهح .27

اييبكح اورجييخ اؼ٤ييخ رييبه٣ـ اؾيي عييخ ا٫زييبة، ػيي ريي )ا٫يي ثييبـز٤،

يواف ػي٠ يببد اجؾيش اؼي٢ ا٩اقط اجؾض٤خ، ازق اؼب اله٤ن، ػ٤ب،

.، اهب قخ ا٠ اغخ اوي٣خرب ا٫زو٢.....(بئ ا٩الهابد اؼ٤ب،

رله ن ٤خ از٢ا٤بد ا٧ ٠ارع٤بد .28 ط ؼب٬رب ك٢ عبؼخ ثـلاك:رو

ازؼ٤ييبد ازع٤ييبد ع٤ييغرطـ ييـغ غييب ازوه٤ييبد كيي٢ ا٤ييبد ا٤٫ييخ ػيي٠ أ٣غييت . أ

ع٤يييغرؾيييزلع ثيييب كييي٢ يييق فيييب ٣طـ يييـغ ػ٤ييي أايييبكهح ييي اغبؼيييخ ايييىاهح،

ازله٤٤٣.

فطييبء كيي٢ ٣غييت ازايي ييغ اغبؼييخ ازييبهرب هجيي رييو٣ظ ؼييب٬د ازوه٤ييخ زو٤يي ا٧ . ة

خ ػب.عبثو ا٤بد ك٢ ا٩ف ؤعواءاد از٢ رززجغ اوا٬د از٢ ؿبجب ب رزا٩

اغبؼيخ ي٠اوهح ؽه ضي٤ ٤خ ازبثؼخ غب ازوه٤بد ك٢ ا٤بد ا٤٧ل ؤر . د

زبثؼخ اؼب٬د اوا٬د.

اييزبكا .28ʺاؼيي ثوييواه غيي اغبؼييخ ازقيين كيي٢ اغييخ أػ٤ييلرع٤ييبد غيي اغبؼييخ يي٠ا

ؿيوا اقجواء جؾس اوليخ ٧د رو٤٤ آثؤ بك (2/6/2008)ابثؼخ ػوح اؼولح ك٢

ازوه٤خ اؼ٤خ ان١ ٣ ػ٠ ا٫ر٢:

ا$( في ك٫ه50) هيله ٣وف جيؾ . أʺاقيبهع٢ زو٤ي٤ اجؾيش ااؽيل اويل قج٤يو

ي٠ػ قج٤يو٣ي٣ل اجؾ ان١ ٣يؼ ٫أػ٠ ، ٣خزبمورجخ ا٧ ٠ا٫ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ

ؿوا ازوه٤خ انهح. $( بئز٢ ك٫ه ػ ؽو٤جخ )غع( اجؾس اولخ 200٧)

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 20

اييلاف٢ زو٤يي٤ اجؾييش ااؽييل قج٤ييو( فيي اييق ك٣ييبه 50.000) هييله ٣ييوف جييؾ . ة

ػي قج٤و٫ ٣ي٣ل اجؾ ان١ ٣ؼ أػ٠ ، ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ غ٤غ اوارتاول ٧

ؿييوا ازوه٤ييخ ق ك٣ييبهػ ؽو٤جييخ )غييع( اجؾييس اولييخ ٧( ييبئز٢ ايي200,000)

انهح .

زييبة ىاهح ازؼيي٤ اؼييب٢ اجؾييش اؼيي٢ /كائييوح اجؾييش ازطيي٣و م١ اؼييلك ثعييتاؼيي .29

))ثيبظو ؼيكح ػيلك ي اليبءاد ان١ ٣ ػ٠ ا٥ر٢: (14/10/2014)ك٢ (4/9409ة د)

يني الزيبػ ازله٣ي٤٤ ،كن اوواهاد از٢ لهد ي اغيبد اؼ٤يبػ٠ فبهط اؼوام

كائورييب اؼل٣ييل يي يي٠ارييوك ،عييواء ثؾييس ييزوخ ييغ رله٣يي٤٤ب٩ػيي٠ اغبؼييبد كيي٢ اقييبهط

ثييبؽض٤ ٣ؼيي كيي٢ ئييبد أاطجييبد يي ازله٣يي٤٤ يي ايين٣ اييزوا ييغ رله٣يي٤٤

رييزق رييي اطجيبد ثييؼثخ ؽيي ييبؽت ، فيبهط اؼييوام ثييو ثؾيس كيي٢ غيي٬د ػب٤يخ

لػيي٬ ػييأييبه٣ؼ اجييبؽض٤ اييبه٤ ؼيي كيي٢ اجؾييس ايي ػييب أازوه٤ييخ ػيي٠ هييبئ

اكويخ اي٤ل ؽيذ ي٤بمك٢ نا ا ،ل جخ ا٫ز٬ؤرول٣ب زوه٤خ اؼ٤خ ـو از

أ٤ اىاهح ئ اجؾش اؼ٢ ػ٠ طبجخ بؽت ازوه٤يخ ثزويل٣ رؼيل فطي٢ ٣جي٤ ك٤ي

بكيخ يبه٣ؼ اجيبؽض٤ ايبه٤ ٣زؾي ازجؼيبد اوب٤يخ أ أاجؾس ؿ٤و يزخ ي هيبئ

ازورجخ ػ٠ مي((.

أال٤يييخ أ ،او٣بييي٤خرقييي٤ يييبػخ يييب ا٬يييل٢ كييي٢ اغيييل ا٫يييجػ٢ )زوث٤يييخ .30

بػبد رله٣ي٤خ زله٣ي٢ ايبكح كي٢ ا٤يخ ٣ليبك يب ل زج٤خ (. رؼ أػب ػ٤خ أبهخ

ن ابػبد ازله٤٣خ. ا٫واف ازؾ٤ ل ٫ ٣ؼ ،٫ؿوا ازوه٤بد اؼ٤خ

افج٤ييو أاييبه٤ اجييبؽض٤ ٫ ٣يي أؽييل فجييواء ا٫ييز٬ يي أ٣غييت .31ʺيي فجييواء ازوه٤ييخ

اؼ٤خ.

.اؼ٤خ بكخ زول٣ ب ٣ئ٣ل اعز٤بى لهح اؾبة وارتثطبجخ ازله٤٤٣ اـبء .32

ورجييخ ييله كويي ثزوييل٣ ييب ٣ئ٣ييل اعز٤ييبى ييلهح يي٠اطبجييخ ازله٣يي٤٤ ازوييل٤ زوه٤ييخ .33

وائن ازله٣ لؾخ اجبؽش اؼ٢.

ا٫ػيب اييبكه يي يي٠اايزبكا ،ي اييىاهحاييزخ ك٤يب ٣قيي ؼيب٬د ازوه٤ييخ اؼ٤يخ .34

و ٣له ا٧ ،(2010/ 1/ 24)ك٢ (585ة د / ) ؼلكا م١ ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢

ا٤ئخ از٢ هعذ اؼبخ. أاغبؼ٢ اغبؼخ

.ازوه٤خ اؼ٤خ ؼب٤ ك٢ اغبؼبد فبهط اؼوام٫ رؾزت لح ال ا٤ب٢ ٧ؿوا .35

ايي٠ ورجييخ ييله أييزبم ؼييب٬د ازوه٤ييخ اؼ٤ييخ ا٥ر٤ييخ ٤ييخ ازيي ا٫كاه١آػزييبك ا٣غييت .36

: بػل

.اطت اقط٢ ثبزوه٤خ . أ

.هئ٤ او . ة

.اغخ اؼ٤خ غخ ا٫ز٬ . د

.ر٤خ هئ٤ او . س

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 21

.ػ٤ل ا٤خ / اؼل / اوي . ط

.اؼ٤خ اهبب ا٠ اقجواء زو٤٤ ازبعبد غخ ازوه٤بد اؼ٤خ زو٣ظ اؼبخ . ػ

.ر٤خ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ . ؿ

.ر٤خ ػ٤ل ا٤خ / اؼل / اوي . ك

.ر٤خ غ ا٤خ / اؼل / اوي . م

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ. . ه

اوي٣خ.غخ ازوه٤بد اؼ٤خ ر٤خ . ى

.هئ٤ اغبؼخ ر٤خ .

ا٧و اغبؼ٢. .

: ا٠ ورجخ ا٧زبم٣خ ؼب٬د ازوه٤خ اؼ٤خ ا٥ر٤خ ٤خ از ا٫كاه١آػزبك ٣غت ا .37

.اطت اقط٢ ثبزوه٤خ . أ

.هئ٤ او . ة

اغخ اؼ٤خ. غخ ا٫ز٬ . د

ر٤خ هئ٤ او. . س

.ػ٤ل ا٤خ / اؼل / اوي . ط

.ازوه٤بد اؼ٤خ الوػ٤خ زله٤ن اؼبخغخ . ػ

ا٠ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ. اؼبخ اهبر٤خ ػ٤ل ا٤خ . ؿ

غييخ ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ اوي٣ييخ زييو٣ظ اؼبييخ اهييب ازبعييبد ايي٠ اقجييواء زو٤يي٤ . ك

ازبعبد اؼ٤خ ص اغبى اؼبخ ثبب.

وه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ.ر٤خ غخ از . م

غ اغبؼخ. ر٤خ . ه

ا٧و اغبؼ٢. . ى

ا٫ز٬. 8

ولخ 1.8

اؼهيبد كي٢ دػ غب از٬ اجؾيس اويبئ ا٫يبه٣ؼ اض٤يو ي اي٬ ٣واكن

ببى اجبث أاؼ، ؼزول ʺ :ب ٣ؤر٢ض٤وح روق هاء مي، نو ب

عبؼيبد هيب ا٤يبد ا٧كي٢ لساض٤وح از٢ رزؼن ثب٫يز٬ ازي٢ رؾي دا٬ أؼزول .1

اجل ػب، ججب اوئ٤ ؼق اضوبكخ اؼوكخ اقبخ ثع ا٫يز٬ ػيل عيك

بؼييب٤٣و وييب٤٣ اييؾخ يينا اليي، ييل ازله٣يي٤٤ اغييلك يي يي٤ ييل٣ ٫يي٤

بدا٤يهيب ا٧روي أي٢ ي اعي ميي ،اقجوح ابك٤خ كي٢ غيب اجؾيش ازيله٣

و اضوبكخ اؼوكيخ ٠ااىاهح ثؼول لاد ؽوبد ه زقخ رلف بداغبؼ

اييطؾبد اقبيخ ثييع ا٫ييز٬ ييغ ؼييب٤٣و وييب٤٣ اييؾخ يينا اليي

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 22

اين٣ بزله٣ي٤٤ اغيلك ثكي٢ ينا ايب ٣ ا٩زب أػ٠ ازقلخ ك٢ نا اغب،

ييل٣ اقجييوح ابك٤ييخ كيي٢ غييب اجؾييش ازييله٣، ايين٣ يي٤ هييبكح ايي٤وح ذ٤يي

. ئبر اؼ٤خ اؼ٤خ اجؾض٤خ ك٢ عبؼبد اجل

يب ٫ رضي اكياؼزلح ي اغبؼيخ ايىاهح غي٬د اؼ٤يخ ثواظ ق ا٫ز٬ ا .2

ع٤غ ا٫فزببد.ك٢ ثواظ عك

اىاهح اغبؼخ. از٢ رؼزلبهخ اقجوح ك٢ ازؼب غ ثواظ ا٫ز٬ .3

هيل( غيب ا٫يز٬، ام كي٢ اؽ٤يب ض٤يوح ٣يز افز٤يبه ثـ٤يو أا٫فز٤به ؿ٤و اكن )ثويل .4

ري أايبئجخ ٤ذ ل٣ اغوأح ايغبػخ ٫رقيبم اويواهاد أ٤ زقجواء ؿ٤و ف

.غ بت ازوه٤خك٢ ػ٬هبر ب٫دل٣ ثؼ ا٩

ػل .5 ازي٢ ري٢ ػي٤ ػبء غب ا٫ز٬ ئ٤بر اؼ٤خ ا٤خ ا٫ف٬ه٤يخأ رؾ

فبئيخ ازي٢ ٣ي أ ري ثيواظ ا٫يز٬ ؼزل كي٢ هيواهار ػي٠رقبم اوواهاد، ث ٣ا

ث اؼب٤٣و ا٤خ ك٢ نا اغب.أ اكنؿ٤و طو٤خ ٫ ر

ػي غيب ا٫يز٬ ػيل اريبب ثبزله٣ي٢ كي٢او٣خ اطجوخ ازؼز٤ ػيل ايلبك٤خ .6

يبـيو ازجبؽيش اويب رجيبك ا٥هاء ض٤يوا ٣ي ؿ٤يو ميي ʺكي٢ ازقل٤يق ي ؽييلح

ؿ٤يو ي روج اوواهاد ابئ٤يخ ٣ ص ،واف اؼ٤خازرو ال ك٢ اؼ٬هخ ث٤ ا٧

.اب٫د

٣ي فيبهط ايوف اين١ؿيت اغيب كي٢ ينا اغيب، أف٤و اج٤يو اين١ ٣زيق ػي ؤاز .7

ػبكح ا٤خ اغبؼخ اىاهح. از٢ رؾل كباي٤خ

رؼو٣لبرا٫ز٬ طؾبد 82.

اطؾبد ازي٢ رزيلاف ك٤يب ث٤يب و٣لبدرز أكث٤بد ع ا٫ز٬ اض٤و ازؼ

رلاف٬ʺاج٤و

ʺويواهاد غيب ا٫يز٬ هثبى ػل الهخ ك٢ ارقبم ا٩ ٠ا٣ئك١ ك٢ اض٤و ا٫ؽ٤ب

اطؾبد: و٣لبدن ازؼ ػلك اء ػ٠ ر٤ابئجخ. ؾب ك٤ب ٣ؤر٢

يبهح كي٢ ي٤بم ثؾضي يغ ا٩ فيوأثبزقلا ثؾس اجبؽش ٣و ػلب ع:او ا٫ز٬ .1

٣بهيب هيل ٣زويل أ٣زيل ثين اجؾيس ٣جي٢ ػ٤يب أػ ٫ ج ك٤. ٣ي ا٤ب ث

ل أ ؾخ ثؼ زبئغب ٤٣و ثي أ أجبة، فطؤ ري ازبئظ غ ث٤ب ا٧ ، كول ٣جو ب٣لــ

٤ب ك٢ ثؾض.ابكبد از٢ رطوم ازؾ٤بد ا٩ ٠ااؼ

ع، ب:أ ر ػلحنا اع هل ا٫ز٬ ؿ٤و اوع: .2

٤خ ين ػبءك اجؾس غ اػبكح زبثزب افواعب ثزـ٤٤و ل٤ق، ا٫هزجب اب . أ

فو.أعبد و ٠ارول٣ب اجؾس

وف ػ٤ب اجبؽش أالزها از٢ و زبئظ ثؾس هبئ ابعز٤و أبه٣ؼ . ة

ثل ثبؽضبمو ا اطبت ؿ٤وʺبهب

ʺ اجؾش لوك( ؤكػبء ث)ا١ ا٩

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 23

أييبه٣ؼ يي ٣ييوف ػ٤ييب أيي هييبئ ثييهح عيئ٤ييخ أ ٤ييخ ييو ثؾييس ييزخ . د

اجبؽش أ٬ʺ.

اجؾييس اييهح اييزخ يي اوييبئ ا٧ييبه٣ؼ يي ؿ٤ييو يي٠اييبكخ اييبء ا . س

اؼب٤ ػ٤ب. أاوك٤

ايبكه، ي عيبئي ؾيل كي٢ يغ مويب زبعيبرفيو٣ اجبؽيش ي ثؾيس ا٥ أفين :ا٫هزجب .3

.ب نو ٫ؽوب 20%

ايبكه، ي ؿ٤يو كي٢ ثؾصي يغ ػيل مويب أفو٣ اجبؽش ثؾس ا٥ أفن ا٫زؾب : .4

.عبئي

.ابكه، عبئيك٢ جؾس ابثوخ غ موب ٠ اااجبؽش ابهح ا٫زبك : .5

اعواءاد ا٫ز٬ 3.8

( آ٤ييخ 2016/ 10/ 20( كيي٢ ) 6467 / 12ؽييلكد عبؼييخ ثـييلاك كيي٢ زبثييب م١ اؼييلك )

رزغب غب ا٫ز٬، از٢ رز ب ٣ؤر٢: أاؼ از٢ ٣غت

رؼزييل أيي٤خ ييبػلح زؾل٣ييل ا٫هزجييب، ٫ ثييل رييز ا٫ييزؼبخ ثجوييبظ ا٫ييز٬ أ .1

ؽيب٫ ٣غيى ثيب١ ، ؾي٤ر أريله٤ن ؿ٤يو ي ات ااهكح ك٢ روو٣و اجوبظ يب ي٢

اجخ ااهكح ك٢ ازوو٣و ب ٢ وواه بئ٢ جخ ا٫ز٬ كي٢ روو٣يو اػزبك ؽا ا٧

اغخ.

٢ رووه ك٤ب اما بذ ا٫عيياء ؾ٤رله غخ ا٫ز٬ روو٣و اجوبظ ثلهخ ر أ٣غت .2

ه٤ييخ كيي٢ثوييبظ ا٫ييز٬ رضيي ؼييبد ػبييخ رزييوه كيي٢ اجؾييس ٫ رييئصو كيي٢ائييوح

بطبثورض ر أاجؾش، ʺ عياء خ اجؾش ٫ ٣ ازـب٢ ػب.أغ

اؿ٤ييو ييزا، اما ييب أيي اجؾييش اييزا ث٣زيي روو٣ييو اغييخ هواهييب أ٣غييت .3

ز٬ʺب٣ز يجخ يؽ

ʺيجخ ثيلب % ( كزضجيذ ين ايجخ 20ثيب ) اهي ي

ايجخ أ%(، ػيب 15 ري )يجخ ا٫هزجيب: ؤاايز٬ا، ي يجخ ااهزجبا ٤

( كييي٢ 5868ؽيييت زيييبة ايييىاهح م١ اؼيييلك )ة د /%( 20) ييي٠اايييػ ثيييب رييي

(27/7/2015).

ييق٣ أ ٣غييت .4 بييلبك٤خ كيي٢ ازؼبيي ييغ ييبج٢ ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ ثػيي غييب ا٫ييز٬ ز

فح ى٬ء ، ٫ ٤و اثلاا لثʺزي٤ؼ ؽ٤ض٤يبد اويواه ئثي ويبريب ا٩ك٢

يينا ا٫يية كيي٢ اييو.... ما ييي ا٧افييو رزطييت ازيي٤ؼ أييه أ ١ ٫ أما ييب ييج٤ب ا

اؼ، ان١ ٢ ثبرجبػ، ٤و ض٤واʺػيبء اغيخ أ ال ازرو كي٢ اؼ٬هيخ ثي٤

بت ازوه٤خ ٣ ض٤واʺ ٣جؼيلب ض٤يوا ػي ،يذ يج٤خ باك٢ روجيـ هيواهاد اغيخ

ازظبد از٢ ٣غؤ ا٤ب ازوه ػبكح. ة ابأ

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 24

، ك٢ ؽبخ ػل هبػيخ بيت ازوه٤يخ ثويواه غيخ ا٩يز٬، ٣ي رويل٣ اػزيوا اي٠ اؼ٤يل .5

ان١ ٣و ثله ثز٤ غخ از٬ عل٣لح ٣ هواهب بئ٤ب يب غ٤غ ا٧واف.

