ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε ·...

65
Το ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του ΕΚ Δρ. Φωτεινή Ασδεράκη Επίκουρη Καθηγήτρια του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς Έδρα Jean Monnet για Ευρωπαϊκές Πολιτικές στην Εκπαίδευση, Κατάρτιση, Έρευνα και Καινοτομία

Transcript of ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε ·...

Page 1: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Το ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του ΕΚ

Δρ. Φωτεινή Ασδεράκη

Επίκουρη Καθηγήτρια του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών,

Πανεπιστήμιο Πειραιώς

Έδρα Jean Monnet για Ευρωπαϊκές Πολιτικές στην Εκπαίδευση, Κατάρτιση,

Έρευνα και Καινοτομία

Page 2: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική
Page 3: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Εργαστήριο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Έρευνας, Ανάπτυξης και Διαπανεπιστημιακής Συνεργασίας

erdic.unipi.gr [email protected]

Page 4: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Ευρωπαϊκά Προγράμματα και Δίκτυα

Jean Monnet Chair on European Union’s Education, Training, Research and Innovation Policies- EduTRIP (2016-2019) edutrip.eu

“Include European Union Values – IncludU” (2016-2018) .eu

Jean Monnet Chair

Jean Monnet Program

Jean Monnet Network

“Governance, Pluralism & Trans-Nationalisation in Europe” GovUnet (2016-2019). Συντονιστής Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Jean Monnet Network

“Nexus of European Centers Abroad for Research on EHEA – NearEU” (2016-2019). Συντονιστής Ben-Gurion University of the Negev

Page 5: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Ευρωπαϊκά προγράμματα

DEMOKLEOS: The Kleos of Democracy in European School (2015-2018) Συντονιστής Δ/νση Δευτεροβάθμιας Πειραιά

Erasmus+, KA2

EastMed: Eastern Mediterranean Regional Training Partnership (2016-2019) Συντονιστής: Καθηγητής Α. Τζιαμπίρης

Αντιπροσωπεία Ευρ. Επιτροπής στην Ελλάδα

Teachers 4 Europe Ambassadors

Teachers 4 Europe (2011 -2017)

www.teachers4europe.gr

Γραφείο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα

Σχολικοί Πρέσβεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2017-2019)

Page 6: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Καινοτόμο Εκπαιδευτικό Υλικό

e-Book

Εικονικό Μουσείο

e-Game

Ασκήσεις Προσομοίωσης

Επιδαπέδιο Παιχνίδι

Animations

Mobile App

Ταινίες Μικρού Μήκους

EuroComics

Page 7: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Το ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου

Page 8: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΕΝΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΕΔΡΕΣ

Page 9: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Ελευθερία

Δημοκρατία

Πλουραλισμός

Ισότητα

Κράτος Δικαίου

Ανθρώπινη αξιοπρέπεια

Αλληλεγγύη

Δικαιοσύνη

Ανοχή - Ανεκτικότητα

Απαγόρευση διακρίσεων

Ανθρώπινα δικαιώματα

Μειονότητες

ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ΕΕ - Άρθρο 2, Συνθήκη της Λισαβόνας

Page 10: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Ειρήνη

Ευημερία

Σταθερότητα

Αειφορία

Ελευθερία & Ασφάλεια

Δικαιοσύνη

Αλληλεγγύη

Απασχόληση

Κοινωνική πρόοδος

Ποιότητα Περιβάλλοντος

Συνοχή

Ισότητα Ανδρών – Γυναικών

Ανάπτυξη Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Οικονομική & Νομισματική Ένωση

Άρθρο 3, Συνθήκη Λισαβόνας

Page 11: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Η ευρωπαϊκή ένωση

Κράτη-μέλη 28

Υποψήφιες προς ένταξη χώρες

5

Page 12: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔιΕΥΡΥΝΣΗ: ΑΠΟ 6 ΣΕ 28 ΚΡΑΤΗ-ΜΕΛΗ

