1

НИЙСЛЭЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТЫН ГАЗРЫН 2018 ОНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ БИЕЛЭЛТ

2018.12.18

№ Тухайн жилд

хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

Гүйцэтгэл Хүрсэн үр дүн

1 2 3

НЭГ. ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭЭР ТӨЛӨВЛӨСӨН АРГА ХЭМЖЭЭ

Зорилт 1. Хүнсний сүлжээний бүх үе шатанд эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж, эрсдэлийг бууруулах замаар хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдлыг хангуулна.

1

1.1 Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн нийт 862 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийнэ.

ХАБХААХХ-ээс 2018 онд 862 объектод төвөлөгөөт хяналт шалгалт хийхээр зарлагдсанаас 785 буюу (90.0)% нь шалгалтад хамрагдлаа. Шалгалтад хамрагдсан 785 объектод 18 хяналтын хуудсыг ашиглан эрсдэлийг үнэлэхэд 378 (48.1)% нь бага, 395 (50.3)% нь дунд, 12 (1.6)% нь их эрсдэлтэй үнэлэгдлээ. Давхардсан тоогоор нийт 5341 гаруй зөрчил илрүүлснээс 3369 (63.0)%-ийг газар дээр нь арилгуулан, илэрсэн зөрчилд улсын /ахлах/ байцаагчийн 2142 заалт бүхий 329 хугацаатай албан шаардлага хүргүүлэн, (73.0)%-д гүйцэтгэлийн хяналт шалгалт хийж, эрсдэлийг бууруулж ажиллалаа. Шалгалтын явцад зөрчил дутагдалтай 423 аж ахуйн нэгж, иргэнд 107 сая 150.0 мянган төгрөгийн торгуулийг тавьж барагдуулсан.

Хүнсний үйлдвэрийн хяналтын чиглэлээр: 1.Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын баталсан “Мах махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн хүрээнд мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдээс хиам махан бүтээгдэхүүний 19, ангилсан мах савлагааны болон мах хадгалах агуулах 31, хагас боловсруулсан махан бүтээгдэхүүний 14, тахианы махан бүтээгдэхүүн боловсруулах 4, мал нядалгааны 1 үйлдвэр тус тус шалгалтанд хамрагдаж, 3 хяналтын хуудас ашиглан эрсдэлийн түвшинг тогтооход 25 бага, 20 дунд, 2 их, дүгнэгдсэн байна. Шалгалтаар агуулах, гүн хөлдөөлтийн камерт мах, түүхий эдийг ангилж, төрөлжүүлэн технологийн горимын дагуу хадгалдаггүй, хаяг, тэмдэглэгээгүй, температур, чийгшил, агаарын хурдыг хянаж бүртгэл хөтөлдөггүй, мах сэврээх, гэсгээх өрөө, камерын температур 0-+4˚С-ээс

Хяналт шалгалт зөвлөн туслах үйлчилгээгээр илэрсэн зөрчлийг арилгуулж, хүнс хөдөө аж ахуйн гаралтай эрсдэлээс урьдчилан сэргийлсэн.Хяналт шалгалтын үр дүнг нэгтгэн дүгнэж, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг тодорхойлсон.

2

дээшгүй, агаарын урсгал жигд байхаар тоноглогдоогүй, температур хэмжигчгүй, хяналт тавьдаггүй, шулах, ангилах, махыг гэсгээхдээ бохирдохоос сэргийлж ажилладагүй, дамжлага дундын сав корзин, өлгүүр дэгээ нь зэвэрдэггүй, хүнсэнд бохирдол үүсгэхээргүй зориулалтын материалаар хийгээгүй, ул мөрийн бүртгэлгүй, үйлдвэрлэлд мөрдөх стандарт, дүрэм журмыг мөрдөөгүй зэрэг 386 зөрчил илэрснээс 194 буюу 50.2 хувийг нь арилгуулан, их эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 1 газрын үйл ажиллагааг түр хугацаагаар зогсоох албан даалгавар хүргүүлж, 32 аж ахуйн нэгжид илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар улсын /ахлах/ байцаагчийн 192 заалт бүхий албан шаардлага өгч зөрчлийг арилгуулах, эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээ авсан.Хяналт шалгалтаар дээрх зөрчил дутагдалтай 9 аж ахуйн нэгжид “Зөрчлийн тухай” хуулийн холбогдох заалтын дагуу 9750.0 мянган төгрөгийн, 10 албан тушаалтан, 2 иргэнд 2750.0 мянган төгрөгийн шийтгэл ногдуулж, бүрэн барагдуулж, зориулалтын бус газар хадгалж байсан 724 ширхэг 442 000 төгрөгийн бог малын толгойг устгаж, үйлдвэрийн хашаанд ариутгал халдваргүйтгэл хийлгүүлж хүнсний аюулгүй байдлыг хангуулж ажилласан.

Шалгалтад хамрагдсан 58 аж ахуйн нэгжийн 189 ажилтаныг хамруулан Органик хүнсний тухай, Зөрчлийн тухай хуулиуд, Хүнсний бүтээгдэхүүний сав боодлын шошгололтод тавих шаардлага MNS 6648:2016 стандарт, хүнсний үйлдвэрүүдийн дотоод хяналтыг хэрхэн сайжруулан ажиллах талаар сургалт зохион байгуулж, үйлдвэрүүдэд гарын авлага зөвлөмжийг цахимаар болон цаасаар үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд 189 зөвлөмж, гарын авлага хүргүүлэн ажиллалаа. Мах махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд төлөвлөгөөт шалгалт хийсэн дүн, танилцуулгыг НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлын тэмдэглэлийн хамт МХЕГ-т 2018.06.25-ны өдрийн 02-01/2303 албан тоотоор хүргүүлсэн.Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын гүйцэтгэлийн дүнгээр хүнсний чиглэлээр эрсдэлийн үнэлгээ хийгдсэн 18 төрлийн хяналтын хуудасны дүнгээс үзэхэд Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн холбогдох заалт 61.5 хувь, Хүнсний тухай хуулийн холбогдох заалтууд 70.4 хувь, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн холбогдох заалтууд 70.6 хувийн тус тус хэрэгжилттэй байна. 2018 онд 18 хяналтын хуудасны эрсдэлийг харуулбал бага 378, дунд 395, их 12 үнэлэгдсэн нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад их эрсдэлтэй объект 8.9 хувиар, дунд эрсдэлтэй эрсдэлтэй объектийн тоо 2.9 хувиар буурч, бага эрсдэлтэй объект 11.8 хувиар өссөн байна.

3

2. НМХГ-ын даргын баталсан 2018-02-28-ны өдрийн 02-01/68 тоот “Ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд шалгалт хийх тухай” удирдамжийн дагуу кремт болон гурилан бүтээгдэхүүний 33, нөөшилсөн бүтээгдэхүүний 4, ургамлын гаралтай жижиглэн савалгааны 3, нийт 45 үйлдвэрийгхамруулсан бөгөөд 5 үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулахаа больсон тул шалгалтанд хамрагдаагүй байна. Шалгалтаар 6 их, 30 дунд, 10 бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн байна. Шалгалтын явцад үйлдвэрийн байрны эгзэгтэй цэгт температур, харьцангуй чийг хэмжигч байрлуулаагүй бүртгэл хөтлөлтгүй, үндсэн, түүхий эд, туслах түүхий эдийн стандарт шаардлага хангасан лаборатори сорилтын дүн, дагалдах бичиг баримтгүй, баталгаажуулаагүй, ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлгүй, буцаан татан авсан бүтээгдэхүүний бүртгэлгүй, үйлдвэрүүд өөрийн бүтээгдэхүүний шошгод цувралын дугаар болон хэрэглэх арга, ханасан, ханаагүй тосны хэмжээг тусгаагүй, ажлын байрны цэвэрлэгээ, угаалга хангалтгүй, үйлдвэрлэлийн технологи үйл ажиллагаатай холбоотой 353 зөрчил илэрснээс 242 буюу 68 хувийг арилгуулж, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар 243 заалт бүхий албан шаардлага албан даалгавар 28-ийг өгч, шинжилгээний дүнгийн тухай 5 дүгнэлт тус тус үйлдэж, 18 газарт нийт 7600.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга авч, шалгалтанд хамрагдсан үйлдвэрүүдийн 87 ажилтанд нийтлэг зөрчлүүд, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, Үйлдвэрлэлийн болон эрүүл ахуйн зохистой дадлыг нэвтрүүлэх аргачлал, Хүнсний бүтээгдэхүүний сав, баглаа боодлын шошгололтод тавигдах шаардлага MNS 6648:2016 стандартын талаарх ойлголт, хяналтын хуудсуудын талаар мэдээлэл хийлээ. Ургамлын гаралтай хүнсний бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд төлөвлөгөөт шалгалт хийсэн дүн, танилцуулгыг НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлын шийдвэрийн хамт МХГ 2018.07.02-ны өдрийн 02-01/2416 албан тоотоор хүргүүлэв.

Хурлын шийдвэрийг хангуулах тухай албан тоотыг 46 аж ахуйн нэгж, иргэнд 2017.07.02-ны өдрийн 02-02/2418 албан тоотоор хүргүүлсэн.Шалгалтын явцад хүнсний чиглэлээр эрсдэлийн үнэлгээ хийгдсэн 5 төрлийн хяналтын хуудасны дүнгээс үзэхэд Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн холбогдох заалт 42 хувь, Хүнсний тухай хуулийн холбогдох заалтууд 64 хувь, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн холбогдох заалтууд 67 хувийн тус тус хэрэгжилттэй байлаа.

Гүйцэтгэлийн хяналт шалгалтаар зөрчил 65 хувиар, эрсдэл 31 хувиар буурсан байна.

4

3. НМХГ-ын даргын баталсан 2018-03-06-ны өдрийн 02-01/89 тоот “Савласан цэвэр ус, рашаан, ундаа шүүсний үйлдвэрүүдийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн хүрээнд 1.20.1, 1.6.1 кодтой хяналтын хуудсаар зарлагдсан 14 цэвэр усны, 3 рашааны, 21 ундаа шүүсний, нийт 38 үйлдвэрт хяналт шалгалтыг хийлээ.1 үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулаагүй тул шалгалтанд хамрагдаагүй байна. Шалгалтанд хамрагдсан үйлдвэрүүдээс 1 их, 16 дунд, 21 бага эрсдэлтэй дүгнэгдсэн. Шалгалтын явцад үйлдвэрлэлд мөрдөх технологийн заавар, жор орцыг баталгаажуулаагүй, ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлүүдийг хөтлөөгүй, хүнсний чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхлэхдээ үйлдвэрлэлийн холбогдох дүрэм, журам стандарт мөрдөж ажиллаагүй, дотоод хяналт шалгалтын журам тогтоож мөрдүүлээгүй, дотоод хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгахад чиглэсэн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлдэггүй, эрүүл ахуйн зохистой дадал хэрэгжүүлээгүй, үйлдвэрлэлийн өрөө тасалгааг технологийн дамжлагын дагуу түүхий эд хүлээн авахаас эхлээд эцсийн бүтээгдэхүүн гаргах хүртэл нэг чиглэлийн урсгалтай байхаар зохион байгуулаагүй, үйлдвэрлэлийн байр зориулалтын бус, барилгын норм дүрмийн шаардлага хангахгүй, бохир ус цуглуулах трап байхгүй, хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлийг хөтөлж хэвшээгүй, зохих арга хэмжээ авч ажиллаагүй, дотоодын хяналт шалгалт хийсэн тухай тайлан гаргадаггүй зэрэг 232 зөрчил илэрч, зөрчлийн 81.8%-ийг арилгуулж, зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар 11 албан шаардлага, албан даалгавар өгч, 5 газарт 3000.0 мянган төгрөгийн шийтгэл ногдуулсан. Шалгалтын явцад 23 аж ахуйн нэгжийн 112 ажилтныг оролцуулан Органик хүнсний тухай хууль, Зөрчлийн тухай, “Хүнсний бүтээгдэхүүний сав боодлын шошгололтод тавих шаардлага MNS-6648-2016” стандарт, хүнсний үйлдвэрлэл, эрүүл ахуйн зохистой дадлыг хэвшүүлэх, нэвтрүүлэх зөвлөмж, хүнсний үйлдвэрүүдийн дотоод хяналтыг хэрхэн сайжруулан ажиллах талаар байгууллагын сургалт зохион байгуулж, зөвлөмж, гарын авлага хүргүүлэн ажиллалаа.Шалгалтын явцад хүнсний чиглэлээр эрсдэлийн үнэлгээ хийгдсэн 2 төрлийн хяналтын хуудасны дүнгээс үзэхэд Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн холбогдох заалт 47 хувь, Хүнсний тухай хуулийн холбогдох заалтууд 61 хувь, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн холбогдох заалтууд 67 хувийн тус тус хэрэгжилттэй байлаа.Гүйцэтгэлийн хяналт шалгалтаар зөрчил 55 хувиар, эрсдэл 32 хувиар буурсан байна.

5

4. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын баталсан 02-01/71 тоот “Хүнсний худалдааны газруудад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн хүрээнд төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдахаар олон нийтэд зарлагдсан 262 хүнсний худалдааны газраас 18 газар үйл ажиллагааныхаа чиглэлийг өөрчилсөн, зогсоосон шалтгаантайгаар 244 газар буюу 93.1 хувь нь хамрагдлаа. Шалгалтаар 244 худалдааны газрын 58 буюу 23.7 хувь нь /200м2 дээш хүчин чадалтай/ “Худалдаалах үйл ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар, 186 буюу 76.2 хувь нь /200м2 доош хүчин чадалтай/ “Худалдаалах үйл ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар эрсдэлийг үнэлэхэд 4 буюу 1.6 хувь нь их буюу эрсдэл буураагүй хэвээр, 85 буюу 34.8 хувь нь дунд, 155 буюу 63.5 хувь нь бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн.

Шалгалтын явцад нийт 1294 зөрчил илрүүлж, 655 буюу 50.8 хувийг арилгуулав. 2 хяналтын хуудасны хүрээнд илэрсэн зөрчлийг багцалж үзэхэд бүтээгдэхүүний шошго сав баглаа боодлын стандартын шаардлага хангаагүй, худалдааны технологи үйл ажиллагааны бүртгэл хөтөлдөггүй, худалдааны агуулахын стандарт шаардлага хангаагүй, хүнсний бүтээгдэхүүнийг зориулалтын тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэдэггүй, хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалтын горимыг мөрдөж ажилладаггүй, буцаан болон татан авсан бүтээгдэхүүнийг хадгалах тусгай хаяг бүхий хэсэггүй, бүртгэл хөтөлдөггүй, худалдаа үйлчилгээний сүлжээнд бүртгэх хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох бүртгэлийг хийж хэвшээгүй, дотоод хяналтын журамтай боловч үр дүнг тооцдоггүй, мөрддөггүй, барилга байгууламж, ажлын байрны стандартын шаардлага хангаагүй, худалдаалах үйл ажиллагааны бүртгэл хөтөлж, мөрддөггүй, ажилчин албан хаагчдад зориулсан сургалтыг хийж хэвшүүлээгүй зэрэг зөрчлүүд нийтлэг илэрлээ. Хяналт шалгалтын явцад илрүүлсэн зөрчилтэй холбойтоогоор 71 зөрчилд хялбаршуулсан журмаар хэрэг нээж, зөрчлийг арилгуулах зорилгоор улсын байцаагчийн 750 заалт бүхий 114 албан шаардлага, 8 албан даалгавар өгч, үр дүнг тооцоход хэрэгжилт 78.8 хувьтай байна. Шалгалтын явцад илэрсэн зөрчилтэй холбогдуулан 314 аж ахуйн нэгж, иргэнд нийт 41 сая 250.0 мянган төгрөгийн торгууль шийтгэвэр ногдуулж, бүрэн барагдуулав. Чанар, аюулгүй байдлын шаардлага хангаагүй, муудсан, хадгалалтын хугацаа дууссан 14 нэр төрлийн 229 ширхэг, 546.85 мянган төгрөгийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг устгуулахаар, зохих зөвшөөрөлгүйгээр худалдаалсан 4 нэрийн 91 ширхэг, 207.0 мянган төгрөгийн тамхийг улсын орлого болгуулахаар улсын байцаагчийн акт

6

тогтоон, Нийслэлийн Засаг даргын дэргэдэх “Захиргааны журмаар эд зүйлийг хураах, улсын орлого болгох, үнэлэх, устгах үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, хэрэгжилтийг хангуулах үүрэг бүхий орон тооны бус зөвлөл”-д шилжүүлж, Боса импекс ХХК-ийн Малайз улсаас импортлосон хадгалах нөхцөл бичигдээгүй “CLOUD 9” нэрийн 26.065 ширхэг чихрийг 02-02/914 тоот албан бичгээр хүнсний сүлжээнээс татан авалт хийлгүүлсэн. Шалгагдсан хүнсний худалдааны газруудад илэрсэн зөрчлийг арилгуулах, эрсдлийг бууруулах зорилгоор нийт 45 удаа, 244 худалдааны газрын 528 ажиллагсдыг хамруулсан байгууллагын сургалтыг “Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай”, “Хүнсний тухай”, “Зөрчлийн хэргийг шалгах шийдвэрлэх тухай”, “Зөрчлийн тухай” хуулиуд, “Мал амьтан, ургамлын гаралтай хүнсний түүхий эд бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох, бүртгэлийн журам”, “Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг татан авах, устгах, дахин боловсруулах журам”, “Хүнсний үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд дотоод хяналт, шалгалтыг хэрэгжүүлэх журам” тэдгээрийг хэрэгжүүлэх аргачлал зэрэг сэдвийн хүрээнд зохион байгуулж, мэргэжил арга зүйн зөвлөлгөө өгч, 3 төрлийн зөвлөмж боловсруулж, 450 ширхэгийг тараасан байна. Худалдааны газруудад хийсэн төлөвлөгөөт шалгалтын танилцуулга, дүнг НМХГ-ын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, 2018 оны 06 сарын 29 өдрийн 02-01/2389 тоот албан бичгээр Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газарт хүргүүлж ажиллаа.Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын хүрээнд худалдааны газрын ажлын байрны стандартын шаардлагын түвшин 82.2 хувьтай байгааг 0.5 хувиар, стандартын шаардлагад нийцсэн тоног төхөөрөмжийн хангалтын түвшин 84.1 хувьтай байгааг 0.6 хувиар, хүнсний бүтээгдэхүүний хадгалалт тээвэрлэлтийн стандартын шаардлагын түвшин 62 хувьтай байгааг 1 хувиар тус тус дээшлүүлэх зорилтуудыг тавьж, шалгагдсан 244 хүнсний худалдааны газруудын эрсдлийн төлөв байдлын шалгуур үзүүлэлтийн хүрсэн түвшинг гаргахад зорилтуудыг бүрэн биелүүлж /0.5-1 хувиар/ ажилласан байна.Шалгагдсан нийт 244 газрын 58 буюу 23.7 хувь нь их, 186 буюу 76.2 хувь нь дунд эрсдэлтэй байснаас төлөвлөгөөт шалгалтын үр дүнд 4 буюу 1.6 хувь нь их буюу эрсдэл буураагүй хэвээр, 85 буюу 34.8 хувь нь дунд, 160 буюу 65.5 хувь нь бага эрсдэлтэй үнэлэгдэж, эрсдэл өмнөх оныхоос 3.6 хувиар буурсан.

5. НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 03 дугаар сарын 01-ний өдрийн 02-01/72 дугаартай “Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газруудад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн хүрээнд их, дунд эрсдэлтэй зарлагдсан 317

7

хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газрын 306 буюу 96 хувийг хамруулан хяналт шалгалт хийсэн. Шалгалтад хамрагдсан хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газруудын үйл ажиллагааг 1.10.1 кодтой Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээг шалгах хяналтын хуудас, 1.10.2 кодтой “Нийтээр нь үйлчлэх хоол үйлдвэрлэлийг шалгах хяналтын хуудас”, 1.10.3 кодтой Гадна талбай, явуулын үйлчилгээтэй түргэн хоолны цэгт хоол хүнс, бэлтгэх, борлуулах үйлчилгээний газрыг шалгах хяналтын хуудсуудаар эрсдлийг үнэлэхэд хоолны газруудын 63 буюу 20.8 хувь нь бага, 182 буюу 60.2 хувь нь дунд, 57 буюу 18.8 хувь нь их эрсдэлтэй дүгнэгдсэн. 1.10.1 кодтой хяналтын Технологи, тоног төхөөрөмжид тавигдах шаардлага хангасан үзүүлэлт 60.0 хувь, хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанар, хадгалалт, тээвэрлэлттэй холбоотой шаардлагын биелэлт 52.7 хувь, Дотоод хяналт, мэргэжлийн шаардлага хангасан үзүүлэлт 55 хувиар хангасан үзүүлэлттэй дүгнэгдсэн буюу хүнсний чанар, стандартын хяналтын чиглэлийн шаардлага хангасан үзүүлэлтийн дундаж хувь 55.8 хувь, 1.10.3 кодтой хяналтын хуудасны Технологи, тоног төхөөрөмжид тавигдах шаардлага хангасан үзүүлэлт 45.0 хувь, хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанар, хадгалалт, тээвэрлэлттэй холбоотой шаардлагын биелэлт 69 хувь, дотоод хяналт, мэргэжлийн шаардлага хангасан үзүүлэлт 35 хувиар хангасан үзүүлэлттэй дүгнэгдсэн. Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдсан объектуудынхууль сахин мөрдөлтийн түвшин өмнөх онд шалгагдсан обьекттэй харьцуулахад буурсан үзүүлэлттэй байна. Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтаар нийт 2431 зөрчил илрүүлж 1858 буюу 76.4 хувийг арилгуулж, илэрсэн зөрчлийг үндэслэн 104 аж ахуйн нэгж, иргэнд 772 заалт бүхий улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлага хугацаатай үүрэг даалгавар өгч 685 заалт буюу 85.4 хувийг арилгуулан ажилласан байна. Стандарт, эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй 3 аж ахуйн нэгж, иргэний хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газрын үйл ажиллагааг улсын байцаагчийн актаар ажиллагааг зогсоож, хууль бусаар олсон 8.5 мянган төгрөгийг улсын байцаагчийн актаар хураан авч, холбогдох хууль дүрэм, журам зөрчсөн 4 аж ахуйн нэгж, иргэнд зөрчлийн хэрэг нээж 9300.0 мянган төгрөг, 60 аж ахуйн нэгж, иргэнд 20000.0 мянган төгрөг нийт 29300.0 мянган төгрөгийн торгууль ногдуулан барагдуулж, зөрчлийн үр дагаварыг арилгуулахаар эрх бүхий албан тушаалтны 28 албан даалгавар өгч ажилласан. Шалгалтын дүнг нэгтгэн даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, танилцуулгыг хурлын шийдвэрийн хамт

8

МХЕГ-ын ХАБХААХГазарт хүргүүлж ажиллалаа.Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдсан обьектэд гүйцэтгэлийн хяналт хийхэд их эрсдэлтэй хоолны газар 4 буюу 18.7 хувиар буурч 1.3 хувь, дунд эрсдэлтэй хоолны газар 195 буюу 4.3 хувиар нэмэгдэж 64.5 хувь, бага эрсдэлтэй хоолны газрын тоо 103 буюу 13.3 хувиар нэмэгдэж 34.1 хувь болж эрсдэл буурч бага, дунд ангилалд шилжсэн байна. Хоолны газруудын Технологи, тоног төхөөрөмжид тавигдах шаардлага хангасан үзүүлэлт 6.7 хувь, Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанар, хадгалалт, тээвэрлэлттэй холбоотой шаардлагын биелэлт 2.1 хувь, Дотоод хяналт, мэргэжлийн шаардлага хангасан үзүүлэлт 14 хувь, хяанлтын хуудасны шаардлага хангасан үзүүлэлтийн дундаж хувь 7.8 хувь, 1.10.3 кодтой хяналтын хуудасны Технологи, тоног төхөөрөмжид тавигдах шаардлага хангасан үзүүлэлт 14.3 хувь, 2 дугаар хэсэг буюу Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанар, хадгалалт, тээвэрлэлттэй холбоотой шаардлагын биелэлт 9.9 хувь, дотоод хяналт, мэргэжлийн шаардлага хангасан үзүүлэлт 16.3 хувиар хангасан үзүүлэлттэй дүгнэгдсэн буюу хяналтын хуудасны шаардлага хангасан үзүүлэлтийн дундаж хувь 13,2 хувиар дээшилсэн үзүүлэлтэй байна. 6.Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтаар мах махан бүтээгдэгдэхүүний үйлдвэр 34, худалдаа 33, өлөн 8, арьс шир ноос ноолуур 4, түүхий эдийн агуулах 7, жижиг амьтны болон мал эмнэлэг үйлчилгээний нэгж 28 нийт 114 объект төлөвлөгдөж, “Мал, амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах тухай хууль” 2018 оны 6 дугаар сарын 1-нээс шинэчлэн батлагдаж, дагаж гарах журам, хяналтын хуудас шинэчлэн боловсруулагдаагүйтэй холбоотойгоор 40 объектод хяналт шалгалт хийгдээгүй, үйлдвэрийн хяналтаар 3 объект үйл ажиллагаа зогсоосон шалтгаанаар шалгалтад хамрагдаагүй, нийт 71 объект төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийж эрсдэлийг үнэлсэн. Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдсан объектын 30 нь бага, 41 нь дунд эрсдэлтэй дүгнэгдэв.

Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтаар 221 зөрчил илрүүлж, 45 хувийг нь газар дээр нь арилгуулж, 72 заалттай 22 албан шаардлага хүргүүлж, малын гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүнээс чанар аюулгүй байдалд үнэлэлт өгөх зорилгоор 40 дээж авч лабораторийн шинжилгээнд хамруулан улсын байцаагчийн 8 дүгнэлт гаргасан байна. Төлөвлөгөөт шалгалтаар зөрчил гаргасан 12 иргэн, аж ахуйн нэгжид 5900.0 мянган төгрөгийн шийтгэврийн арга хэмжээ ногдуулж барагдууллаа.Тухайлбал

9

Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын баталсан 2018 оны 02 дугаар сарын 28-ны өдөр баталсан 02-01/67 тоот “Мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар Мал эмнэлгийн хяналтын чиглэлээр 114 обьект зарлагдсанаас мах махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл эрхэлдэг 34 аж ахуйн нэгжид хяналт шалгалт хийж 1.35 кодтой “Махны хадгалалтын нөхцөлийг шалгах”, 1.2.1 кодтой “Мах, махан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийг шалгах” хяналтын хуудсаар эрсдэлийг үнэллэлээ. Дээрх 2 хяналтын хуудсаар эрсдэлийг үнэлэхэд 14 обьект дунд, 17 обьект бага эрсдэлтэй дүгнэгдэж, 3 обьект үйл ажиллагаа явуулаагүй байна. Шалгалтаар 199 зөрчил илрүүлж 45 буюу 22 хувийг газар дээр нь арилгуулж, илэрсэн зөрчилд үндэслэн улсын /ахлах/ байцаагчийн 61 заалт бүхий 12 албан шаардлага хүргүүлж, эрсдэлийн хувийг бууруулан ажиллаж, Зөрчил гаргасан Молор мах менежмент ХХК, Саян-Уул ХХК-иуд нь хөргүүртэй агуулахад ариун цэвэр, эрүүл ахуйн шаардлагын дагуу мах хадгалаагүй тул зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтын дагуу тус тус 1.0 сая төгрөг, улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлагыг гүйцэт биелүүлээгүй Монгол мах экспо ХХК, Жи Икс Си Эс ХХК-д тус тус 500.0 мянган төгрөг мөн хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй 1 иргэнд 150 мянган төгрөг, нийт 4 ААН, 1 иргэнд 3150.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч бүрэн барагдуулсан. Агуулахад хадгалагдаж буй 3 нэр төрлийн махнаас 26 дээж авч НМХГ-ын Төв лабораторид мал эмнэлэг, ариун цэврийн магадлан шинжилгээ, нян судлал, хүнд металлын шинжилгээнд хамруулахадхүнсний аюулгүй байдлын шаардлага хангаж байсан. Шалгалтанд хамрагдсан аж ахуйн нэгжүүдэд “Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах тухай”, Монгол Улсын “Хүнсний тухай”, “Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай” хуулиуд бусад холбогдох дүрэм, журмыг тайлбарлан танилцуулж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг арилгуулах 10 заалттай албан шаарддлага хүргүүлж, бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдалд үнэлэлт өгөх зорилгоор лабораторийн шинжилгээнд 14 дээж хүргүүлж, улсын ахлах байцаагчийн 1 дүгнэлт гаргасан. Зөрчил гаргасан 7 иргэн аж ахуйн нэгжид Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтын дагуу 2 сая 750.0 мянган төгрөгийн шийтгэвэрийн арга хэмжээ ногдуулж, хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн байна. НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлын тэмдэглэлийн хамт МХЕГ-т 2018.06.25-ны өдрийн 02-01/2303 албан тоотоор хүргүүлсэн. Хурлын шийдвэрийг хангуулж ажиллахыг 18 аж ахуйн нэгжид 2017.07.02-ны өдрийн 02-02/2417 албан тоотоор

10

хүргүүлсэн.Малын удмын сан эрүүл мэндийг хамгаалах тухай хууль 2018 оны 6 дугаар сарын 1-нээс шинэчлэн батлагдсантай холбогдуулан холбогдох журам, хяналтын хуудас батлагдаагүйгээс мал эмнэлгийн чиглэлээр хийгдэх төлөвлөгөөт 39 обьектод хяналт шалгалтад хамрагдаагүй. Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдсан 73 объектын үйл ажиллагаанд Хүнсний тухай, Хүнсний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн сахин мөрдөлт өмнөх 2018 оны түвшингээс 2.1 хувиар дээшилж бага эрсдэлтэй объектын тоо өссөн байна. 7. НМХГ-ын даргын баталасан 02-01/133 тоот удирдамжийн хүрээнд төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдахаар зарлагдсан 71 объектын 63 буюу 88.7 хувь хамрагдсанаас 5 хяналтын хуудас ашиглан эрсдэлийг үнэллээ. 1.18 кодтой хяналтын 43 объектыг шалгахад 32 бага, 11 дунд, 1.28 кодтой хяналтын хуудсаар 2 объектыг шалгахад 2 бага, 1.41 кодтой хяналтын хуудсаар 10 объектыг шалгахад 9 бага, 1 дунд, 1.11 кодтой хяналтын хуудсаар 6 объектыг шалгахад 3 бага, 3 дунд, 2.11 кодтой хяналтын хуудсаар 2 объектыг шалгахад 1 бага , 1 дунд нийт 5 хяналтын хуудсаар 63 объектыг шалгахад 47 бага, 16 дунд эрсдэлтэй дүгнэгдсэн. Шалгалтын явцад 38680 тонн багтаамж бүхий 44 агуулахад хадгалагдаж буй 35, 14.1 га 85 хүлэмж, 40 га талбайд тариалсан 12 нэрийн нийт 35 нэр төрлийн хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ, хөрс, ургаж байгаа ургамлын навч иш, салаа мөчрийн нийт 183 дээжийг лабораторийн шинжилгээнд хамруулж, шаардлага хангасан бүтээгдэхүүнд улсын байцаагчийн 7 дүгнэлтийг олгожээ. Баталсан удирдамжийн дагуу шалгалтанд хамрагдахаар зарлагдсан 46 объектод эрсдлийн үнэлгээ хийж, 25 төрлийн зөрчил давхарсан тоогоор 484 зөрчил илрүүлж 136 буюу 28.0 хувийг газар дээр нь арилгуулан, улсын байцаагчийн 113 заалт бүхий 18 албан шаардлага өгч, 2 албан даалгавар өгч биелэлтийг хангуулах арга хэмжээг авч ажиллалаа. Дотоод хяналтыг мөрдөж ажиллаагүй, албан шаардлагын биелэлтийг тогтоосон хугацаанд хангуулаагүй, хууль тогтоомж, стандартын шаардлагыг зөрчсөн 4 аж ахуй нэгж, 4 иргэнд нийт 7.6 сая төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч бүрэн барагдуулсан. Шалгалтанд хамрагдсан 46 аж ахуйн нэгж, иргэдэд байгууллагын сургалтыг шинээр батлагдсан Ургамал түүний гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний гарал үүслийн гэрчилгээ олгох журам, Хүнсний түүхий эд бүтээгдэхүүнийг татан авах, устгах, дахин боловсруулах журам, Хүнсний түүхий эд бүтээгдэхүүний ул мөрийг мөрдөн тогтоох, бүртгэл хөтлөх журам, аргачлалын талаар танхимийн сургалтыг газар дээр нь зохион байгуулж, 120

11

ажилтан албан хаагчид хамрагдав. Хяналт шалгалтын дүнг нэгтгэн даргын зөвлөлийн 14-р хуралдаанаар хэлэлцүүлэн, шийдвэрийн хамт МХЕГ-ын ХХААХГазарт 2018.10.02-ны өдрийн 02.02/3759 тоот албан бичгээр хүргүүлсэн.Хадгалалт, тээвэрлэлтийн стандартын шаардлагын түвшин 80.0 хувьтай байсан бөгөөд энэ түвшинг 80.4 хувь буюу 0.4 хувиар, зохион байгуулсан сургалт, сурталчилгаа, заавар, зөвлөмжийн үр дүнгийн түвшин 64.0 хувьтай байгаа67.4 хувь болж 3.4 хувиар дээшилж зорилтот түвшинд хүрсэн. Ургамал хамгааллын тухай хуулийн 1 заалт, Тариалангийн тухай хуулийн 2 заалт, Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуулийн 15 заалт, Хүнсний тухай хууль 14 заалтын хэрэгжилтийн дунджаар 82.0 хувьд хүрч өнгөрсөн оныхоос 2.2 хувиар өссөн байна.

2

1.2 Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр холбогдох аж ахуйн нэгж, байгууллагад эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулахад нь дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор нийт 529 объектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

Хүнсний аюулгүй байдал, хөдөө аж ахуйн хяналтын чиглэлээр 2018 онд 529 обьектыг зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамруулахаар олон нийтэд зарласнаас 88.2 хувь буюу 467 объектод зөвлөн туслах үйлчилгээг үзүүллээ. Үүнээс мал эмнэлгийн хяналтын чиглэлээр 123 объект зарласнаас 71 буюу 57.7 хувь, ургамал хамгаалал, хорио цээрийн хяналтын чиглэлээр 38 объект зарласнаас 36 буюу 94.7 хувь, нийтийн хоол үйлдвэрлэлийн чиглэлээр 153 объект зарлагдсанаас 148 буюу 96.7 хувь, худалдааны хяналтын чиглэлээр 148 объект зарлагдсанаас 135 буюу 91.2 хувь, хүнсний үйлдвэрийн хяналтын чиглэлээр 67 объект зарлагдсанаас 56 буюу 83.5 хувь хамрагдсан байна. Зөвлөн туслах үйлчилгээг батлагдсан хөтөлбөрийн дагуу Монгол улсын хууль тогтоомж, эрх бүхий байгууллагаас гаргасан дүрэм, журам, стандартыг сурталчлан таниулах, хэрэгжилтийг хангуулах, хяналтын хуудсыг сурталчилах зөвлөн туслах үйлчилгээний явцад илэрсэн зөрчил, эрсдэлийн үнэлгээнд тулгуурлан мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөх зэргээр зохион байгуулан ажилласан болно. Шалгуур 1. Хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамрагдсан объектуудын хууль сахин мөрдөлтийн түвшин өмнөх оноос 2.3 хувиар өссөн байна. Шалгуур 2. Улсын байцаагчийн гаргасан албан шаардлагын биелэлтийн түвшин өмнөх оноос 7.3 хувиар нэмэгдсэн. Шалгуур 3. Улсын байцаагчийн ногдуулсан торгууль, нөхөн төлбөрийг 95.2 хувийг барагдуулсан байна. Шалгуур 4. Хяналт шалгалтад хамрагдсан их эрсдэлтэй объектын эзлэх хувь 8.9 хувиар бууруулсан байна.

Хүнс, хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгчдийн хууль, эрх зүйн мэдлэг, үйл ажиллагааны чадамж дээшилсэн.

12

Шалгуур 5. Хяналт шалгалтын ажлыг хэвлэл мэдээлэлийн хэрэгсэл олон нийтэд мэдээлэх үүднээс 3 хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулж, 845 удаа хэвлэл мэдээллээр мэдээлж, 22 мэдэгдэл, 1305 зөвлөмж, сэрэмжлүүлэг, гарын авлага боловсруулж, нийт 24486 аж ахуйн нэгж байгууллагад хүргүүлсэн. Шалгуур 6. Хүнсний аюулгүй байдал, хөдөө аж ахуйн хяналтын үр дүнг дараах 2 түвшингийн хүрээнд тооцож гаргалаа. Үүнд хадгалалт, тээвэрлэлтийн стандартын шаардлагын түвшин 80.0 хувьтай байсан бөгөөд энэ түвшинг 80.4 хувь буюу 0.4 хувиар, зохион байгуулсан сургалт, сурталчилгаа, заавар, зөвлөмжийн үр дүнгийн түвшин 64.0 хувьтай байгаа 67.4 хувь болж 3.4 хувиар дээшилж зорилтот түвшинд хүрсэн. Шалгуур 7. Шилэн хяналтын цахим мэдээллийн санд төлөвлөгөөт болон зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлсэн 1252 объектыг шивж оруулсан байна.

3

1.3 Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын мэдээллийн санг бүрдүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 4 чиглэлээр тандалт судалгаа хийнэ.

Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр 4 (100%) чиглэлээр тандалт судалгаа хийгдсэн. 1. “Хөх тарианы болон холимог гурилан бүтээгдэхүүний үндсэн түүхий эдийн гарал үүсэл, үйлдвэрлэлийн технологи, чанар аюулгүй байдал”, 2. “Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний шошгололтын байдал” 3. “Шүлхий өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх импортын вакцины дархлааны идэвх, хөдлөл зүйд харьцуулсан тандалт судалгаа хийж, дархлааны хугацааг тодорхойлох” 4.“Мал, амьтны гоц халдварт болон халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх вакцины захиалга, үйлдвэрлэл, хадгалалт, хуваарилалт, тээвэрлэлт, нийлүүлэлт”-ээр тус тус тандалт судалгаа хийсэн. Шалгуур 1. МХЕГ-ын даргын баталсан 02/3601, 01/110, 01/111 тоот удирдамжийн хүрээнд 3 тандалт судалгааг зохион байгуулж, дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, танилцуулгыг МХЕГ-ын ХАБХААХГазарт албан тоотоор хүргүүлж ажиллалаа.

Шалгуур 2. Тандалт судалгааны үр дүн, мэдээ мэдээллийг 12 телевиз, 8 сайтаар олон нийтэд мэдээлж, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авсан. Шалгуур 3. Шилэн хяналтын цахим системд тандалт судалгаагаар хамрагдсан объектын мэдээллийг тухай бүр оруулж ажилласан.

Тандалт судалгаа хийгдэж, нөхцөл байдалд дүгнэлт гаргаж, хүний амь нас эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд хор хөнөөл учруулж болзошгүй хүчин зүйл байгаа эсэхийг тодорхойлсон.

4 1.4 Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний

Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр 4 (100%) хяналт шинжилгээ хийгдсэн.

Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл,

13

чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрсдэлийг бууруулах арга замыг тодорхойлох зорилгоор 4 чиглэлээр хяналт шинжилгээ хийнэ.

1. “Импортын болон дотоодын жимс жимсгэнэ, импортын лууван, байцаанд ургамлын өвчин хортон, хог ургамал, пестицидийн үлдэгдэл тодорхойлох”, 2. “Цэцэрлэг болон сургуулийн дотуур байрны хүүхдүүдийн хоолны илчлэг, тэжээллэг байдал” 3. “Ургац хураалтын явц, 2019 оны үрийн нөөц бүрдүүлэх, үрийн болон, хүнсний буудайн чанар аюулгүй байдалд хяналт шинжилгээ хийх”, 4.”Шүлхий өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх вакцинжуулах арга хэмжээний дараах дархлааны идэвх тодорхойлох хяналт шинжилгээ хийх” тус тус хийгдсэн. Шалгуур 1. МХЕГ-ын даргын баталсан 01/35, 01/84, 01/38, 02/201 тоот удирдамжийн дагуу хяналт шинжилгээг зохион байгуулж, дүнг нэгтгэн хэлтсийн дарга, дэд даргад танилцуулан МХЕГ-ын ХАБХААХГ-т 02-02/3601, 02-02/4117, 02-02/4322 албан тоотоор хүргүүлж ажиллалаа. Шалгуур 2. Байгууллагын веб сайтад шүлхий өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, хүнсний бүтээгдэхүүнийг сонгон авах, мал, амьтан, ургамлын гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүнийг худалдан авахдаа гарал үүслийн гэрчилгээ, шинжилгээ баталгаажуулалтыг үзэж авч байх тухай сэрэмжлүүлэг, мэдээллийг хүргэж ажиллав. Шалгуур 3. Шилэн хяналтад хяналт шинжилгээд хамрагдсан 195 ахуйн нэгж, иргэний мэдээллийг бүрэн оруулсан.