ا اجؾييييس ازيييي٢ رقييييغ ٪ييييز٬ ا٩زويييي٢ يييي٢ اجؾييييس اييييهح ثؼييييل رييييبه٣ـ .6

( ؽت رع٤ اىاهح.2016 –)ب اضب٢

ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خاػزبك اغ٬د اؼ٤خ ازت ٧. 9

ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ٧ كاف اؼوام اػزبك اغ٬د اؼ٤خ 1.9

ػييبء ا٤ئييخ ازله٣يي٤خ ٧ؿييوا أييو ثؾييس كيي٢ ػزبكييب اغييخ اؼ٤ييخ ٣٩ييزو كيي٢

ازوه٤خ اؼ٤خ ب ٣ؤر٢:

أ عييبد زقييخ ؼزييوف ثييب، ئييبد ػ٤ييخ أ ٤ئييبد عبؼ٤ييخ ييريي ييبكهح أ .1

أ ر كه١. ػ٠ ؾخ رله ؾ

٣ زوييا يي٠ارزجييغ اييظ اؼيي٢ كيي٢ رؾو٣ييو وب٫رييب ثؾصييب ٣قييغ ييب ٣ييو ك٤ييب أ .2

ؼ٢.ا

بكح الزها أ ؽخ اورجخ اؼ٤يخ ا٧يزبم ٣وف ػ٤ب زق ؽخ أ .3

.كن ب رؾلك ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ػ٠ ابػل أ ا٧زبم٣خ

اييييييييييييييييييييوه اييييييييييييييييييييل٢ اؼ٤ييييييييييييييييييييبه١ غيييييييييييييييييييي٬د ثييييييييييييييييييييب أ ٣زيييييييييييييييييييياكو .4

(ISSN: International Standard Serial Number ههيي ا٣٩ييلاع ) ثبزجييخ

ثبجخ غ٬د ابكهح كاف اؼوام. ا٤خ

كن اؼب٤٣و اؾلكح ك٢ ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢. ػ٠ أ رله .5

كي٢ ٣يز رجبكيب ثيبغ٬د اؼ٤يخ ابصيخ أائيبد اؼ٤يخ أركع ك٢ ازجيبد أ .6

كاف اؼوام فبهع.

اغخ. رقاوجخ و ك٢ غب أر اجؾس اهح أ .7

.وطبعؿ٤و ا اله ثؤػلاك زخك٢ ر اغخ زوح أ .8

ازبعبد اؼ٤خ از٢ ريلهب ا٤يبد أالاد أ٫ رؼزل اجؾس اهح ك٢ اواد .9

اؼبل اواي ٧ؿوا ازوه٤بد اؼ٤خ.

رؼزل اغ٬د اؼ٤خ فبهط اؼوام ك٢ ؽبخ راكو أؽل او ا٥ر٤خ: .10

ك٢ أػ٬. 3، 2، 1راكو او ا ػ٤ب ك٢ الوواد . أ

بكهح كاه و ػب٤خ ه٤خ غخ ك٢ اؽل ابكبد البه اؼب٤خ. . ة

يييييييبكه ػييييييي ئيييييييخ ( Impact Factorأ رييييييي ماد ؼبييييييي ريييييييؤص٤و ) . د

(Thomson Rueters أ ؼب ازؤص٤و )SJR ( ايبكه ػي كاه ايوScopus ) أ

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 25

كي٢ ؽبيخ ؽي أ١ رؾيل٣ش ب ٣زلن ػ٤ هج اغخ اىاه٣خ اقزخ كي٢ ايىاهح

.ػ٠ مي

( أيييح Impact Factorرؼزيييل اغيييخ اؼ٤يييخ اؾ٤يييخ اؾبيييخ ػييي٠ ؼبييي ريييؤص٤و ) .11

.د أػ٬ – 10، ب هك ك٢ ثض٬٤رب ابكهح فبهط اؼوام

( ٧ؿيوا ازوه٤يخ اؼ٤يخ Online Electronic Journalاغي٬د ا٩زو٤يخ )رؼزيل .12

ك٢ أػ٬. 3، 2، 1ك٢ ؽبخ راكو او ا ػ٤ب ك٢ الوواد

٩ػزبك اغ٬د اؼب٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاكا٤٥خ اؼزلح 92.

كيييي٢ عييييز اواثؼييييخ اؼوييييلح كيييي٢ ثـييييلاك هييييواه غيييي عبؼييييخ يييي٠اييييزبكا ا

كييييييييي٢ اغيييييييييخ اقبييييييييييخ اؼويييييييييلح كيييييييييي٢ ٤ييييييييييلؤرييييييييي راييييييييين١ ( 2016/ 11/ 14)

(، ان١ 2016/ 12/ 5) ػ٠ رل٤ن رع٤ غ اغبؼخ ثغز اقبخ ػيوح اؼويلح

(، ازيي 2016/ 10/ 3( كيي٢ ) 6037 / 12ػييب ) ٫( اجييؾ ثب 2016/ 4/ 11 كيي٢ )

(، يلهط كي٢ 2016/ 8/ 16( كي٢ ) 5355 / 12) ػيب٩اكين ػي٠ اػزبك اغ٬د اؼ٤خ

اػزبك اغ٬د اؼ ثب ؽب٤بآ٤خ ا٥ر٢ʺ :ك٢ اغبؼخ

ػيب ا٤٩يخ اينهح كي٢ رؽيل ا٫يه ا٥أب اجؾيش ي ك٤اوك ثبػزبك اغخ اه ا .1

(: 2016/ 8/ 16( ك٢ ) 5355 / 12)

هثؼخ :اغ٬د الوخ ازػجبد اؼب٤خ او٤خ ا٧ . أ

(.Thomson Reutersاغ٬د الهعخ ئخ ) .1

(.SJR( )Scimago Journal Country Rankاغ٬د اؾبخ ػ٠ ػب ) .2

(.Elsevier( ابو )Scopusغ٬د هبػلح ) .3

(.Springer( ابو )Scopusغ٬د هبػلح ) .4

ر اغخ لهعخ اوائ اىاه٣خ اغبؼ٤خ اؼخ. أ . ة

.، أ اىاهحاغ٬د اؾبخ ػ٠ اػزبك ثعت هواهاد غ عبؼخ . د

ثؾش و٠ ك٢ ئرو كه١ ػ٢ فبهط اؼوام ه ك٢ اهبئغ ب٬. . س

آليبػزيبك اينهح ما ر اغخ يزك٤خ يو ا٩ا .2ʺ، ك٤غيت اػزيبك ا٤٥يخ ا٥ر٤يخ ازي٢

( : 2016/ 8/ 16( ك٢ ) 5355 / 12) ػب رع٤بد ا٩رز

اجبؽش جب أ٣ول ازله٢٣ . أʺفط٤ب

ʺهئ٤ اوي اؼي٢ ظيو كي٢ اػزيبك اغيخ ٠ا

اؼ٤خ از٢ ر او ك٤ب.

اغخ اؼ٤خ ك٢ او. ٠اهئ٤ او اؼ٢ اطت ؾ٣٤ . ة

ر . د أيت اػزيبك اغيخ ، ٣ي كي٢ ص٬صخ فجيواء ظيو 3اغخ اؼ٤خ غخ

اضو( فبهط او اؼ٢. أ٣ اؽل اقجواء )

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 26

اغخ اطت رزقن ؼب٤٣و اػزبك اغ٬د اؼ٤خ از٢ رذ ايبكهخ ػ٤يب لهر . س

( ك٤ي ػي يب ، 2016/ 10/ 31عز اضبضخ اؼويلح كي٢ ) ك٢ ك٢ غ اغبؼخ

ل ػ٠ اؼب٤٣و ا٥ر٤خ: رئ

٫أʺ : كوبا: اؼب٤٣و اوئ٤خ ااعت ر

ر اغخ زقخ. أ .1

ر زظخ ا٫لاه )رله كه٣ب أ .2ʺ

.)

هثغ اد. ألاه ػ خ ا٩أ٫ رو .3

لاه و. أر ربثؼخ ئخ أ .4

ز٬. ا٫ثواظ أ رزؼ اغخ .5

رزي اغخ ؽوم او. أ .6

صب٤بʺ

٫أ اؼب٤٣و ك٢ ضج ذ: اؼب٤٣و ا٥فو از٢ ٣ز رله٤وب ثؼل ازʺ اػ٬ : -

اجل. .1

رله٤ن اغخ ااهغ اى ك٤ب. .2

لاه اكوخ او.الح رو٤٤ اجؾش .3

٤ئخ رؾو٣و اغخ. .4

ا٤ئخ ا٫زبه٣خ غخ. .5

عخ ازبة اجبؽض٤ ابو٣. .6

علد (.اا٬٫ع ػ٠ اقخ اهه٤خ غخ ) .7

ا٫يي٬ع ػيي٠ ػييلك يي اجؾييس اييهح كيي٢ اغييخ رو٤يي٤ ييزاب اؼيي٢ .8

اـ١.

ل و اجؾش اقب ثبزله٢٣ ك٢ اغخ. .9 ازبــ

عل(.ار٤ق اغخ اؽل ازػجبد اؼب٤خ او٤خ ) ؼوكخ .10

عل(، اغخ از٢ ؾذ نا اؼب. ا( غخ ) IFؼب ازبص٤و ) ؼوكخ .11

اؼيب٤٣و ازي٢ يي يل ييرطـ يـغ اغيخ ػيي٠ اؼيب٤٣و ازي٢ ريي رؾو٤ويب رويوه أثؼيل . ط

عييكح اغييخ، رويي ثؼييل مييي ثزبثييخ روو٣وييب اييبئ٢ كيي٢ؿ٤ييو ييئصوح أن ييئصوح رؾو يي

ريي٤ اغييخ، ييو أ يي رييبه٣ـ بييجػأهييبب أهئيي٤ اويي كيي٢ ييلح يي٠اروكؼيي

، كي٢ ؽبيخ ػيل ا٫ػزيبك بأ ػل اػزبك ٣ز ازوو٣و اوواه ابئ٢ ثبػزبك اغخ

ػزلرب اغخ ك٢ هواهب.اجبة از٢ ٣غت مو ا٧

غ ا٤خ بهز. ٠ا٣و هئ٤ او ثوكغ ازوو٣و . ػ

كي٢ يلح ػ٤ي ل ايبكهخػي أػي٠ روو٣يو اغيخ ٣زقن غ ا٤خ هواه ثبيبكهخ . ؿ

.بجػأهبب أ

هي ايئ اؼ٤يخ كي٢ اغبؼيخ يبكهخ ػي٠ ي٠ا٣و غي ا٤يخ ثوكيغ ازوو٣يو . ك

اوواه.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 27

رقيبم اويواه غي اغبؼيخ ٩ ٠اه ائ اؼ٤خ ازوو٣و وكغثؼل كهاخ ازوو٣و، ٣ . م

و.هبب أك٢ لح ؤابئ٢ ث

ريك ثي٤ ازله٣ي٤٤ اجيبؽض٤ ي أ وعيالبك٤خ ك٢ ازؼب از٢ اط٬هب جلأ . ه

فو، افزبها هيذ افزييا٫أكاه٣خ عخ عخ ث٤ ث٤ او٤بكاد اؼ٤خ ا٩ʺ

غل، هيواه غي أاجبؽيش يبؽت اطيت ثويواه اغيخ أ٣جـ ؾ ازله٣ي٢ أ ٣ل

اهزييغ ، كيي٢ يين اؾبييخ اما (ػييل اػزييبك اغييخ ؽبييخ)أ١ كيي٢ ما ييب ييج٤ب اا٤ييخ

اي٠ ي ٫ كاػي٢ بك ،اجبؽيش ثيبوواه اكين ػي٠ يؾت يت اػزيبك اغيخ أازله٢٣

اغبؼخ. ٠اهكغ روو٣و اغخ

ك٢ ؽبخ اػزوا ازله٢٣ ػ٠ هواه اغخ اما ب ج٤ب . ىʺ

، ٣و غي ا٤يخ ثزي٤

بت ا٫ػزبك، ٣ هواهب بئ٤غخ صب٤خ ظو ثطʺبي

ʺ.

اينهح آليبثبػزبك ا٤٥خ . ʺ

ػزيبك ػيلك ي اغي٬د بروي ا٫هيب اؼ٤يخ ث أ ٣غيت،

اؼ٤ييخ اويي٤خ ازيي٢ رـطيي٢ ع٤ييغ ازقييبد كيي٢ اويي اؼيي٢، ٣ييي ازله٣يي٤

كي٬ثبو ك٢ ن اغ٬د اؼزلح ʺايىاهح اغبؼيخ، يلاغي٬د اؼزيلح ػي

ض٤وا زوثني ʺ .، ا رؼلجبد ا٫ػزبك غ٬د عل٣لح

يبػل( أيزبم) أورجيخ )يله( ي٠اػ٬ ٣طجن ػ٠ ؼب٬د ازوه٤خ أ ب هك مو ك٢ ا .3

يييخ هجييي ييينا ازيييبه٣ـ كزييي يييب اؼيييب٬د اول أ(، 2016/ 4/ 11يييخ ييي ريييبه٣ـ ) اول

ب ثب٤بهبد اؼزلح. انه آلب ازع٤ ب٣خ، كزبمورجخ ا٧ ٠اؼب٬د ازوه٤خ أʺ٣طجين

عيذػ٠ ع٤يغ ؼيب٬د ازوه٤يخ ازي٢ ك٤ب ه٣ـ ب(، اين١ ي ري2014/ 6/ 16 ) ريبه٣ـ ثؼيل ه

(.٣16/6/2014ـ )رع٤ غ اغبؼخ ك٢ عز ابثؼخ ػوح اؼولح ثزبه

اػزبك ازت ٫ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ 93.

كييي٢ عيييز اقبيييخ اؼويييلح كييي٢ ثـيييلاك رع٤يييبد غييي عبؼيييخ ييي٠ايييزبكا ا

ايزبكا اي٠ ايبكح يبثؼب ،( 2018/ 4/ 16 اؾبك٣خ ػو اؼولح ك٢ ) (، 2016/ 12/ 5)

كي٢ ؼبيخ ٣ ا٩زلبكح ازبة ائق )اله اغي٢ ػي٠ ؽيل ياء( ، ازؼ٤بد

ا٤٥خ ا٥ر٤خ:ثؼل أ ٣ز اػزبك كن ازوه٤خ

اجبؽييش جييب أ٣ويل ازله٣يي٢ .1ʺفط٤ييب

ʺهئيي٤ اويي اؼيي٢ ظييو كيي٢ اػزييبك ازييبة يي٠ا

ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ.٧

اغخ اؼ٤خ ك٢ او. ٠اهئ٤ او اؼ٢ اطت ؾ٣٤ .2

ر .3 ؽيل أ٣ي أاغخ اؼ٤خ غخ ص٬صخ فجواء ظو ثطت اػزبك ازيبة، ٣ي

اضو( فبهط او اؼ٢. أاقجواء )

رزؤييل اغييخ يي ريياكو اييوه اييل٢ اؼ٤ييبه١ زييت ، اغييخ ػيي٠ ازييبة ؾزييا ط ييغر .4

(.ISBN: International Standard Book Numberائلخ )

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 28

ي بجػأهبب أهئ٤ او ك٢ لح ٠اوكؼ رروو٣وب ابئ٢ ثؼل مي اغخ زتر .5

كي٢ ثبػزبك أ ػل اػزيبك ازيبةو ر٤ اغخ، ٣ز ازوو٣و اوواه ابئ٢ أربه٣ـ

ازوه٤خ اؼ٤خ.

غ ا٤خ بهز. ٠اهئ٤ او ازوو٣و وكغ٣ .6

كيي٢ ييلح ػ٤يي ػييل اييبكهخ أ٣زقيين غيي ا٤ييخ هييواه ثبييبكهخ ػيي٠ روو٣ييو اغييخ .7

هبب و اؽل.أ

٣وكييغ ايي٠ اغبؼييخ ـييو اييبكهخ أ ػييل ،ازييبة غيي ا٤ييخ ثبػزييبك ػييل ييبكهخ .8

.ابكهخ ػ٠ اػزبك ازبة ٧ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ

ازو٤٤ فجواء. 10

:ازو٤٤ ك٢ ؼب٬د ازوه٤بد اؼ٤خ ػل افز٤به فجواء ؤر٢غت واػبح ب ٣٣

اكوب ٣ افزب اقجواء أ .1ʺفزب بت ازوه٤خ م١ اقجوح اط٣خ ثورجي ٧

ػ٠ ب.أ أاؼ٤خ بت ازوه٤خ

كي٢ ؽبيخ ػيل رياكو افزيب بيت ٫ ا ،فيوؽل اقجواء اغبؼبد اؼواه٤يخ ا٧أ٣ أ .2

مااؽل اقجواء فبهط ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾيش اؼي٢، أ٣ أك٤غى ؽ٤ئن ،ازوه٤خ

ؽيخ ،خ اؼب٤خ اقجوح اط٣خ٣ م١ الب ،فزب بت ازوه٤خا اكن افزب

يب ػيلا فجيواء ازوه٤يخ ،٤يخ كي٢ ؽوي ا٫فزيبػ٠ بكح أ ؽخ أ ،بكح الزها

٣خ.زبمورجخ ا٧ ٠ا

كيين ػيي٠ ٣ييز رو٤يي٤ ا٧ثؾييبس اؼ٤ييخ اييزوخ ازيي٢ رييز ػيي٠ اضييو يي رقيي اؽييل .3

٫ رؼزيل ازو٤٤يبد اؼ٤يخ اقبيخ ثؤؽيل ا٫فزبيبد ،حازق اله٤ن ي ػي٠ ؽيل

.ػ٠ كن مي، ٣ز افز٤به اقجواء زوه٤خ اؼ٤خ زق ا٥فو جؾش ل

خووورقت اييووين اوو ر ق عوورريا ل وو رسوو ب وو يو يوو إرسوو ب وثوو ت قيار يوو م قي يوو إ ال يجوو .4

. هن أ ريث قيار ي م قي ي

بهب٫ ٣ اقج٤و أ .5ʺ .ئلبر أ ؽل ثؾس بت ازوه٤خأك٢

ازوه٤خ. ك٢ ؼبخؽل أػبء غخ ا٫ز٬ أ ٣ اقج٤و ٫أ .6

ي ي ٤اصي ،ص٬صخ فجيواء ٠ا٣خ رو اجؾس ائلبد زبمورجخ ا٧ ٠اك٢ ؽبخ ازوه٤خ .7

أاغبؼييبد كيي٢ زييو أييزبم أ أييزبم ثوييتاؼييوام، فييبهطيي اؽييل اؼييوام فج٤ييو كافيي

٣ي أ٣غيى ؽ٤ئين ،فزب بت ازوه٤يخاك٢ ؽبخ ػل راكو ،واي اجؾس أاؼبل

جبء ا٫زبه٤٣. ا٧ أؽل اقجواء ا٫برنح ازوبػل٣ أ

كيي٢ أا٫عج٤ييخ أ٣يي ازؼبيي ييغ اقج٤ييو اؼواهيي٢ ايين١ ٣ؼيي كيي٢ اؽييل اغبؼييبد اؼوث٤ييخ .8

جؾيس٣خ ؼبيخ اقج٤يو اقيبهع٢ كي٢ رو٤ي٤ ايزبم٣ؾي ورجيخ ا٧ ثؾض٤يخ أئخ أبك٤٣يخ

،ائيخ ازؼ٤٤يخ أما ٠ ػ٠ عيك اضيو ي في ياد كي٢ ريي اغبؼيخ ازوه٤خ

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 29

افز٤يبه يني ٣لي، اؾبعيخ ابيخ أ٣ل ػل واخ اقج٤و اـزوة ا٫ ػل ايوهح

.فج٤و ـزوة اؽل كو ك٢ اؼبخ

خ٣ي ي عبؼي أي ايوه١ ػل اؾبعخ اي٠ ري٤خ فج٤يو اػزيوا ي فيبهط اؼيوام، .9

ي أ ٣يا ، لياجيل ػ عبؼخ فج٤و اؾو٤جيخ ا٧ي٠ اما يبا ي قزلخ ي ثيل٣ ٣ل

.قزل٤

ت .10 كي٢ ؽبيخ ، مييفجواء رو٤ي٤ زوبػيل٣، ا٫ ػيل ايوهح اوي ٠اهب اجؾس ارغــ

ػل ركو فجواء ك٢ غب ا٫فزب اله٤ن.