1957 IT, DE, LU, BE, NL,FR

1973 DK, UK, IE

1981 GR

1986 ES, PT

1995 AT, SE, FI

2004 EE, CY, LV, LT, MT, HU, PL,

SI, SK, CZ

2007 BG, RO

2013 HR

Page 13: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΤΟ ΕΥΡΩ ΤΟ 2017

Κράτη-Μέλη της ΕΕ

Με το ευρώ 19

Χωρίς το ευρώ 9

LT

LV

EE

PL UK DE

FI

BE

NL

LU

DK

IE

FR

ES PT

SE

IT

EL

HR SL

CZ SK

AT

BG

RO HU

MT

CY

Page 14: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ένα σύστημα περίπλοκων ισορροπιών

Page 15: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Διάκριση των οργάνων

Υπερεθνικά

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Δικαστήριο της ΕΕ

Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Ελεγκτικό Συνέδριο

Διακυβερνητικά

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Συμβούλιο

Page 16: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Άρθρο 5 ΣΕΕ

1. Η οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης διέπεται από την αρχή της δοτής αρμοδιότητας. Η άσκηση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης διέπεται από τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

2. Σύμφωνα με την αρχή της δοτής αρμοδιότητας, η Ένωση ενεργεί μόνον εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που της απονέμουν τα κράτη μέλη με τις Συνθήκες για την επίτευξη των στόχων που οι Συνθήκες αυτές ορίζουν. Κάθε αρμοδιότητα η οποία δεν απονέμεται στην Ένωση με τις Συνθήκες ανήκει στα κράτη μέλη.

Page 17: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Άρθρο 5 – αρχή της επικουρικότητας 3. Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, στους τομείς οι οποίοι δεν υπάγονται στην αποκλειστική της αρμοδιότητα, η Ένωση παρεμβαίνει μόνο εφόσον και κατά τον βαθμό που οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της προβλεπόμενης δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης.

Page 18: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Άρθρο 5 παρ. 4 αρχή της αναλογικότητας

• Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, το περιεχόμενο και η μορφή της δράσης της Ένωσης δεν υπερβαίνουν τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων των Συνθηκών.

• Τα θεσμικά όργανα της Ένωσης εφαρμόζουν την αρχή της αναλογικότητας σύμφωνα με το Πρωτόκολλο σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Page 19: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Διαφάνεια

• Προκειμένου να προωθήσουν τη χρηστή διακυβέρνηση και να διασφαλίσουν τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οι οργανισμοί της Ένωσης διεξάγουν τις εργασίες τους όσο το δυνατόν πιο ανοιχτά (Άρθρο 15 ΣΛΕΕ).

• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεδριάζει δημόσια καθώς και το Συμβούλιο όταν συσκέπτεται και ψηφίζει επί σχεδίου νομοθετικής πράξης

Page 20: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Πηγή: Π. Αλεβαντής

Page 21: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Τα κύρια θεσμικά όργανα

751 ευρωβουλευτές

εκπροσωπούν τους

ΕΥΡΩΠΑΙΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ

28 Επίτροποι

εκπροσωπούν το

ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ

28 αρχηγοί κρατών και

28 υπουργοί εκπροσωπούν

ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

και Συμβούλιο της ΕΕ

Page 22: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Οι πρόεδροι

Jean-Claude Juncker

Πρόεδρος της

Επιτροπής

Donald Tusk

Πρόεδρος του

Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Antonio Tajani

Πρόεδρος του

Κοινοβουλίου

Page 23: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Αποκλειστικές Συντρέχουσες (κοινές με τα

Κράτη-Μέλη)

Συμπληρωματικές

Τελωνειακή Ένωση

Κοινή Εμπορική

Πολιτική

Κανόνες

Ανταγωνισμού

Νομισματική Πολιτική

για Ευρωζώνη

Διατήρηση

Βιολογικών Πόρων

της Θάλασσας

Άρθρο 3, ΣΛΕΕ

Εσωτερική αγορά Κοινωνική Πολιτική

(για ορισμένες πτυχές) Οικονομική, Κοινωνική, Εδαφική

Συνοχή Περιβάλλον

Προστασία των καταναλωτών Γεωργία & Αλιεία

Διευρωπαϊκά δίκτυα Καταναλωτές

Χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και Δικαιοσύνης Μεταφορές

Ενέργεια Έρευνα

Διάστημα Δημόσια υγεία

Αναπτυξιακή πολιτική

Άρθρο 4, ΣΛΕΕ

Πολιτισμός Υγεία

Τουρισμός Βιομηχανία Αθλητισμός Νέα γενιά

Εκπαίδευση Πολιτική προστασία

Διοικητική Συνεργασία

Άρθρο 6, ΣΛΕΕ

Οικονομική,

Περιφερειακή &

Πολιτική Συνοχή

Οικονομικές

Πολιτικές

Απασχόληση

Άρθρο 5, ΣΛΕΕ

Συντονιστική

Page 24: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Schuman Declaration, 1950