үйлчилгээний аюулгүй байдлыгн түвшинг лабораторийн шинжилгээнд тулгуурлан тогтоосон.

5

1.5 Хэрэглэгч аюулгүй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ авах нөхцлийг бүрдүүлэх зорилгоор хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний хяналтын чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх 8 хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлнэ.

Хэрэглэгч аюулгүй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ авах нөхцлийг бүрдүүлэх, хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний хяналтын чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх 7(87.5%) хяналт шалгалтыг хийж гүйцэтгэн, 8 (100%) хяналт шалгалт хийлээ. 1. “Зах зээлд худалдаалагдаж буй хуурамч, улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй, бүртгэлийн загвараас зөрүүтэй, чанар, стандартын шаардлага хангаагүй эм, биологийн идэвхит бүтээгдэхүүн, эмнэлгийн хэрэгслийг таслан зогсоох”, 2. “2018 оны тариалалтын явц, тариалах үрийн чанар аюулгүй байдал”, 3. “Нийтийг хамарсан баяр ёслол, цаг үеийн шаардлагаар зохион байгуулж буй арга хэмжээ”, 4. “Мал, амьтан тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний гарал үүслийн баталгаажилт, шилжилт хөдөлгөөн”, 5. “Хонь ямааны цэцэг, бог малын мялзан, шүлхий өвчний гаралт тархалт болон вакцинжуулалтад хамрагдсан байдал” , 6. “Гадаад орны болон төр засгийн тэргүүн, зочин төлөөлөгчдийн хоол хүнсний аюулгүй байдал”,

Гарч болзошгүй аюул осол, хоол хүнснээс шалтгаалсан хордлого, хордлогот халдвар, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж ажиллаж байна.

14

7. “Хүүхдийн зуслангийн хоол хүнсний аюулгүй байдал, эрүүл ахуй халдвар хамгааллын дэглэм” 8. “Хил, гүний хяналтаас дотоодын хяналтад шилжүүлсэн ургамал, ургамлын гаралтай бүтээгдэхүүнээр дамжин хорио цээртэй хөнөөлт организм тархахаас урьдчилан сэргийлэх хяналт” –аар тус тус урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийсэн. Шалгуур 1. МХЕГ-ын даргын баталсан 01/62, 01/58, 01/27, 34/06, хоол, 01/64, дэд даргын баталсан 02/146, 02/18 тоот нийт 8 удирдамжийн хүрээнд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг зохион байгуулж, дүнг нэгтгэн удирдлагад танилцуулан, 02-02/2068, 02-02/1032, 02-02/1556, 01/678, 02-02/4117 албан тоотуудаар хүргүүлж ажиллалаа. Шалгуур 2. Урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг хийх явцад илэрсэн зөрчил, авсан арга хэмжээний талаар хэрэглэгийн сэрэмжлүүлэхээр хэвлэлийн бага хурал 7 удаа, телевизээр 199 удаа, радиогоор удаа, олон нийтийн сүлжээгээр 1367 удаа мэдээлж ажиллалаа. Шалгуур 3. Урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтад хамрагдсан иргэн, аж ахуйн нэгжийн мэдээллийг шилэн хяналтын цахим системд оруулсан.

6

1.6 Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 2 чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулна.

Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 2 (100%) чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулсан. Дууссан баталгаажуулах үйл ажиллагаа: 1. “Өндөр эрсдэлтэй бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, нярай бага насны болон цэцэрлэгийн хүүхэд, ерөнхий боловсролын сургуулийн бага ангийн сурагчдад зориулсан хоол үйлдвэрлэл шинээр эрхлэгчдэд үйл ажиллагаа явуулахаас өмнө хяналт хийх”, 2. “Малын эмийн сангийн үйл ажиллагаанд дүгнэлт гаргах”

Шаардлага хангасан тохолдолд бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ шинээр эрхлэх нөхцөл бүрдсэн.

7

1.7 Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагад хөтөлбөрийн дагуу

Хөдөө аж ахуй, хүнсний худалдаа, үйлдвэр, үйлчилгээний чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагад хөтөлбөрийн дагуу салбарын 4 (100%) сургалт зохион байгуулсан. Зохион байгуулж дууссан сургалт: 1. “Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний шошгололт, хадгалалтад тавигдах шаардлага”, 2. “Түргэн гэмтэж, муудах хүнсний бүтээгдэхүүний шошгололт, хадгалалтын горим”,

ААНБ, иргэдийн хууль эрх зүйн, мэргэжлийн болон аюул эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх мэдээлэл мэдлэг дээшилсэн.

15

салбарын 4 сургалт зохион байгуулна.

3. “Ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн бэлтгэн нийлүүлэх сүлжээнд хүнсний аюулгүй байдлыг хангах нь" 4. “Мал эмнэлэг, үржлийн ажил үйлчилгээ, малын эмийн зохистой хэрэглээ, эм бэлдмэлийн худалдаалалтын үйл ажиллагаанд хяналт тавих арга зүй”,

8

1.8 Холбогдох хяналтын улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 5 удаагийн сургалтыг танхимын болон цахим хэлбэрээр зохион байгуулна.

ХАБХААХХ-ийн улсын байцаагч нарт “Зөрчлийн тухай” хуулиар, “Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай, малын генетик нөөцийн тухай хуулийн танилцуулга, мал эмнэлгийн цаашдын хөгжил, анхаарах асуудал”, “Шүлхий өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, тандалт судалгаа, вакцинжуулалтын явц, технологийн мөрдөлтөд хяналт тавихад анхаарах асуудал”, “Эрүүл мал-эрсдэлгүй бүтээгдэхүүн сарын аян” сэдвүүдээр МХЕГ-ын дэд дарга, газрын дарга удирдлагуудыг оролцуулан батлагдсан хөтөлбөрийн дагуу онлайн хурал, сургалт, “Импортын мал, амьтан далайн гаралтай хүнсний бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдал баталгаажилтын талаарх тулгамдаж буй асуудал”, “Мал эмнэлгийн гэрчилгээ, түүнийг хэрэглэх заавар”, “Мал, амьтны халдварт өвчинтэй тэмцэх чиглэлээр хойшлуулашгүй үйл ажиллагаа явуулах”, “Ургамал хамгаалал хорио цээрийн хяналтын эрх зүйн орчин”, “Ургамлын хорио цээрийн тулгамдсан асуудал”, “Ургамал хорио цээрийн хяналт”, “Ургамал хамгаалах химийн бодис, бордоонд хяналт шалгалт хийх аргачлал”, “Ургамлын гаралтай бүтээгдэхүүний импорт, хадгалалт”, “2018 оны төлөвлөлт, хяналт шалгалтыг гүйцэтгэх аргачлал” зэрэг сэдвүүдээр мал эмнэлэг, ургамал хамгаалал, хорио цээр, худалдаа, хоол үйлдвэрлэл, хүнсний үйлдвэрийн хяналтын чиглэлээр дүүргүүд дэх мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн хүнс, хөдөө аж ахуйн хяналтын байцаагчдыг хамруулан 9 удаагийн сургалтаар хэлтсийн нийт 88 улсын /ахлах/ байцаагчдыг хамруулж, мэргэжил арга зүйгээр хангасан. Мөн дүүрэг, хэлтсийн байцаагч нар нийт 123 сургалтыг давхардсан тоогоор 1359 улсын байцаагчийн хамруулан зохион байгуулжээ.

Улсын байцаагчдын мэдлэг чадвар дээшилсэн.

Зорилт 2. Мал, амьтны олон улсад шуурхай болон тогтмол мэдээлэх халдварт өвчин, ургамлын хорио цээртэй зүйлс хил дамжин тархах халдвараас урьдчилан сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авах чадавхийг сайжруулах, импорт, экспортын барааны аюулгүй байдлыг хангах, гадаад худалдаа эрхлэгч аж ахуйн нэгж, иргэдэд зөвлөмж, мэдээллийг хүртээмжтэй түгээх, гүний хяналтын бүсийн хяналт шалгалт явуулах хэвийн нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

16

9

2.1 Гүний хяналтын бүсээр олон улсад шуурхай болон тогтмол мэдээлэх мал, амьтны гоц халдварт өвчин, ургамлын хорио цээртэй зүйлс дамжин тархахаас урьдчилан сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авч ажиллах

Тайлант хугацаанд гүний хяналтын бүсээр олон улсад шуурхай болон тогтмол мэдээлэх мал, амьтны халдварт өвчин, ургамлын хорио цээртэй зүйлс дамжин тархах халдвараас урьдчилан сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авч ажиллах зорилтын хүрээнд давхардсан тоогоор нийт 3267 аж ахуйн нэгж, 2 иргэний 247.539.9 тн, 5.758.290 ширхэг, 12000 толгой мал, амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд,бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдалд байнгын хяналт шалгалт хийж ажиллалаа. Үүнд:

1. Мал, амьтан тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний импортын хяналт шалгалтад ОХУ, БНПУ, БНХАУ, Казахстан, Умард Ирланд, Итали, Франц, Туркместан, Узбекистан улсаас импортлосон 334 аж ахуйн нэгж, 1 иргэний 414 тээврийн хэрэгсэлээр9335.5 тн, 1393472 ширхэг мал амьтан, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн, малын эм биобэлдмэл, эмнэлгийн хэрэгсэлд хяналт шалгалт хийсэн. Төрлөөр нь ангилвал:5706.1 тн тахианы мах, 6.3 тн хиам зайдас,3383.7 тн гахайн мах, өөх, 40.1тн загас, далайн гаралтай бүтээгдэхүүн,376.4 тн мал амьтны тэжээл, 9.6 тн ямааны угаасан ноолуур, 60 тн хонины угаасан ноос, 7.1 тн адууны дэл сүүл, 2.5 тн мал эмнэлгийн хэрэгсэл, 114.3 тн эм биобэлдмэл, 27800 ширхэг хонины нэхий, 12000 толгой хоногийн настай дэгдээхий, 249600ширхэг үржлийн өндөг, 283 ширхэг лабораторийн тэжээлт орчинхамрагдаж, Улсын Мал эмнэлгийн ариун цэврийн төв лабораторийн шинжилгээнд хамруулж болзошгүй эрсдлээс сэргийлж ажилласан.Импортын бараа бүтээгдэхүүний 97 хувь нь их эрсдэлтэй, 3 хувь нь дунд эрсдэлтэй буюу нохой, муурны тэжээл эзэлж байна. Хяналт шалгалтын явцад 1 аж ахуйн нэгжийн 12000 толгой хоногийн настай дэгдээхийг шувууны томуу болон кастьлийн шинжилгээнд хамруулахад халдварт өвчний шинж тэмдэг илрээгүй, импортын тахианы маханд МХЕГ-ын даргын баталсан удирдамжийн дагуу хийсэн хяналт шинжилгээгээр эерэг сорьц илрээгүй болно. Шалгалтын дүнд үндэслэн нийт 245 импортын гэрчилгээ үйлдэж, лабораторийн орлого 47.616.100 төгрөгийг улсын төсөвт төвлөрүүлсэн.

Импортын хяналт шалгалтын явцад “Файнноос” ХХК нь Итали улсаас ямааны угаасан ноолуур, “Уудам өнөр” ХХК БНПУ-аас 20.2 тн гахайн өөх, иргэн Б.Батболд АНУ-аас 2.6 тн адууны нэмэлт тэжээл, “Монголиа интернейшнл фүүд холдинг” ХХК АНУ-аас 590.2 кг хиам хиаман бүтээгдэхүүн, “Үлэмж агь катеринг” ХХК БНСУ-аас 166 кг наймаалж, “КМZ” ХХК Узбекстан улсаас 7.1 тн гахайн өөхимпортлохдоохолбогдох баримт бичгийг бүрдүүлээгүй, импортын

Гүний хяналтын бүсээр олон улсад шуурхай болон тогтмол мэдээлэх мал, амьтны гоц халдварт өвчин, ургамлын хорио цээртэй зүйлсийг нэвтрүүлээгүй байна.

17

гэрчилгээгүй,улсын байцаагчийн зөвшөөрөлгүйгээр гүний хяналтын талбайгаас авч гарахыг завдсанзөрчлүүдийг илрүүлэн арилгуулж, Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу нийт 6000 нэгжийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч барагдуулсан.

2. Экспортын хяналтаар давхардсан тоогоор нийт 1372аж ахуйн нэгжийн 2058 тээврийн хэрэгсэлээрБНХАУ, ОХУ, АНУ, Итали, Япон, Солонгос, Турк, Тайланд, Хонгконг,Вьетнам, Энэтхэг зэрэг улсад экспортлогдсон 52329.2 тн, 4364818 ширхэг мал амьтны гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд хяналт шалгалт хийсэн. Төрлөөр нь ангилбал 5456 тн ямааны мах, 11273,6 тн дулааны аргаар боловсруулсан мах, 3294,3 тн хонины мах, 10725,4 тн адууны шулсан мах, 104,3 тн жигнэсэн мах, 260,6 тн ясны өтгөрүүлсэн шөл, 5798,7 тн ямааны ноолуур, 2873,2 тн ямааны завод ноос, 10221,2 тн хонины угаасан ноос, 255025 ш үхрийн хагас боловсруулсан шир, 1812313 ш ямааны хагас боловсруулсан арьс, 1542723 ш хонины хагас боловсруулсан нэхий, 919,2 тн адууны дэл, сүүл, 211,8 тн кг богийн өлөн гэдэс, 809,5 тн ясны гурил, уураг, нүүрс, 43,18 тн нохой муурны хоол, 7,13 тн гүүний эхэс, 704,7 тн тэмээний ноос, 205 тн цавуу, 408,5 тн махан бүтээгдэхүүн, 463,4 тн дайвар, 300 кг ааруул, 55,6 тн сарлагын сүүл, 181 тн адууны хар гэдэс, 398 тн чулуужсан хөрзөн, 3,7 тн хатаасан загас, 92,5 тн бугын эвэрт мал эмнэлэг ариун цэврийн хяналт хийн экспортын гэрчилгээг баталгаажуулан ажилласнаас лабораторийн шинжилгээний дүн болох 235350000 төгрөгийг улсын төсөвт оруулж ажиллалаа.Байнгын хяналт шалгалтын явцад “Саян Уул”, “Грийн гресс ланд” ХХК-иудБНХАУ-д адууны мах экспортлохдоо улсын байцаагчийн зөвшөөрөлгүй ачилт хийсэн, бичиг баримтыг үзүүлэхээс зайлсхийсэн, “ХКҮ” ХХК БНХАУ-д үхэр, ямааны чанасан мах экспортлохын өмнө хяналт шалгалтаас зайлсхийсэн зөрчлүүдийг илрүүлэн арилгуулж, Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу нийт 4000 нэгжийн торгуулийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. Тус зорилтын хүрээнд гүний хяналтын бүсээр олон улсад шуурхай болон тогтмол мэдээлэх мал, амьтны халдварт өвчин, ургамлын хорио цээртэй зүйлс дамжин тархаагүй болно. Мал амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг экспортлодог, импортлодог аж ахуйн нэгжүүдэд хяналтын чиглэл бүрээр зөвлөмж хүргэж, үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүлэн ажиллалаа. Эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр өгсөн зөвөлгөө зөвлөмж, сургалтад хамрагдсан хүний тоо өссөн. Шалгуур 1. Урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр нийт 3 төрлийн 64 зөвлөмж, сэрэмжлүүлэг, 2 төрлийн 120 гарын авлага бэлтгэж, аж ахуйн нэгж иргэдэд

18

хүргүүлсэн. Шалгуур 2. Тайлант хугацаанд эрсдэлийн түргэвчилсэн үнэлгээ хийгдээгүй.

10

2.2 Гүний гаалийн хяналтын бүсээр нэвтрүүлж буй мал, амьтан, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүнд мал эмнэлэг, хорио цээрийн хяналт шалгалт хийж ажиллах

Гүний хяналтын бүсээр нэвтрүүлж буй мал, амьтан, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд мал эмнэлэг, хорио цээрийн хяналт шалгалт хийж, импортын 245 гэрчилгээ олгож, экспортын 2058 гэрчилгээг баталгаажуулж ажиллалаа. Импорт,экспортын хяналт шалгалтаарнийт 1617 дээж бараа бүтээгдэхүүнээс авч, лабораторийн шинжилгээнд хамруулан шинжилгээний төлбөр 282.966.100 төгрөгийг улсын төсөвт төвлөрүүлэн ажиллаж, экспортын 1250 гэрчилгээг баталгаажуулан, хорио цээр, аюулгүй байдлын шаардлагыг хангуулж ажилласан байна. Хяналт шалгалтын явцад хөрш зэргэлдээ болон бусад оронтой хийсэн гэрээ хэлэлцээр, протокол, санамж бичгийг хэрэгжүүлж ажиллалаа. Болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр тус зорилтын хүрээнд 3 төрлийн зөвлөмжийг 64 аж ахуйн нэгжид хүргүүлсэн. Тус зорилтын хүрээнд салбарын сургалт 3 удаа зохион байгуулж 62 аж ахуйн нэгжийн төлөөллийг оролцуулж, сургалтын үр дүнг санал асуулгын хуудсаар дүгнэж ажилласан. Монгол улсын хилээр нэвтрүүлэх гэрийн тэжээвэр амьтан, хувийн хэрэгцээний зориулалтаар авч гарах мал, амьтан тэдгээрийн гаралтай хүнсний бүтээгдэхүүнд мал эмнэлэг, ариун цэврийн экспортын гэрчилгээг 981 иргэнд олгож, нийт 9.981.000 төгрөгийг улсын төсөвт төвлөрүүлж, гэрчилгээ олголтын тооцоог сар бүр Санхүү аж ахуйн хэлтэстэй хийж ажиллаж байна. Лабораторийн шинжилгээгээр эерэг сорьц гараагүй байна. Өнгөрсөн оны мөн үед улсын хилээр нэвтрүүлэх гэрийн тэжээвэр амьтан, хувийн хэрэгцээний зориулалтаар авч гарах мал, амьтан тэдгээрийн гаралтай бүтээгдэхүүний гэрчилгээ олголт 405-аар буурсан нь Монгол улсад мал амьтны гоц халдварт шүлхий өвчний тархалт дэгдэлт ихэссэнтэй холбогдуулан МХЕГ-ын ЭИХХЦХГ-ын даргын 2018 оны 03 дугаар сарын 12-ны өдрийн 10/756 тоот албан бичгээр БНСУ-д зорчих иргэдэд мах махан бүтээгдэхүүний гэрчилгээг тодорхойгүй хугацаагаар олгохгүй байх шийдвэр ирүүлсэнтэй холбоотой. Шалгуур 1. Мал эмнэлгийн хорио цээрийн хяналт шалгалтын чиглэлээр хөрш зэргэлдээ болон бусад оронтой хийсэн гэрээ хэлэлцээр, протокол, санамж бичгийг үйл ажиллагаандаа бүрэн хэрэгжүүлж ажиллалаа. Шалгуур 2. Хяналт шалгалтыг сайжруулах чиглэлээр улсын хилээр нэвтрүүлэх гэрийн тэжээвэр амьтан, хувийн хэрэгцээний зориулалтаар авч гарах мал, амьтан тэдгээрийн гаралтай хүнсний бүтээгдэхүүнд мал эмнэлэг, ариун

Малын гоц халдварт өвчин хил дамжин тархах эрсдэл буурч, мал, амьтан тэдгээрийн гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний хорио цээр, аюулгүй байдлын шаардлага хангагдсан.

19

цэврийн экспортын гэрчилгээ авахыг хүссэн 981 иргэнд мал амьтаны гоц халдварт өвчний талаар сэрэмжлүүлэг, зөвлөмж өгч ажиллалаа. Шалгуур 3. Мал, амьтан тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний импортын хяналт шалгалтад 334 аж ахуйн нэгж, 1 иргэний 9335.5 тн, 1393472 ширхэг мал амьтан, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн, малын эм биобэлдмэл, эмнэлгийн хэрэгсэл, экспортын хяналтад давхардсан тоогоор 1372 аж ахуйн нэгжийн 52329.2 тн, 4364818 ширхэг мал амьтны гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн хамрагдаж, хорио цээр, аюулгүй байдлын шаардлагыг хангуулсан.