( مط وبئ قبجخ فجواء ازو٤٤، ثبـز٤ اؼوث٤خ ا٤٫ي٣خ.9أكهعب ك٢ اؾن ) .11

ازوه٤خ اؼ٤خ واؽ رو٣ظ ؼبخ. 11

:ػ٠ اؾ ا٥ر٣٢ ا٣غبى واؽ رو٣ظ ؼبخ ازوه٤خ اؼ٤خ

٫أ ʺ٣ول جيب أؼ ا٤ئخ ازله٤٣خ :

ʺرؾو٣و٣يب

ʺ أهئي٤ اوي اقيز ي٠ازوه٤يخ اؼ٤يخ

ه٣ـ ابيي اييلح اطثييخ زوه٤ييخ بهئيي٤ الييوع كيي٢ ا٤ييبد ازيي٢ ٫ رعييل ك٤ييب أهييب، يي ريي

وكوباؼ٤خ، ʺهيو يلظ ٣ؾزي١ ئلبري اؼ٤يخ أث أهثغ ـ ثؾيش ي ثؾصي

هييبخ ابعييز٤و ييغ ،، ييغ ايي٤وح انار٤ييخ اؼ٤ييخPDFػيي٠ اجؾييس ائلييبد ثيي٤ـخ

يب روكين يغ .اوبئ ا٧به٣ؼ از٢ ايوف ػ٤يب بػ٤ؽ ٤زاوؽخ الزها ا

اغيخ اؼ٤يخ كي٢ ايبكهخ ػ٤يب ي ثؼيل ئيب (2)اؾين خ اؼ٤يخاطت ازبهح ازوه٤

ايو اغبؼ٤يخ ا٫كاه٣يخ يؼ ايبكاد يـ ي ا٧، هئي٤ اوي أ اليوع اليوع أاو

.٤ ازوث١ؤاوت اؼ٢ كهح از

صب٤بʺ :ا٥ر٤خثب٫عواءاد ثؼل ر ت ازوه٤خ أ الوع ٣و هئ٤ او:

زطجبد ازوه٤خ. ع٤غكو ارله٤ن اؼبد اضجزخ ك٢ ق اؼبخ ر . أ

ا٬ىخ زوه٤خ. ازب الحرله٤ن . ة

ازبهح رو٤٤ ا٧كاء ك٢ ازبهح ازوه٤خ. ء . د

يجبة( ره٤ؼي كي٢ ايب )يغ ميو ا٧ كي٢ ا٩يزبهح ػيلب أرضج٤ذ ر٤ز ثبزوه٤خ . س

اق.

اغييلا ػييبء كيي٢ ا٧هيي ظييو كيي٢أ غييخ فبييخ ٬ييز٬ ئلييخ يي ص٬صييخ ٤ريي . ط

اؼزلح زوه٤خ ث٤ب اؼ٬هخ ث٤ب ث٤ ؾز هبخ ابعز٤و اوؽيخ زبعبدا

اجؾس ؿ٤و يزخ ي يجخ اؼيبد أ ضج ذني از ،الزها طبت ازوه٤خ

٣14ب ٫ ري٣ل ػ أ 7لح ٫ رو ػ ك٢ رغي اػبب أ٣غت ػ٠ اغخ .)ا٫زو٤ذ(

ب٣ ʺ

.ازوه٤خ بتافزب روغ ك٢ كائوحاجؾس أ ضج ذرز أ٣ب أ. ػ٠ اغخ

صبضب ʺػ٤يل ي٠ا بيخ اؼبيخاليوع أ٣ؾ٤ي هئي٤ اوي ،هواه غيخ ا٫يز٬ جبيوح ر ثؼل :

هكيب، كي٢ أيب ثزيو٣ظ اؼبيخ ااوي(، ان١ ٣وي ثزضج٤يذ ري٤ز أاؼل أا٤خ )

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 30

اؼل( لهايزب أغخ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ ا٤خ ) ٠اؽبخ از٤خ ثزو٣غب ٣و ثبؽبزب

او اقز ػل هكب. ٠ارز اػبكرب ارقبم از٤خ ثؤب،

هاثؼب ʺ علري ؿ٤يو يزف يو بكي ،ت ػ ا٤ئيخ ازله٣ي٤خغخ ازوه٤بد اؼ٤خ رلهن :

أيب ،اؽبيخ اطيت ريؤه٣ـ جؼخ أ٣ب 7 ٠ني ف٬ لح ٫ ري٣ل ػث أ الوع هئ٤ او ٣ج ؾ

اما علر زك٤بʺ كز رو٣ظ اؼبخ ػ٠ اؾ ا٥ر٢: و

اله ا٧زبم ابػل:ؼب٬د ازوه٤خ ورجز٢ . أ

(1رؾ٤يي غييخ ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ كيي٢ ا٤ييخ ع٤ييغ ازبعييبد اؼ٤ييخ اولييخ كيي٢ اغييل ) .1

نا ال٤. 10ثزت و٣خ ا٠ ص٬صخ فجواء ثبالبد انهح ك٢ اجل

ه٣ـ ب٣يييب ييي رييي ص٬صييي٤ 30 فييي٬ رو٤ييي٤ اؼييي٣٢ويييل اقجيييواء .2 أاجؾيييس رييي

فجيواء ي٠اروي اجؾيس ائليبد في٬ ايلح اينهح روك ا٫عبثخبئلبد، كا

آلباالبد انهح آفو٣ ʺ

، رؾل ك الح لب.

فيخ ػيو ٣يب 15 باقجواء رؾ٤ غخ ازوه٤يبد في٬ يلح أهيب بدػل هك اعبث .3ʺ

٣٠واػي ثؼل أ ٣ز ػوب ابكهخ ػ٤ب ك٢ اغخ. غ ا٤خ ٠اؼبخ ازوه٤خ

اي٤ييخ ثيي٤ يي يي ريي٤خ غييخ ازوه٤ييبد ػ٤ييل ا٤ييخ ييني ريي٤خ اييلكريي أ

٣وي اغي ثوكيغ ازي٤خ في٬ يلح ٣يب.أ( 7ؽيلك )كي٢ ػ٤ل ا٤خ غ ا٤خ

فخ ػو ٣ب 15هبب أʺ اوي٣خ ك٢ اغبؼخ. خاؼ٤ غخ ازوه٤بد ٠ا

ف٬يخ ، رؼيل عيواءاد ؼبيخ ازوه٤يخااوي٣خ ك٢ اغبؼخ اؼ٤خ رلهن غخ ازوه٤بد .4

لػخ ثوأ٣ب كي٢ ازوه٤يخ ،هاء اقجواء غخ ازوه٤خ ك٢ ا٤خ غ ا٤خآرز

هئيي٤ اغبؼيييخ يي٠ا ؼييو اؼبيييخ ػيي٠ اغييخ يييبكهخ ػ٤ييب صيي هكؼيييب اؼ٤ييخ

.بكهخ الاه ا٧و اغبؼ٢

ث٤ييب ؾ هئيي٤ اغبؼيخ ػ٤ييل ا٤يخ ثويواه اييوك يغرؤع٤يب، ٣ج ي أػيل هكي ازوه٤ييخ .5

رقبم اوواه.اه٣ـ بف٬ جؼخ أ٣ب ر ثني ف٤و ثزج٤ؾ بت ازوه٤خأجبث، ٣و ا٧

ؼب٬د ازوه٤خ ورجخ ا٧زبم٣خ: . ة

بكييخ ايي٠ غييخ ثصبئوييب ييزلارب رؾ٤يي غييخ ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ كيي٢ ا٤ييخ اؼبييخ .1

ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ ك٢ اغبؼخ.

رؾ٤يي غييخ ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ اوي٣ييخ كيي٢ اغبؼييخ ع٤ييغ ازبعييبد اؼ٤ييخ اولييخ كيي٢ .2

ثبايلبد اينهح ( ثزت و٣خ ا٠ ص٬صخ فجواء أؽل فبهط اؼوام 1اغل )

نا ال٤. 10ك٢ اجل

ه٣ـ ب٣يييب ييي رييي ص٬صييي٤ 30 فييي٬ رو٤ييي٤ اؼييي٣٢ويييل اقجيييواء .3 أاجؾيييس رييي

فجيواء ي٠اروي اجؾيس ائليبد في٬ ايلح اينهح روك ا٫عبثخبائلبد، ك

آلباالبد انهح آفو٣ ʺ

ح لب.، رؾل ك ال

ـيو ؼبيخ ازوه٤يخ اؼ٤يخ اوي٣يخ غيخ ازوه٤يبدياقجيواء ر بدػل هك اعبثي .4

ػوب ك٢ اعزبع اغخ.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 31

ثؼييل ييبكهخ غييخ ازوه٤ييبد اؼ٤ييخ اوي٣ييخ ػيي٠ اؼبييخ، روكييغ ايي٠ غيي اغبؼييخ .5

ـو ابكهخ الاه ا٧و اغبؼ٢.

ث٤يب اغبؼيخ ػ٤يل ا٤يخ ثويواه ايوك يغ غيؾ رؤع٤يب، ٣ج ي أػل هك ازوه٤يخ .6

رقبم اوواه.اه٣ـ بف٬ جؼخ أ٣ب ر ثني ف٤و ثزج٤ؾ بت ازوه٤خأجبث، ٣و ا٧

ق ؼبخ ازوه٤خ اؼ٤خ. 12

ا٥ري٢كي٢ اصبئن ايزلاد ازي٢ رزيب ؼبيخ ازوه٤يخ اؼ٤يخ. ع٤غول ثبق

:اطثخاصبئن ازلاد

اؼ٤ل اما ب بت ازوه٤يخ هئي٤ أهئ٤ او ) ٠ات فط٢ ثبزوه٤خ ٣ول ازله٢٣ .1

ه(.

.( (2) اظو اؾن ) ازبهح ازوه٤خ اؼ٤خ، ر٨ ازله٢٣ او .2

٤٣يلاد ؤازو٤خ ي ي زيبط، رـ هه٤خ غ قخ 4ازبعبد اؼ٤خ اولخ زوه٤خ ) .3

اكوخ او جؾس(.

رؼل فط٢ ثؼل ا٫ز٬ زبعبد اؼ٤خ. .4

.زوه٤خ ا٠ ورجخ له ،٤ ازوث١ؤبكح ا٫زواى ثلهح وائن ازله٣ از .5

( ثاثيييخ اجؾيييش Google Scholarايييزبهر٢ ا٫يييزواى كييي٢ يييهؼ٢ اجبؽيييش اؼييي٢ ) .6

(Research Gate RG ،) فو ا علد.أاهغ

.((10 ا٤خ )اظو اؾن ) او با٤وح انار٤خ طبت ازوه٤خ بكم ػ٤ .7

جييييبؽضابييييت ازوه٤ييييخ ازيييي٢ أييييوف ػ٤ييييب هييييبئ ابعييييز٤و أييييبه٣ؼ اييييلزها .8

بييت ايي٠ يين اوييبئ ا٧ييبه٣ؼ ثؼييل اغييبى غييخ ا٫ييز٬ ػييب رؼييبك .اييبه

ازوه٤خ.

فو وت ػ٢.آق ا٫و اغبؼ٢ اقب ث .9

ثؼ ابكح ا٤٧خ )ثبه٣ أ ب ٣ؼبكب(. قخ ا٫و اغبؼ٢ اقب .10

ثؼ آفو بكح. قخ ا٫و اغبؼ٢ اقب .11

و ثز٤ غخ ا٫ز٬.او أ .12

.((3)اظو اؾن ) ا٫ز٬روو٣و غخ .13

( ثبـييخ 5( ثبـييخ اؼوث٤ييخ )4)اظييو ا٬ؽيين )زبعييبد اؼ٤ييخ رو٤يي٤ اقجييواء ييزبهاد ا .14

.ا٤٫ي٣خ(

.( ثبـخ ا٤٫ي٣خ(5( ثبـخ اؼوث٤خ )4)اظو ا٬ؽن ) ا٤وح انار٤خ قجواء ازو٤٤ .15

.((8)اظو اؾن ) زبهح ف٬خ ازوه٤خ اؼ٤خا .16

ازبعييبد اؼ٤ييخ أ٫ رييوط ؼبييخ ازوه٤ييخ اغل٣ييلح طبييت ازوه٤ييخ ييب يي ٣ييز ازؤييل يي .17

3يله، 2يب اؼيلك اطية ي ورجيخ ) زوه٤خ ابثوخ اوجخ يو هيل يو

.٨زبم ابػل ا٧زبم (

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 32

ازبهاد ؼبخ ازوه٤خ اؼ٤خ. 13

:ػ٠ ا٥ر٢ ن ا٫زبهاد ز ر

((.2ازله٢٣ او )اظو اؾن ) ٣ئبزبهح ازوه٤خ اؼ٤خ، ا .1

((.3 غخ ا٫ز٬ )اظو اؾن ) غي، رزبهاراا٫ز٬ روو٣و .2

فجييواء ٣ئييب ييزبهح ف٬ييخ ازو٤يي٤،ا زبعييبد اؼ٤ييخ،اقجييواء ييزبهاد رو٤يي٤ ا .3

(. ثبـخ ا٤٫ي٣خ (5 ) ثبـخ اؼوث٤خ (4ازو٤٤ ) اظو ا٬ؽن )

ثبـيخ (6فجيواء ازو٤ي٤ )اظيو ا٬ؽين )٣ئيب زبهح ا٤وح انار٤خ قجواء ازو٤ي٤،ا .4

(.ثبـخ ا٤٫ي٣خ (7 ) اؼوث٤خ

((.8ؾن )غخ ازوه٤بد اؼ٤خ )اظو ا ئبزبهح ف٬خ ازوه٤خ، را .5

زبهحايي٤وح انار٤ييخ طبييت ازوه٤ييخ ييبكم ػ٤ييب يي اويي ا٤ييخ )اظييو اؾيين ا .6

(10.))

زطجبد فبخ. 14

ازوه٤بد اؼ٤خ واي اجؾض٤خ 1.14

كيي٢ واييي اجؾييس اؼ٤ييخ اورجطييخ ثبغبؼييخأػييبء ا٤ئييخ ازله٣يي٤خ اؼييب ٣ؼبيي

ثؤهوا ازله٤٤٣ ك٢ زؾو٢ ازوه٤خ اؼ٤خ أح اؽلاد اجؾض٤خ ك٢ ٤ئخ ازؼ٤ ازو٢

٫ روي ػي ٣ا هل بها ازله٣ الؼ٢ لح أػ٠ ،اغبؼبد ؽ٤ش الح ا٬ىخ زوه٤خ

ييذ ييبػبد اييجػ٤ب 6ثييب ٫ ٣ويي ػيي ،ييخʺ

ييبك٤٤ ػيي٠ ييب يي اجؾضيي٤ ث طييبجا٣ أ، ييو

ؾت زطجبد ري ازوه٤خ.ثطة أهوا ازله٤٤٣ ورجخ

ازوه٤بد اؼ٤خ ٤خ ال اغ٤خ 2.14

رقغ و ازوه٤يبد ال٤يخ اعواءاريب كي٢ أبك٤٣يخ الي اغ٤يخ ٧ؽيب هيواه غي

ا ؿ٤يو ي٤ ثزؼ٤يبد ازوه٤يبد اؾب٤يخ ههي ، أ١ 1981خ 340ه٤بكح اضهح )اؾ( هه

. لهط ك٢ أكب رلب٤ نا اوواه:2017زخ 167

٫أʺ ؾيييييت ازور٤يييييت ثرييييي اواريييييت اؼ٤يييييخ كييييي٢ ابك٤٣يييييخ الييييي اغ٤يييييخ واريييييت ك٤يييييخ :

ازبػل١ ا٥ر٢:

له بػل ك .1

له ك .2

بػل ك أزبم .3

ك أزبم .4

صب٤ييبʺز٤ييبىاد ٣زييي ثباعجييبد ايياهكح كيي٢ اوييا٤ ٣ززييغ ييبؽت اورجييخ ال٤ييخ ثييبؾوم ا٫ :

ا٧ظييخ ازؼ٤ييبد ازيي٢ ٣ززييغ ثييب ييبؽت اورجييخ اؼ٤ييخ ايياى١ يي يي اػييبء ا٤ئييخ

ازله٤٣خ.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 33

صبضبʺ

:

:ر٢ؤب ٣ ثورجخ له بػل ك ٣ؼ٤ ٣زو ك٢ . أ

٣٬ ؽب أ .1ʺ ب ٣ؼبكب. أبك٤٣خ ال اغ٤خ أػ٠ بكح

٣٬ ؽب أ .2ʺػ٠ كث ػب ؼزوف ث ٫ رو لر ػي يز٤ ثؼيل ؽي ػي٠

٣ي ؽبي٬ أ أ ،يب ٣ؼبكيبأبكح ابك٤٣خ ال اغ٤يخ ʺػي٠ يبكح أػي٠

اله ابػل ك ؽوي ب ٣ؼبكب، ٣لول أكهعخ بعز٤و أك٢ ؽو ا٫فزب

يجغ يياد يي ييلحػيي٠ في٬ أورجييخ ك٤يخ ي٠ا كي٢ اجوييبء كي٢ اغبؼييخ اما ي ٣ييوم

ربه٣ـ رؼ٤٤.

