ЕУ ИНФОРМАТОР ЗА ПОГЛАВJЕ 23 ПРАВОСУДСТВО И … ·...

ЕУ ИНФОРМАТОР ЗА ПОГЛАВJЕ 23

ПРАВОСУДСТВО И ТЕМЕЛНИ ПРАВА

INFORMATOR i BE-së PËR KAPITULLIN 23

DREJTËSI DHE TË DREJTA THEMELORE



INFORMATOR i BE-së PËR KAPITULLIN 23


Проектот - “Фундаменталните човекови права и родовата еднаквост – предизвик за практикување во руралните средини”, е спроведуван од страна на Рурална Коалиција, со поддршка на Фондација Отворено општество - Македонија.„Содржината е единствена одговорност на авторите и на грантистот, и на ниту еден начин не може да се смета дека ги изразува гледиштата и ставовите на Фондацијата Отворено општество – Македонија“




Родовата еднаквост и рамноправност се една од

хоризонталните теми на кои што особено се работи во

последните неколку години во сите сфери на

општественото живеење, а при тоа опфаќаjќи ги и

руралните средини каде што често пати реалноста може

да биде сосема поразлична во однос на ова прашање од

она што е ставено на хартиjа и што го гарантира

законската регулатива.

Основното начело на Повелбата на Обединетите нации

усвоено од светските лидери во 1945 година е „еднакви

права на мажите и жените“. Начелото за родова

еднаквост беше признаено и во Универзалната

декларација за човекови права во 1948 година затоа што

во неа беа вклучени „еднакви права на мажите и

жените“. Декларацијата го отвори патот за понатамошно

зајакнување на меѓународните обврски во областа на

женските права, најсеопфатно во Конвенцијата на

Обединетите нации (ООН) од 1979 година за елиминација

на сите форми на дискриминација против жените.

Европската Унија го одобри вклучувањето на родовите

аспекти како водечка стратегија за родова еднаквост и се

заложи за промовирање на разгледувањето на родовата

еднаквост во сите области на политиката. Еднаквиот


третман наведува дека ниту еден поединец не треба да

има помалку човекови права или можности од кој било

друг и неговата примена во контекст на ЕУ.

Од своето формирање, ЕУ се залага за еднаквост

помеѓу мажите и жените и родовата еднаквост е

позиционирана како едно од фундаменталните начела

кои се инкорпорирани во сите договори за

воспоставување на ЕУ. Начелото на родовата еднаквост

се подобруваше во текот на децениите на постоење на ЕУ

со тенденција да постигне поголема јасност и ефекти и

начелото на родова еднаквост станува основа на голем

број правни акти, од кои најчести се директивите. Во

државите членки на ЕУ, родовата еднаквост правно се

регулира на различни начини, при што со усвојувањето на

различни акти на ниво на заедницата на ЕУ (комунитарно

право) се вложуваат напори за регулирање на ова

прашање на најефективен начин. Динамиката и

конзистентноста во воспоставувањето на кохерентен

систем на директиви како правни инструменти

претставуваат показатели на заложбата на ЕУ за

унапредување и спроведување на начелата на родова

еднаквост.


Што е поглавjе 23?

Поглавjето 23 се нарекува правосудство и темелни

права.

Едно од наjобемните и наjсложени поглавjа во

преговорите за пристап кон ЕУ.

Политиките на ЕУ во оваа област имаат за цел да ја

одржат и понатаму да ја развиваат Унијата како област на

слобода, безбедност и правда.


Политиките во поглавјето 23 поделени се на четири

главни и меѓусебно поврзани области:

- правда,

- борба против корупција,

- основни права и

- права на граѓаните на ЕУ.

Родовата еднаквост е едно од основните човекови

права кое што треба да се почитува и спроведува на

ЦЕЛА ТЕРИТОРИJА на државата, а тоа значи:

- Примена на начелото на ЕДНАКОВ ТРЕТМАН на

МАЖИТЕ и ЖЕНИТЕ ангажирани во определена

активност;

- Спречување и заштита од дискриминациjа;

- Борба против родово насилство;

- Застапеност на ЖЕНИТЕ во политиката;

- Имплементациjа на начелото за ЕДНАКОВ

ТРЕТМАН на МАЖИТЕ и ЖЕНИТЕ во пристапот и

набавката на стоки и услуги;

- Имплементациjа на начелото на ЕДНАКВИ

МОЖНОСТИ и ЕДНАКОВ ТРЕТМАН на МАЖИТЕ и

ЖЕНИТЕ


- Соодветна правна, политичка и техничка

имплементациjа (стратегиjа за родова еднаквост)

- Ефективност на спроведувањето на законот за

ЕДНАКВИ МОЖНОСТИ

До каде сме ние на патот кон

гарантирање и практикување на

ЕДНАКВИТЕ МОЖНОСТИ на маштите и

жените?