11

2.3 Гүний хяналтын бүсээр нэвтрүүлж буй ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд ургамлын хорио цээрийн хяналт шалгалтыг эрчимжүүлж, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулж ажиллах

Тайлант хугацаанд давхардсан тоогоор нийт1561 аж ахуйн нэгж, 1иргэний 185.875.2тн ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдалд байнгын хяналт шалгалт хийж ажилласан. Үүнд: 1.Ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний импортын хяналт шалгалтад давхардсан тоогоор1370 аж ахуйн нэгж, 1 иргэний171.715.1 тнОХУ, БНХАУ, Казакстан, Польш, Испани, Австри, Герман Япон, Солонгос, Вьетнам, АНУ, Финлянд, Голланд улсаас импортолсон хүнсний улаан буудай, сонгино, олон наст ургамлын үр, буурцагт ургамлын үр, мал, амьтаны тэжээл, арвайн соёолж, тэжээлийн эрдэнэшиш, цагаан будаа, гурвалжин будаа, шар будаа, элсэн чихэр, жимс, жимсгэнэ, нарийн ногоо, газрын самар, кофены буурцаг, элсэн чихэр, хөвдөн хөрс, зэрэг түүхий эд, бүтээгдэхүүний чанар аюулгүй байдалд хяналт шалгалт хийж ажиллалаа.Их болон дунд эрсдэлтэйбүтээгдэхүүнээс 501 дээж авч, лабораторийн шинжилгээнд хамруулан, шинжилгээний дүнг үндэслэн импортын гэрчилгээ418-ыг олгож, шинжилгээний орлого 26.106.000 төгрөгийг төсөвт төвлөрүүлсэн. Хяналт шалгалтын явцад 18 зөрчил илрүүлэн, 4 аж ахуйн нэгжид 16 заалт бүхий улсын ахлах байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж гүйцэтгэлийг тооцон, “М Си Эс Кока Кола” ХХК-ийн Энэтхэг улсаас импортлосон 702 тн элсэн чихэр, “Материал импекс” ХХК-ийн Англи улсаас импортлосон 522 тн элсэн чихэр нь бичиг баримтын зөрчилтэй, “Талын агт”, “Эрдэнэ Энх трейд”, “Тэнгэр Апат” ХХК-иуд, Монголын хөдөөг шинэчлэхийн төлөө фермерүүдийн холбоо нь төл сонгины үр импортлохдоо зориулалтын бус тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэсэн, “Номин фүүдс”, “Витавит инвест” ХХК-иуд нь төрөл бүрийн будаа импортлохдоо экспорт, импортын гэрчилгээнд бичигдсэн мэдээлэл зөрүүтэй, “М Си Эс Кока Кола” ХХК элсэн чихэр импортлохдоо ургамлын эрүүл ахуйн гэрчилгээгүй байсан, “Долче Вилли” ХХК ОХУ-аас АБТЕМАдахь гүний гаалийн хяналтын бүсээр 32.1 тн зүсмэл хавтан импортлохдоо экспортлогч орны гарал үүслийн

Ургамлын хорио цээртэй зүйлс хил дамжин тархах эрсдэл буурч, ургамал тэдгээрийн гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний хорио цээр, аюулгүй байдлын шаардлага хангагдсан.

20

бичиггүй зөрчлүүдийг илрүүлж,нийт 11900 нэгжийн шийтгэл ногдуулж, бүрэн барагдуулан гүний хяналтын бүсээс чөлөөлж ажиллалаа. Байнгын хяналт шалгалтаар тээвэрлэлтийн горим зөрчсөн, чанар, аюулгүй байдлын шаардлага хангахгүй болсон “VIDAN” ХХК-ийн Польш улсаас импортлосон 19.8 тн, 59.4 сая төгрөгийн, “И ЭС ЭМ ПИ” ХХК-ийн 15 тн, 45 сая төгрөгийн, нийт 104.4 сая төгрөгийн алимыг тус тус улсын байцаагчийн дүгнэлт үйлдэж, гаалийн 901 горимоор устгажболзошгүй эрсдлээс сэргийлж ажилласан. Экспортын хяналт шалгалтад БНХАУ, Итали, Израйл, ХБНГУ, Казакстан, Япон, Канад, Швейцарь улс руу экспортлогдсон нийт 191 аж ахуйн нэгжийн 14160.1 тн ургамлын гаралтай малын тэжээл, тосны ургамал, самрын идээ, монгол гэр, гэрийн эсгий, мод, эмийн болон байгалийн ургамал хамрагдаж, 306 экспортынгэрчилгээг баталгаажууллаа.“Эн Юу консалтинг” ХХК-ийн БНСУ-аас импортлосон 426 кг “киа” нэрийн ургамлын үрэнд гадаад хорио цээртэй хортон шавж илэрсэн тул битүүмжлэн Буянт-Ухаа боомтоор онгоцоор буцааж эрсдлээс сэргийлэн ажилласан. Шалгуур 1. Ургамлын хорио цээрийн хяналт шалгалтын чиглэлээр хөрш зэргэлдээ болон бусад оронтой хийсэн гэрээ хэлэлцээр, протокол, санамж бичгийг бүрэн хэрэгжүүлж ажиллалаа. Шалгуур 2. Хууль тогтоомж, дүрэм журмыг хэрэгжүүлэх чиглэлээр 2 төрлийн сэрэмжлүүлэг, 60 зөвлөмж хүргэн хэлтэс байгууллагын веб сайтад 96 мэдээлэл байршууллаа. Шалгуур 3. Ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний импортын хяналт шалгалтад давхардсан тоогоор 1370 аж ахуйн нэгж, 1 иргэний 171.715.1 тн түүхий эд, бүтээгдэхүүн, экспортын хяналтанд191 аж ахуйн нэгжийн 14160.1 тн ургамлын гаралтай малын тэжээл, тосны ургамал, самрын идээ, монгол гэр, гэрийн эсгий, мод, эмийн болон байгалийн ургамал хамрагдаж хорио цээр, аюулгүй байдлын шаардлагыг хангуулж гүний гаалийн хяналтын бүсээр нэвтрүүлсэн байна.

12

2.4 Гүний гаалийн хяналтын бүсээр нэвтэрч буй хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний болон бусад бүтээгдэхүүнд хүнсний чанар, стандарт, эрүүл ахуй,

1. Тайлант хугацаанд эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын хяналтын чиглэлээр батлагдсан хяналтын хуудсуудаар давхардсан тоогоор 4897 аж ахуйн нэгж, 85 иргэний импортолсон 125855.4 тн их, дунд эрсдэлтэй бодис бараа бүтээгдэхүүнд хяналт шалгалт хийж гүний хяналтаас чөлөөлж ажиллалаа. Нийт 561 аж ахуйн нэгж, 61 иргэний 1990 нэрийн бараа, бүтээгдэхүүнийг 6236 үзүүлэлтээр лабораторийн шинжилгээнд хамруулж улсын /ахлах/ байцаагчийн нийт 545 дүгнэлт гаргасан байна. Лабораторийн шинжилгээний төлбөр 125.092.975 төгрөгийг улсын төсөвт

Импортлосон хүнсний түүхий эд бүтээгдэхүүний болон бусад бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдлын шаардлага хангагдаж, болзошгүй эрсдэлээс

21

халдвар хамгааллын чиглэлээр байнгын хяналт шалгалт хийх, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулж ажиллах

төвлөрүүлсэн.Хяналт шалгалтын явцад зөрчил гаргасан 10 аж ахуйн нэгжид Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу 20000нэгжийн шийтгэл ногдуулж, бүрэн барагдуулав. Хүнсний түүхий эд бүтэээгдэхүүний эрсдлийн мэдээллийн санг бүрдүүлэх зорилгоор гүний хяналтын бүсээр импортлогдож буй түүхий эд, бүтээгдэхүүний хяналтын хуудасны санг тухай бүр бүрдүүлэн ажиллаж байна. Үүнд: 1.9.3.1. кодтой “Боловсруулсан хүнсний бүтээгдэхүүн импортлох үеийн хяналтын хуудас”-аар их, дунд эрсдэлтэй 4063 аж ахуйн нэгжийн 108903.13тн бүтээгдэхүүн 2.9.3.2. кодтой “Нялх, балчир хүүхдийн хүнс импортлох үеийн хяналтын хуудас”-аар 32 аж ахуйн нэгжийн 337.6 тн бүтээгдэхүүн 3. 9.3.3. кодтой “Хүнсний сав, баглаа боодол импортлох үеийн хяналтын хуудас”-аар 82 аж ахуйн нэгжийн 602.85 тн бүтээгдэхүүн 4. 9.3.5. кодтой “Янжуур, дүнсэн тамхи импортлох үеийн хяналтын хуудас”-аар 91 аж ахуйн нэгжийн 1487.7 тн бүтээгдэхүүн 5. 9.3.6. кодтой “Хүүхдийн тоглоом импортлох үеийн хяналтын хуудас”-аар 46 аж ахуйн нэгжийн 106.9 тн бүтээгдэхүүн 6. 9.3.10. кодтой “ Хуучин хувцас, эдлэл импортлох үеийн хяналтын хуудас”-аар 27 аж ахуйн нэгжийн 506 тн, 68иргэний 927.67 тн, нийт 1360 тн бүтээгдэхүүн 7. 9.3.12. кодтой “Гоо сайхан, ахуйн хэрэглээний бараа импортлох үеийн хяналтын хуудас”-аар 323 аж ахуйн нэгжийн 5606 тн, 30 иргэний 58.818 тн бүтээгдэхүүнд тус тус хяналт шалгалт хийж, мэдээллийн санд бүртгэж ажиллалаа. Хяналт шалгалтын явцад “Мажаар трейд”,“Мөнгөн бороо групп”, “М СИ ЭС коко кола”, “Макс центр”, “Таван богд вашёку”, иргэн Э.Наранбаатар, “Зона трейдинг фүүдс”, “Арвижих ундраа импекс”, “Интер катеринг” ХХК-иуд нь боловсруулсан хүнсний бүтээгдэхүүн импортлохдоо бичиг баримтын бүрдэл дутуу, хүнсний бүтээгдэхүүн импортлоход тавигдах шаардлагыг зөрчсөн тул Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу нийт 19.000 нэгжийн шийтгэл ногдуулж бүрэн барагдуулсан байна.“Бат хаан тамхи янцо” ХХК-ийн Вьетнам улсаас импортлосон нийт 2 нэр төрлийн 752 хайрцаг, 376000 ширхэг, 151.156.000 төгрөгийн чанар аюулгүй байдлын шаардлага хангахгүй болсон тамхинд улсын ахлах байцаагчийн02-09-06-178/68 тоот дүгнэлт,“Номун тобак” ХХК-ийн Казакстан улсаас импортлосон 1 нэрийн 300 хайрцаг, 3000.000 ширхэг, 406.000.000 төгрөгийн тамхинд улсын ахлах байцаагчийн 02-09-04-159/80 тоот дүгнэлт тус тус үйлдэж гаалийн 901 горимоор үйлдэж гаалийн 901 горимоор устгалаа.

урьдчилан сэргийлсэн.

22

Экспортын хяналт шалгалтаар нийт 9 аж ахуйн нэгжийн 79.64 тн боловсруулсан хүнсэнд хяналт шалгалт хийж, улсын хилээр нэвтрүүлж ажиллалаа. 2. Хүнсний чанар, стандартын хяналтын чиглэлээр тайлант хугацаанд нийт 25 улсын 2660 аж ахуйн нэгжийн импортолсон 99983.8 тн боловсруулсан хүнсний бүтээгдэхүүнд 9.3.1 кодтой хяналтын хуудсаар хяналт шалгалт хийж, гүний гаалийн хяналтын бүсээс чөлөөлж, хяналтын хуудасны санг бүрдүүлэн ажилласан. Хяналт шалгалтанд хамрагдсан бүтээгдэхүүнийг эрсдэлээр ангилахад 266 аж ахуйн нэгжийн 9998.5 тн бүтээгдэхүүн их, 1862 аж ахуйн нэгжийн 69988.6 тн бүтээгдэхүүн дунд, 532 аж ахуйн нэгжийн 19996.7 тн бүтээгдэхүүн бага эрсдэлтэй байна. Байнгын хяналт шалгалтын явцад илрүүлсэн зөрчилтэй холбогдуулан 9 аж ахуйн нэгжид, нийт 31300 нэгжийн шийтгэл ногдуулж, хялбаршуулсан журмаар 21300 нэгжийн шийтгэлийг бүрэн барагдуулж, 1 зөрчлийн хэрэг шийдвэрлэгдээгүй, асуудал шүүхийн шийдвэрлэх шатанд байгаа болно. Хяналт шалгалтын явцад “Долчевита” ХХК-ийн Итали улсаас импортлосон лабораторийн шинжилгээний дүнгээр чанар, аюулгүй байдлын шаардлага хангаагүй, эерэг сорьц илэрсэн, тээвэрлэлтийн горим зөрчиж хөлдсөн, 13 нэрийн, 7.6 тн, 5320 ширхэг, 114 сая төгрөгийн дарсанд улсын байцаагчийн 02-09-03-183/05 тоот дүгнэлт үйлдэж, гаалийн 901 горимоор устгаж, “Урбанек” ХХК-ийн 04 дугээр сарын 26-нд Польш улсаас импортлосон 1 нэрийн, 790 кг, 50 хайрцаг, 600 ширхэг, 2 сая төгрөгийн даршилсан байцаа нь 2018 оны 06 дугаар сарын 12-нд үйлдвэрлэсэн гэсэн огноотой байсан тул буцаах мэдэгдэл өгч, гүйцэтгэлд хяналт тавьж буцаасан.Гүний хяналтын бүсээр нэвтрүүлж буй бараа, бүтээгдэхүүний аюулгүй байдал сайжирч, мэдээллийн сан хяналтын бүх чиглэлүүдээр бүрдэж байна. Зөрчлийг газар дээр нь арилгуулж, болзошгүй эрсдлийг бууруулж байна. Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад гүний гаалийн хяналтын бүсээр экспорт импорт хийсэн аж ахуйн нэгжийн тоо 3418-аар, иргэний тоо 54-өөр тус тусөссөн байна. Гүний хяналт шалгалтаарнийт 561 аж ахуйн нэгж, 61 иргэний 1990 нэрийн бараа, бүтээгдэхүүнийг 6236 үзүүлэлтээр лабораторийн шинжилгээнд хамруулахад эерэг сорьц илрээгүй. Гүний хяналтын бүсээр нэвтэрсэн хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнийчанар, аюулгүй байдлын шаардлагыгбүрэн хангуулж, болзошгүй эрсдлээс сэргийлэн ажиллаж байна. Шалгуур 1. Импортын хүнс, барааны аюулгүй байдлыг хангуулахаар нийт 6

23

төрлийн зөвлөмж, сэрэмжлүүлэг 480 ширхэг, 6 төрлийн гарын авлага 250 гаруйг тараасан. Шалгуур 2. Эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын хяналтын чиглэлээр давхардсан тоогоор 4897 аж ахуйн нэгж, 85 иргэний импортолсон 125855.4 тн их, дунд эрсдэлтэй бодис бараа бүтээгдэхүүн, хүнсний чанар, стандартын хяналтын чиглэлээр 2660 аж ахуйн нэгжийн импортолсон 99983.8 тн боловсруулсан хүнсний бүтээгдэхүүнд хяналт шалгалт хийж,чанар, аюулгүй байдлын шаардлага хангуулж гүний хяналтын бүсээр нэвтрүүлсэн.

13

2.5 Гүний гаалийн хяналтын бүсээр нэвтэрч буй импорт, экспортын эм био бэлдмэл, эмийн түүхий эд, лабораторийн урвалж оношлуур, эмнэлгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүнд байнгын хяналт шалгалт хийх, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулж ажиллах

Тайлангийн хугацаанд давхардсан тоогооримпортын хяналтаар нийт 1555 аж ахуйн нэгж, 8 иргэний3919.53 тн эм, эмийн түүхий эд, эмнэлгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн, урвалж оношлуурын чанар аюулгүй байдалд биет болон бичиг баримтын, лабораторийн шинжилгээт хяналт шалгалт хийж, эрсдэлийг үнэлэн хилээс чөлөөлж ажиллалаа. Үүнээс эм, эмийн түүхий эд72174.1 тн, эмнэлгийн хэрэгсэл 1331.58 тн, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн 241.24 тн, урвалж оношлуур 1413.1 тн, вакцин 0.61 тн, туслах материал29,66 тн импортлогдож мэдээллийн сан бүрдүүлэн ажиллалаа. Хяналт шалгалтад хамрагдсан эм хангамжийн байгууллагуудын эмийн мэргэжилтэн, менежер, удирдлагуудад Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай, Зөрчлийн тухай хуулиуд, болон холбогдох дүрэм журам тушаалыг мөрдөж ажиллах, эм, эмийн түүхий эд, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн, эмнэлгийн хэрэгсэл импортлоход тавигдах шаардлагыг хангаж ажиллах талаар зөвлөн тусалж ажилласан. Байнгын хяналт шалгалтын явцад 11 зөрчлийг илрүүлж бүрэн арилгуулан 243 нэрийн эм, бараа бүтээгдэхүүнээс дээж авч, МХЕГ-ын эмийн хяналтын лабораторит шинжлүүлж, сорилын дүнг үндэслэн шаардлага хангасан тухай улсын байцаагчийн 33 дүгнэлт, шаардлага хангаагүй 4 дүгнэлт, бүтээгдэхүүн хурааж устгах тухай улсын байцаагчийн 5 акт үйлдэж, 6 аж ахуйн нэгж, 5 иргэнд нийт 3250 нэгжийн шийтгэл ногдуулан, бүрэн барагдуулж ажиллалаа.Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиудын холбогдох заалтыг үндэслэн нийт 16 нэрийн, 136.571.642 төгрөгийн эм, 1 нэрийн 100 кг 4.190.000 төгрөгийн туслах бодисыг тус тус улсын /ахлах/ байцаагчийн актаар хураан авч, Захиргааны журмаар эд зүйл хураах, улсын орлого болгох, үнэлэх, устгах үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, хэрэгжилтийг хангуулах үүрэг бүхий орон тооны бус зөвлөлд шилжүүлж,“Кайзер” ХХК-ийн Туушин дахь гүний гаалийн хяналтын бүсээр Герман улсаас импортолсон монгол улсад бүртгэлгүй, 20 нэрийн 130 кг биологийн идэвхт бүтээгдэхүүнийг

Импорт, экспортын эмбио бэлдмэл, эмийн түүхий эд, лабораторин урвалж оношлуур, эмнэлгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхит бүтээгдэхүүний аюулгүй байдал хангагдаж, болзошгүй эрсдлээс урьдчилан сэргийлсэн.

24

илрүүлж, Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу арга хэмжээ авч, экспортлосон улсад буцаах, “Архон” ХХК-ийн АБТЭМА дахь гүний гаалийн хяналтын бүсээр Тайвань улсаас импортлосон “Витаплекс” нэрийн 500 мл-ээр савлагдсан, 2220 ширхэг, 33.300.000төгрөгийн үнэ бүхий тарилгын шингэн тээвэрлэлтийн горим зөрчигдсөнөөс хөлдсөн зөрчлийг илрүүлж, гаалийн горимоор устгах шийдвэр гаргаж болзошгүй эрсдлээс сэргийлэн ажиллаж байна. Шалгуур 1. Импорт, экспортын эм био бэлдмэл, эмийн түүхий эд, лабораторийн урвалж оношлуур, эмнэлгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангуулахаар 2 төрлийн 66 ширхэг зөвлөмж, хэлтэс байгууллагын сайтад 96 сэрэмжлүүлэг бэлтгэж байршуулсан байна. Шалгуур 2. Давхардсан тоогоор импортын хяналтаар тоогоор импортын хяналтаар нийт 1555 аж ахуйн нэгж, 43 иргэний 3919.53 тн эм, эмийн түүхий эд, эмнэлгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн, урвалж оношлуурын чанар аюулгүй байдалд биет болон бичиг баримтын, лабораторийн шинжилгээт хяналт шалгалт хийж, эрсдэлийг үнэлэн хилээс чөлөөлж ажиллалаа.