٫ روي ٠ ثؼا يله يبػل كي يلح أهل ٣ أ ثورجخ له ك، ٣ؼ٤ ٣زو ك٢ . ة

بػييب رؼييبك ثؾضييأيي فييخ ػييب ك٤ييخ )أػيي صيي٬س يياد هييل ف٬ييب ييب ٣٫ويي ػيي ػييوح ʺ

ااؽلʺ

بو ثؾصي أ ،ماد ز ػب( ʺ٣ي ؽبي٬ أ أخ كي٢ ؽوي افزبي، ـ ك٤يخ ه٤ي

ʺ

ي اي رويل٣ اػيب ك٤يخ ثؾيس ؼيب) يب ٣ؼبكيب.أػ٠ كهعخ كزها ʺػيلك أ، ػيب

.ابكنح(ووه ك٢ رؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ ثؾس ورجخ ػ٤خ طبثن ب

ا٫هي ثورجيخ كي٣٢ي هيل اي٠ اهثيغ ياد أيبػل كي أزبم ثورجخ ٣زو ك٢ ٣ؼ٤ . د

له ك، هل ف٬ب ب ٣٫و ػ فخ ػو ػ٬ʺك٤ب

ʺثبهىا

ʺه٤يب

ʺيو ثؾصيب أ،

ʺك٤يخ

ازوه٤ييخ ييبػل كيي٢ ا ييزبمجؾييس ا٧ ليي يي اؼييلك ،ص٬صييخ ثؾييسه٤ييخ كيي٢ ؽويي افزبيي )

.(اؼ٤خ

أيزبما٫هي ثورجيخ كي٢اي٠ يذ ياد هيل ٣ي أكي أيزبم٣زو كي٢ ي ٣ؼي٤ ثورجيخ . س

هل ب ٣٫و ػ فخ ػو٣ ػ٬ ،ك٢ ازله٣ ز٤يحف٬ب عك بذ بػل ك، ʺ

ثؾصييبييو أ، (٤صييوائ٤ا ٤اصيييي٤خ أ ، ص٬صييخ ييبثؾييس فييخ١ ييب ٣ؼييبك أجزييوا )ʺك٤ييخ

جزوح ك٢ ؽو افزب. ( ٤صوائ٤ا ٤اص٤خ ، ص٬صخ ب أثؾس خف)

ػب ال٤خا٧ 2.14.1

ػب ال٤خ ا٥ر٤خ زو٤٤ ـو ازوه٤خ:رقغ ا٧

٫أʺ ك٢ افزب ال از٤٤خ : :

ػب ال٤خ ب ٣ؤر٢:ر ا٧ .1

ييب عؼ٤ييخ الييب٤ ازيي٤٤٤ اؼييواه٤٤ ازيي٢ رو٤ ا٫ػييب ال٤ييخ اييبهخ كيي٢ اؼييبه . أ

ييني ا٫ػييب ال٤ييخ ،ارؾييبك ازيي٤٤٤ اؼييوة كائييوح اليي ازيي٤٤خ ثييىاهح اضوبكييخ

ابهخ ك٢ اؼبه اق٤خ از٢ روب ك٢ اب٫د او٤خ اقبخ از٢ روف ػ٤يب

كائوح ال از٤٤خ ثىاهح اضوبكخ.

ػي و٣ين از٤يق أا٫ػب ال٤خ از٢ رقزبهب ائبد او٤خ ػ و٣ين ايبثوخ . ة

اق٢.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 34

ػيي٬، اؽييبد ازقط٤طييبد اػييب اؾلييو أ الوييور٤كيي٢ ٣وييل ثب٫ػييب ال٤ييخ ايياهك موييب .2

ازيي٢ اؾرييبد القبه٣ييبد اغييلاه٣بد ازييب٤ اييبػ٤خ ايفوك٤ييخ ؿ٤وييب يي ا٫ػييب

رؾلكب ا٤ئخ ال٤خ.

صب٤بʺ ك٢ افزب ال اوؽ٤خ : :

ػب ال٤خ ب ٣بر٢:ر ا٧ .1

أئيييبد اليييخ اوييي٤خ أبك٤٣يييخ الييي اغ٤يييخ أػيييب ال٤يييخ ازييي٢ رزغيييب ا٧ . أ

ا٫رؾبكاد اؼواه٤خ. أاظبد

اؽل كوم ازض٤ي اغيبىح أػب ال٤خ از٢ رولب ائخ اؼبخ ٤ب اوػ ا٧ . ة

أييوبد ا٫كيي٬ ايي٤بئ٤خ أ يي ثؾييش(ثييبىاء ػييب أفييخ ازبثؼييخ وطييبع اقييب )

اؼزوف ثب ىاهح اضوبكخ ا٫ػ٬ . ثؾش(ثبىاء )فخ اػب ازلي٤٣خ

ػييي٬، ريييؤ٤ق ايييوؽ٤بد اييي٤به٣بد أالويييور٤ كييي٢ ػيييب ال٤يييخ اييياهك مويييب ٣ويييل ثب٧ .2

أكاه اوئ٤ييخ اجييبهىح ك٤ييب رييب٤ اييبظو ايي٤بئ٤خ ازلي٤٣ييخ افواعييب رض٤يي ا٧

ا٫كيي٬ أػييب ازو٤ييخ اييخ ٫زييبط اييوؽ٤بد ييبهح ا٧ا٩ أا٤ييبط أاؾوييبد أى٣ييبء ا٧

ازلي٤٣خ بز٣و ا٤بئ٢ ازلي٢٣ ؿ٤وب ا٫ػب از٢ رؾلكب ا٤ئخ أا٤بئ٤خ

ال٤خ.

عواءاد ازوه٤خا 2.14.2

٣وييل بييت ازوه٤ييخ ال٤ييخ جييب .1ʺرؾو٣و٣ييب

ʺييو يي ػييل أهئيي٤ اويي اقييز هجيي ص٬صييخ يي٠ا

بق ؼ ازؾوبم ازوه٤خ، ٣وكنʺ ثؾص ال٤خ. أػب أقلبر

اؽيل يي ريبه٣ـ رول٣يي ا٤يي اؼ٤ييل في٬ اييجع ي٠ا٣ؾ٤ي هئيي٤ اوي اقييز يت ازوه٤ييخ .2

ج٤ييبʺ ما بييذا. بييت ازوه٤ييخ يي ؽ٤ييش عييك ال٤ييخ ازله٣يي٤خ يي اغييبؼ٢كيي٢ هأ٣يي

14 ي٠ا٣يب أ 7ي اغيبى ا٫يز٬ح ٠ غخ ا٫ز٬ ري يلػ ؼوزكثؾس ػب اولخا٧

ب٣ʺ.

يجع اؽيل أاو اكاه٣يخ يو٣خ ٣يلهب في٬ ؤثي ،اؼ٤يخ( هئ٤ غخ ازوه٤يبد أ٣ق اؼ٤ل ) .3

كي٢ ص٬صخ فجواء كي٢ ا٫هي ،زج ثؼل ازبه غ هئ٤ او اقز ٠اه٣ـ هك اطت ب ر

اجؾييس أيي م١ اؼ٬هييخ ثييني ا٫فزييب ـييو رو٤يي٤ ا٫ػييب أافزييب بييت ازوه٤ييخ

ايزلاد صيبئن يه أػيب ي٤خ ٨كن ب ٣ول بت ازوه٤خ ي ايـ ا٧ػ٠ ال٤خ

أػب، ك٢ ؽبيخ اؼيو ايوؽ٤خ ازي٢ ٫ ٣يزط٤غ بيت ازوه٤يخ بمط رئ٣ل ه٤ب ثزي ا٧

ػييب ال٤ييخ ٣يي اقج٤ييو يي ييبل ييب ٫ ٣ويي ػيي ييق ػييلك ا٧ أ٣ليي ،ك٤ييب ٣وييل ا٫يي

يب رقيغ ٧ي رو٤ي٤ اجؾيش بما هيل بيت ازوه٤يخ ثؾيس ك٤يخ، كايب أاولخ ـيو ازوه٤يخ،

اؼ٢ ازجؼخ.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 35

ايزبهح كي٢ يب طية ثؾت ال٤خ ؾ٤ هأ٣ ك٤ب جؾسا أػب اقجواء ثزو٤٤ ا٣٧و .4

و ؤبث٤غ ريبه٣ـ رج٤ـي ثيأاؼ٤ل ف٬ لح اهبب ص٬صخ ٠ا٣ول اقج٤و روو٣و أ٤ ػ٠ ٤ازو

از٤ق.

٣ؾ٤ييب ييغ ريي٤خ هئيي٤ اويي اقييز أ٣غبث٤ييخ، كؼيي٠ اؼ٤ييل اهاء اقجييواء آضييو أما بييذ ا .5

جػب ي ريبه٣ـ أهبب أغ ا٫بك٤٣خ ف٬ لح ٠البد بت ازوه٤خ، قف٬خ اك٤خ

ازوو٣و. ر

كؼي٠ اؼ٤يل رج٤يؾ بيت ازوه٤يخ ثيني ػي و٣ين هئي٤ اوي ،هاء اقجواء ج٤خآما بذ اضو ا .6

٣ؼزو ػ٠ مي في٬ يو اؽيل ي أبء اقجواء، بؽت اؼ٬هخ أمو ؿ٤و اقز

غيي يي٠ا٤ييبد بكييخ ييخ ييغ ا٣٧ؾ٤يي ا٫ػزييوا كيي٢ يين اؾب أـيي، ػيي٠ اؼ٤ييل ٤رييبه٣ـ رج

جػب ربه٣ـ رول٣ ا٫ػزوا.أهبب أا٫بك٤٣خ ف٬ لح

بكي) رجوي٠ ع٤يغ روه٤بري كيب (له كي)ورجخ ٠اما روه٠ بت ازوه٤خ ك٢ ابك٤٣خ ال ا .7ʺ)

ببذ ثؾصʺ .اؼ ؾ٤ؼكو،

يي غييخ ازوه٤ييبد كيي٢ ا٤ييخ(٤يي )ا٣ظييو غيي ا٫بك٤٣ييخ كيي٢ ازوييبه٣و ازيي٤بد اوكػييخ .8

هئبخ اغبؼخ. ٠ا٣غبث٤خ اما بذ ا٣ؾ٤ب غ ر٤ز

٣يق فج٤يو أك٬ ي٤و ،غ ا٫بك٤٣خ ٠ا٤بد ك٢ ؽبخ هك اػزوا بت ازوه٤خ غ ا٧ .9

هاء غيػز٢ اقجيواء آ، رؼيو زؼ٤يبداكي٢ ضو كن ايو ايلح اي ػ٤يب أ أ

بكخ ػ٤ ٫رقبم اوواه ابئ٤.٢بد ا٧

يبئ أميو ؿ٤يوي ٣جؾ بت ازوه٤يخ ثؼيل ازيبء واؽيب اوب٤يخ ثؾزي رويبه٣و اقجيواء .10

كبكح ب ك٢ ازوج.ثبطو٣ن ا٢٫ ٪

آ٤بد ا٫ػزوا ػ٠ هواهاد غب ازوه٤بد اؼ٤خ. 15

ػل هك ازوه٤خ أ رؤع٤يب ٣ج يؾ هئي٤ اغبؼيخ أ غي اغبؼيخ ي ثؾيت افزبي

يجؼخ أ٣يب ي ريبه٣ـ 7غ أجبث ٣و ا٧ف٤و ثزج٤ؾ بت ازوه٤خ ف٬ ػ٤ل ا٤خ ثوواه اوك

.ارقبم اوواه

ػي٠ هييواه اييوك يل غييخ ا٩ػزواييبد اوي٣يخ كيي٢ اغبؼييخ طبيت ازوه٤ييخ ا٩ػزييوا

، ييل غييخ ا٩ػزواييبد اىاه٣ييخ زوه٤ييخ ورجييخ زوه٤ييبد ورجزيي٢ اييله ا٧ييزبم اييبػل

ص٬ص٤ ٣ب ربه٣ـ رج٤ـ ثوواه اوك. 30ا٧زبم٣خ، ثؾت ا٩فزب ف٬

غخ ا٫ػزوا اوي٣خ 1.15

٫أʺ أيزبمخ أػيبء ي ازله٣ي٤٤ ثورجيخ في 5ر ك٢ عبؼخ غخ اػزوا رزؤق ي :

ييبقؽييل زأ٣يي أػيي٠ ،٣قزييبه غيي اغبؼييخ٣ضيي ا٫فزبييبد اقزلييخ ʺ

٠٣ هئ٤ اغبؼخ هئ٤ب.، ثبوب

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 36

صب٤بʺػبء غيخ ازوه٤يبد اؼ٤يخ أ أ٣ ث٤ اػبء غخ ا٫ػزوابد اؼلاء أ٫ ٣غى :

اغخ اوي٣خ زوه٤بد اؼ٤خ ك٢ اغبؼخ. أك٢ ا٤خ

صبضييبʺ ،ػييبء غييخ ا٫ػزواييبدأاوارييت اؼ٤ييخ اطثييخ كيي٢ أػييل ػييل ريياكو ا٫فزبييبد :

فو ز٤ ن اغخ.٣زؼب ثبغبؼبد اؼواه٤خ ا٧

هاثؼبʺ رز٠ غخ ا٫ػزوا اوي٣خ ك٢ اغبؼخ اظو كي٢ ا٫ػزيوا اين١ ٣ولي بيت ازوه٤يخ :

كيبما يب هواهيب قبليب ،ػي٠ هيواه غي ا٤يخ ا٠ ورجيخ )يله أيزبم يبػل(ʺويواه

هييواه ثيينا اييؤ ل ٣ؼيي ،هئيي٤ اغبؼييخ جييذ ك٤ييب يي٠اغيي ا٤ييخ كزؾييب ؼبييخ ازوه٤ييخ

بئ٤ييبʺ

. أييب اما ييب ا٫ػزييوا ػيي٠ هييواه هئيي٤ اغبؼييخ اييلهد غييخ ا٫ػزييوا هييواهاʺ

قبلبʺهواه بئ٤ب ل ٠ غ اغبؼخ جذ ك٤ب ٣ؼاوواه هئ٤ اغبؼخ كزؾب اؼبخ

ʺ.

فبييبʺرزقيين هواهارييب ،ػييبءا٫ػزييوا ثؾييه ييب ٫ ٣ويي ػيي صضيي٢ ا٧ خغيي٣زيي ييبة :

ثؤؿج٤خ ػلك اؾبو٣.

بكبʺ ص٬س اد ؿ٤و هبثخ زغل٣ل. 3 اغخر لح اؼ٣خ ك٢ :

ىاه٣خغخ ا٫ػزوا ا 152.

٫أʺؽل ػو ػاأ 11 رزؤق ىاه٣خر غخ اػزوا :

ʺػبء ا٤ئيخ أ از٤ي٣

٣ي أؽيل أفزبيبد قزليخ ػي٠ بث أيزبمازله٤٣خ كي٢ اغبؼيبد اؼواه٤يخ ثورجيخ

٠٣ اى٣و هئ٤ب. ،قزب ثبوب

صب٤ييبʺرقزييبه ،يي ييب ييور٤و٣ ،رغزييغ اغييخ كيي٢ وييي ىاهح ازؼيي٤ اؼييب٢ اجؾييش اؼيي٢ :

ػبئب ووهاأاغخ ث٤ ʺ ب.

ضبصبʺ ىاه٣خ ب ٣ؤر٢:رز٠ غخ ا٫ػزوا ا :

٣ؼل هواهب بئ٤ب. ٣خزبمورجخ ا٧ ٠ااظو ك٢ ا٫ػزوا ان١ ٣ول بت ازوه٤خ .1

)يله أيزبم يبػل( ػي٠ ي٠ ورجيخ ااظو كي٢ ا٫ػزيوا اين١ ٣ولي بيت ازوه٤يخ .2

اؼزيو ؾين أ عيلد بكي (،3.2هواه اغخ اىاه٣خ زوه٤يبد اؼ٤يخ )أظيو الويوح

غ اغبؼخ ظو ك٢ ازوه٤خ اؼ٤خ غلكا ٠اك٢ ج، هلذ ر٤برب ʺهيواه ل ٣ؼ ،

ك٢ ن اؾبخ بئ٤بʺ.

هاثؼبʺرزقين هواهاريب ثؤؿج٤يخ ،ػبءا٫ػزوا ثؾه ب ٫ ٣و ػ صض٢ ا٧ خغ٣ز بة :

ػلك اؾبو٣.

فببʺ ص٬س اد ؿ٤و هبثخ زغل٣ل. اغخر لح اؼ٣خ ك٢ :

غبؼخا ٠اؼبخ رؾل٣ل اوت اؼ٢ زله٤٤٣ او٤ . 16

ب ٣ؼبكب أ٣ؼ٤ ؽب الزها اؼزوف ثب أ٣غى ،ؽب ااك ابثوخأزضبء ا

ثز٤خ غ اغبؼخ: ،اؾب٫د ا٥ر٤خؽل ابػل ك٢ أزبمػ٤ب ك٢ اغبؼخ ثورجخ

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 37

٫أʺب ،عج٤خ ؼزوف ثبأ أما ب هل به ازله٣ لكا بصخ ك٢ عبؼبد ػوث٤خ ا :

عواءاد ر ا٩ لهد ثؾس ػ٤خ ه٤خ جزوح. ،ازله٣ك٢ كا ثبزلم

:ػ٠ اؾ ا٥ر٢

ػ ٤ئخ رله٤٣خ ا٬ى الائ ثل به ازله٣ أ٣ول ب ٣ضجذ أ .1

لهد ،٣ول ب ٣ضجذ رله ك٢ غب ازله٣ أ ،غبؼخ اؼزوف ثب ىاهرب

ثؾس ه٤خ جزوح.

ؽب٣٬ أ .2ʺبب ٣ؼبكب ػ٤ أػ٠ بكح كزها ؼزوف ثب

ʺ٫ أك٢ اغبؼخ

ص٬س اد. ػ ػ٤برو لح الهاخ ؾ

ظوائ ك٢ اغبؼبد اؼواه٤خ ثب ٫ ٣و ػ لك ٣ هل به ازله٣ لكا بصخ أ .3

هثغ اد.أ

بػل زله٤٤٣ ان٣ ثبوا ك٢ أزبمؼ ورجخ ركو ن او اك٢ ؽبخ ر .4

عبؼزب ثوت له ثز٤خ غ اغبؼخ.

ب رزاكو ك٤ او انهح آل٤ان٣ ٣ز رؼ٤ ب ازله٤٣أ .5ʺ

٤٤ز رؼ٤، ك

بػل ثز٤خ غ اغبؼخ. أزبمثورجخ

صب٤بʺما ب هل به افزب لكا بصخ ثؼل ؽ ػ٠ اؽل ابكر٤ انهر٤ ك٢ ا :

لهد 1988خ 40م١ اوه ( هب ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ26٢ابكح )

:ػ٠ اؾ ا٥ر٢عواءاد ز ا٩ك ، ثؾس ػ٤خ ه٤خ جزوح

ؽب٣٬ أ .1ʺ

٣ ؽبئيا أ أب ٣ؼبكب ػ٤ب أػ٠ بكح كزها ؼزوف ثب

٤خ ك٢ ا٫فزببد از٢ ٫ رؼ ك٤ب أرو٤خ أك٤خ أػ٠ اػ٠ بكح ػ٤خ

رو لح الهاخ ؾ ػ٠ ن ػ٠ أ٫بكح كزها ٫ بكح ؼبكخ ب ػ٤ب

٤خ اغبؼ٤خ.ابكح ػ ص٬س اد ثؼل ابكح ا٧

ظوائ ك٢ اغبؼبد اؼواه٤خ )لح لح ٣ول ب ٣ضجذ بهخ ا٫فزب لح بصخ أ .2

غ اد(.هثأ

٣ز رول٣ ثؾس ه٤خ جزوح ٣ز رو٤٤ب غخ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ اغبؼخ. أ .3

رطجن ػ٤ ن ،اغبؼخ ٠ا جلاو٤ ئبد كاف ا ك٤ب ٣ق ازله٤٤٣ .4

باز٢ ؾذ زج٢ غ اجؾش اؼ٢ وج لبا٤٥خ الووح ʺبػ٤

ʺػل و

غ ،٣ جزو٤اص ثلهعخ ه٣٤ول فخ ثؾس ص٬صخ ب أػ٠ ،اغبؼبد ٠ا

طبجز ثلهح ازؤ٤ ازوث١.