Во согласност со член 9 од Уставот, во делот што ги

опфаќа граѓанските и политичките слободи и права, се

регулира дека: „Граѓаните на Република Македонија се

еднакви во слободите и правата независно од полот,

расата, бојата на кожата, националното и социјалното

потекло, политичкото и верското уверување; имотната и

општествената положба„.

Во 2006 година, за првпат во Република Македонија, е

донесен првиот Закон за еднакви можности на жените и

мажите, а денес е функционален тоj од 2012 година каде

што како предмет на законот е НАГЛАСЕНО

воспоставувањето на еднакви можности и еднаков

третман на жените и мажите.


Како останати документи од интерес за родовата

рамноправност, тука се Стратегиjата за родова

еднаквост, потоа донесувањето на Законот за

спречување и заштита од дискриминациjата, а во

контекст економското јакнење на жените и намалување

на сиромаштијата и високата стапка на невработеност на

женската популација, значајни се одредбите кои се

внесени во Законот за работни односи, а тука е и Законот

за превенција, спречување и заштита од семејно

насилство.

Колку се препознава родовата еднаквост

како дел од Поглавjето 23 – Правосудство

и темелни права?

Само 18% сметаат дека постои и се практикува родовата

еднаквост во руралните средини, а дури цели 96%


сметаат дека имаат потреба од поголема

информираност како во однос на родовата еднаквост

така и во однос на Поглавjето 23 – Основни човекови

права и правосудство


63% од жителите во руралните средини сметаат дека состоjбата со човековите права и практикувањето на родовата еднаквост ќе се унапреди доколку нашата држава стане членка на ЕУ ќе се унапреди доколку нашата држава стане членка на ЕУ

Projekti - "Të Drejtat Themelore të Njeriut dhe Barazia Gjinore - Sfidë për Praktikimin në Zonat Rurale", zbatohet nga Koalicioni Rural, me mbështetjen e Fondacionit Shoqëria e Hapur - Maqedoni. "Përmbajtja është përgjegjësia e vetme e autorëve dhe përfituesve mënyra nuk mund të konsiderohet të shprehë pikëpamjet dhe qëndrimet e Fondacionit të Shoqërisë së Hapur - Maqedoni "

INFORMATOR i BE-së për KAPITULLIN 23



Barazia gjinore dhe barazia janë një nga temat horizontale që

janë diskutuar veçanërisht në vitet e fundit në të gjitha sferat

e jetës shoqërore, përfshirë zonat rurale ku realiteti shpesh

mund të jetë krejt i ndryshëm në lidhje me këtë çështje. ajo

që vihet në letër dhe garantohet nga legjislacioni.

Parimi themelor i Kartës së Kombeve të Bashkuara të

miratuar nga liderët botëror në 1945 është "të drejtat e

barabarta për burrat dhe gratë". Parimi i barazisë gjinore u

njoh gjithashtu në Deklaratën Universale të të Drejtave të

Njeriut, sepse përfshinte "të drejta të barabarta për burrat

dhe gratë". Deklarata i hapi rrugën forcimit të mëtutjeshëm

të detyrimeve ndërkombëtare në fushën e të drejtave të

grave, veçanërisht në Konventën e KB të vitit 1979 për

eliminimin e të gjitha formave të diskriminimit ndaj grave.

Bashkimi Evropian ka miratuar integrimin gjinor si një

strategji udhëheqëse për barazinë gjinore dhe është zotuar

të promovojë barazinë gjinore në të gjitha fushat e politikave.

Trajtimi i barabartë thotë që asnjë individ nuk duhet të ketë

më pak të drejta ose mundësi të njeriut sesa askush tjetër

dhe zbatimin e tij në kontekstin e BE-së.

Që nga fillimi i saj, BE ka mbrojtur barazinë midis

burrave dhe grave, dhe barazia gjinore është pozicionuar si


një nga parimet themelore të përfshira në të gjitha traktatet

e BE-së. Parimi i barazisë gjinore është përmirësuar gjatë

dekadave të tendencës së BE-së për të arritur qartësi dhe

efekt më të madh, dhe parimi i barazisë gjinore është bërë

baza e shumë akteve ligjore, shumica e të cilave janë

direktiva. Në Shtetet Anëtare të BE-së, barazia gjinore

rregullohet në mënyra të ndryshme, me miratimin e akteve

të ndryshme në nivelin e BE-së (ligji komunal) duke bërë

përpjekje për rregullimin e kësaj çështje në mënyrën më

efektive. Dinamika dhe qëndrueshmëria e krijimit të një

sistemi koherent të direktivave si instrumente ligjore janë

tregues i angazhimit të BE-së për promovimin dhe zbatimin e

parimeve të barazisë gjinore.