Page 25: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Διακήρυξη Schuman 9η Μαϊου 1950

«Η Ευρώπη δεν θα διαμορφωθεί δια μιας ή σύμφωνα με ένα σχέδιο. Θα οικοδομηθεί μέσα από επιτεύγματα που δημιουργούν μια de facto αλληλεγγύη. Η μακραίωνη έχθρα Γαλλίας - Γερμανίας πρέπει να απαλειφθεί…

..γι αυτό η Γαλλική κυβέρνηση προτείνει …η Γαλλογερμανική παραγωγή άνθρακα και χάλυβα να τεθεί υπό την αρμοδιότητα μιας Κοινής Αρχής στο πλαίσιο ενός οργανισμού που θα είναι ανοικτός και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες

Η συγκέντρωση της παραγωγής άνθρακα και χάλυβα θα εξασφαλίσει αμέσως την εγκαθίδρυση κοινών βάσεων οικονομικής ανάπτυξης, ως ένα πρώτο βήμα στην ομοσπονδία της Ευρώπης…»

Page 26: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Ιστορία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Συνθήκη του Παρισιού Τα όργανα της ΕΚΑΧ ήταν:

• η Ανωτάτη Αρχή, που επικουρούνταν

από μία Συμβουλευτική Επιτροπή,

• η Κοινή Συνέλευση,

• το Ειδικό Συμβούλιο Υπουργών και

• το Δικαστήριο

Page 27: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Ιστορία του ΕΚ

• Μετά την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ) και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ), η Κοινή Συνέλευση ΕΚΑΧ διευρύνθηκε για να καλύψει και τις τρεις Κοινότητες.

• Η νέα συνέλευση (142 μέλη), στις 19 Μαρτίου 1958, στο Στρασβούργο, συνεδρίασε για πρώτη φορά ως «Ευρωπαϊκή Κοινοβουλευτική Συνέλευση»

• Στις 30 Μαρτίου 1962, μετονομάσθηκε σε «Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο».

• Πριν από την καθιέρωση των άμεσων εκλογών, οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διορίζονταν από τα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών. Όλα δηλαδή τα μέλη του είχαν διπλή εντολή.

Page 28: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

7-10 Ιουνίου 1979

• Διεξαγωγή των πρώτων άμεσων εκλογών του Ευρωπαϊκού

Κοινοβουλίου Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί το

μοναδικό όργανο της ΕΕ, τα μέλη του οποίου εκλέγονται

άμεσα από τους ευρωπαίους πολίτες.

Page 29: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Η πορεία σε κάθε διεύρυνση

• 1η Ιανουαρίου 1973, 198 ευρωβουλευτές μετά την ένταξη της Δανίας, της Ιρλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.

• 1η Ιανουαρίου 1981, ένταξη της Ελλάδας, η Βουλή των Ελλήνων διόρισε 24 βουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι οποίοι αντικαταστάθηκαν τον Οκτώβριο 1981 από άμεσα εκλεγμένους βουλευτές.

• 14 και 17 Ιουνίου 1984, δεύτερες άμεσες εκλογές.

• 1η Ιανουαρίου 1986, με την τρίτη διεύρυνση, o αριθμός των εδρών αυξήθηκε από 434 σε 518 με την άφιξη 60 ισπανών και 24 πορτογάλων βουλευτών, οι οποίοι είχαν διορισθεί από τα εθνικά τους κοινοβούλια και εν συνεχεία αντικαταστάθηκαν από άμεσα εκλεγμένους βουλευτές.

• Μετά την ενοποίηση της Γερμανίας o αριθμός των βουλευτών που εξελέγησαν τον Ιούνιο του 1994 αυξήθηκε από 518 σε 567.

Page 30: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Και συνέχισε να μεγαλώνει

• Μετά την τέταρτη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, o αριθμός

των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αυξήθηκε σε 626.