صبضبʺ عواءاد ػ٠ اؾ ا٥ر٢:كز ا٩ ، أؾبة اات الو٣لح النح اما ب :

رزكو ك٤ او ا٥ر٤خ: أ ٣غت ،ؾبة اات الو٣لح النحأ٢ ٣ .1

ؽب٬أ ٣ . أʺثؼل آفو ب ا٫كبكح ذاضو جوذ ثبلؼ ر أػ٠ ثواءح افزواع

بكح ؽ ػ٤ب.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 38

ثؾس ماد ه٤خ ازوار٤غ٤خ رزورت ػ٤ب وخ ػ٤خ رل٤ل ك٢ غب٫د رأ . ة

از٤خ.

ثلاػ٤خ ز٤يح.اثزبهاد ػ٤خ ماد ه٤خ ال٣ رأ . د

بػل أزبمخ ـو ؾ وت قز٣ز رؾل٣ل راكو ن او غخ ىاه٣خ .2

كبكح فجوار زوج٬ .٪

هاثؼبʺبػل أزبم٣ؼ وت ، 1988خ 40( هب 29ثعت آ٤خ رطج٤ن ابكح ) :

اعج٤خ ؼزوف ثب ك أزله٤٤٣ ان٣ بها ازله٣ ك٢ عبؼبد ػوث٤خ

أب ب(.ه٤ ا٥فوا٤ أؽلب ألهد )ص٬صخ ثؾس هح ،ازله٣ك٢ ثبزلم

ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ ٠ا ئبد كاف اؼوام اوزله٤٣ا

ثزلاءبػل ا أزبم٤ ؾ ورجخ ك ،ؽخ بكح الزهاʺاغبؼخ ٠ا ربه٣ـ و

باما هلا ثؾصʺ ص٬صخ ه٤خ( ٫ ٣زو خ٤أ ب اغبؼخ )اصب ٠اهح هج و

ا٤ئخ ازله٤٣خ او٤ كائو الخ ا٫فو رول٣ بءػأػ٠ اجؾش الوك. ك٤ب

( اوب ف٬ لح ٫ رزغبى خ 29جبد رؾل٣ل اوت اؼ٢ ػ٠ كن ابكح )

(.ؤزؼ٤بد اؼزلح ثنا اا ػ٠ كنربه٣ـ جبور ك٢ اغبؼخ ظو ك٤ب

فببʺ( خ 23/هاثؼب ( هب اقلخ اغبؼ٤خ هه )11ابكح )ااث اقبخ ثآ٤خ رطج٤ن :

:اؼل )ػكح البءاد ( 2008

اغبؼبد ائبد اؼ٤خ ااهكح ك٢ ك٤ اغبؼبد اؼزلح كائوح اجؼضبد ل رؼ .1

اؼ٬هبد اضوبك٤خ ك٢ ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ وعؼب ـو اؽزلبظ ازله٢٣

بهاثؼ)ثوج اؼ٢ جوب لووح ʺ)

خ 1( هب ازؼل٣ اضب٢ هه 2 ابكح )

2014.

٠اؽب ابكح ا٠٫ ن ااث جب فط٤ب ؤ٣ول ػ ٤ئخ ازله٣ ا ث .2

هخ ئز ازؼ٤٤خ لػب ثبزبد ائ٣لح ؾ ػ٠ اوت اؼ٢ ل

اؾو٤خ اضوبك٤خ ك٢ ثل اغبؼخ ابؾخ ـو لبرؾخ كائوح اجؼضبد اؼ٬هبد اضوبك٤خ

اغبؼخ ابؾخ ك٢ ك٤ اغبؼبد أع ا٫ؽزلبظ ثوج اؼ٢.اثـ٤خ ازؤل هك

ػ٤ ازله٢٣ ا ثؤؽب نا اوب ان١ ؽػزبك اوت اؼ٢ ا٫ ٣غى .3

ص٬س اد. أه هبز ك٢ الخ از٢ ؽ ك٤ب ػ٠ اوت اؼ٢ ابذ لح

ما بذ اا ٠اػكر ثؼل٣غى اؽزلبظ ازله٢٣ ثوج اؼ٢ ان١ ٤ؼ ٫ؽوب .4

٣ضجذ رول٣ طت ازوه٤خ أػ٠ ،ب رغي ثؼل هج اغبؼخ ابؾخ٣ اعواءاد ؾ ا

٬ فلز فبهط اؼوام.ف

٤ رغبى ػو زا ٠ا ٣اػبكح رؼ٤٤ م١ البءاد اؼبئل أ٫ ٣غى رؼ٤٤ .5

بهاثؼ)ػبب ـو از٤لبء و الووح ʺ)

1( هب ازؼل٣ اضب٢ هه 2 ابكح )

٫ رو ػ ػو اد هج ثؿ ازخ عة ازواه ك٢ اقلخ لح 2014خ

٪ؽبخ ػ٠ ازوبػل. خا اوب٤

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 39

فبرخ. 71

أ ؤك٢ اقزب ، ٣يئك١ رطج٤ين يب هك أ وع ن١ا ال٤ ااػلاك نكـ وب ك٢ هل

ب ج ا٤ ع٤ؼب رؾو٤ن ٠ا رل٤نك٤ ʺاوي٣يخ غيب اؼ٤يخ غخ ازوه٤يبدكاء رؾ٤ ٧

ي كاء عبؼزيب اؼي٣ييح، أهرويبء ثيز ا٩ ػي٠ أ ٣ي ميي كي٢ ،رط٣وب ازوه٤بد الوػ٤خ

الف ان١ ؼ٠ ع٤ؼبʺرؾو٤و اط٬هب ٠ا

ʺعزيبػ٢. ف٬هي٢ ا٩ي ر٤ليب ايوػ٢ اي٢ ا٧

ييب زجييب، ثزيي٠ ييؤيي ٬ؽظييبر ثئثييلاء آهااؼييب يي فيي٬ اغ٤ييغ٣زلبػيي أ ييني وعيي

ازبي ايك كي٢ ع٤يغ ٠اا٥هاء ٫ اثلاء كبه البك٤خ ك٢ ازؼب الاه٤خ ك٢ وػ ا٧

...... اؼوامػبه ك٢ ثلب اؼي٣ي فلخ ٤وح اؼ اجؾش اؼ٢ اجبء ا٩ ،اغك

(( ه ائ ه اػا ك٤و هللا ػ ))

............................................... هللا هاء اول

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 40

2017( خ 671(: رؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه )1اؾن )

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 41

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 42

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 43

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 44

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 45

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 46

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 47

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 48

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 49

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 50

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 51

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 52

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 53

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 54

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 55

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 56

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 57

ؼبه ا٤خ

ا اؼل

ا اوي

(: ازبهح ازوه٤خ اؼ٤خ2اؾن )

------------------------------- وي/ ؼل/ ٤خ - ثـلاك عبؼخ

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ

أ٫ʺ

ازؾ٤ اؼ٢ ت ازوه٤خ : ؼبد

اوثبػ٢ ا٫

(آفو بكح) ازؾ٤ اؼ٢

اطثخ ورجخا (اورجخ اؾب٤خ) اورجخ اؼ٤خ

(بكح اجبه٣٣ؾل ك ؽت ) ا٫فزب اؼب بكح آفو كن ا٧و اغبؼ٢ ؼ ػ٠ ٣ؾل ك ا٫فزب اله٤ن

ابه اجؾض٢اغب أ اق اجؾض٢ اله٤ن، ٣ؾل ك اغخ

اؼ٤خ ك٢ او

الوع /او

اؼ٢ (او أ الوع ان١ ٣ز٢ ا٤ بؽت ازوه٤خ)

ابكاد اغبؼ٤خ

اجه٣

اخ او ا٤خ اغبؼخ

(ان١ رقوط )

بعز٤وا اخ او ا٤خ اغبؼخ

(ان١ رقوط )

ػا اوبخ

ثبـخ اؼوث٤خ

ػا اوبخ

ثبـخ ا٤٫ي٣خ

ا اوف

لزهاا

اخ او ا٤خ اغبؼخ

(ان١ رقوط )

وؽخػا ا٧

ثبـخ اؼوث٤خ

وؽخػا ا٧

ثبـخ ا٤٫ي٣خ

ا اوف

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 58

بكاد افو

)رنو ازلب٤(

ربه٣ـ آفو روه٤خ

) أ رؼ٤ أ و ( ربه٣ـ أب الح اوب٤خ زوه٤خ

ك٤ 13 5أظو الووح )

ازوه٤بد اؼ٤خ(

ربه٣ـ رول٣ اطت

الحؽت اؼبخ )ػل رو٣ظ

ا٥ر٤خ: ٬ؽظخاذ رضج ،ا٫ـو٣خ

( (الح ا٧ـو٣خثعت )

ربه٣ـ ا٫زؾوبم الؼ٢ زوه٤خ ك٤ 13 5أظو الووح )

ازوه٤بد اؼ٤خ(

بصب٤ʺ

الهاد:

ا٬ؽظبد ا٧و ا٩كاه١ ربه٣قب الهح

(اطت رول٣ ربه٣ـ هج ربه٣قب) ازوث١ازؤ٤

بصبضʺ

أثؾبس ازوه٤خ ابثوخ:

ا٫ثؾبد اؼزلح ك٢ ازوه٤خ ابثوخ

ل او رضجذ بخ غ عخ او مو خ ) ه ( ) (هج ربه٣ـ رول٣ اطتازؤ

ا٬ؽظبد رلب٤ او ػا اجؾش د

بهاثؼʺ

زبعبد ازوه٤خ اؾب٤خ:

زبطػا ا دلوك أ

زوى

أبء اجبؽض٤

ابه٤

ر

بت ازوه٤خ او ؼبد

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 59

فببʺ

اظبئق از٢ بهب:

ا٠ -اؼ / كزوح عخ اؼ ػا اظ٤لخ د

بكبʺ

اغك ازله٤٣خ :

اغبؼخ / ا٤خ / او اوؽخ أ ابكح الها٤خ د

بثؼبʺ

ائرواد، الاد اه، اببد ا٩عزبػ٤خ.... ؿ٤وب(ػ٣خ اغب، اؾوبد الها٤خ، ) اببد ا٥فو:

اغبؼخ / ا٤خ / او ازلب٤ ػا اب د

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 60

صببʺ

ا٩واف ػ٠ الهابد اؼ٤ب:

الهعخ اؼ٤خ ربه٣قب ػا اوبخ / ا٧وؽخ أ اطبت د

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 61

ربؼبʺ

علا اؽزبة ػلك اوب:

أ( -1اغل هه )

اؽزبة وب اوارت اؼ٤خ ك٢ ازقبد اؼ٤خ

رلب٤ عخ او ػا اجؾش در

اجبؽش

ػلك اوب ر٤ق عخ او

3 2 1 ازؾخ

اوب ازؾخؼلك ا٢ غعا

رلب٤ ؼ اوب جبؽض٤ ؽت ر اجبؽش ر٤ق عبد او

٬ؽظخ او زقبد اؼ٤خ ك٢ اغل ب ٣ؤر٢:رق عبد :

( طجػخ أ ازو٤خ.Impact Factorغ٬د ػ٤خ ماد ؼب رؤص٤و ـ ) .1

غ٬د ػب٤خ طجػخ أ ازو٤خ. .2

غ٬د ػوث٤خ أ ػواه٤خ طجػخ أ ازو٤خ. .3

خ جاور

اؼ٤خ

ػلك اوب

اطثخ

اجبؽش ر٤ق عخ اوػلك اوب اؽخ ؽت ر

اجبؽش اضبش اجبؽش اضب٢ اجبؽش ا٧

عخ اوهه ر٤ق عخ اوهه ر٤ق عخ اوهه ر٤ق

1 2 3 1 2 3 1 2 3

10.5 14 21 12 16 24 15 20 30 46 له

7 10.5 14 8 12 16 10 15 20 52 أزبم بػل

3.5 7 14 4 8 16 5 10 20 59 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 62

(ة -1اغل هه )

اؽزبة وب اوارت اؼ٤خ ك٢ ازقبد ا٩ب٤خ

رلب٤ عخ او ػا اجؾش در

اجبؽش

ر٤ق عخ او

I ؽت از٤قػلك اوب

ازؾخ1 2 3

رلب٤ عخ او ػا اجؾش د

ػلك

اجبؽض٤

ابه٤

ر٤ق عخ او

II ؽت از٤ق ػلك اوب

ازؾخ

اوب ازؾخؼلك ا٢ غعا

رلب٤ ؼ اوب جبؽض٤ ؽت ر اجبؽش ر٤ق عبد او

٬ؽظخ كوب ٧ؽل از٤ل٤ ا٥ر٤٤:ك٢ اغل زقبد ا٩ب٤خ رق عبد او:

I. ( زقبد اؼ٤خ ػل رياكو يو ايو كي٢ – 1أ ر ق ازبكا ا٠ ر٤ق اغل ) أ

ر٤لبد اغ٬د ااهكح ك٢ نا اغل، ك٢ ن اؾبخ ٣ اؽزبة اويب يب كي٢ اغيل

اؼ زقبد اؼ٤خ.

II. كيي٢ يين اؾبييخ ٣يي ، (غيي٬د هيي٤خ ػوث٤ييخ أ ػواه٤ييخ طجػييخ أ ازو٤ييخ ) أ ريي

:ب ك٢ اغل اج٤ ك٢ أكب ثبزب١ غ٤غ اجبؽض٤ ابه٤ ك٢ اجؾش اؽزبة اوب

خ اؼ٤خجاورػلك اوب

اطثخ

اؽخ و ك٢ )ؽت ػلك اجبؽض٤( ػلك اوب

)غ٬د ه٤خ ػوث٤خ أ ػواه٤خ طجػخ أ ازو٤خ(

اص٤ زوى غ ثبؽض٤ زوى غ ثبؽش اؽل لوك

10 15 20 46 له

5 10 15 52 أزبم بػل

5 10 15 59 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 63

(2اغل هه )

اؽزبة وب اببد فلخ اغزغ

ازلب٤ ع ػا اب دػلك اوب

ازؾخ

اغع ا٢ ؼلك اوب ازؾخ

( ؽت اوارت اؼ٤خ2ػلك اوب اطة عؼب اغل )

خ اؼ٤خجاورػلك اوب

اطثخ

24 له

28 أزبم بػل

31 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 64

ع ابرلب٤ ؼ اوب ؽت

زلب٤ا باع دػلك

اوب ا٬ؽظبد

1

زبة ئق أ زوع ثبزضبء لؾبد

البه الا اؼب٣ ػ٠ أ

٣ ؽب ػ٠ اوه ال٢

(ISBNاؼ٤به١ زت )

لوك

10 لؾخ 100أه

غخ ك٢ اقطخ اؼ٤خ و

اؼ٢ ضجذ ك٢ هاػل اج٤ببد

15 لؾخ 100-200

20 لؾخ 200-300

25 لؾخ كب كم 300

زوى غ

ئق

اؽل

10 لؾخ 100أه

15 لؾخ 100-200

20 لؾخ 200-300

25 لؾخ كب كم 300

زوى غ

ئل٤

5 لؾخ 100أه

10 لؾخ 100-200

15 لؾخ 200-300

20 كملؾخ كب 300

ثؾش ه ك٢ ئرو ػ٢ 2

كاف

اؼوام

5 اجبؽش ا٫

4 اجبؽش اضب٢

3.5 اجبؽش اضبش

فبهط

اؼوام

10 اجبؽش ا٫

8 اجبؽش اضب٢

7 اجبؽش اضبش

3 كهاخ ػ٤خ رؼبظ خ ك٢ اغزغ

اؼواه٢

عخ ه٤خ بكم ر ولخ ا٠ 15 ك٢ ازق

ػ٤ب اغخ أػ٬ رؼبظ خ

10 فبهط ازق اهؼ٤خ ك٢ اغزغ

4 وب واعؼخ اع

Subject Review وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وب وب 5

ثواءح افزواع 5 25 ك٤خ

بكم ػ٤ب اغبد او٤خ 10 ؾ٤خ

أخ ػ٤خ 6 غ٤غ ا٧خ اؾب ػ٤ب 10 ك٤خ

غ٤غ ا٧خ اؾب ػ٤ب 5 ؾ٤خ

7 رو٤٤ اجؾس اؼ٤خ أ واعؼخ زبة

Book Review

كاف اؼوام وطخ ػ ثؾش ا

واعؼخ زبة5

/ فبهط اؼوام وطز٤ ػ ثؾش

ا واعؼخ زبة6

ؼل رو٤٤ ا٧كاء 8

70 – 79 % 6

/ 80 – 89 % 8

90 – 100 % 10

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ غخ ابهخ ك٢ اغب ا٩زؾب٤خ 9

10 ابهخ ؾبو ك٢ كهاد رله٣ج٤خ

أ ك٢ ازؼ٤ ازو وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ كهح

15 اؼ ك٢ ازل٤بد 11

10 هئ٤ )ل٣و( رؾو٣و غخ ػ٤خ 12

5 ػ ٤ئخ رؾو٣و غخ ػ٤خ 13

3 ئ ؽلح ب اغكح 14

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ ازؾلاس ابهخ ك٢ ازؾلاس ا٧هب اؼ٤خ 15

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 65

وب 10ري٣ل ػ ػ٠ أ ٫ 10 وطخ ػ ر٤ق ابهخ ك٢ ا٩واف ازوث١ 16

17 ابهخ ك٢ ا٩واف ػ٠ جخ

ابعز٤و الزها فبهط اؼوام

ابعز٤و طبت ااؽل 5

طبج٤ كؤضو 10

الزها طبت ااؽل 10

طبج٤ كؤضو 20

18

ابهخ ك٢ اببد ا٬ل٤خ طجخ

اواف )اواف ػ٠ اثزبه أ ر٤غ،

ػ٠ ػ رطػ٢ ٬ث٢، اواف ػ٠

وعب صوبك٢(

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ بهخ

19

ابهخ ك٢ ائرواد ؼ ك٢

غخ رؾ٤و٣خ أ غخ ػ٤خ أ غخ

ازوجب

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ غخ

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 ف وب ػ ػب ر٤ق ا٩واف ػ٠ ا٧هب الاف٤خ 20

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 ف وب ػ غخ ابهخ ك٢ اغب اىاه٣خ 21

22 رؼب روث١ غ عبؼبد ظبد

ػب٤خ

5 بهخ اؽلح وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ

10 بهز٤ أ أضو

(H1ئو ٤ور ) اؾ ػ٠ 23( اؾب H1وطخ اؽلح ه٤خ ه٤ )

Scopusػ٤ب ازله٢٣ كاه و وطخ 30ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ

اػبوʺ

اؼل اؼب زو٤٤ ا٧كاء:

ا٬ؽظبد اؼل % اخ الها٤خ الهعخ ابئ٤خ ؼل

رو٤٤ ا٧كاء

% ) (

ع٤غ الهعبد( )ؼل

ر٤خ هئ٤ او : أؽل ػو

رئو ثؤؽل ازو٤٤بد ا٥ر٤خ: )ؼ٤ق، ز، ع٤ل، ع٤لعلا، زبى( .1

رضج ذ ازو٤٤بد ٥فو ص٬س اد كها٤خ .2

د اخ

الها٤خ

ال

الها٢

ز

ازله٣

البءح

ؽه

الاد

اعزبػبد

او

أكاء

ااعجبد

ائ٤بد

از٢ رؼل

ا٤

ازؼب غ

زج٢

او

اؼ٬هخ

اؼ٤خ

ازوث٣خ

غ

اطجخ

ا ره٤غ

هئ٤

او

1

2

3

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 66

از٤خ ابئ٤خ

أ هئ٤ اواورجخ

اؼ٤خ ازه٤غ ازبه٣ـ از٤خ

أ٢ ثبزوه٤خ

ثبزوه٤خ أ٫٢

هـــــــــــــــــــــــــــــــــــــواها

ي٠اهو ثؤ ثؾص٢ ازي٢ رويلذ ثيب ٤ي ازوه٤يخ اؼ٤يخ أ ) (، ا٢

ال٤يييخ ييي يييجخ اؼيييبد خيييز أ حيييؤفم أ خؿ٤يييو وزجييي ) (،ورجيييخ

خثبؾوم الو٣ خبه٣ؼ اجؾس ب ػ٬ها٧ أ خ اغ٬د اؼ٤ أا٫زو٤ذ( )

ع٤يغ ازجؼيبد خ٤ئيخ اياي ي٠اؽبخ لي٢ ارؾ أ٢ بك ،اما صجذ ف٬ف مي .فو٦٣

ؿ٤يو خغيخ ازوه٤يبد اؼ٤ي أعواء ؽز٠ ثؼل ٤ ازوه٤خ اؼ٤خ. ػيب ازورجخ ػ٠ نا ا٩

خؿ٤و زق خيخ ثوج ثؾس هح ك٢ غ٬د ؿ٤و ػ٤ ٫ؿيوا خيؿ٤و ؾ

.ازوه٤خ

ازه٤غ:

اض٬ص٢ :ا٧

اورجخ اؼ٤خ:

اؼا :

ازبه٣ـ:

٬ؽظخ :

( ري٨ ي هجي بيت ازوه٤يخ ٣يبكم ػ٤يب اويي 2اياهكح كي٢ ينا اؾين ) ا٫يزبهح

٠ غخ ازوه٤بد الوػ٤خ ك٢ ا٤خ أ اؼل أ اوي، از٢ ريزقل اؼيبد اياهكح اروكغ

ي٠ غي ا٤يخ ا( ازي٢ يزوكغ 8ك٤ب ٠ء ازبهح ف٬خ ازوه٤خ از٢ زؼ ك٢ اؾين )

٠ اغبؼخ.ابكهخ ػ٤ب ص هكؼب

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 67

ؼبه ا٤خ

ا اؼل

ا اوي

(: روو٣و ا٫ز٬ ازبهار 3اؾن )

ر ذج ايرير قساالب

/ ٤خ __________ اؾزو ____________ا٤ل هئ٤ ه

ورجخ ) __________ ( ٠ا( ا ازله٢٣ؼبخ روه٤خ ) - / روو٣و غخ از٬

رؾ٤خ ٤جخ . . .

( اوب٢ ثز٤ غخ 2017) ( ك٢ ) / / م١ اؼلكأو او ٠اازبكا

،ورجخ ) ( ٠ا( ك٢ ؼبخ روه٤ز ا ازله٢٣ از٬ ظو ثب٧ثؾبس اولخ هج )

( اؼذ ػ٠ ازبعبد اؼ٤خ اولخ 2017اعزؼذ اغخ ٣ ) ( ااكن ) / /

ك٢ ؼبخ ازوه٤خ ، ٢:

د ػا ازبط اؼ٢ ج٤ؼخ ازبط

1 اوؽخ كزها

2 ثؾش لوك

3 ثؾش زوى

4 ثؾش زوى

5 ثؾش زوى

6 ثؾش زوى

اؼذ اغخ ػ٠ هبخ ابعز٤و طبت ازوه٤خ اخ:ب

( )

اؼذ ني ػ٠ أوؽخ الزها اخ:

( )

أبه٣ؼ الزها ازي٢ ايوف ػ٤يب بيت ازوه٤يخ اؼذ اغخ ني ػ٠ هبئ ابعز٤و

از٢ ٢:

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 68

ا اطبت / اخ ابكح ػا اوبخ / ا٫وؽخ د

1

2

3

4

5

اؼذ اغخ ني ػ٠ هيبئ ابعيز٤و أيبه٣ؼ ايلزها جيبؽض٤ ايبه٤ ريي ازي٢

اوكا ػ٤ب از٢ ٢:

ا اطبت / اخ ابكح ػا اوبخ / ا٫وؽخ د

1

2

3

4

5

ا٫ز٬ زبعبد اؼ٤خ اولخ.ب اؼذ اغخ ػ٠ روبه٣و ثوبظ

هواه اغخ :

:ػ٠ اؾ ا٥ر٢هل ب هواه اغخ

الوكح ( اولخ هج بت ازوه٤خ ع٤ؼب ؿ٤و أا٫ثؾبس ( الوك ) أاجؾش ) .1

زخ هبخ ابعز٤و اوؽخ الزها اؼبئلح . ) ك٢ ؽبخ عك جخ

ك٢% ( كزضجذ ب جخ اهزجب ٫ رئصو 20رب١ أاز٬ وجخ ) اه

جبة ػل هجب، ؤ هج اجؾش، أب اما بذ اجخ ئصوح كزنو ٣نو ؼب ا

ا٫وؽخ (. أ اعياء خ اوبخ أ٣ ا٫هزجب ازبئظ

ابا٫ثؾبس ازوخ ازخ هبئ ابعز٤و أبه٣ؼ الزها ك٢ ب ٣ؤر٢ : .2

اجؾش ازوى هه ) ( ز هبخ ابعز٤و هه ) ( از٢ اوف . أ

خ طبت ) (. ػ٤ب بت ازوه٤

اجؾش ازوى هه ) ( ز اوؽخ الزها هه ) ( از٢ اوف . ة

ػ٤ب بت ازوه٤خ طبت ) (.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 69

ب اؼذ ػ٤ غخ ا٫ز٬ ؼبد ك٢ جخ اؼبد ال٤خ ٠اازبكا .3

ازبعبد اول خ أز٬، كب اغخ رغل ب ٣ل ػ٠ ني روبه٣و ثوبظ ا٫

زخ اػب بثوخ هح ػ٠ اجخ هبػلح اج٤ببد از٢ اؼذ ػ٤ب

% ( كزضجذ ب 20رب١ أاغخ. ) ك٢ ؽبخ عك جخ از٬ وجخ ) اه

هج اجؾش، أب اما بذ اجخ ئصوح كزنو ٣نو ؼب ك٢جخ اهزجب ٫ رئصو

اعياء خ بكه أاجبة ػل هجب، ؤ ٣ ا٫هزجب ازبئظ

ا٧هزجب (.

ب رول اػ٬ ، كب اغخ ر٢ ثوج ازبعبد اؼ٤خ اولخ ؼبخ ٠ا ازبكا

ك٤خ و ا٫ز٬.ازوه٤خ ثبػزجبهب ز

زل ثب٬٫ع ر٤ج غ ازول٣و ......

اوكوبد :

أو ه

) ( ازبهاد از٬ / ػلك

علا اؽزبة ػلك اوب

اػبء غخ ا٫ز٬ :بكهخ

د ازبه٣ـ ازه٤غ لخ ك٢ اغخا اورجخ اؼ٤خ ا٫

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 70

College

Logo

٤خ ______ –عبؼخ ثـلاك

ه /

ازبهح از٬ ثؾش ٫ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ

ثواءح أرزجل خ اجؾش ا٣ب هكد ك٢ ا٫زبهح ثبزبة ، ر٨ ن ا٫زبهح زبط ػ٢ ول)

( ثواءح افزواع ، ػ٠ ازا٢ أا٫فزواع ك٢ ؽبخ ازبط اؼ٢ زبة

اورجخ اؾب٤خ ا بت ازوه٤خ

ػا اجؾش

ابء اجبؽض٤

ابه٤

اغاة

٬( ، ) ؼ

اجخ ائ٣خ

٬ز٬

)ك٢ ؽبخ

اجؾش ز٬ʺ)

له ا٫ز٬

اوؽخ( أ)هبخ

غ ا بؽجب

اجؾش ك٢

غب افزب

بت ازوه٤خ

جؾش ػ٬هخ غ ثؾس

آفو جبؽض٤ ابه٤

) رنو ػب٣ اجؾس (

أ اجؾش ز هبخ

اوؽخ اغيب بت ازوه٤خ

أ اجؾش ز هبخ

اوؽخ اوف ػ٤ب بت

ازوه٤خ

أ اجؾش ز هبخ

اوؽخ اوف ػ٤ب اؽل

اجبؽض٤ ابه٤

أ اجؾش ز هبخ

اوؽخ اغيب اؽل اجبؽض٤

ابه٤

اجؾش ز ثؾس

آفو جخ اؼبد

ال٤خ

ييييب اؼييييذ ػ٤يييي غييييخ ا٫ييييز٬ يييي يييي٠ااييييزبكا

ؼيييييبد كييييي٢ يييييجخ اؼيييييبد ال٤يييييخ ، كيييييب

اوييل ييز جؾييشا أاغييخ يي رغييل ييب ٣ييل ػيي٠

يييي اػييييب ييييبثوخ ييييهح ػيييي٠ اييييجخ يييي

.هبػلح اج٤ببد از٢ اؼذ ػ٤ب اغخ

اػبء غخ ا٫ز٬ :بكهخ

ازبه٣ـ ازه٤غ لخ ك٢ اغخا اورجخ اؼ٤خ ا٫ د

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 71

علا اؽزبة ػلك اوب

أ( -1اغل هه )

اؽزبة وب اوارت اؼ٤خ ك٢ ازقبد اؼ٤خ

رلب٤ عخ او ػا اجؾش در

اجبؽش

ػلك اوب ر٤ق عخ او

3 2 1 ازؾخ

اوب ازؾخؼلك ا٢ غعا

رلب٤ ؼ اوب جبؽض٤ ؽت ر اجبؽش ر٤ق عبد او

٬ؽظخ اغل ب ٣ؤر٢:رق عبد او زقبد اؼ٤خ ك٢ :

( طجػخ أ ازو٤خ.Impact Factorغ٬د ػ٤خ ماد ؼب رؤص٤و ـ ) .1

غ٬د ػب٤خ طجػخ أ ازو٤خ. .2

غ٬د ػوث٤خ أ ػواه٤خ طجػخ أ ازو٤خ. .3

خ جاور

اؼ٤خ

ػلك اوب

اطثخ

ػلك اوب اؽخ ؽت ر اجبؽش ر٤ق عخ او

اجبؽش اضبش اجبؽش اضب٢ اجبؽش ا٧

عخ اوهه ر٤ق عخ اوهه ر٤ق عخ اوهه ر٤ق

1 2 3 1 2 3 1 2 3

10.5 14 21 12 16 24 15 20 30 46 له

7 10.5 14 8 12 16 10 15 20 52 أزبم بػل

3.5 7 14 4 8 16 5 10 20 59 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 72

(ة -1اغل هه )

اؽزبة وب اوارت اؼ٤خ ك٢ ازقبد ا٩ب٤خ

رلب٤ عخ او ػا اجؾش در

اجبؽش

ر٤ق عخ او

I ؽت از٤قػلك اوب

ازؾخ1 2 3

رلب٤ عخ او ػا اجؾش د

ػلك

اجبؽض٤

ابه٤

ر٤ق عخ او

II ؽت از٤ق ػلك اوب

ازؾخ

اوب ازؾخؼلك ا٢ غعا

رلب٤ ؼ اوب جبؽض٤ ؽت ر اجبؽش ر٤ق عبد او

٬ؽظخ كوب ٧ؽل از٤ل٤ ا٥ر٤٤:ك٢ اغل زقبد ا٩ب٤خ رق عبد او:

I. ( زقبد اؼ٤خ ػل رياكو يو ايو كي٢ – 1أ ر ق ازبكا ا٠ ر٤ق اغل ) أ

ر٤لبد اغ٬د ااهكح ك٢ نا اغل، ك٢ ن اؾبخ ٣ اؽزبة اويب يب كي٢ اغيل

اؼ زقبد اؼ٤خ.

II. كيي٢ يين اؾبييخ ٣يي ، (غيي٬د هيي٤خ ػوث٤ييخ أ ػواه٤ييخ طجػييخ أ ازو٤ييخ ) أ ريي

:ب ك٢ اغل اج٤ ك٢ أكب ثبزب١ غ٤غ اجبؽض٤ ابه٤ ك٢ اجؾش اؽزبة اوب

خ اؼ٤خجاورػلك اوب

اطثخ

ػلك اوب )ؽت ػلك اجبؽض٤( اؽخ و ك٢

)غ٬د ه٤خ ػوث٤خ أ ػواه٤خ طجػخ أ ازو٤خ(

اص٤ زوى غ ثبؽض٤ زوى غ ثبؽش اؽل لوك

10 15 20 46 له

5 10 15 52 أزبم بػل

5 10 15 59 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 73

(2اغل هه )

اؽزبة وب اببد فلخ اغزغ

ازلب٤ ع ػا اب دػلك اوب

ازؾخ

اغع ا٢ ؼلك اوب ازؾخ

( ؽت اوارت اؼ٤خ2ػلك اوب اطة عؼب اغل )

خ اؼ٤خجاورػلك اوب

اطثخ

24 له

28 أزبم بػل

31 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 74

ع ابرلب٤ ؼ اوب ؽت

زلب٤ا باع دػلك

اوب ا٬ؽظبد

1

زبة ئق أ زوع ثبزضبء لؾبد

البه الا اؼب٣ ػ٠ أ

٣ ؽب ػ٠ اوه ال٢

(ISBNاؼ٤به١ زت )

لوك

10 لؾخ 100أه

غخ ك٢ اقطخ اؼ٤خ و

اؼ٢ ضجذ ك٢ هاػل اج٤ببد

15 لؾخ 100-200

20 لؾخ 200-300

25 لؾخ كب كم 300

زوى غ

ئق

اؽل

10 لؾخ 100أه

15 لؾخ 100-200

20 لؾخ 200-300

25 لؾخ كب كم 300

زوى غ

ئل٤

5 لؾخ 100أه

10 لؾخ 100-200

15 لؾخ 200-300

20 كملؾخ كب 300

ثؾش ه ك٢ ئرو ػ٢ 2

كاف

اؼوام

5 اجبؽش ا٫

4 اجبؽش اضب٢

3.5 اجبؽش اضبش

فبهط

اؼوام

10 اجبؽش ا٫

8 اجبؽش اضب٢

7 اجبؽش اضبش

3 كهاخ ػ٤خ رؼبظ خ ك٢ اغزغ

اؼواه٢

عخ ه٤خ بكم ر ولخ ا٠ 15 ك٢ ازق

ػ٤ب اغخ أػ٬ رؼبظ خ

10 فبهط ازق اهؼ٤خ ك٢ اغزغ

4 وب واعؼخ اع

Subject Review وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وب وب 5

ثواءح افزواع 5 25 ك٤خ

بكم ػ٤ب اغبد او٤خ 10 ؾ٤خ

أخ ػ٤خ 6 غ٤غ ا٧خ اؾب ػ٤ب 10 ك٤خ

غ٤غ ا٧خ اؾب ػ٤ب 5 ؾ٤خ

7 رو٤٤ اجؾس اؼ٤خ أ واعؼخ زبة

Book Review

كاف اؼوام وطخ ػ ثؾش ا

واعؼخ زبة5

/ فبهط اؼوام وطز٤ ػ ثؾش

ا واعؼخ زبة6

ؼل رو٤٤ ا٧كاء 8

70 – 79 % 6

/ 80 – 89 % 8

90 – 100 % 10

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ غخ ابهخ ك٢ اغب ا٩زؾب٤خ 9

10 ابهخ ؾبو ك٢ كهاد رله٣ج٤خ

أ ك٢ ازؼ٤ ازو وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ كهح

15 اؼ ك٢ ازل٤بد 11

10 هئ٤ )ل٣و( رؾو٣و غخ ػ٤خ 12

5 ػ ٤ئخ رؾو٣و غخ ػ٤خ 13

3 ئ ؽلح ب اغكح 14

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ ازؾلاس ابهخ ك٢ ازؾلاس ا٧هب اؼ٤خ 15

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 75

وب 10ري٣ل ػ ػ٠ أ ٫ 10 وطخ ػ ر٤ق ابهخ ك٢ ا٩واف ازوث١ 16

17 ابهخ ك٢ ا٩واف ػ٠ جخ

ابعز٤و الزها فبهط اؼوام

ابعز٤و طبت ااؽل 5

طبج٤ كؤضو 10

الزها طبت ااؽل 10

طبج٤ كؤضو 20

18

ابهخ ك٢ اببد ا٬ل٤خ طجخ

اواف )اواف ػ٠ اثزبه أ ر٤غ،

ػ٠ ػ رطػ٢ ٬ث٢، اواف ػ٠

وعب صوبك٢(

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ بهخ

19

ابهخ ك٢ ائرواد ؼ ك٢

غخ رؾ٤و٣خ أ غخ ػ٤خ أ غخ

ازوجب

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ غخ

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 ف وب ػ ػب ر٤ق ا٩واف ػ٠ ا٧هب الاف٤خ 20

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 ف وب ػ غخ ابهخ ك٢ اغب اىاه٣خ 21

22 رؼب روث١ غ عبؼبد ظبد

ػب٤خ

5 بهخ اؽلح وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ

10 بهز٤ أ أضو

(H1ئو ٤ور ) اؾ ػ٠ 23( اؾب H1وطخ اؽلح ه٤خ ه٤ )

Scopusػ٤ب ازله٢٣ كاه و وطخ 30ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 76

(: ازبهاد رو٤٤ اجؾس ثبـخ اؼوث٤خ4اؾن )

_______٤خ –عبؼخ ثـلاك

و١

ازبهح رو٤٤ ازبعبد اؼ٤خ ٫ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ

٫ : ؼبد بت ازوه٤خأ

او ا٤خ اغبؼخ

ا٫فزب اله٤ن ا٫فزب اؼب

اورجخ اؾب٤خاورجخ اطة

ازوه٤خ ا٤ب

او اجؾش : ؼبدصب٤ب

ػا

اجؾش

يييو اجؾيييش كيي٢ ؾييي آفيييو ؽييت ػييي ب اما ييب اغييياة ثب٣٫غيييبة ٣وعيي٠ ث٤يييب عيييخ يي يييجن أ ريي

او ا٣خ رلب٤ آفو.