ÇFARË eshtë KAPITULLI 23?

Kapitulli 23 quhet drejtësi dhe të drejta themelore.

Një nga kapitujt më të gjerë dhe më të ndërlikuar në

negociatat e pranimit në BE.

Politikat e BE-së në këtë fushë kanë për qëllim të ruajnë dhe

zhvillojnë më tej Unionin si një zonë e lirisë, sigurisë dhe

drejtësisë.

Politikat në Kapitullin 23 janë ndarë në katër fusha kryesore

dhe të ndërlidhura:

- - drejtësi,

- - lufta kundër korrupsionit,

- - të drejtat themelore dhe

- - të drejtat e qytetarëve të BE-së.


Barazia gjinore është një nga të drejtat themelore të njeriut

që duhet të respektohet dhe zbatohet në të GJITHË

TERRITORIN e shtetit, që do të thotë:

- Zbatimi i parimit të TRAJTIMIT TË BARAZISË të

Meshkujve dhe Femrave mëshume, dhe të

angazhuar në një aktivitet të veçantë;

- Parandalimi dhe mbrojtja nga diskriminimi;

- Lufta kundër dhunës me bazë gjinore;

- Përfaqësimi i GRAVE në politikë;

- Zbatimi i parimit të TRAJTIMIT TË BARAZIS të

Meshkujve dhe Femrave në qasjen dhe furnizimin e

mallrave dhe shërbimeve;

- Zbatimi i parimit të mundësive të barabarta dhe

trajtimit të barabartë për burra dhe gra

- Implementimi i duhur ligjor, politik dhe teknik

(strategjia e barazisë gjinore)

- Efektiviteti i zbatimit të ligjit në Mundësitë e

Barabarta


Në çfarë mase legjislacioni kombëtar është

përshtatur në Kapitullin 23?

Në zbatim të nenit 9 të Kushtetutës, në pjesën që përfshin

liritë dhe të drejtat civile dhe politike, është rregulluar që:

"Qytetarët e Republikës së Maqedonisë janë të barabartë në

liritë dhe të drejtat e tyre, pavarësisht nga gjinia, raca, ngjyra,

origjina kombëtare ose shoqërore, etj. bindjet politike dhe

fetare; pasuria dhe statusi shoqëror '.

Në vitin 2006, për herë të parë në Republikën e Maqedonisë,

është miratuar Ligji i parë për mundësi të barabarta për

gratë dhe burrat, ndërsa sot ai është funksional që nga viti

2012 ku krijimi i mundësive të barabarta dhe trajtimi i

barabartë për gratë dhe burrat është objekt i ligjit.

Dokumente të tjera me interes për barazinë gjinore

përfshijnë Strategjinë për Barazi Gjinore, miratimin e Ligjit

për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi, dhe në

kontekstin e fuqizimit ekonomik të grave dhe ulja e varfërisë

dhe shkalla e lartë e papunësisë së popullatës femra janë të

rëndësishme. të cilat janë të përfshira në Aktin e

Marrëdhënieve të Punës dhe ekziston Ligji për Parandalimin

dhe Mbrojtjen nga Dhuna në Familje.


Në çfarë mase njihet barazia gjinore si pjesë e

Kapitullit 23 - Gjyqësori dhe të drejtat

themelore?

Vetëm 18% besojnë se barazia gjinore ekziston dhe

praktikohet në zonat rurale, dhe rreth 96% mendojnë se kanë

nevojë për më shumë informacion si për barazinë gjinore

ashtu edhe për Kapitullin 23 - Të drejtat themelore të njeriut

dhe drejtësia


63% e banorëve në zonat rurale mendojnë se situata me të drejtat e njeriut dhe praktika e barazisë gjinore do të promovohen nëse vendi ynë bëhet anëtar i BE-së ai do të përmirësohet

ЕУ ИНФОРМАТОР ЗА ПОГЛАВJЕ 23 ПРАВОСУДСТВО И … ·...

Documents

Transcript of ЕУ ИНФОРМАТОР ЗА ПОГЛАВJЕ 23 ПРАВОСУДСТВО И … ·...