• Στις ευρωπαϊκές εκλογές το 2004, ο αριθμός βουλευτών αυξήθηκε

σε 732.

• Με την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας το 2007, ο αριθμός

των εδρών του Κοινοβουλίου αυξήθηκε προσωρινά σε 785.

• Μετά τις εκλογές του 2009, ο αριθμός των εδρών μειώθηκε σε 736.

• Η Συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει μέγιστο αριθμό 751

βουλευτών.

ΠΗΓΗ: Θεματολογικά δελτία για την Ευρωπαϊκή Ένωση – 2017 Udo Bux (12/2016)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Ιστορική αναδρομή

Page 31: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΟΙ ΕΞΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ

Διεθνείς συμφωνίες

Προϋπολογισμός

Νομοθεσία

Κοινοβουλευτικός έλεγχος

Page 32: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Πρώτη Ανάγνωση

Δεύτερη Ανάγνωση

Τρίτη Ανάγνωση

Συμβούλιο της ΕΕ

Πρώτη Ανάγνωση

Δεύτερη Ανάγνωση

Τρίτη Ανάγνωση

ΣΥΝΗΘΗΣ

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Page 33: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Προϋπολογισμός της ΕΕ: Δαπάνες 2016

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Σύνολο: 155 δις ευρώ

Page 34: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Προϋπολογισμός της ΕΕ: Έσοδα 2016

69%

12%

11%

7% 1%

ΑΕΠ - 99 δις

ΦΠΑ - 17 δις

Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι - 16 δις

Άλλα εισοδήματα - 10 δις

Πλεόνασμα από το 2013 - 1 δις

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Σύνολο: 144 δις ευρώ

Page 35: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Σύνθεση Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Συνθήκη Λισσαβόνας: Άρθρο 14 ΣΕΕ • Το ΕΚ απαρτίζεται από αντιπροσώπους των πολιτών της Ένωσης.

• Ο αριθμός τους δεν υπερβαίνει τους επτακόσιους πενήντα συν τον πρόεδρο (751).

• Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκλέγονται για πέντε έτη με άμεση, καθολική, ελεύθερη και μυστική ψηφοφορία

Page 36: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Εκλογικός Νόμος

• Οι εκλογές του ΕΚ διοργανώνονται σύμφωνα με τις εθνικές

νομοθεσίες και παραδόσεις.

• Σύμφωνα με κοινούς κανόνες της ΕΕ, οι εκλογές πρέπει να

διεξάγονται με άμεση, καθολική, ελεύθερη και μυστική ψηφοφορία.

• Οι βουλευτές του ΕΚ εκλέγονται στα κράτη μέλη βάσει του

συστήματος αναλογικής εκπροσώπησης, με σταυρό ή λίστα ανάλογα

με την εθνική νομοθεσία.

• Η περίοδος των εκλογών καθορίζεται σε επίπεδο ΕΕ αλλά η ακριβής

ημερομηνία των εκλογών και οι ώρες λειτουργίας των εκλογικών

τμημάτων ποικίλλουν ανάλογα με τους εθνικούς εκλογικούς νόμους.

Page 37: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Ποιοι ψηφίζουν;

• Στο Βέλγιο, την Ελλάδα, την Κύπρο, και το Λουξεμβούργο η ψήφος είναι υποχρεωτική.

• Υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά το κατώτατο όριο ηλικίας για την άσκηση των δικαιωμάτων του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.

• Σε αρκετά κράτη μέλη επιτρέπεται η άσκηση αμφότερων των δικαιωμάτων στην ηλικία των 18 ετών (Δανία, Φινλανδία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Σλοβενία και Σουηδία).

• Στην Αυστρία το κατώτατο όριο ηλικίας για την άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν είναι το 16ο έτος ενώ για την άσκηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι το 18ο έτος.

• Στην Ελλάδα και την Ιταλία τα κατώτατα όρια ηλικίας είναι το 18ο έτος (εκλέγειν) και το 25ο έτος (εκλέγεσθαι).

Page 38: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Εκλογική διαδικασία

• Οι πολίτες της ΕΕ που ζουν σε χώρα της ΕΕ διαφορετική από τη χώρα καταγωγής τους έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν και να θέτουν υποψηφιότητα στις ευρωεκλογές στη χώρα διαμονής τους, παρότι, στην περίπτωση αυτή, ο εθνικός εκλογικός νόμος μπορεί να προβλέπει ειδικές διαδικασίες.