ط

رو٤٤ اجؾش : ؼبد صبضب

و٣وخ عل٣لح ب ) ٣وع٠ موب ك٢ ؽبخ اغاة ثب٣٫غبة (. أ ٣ؾز١ اجؾش ػ٠ كوح عل٣لح 1

جزوح ب ) ثوع٠ ازل٤ ك٢ ؽبخ اغاة ثب٣٫غبة (. أ ع اجؾش و٣وخ ؼبغز زبئغ عل٣لح 2

اجؾش ا٬٤ ػل ٣ 3ʺجزوا أ

ʺ ب ) ك٢ ؽبخ اغاة ثب٣٫غبة ، ٣وع٠ مو وب ا٫بخ ا٫ثزبه (.

بب اما ب رطج٤و٤ ظو١ أ اجؾش رطج٤و٢ 4ʺ

، كب اوكك ا٫هزبك١ ا٫زقلابد اؼ٤خ اؼ٤خ ب

ؼبه ا٤خ

ا اؼل ا

اوي

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 77

ل٣ي ٬ؽظبد آفو ؽ اجؾش ب 5

از٤غخ ابئ٤خ زو٤٤: هاثؼب ٣وع٠ افز٤به رؤ٤و اؽل الهعبد ازب٤خ زو٤٤ بئ٢ جؾش :

ـ أــ٤ـ هـ٤ــ ل٤ل

وك( -)ؿ٤و بؼ زوه٤خ

ــا اقج٤و: ؼبد فبب ــوـ٤ــ ا

ازبه٣ـ ازه٤غ اقج٤و

او ا٤خ اغبؼخ

اورجخ

اؼ٤خ

ا٫فزب

اؼب

ا٫فزب

اله٤ن

اجو٣ل

ا٫زو٢

اههب

اارق

هه

الب

ا هه

اجو٣ل١اؾبة

٬ؽظخ :

اثؾبس ا٤خ اؽلب لوك. خ٣خ رزطت ؽ بت ازوه٤خ ػ٠ ص٬صزبمورجخ ا٧ ٠اازوه٤خ اؼ٤خ .1

بثواءح ا٫فزواع ك٢ ؽبخ ازبط اؼي٢ زبثي أرزجل خ اجؾش ا٣ب هكد ك٢ ا٫زبهح ثبزبة .2ʺثيواءح أ

افزواع ، ػ٠ ازا٢.

زبثخ روو٣و ٣وكن غ ا٫زبهح اما رطـ ت ا٫و مي.٣ .3

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 78

_______٤خ –عبؼخ ثـلاك

و١

ازبهح ف٬خ رو٤٤ ازبعبد اؼ٤خ ٫ؿوا ازوه٤خ اؼ٤خ عل ثق٬خ رو٤٤ ازبعبد اول خ

هه ر

ازبط أاجؾش

ازو٤٤كهعخ

ـ أــ٤ـ هـ٤ــ ل٤ل

وك( -)ؿ٤و بؼ زوه٤خ

ائخ ػبخ رزؼن ثؼبخ ازوه٤خ

أ ػبد ازبعبد اؼ٤خ رلف ك٢ ت افزب اجبؽش بت ازوه٤خ ب 1

ػبد ازبعبد اؼ٤خ زاب رئ بت ازوه٤خ ٤ ورجخ ػ٤خ أػ٠ ب 2

اقج٤وا

ازبه٣ـ ازه٤غ

ؼبه ا٤خ

ا اؼل ا

اوي

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 79

College

Logo

(: ازبهاد رو٤٤ اجؾس ثبـخ ا٤٫ي٣خ5اؾن )

University of Baghdad – College of __________

Confidential

Evaluation Form of Scientific Products for Scientific Promotion Purposes 1. Information of the Scientific Promotion Applicant

Department College University

Precise

Specialization

General

Specialization

2. Information of Paper and Publisher

Title of

Paper

What is your opinion in publisher and its qualification ? Question

Answer

Up to the extent of your knowledge, is the paper published by another

publisher ? ( If the answer is yes, please indicate this publisher and

any other details ).

Question

Answer

3. Information of Paper Evaluation

Does the paper include new idea or new methodology ? ( Please specify if

the answer is yes ). Q.1

Ans.1

Do the research topic, methodology, and results are new or innovative?

( Please detail if the answer is yes ). Q.2

Ans.2

Can the paper be considered original or innovative ? ( If the answer is

yes, please mention the points of originality and innovation ). Q.3

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 80

Ans.3

Is the paper applied or academic one ? ( And if it is applied, what is its

economic reward and scientific and practical uses ? ). Q.4

Ans.4

Do you have any other comments about the paper ? Q.5

Ans.5

4. Final Results of Evaluation

Please select and mark one of the following grades as a final evaluation for the paper :

Not Qualified for Promotion ( Rejected ) Valuable Original

5. Information of the Expert Referee

Date Signature

Name

Department College University

Precise

Specialization

General

Specialization

Scientific

Rank

E-mail

Mobiles /

Phones

Name & No.

of Postal

Account

Fax

Note :

1. The promotion to the rank of professorship requires THREE original papers one

of them should be solo ( written by the applicant alone ).

2. If the scientific product is a “ book “ or “ patent “, then the word ”paper” in the

evaluation form should be replaced wherever it appears by “ book “ or “ patent “.

3. If needed, a report can be written and attached with the evaluation form.

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 81

College

Logo

University of Baghdad – College of ___________

Confidential

Summary Evaluation Form of Scientific Products

for Scientific Promotion Purposes

Summary Table of Scientific Products Evaluation

Grade of Evaluation Sequence No. of

the Paper or

Product

Not Qualified for

Promotion ( Rejected ) Valuable Original

General Questions Related to the Promotion

Are the subjects of the scientific products related to the applicant’s

specialty ? Q.1

Ans.1

Are the subjects of the scientific products qualify the applicant to obtain

higher scientific rank ? Q.2

Ans.2

Is the curriculum vitae of the applicant qualifies him to obtain higher

scientific rank ? Q.3

Ans.3

Do you mind if your name is stated to the applicant ? Q.4

Ans.4

Date Signature Name of

Referee

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 82

ؼبه ا٤خ

ا اؼل

ا اوي

(: ازبهح ا٤وح انار٤خ قج٤و ثبـخ اؼوث٤خ6اؾن )

__________٤خ –عبؼخ ثـلاك

ازبهح ا٤وح انار٤خ اقزوح قج٤و اوـ٤ــ

اقج٤وا

اجل اغبؼخ

او ا٤خ

اغخ ابكح /

ابؾخ

ربه٣ـ اؾ

ػ٤ب

اورجخ اؼ٤خ

ربه٣ـ اؾ

ػ٤ب

ا٫فزب اؼب

اله٤ن ا٫فزب

ػلك اجؾس

اهح

ػلك اوبئ

ا٫به٣ؼ از٢

اوف ػ٤ب

ػلك ائرواد

از٢ بهى ك٤ب

ػ٣خ اغؼ٤بد

اؼ٤خ ا٤خ

٬ؽظبد آفو

اجو٣ل ا٫زو٢

اههب اارق

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 83

College

Logo

(: ازبهاد ا٤وح انار٤خ قج٤و ثبـخ ا٤٫ي٣خ7اؾن )

University of Baghdad – College of ___________

Summary of Curriculum Vitae of the Expert Referee

Name of Expert

Country University

Department College

Date of

obtaining

the Degree

Awarded Degree /

Country

Date of

obtaining

the Rank

Scientific Rank

General Specialization

Precise Specialization

No. of Published

Researches

No. of Supervised Theses

& Dissertations

No. of Conferences

Participated in

Membership of

Scientific & Professional

Societies

Other Notes

E-mail

Mobiles / Phones

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 84

ؼبه ا٤خ

ا اؼل

ا اوي

ف٬خ ازوه٤خ اؼ٤خ(: ازبهح 8اؾن )

)غ٤غ اوارت اؼ٤خ(

------------------------------- وي/ ؼل/ ٤خ - ثـلاك عبؼخ

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ

أ٫ʺ

ازؾ٤ اؼ٢ ت ازوه٤خ : ؼبد

اوثبػ٢ ا٫

ازؾ٤ اؼ٢

(آفو بكح)

(ب ٣ؼبكب)بعز٤و أ كزها أ

اطثخ ورجخا (اورجخ اؾب٤خ) اورجخ اؼ٤خ

(٣ؾل ك ؽت بكح اجبه٣) ا٫فزب اؼب بكح آفو ٣ؾل ك كن ا٧و اغبؼ٢ ؼ ا٫فزب اله٤ن

ابه اجؾض٢اغب أ اق اجؾض٢ اله٤ن، ٣ؾل ك

اغخ اؼ٤خ ك٢ او

الوع /او

اؼ٢ (او أ الوع ان١ ٣ز٢ ا٤ بؽت ازوه٤خ)

ابكاد اغبؼ٤خ

اجه٣

اخ او ا٤خ اغبؼخ

(ان١ رقوط )

بعز٤وا اخ او ا٤خ اغبؼخ

(ان١ رقوط )

ػا اوبخ

ثبـخ اؼوث٤خ

ػا اوبخ

ثبـخ ا٤٫ي٣خ

ا اوف

لزهاا

اخ او ا٤خ اغبؼخ

(ان١ رقوط )

وؽخػا ا٧

ثبـخ اؼوث٤خ

وؽخػا ا٧

ثبـخ ا٤٫ي٣خ

ا اوف

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 85

بكاد افو

)رنو ازلب٤(

ربه٣ـ آفو روه٤خ

و () أ رؼ٤ أ ربه٣ـ أب الح اوب٤خ زوه٤خ

ك٤ 13 5أظو الووح )

ازوه٤بد اؼ٤خ(

ربه٣ـ رول٣ اطت الحؽت اؼبخ )ػل رو٣ظ

ا٥ر٤خ: ٬ؽظخاذ رضج ،ا٫ـو٣خ

( (الح ا٧ـو٣خثعت ) ربه٣ـ ا٫زؾوبم الؼ٢ زوه٤خ

ك٤ 13 5أظو الووح )

ازوه٤بد اؼ٤خ(

بصب٤ʺ

رو٤٤ ا٧كاء، ا٧ز٬، أثؾبس ازوه٤خ ابثوخ، ا٩ػزوا، ا٧ثؾبس ازؼي٣ي٣خ:

اؼب اؼل

ا٫كاء ٤٤زو

ا٬ؽظبد اؼل % اخ الها٤خ

الهعخ ابئ٤خ ؼل

رو٤٤ ا٧كاء

% ) (

ع٤غ الهعبد( )ؼل

الهاد

ا٬ؽظبد ا٧و ا٩كاه١ ربه٣قب الهح

ازؤ٤ ازوث١)طبج٢ ازوه٤خ ا٠

ورجخ له كو(

رول٣ ربه٣ـ هج ربه٣قب)

(اطت

هواه غخ ا٫ز٬ ب٣ييي 14ي٣يييل ػييي ٣ربه٣قييي ٫ ٣وييي ػييي يييجؼخ ا٣يييب ٫

ʺ٣ضجيييذ ريييبه٣ـ هيييواه غيييخ ا٫يييز٬ ٬ؽظيييخ:/ ريييبه٣ـ رويييل٣ اطيييت ييي

جؾس ازؼي٣ي٣خ )ا علد( ا٠ عبت ربه٣ـ هواه غخ ا٫ز٬ جؾس اعجخ ا٠٫.

٠ ثؾس ازوه٤خ ابثوخ طبت ازوه٤خ ػل ا٫ز٬ال ػ٠ اظو ٤ازؤ ا٫ز٬

هبخ ابعز٤و ، اجبؽض٤ ابه٤، از٢ أوكا ػ٤ب(ازوه٤خبؽت )

ا٫ز٬

وؽخ الزها أ ، اجبؽض٤ ابه٤، از٢ أوكا ػ٤ب( بؽت ازوه٤خ)

ا٫ز٬

اجخ ال٤خ

ا٫ثؾبد اؼزلح ك٢ ازوه٤خ ابثوخ

ل او رضجذ بخ غ عخ او مو خ ) ه ( ) (ا٠ اورجخ اؾب٤خ هج ربه٣ـ رول٣ اطتازؤ

ا٬ؽظبد رلب٤ او ػا اجؾش د

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 86

ت ا٫ػزوا

)ػا ربه٣ق

اجؾش اؼزو

ػ٤ ربه٣ـ ت

ا٫ػزوا(

(ازوه٤خ ثزبة ه٢اب٤خ رول٣ ا٫ػزوا ف٬ اجع ربه٣ـ رج٤ؾ بؽت )

ػا اجؾش

اطبت ث

ربه٣ـ رول٣٣زـ٤و ربه٣ـ رول٣ )

اطت ربه٣ـ

ثؾش آفو رول٣

كن ػ٠ طبت ث

رعبد غ

غ مو ،اغبؼخ

٬ؽظخ ربه٣ـ رول٣

(اطت اول٣

ربه٣ـ رول٣ اجؾش ػا اجؾش د

بصبضʺ

اقجواء:

اغ٤خ ا اقج٤و اض٬ص٢ داورجخ

اؼ٤خ

ا٫فزب

اؼب

ا٫فزب

اله٤ن

اؼا

ا٤خ اغبؼخاو أ

الوع الخ

1

2

3

4

5

6

7

بهاثؼʺ

از٤بد:

ازه٤غ ازبه٣ـ از٤خ اغخ د

هئ٤ او 1)ربه٣ـ هكغ اؼبخ او ا٠ اؼ٤ل ثؼل أ٢ ثبزوه٤خ

اغبى ا٩ز٬(

أ٢ ثبزوه٤خ٫

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ 2)ربه٣ـ ابكهخ ػ٠ اؼبخ ثؼل اغبىب أ٢ ثبزوه٤خ

ػوب ك٢ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ(

أ٢ ثبزوه٤خ٫

ػ٤ل )ا٤خ / اؼل / اوي( 3 أ٢ ثبزوه٤خ

ا٧ضو ك٢جع أ 3 2الوم ث٤ از٤خ أ٢ ثبزوه٤خ٫

غ )ا٤خ / اؼل / اوي( 4 4 3الوم ث٤ از٤خ أ٢ ثبزوه٤خ

ضوا٫ ك٢جع أ( 1-2)

أ٢ ثبزوه٤خ٫

عذ ؼبخ ازوه٤خ ك٢ ؽبخ رو٣غب ك٢ ٤خ بظوح( ٬ؽظخ: )رنو ب اغخ از٢ ه

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 87

فببʺ ازوه٤خ اؾب٤خ زبعبد٤ ٤: زبئظ ازو

د

ػا

ازبط

اؼ٢

عخ او

ازبط

لوك ا

زوى

اجؾش

ز

هبئ أ

ابه٣ؼ

اطجخ

اوف

ػ٤

زبئظ ازو٤٤

از٤غخ

ابئ٤خ

زو٤٤

اؾوجخ ا٠٧ فجواء فج٤و١ ا٫ػزوا

) ا عل (

ا

اقج٤و

ا

اقج٤و

ا

اقج٤و

ا

قج٤و ا

ا

قج٤و ا

1

2

3

٬ؽظبد رزؼن ثبزبعبد اؼ٤خ عخ او:

ثبجخ زبعبد ازوخ. ابه٤اجبؽض٤ مو ابء .1

.او ك٬ ػذ هه ربه٣ـ زبة هج او ٤رضج .2

( ك٤ ازوه٤بد 3.9اظو ازؼ٤بد ااهكح ك٢ الووح ) زبة: .3

اؼ٤خ.

، رييي يييلؾبد اجؾيييش، زيييبه٣ـ، ايييخ ايييلاه اهيييبئغ)ع يييئرو: .4

بثؾضييي ٣ييي أ ٣غيييتʺايييه

ʺروكييين يييقخ ييي ، يييب٬ ثبهيييبئغ

.هبئغا

، عيييخ ا٫يييلاه، يييخ أ يييو، غيييل، ااؼيييلك، اييي اغيييخ غيييخ: .5

ك٤ييييب ٣قيييي اغيييي٬د اؼب٤ييييخ غبؼييييخا٫ػزبك٣ييييخ ثعييييت زييييبة ا

رييينو ػجيييبهح زيييبة ايييئ اؼ٤يييخ اييين١ اػزيييل اغييي٬د، ذ ٤يييرضج

.)زقخ( غ٤غ اغ٬د

4

5

6

7

8

9

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 88

بكبʺ

علا اؽزبة ػلك اوب:

أ( -1اغل هه )

اؽزبة وب اوارت اؼ٤خ ك٢ ازقبد اؼ٤خ

رلب٤ عخ او ػا اجؾش در

اجبؽش

ػلك اوب ر٤ق عخ او

3 2 1 ازؾخ

اوب ازؾخؼلك ا٢ غعا

رلب٤ ؼ اوب جبؽض٤ ؽت ر اجبؽش ر٤ق عبد او

٬ؽظخ ٣ؤر٢:رق عبد او زقبد اؼ٤خ ك٢ اغل ب :

( طجػخ أ ازو٤خ.Impact Factorغ٬د ػ٤خ ماد ؼب رؤص٤و ـ ) .1

غ٬د ػب٤خ طجػخ أ ازو٤خ. .2

غ٬د ػوث٤خ أ ػواه٤خ طجػخ أ ازو٤خ. .3

خ جاور

اؼ٤خ

ػلك اوب

اطثخ

ػلك اوب اؽخ ؽت ر اجبؽش ر٤ق عخ او

اجبؽش اضبش اجبؽش اضب٢ ا٧اجبؽش

عخ اوهه ر٤ق عخ اوهه ر٤ق عخ اوهه ر٤ق

1 2 3 1 2 3 1 2 3

10.5 14 21 12 16 24 15 20 30 46 له

7 10.5 14 8 12 16 10 15 20 52 أزبم بػل

3.5 7 14 4 8 16 5 10 20 59 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 89

(ة -1اغل هه )

اؽزبة وب اوارت اؼ٤خ ك٢ ازقبد ا٩ب٤خ

رلب٤ عخ او ػا اجؾش در

اجبؽش

ر٤ق عخ او

I ؽت از٤قػلك اوب

ازؾخ1 2 3

رلب٤ عخ او ػا اجؾش د

ػلك

اجبؽض٤

ابه٤

ر٤ق عخ او

II ؽت از٤ق ػلك اوب

ازؾخ

اوب ازؾخؼلك ا٢ غعا

رلب٤ ؼ اوب جبؽض٤ ؽت ر اجبؽش ر٤ق عبد او

٬ؽظخ كوب ٧ؽل از٤ل٤ ا٥ر٤٤:ك٢ اغل زقبد ا٩ب٤خ رق عبد او:

I. ( زقبد اؼ٤خ ػل رياكو يو ايو كي٢ – 1أ ر ق ازبكا ا٠ ر٤ق اغل ) أ

ر٤لبد اغ٬د ااهكح ك٢ نا اغل، ك٢ ن اؾبخ ٣ اؽزبة اويب يب كي٢ اغيل

اؼ زقبد اؼ٤خ.