14

2.6 Гүний гаалийн хяналтын бүсээр нэвтэрч буй импорт, экспортын химийн хорт болон аюултай бодист хяналт шалгалт хийж илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулах

Байгаль орчны хяналтын чиглэлээр импортын хяналт шалгалтад 250аж ахуйн нэгжийн 56960.4тн химийн хорт болон аюултай бодис, 29 аж ахуйн нэгжийн 806 тн тос, тосолгооны материал, бодис бараа бүтээгдэхүүн хамрагдаж, гүний гаалийн хяналтын бүсээр нэвтрүүлсэн байна. Импортын хяналт шалгалтын явцад хяналт шалгалтаас зайлсхийсэн “Номин мишээх” ХХК-д 1000 нэгжийн шийтгэл ногдуулж барагдууллаа. Экспортын хяналт шалгалтаар 13 аж ахуйн нэгжийн 169.8 тн гянт болдын баяжмал хамрагдсан. Лабораторийн шинжилгээнд 460 дээж шинжлүүлж, 12.977.000 төгрөгийг төсөвт төвлөрүүлсэн. Шалгуур 1. Импортын химийн болон аюултай бодисын аюулгүй байдлыг хангуулахаар 2 төрлийн 60 ширхэг зөвлөмжийг 60 аж ахуйн нэгжид хүргүүлж, 32 сэрэмжлүүлэгийг хэлтэс, байгуууллагын сайтад байршуулсан. Шалгуур 2. Импортын хяналт шалгалтад 250 аж ахуйн нэгжийн 56960.4 тн химийн хорт болон аюултай бодис, 29 аж ахуйн нэгжийн 806 тн тос, тосолгооны материал, бодис бараа бүтээгдэхүүн, экспортын хяналтанд 13 аж ахуйн нэгжийн 169.8 тн гянт болдын баяжмал хамрагдаж аюулгүй байдлын шаардлага хангуулж, гүний гаалийн хяналтын бүсээс чөлөөлсөн байна.

Гүний гаалийн хяналтын бүсээр нэвтэрч буй импорт, экспортын химийн болон аюулгүй бодисын аюулгүй байдал хангагдаж, болзошгүй эрсдлээс сэргийлсэн.

15

2.7 Гүний гаалийн хяналтын бүсээр нэвтэрч буй ашигт малтмал, газрын тосны

Гүний гаалийн хяналтын бүсээр ашигт малтмал, газрын тосны бүтээгдэхүүн импортлогдоогүй.

25

бүтээгдэхүүний хяналт шалгалтыг эрчимжүүлж, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулж ажиллах

16

2.8 Импортын барааны чанар, аюулгүй байдлыг тодорхойлох, аж ахуйн нэгжийн мэдээллийн санг бүрдүүлж дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 3 тандалт судалгаа хийнэ.

Импортын барааны чанар, аюулгүй байдлыг тодорхойлох, аж ахуйн нэгжийн мэдээллийн санг бүрдүүлж дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 3(100%) тандалт судалгаа хийгдсэн. 1. “Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслэлээр сэрэмжлүүлж зарлагдсан

импортын зарим хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүн хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж байгаа эсэх”

2. “Импортын газрын тосны бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын үзүүлэлт стандартын шаардлага хангаж байгаа эсэх”

3. “Импортын антибиотикийн гадаад худалдааны баримт бичиг, нэр төрөл, чанар, аюулгүй байдал”

Шалгуур 1. Нийт 3 төрлийн тандалт судалгаагаар импортлох үеийн чанар, аюулгүй байдал хангалттай түвшинд, лабораторийн шинжилгээгээр эерэг сорьц илрээгүй байна. Шалгуур 2. Тандалт судалгааны дүнгүүдийг дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, хурлын шийдвэр гаргуулсан. Шалгуур 3. Дээрх чиглэлээр хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулж, 22 телевизээр олон нийтэд мэдээлэл хүргэж, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж ажилласан.

Тандалт судалгааны дүнгээр нөхцөл байдал тодорхойлогдож цаашид авах арга хэмжээ төлөвлөгдсөн.

17

2.9 Импортын барааны хорио цээр, аюулгүй үзүүлэлтийн хэм хэмжээг тодорхойлж, эрсдэлийг бууруулах арга замыг тодорхойлох зорилгоор импортын жимс, жимсгэнэ, лууван, байцаан дургамлын өвчин хортон, хог ургамал, пестицидийн үлдэгдэл тодорхойлох

Нэгдсэн төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу МХЕГ-ын даргын баталсан 02/146 тоот удирдамжаар жимс жимсгэнэ, нарийн ногооны аюулгүй байдалд хяналт шинжилгээг нийт 10 аж ахуйн нэгжийн 7 улсаас импортолсон 435.5 тн жимс жимсгэнэ, нарийн ногоонд хийж, давхардсан тоогоор 35 дээжийг ХАБҮЛЛ-ийн хорио цээр, хор судлал пестицидийн үлдэгдэл тодорхойлох шинжилгээнд хамруулсан байна. Шинжилгээнд алим, гадил, лийр, мандарин, сармис, сонгино, хулуу, тарвас, хатаасан жимс, усан үзэм, үзэм зэрэг ногоонууд хамрагдав. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд гадаад болон дотоод хорио цээртэй хортон шавж дээж тус бүрт илрээгүй. Хор судлал, пестицидийн үлдэгдэл тодорхойлох шинжилгээгээр эерэг сорьц илрээгүй, шинжилгээний дүнг үндэслэн импортын гэрчилгээ 35-ыг олгосон байна.Цаашид химийн бодис болон хор судлалын шинжилгээнээс дүгнэхэд манай орны жимс жимсгэний

Хорио цээр, аюулгүйн шаардлага хангасан, гарал үүсэл тодорхой жимс жимсгэнэ, хүнсний ногоо нийлүүлэгдсэн.

26

хяналт шинжилгээ хийнэ.

стандартыг шинэчилж, зарим орны стандартыг нэвтрүүлэх, нутагшуулах, улсын байцаагчдыг зөөврийн лабароторийн, анхан шатны багаж хэрэгслээр хангах шаардлагатай байгаа саналыг танилцуулгын хамт холбогдох газарт хүргүүлсэн. Шалгуур 1. Хяналт шинжилгээнд хамрагдсан жимс жимсгэнэ, хүнсний ногоонд ургамлын өвчин, хортон, хог ургамал, пестицидийн үлдэгдэл илрээгүй, гүний гаалийн хяналтын бүсээр импортлогдсон жимс жимсгэнэ, хүнсний ногооны аюулгүй байдал хангагдаж байна.

18

2.10 Экспорт, импорт, хилийн хорио цээрийн холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 2 чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулна.

Экспорт, импорт, хилийн хорио цээрийн холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 2 (100%) чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулсан. 1. “Мал, амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд мал

эмнэлэг ариун цэвэр, ургамлын эрүүл ахуйн экспортын гэрчилгээ болон импортын мэдэгдэл олгох”,

2. “Мал, амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг экспортлогч, импортлогч аж ахуйн нэгжид экспорт, импортын өмнөх хянан магадлагаа, эрсдэлийн үнэлгээ хийх”

Шалгуур 1. Ургамлын хорио цээрийн хяналтын чиглэлээр 306 экспортын гэрчилгээг баталгаажуулж, 501 импортын гэрчилгээ олгож, мал эмнэлгийн чиглэлээр 245 импортын гэрчилгээ, 1372 аж ахуйн нэгжийн 2058 экспортын гэрчилгээг тус тус баталгаажуулан хорио цээр, аюулгүй байдлын шаардлага хангуулж ажиллалаа. Шалгуур 2. Баталгаажуулах үйл ажиллагаанд давхардсан тоогоор нийт3267 аж ахуйн нэгж, 2иргэний247.539.9тн, 5.758.290ширхэг, 12000 толгой мал, амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнхамрагдаж, тэдгээрийнаюулгүй байдлын шаардлагыг хангуулсан.

Импорт, экспортын мал, амьтан, ургамал тэдгээрийн гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний хорио цээр, аюулгүй байдлын баталгаа хангагдсан.

27

19

2.11 Гадаад худалдаа эрхлэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагад салбарын 2 сургалт зохион байгуулна.

Гадаад худалдаа эрхлэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагад салбарын 2(100%) сургалт зохион байгуулсан. 1. “Импортын мал, амьтан, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүнд

“Эрсдэлийн хянан магадлагаа хийх аргачлал” сэдэвт сургалтыг импортлогч аж ахуйн нэгжид”,

2. “Импортын хүнсний бүтээгдэхүүнд бохирдол үүсэх эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх арга зам”

Шалгуур 1. Гадаад худалдааны 6 чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг 510 аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэнийг сургатанд хамруулсан. Шалгуур 2. Зохион байгуулсан сургалтын талаарх мэдээллийг тухай бүрт ОНХХ-ээр уламжлан олон нийтэд хүргэж сурталчилсан байна. Шалгуур 3. Сургалтаар ном, гарын авлага, зөвлөмж 600 ширхэгийг хэвлэж түгээсэн байна.

Холбогдох хууль тогтоомжид нийцсэн, гүйцэтгэлийн үр дүнд ахиц гарсан.

20

2.12 Улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 12удаагийн сургалтыг танхимын болон цахим хэлбэрээр зохион байгуулна.

Улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоо 16 удаагийн сургалтыг танхимын болон цахим хэлбэрээр зохион байгуулсан. 1. Сургалтыннэгдсэнтөлөвлөгөөнийдагууэмбиобэлдмэлийн хяналтын улсын /ахлах/ байцаагчид “Импортын антибиотикийн хяналт, тандалт” сэдэвт цахим сургалтанд хамрагдсан. Сургалтаар хил, гүний хяналт шалгалтын явцад илэрч буй зөрчил, түүнийг арилгах арга зам, 2018 ондхийгдэх импортын антибиотикийн тандалт судалгааны талаар болон хяналтшалгалтыг чанаржуулах арга аргачлалд суралцсан. 2. МХЕГ-аас зохион байгуулсан “Импортын хүнсний бүтээгдэхүүний шошгололтод тавигдах шаардлага” сэдэвт сургалтад 10 улсын /ахлах/ байцаагч хамрагдаж, шошгын шаардлагыг хэрхэн хангуулах арга замын талаар нэгдсэн ойлголт авч, дотоодын хяналтын байцаагчидтайгаа хамтран тулгамдаж буй асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх, мэдээлэл хэрхэн солилцох талаар ярилцаж шийдвэрт хүрсэн. 3. Хэлтсийн нийт 41 улсын /ахлах/ байцаагчид Хууль эрх зүйн хэлтсийн дарга н.Оюунсүрэнгээр Зөрчлийн тухай, Зөрчлийн шалган шийдвэрлэх хуулиудын зөвхөн хил, гүний мэргэжлийн хяналт шалгалт хийж буй улсын байцаагчдад хамааралтай заалтуудын дэлгэрэнгүй ойлголт өгсөн сургалтанд хамрагдлаа. 4. МХЕГ-ын улсын /ахлах/ байцаагчидтай хамтран мэдээний системийг боловсронгуй болгох, шинэ мэдээний хүснэгтийг яаж бөглөх талаар дотоод сургалтыг 2 удаа зохион байгууллаа. Сургалтаар мэдээний хүснэгтийг хэрхэн

Улсын байцаагчын мэдлэг мэдээлэл дээшилсэн.

28

боловсронгуй болгох, ямар асуудлуудыг гүний гаалийн хяналтын бүсийн онцлогт тохируулан дэвшилттэй болгох, экспортын асуумжид гараад буй алдааг хэрхэн засах талаар санал солилцож, тодорхой үр дүнд хүрсэн. 5. Батлагдсан хөтөлбөрийн дагуу Мал эмнэлгийн хяналтын чиглэлээс 4, эрүүл ахуй халдвар хамгааллын чиглэлээс 4, хүнсний чанар, стандартын чиглэлээс 3, ургамлын хорио цээрийн хяналтын чиглэлээс 3, эм биобэлдмэлийн хяналтын чиглэлээс 2, нийт дотооддоо 16 удаагийн сургалтыг зохион байгуулсан.

Зорилт 3. Нийгмийн эрүүл мэндийн болон эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний чанар, аюулгүй байдлыг хангуулах замаар хүний аюулгүй байдлыг хангаж, иргэнийг сурч боловсрох тэгш боломж, чанартай боловсрол эзэмших нөхцөлийг бүрдүүлж, соёлын өвийн хадгалалт хамгаалалт, хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулна.

21

3.1 Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 1557 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийнэ.

Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 1557 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхээс 1504 (96.5)% объектод хийсэн. Эмчилгээний чанарын хяналтын чиглэлээр: 1. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/59 дугаарын “Эрүүл мэндийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд шалгалт хийх тухай” удирдамжаар шалгалтад 148 эмнэлэг хамруулахаас 147 буюу (99.3)%-ийг хамрууллаа. “Түвшин арга билэг” уламжлалтын эмнэлэг нь хаяг байршилдаа байхгүй, үйл ажиллагаа явуулаагүй тул төлөвлөгөөт шалгалтад хамрагдаагүй болно. Хамрагдсан эмнэлгүүдийг бүтцээр нь авч үзвэл: Улсын төв эмнэлэг 3, тусгай мэргэжлийн төв ортой, оргүй -5, Эрүүл мэндийн төв- 6, нэгдсэн эмнэлэг-1, сувилал-2, хувийн хэвшлийн ор бүхий эмнэлэг-38, клиник лаборатори-4, Өрхийн эрүүл мэндийн төв-26, амаржих газар-1, клиникийн 61 эмнэлэг байна. Шалгалтаар эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний чанарт тавих дотоодын хяналт хангалтгүй, эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн бичиг баримтын хөтлөлт, удирдлагын зохион байгуулалтын холбогдол бүхий зөрчил ихэнх хувийг эзэлж байсан бөгөөд эдгээр зөрчлийн шалтгаан нь хувь хүний ажлын хариуцлага, сахилга бат, ёс зүй сул, байгууллагын дотоодын хяналт хангалтгүй байгаа зэрэг нийтлэг зөрчлүүд гарч байна. Эмнэлгүүдийн үйл ажиллагааг хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 8 буюу (5.4)% нь “их”, 95 буюу (64.6)% нь “бага”, 44 буюу (30)% нь “дунд” эрсдэлтэй үнэлэгдэж, эрсдэл 86%-иар буурсан үзүүлэлт гарч байна. Шалгалтын явцад 1073 хүнийг хамруулан 40 эмнэлэгт 36 удаагийн байгууллагын сургалтыг зохион байгуулж, илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар 33 байгууллагад улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлагаар хугацаатай үүрэг өгч, биелэлтэд хяналт тавин ажиллаж байна. Гүйцэтгэлийн хяналт шалгалтыг

Шалалтанд хамрагдсан байгууллагуудад илрэх зөрчил дутагдал, эрсдэл буурч, хүний амь нас, эрүүл мэндэд учрах сөрөг нөлөөлөл багассан.

29

93 байгууллагад хийхэд..эмнэлэг “дунд” эрсдэлтэйгээс “бага” эрсдэлтэй болсон үзүүлэлт гарсан. Шалгалтын явцыг 2018.06.13-ны өдөр газрын Дэд даргын зөвлөлийн хурлаар, нэгдсэн дүнг 2018.07.05-ны өдөр газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар тус тус хэлэлцүүлж, цаашид анхаарч шийдвэрлүүлэх асуудлыг холбогдох байгууллагуудад албан бичгээр хүргүүлэн ажилласан болно. Эм, биобэлдмэлийн хяналтын чиглэлээр: 2. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/59 дугаарын “Эрүүл мэндийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар шалгалтад эрүүл мэндийн 62 байгууллагыг бүрэн хамруулж, үйл ажиллагааг нь хяналтын хуудсаар дүгнэхэд 38 буюу (61.2)% нь “бага”, 15 буюу (24.1)% нь “дунд”, 4 буюу (6.4)% нь “их эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. 3. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/60 дугаарын “Эм хангамжийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар шалгалтад эм хангамжийн 97 байгууллагыг төлөвлөснөөс 95 буюу (97.9)%-ийг хамруулж, үйл ажиллагааг нь хяналтын хуудсаар дүгнэхэд 72 буюу (75.7)% нь “бага”, 23 буюу (24.3)% нь “дунд” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Илэрсэн зөрчлүүдийн мөрөөр эрүүл мэндийн болон эм хангамжийн /давхардсан тоогоор/ 52 байгууллагад 397 заалт бүхий албан шаардлагаар үүрэг даалгавар өгч, 9 байгууллага, 2 хүнд 8,100.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг оногдуулж, 2 аж ахуй нэгжийн хууль бус орлого 3270.9 мянган төгрөгийг бүрэн барагдуулав. Шалгалтын дүнг нэгтгэн 2018.07.05-ны өдөр газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, дүнгийн танилцуулга, шийдвэрийн төслийг МХЕГ-т албан бичгээр хүргүүлэн ажилласан болно. Эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын хяналтын чиглэлээр: 4. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/59 дугаарын “Эмнэлгийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар 119 эмнэлгийг 100% хамруулан шалгаж, шалгалтын явцад эрүүл зүйн нян судлалын шинжилгээтэй хяналтыг 76 эмнэлэг буюу (63.8)%-д хийж, арчдасны 884, ариун материалын 151, агаарын 259, унд, ахуйн усны 38, шүдний өрмийн төхөөрөмжийн ус 7, халдваргүйтгэлийн бодисын 17, 14 эмнэлгийн эмчилгээний хоолны 76 дээжийг тус тус авч, НМХГ-ын Нэгдсэн төв лабораторид шинжлүүллээ. Шинжилгээний дүнг үндэслэн улсын /ахлах/ байцаагчийн 102 дүгнэлтийг үйлдэн хүргүүлж, эерэг үзүүлэлттэй гарсан унд, ахуйн уснаас давтан дээж авч шинжлүүлэн,

30

зөрчлийг арилгуулан ажилласан. Шалгалтаар нийт 640 зөрчил илрүүлж, 328 буюу (51.25)%-ийг газар дээр нь арилгуулж, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар 41 байгууллагад 299 заалт бүхий улсын байцаагчдын хамтарсан албан шаардлагаар хугацаатай үүрэг өгч ажиллалаа. Нийт 12 байгууллагад Зөрчлийн хэрэг нээж, нийт 9.300.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг ногдуулан барагдууллаа.Шалгалтын явцын дүнг нэгтгэн газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, танилцуулгыг МХЕГ-т албан бичгээр хүргүүлэн ажилласан.