• Συνήθως, έχουν επίσης το δικαίωμα να επιλέξουν να ψηφίσουν στη χώρα καταγωγής τους (για παράδειγμα, μέσω ταχυδρομείου ή στην πρεσβεία).

• Ωστόσο, και αυτό εξαρτάται από τα προβλεπόμενα στον εθνικό εκλογικό νόμο.

• Οι πολίτες της Κοινοπολιτείας, όπως οι Καναδοί και οι Αυστραλοί, τα ονόματα των οποίων εμφανίζονται στον εκλογικό κατάλογο του Ηνωμένου Βασιλείου, έχουν επίσης δικαίωμα ψήφου.

• Υπάρχουν σήμερα διάφορα παραδείγματα εκλεγμένων βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που έχουν θέσει υποψηφιότητα σε χώρα διαφορετική από τη χώρα καταγωγής τους.

Page 39: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Σύγκρουση καθηκόντων

• Σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ, υπάρχουν διάφορες θέσεις που είναι ασυμβίβαστες με το βουλευτικό αξίωμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

• Οι βουλευτές του ΕΚ δεν μπορούν να είναι μέλη εθνικής κυβέρνησης ή εθνικού κοινοβουλίου ούτε εν ενεργεία υπάλληλοι σε ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα.

• Σε ορισμένες χώρες, ο νόμος προβλέπει το ασυμβίβαστο σε ακόμη περισσότερες περιπτώσεις

Page 40: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

• Είναι το πολιτικό όργανο της Ε.Ε.

• Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε.

• Δημοκρατική νομιμοποίηση για την Ε.Ε.

• Αποτελεί έκφραση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας

• H συμμετοχή των ευρωπαίων πολιτών στις Ευρωεκλογές 2009 ανήλθε στο 43% και 42,54% το 2014.

Page 41: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Η συμμετοχή ανά κράτος-μέλος, Ευρωεκλογές 2014

Αυστρία 45,4%

Βέλγιο 89,6%

Βουλγαρία 35,8%

Κροατία 25,2%

Τσεχία 18,2%

Κύπρος 44%

Δανία 56,3%

Εσθονία 36,5%

Λουξεμβούργο 85,6%

Μάλτα 74,8%

Ολλανδία 37,32%

Πολωνία 23,8%

Πορτογαλία 33,7%

Ρουμανία 32,4%

Σλοβακία 13,1%

Σλοβενία 24,6%

Σουηδία 51,1%

Μ. Βρετανία 35,6%

Φινλανδία 39,1% Γαλλία 42,4% Γερμανία 48,1% Δανία 47,9% Ελλάδα 60% Ουγγαρία 29% Ιρλανδία 52,4%

Ιταλία 57,2%

Ισπανία 43,81%

Λετονία 30,2%

Λιθουανία 47,4%

Page 42: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Η συμμετοχή στις Ευρωεκλογές 1979-2014

Page 43: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Ευρωβαρόμετρο 2014

Page 44: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική
Page 45: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική
Page 46: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική
Page 47: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

• Ο υποψήφιος που έχει συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των ευρωβουλευτών με μυστική ψηφοφορία, εκλέγεται πρόεδρος.

• Αν έπειτα από τρείς ψηφοφορίες δεν μπορεί να κάποιος από τους υποψήφιους να συγκεντρώσει πλειοψηφία, πραγματοποιείται τέταρτη ψηφοφορία στην οποία συμμετέχουν οι δύο υποψήφιοι που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους στην τρίτη ψηφοφορία.

• Εκλέγεται για δυόμισι χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης

Page 48: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Αντόνιο Ταγιάνι, ΕPP

• επικουρείται από 14 Αντιπροέδρους

• διευθύνει τις εργασίες του Κοινοβουλίου, 12 ολομέλειες στο Στρασβούργο και 6 στις Βρυξέλλες

• υπογράφει μαζί με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου όλες τις νομοθετικές πράξεις που υιοθετούνται με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία

• υπογράφει τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθιστώντας τον εκτελεστό

Page 49: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Σύνθεση Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

• Η εκπροσώπηση των πολιτών είναι αναλογική κατά φθίνουσα τάξη (6-96).

• Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ομοφώνως και με την έγκρισή του ΕΚ αποφασίζει για τη σύνθεσή του.

Page 50: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Κατανομή εδρών ΣΤΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

751

Γερμανία 96 Αυστρία 18

Γαλλία 74 Βουλγαρία 17

Ην. Βασίλειο 73 Δανία 13

Ιταλία 73 Φινλανδία 13

Ισπανία 54 Σλοβακία 13

Πολωνία 51 Κροατία 11

Ρουμανία 32 Ιρλανδία 11

Ολλανδία 26 Λιθουανία 11

Βέλγιο 21 Λετονία 8

Τσεχία 21 Σλοβενία 8

Ελλάδα 21 Εσθονία 6

Ουγγαρία 21 Κύπρος 6

Πορτογαλία 21 Λουξεμβούργο 6

Σουηδία 20 Μάλτα 6

Page 51: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Πολιτικές ομάδες Κατώτατο όριο 25 ευρωβουλευτές για τουλάχιστον ¼ των μελών (7)

EPP Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα

S&D Προοδευτική Συμμαχία

Σοσιαλιστών και

Δημοκρατών

ECR Ευρωπαίοι Συντηρητικοί

και Μεταρρυθμιστές

ALDE Συμμαχία Φιλελευθέρων

και Δημοκρατών για

την Ευρώπη

GUE/

NGL

Ευρωπαϊκή Ενωτική

Αριστερά/Πράσινοι

Βορείων Χωρών

Greens

/ EFA

Πράσινοι / Ευρωπαϊκή

Ελεύθερη Συμμαχία

EFDD Ευρώπη Ελευθερίας

και Άμεσης Δημοκρατίας

ENF

Ευρώπη Εθνών &

Ελευθερίας

Μη εγγεγραμμένοι

Page 52: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

5 ευρωβουλευτές

Έλληνες Ευρωβουλευτές 2014-19 6 ευρωβουλευτές

2 ευρωβουλευτές

2 ευρωβουλευτές

2 ευρωβουλευτές

3 ευρωβουλευτές

1 ευρωβουλευτής

Page 53: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Οι επιτροπές

20 μόνιμες κοινοβουλευτικές επιτροπές

Προσωρινές - Ειδικές επιτροπές

Εξεταστικές επιτροπές

Μικτές κοινοβουλευτικές επιτροπές, που διατηρούν σχέσεις με τα κοινοβούλια των υποψηφίων προς ένταξη χωρών

Οι διακοινοβουλευτικές αντιπροσωπείες με κοινοβούλια άλλων τρίτων χωρών

Page 54: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Κοινοβουλευτικές Επιτροπές

20

ΜΕΛΗ ΜΕΛΗ

AFET Εξωτερικών Υποθέσεων – 2 υποεπιτροπές: Ανθρωπίνων

Δικαιωμάτων, Άμυνας και Ασφάλειας

71 TRAN Μεταφορών και Τουρισμού 49

DEVE Ανάπτυξης 28 REGI Περιφερειακής ανάπτυξης 43

INTA Διεθνούς Εμπορίου 41 AGRI Γεωργίας 45

BUDG Προϋπολογισμών 41 PECH Αλιείας 25

CONT Ελέγχου

και Προϋπολογισμού 30 CULT Πολιτισμού και Παιδείας 31

ECON Οικονομικών

και Νομισματικών Θεμάτων 61 JURI Νομικών Θεμάτων 25

EMPL Απασχόλησης και

Κοινωνικών Υποθέσεων 55

LIBE Πολιτικών Ελευθεριών,

Δικαιοσύνης και

Εσωτερικών Υποθέσεων 60

ENVI Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας

και Ασφάλειας Τροφίμων 69 AFCO Συνταγματικών Υποθέσεων 25

ITRE Βιομηχανίας, Έρευνας

και Ενέργειας 67

FEMM Δικαιωμάτων της Γυναίκας και

Ισότητας των Φύλων 35

IMCO Εσωτερικής Αγοράς

και Προστασίας Καταναλωτή 40 PETI Αναφορών 35

Page 55: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Αρμοδιότητες Επιτροπών

Μια επιτροπή αποτελείται από 25 έως 73 τακτικά μέλη και ισάριθμους

αναπληρωτές.