II. كيي٢ يين اؾبييخ ٣يي ، (غيي٬د هيي٤خ ػوث٤ييخ أ ػواه٤ييخ طجػييخ أ ازو٤ييخ ) أ ريي

:ب ك٢ اغل اج٤ ك٢ أكب ثبزب١ غ٤غ اجبؽض٤ ابه٤ ك٢ اجؾش اؽزبة اوب

خ اؼ٤خجاورػلك اوب

اطثخ

ػلك اوب )ؽت ػلك اجبؽض٤( اؽخ و ك٢

)غ٬د ه٤خ ػوث٤خ أ ػواه٤خ طجػخ أ ازو٤خ(

اص٤ زوى غ ثبؽض٤ زوى غ ثبؽش اؽل لوك

10 15 20 46 له

5 10 15 52 أزبم بػل

5 10 15 59 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 90

(2اغل هه )

اؽزبة وب اببد فلخ اغزغ

ازلب٤ ع ػا اب دػلك اوب

ازؾخ

اغع ا٢ ؼلك اوب ازؾخ

( ؽت اوارت اؼ٤خ2ػلك اوب اطة عؼب اغل )

خ اؼ٤خجاورػلك اوب

اطثخ

24 له

28 أزبم بػل

31 أزبم

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 91

ع ابرلب٤ ؼ اوب ؽت

زلب٤ا باع دػلك

اوب ا٬ؽظبد

1

زبة ئق أ زوع ثبزضبء لؾبد

البه الا اؼب٣ ػ٠ أ

٣ ؽب ػ٠ اوه ال٢

(ISBNاؼ٤به١ زت )

لوك

10 لؾخ 100أه

غخ ك٢ اقطخ اؼ٤خ و

اؼ٢ ضجذ ك٢ هاػل اج٤ببد

15 لؾخ 100-200

20 لؾخ 200-300

25 لؾخ كب كم 300

زوى غ

ئق

اؽل

10 لؾخ 100أه

15 لؾخ 100-200

20 لؾخ 200-300

25 لؾخ كب كم 300

زوى غ

ئل٤

5 لؾخ 100أه

10 لؾخ 100-200

15 لؾخ 200-300

20 كملؾخ كب 300

ثؾش ه ك٢ ئرو ػ٢ 2

كاف

اؼوام

5 اجبؽش ا٫

4 اجبؽش اضب٢

3.5 اجبؽش اضبش

فبهط

اؼوام

10 اجبؽش ا٫

8 اجبؽش اضب٢

7 اجبؽش اضبش

3 كهاخ ػ٤خ رؼبظ خ ك٢ اغزغ

اؼواه٢

عخ ه٤خ بكم ر ولخ ا٠ 15 ك٢ ازق

ػ٤ب اغخ أػ٬ رؼبظ خ

10 فبهط ازق اهؼ٤خ ك٢ اغزغ

4 وب واعؼخ اع

Subject Review وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وب وب 5

ثواءح افزواع 5 25 ك٤خ

بكم ػ٤ب اغبد او٤خ 10 ؾ٤خ

أخ ػ٤خ 6 غ٤غ ا٧خ اؾب ػ٤ب 10 ك٤خ

غ٤غ ا٧خ اؾب ػ٤ب 5 ؾ٤خ

7 رو٤٤ اجؾس اؼ٤خ أ واعؼخ زبة

Book Review

كاف اؼوام وطخ ػ ثؾش ا

واعؼخ زبة5

/ فبهط اؼوام وطز٤ ػ ثؾش

ا واعؼخ زبة6

ؼل رو٤٤ ا٧كاء 8

70 – 79 % 6

/ 80 – 89 % 8

90 – 100 % 10

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ غخ ابهخ ك٢ اغب ا٩زؾب٤خ 9

10 ابهخ ؾبو ك٢ كهاد رله٣ج٤خ

أ ك٢ ازؼ٤ ازو وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ كهح

15 اؼ ك٢ ازل٤بد 11

10 هئ٤ )ل٣و( رؾو٣و غخ ػ٤خ 12

5 ػ ٤ئخ رؾو٣و غخ ػ٤خ 13

3 ئ ؽلح ب اغكح 14

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ ازؾلاس ابهخ ك٢ ازؾلاس ا٧هب اؼ٤خ 15

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 92

وب 10ري٣ل ػ ػ٠ أ ٫ 10 وطخ ػ ر٤ق ابهخ ك٢ ا٩واف ازوث١ 16

17 ابهخ ك٢ ا٩واف ػ٠ جخ

ابعز٤و الزها فبهط اؼوام

ابعز٤و طبت ااؽل 5

طبج٤ كؤضو 10

الزها طبت ااؽل 10

طبج٤ كؤضو 20

18

ابهخ ك٢ اببد ا٬ل٤خ طجخ

اواف )اواف ػ٠ اثزبه أ ر٤غ،

ػ٠ ػ رطػ٢ ٬ث٢، اواف ػ٠

وعب صوبك٢(

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ بهخ

19

ابهخ ك٢ ائرواد ؼ ك٢

غخ رؾ٤و٣خ أ غخ ػ٤خ أ غخ

ازوجب

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 وطز٤ ػ غخ

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 ف وب ػ ػب ر٤ق ا٩واف ػ٠ ا٧هب الاف٤خ 20

وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ 10 ف وب ػ غخ ابهخ ك٢ اغب اىاه٣خ 21

22 رؼب روث١ غ عبؼبد ظبد

ػب٤خ

5 بهخ اؽلح وب 10ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ

10 بهز٤ أ أضو

(H1ئو ٤ور ) اؾ ػ٠ 23( اؾب H1وطخ اؽلح ه٤خ ه٤ )

Scopusػ٤ب ازله٢٣ كاه و وطخ 30ػ٠ أ ٫ ري٣ل ػ

بكهخ ػ٤ل ) ا٤خ / اؼل / اوي ( هئ٤ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ

) ا٤خ / اؼل / اوي (ػ٤ل هئ٤ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ

ازه٤غ

ا٧

ازبه٣ـ

٫ ٣غى ا ٣ هئ٤ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ هئ٤ ه ا بؽت ت اكاه١. -1 ٬ؽظخ:

٫ ٣غى ا ٣ اؼ٤ل هئ٤ب غخ ازوه٤بد ابخ ا بخ. -2

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 93

ا٤٫ي٣خ(: هبئ قبجخ فجواء رو٤٤ ثبـز٤ اؼوث٤خ 9اؾن )

ا٧زبم الب ) أ.ك. ( اؾزو ....

ا٬ ػ٤ هؽخ هللا ثوبر ....

/ رو٤٤ أثؾبس ؼبخ روه٤خ ػ٤خ

رؾ٤خ ٤جخ...

اػزيييبكد غيييخ ازوه٤يييبد اؼ٤يييخ كييي٢ ٤يييخ _____ / عبؼيييخ ثـيييلاك ػييي٠ ا٫يييزؼبخ

٤ ييـ ٣ييل يي ثييبقجوح الييبءح اياييخ ا٫بييخ اؼ٤ييخ .... ثييبءا ػيي٠ مييي، ريي ثؾييـ

٤ ٫ثؾبس ؼبخ روه٤خ أؽل ازله٤٤٣ ك٢ ٤زيب، وكين ي ٤يب ) 5افز٤به ؤؽـل اقجواء او٤ـ

ر٢ رو٤ي٤ فخ زبعبد ػ٤خ ( غ ) ٤وح مار٤خ ( ول خ نا اـو، ب وكن غ اوبخ ايزبه

اؽلب ر٠ء زبط ػ٢ ا٥فو رض ف٬خ رو٤٤بد ي ازبعيبد اول يخ، ػيب ا ازوه٤يخ

ي ازبعيبد اؼ٤يخ اول يخ أؽيلب خ٠ ورجخ ا٧يزبم٣خ رزطيت اؾي ػي٠ رو٤ي٤ )أي٤( ض٬صيا

٣غت ا ٣ لوك.

يلحازو٤ي٤ اوكويخ اهيب عياث ايو٣ ا٤يب في٬ ز٠ ا ٣ز رو٤ي٤ ازبعيبد كويب ٫يزبهاد

و از٬ هبزب ن، ٣ي اهيب اغياة ػي٠ لي اجو٣يل ا٫زوي٢ اين١ ايزز

هبزب أ ػ٠ اؽل ػب٣ اجو٣ل ا٫زو٢ اضجزخ ك٢ ب٣خ اوبخ.

ي٠ ي٣يل ي ازؼيب اؼي٢ اضيو فليخ اب اؽزواب، ك٢ اقزب، روجا ب اكو وب رول٣و

.... ٤وح اؼ اؼوكخ اجو٣خ ػ٠ و٣ن رؾو٤ن ازول ا٫ىكبه

هئ٤ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ

عبؼخ ثـلاك –٤خ ______

-00964وب :

ثو٣ل ازو٢ :

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 94

Dear Prof. ( ) .......

Peace, mercy and blessings of God be on you.....

The Scientific Promotions Committee in the College of ________ /

University of Baghdad used to ask the arbitration of referees who are

expertise, efficient, and has scientific integrity. Based on this, your

Excellency had been chosen to be one of the referees to evaluate the

scientific products presented by one of the faculty members of our

college , in his professorship pettie.

Dear Sir....

Attached with the message are ( 5 scientific products ) and

( curriculum vitae ) of the applicant. Also attached are two evaluation

forms, one of them should be filled for each scientific product while the

other is a summary of the evaluations of all the presented scientific

products. It should be mentioned here that the promotion to the

professorship grade requires THREE “ original “ scientific products one

of them should be single ( done by the applicant alone ).

Please note that the evaluation should be done according to the

attached evaluation forms. We are looking forward to receive your kind

answer within one month if possible. You can send the answer to the

same e-mail from which you received the present letter, or you can use

one of the e-mails shown below.

Finally, please do accept our great thanks and appreciation.

Best regards……

Head of Scientific Promotions Committee

College of ___________

University of Baghdad

E-mail:

Mobile No. : 00964 –

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 95

ع ر قيا ي

ق قي هد

ق قي را

(: ازبهح ا٤وح انار٤خ طبت ازوه٤خ10اؾن )

--------٤خ –عبؼخ ثـلاك

ازبهح ا٤وح انار٤خ اقزوح طبت ازوه٤خ أ٫ : اؼبد اؼبخ

ا٫ــــــــــــ

ربه٣ـ ا٫كح ؾ

اورجخ اؼ٤خربه٣ـ اؾ

ػ٤ب

ازـقـــ اؼبكن بكح ػ٠ ٣ؾلك

اجبه٣

بكح آفو كن ا٧و اغبؼ٢ ؼ ػ٠ ٣ؾل ك ازق اله٤ن

اجؾض٢ هاباغب أ اق اجؾض٢ اله٤ن، ٣ؾل ك اغخ

اؼ٤خ ك٢ او

اظ٤لـــــخ

ػا ؾ اؼ

اـبد از٢ ٣غ٤لب

ابرق اوب /

اجو٣ل ا٫زو٢

صب٤ب : ائ٬د اؼ٤خ

ابكح ربه٣ـ اؾ اغخ ابؾخ بكح

او ا٤خ اغبؼخ ػ٠ ابكح

اجبه٣

ابعز٤و

الزها

آفو

صبضب : ازلهط اظ٤ل٢

ا٠ -الزوح / اغخ اظ٤لخ د

1

2

3

4

5

6

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 96

ب ك٤هاثؼب : اغبؼبد از٢ كه

ا٠ -الزوح / اغبؼخ او( –اغخ )اؼل / ا٤خ د

1

2

3

4

5

6

فبب : اؽبئ٤بد ث٤ببد

ازل٤ اؼبد اج٤ببد د

1 ػيييلك اييياك الهاييي٤خ ازييي٢ هيييب ثزله٣يييب كييي٢ الهايييبد

ا٤٧خ اؼ٤ب

اؼ٤ب ا٤٫خ

2 ػيييييلك يييييواد اؾييييي ػييييي٠ عيييييبئيح اؼيييييبء أ عيييييبئيح

ا٧زبم ا٧

عبئيح ا٧زبم ا٧ عبئيح اؼبء

به٣غ ازقوط طجخ اخ از٤خ از٢ أوف ػ٤بػلك 3

4 ػلك اوبئ ا٧به٣ؼ از٢ أوف ػ٤ب

كث كزها بعز٤و

5 ػلك اوبئ ا٧به٣ؼ از٢ بهب

كث كزها بعز٤و

6 ب ػ٤ب ػلك اوبئ ا٧به٣ؼ از٢ ه٤ــ

كث كزها بعز٤و

7 ػلك ائرواد از٢ بهى ك٤ب كاف فبهط اؼوام

فبهط اؼوام كاف اؼوام

8 ػييييلك اييييه اييييلاد اؾوييييبد ازيييي٢ ييييبهى ك٤ييييب

كاف فبهط اؼوام

فبهط اؼوام كاف اؼوام

9 ػيييلك اجؾيييس ايييهح كييي٢ غييي٬د يييئرواد كافييي

فبهط اؼوام

فبهط اؼوام اؼوامكاف

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 97

ب ػ٤ب كاف فبهط اؼوام 10 ػلك اجؾس از٢ ه فبهط اؼوام كاف اؼوام

ػلك ثواءاد ا٫فزواع 11

ػلك اغائي ابكاد ازول٣و٣خ كاف فبهط اؼوام 12 فبهط اؼوام كاف اؼوام

خػلك ازت ائلخ ازوعخ 13 او٤ــ خ ازوعخ ائلخ او٤

ػلك الهاد ازط٣و٣خ ازله٣ج٤خ از٢ بهى ك٤ب 14 فبهط اؼوام كاف اؼوام

15

أػلاك اببد

ك٢

فلخ اغزغ

ػوك ازبه٣خ ثؾض٤خ

لاد ه ػ

ػوك رل٤ن خ

كهاد رؼ٤ زو

ببد ٫ل٤خ

ببد اػ٤٬خ

آفو

16 ػيييلك غيييب ا٫زؾيييب ايييب ا٫زؾيييب ازبكييي٢ وجييي

ك٢ الهابد اؼ٤ب

ا٫زؾب ازبك٢ ا٫زؾب اب

17 ػيييلك اغيييب ازييي٢ يييبهى ثؼييي٣زب كافييي فيييبهط ىاهح

ازؼ٤ اؼب٢

ازؼ٤ اؼب٢فبهط كاف ازؼ٤ اؼب٢

ػلك زت او ازول٣و 18 ى٣و

هئ٤

عبؼخ

ػ٤ل

٤خ آفو

ػلك اؼوثبد 19 ى٣و

هئ٤

عبؼخ

ػ٤ل

٤خ آفو

بكب : ػ٣خ ا٤ئبد أ اغؼ٤بد أ ائبد اؾ٤خ ال٤خ

ا٠ -كزوح اؼ٣خ / اغخ ا ا٤ئخ ا اغؼ٤خ ا ائخ د

1

2

3

4

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 98

بثؼب : اببد اؼ٤خ ا٥فو

ازلب٤ ػا اب د

1

2

3

4

صبب : ابكهخ ػ٠ اؼبد ااهكح ك٢ ا٫زبهح

ازه٤غ ا٫ اؼا اظ٤ل٢ د

ازله٢٣ 1

هئ٤ او 2

ػ٤ل ا٤خ 3

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 99

(: ازبهاد ازص٤ن ا٫زو11٢اؾن )

قسا رة ف قي الم قي سا ا وب قي جر

ورجخ اؼ٤خ اطثخ :ا عخ ا٫زبة : ا ازله٢٣ :

: هه زبة از٬ اؼبخ ك٢ اغخ ربه٣ق ربه٣ـ رول٣ ت ازوه٤خ :

ا ي ه : قسن قي ظف قي سؤ ب :

م ا ريخ ف قي

قي الثظ م ر ن قياا ب ا ريخه قي ف

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 100

اؽبئ٤خ ثؤػلاك ؼب٬د ازوه٤خ ازخ اغيح

٬ؽظخ: اغل ا٥ر٢ ٣زقل ٫ؽبء اؼب٬د ازخ اغيح غب ازوه٤بد اقزلخ

قيا ي

قي راو قي ي

6107 - 6106قيعهر / قي ج ع

9 01 00 06 0 6 3 4 5 6 7 8

ا ي قي أ ا 0

درس

أسا ذ

س لد

ي سا ذقأل

ا ي دج 6

درس

أسا ذ

س لد

ي سا ذقأل

3 ا ي وغدقد ي صيدي

درس

أسا ذ

س لد

ي سا ذقأل

4

.

.

. 06

ا ي قيسالن. . . .

درس

أسا ذ

س لد

ي سا ذقأل

قي ج ع قيا

درس

أسا ذ

س لد

ي سا ذقأل

قي ج ع

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 101

(: از٬٤د اخ ثؼ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ 12اؾن )

اؽبئ٤خ ثبغب الوػ٤خ ازبثؼخ غخ اوي٣خ غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ / –عبؼخ ثـلاك

ا٤خ / اؼل / اوي / آفو د از٤ق اؼلك

اؼلك از٤ق

الخ 1

ا٤بد

اؼ٤خ16

ازوث٤خ اجل٤خ ػ او٣بخ 2

اؼ 3

الخ اقاهى٢ 4

ايهاػخ 5

اطت اج٤طو١ 6

ا٫كاهح ا٫هزبك 7

اطت 8

ازو٣ 9

ازوث٤خ ؼ اوكخ / اث ا٤ض 10

ازوث٤خ اجل٤خ ػ او٣ب٤خ جبد 11

جبداؼ 12

ا٤لخ 13

ت ال١ 14

ت ا٫ب 15

ال اغ٤خ 16

اـبد 1

ا٤بد

ا٫ب٤خ8

ازوث٤خ اث هل ؼ ا٫ب٤خ 2

ازوث٤خ جبد 3

ا٫ػ٬ 4

اوب 5

اؼ ا٤ب٤خ 6

ا٫كاة 7

اؼ ا٤٬٫خ 8

اؼب٢ لهابد اب٤خ اؾبج٤خاؼل 1

4 اؼبل ؼل ازقط٤ اؾو١ ا٫ه٢٤ لهابد اؼ٤ب 2

ؼل ا٤يه لهابد اؼ٤ب 3

ؼلالخ اهاص٤خ ازو٤بد ا٫ؽ٤بئ٤خ 4

اوي ا٢ او٣بك١ جؾس اوب 1

9 اواي وي اؾبجخ ا٫زو٤خ 2

وي ازط٣و ازؼ٤ ازو 3

ويثؾس زؾق ازبه٣ـ اطج٤ؼ٢ 4

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 102

وي الهابد ا٫زوار٤غ٤خ ال٤خ 5

وي ثؾس ام ؽب٣خ ازي 6

وي اجؾس ازوث٣خ ال٤خ 7

وي اؽ٤بء ازواس اؼ٢ اؼوث٢ 8

وي كهابد اوأح 9

اغبؼخهئبخ 1 2 آفو

اىاهح 2

ا ي قي أ ا 1

ا٤بد

ا٤٧خ12

ا ي دج 2

ن قي وي ا ي وغدقد ي 3

ا ي قيسالن 4

ا ي قيارقت 5

ا ي دير قي ن 6

ا ي صدر قي رقق 7

ا ي قيرعيد 8

ا ي قص ب قيديا 9

ا ي قيرس ر 10

قيف رقو ا ي 11

ا ي قي ص ف 12

51 اغع ا٢

ك٤ ازوه٤بد اؼ٤خ ك٢ عبؼخ ثـلاك

2017خ 167كوب زؼ٤بد ازوه٤بد اؼ٤خ هه 2018

غخ ازوه٤بد اؼ٤خ اوي٣خ –ىاهح ازؼ٤ اؼب٢ اجؾش اؼ٢ / عبؼخ ثـلاك 103