5. НМХГ-ын даргын баталсан “Ахуйн шавж мэрэгч устгалын үйлчилгээ эрхлэгч байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт хийх” тухай 02-01/63 тоот удирдамжийн дагуу 2018 онд хяналт шалгалт хийхээр зарласан 26 байгууллагаас 25 буюу (96)%-ийг хамруулан төлөвлөгөөт шалгалт хийлээ. Шалгалтын явцад ариутгал, халдваргүйжүүлэлтийн 17 нэрийн бодисноос дээж авч, НМХГ-ын нэгдсэн төв лабораторид шинжлүүлэн, 10 байгууллагад бүтээгдэхүүний дүгнэлт бичиж хүргүүлсэн. Шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг үндэслэн Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтын дагуу 5 байгууллага, 1 хүнд 2,100,000 төгрөгийн шийтгэвэр ногдуулж барагдуулан ажилласан. Мөн илэрсэн зөрчлийг арилгуулах зорилгоор 25 байгууллагын 70 хүнд сургалт зохион байгуулж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан. Шалгалтын дүнг нэгтгэн газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, МХЕГ-т хүргүүлсэн. 6. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/60 дугаарын “Эм хангамжийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын хяналтын чиглэлээр 21 эмийн үйлдвэр хамруулахаас 19 буюу 90.5%, 66 эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхит бүтээгдэхүүн ханган нийлүүлдэг байгууллагаас 64 буюу 97%, 7 эмийн сангаас 7-г тус тус хамруулж, төлөвлөгөөт шалгалтад 96% нь хамрагдсан. “Эмийн үйлдвэр” ХХК-ийн эмийн үйлдвэр, уламжлалт эм эмийн ургамлын компани болон “Индашка”, “Оном” эм ханган нийлүүлэх байгууллага нь үйл ажиллагаа явуулахгүй байсан тул шалгалтад хамрагдаагүй болно. Шалгалтад хамрагдсан 19 байгууллагын үйл ажиллагааг 3.2 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 14 буюу 73.7% нь “бага”, 5 буюу 26.3% нь “дунд”, 7 байгууллагын үйл ажиллагааг 3.3 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 3 буюу 42.8% нь “их”, 2 буюу 28.6% нь “дунд”, 2 буюу 28.6% нь “их”, 64 байгууллагын үйл ажиллагааг 3.4 кодтой хяналтын хуудсаар

31

үнэлэхэд 52 буюу 81.2% нь “бага”, 12 буюу (18.8)% нь “дунд” эрсдэлтэй тус тус үнэлэгдсэн байна. Шалгалтын явцад эрүүл зүйн нян судлалын шинжилгээнд арчдасны 89, ариун материалын 2, агаарын 35, ундны усны 9, нянгийн 13 дээжийг тус тус авч НМХГ-ын Нэгдсэн төв лабораторид шинжлүүлэн, дүнг үндэслэн улсын /ахлах/ байцаагчийн 14 дүгнэлт үйлдсэн. Шинжилгээнд эерэг үзүүлэлттэй гарсан унд, ахуйн уснаас давтан дээж авч шинжлүүлэн, зөрчлийг арилгуулан ажилласан. Шалгалтаар нийт 308 зөрчил илрүүлж 236 буюу 76.6%-ийг газар дээр нь арилгуулан, илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар улсын байцаагчдын хамтарсан 223 заалт бүхий 37 албан шаардлагаар хугацаатай үүрэг даалгавар өгч ажилласан. Шалгалтын явцын дүнг нэгтгэн, газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, танилцуулга, шийдвэрийн төслийг МХЕГ-т албан бичгээр хүргүүлсэн. 7. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/63 дугаарын “Ахуйн шавж мэрэгч устгалын үйлчилгээ эрхлэгч байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт хийх тухай” удирдамжаар 26 байгууллага хамруулахаас 25 буюу 96%-ийг хамрууллаа. Шалгалтын явцад ариутгал, халдваргүйжүүлэлтийн 17 нэрийн бодисоос дээж авч, НМХГ-ын Нэгдсэн төв лабораторид шинжлүүлэн, дүнг үндэслэн 10 байгууллагад улсын /ахлах/ байцаагчийн дүгнэлтийг үйлдэн хүргүүлсэн. Илэрсэн зөрчлийг арилгуулах зорилгоор 25 байгууллагын 70 хүнд сургалт зохион байгуулж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан. Зөрчил гаргасан 5 байгууллага, 1 хүнд Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтын дагуу 2.100.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг оногдуулж барагдуулсан. Шалгалтын дүнг нэгтгэн газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, танилцуулгыг МХЕГ-т албан бичгээр хүргүүлсэн. 8. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/132 дугаарын удирдамжаар Улаанбаатар хотын Ус сувгийн удирдах газрын харъяа төвлөрсөн ус хангамжийн Төвийн, Үйлдвэрийн, Махын, Гачууртын эх үүсвэр, Багахангай дүүргийн Ус суваг ашиглалтын товчоо, Багануур дүүргийн Багануур Ус ОНӨААТҮГ, Налайх дүүргийн Чандмань Налайх ОНӨҮГ-ын гүний худаг, насос станц, усан сан, ус халдваргүйжүүлэх байгууламж, ус түгээх байрууд зэрэг нийт 116 объектод төлөвлөгөөт шалгалт хийлээ. Шалгалтын явцад Улаанбаатар хотын төвлөрсөн ус хангамжийн 4 эх үүсвэрийн 12 гүний худаг, 4 насос станц, Багахангай дүүргийн 1 гүний худаг, 1 насос станц, Налайх дүүргийн 1 өргөх станц, Багануур дүүргийн 3 гүний худаг, 2 өргөх насос станц болон нийт 72 зөөврийн ус түгээх байр, 36 шугамаар ус түгээх байр, 5 усны машин, хэрэглэгчийн 70 цэг нийт 188

32

цэгээс усны 392 дээж авч, НМХГ-ын нэгдсэн төв лаборатори, Налайх, Багануур дүүрэг дэх МХХ-ийн лабораторид тус тус шинжлүүлэхэд 3 ус түгээх байр буюу 2.7%-д нянгийн тоо үзүүлэлтээр стандартад заасан нормоос илүү гарсан. Нянгийн тоо үзүүлэлтээр шаардлага хангахгүй гарсан 3 ус түгээх байрын нөөцийн саванд угаалга, халдваргүйжүүлэлт хийлгэн, зөрчлийг арилгуулж, усны чанар, аюулгүй байдлын шаардлага хангаж буй эсэх талаар улсын /ахлах/ байцаагчийн 72 дүгнэлт үйлдэж, холбогдох байгууллага, аж ахуйн нэгжид хүргүүлэв. Шалгалтаар 194 зөрчил илрүүлэн, 29% -ийг газар дээр нь арилгуулж, илэрсэн зөрчлийн дагуу улсын /ахлах/ байцаагчийн 146 заалт бүхий 22 албан шаардлагаар хугацаатай үүрэг өгч, зөрчил гаргасан 3 иргэнд 200.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг оногдуулсан. Шалгалтын дүнг газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хуралд хэлэлцүүлж, шийдвэрийн дагуу цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний саналыг холбогдох 9 газарт, танилцуулгыг МХЕГ-т албан бичгээр тус тус хүргүүлсэн. 2017 онд 70 зөөврийн ус түгээх байрын 2 буюу 2.8 %-д нь нянгийн тоо үзүүлэлтээр стандартад заасан нормоос илүү гарсан бол 2018 онд 72 зөөврийн ус түгээх байрын 2 буюу 2.7 %-д нянгийн тоо илэрсэн. Үзүүлэлт 0.1%-иар буурсан дүнтэй байна. Шалгалтад хамрагдсан усны эх үүсвэрүүдэд хууль сахин мөрдөлтийн түвшин 3.1%-иар нэмэгдсэн байна. 9. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/77 дугаарын “Бассейн, саун, халуун усны газруудын эрүүл ахуйн нөхцөл, стандартын хэрэгжилтийн байдалд шалгалт хийх тухай” удирдамжаар 35 обьектыг хяналт шалгалтад хамруулахаар төлөвлөснөөс 14 саун, 7 халуун ус, 10 усан бассейн буюу нийт 31 объектыг хамруулж, үйл ажиллагаа бүрмөсөн зогссоны улмаас 2, түр хугацаагаар зогссоноос 1, чиглэлээ өөрчилсөнөөс 1 буюу нийт 4 , үйл ажиллагаа бүрмөсөн зогссон тул хамрагдаагүй. Хамрагдсан объектуудын үйл ажиллагааг 3.12 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 2 буюу 14.2% нь “бага”, 12 буюу 85.7% нь “дунд”, 3.13 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 5 буюу 50% нь “бага”, 5 буюу 50% нь “дунд”, 3.14 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 6 буюу 85.7% нь “дунд”, 1 буюу 14.2% нь “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Шалгалтын явцад нийт 162 арчдас авч, эрүүл зүйн нян судлалын шинжилгээ хийлгэхэд 24 арчдас буюу 14.8% нь нянгийн бохирдолтой, усан бассейн, чийрэгжүүлэх усан сангийн уснаас дээж авч, хими, нян судлалын шинжилгээ хийлгэхэд 4 объект стандартын шаардлага хангахгүй гарсан бөгөөд дүнг үндэслэн улсын /ахлах/ байцаагчийн хамтарсан дүгнэлт үйлдэж хүргүүлсэн. Зөрчил гаргасан 12 аж

33

ахуйн нэгж, 2 иргэнд нийт 5.500.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг оногдуулж, 51 заалт бүхий 10 албан шаардлага, 37 заалт бүхий 9 албан даалгавар, 12 заалт бүхий 4 зөвлөмж үйлдэн хүргүүллээ. Шалгалтын дүнг нэгтгэн газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, шийдвэрт тусгагдсан цаашид авах арга хэмжээний санал бүхий албан бичгүүдийг МХЕГ, Дүүргүүдийн ЗДТГ-т, нэгдсэн танилцуулгыг МХЕГ-т хүргүүлсэн. Шалгалтаар 3.12 кодтой “Сауны эрүүл ахуйн нөхцөл, халдвар хамгааллын дэглэмийг шалгах хяналтын хуудас”-аар үнэлэхэд 2 буюу 14.2% нь “бага”, 12 буюу 85.7% нь “дунд” эрсдэлтэй, 3.13 кодтой “Усан бассейн, чийрэгжүүлэлтийн усан сангийн эрүүл ахуйн нөхцөл, халдвар хамгааллын дэглэмийг шалгах” хяналтын хуудас”-аар үнэлэхэд 5 буюу 50% нь “бага”, 5 буюу 50% нь “дунд” эрсдэлтэй, 3.14 кодтой “Халуун усны газрын эрүүл ахуйн нөхцөл, халдвар хамгааллын дэглэмийг шалгах хяналтын хуудас”-аар үнэлэхэд 6 буюу 85.7% нь “дунд”, 1 буюу 14.2% нь “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. 10. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/72 дугаарын “Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газруудад хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар хоол үйлдвэрлэл үйлчилгээний 216 газар хамрагдахаас 208 буюу 95.8%-ийг хамруулж, үйл ажиллагааны чиглэлээ өөрчилсөн, үйл ажиллагаа зогссон, үйл ажиллагаа эхлээгүй байгаа гэсэн шалтгаанаар 9 аж ахуй, нэгж хяналт шалгалтад хамрагдаагүй. Хамрагдсан объектуудын үйл ажиллагааг 1.10.4 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 39 буюу 18.8% нь “их”, 144 буюу 69.2% нь “дунд”, 25 буюу 12% нь “бага” эрсдэлтэй дүгнэгдсэн. Шалгалтын явцад хоолны 90, ундны усны 36 дээж, 760 цэгээс арчдасны шинжилгээг авч, НМХГ-ын Нэгдсэн төв лабораторид шинжлүүлэхэд 280 буюу 35.9%-д нь “Е.coli, enterbacter spp” илэрсэн байна. Шалгалтаар нийт 1871 зөрчил илрүүлж, 1356 буюу 72.4%-ийг газар дээр нь арилгуулж, 99 аж ахуйн нэгж, иргэнд улсын /ахлах/ байцаагчийн 870 заалт бүхий албан шаардлагыг өгч, зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авлаа. Зөрчил гаргасан аж ахуйн нэгж, албан тушаалтан, иргэнд Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтуудыг үндэслэн нийт 38.050.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг ногдуулж барагдуулсан. Шалгалтад хамрагдсан 203 байгууллага, 523 иргэнийг байгууллагын сургалтанд хамруулан холбогдох зөвлөмж, материал хүргүүлж ажиллалаа. Шалгалтын дүнг 2018.07.05-ны өдөр газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, шийдвэрийг танилцуулгын хамтаар 2018.08.31-ний өдрийн 02-01/2603 тоот албан бичгээр МХЕГ-т хүргүүлэв.

34

11. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/71 дугаарын “Хүнсний худалдааны газруудад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар хүнсний худалдааны 255 газрыг төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамруулахаас 228 буюу 89.4%-ийг хамруулан, үйл ажиллагааг нь 1.11.3 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 55 буюу 24.1% нь “бага”, 113 буюу 49.5% нь “дунд”, 60 буюу 26.3% нь “их” эрсдэлтэй үнэлэгдлээ. Шалгалтаар нийт 250 зөрчил илрүүлэн 228 буюу 87%-ийг газар дээр нь арилгуулж, зөрчлийг арилгуулах зорилгоор улсын байцаагчийн 865 заалт бүхий 122 албан шаардлага өгч, үр дүнг тооцоход хэрэгжилт 86.5%-тай байна. Зөрчил гаргасан аж ахуйн нэгж, албан тушаалтан, иргэнд илэрсэн зөрчилтэй холбогдуулан хялбаршуулсан журмаар зөрчлийн 84 хэргийг шийдвэрлэж, зөрчлийн хэрэг 2-ыг нээж, 42 аж ахуйн нэгжид 42.650.0 мянган төгрөгийн, 44 иргэнд 9.000.0 мянган төгрөгийн буюу нийт 51.650.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг оногдуулж, бүрэн барагдуулав. Хадгалалтын хугацаа дууссан, чанар, аюулгүйн шаардлага хангаагүй 44 нэр төрлийн 240 ширхэг, 1.2кг 851.883 мянган төгрөгийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг устгуулахаар улсын байцаагчийн 5 акт тогтоон, Нийслэлийн Засаг даргын дэргэдэх “Захиргааны журмаар эд зүйлийг хураах, улсын орлого болгох, үнэлэх, устгах үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, хэрэгжилтийг хангуулах үүрэг бүхий орон тооны бус зөвлөл”-д шилжүүлж шийдвэрлүүллээ. Hийт 142 удаа, 237 худалдааны газрын 1672 ажилтныг хамруулан байгууллагын сургалтыг зохион байгуулж, 36 төрлийн гарын авлага, зөвлөмж боловсруулан тарааж, 1630 гаруй ширхэгийг тарааж, телевизэд 4, радиод 2 ярилцлага өгч, байгууллагын вэб сайтад 40 удаа мэдээ, мэдээлэл, зөвлөмж сэрэмжлүүлэг байршуулж, шалгалтаас гадуур 18 удаагийн сургалт зохион байгуулж ажилласан байна. Шалгалтын дүнг 2018.07.05-ны өдөр газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, танилцуулгыг хурлын шийдвэрийн хамт 2018.08.31-ний өдрийн 02-01/2603 тоот албан бичгээр МХЕГ-т хүргүүлэв. 12. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/89 дугаарын удирдамжаар савласан цэвэр ус, рашаан, ундаа, жүүсний 39 үйлдвэрийг төлөвлөгөөт шалгалтад хамруулахаар олон нийтэд зарласнаас 38 үйлдвэр буюу 97.4%-ийг хамруулж, үйл ажиллагаагаа түр зогсоосон тул “Сионы жимс” ХХК-ийн үйлдвэр хамрагдаагүй. Шалгалтад хамрагдсан үйлдвэрлэл эрхэлж буй аж ахуйн нэгж, иргэдийн үйл ажиллагааг 1.6.2 кодтой болон 1.20.1 кодтой хяналтын хуудсуудаар үнэлгээ хийхэд 18 буюу 47.3% нь “дунд”, 20 буюу 52.6% нь “бага”

35

эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Шалгалтаар 4 хяналтын чиглэлээр нийт 311 зөрчил илрүүлэн, 136 буюу 43.7%-ийг газар дээр нь арилгуулж, Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтыг үндэслэн 19 аж ахуйн нэгж, иргэнд 15.600.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг оногдуулж, бүрэн барагдуулсан. Зөрчлийн үр дагаврыг арилгуулахаар эрх бүхий албан тушаалтны албан даалгавар 19, улсын /ахлах/ байцаагчийн 127 заалт бүхий 19 албан шаардлагыг хүргүүлж, илэрсэн зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авч ажилласан. “Эм Жи Эл акуа” ХХК-ийн ашиглаж байгаа гүний хоёр худагт эрүүл ахуйн болон хамгаалалтын бүс тогтоогоогүй, эрүүл ахуйн хориглолтын бүсэд саарал усны сан, бохир усны цооног байрласанг өөрчлүүлж, тус 2 худгийн ашиглалтыг зогсоож, эрүүл ахуйн шаардлага хангасан цэгт худаг гаргуулах арга хэмжээ авсан. МХЕГ-ын Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лаборатори, НМХГ-ын Нэгдсэн төв лабораторид 87 нэрийн савласан бэлэн бүтээгдэхүүн, Хүнсний аюулгүй байдлын үндэсний лавлагаа лабораторид 25 нэрийн хүнсний нэмэлтийг шинжлүүлэн сорилтын дүнг үндэслэн “Шинжилгээ хийсэн тухай” улсын /ахлах/ байцаагчийн 52 дүгнэлт үйлдсэн. Нийт 106 эрүүл зүйн арчдаст шинжилгээ авахад 8 буюу 8.4% нь нянгийн бохирдолттой “E.Coli, Enterobakter” илэрсэн. Нийт шинжилгээнд хамруулсан 87 бүтээгдэхүүнээс 6 буюу 6.8% нь эерэг үзүүлэлттэй буюу 3 эрдэст савласан усны дээжийн эрдэслэг буюу хуурай бодис стандартаас бага, фторын хэмжээ шошго дээр тэмдэглэснээс зөрүүтэй, 3 дээжинд нянгийн ерөнхий тоо зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс их гарсан. Савласан цэвэр усны үйлдвэрүүдийн эргэлтийн хуванцар баллоны угаалга, халдваргүйтгэлийн үр дүнд үнэлгээ өгөхөөр шинжлүүлсэн 15 үйлдвэрийн савны зайлдасны сорьцонд нянгийн ерөнхий тоо, колиформ, pseudomonus aeruginosa илрүүлэх сорилт явуулахад үүсгэгч илрээгүй. Шалгалтын дүнг газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн танилцуулгыг хурлаас гарсан шийдвэрийн хамт 2018.07.10-ны өдрийн 02-01/2603 тоот албан бичгээр МХЕГ-т хүргүүлэв. 13. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/67 дугаарын “Мах махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд шалгалт хийх тухай” удирдамжаар 11 үйлдвэрийг шалгахаас 10 буюу 90.9%-ийг хяналт шалгалтад хамруулж, үйл ажиллагааг нь 1.2.2 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 5 нь “бага”, 4 нь “дунд”, 1 нь “их” эрсдэлтэй дүгнэгдсэн. Хамрагдсан 10 үйлдвэрийн тоног төхөөрөмж, сав суулга, тээвэрлэлтийн сав, вандан тавиур болон ажилчдын гар, хормогч зэргийн угаалга, халдваргүйжүүлэлтийн үр дүнг шалгах зорилгоор эрүүл зүйн арчдас

36

шинжилгээг 13 цэгээс авахад 6 буюу 46.1%-д нянгийн бохирдолт илэрсэн. Үйлдвэрүүдийн 3 нь хэсгийн холболттой, шалгалтын явцад хөндлөнгийн хяналтаар 5 ундны усны дээжийг шинжилгээнд хамруулахад НМХГ-ын Төв лабораторийн сорилтын дүнгээр стандартын шаардлага хангаж байна. Үйлдвэрийн нийт 50 нэр төрлийн мах, махан бүтээгдэхүүнээс дээж авч шинжлүүлэхэд холбогдох стандарт, техникийн шаардлагыг хангасан байна. Зөрчил гаргасан 3 аж ахуйн нэгжид 2.500.0 мянган төгрөгийн, 3 иргэнд 400.0 мянган төгрөгийн буюу нийт 2.900.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг оногдуулж, бүрэн барагдуулсан. Баянгол дүүрэг дэх “Хүнс таван толгой” ХХК нь барилга байгууламжид тавих эрүүл ахуйн шаардлагыг хангаагүй “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн тул үйл ажиллагааг улсын байцаагчийн актаар түр хугацаагаар зогсоож, 7 аж ахуйн нэгжид илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар улсын /ахлах/ байцаагчийн 54 заалт бүхий албан шаардлага өгч зөрчлийг арилгуулах, эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээ авсан. Шалгалтын дүнг газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, шийдвэрийг танилцуулгын хамтаар 02-01/2303 тоот албан бичгээр МХЕГ-т хүргүүлэв. 14. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/68 дугаарын “Ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд шалгалт хийх тухай” удирдамжаар олон нийтэд зарлагдсан хүнсний үйлдвэрлэлийн 46 обьект буюу 90.2%-ийг шалгалтад хамрууллаа. 1.4.2 кодтой хяналтын хуудсаар 1 нь “их” эрсдэлтэй үнэлэгдэж, гүйцэтгэлийн хяналтаар “дунд” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн, 1.7.2 кодтой хяналтын хуудсаар 2 нь “их”, 21 нь “дунд”, 11 нь “бага” эрсдэлтэй, 1.8.2 кодтой хяналтын хуудсаар 4 нь “дунд”, 3 нь “бага” эрсдэлтэй, 1.22.2 кодтой хяналтын хуудсаар 1 нь “дунд”, 2 нь “бага” эрсдэлтэй дүгнэгдсэн. Нийт дүнгээр ургамлын гаралтай бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн 46 газрын 16 буюу 34.8% нь “бага” эрсдэлтэй, 28 буюу 60.8% нь “дунд” эрсдэлтэй, 2 буюу 4.3% нь “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Шалгалтад хамрагдсан үйлдвэрийн ундны болон технологийн уснаас 7 дүүрэгт 31 дээж авч шинжилгээнд хамруулахад 96.7% стандартын шаардлага хангасан, нийт 124 бүтээгдэхүүнээс дээж авч итгэмжлэгдсэн лабораторийн шинжилгээнд хамруулахад 4% нь шаардлага хангаагүй, бүтээгдэхүүний дамжин бохирдлын эх үүсвэрүүд болох ажиллагсдын гар, хувцас, тоног төхөөрөмж, ажлын байрны угаалга цэвэрлэгээ, халдваргүйтгэл хэрхэн хийгдэж байгаад дүгнэлт өгөхөөр 185 арчдас шинжилгээ авахад 30% нь эерэг буюу бохирдолтой гарсан. Шинжилгээний дүнг үндэслэн улсын /ахлах/