Οι επιτροπές αυτές εισηγούνται νομοθετικές προτάσεις μέσω της έγκρισης

εκθέσεων, προτείνουν τροπολογίες στην ολομέλεια και συγκροτούν

διαπραγματευτικές ομάδες οι οποίες διαπραγματεύονται με το Συμβούλιο για

θέματα νομοθεσίας της ΕΕ. Εγκρίνουν επίσης εκθέσεις πρωτοβουλίας,

οργανώνουν ακροάσεις με εμπειρογνώμονες, και ελέγχουν τα θεσμικά και λοιπά

όργανα της ΕΕ.

Page 56: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Νομοθετικές Δημοσιονομικές Πολιτικός Έλεγχος

• συνομοθέτης με το Συμβούλιο • διαβούλευση ή σύμφωνη γνώμη • πρόταση στην Επιτροπή για τη θέσπιση νέας νομοθεσίας • εκλέγει τον Πρόεδρο της Επιτροπής και την εγκρίνει ως σώμα

Άλλες

• πολιτικές πρωτοβουλίες

• ψηφίσματα

• συνεργασία με εθνικά κοινοβούλια

• έγκριση ή απόρριψη του προϋπολογισμού μαζί με το Συμβούλιο

Εξωτερικές Σχέσεις

• συνθήκες προσχώρησης νέων κρατών-μελών, καθώς και αποχώρησης • εμπορικές συμφωνίες • συμφωνίες σύνδεσης με άλλα κράτη

• απολογισμός όλων των θεσμών

• έλεγχος και εποπτεία της Ευρ. Επιτροπής

• δημόσια ακρόαση πρωτοβουλίας πολιτών

• εξέταση Αναφορών

Αρμοδιότητες ΕΚ

Page 57: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Νομοθετικές

• Εγκρίνει νομοθετικές πράξεις της ΕΕ, μαζί με το Συμβούλιο της ΕΕ, με βάση προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

• Αποφασίζει για διεθνείς συμφωνίες

• Αποφασίζει για θέματα διεύρυνσης

• Εξετάζει το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής και της ζητά να υποβάλλει νομοθετικές προτάσεις

Page 58: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική
Page 59: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Συνήθης νομοθετική ιαδικασία

Page 60: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Εποπτικές

• Ασκεί δημοκρατικό έλεγχο σε όλα τα όργανα της ΕΕ

• Εκλέγει τον πρόεδρο της Επιτροπής και εγκρίνει την Επιτροπή ως σώμα. Έχει τη δυνατότητα να καταθέσει «πρόταση μομφής», υποχρεώνοντας την Επιτροπή σε παραίτηση

• Χορηγεί απαλλαγή, δηλαδή τελική έγκριση για τον τρόπο με τον οποίο εκτελέστηκε ο προϋπολογισμός της ΕΕ

• Εξετάζει αναφορές πολιτών και συγκροτεί εξεταστικές επιτροπές

• Συζητά τη νομισματική πολιτική με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

• Υποβάλει ερωτήσεις στην Επιτροπή και το Συμβούλιο

• Εκτελεί χρέη παρατηρητή σε εκλογικές διαδικασίες

Page 61: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Δημοσιονομικές

• Καταρτίζει τον προϋπολογισμό της ΕΕ, μαζί με το Συμβούλιο

• Εγκρίνει τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, δηλαδή

το «Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο»

Page 62: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ 2017

Ολομέλεια Κοινοβουλευτικές επιτροπές Πολιτικές ομάδες Εξωτερικές

δραστηριότητες

Page 63: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

Η Αίθουσα της ολομέλειας

Page 64: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΈΝΑ ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ: 24 ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

bg български fr français nl nederlands

es español ga gaeilge pl polski

cs čeština hr hrvatski pt português

da dansk it italiano ro română

de deutsch lv latviešu sk slovenčina

et eesti keel lt lietuvių kalba sl slovenščina

el ελληνικά hu magyar fi suomi

en english mt malti sv svenska

Page 65: ο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα της ΕΕ και ο ρόλος του Ε · • Εκπροσωπεί τους πολίτες της Ε.Ε. • Δημοκρατική

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

[email protected]