37

байцаагчийн 28 дүгнэлт гаргаж хүргүүлсэн. Зөрчлийн мөрөөр 7 аж ахуйн нэгж, иргэнд Зөрчлийн тухай хуулиар 4.000.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч бүрэн барагдуулан, улсын /ахлах/ байцаагчийн 214 заалт бүхий 23 албан шаардлагыг хүргүүлэн, зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авч ажилласан. Шалгалтын дүнг газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, хурлаас гарсан шийдвэрийг танилцуулгын хамтаар 02-01/2416 тоот албан бичгээр МХЕГ-т хүргүүлэв. 15. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/161 дугаарын “Сургуулийн өмнөх боловсрол эзэмшүүлэх үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар төрийн өмчийн 26, төрийн бус өмчийн 38 буюу нийт 64 цэцэрлэгийг хамруулан, үйл ажиллагааг нь 6.1 кодтой хяналтын хуудсаар шалгахад 20 нь “бага”, 28 нь “дунд”, 16 нь “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Илэрсэн зөрчлийн мөрөөр 465 заалт бүхий 52 албан шаардлага хүргүүлэн, Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтыг үндэслэн 37 албан тушаалтанд нийт 6.560 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож барагдууллаа. Дүнг үндэслэн “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 1 цэцэрлэгийн удирдлагад Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтыг үндэслэн сахилгын шийтгэл ногдуулах санал бүхий албан бичгийг, төрийн өмчийн 2 цэцэрлэгийн салбар 4 бүлгийн үйл ажиллагааг зогсоох болон төрийн бус өмчийн 16 цэцэрлэгийн сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг цуцлах санал бүхий улсын /ахлах/ байцаагчийн дүгнэлтийг Нийслэлийн Боловсролын газарт хүргүүлж ажилласнаар Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар “Анар”, “Ивээлт нар”, “Цоглог жаалууд” гэсэн 3 цэцэрлэгийн тусгай зөвшөөрлийг “хүчингүй болгох”, ”Жаргалант яргуй”, “Түвшин бүүвэй”, “Мөндөө” гэсэн 3 цэцэрлэгийн Сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг “түдгэлзүүлэх” шийдвэрүүдийг гаргуулсан. Шалгалтын дүнг газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, танилцуулгыг МХЕГ-т хүргүүлэн ажиллав. 16. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/135 дугаарын “Ерөнхий боловсролын сургууль, сургуулийн дотуур байр, “Үдийн цай” хөтөлбөр хэрэгжүүлэгч аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар ерөнхий боловсролын 37 сургуульд төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийж, үйл ажиллагааг нь хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 5 буюу 13.5% нь “их”, 15 буюу 40.5% нь “дунд”, 17 буюу 45.9% нь “бага” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн байна. Шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар 15 хуулийн этгээдэд нийт 3.000.0

38

мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээг ногдуулсан. Зөрчлийг 42 заалт бүхий 6 албан даалгавар, 98 заалт бүхий 18 албан шаардлагыг сургуулийн удирдлагуудад хүргүүлж, “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 5 сургуулийн сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг цуцлах санал бүхий улсын байцаагчийн /ахлах/ дүгнэлтийг Нийслэлийн Боловсролын газарт хүргүүлж ажилласнаар Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар төрийн бус өмчийн ерөнхий боловсролын “Онол”, “Хөгжлийн гүүр” гэсэн 2 сургуулийн тусгай зөвшөөрлийг “хүчингүй болгох”, “Хөвгүүд”, “Шилдэг” гэсэн 2 сургуулийн тусгай зөвшөөрлийг “түдгэлзүүлэх” шийдвэрүүдийг гаргуулсан. Шалгалтын дүнг Газрын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, танилцуулгыг МХЕГ-т хүргүүлэн ажиллав. 17. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/214 дугаарын “Дээд боловсролын байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар дээд боловсролын 8 байгууллагыг хамруулж, үйл ажиллагааг нь 6.4 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 4 нь “бага”, 4 нь “дунд” эрсдэлтэй, Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын 2 байгууллагын үйл ажиллагааг 6.3 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 1 нь “дунд”, 1 нь “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Илэрсэн зөрчлийн мөрөөр улсын /ахлах/ байцаагчийн 44 заалт бүхий 8 албан шаардлага өгч зөрчлийг арилгуулах, эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээ авч ажилласан. Сургалтын байгууллагад тавигдах шаардлагыг зөрчсөн 4 хуулийн этгээдэд Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтыг үндэслэн тус бүр 200 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу нийт 800 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгож, бүрэн барагдууллаа. Шалгалтын дүнг 2018.07.05-ны өдөр газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, МХЕГ-аар уламжлан Боловсролын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад 6, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яаманд 2 саналыг албан бичгээр хүргүүлж, танилцуулгыг МХЕГ-т албан бичгээр хүргүүлэв. 18. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/40 дугаарын удирдамжаар сургуулийн өмнөх боловсролын 93 /төрийн өмчийн 58, төрийн бус өмчийн 35 цэцэрлэг/ байгууллага, Хүнс ханган нийлүүлэх 1 байгууллагыг хамруулж, үйл ажиллагааг нь 3.6 кодтой хяналтын хуудсаар дүгнэхэд 33 буюу 35.1% нь “бага”, 58 буюу 61.8% нь “дунд”, 3 буюу 3.1% нь”их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Шалгалтын явцад нэг хүүхдэд олгогдож байгаа өдрийн хоолноос 50 сорьц, 55 цэцэрлэгийн унд

39

ахуйн уснаас 90 сорьц, 54 цэцэрлэгийн агаараас нян судлалын шинжилгээ, 1 цэцэрлэгийн эдэлбэр газраас хөрсний шинжилгээ, цэцэрлэгт хэрэглэгдэж буй хүүхдийн тоглоомноос 5 шинжилгээ, халдваргүйтгэлийн бодисоос 4 шинжилгээ, 45 цэцэрлэгээс 391 эрүүл зүйн арчдас шинжилгээг тус тус авч, НМХГ-ын Төв лабораторид шинжлүүлэн сорилтын дүнг үндэслэн шинжилгээний дүнг үндэслэн 119 дүгнэлт үйлдэн ажилласан. Нийт 460 зөрчил илрүүлж, 220 буюу 47.8%-ийг шалгалтын явцад арилгуулж, бусад зөрчлийг арилгуулахаар улсын /ахлах/ байцаагчийн үйл ажиллагааг зогсоох тухай акт 1, бүтээгдэхүүн хураах тухай акт 3-ыг тогтоож , 419 заалт бүхий 57 албан шаардлага, нийт 30 байгууллага, албан тушаалтан, иргэнд 11.600.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг ногдуулж, барагдуулалтад хяналт тавьж ажилласан. Мөн илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулах, эрүүл ахуй, хоол хүнсний аюулгүй байдлыг хангах, өдөр тутмын цэвэрлэгээ үйлчилгээг тогтмолжуулах, эрүүл ахуйн зохистой дадлыг эзэмшүүлэх талаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч, бүртгэл хяналтын хөтлөлтийн загвараар хангаж ажиллалаа. Шалгалтын дүнг тус газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, саналыг холбогдох газруудад хүргүүлэн ажиллалаа. 19. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/135 дугаарын удирдамжийн дагуу ерөнхий боловсролын 76 сургууль, тэдгээрт үйл ажиллагаа явуулж буй 62 цайны газрыг хамруулан, төлөвлөгөөт шинжилгээтэй хяналт шалгалтыг хийж, “Үдийн цай” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг шалгалаа. Хамрагдсан 76 сургуулийг 3.7 кодтой хяналтын хуудсаар шалгахад 3 буюу 3.9% нь “их”, 35 буюу 46% нь “дунд”, 38 буюу 50.6% нь “бага“ эрсдэлтэй, хоол үйлдвэрлэлийн 62 газрыг 1.10.4 кодтой хяналтын хуудсаар шалгахад 5 буюу 8.06% нь “их”, 34 буюу 54.8% нь “дунд”, 23 буюу 41.34 % нь “бага” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн байна. Шалгалтын явцад эрүүлзүйн шинжилгээг нийт 350 цэгээс авч шинжлүүлэхэд 75 буюу 21.4% нь эерэг, ундны усны 35 дээж авч шинжлүүлэхэд 2 буюу 5.7% нь эерэг үзүүлэлттэй гарсан байна. Шалгалтын явцад сорилтын дүнг үндэслэн улсын /ахлах/ байцаагчийн 42 дүгнэлт, 278 заалт бүхий 53 албан шаардлага үйлдэн хүргүүлж, зөрчил гаргасан 25 байгууллага, аж ахуйн нэгжид нийт 16.550.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийг оногдуулж, бүрэн барагдууллаа. Шалгалтын дүнг газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, хурлаас гарсан санал бүхий шийдвэрийг холбогдох газруудад хүргүүлсэн. Үдийн цайг” сургуулийн цайны газраас олгож байгаа хэлбэр жил ирэх тутам нэмэгдэж, “Үдийн цай” хөтөлбөрийг хэрэгжилтийг дүгнэн, биелэлтийг тооцдог

40

байдал сүүлийн 1 жилд 80.3 хувьтай болсон байна.

Сурагчдын гар угаах нөхцөл хөтөлбөр хэрэгжиж байх эхний үед 1 хүүхдэд ногдох угаалтуурын тоо эрүүл ахуйн нормоос 2.6 дахин бага байсан бол 2017 оны байдлаар шалгалтанд хамрагдсан сургуулиудын 77 хувь нь гар угаах нөхцлийг бүрдүүлсэн үр дүнтэй байна.

20. НМХГ-ын газрын даргын баталсан 02-01/214 дугаарын “Дээд боловсролын байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар Соёл урлагийн их сургуулийг хяналт шалгалтад хамруулан, үйл ажиллагааг нь 3.25 кодтой хяналтын хуудсаар шалгахад “дунд” эрсдэлтэй, тус сургуульд үйл ажиллагаа явуулж буй 2 цайны газрын хоол үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг 1.10.1 кодтой хяналтын хуудсаар шалгахад 1 нь “бага”, 1 нь “дунд” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар 10 заалт бүхий албан шаардлагаар хугацаатай үүрэг өгч, биелэлтэд хяналт тавин ажилласан. Шалгалтын дүнг газрын Даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, хурлаас гарсан шийдвэрийг холбогдох газруудад хүргүүлэн биелэлтийг хангуулан ажиллав. 21. НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/70 дугаарын “Түүх, соёлынүл хөдлөх дурсгалын хадгалалт, хамгаалалт, соёлын байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай“ удирдамжаар 8 байгууллагыг хяналт шалгалтад хамруулан, үйл ажиллагааг нь хяналтын хуудсаар 7 буюу 87.5% нь“их”, 1 буюу 12.5% нь “дунд” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар улсын байцаагчийн албан шаардлагыг 7 байгууллагад хүргүүлж, биелэлтэд хяналт тавин ажилласан. Шалгалтын дүнг газрын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж холбогдох газруудад хурлаас гарсан шийдвэр саналыг хүргүүлэн ажилласан.

22

3.2 Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын хяналтын чиглэлээр холбогдох аж ахуйн нэгж, байгууллагад эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулахад нь

1. Эм биобэлдмэлийн чанарын хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын дэд даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-өөр 36 эмнэлэг, 38 эм хангамжийн байгууллага, 1 сувилалд зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөснөөс 36 эмнэлэг, 38 эм хангамжийн байгууллага, 1 сувилал хамрагдсан байна. Хамрагдалтын хувь 100%-тай. Эрсдэлийн үнэлгээгээр 51 буюу 68.9% нь “бага”, 21 буюу 28.3% нь “дунд”, 2 буюу 2.8 % нь “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн ба 35 байгууллагад 179 заалттай зөвлөмжийг хүргүүлсэн байна.

Бизнес эрхлэгчид хууль эрх зүй, мэргэжлийн болон аюул эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, мэдээлэлтэй болсон.

41

дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор нийт 867 объектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

2. Эмчилгээний чанарын хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын дэд даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-өөр 3.1.1 кодтой хяналтын” хуудсаар 18 эмнэлэг, 3.20.1 кодтой хяналтын хуудсаар 51 эмнэлэг, 3.11.1 кодтой хяналтын хуудсаар 8 сувилал буюу нийт 77 эрүүл мэндийн байгууллагын үйл ажиллагаанд эрсдэлийн үнэлгээ хийж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Зөвлөн туслах үйлчилгээний явцад эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээнд заасан нутаг дэвсгэр, хаяг байршилд явуулаагүй, эмнэлгүүдийн 42.8% нь тусламж үйлчилгээний чиглэлээр мэргэшсэн орон тооны сувилагчгүй, орон тоог зохистойгоор ханган ажиллаагүй, 24.6% нь өөрийн эмнэлгийн батлагдсан дүрэмгүй, 32.4% нь өөрийн байгууллагын үйл ажиллагааны чиглэлд тохирсон оношилгоо эмчилгээний стандарт, эмнэл зүйн удирдамжийг эмнэлгийн хэмжээнд мөрдүүлэн, хэрэгжилтэнд нь хяналт тавьж, дүн шинжилгээ хийж ажиллаагүй, клиникийн эмнэлгүүдийн 35% нь яаралтай тусламж үзүүлэхэд шаардлагатай эм, хэрэгслээр бүрэн хангагдаагүй, яаралтай журмаар ирсэн үйлчлүүлэгчийг хүлээн авч шаардагдах тусламж, үйлчилгээг үзүүлж буй байдал шаардлагын түвшинд хүрэхгүй, эмнэлгүүдийн 70% нь эмнэлгийн ажилтны алдаа зөрчлийг бүртгэж, алдааны сан бүрдүүлэн, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд ашиглаж ажиллаагүй, хэт авиагаар хэвлийн хөндийн эрхтнүүд, зүрхний бүтэц, үйл ажиллагааг үнэлж, дүгнэлтийг монгол хэл дээр стандартын дагуу бичдэггүй, өрхийн эрүүл мэндийн төвүүд нь лабораторийн шинжилгээний /анализатор/ аппаратгүй үйлчлүүлэгчдээс шинжилгээний дээж авч тестийн сорил хийдэг бөгөөд тухайн дээжийг хэрхэн цуглуулах, хадгалах, тээвэрлэх талаар 70% нь журамгүй байсан зэрэг нийтлэг зөрчлүүд илэрлээ. Илэрсэн дутагдлыг арилгуулахаар нийт 77 байгууллагад 519 заалт бүхий улсын /ахлах/ байцаагчийн хамтарсан зөвлөмжийг хүргүүлэн ажиллалаа. Зөвлөн туслах үйлчилгээнд 2017 онд нийт 73 байгууллага хамрагдсанаас 7 нь “их”, 22 нь “дунд”, 44 нь “бага” эрсдэлтэй үнэлэгдэж байсан бол 2018 онд 77 байгууллагаас 3 нь “их”, 22 нь “дунд”, 52 нь “бага” эрсдэлтэй үнэлэгдэж, эрсдэл 50 хувиар буурсан үзүүлэлт гарч байна. Хуулийн хэрэгжилт 85 хувьтай байна. 3. Халдвар судлалын хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын дэд даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-өөр зарлагдсан 71 эмнэлгээс 70 буюу 68%-ийг, 42 эм хангамжийн байгууллагыг 100% хамруулан зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүллээ. Хамрагдсан эмнэлгүүдийг

42

3.1.3 кодтой, 3.20.2 кодтой, 3.30 кодтой, 3.11.2 кодтой хяналтын хуудсуудаар үнэлэхэд 3 эмнэлэг нь “их” эрсдэлтэй, 21 эмнэлэг нь “дунд” эрсдэлтэй, 46 эмнэлэг нь “бага” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Эм хангамжийн 42 байгууллагыг 3.4 кодтой, 3.3 кодтой хяналтын хуудсуудаар үнэлэхэд 2 байгууллага нь “их” эрсдэлтэй, 5 байгууллага нь “дунд” эрсдэлтэй, 34 байгууллага нь “бага” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Илэрсэн зөрчил дутагдлуудыг арилгуулахаар 35 эмнэлэг, 12 эм хангамжийн байгууллагад улсын байцаагчийн хамтарсан 44 зөвлөмжөөр хугацаатай үүрэг даалгавар өгч биелэлтэд хяналт тавин ажилласан. Зөвлөн туслах үйлчилгээний дүнг нэгтгэж, газрын Дэд даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, МХЕГ-т хүргүүлсэн. 4. Хүнсний эрүүл ахуйн хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын дэд даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-өөр 310 обьектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөснөөс 283 буюу 91.29%-ийг хамруулж, хүнсний эрүүл ахуйн 10 хяналтын хуудасны үнэлгээгээр 283 хүнсний худалдаа, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газрын 119 буюу 42% нь “бага”, 153 буюу 54% нь “дунд”, 11 буюу 3.88% “их” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар 206 аж ахуй нэгж, иргэнд зөвлөмж хүргүүлж, байгууллагын сургалтаар хүнсний үйлдвэрлэлийн эрүүл ахуйн зохистой дадлыг хэвшүүлэх, хоолны хордлого, хордлогот халдвараас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр гарын авлага, сэрэмжлүүлэг хүргэн мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Зөвлөн туслах үйлчилгээний дүнг нэгтгэн МХЕГ-т хүргүүллээ. НМХГ-ын дэд даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-өөр цэцэрлэг 58, ерөнхий боловсролын сургууль 21, дотуур байр 1, Үдийн цай хэрэгжүүлэгч аж ахуйн нэгж 21 буюу нийт 101 байгууллага, аж ахуйн нэгж хамрагдаж, төлөвлөсөн объектыг 100 хувь хамрууллаа. Зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамрагдсан нийт 58 цэцэрлэгийг 3.6 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 7 буюу 12% нь “их” эрсдэлтэй, 34 буюу 58.6% нь “дунд” эрсдэлтэй, 17 буюу 29.4% нь “бага” эрсдэлтэй, 21 ерөнхий боловсролын сургуулийг 3.7 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд 14 буюу 66.6% нь “дунд” эрсдэлтэй, 7 буюу 33.4% нь”бага” эрсдэлтэй, Үдийн цай хэрэгжүүлэгч 21 аж ахуйн нэгжийг 1.10.4 кодтой хяналтын хуудсаар шалгахад 17 буюу 80.9% нь “дунд” эрсдэлтэй, 4 буюу 19.1% нь “бага” эрсдэлтэй, 1 дотуур байрыг 3.24 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд “дунд” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн байна. Зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамрагдсан 80 байгууллагад мэргэжлийн болон арга зүйн

43

зөвлөгөө өгч, боловсрол, эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын хяналтын чиглэлээр хамтарсан зөвлөмжийг 55 байгууллагад зөвлөмж хүргүүлж, биелэлт үр дүнг тооцон ажиллаж байна. Зөвлөн туслах үйлчилгээний дүнг нэгтгэн МХЕГ-т цахимаар болон албан бичгээр хүргүүлсэн. 5. Боловсролын хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-өөр сургуулийн өмнөх боловсролын 63 байгууллага, ерөнхий боловсролын 26 сургууль, дээд боловсролын 4 сургууль буюу нийт 93 боловсролын байгууллагыг хамруулан зөвлөн туслах үйлчилгээг үзүүллээ. 6.1 кодтой хяналтын хуудсаар 62 цэцэрлэгийн үйл ажиллагааг дүгнэхэд 16 буюу 25.8% нь “их” эрсдэлтэй, 27 буюу 43.5% нь “дунд” эрсдэлтэй,19 буюу 30.6% нь “бага” эрсдэлтэй, 6.2 кодтой хяналтын хуудсаар 25 сургуулийн үйл ажиллагааг дүгнэхэд 4 буюу 16% нь “их” эрсдэлтэй, 15 буюу 60% нь “дунд” эрсдэлтэй,6 буюу 24% нь “бага” эрсдэлтэй, 6.4 кодтой хяналтын хуудсаар 4 сургуулийн үйл ажиллагааг дүгнэхэд 2 буюу 50% нь “дунд”, эрсдэлтэй, 2 буюу 50% нь “бага” эрсдэлтэй тус тус үнэлэгдлээ. Давхардсан тоогоор нийт 1989 зөрчил илрүүлэн 643 буюу 32.3%-ийг газар дээр нь арилгуулж, иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад улсын /ахлах/ байцаагчийн 815 заалт бүхий 89 зөвлөмжийг хүргүүлэв. Зөвлөн туслах үйлчилгээний явцад илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулах, эрсдэлийг бууруулах, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр сургуулиудын удирдлага, шалгалтад хамрагдсан багш, ажилтнуудад мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч, танилцуулгыг МХЕГ-т хүргүүлж ажиллав. 6.Соёлын хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын дэд даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-өөр соёлын 4 байгууллагад хөтөлбөрийн хүрээнд зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлсэн.Биелэлт-44.4 хувьтай байна .Байцаагч нь өөр ажилд шилжсэн тул үлдсэн обьектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлээгүй болно. 7. Эрүүл ахуй халдвар хамгааллын хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын дэд даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-өөр үсчин, гоо сайхан, саун болон хог тээвэрлэлтийн үйлчилгээ эрхлэгч 84 аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн үйл ажиллагаанд зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээс 84.5%-ийг хамруулсан. Үйл ажиллагаагаа зогсоож, татан буугдсан 2, үйл ажиллагааны чиглэлэлээ өөрчилсөн 1 шалтгаанаар хамрагдаагүй байна.

44

Хамрагдсан үсчин, гоо сайхны газруудаас эрүүл зүйн нян судлалын нийт 74 арчдас, агаарын 3 сорьц, ариун материалын 2 сорьц, хэрэглээний уснаас 12 дээж авч шинжлүүлэхэд орчны эд зүйлсийн арчдасны 7.4% нь нянгийн бохирдолтой, 50% буюу 6 хэрэглээний усанд фтор стандартад заасан хэмжээнээс бага гарсан байна. Шинжилгээний дүнг үндэслэн улсын /ахлах/ байцаагчийн 26 дүгнэлт үйлдэн, илэрсэн дутагдлыг арилгуулахаар 38 байгууллага, иргэнд улсын /ахлах/ байцаагчийн зөвлөмжийг хүргүүлж ажиллалаа. Зөвлөн туслах үйлчилгээний явцад холбогдох чиглэлийн хяналтын хуудсуудаар буюу хог тээврийн 5 аж ахуйн нэгжийг дүгнэхэд 5 нь “дунд” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн ба хууль тогтоомжийн хэрэгжилт 68%-71%-тай, гоо заслын газруудын 8 буюу 39% нь “бага”, 13 буюу 61.9% нь “дунд” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн ба хууль тогтоомжийн хэрэгжилт 54%-73%-тай, Үсчний газруудын 18 буюу 41.8% нь “бага”, 25 буюу 58.1% нь “дунд” эрсдэлтэй, 2 Саун нь “бага” эрсдэлтэй үнэлэгдсэн ба хууль тогтоомжийн хэрэгжилт 85%-тай үнэлэгдсэн байна. Зөвлөн туслах үйлчилгээний дүнг нэгтгэн МХЕГ-т хүргүүллээ. Шалгуур 1. Хяналт шалгалтын үр дүнгээр хууль сахин мөрдөлтийн түвшин өмнөх оноос 1.9 хувиар өссөн. Шалгуур 2. Улсын /ахлах/ байцаагчдийн гаргасан албан шаардлагын биелэлтийн түвшинг өмнөх оноос 0.7 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 3. Хяналтт шалгалтын явцад нийт 200 байгууллага, албан тушаалтан, иргэнд 144060,0 сая төгрөгийн шийтгэлийг ногдуулж, бүрэн барагдуулан ажилласан. Өмнөх онтой харьцуулахад 2.4 хувиар өссөн үзүүлттэй байна. Шалгуур 4. Хяналт шалгалтад хамрагдсан их дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн обьектын эзэлэх хувийг 2.1 хувиар бууруулсан Шалгуур 5.Тайланд хугацаанд хяналтын чиглэл тус бүрээр 9 удаа хэвлэлийн бага хурал, 32 удаа ярилцлага хэлэлцүүлэг, 12 удаа телевизийн зочны ярилцлага, хэлэлцүүлэгт оролцож, телевизэд 209, FM радиогоор 24, өдөр тутмын сонин хэвлэлээр 10, байгууллагын вэб сайтуудад 432 нийт 728 мэдээ, мэдээллийг хэвлэл мэдээллийн байгууллага, сэтгүүлчдэд өгсөн. Байгууллагын цахим хуудсанд хяналт шалгалттай холбоотой 180 зөвлөмж, 125 сэрэмжлүүлэг 29 сургалтын мэдээ, 32 цаг үеийн онцлох мэдээ зэрэг нийт 366 мэдээллийг нийтэлсэн. Шалгуур 6. Хяналт шалгалтын 1504 мэдээлэлийг шилэн хяналтын цахим санд

45

бүртгэж оруулсан.

23

3.3 Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын мэдээллийн санг бүрдүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 14 асуудлаар тандалт судалгаа хийнэ.

Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын мэдээллийн санг бүрдүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 14 (100%) тандалт судалгаа хийгдэж дууссан.

1. “Үйлдвэрийн аргаар боловсруулсан ундны сүүний чанар, аюулгүй байдал”, 2. “Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслэлээр сэрэмжлүүлж зарлагдсан

импортын зарим хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүн хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж байгаа эсэхэд зах зээлийн худалдаалалтад тандалт судалгаа хийх. /халуун тогоо, мотоцикл, барилгын ДСП хавтан, чернилийн бэх,өргөн хэрэглээний гоо сайхан, ахуйн химийн бүтээгдэхүүн /хүүхдийн гоо сайхан, живх, эмэгтэйчүүдийн ариун цэврийн хэрэглэл, ариун цэврийн цаас”,

3. “Үсчин, гоёлын гоо сайхны газрын цусаар дамжих халдварын эрсдэлийн байдал”,

4. “Хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүнээс хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлох”,

5. “Хүнсний үйлдвэрүүдэд хэрэглэж буй хүнсний нэмэлтийн чанар, аюулгүй байдал, хэрэглээ”,

6. “Өдөр өнжүүлэх хүүхэд харах үйлчилгээ эрхлэгч байгууллагуудын эрүүл ахуйн нөхцөл”,

7. “ “Эрүүл мэндийн байгууллагын орчны эрүүл ахуйн шаардлага нөхцөл”, 8. Соёлын салбарын хүний нөөцийн хангамж соёлын өвийн хадгалалт,

хамгаалалтад тусгасан төсвийн хувиарлалтад тандалт судалгаа хийх” 9. “Хоол үйлдвэрлэлийн газруудад эрүүл ахуйн зохистой дадлын шаардлагыг

хангасан байдалд зэрэглэл тогтоох боломж, эрх зүйн орчин”, 10. “Төвлөрсөн бус ариун цэврийн байгууламж”, 11. “Сувилахуйн тусламж үйлчилгээний салбарын бодлого, төлөвлөлт,

хэрэгжилт хүний нөөцийн хэрэгцээ хангалт ажлын ачаалал”, 12. “Ерөнхий боловсролын сургуулийн 5, 9, 12 дугаар ангийн математик,

монгол хэлний хичээлийн стандартын хэрэгжилтэд хөндлөнгийн үнэлгээ”, 13. “Хүн амын өвчлөл, нас баралт, эх хүүхдийн эндэгдэл, дархлаажуулалт,

сүрьеэгийн өвчлөл, эм, химийн бодисын хордлогын тусламж үйлчилгээний бодлого, зохицуулалтын байдалд хийх тандалт судалгаа”

Тандалт судалгаа хийгдэж, нөхцөл байдалд дүгнэлт гаргаж, хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд хор хөнөөл учруулж болзошгүй хүчин зүйлсийн талаар ойлголттой болсон.

46

Шалгуур 1. МХЕГ-аас баталсан удирдамж, арга аргачлалын дагуу 15 тандалт судалгааг хийж гүйцэтгэн, судалгааны танилцуулгыг нэгтэж дэд даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж дүнг МХЕГ-ын ЭМБСХГ-т дүгнэлт цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний саналын хамт хүргүүлэн ажиллаа. Шалгуур 2. 3 хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд мэдээлж эрсдэлээс урьдчилан сэргийлсэн.

Шалгуур 2. Тандалтын судалгааны 965 мэдээлэлийг хяналт шалгалтын цахим системд бүрэн оруулсан.

24

3.4 Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрсдэлийг бууруулах арга замыг тодорхойлох зорилгоор 6 асуудлаар хяналт шинжилгээ хийнэ.

Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрсдэлийг бууруулах арга замыг тодорхойлох зорилгоор 6 (100%) асуудлаар хяналт шинжилгээ хийж дууссан.

1. “Эм эмнэлгийн хэрэгсэл, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүнээс хөндлөнгийн хяналтын дээж авч хяналт”,

2. “Цэцэрлэг болон сургуулийн дотуур байрны хүүхдийн хоолны илчлэг, тэжээлэг байдалд хяналт”,

3. “Нийслэлийн ахуйн бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн цэвэрлэсэн бохир уснаас дээж авах”,

4. “Хяналт шалгалтанд хамрагдаагүй ундны усны эх үүсвэрүүдийн усанд хяналт”

5. “Шүдний эмнэлэгүүдийн давтан хэрэглээний багажийн ариутгалын чанар болон орчны цэвэрлэгээ

6. “Нийслэлийн тогтоосон цэгийн хөрсний дээжинд хими, нян судлал, хүнд металл, цацрагийн үзүүлэлт тодорхойлох хяналт”

Шалгуур 1. МХЕГ-аас баталсан удирдамж, арга аргачлалын дагуу 6 хяналт шинжилгээг хийж гүйцэтгэн, судалгааны танилцуулгыг нэгтэж дэд даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж дүнг МХЕГ-ын ЭМБСХГ-т дүгнэлт цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний саналын хамт хүргүүлэн ажиллаа. Шалгуур 2. Хяналт шинжилгээний 25 мэдээлэлийг хяналт шалгалтын цахим системд бүрэн оруулсан.

Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл үйлчилгээ, дотоод гадаад орчны аюулгүй байдлын түвшинг лабораторийн шинжилгээнд тулгуурлан тогтоосон.

47

25

3.5 Хэрэглэгч аюулгүй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ авах нөхцлийг бүрдүүлэх зорилгоор 12 асуудлаар урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийнэ.

Хэрэглэгч аюулгүй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ авах нөхцлийг бүрдүүлэх зорилгоор 12 (100%) асуудлаар урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийсэн. 1. “Зах зээлд худалдаалагдаж буй хуурамч, улсын бүртгэлд бүртгэгдээгүй, бүртгэлийн загвараас зөрүүтэй, лабораторийн шинжилгээний үзүүлэлтээс бусад үзүүлэлтээр чанар, стандартын шаардлага хангаагүй эм, биологийн идэвхт бүтээгдэхүүн, эмнэлгийн хэрэгслийг илрүүлэх, зах зээлээс буцаан татах, эрт сэрэмжлүүлэх арга хэмжээ авах замаар иргэдийн чанартай эм, бүтээгдэхүүнээр үйлчлүүлэх нөхцлийг хангах”, 2. “Жороор олгох заалт бүхий эмийг шаардлага хангасан байдалд урьдчилан

сэргийлэх хяналт шалгалт”, 3. “Тусгай зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулж байгаа эрүүл мэндийн

байгууллагуудыг таслан зогсоох зорилгоор хийх хяналт шалгалт”, 4. “Арьс, гоо заслын эмнэлгүүдэд цусаар дамжих халдварын эрсдэлийн

байдалд хийх хяналт шалгалт”, 5. “Нийтийг хамарсан баяр ёслол, цаг үеийн шаардлагаар урьдчилсан хяналт

шалгалт” /Цагаан сар, хүүхдийн баяр, наадам, шинэ жил г.м/, 6. “Гадаад орны болон төр засгийн тэргүүн, зочин төлөөлөгчдийн хоол

хүнсний аюулгүй байдалд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт”, 7. “Хүүхдийн зуслангийн хоол хүнсний аюулгүй байдал, эрүүл ахуй халдвар

хамгааллын дэглэмийн мөрдөлтөд урьдчилан сэргийлэх хяналт” 8. “Нийтэд үйлчилж буй аж ахуй нэгж байгууллага, иргэний гүний худгийн

эрүүл ахуйн нөхцөл, шаардлагад шинжилгээтэй урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт”,

9. Хууль бус үр хөндөлтийн байдалд урьдчилан сэргийлэх хяналт”, 10. “Хичээлийн шинэ жилийн бэлтгэл ажилд урьдчилан сэргийлэх хяналт”, 11. “Төрийн бус өмчийн их, дээд сургууль, коллежиудын төгсөлт, оюутны багц

/кредит/ цагийн гүйцэтгэлд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт” 12. “Эм биологийн идэвхт бүтээгдэхүүний зар сурталчилгаанд урьдчилан

сэргийлэх хяналт шалгалт”

Шалгуур 1. МХЕГ-аас баталсан удирдамж, 2018 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгагдсан 12 урьдчилан сэргийлэх хяналтыг 353 объектод хийсэн. Шалгуур 2. Хяналт шалгалтын явцад шаардлага хангаагүй эсхүл сэжигтэй бараа бүтээгдэхүүнээс дээж авч холбогдох хууль тогтоомжид засны дагуу

Гарч болзошгүй аюул осол, хоол хүнснээс шалтгаалсан хордлого, хордлогот халдвар, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж ажиллаж байна.

48

зөрчлийг арилгуулан ажилласан. Шалгуур 3. Хяналт шалгалтын явцад хууль бус үйл ажиллагаа илрээгүй. Шалгуур 4. Шилэн хяналтын цахим мэдээллийн санд хяналт шалгалтын 99 шивж оруулсан.

26

3.6 Холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 5 чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулна.

Холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 4 (90%) чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулсан.

1. “Өндөр эрсдэлтэй бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, нярай бага насны болон цэцэрлэгийн хүүхэд, ерөнхий боловсролын сургуулийн бага ангийн сурагчдад зориулсан хоол үйлдвэрлэл шинээр эрхлэгчдэд үйл ажиллагаа явуулахаас өмнө хяналт шалгалт хийж дүгнэлт гаргах”,

2. “Согтууруулах ундааны үйлдвэрлэлийн төсөл сонгон шалгаруулах тусгай зөвшөөрлийн хугацаа сунгахад эрүүл ахуйн дүгнэлт гаргах”,

3. “Тамхи үйлдвэрлэх эрүүл ахуйн нөхцөл, тамхин дахь хорт бодисын агууламжийн талаархи эрүүл мэндийн дүгнэлт гаргах”,

4. “Барилга, байгууламжийн газар олголт, зураг төсөл, ашиглалтанд хүлээн авахад эрүүл ахуйн урьдчилсан хяналт хийж үнэлгээ, дүгнэлт гаргах”

Лавлагаа, тодохойлолт гаргуулах хүсэлт ирээгүй 1 баталгаажуулах үйл ажиллагаа:

1. “Бүх шатны боловсролын баримт бичигт лавлагаа, тодорхойлолт гаргах”

Холбогдох хууль, тогтоомжын хэрэгжилт хангагдсанаар гарч болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх боломж бүрдсэн.

27

3.7 Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага, аж ахуйн нэгжид салбарын 10 сургалт зохион байгуулна.

Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага, аж ахуйн нэгжид салбарын 9 (90%) сургалт зохион байгуулсан. 1 сургалт улсын байцаагч томилогдоогүй учир хиййгдээгүй.

1. ”Сургуулийн дотуур байрны эрүүл ахуйн нөхцлийг сайжруулах” нь, 2. “Цэцэрлэгийн хоол хүнсний аюулгүй байдлыг хангах нь”, 3. “Хүүхдийн зуслангийн үйл ажиллагаа эрхлэгч аж ахуйн нэгж,

байгууллагуудад”, 4. “Эрүүл ахуйн зохистой дадлыг хэвшүүлэх, нэвтрүүлэх нь”, 5. “Арьс гоо заслын эмнэлгүүдэд цусаар дамжих халдвараас сэргийлье”, 6. “Эм хангамжийн байгууллагуудад тавигдах шаардлага”, 7. “Хот төлөвлөлтийн чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлж буй зураг төсөл

зохиогч, захиалагч аж ахуйн нэгж байгууллагуудад салбарын сургалт зохион

ААНБ, иргэд, хууль эрх зүй, болон мэргэжлийн мэдлэг мэдээлэлтэй болсон.

49

байгуулах” 8. “Боловсролын байгууллагын сургалтын орчин боловсролын үйлчилгээний

чанар, үр дүнд нөлөөлөх нь”, 9. “Дээд болон мэргэжлийн боловсролын сургалтын хөтөлбөр, лаборатори

дадлагын хичээлийн үр дүнд тавих хяналтын арга зүй”, Хийгдээгүй сургалт: 10. “Соёлын өвийн хадгалалт хамгаалалтын эрх зүйн орчин”

28

3.8 Холбогдох хяналтын улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 10 удаагийн сургалт зохион байгуулна.

Сургалтын төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу батлагдсан хөтөлбөрийн хүрээнд улсын/ахлах/ байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор давхардсан тоогоор 173 удаагийн сургалтыг зохион байгууллаа. Сургалтад 1970 улсын /ахлах/ байцаагчид хамрагдав.

Улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшилсэн.

Зорилт 4. Байгаль орчны бохирдол, доройтлыг бууруулах, урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулах замаар хүрээлэн буй орчны аюулгүй байдлыг хангуулна.

29

4.1 Байгаль орчин, геологи уул уурхайн хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 532 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийнэ.

Байгаль орчин, геологи уул уурхайн хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 532 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхээс 532 обектод (100)% хяналт шалгалт хийгээд байна. 1. Цахилгаан станц, 100 квт-аас дээш хүчин чадалтай халаалтын зууханд хийсэн хяналт шалгалт:

Нийслэлийн Засаг даргын ногоон хөгжил агаарын бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч-ийн баталсан “Агаар бохирдуулагч томоохон суурин эх

Байгалийн нөөцийн зүй зохистой ашиглалт уул уурхайн олборлолтын дараах нөхөн сэргээлтийг нэмэгдүүлэх, хүрээлэн буй орчны бохирдол доройтлоос урьдчилан сэргийлж агаар хөрсний

50

үүсвэр ашиглагч иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад хяналт шалгалт хийх магадлан итгэмжлэх” ажлын удирдамж, НМХГ-ын даргын баталсан “Агаар бохирдуулагч томоохон суурин эх үүсвэр ашиглагч иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад хяналт шалгалт хийх” удирдамжийн хүрээнд байгаль орчны хяналтын улсын /ахлах/ 8 байцаагч,Хэсэгчилсэн инженерийн хангамжийн удирдах газар, Нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулах газар, Дүүргүүдийн Засаг даргын Тамгын газрын мэргэжилтнүүдтэй хамтран төвийн 6 дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулж буй зарлагдсан 81 халаалтын зуухны байгууламжид хяналт шалгалт хийж 40 зуухны хаягдал утааны хийн хэмжилт хийлгэн дүгнэлт үйлдэн ажилласан болно. Шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг арилгуулах 233 заалттай 50 албан шаардлага хүргүүлж, хаягдал утааны хийн хэмжилтийн дүнг үндэслэн 17 дүгнэлт үйлдэн хүргүүлэн, Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтыг үндэслэн 23380.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч, зөрчлийн үр дагварыг арилгах талаар эрх бүхий албан тушаалтны албан даалгаврыг хүргүүлсэн бөгөөд 2018 оны шалгалтаар 39% их, 47% дунд, 14% бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн ба шилэн хяналтын системд бүтгэн оруулсан.Шалгалтын дүнг Газрын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, хурлын шийдвэрийн дагуу БОАЖЯ, Дүүргүүдийн ЗДТГ-т холбогдох саналаа хүргүүлсэн. 2. Арьс шир боловсруулах үйлдвэрүүдэд хийсэн хяналт шалгалт: НМХГ-ын даргын 02-01/30 тоот удирдамжийн дагуу төлөвлөгөөт шалгалт хийхээр зарлагдсан арьс шир боловсруулах 18 үйлдвэр төлөвлөснөөс 14 аж ахуйн нэгжид хяналт шалгалт хийлээ. Шалгалтаар 2 нь үйл ажиллагааны чиглэл өөрчлөгдөж, 2 нь үйл ажиллагаа зогссон ба 2 их эрсдэлтэй, 3 дунд эрсдэлтэй 9 нь бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн бөгөөд шилэн хяналтын системд бүрэн оруулсан. “Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээний тухай”, “Хог хаягдлын тухай” хуулийн холбогдох заалтуудыг зөрчсөн тул 6 аж ахуйн нэгжид хялбаршуулсан журмаар зөрчил шалган шийдвэрлэх үйл ажиллагаа явуулж 3000.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авсан бөгөөд зөрчлийн үр дагаварыг арилгах талаар эрх бүхий албан тушаалтны даалгавар гаргаж биелэлтийг хангуулан ажиллаж байна. Мөн химийн бодис ашиглах тусгай зөвшөөрлийн хугацаа дууссаныг мэдсээр байж сунгуулаагүй үргэлжлүүлэн ажиллаж байсан 1 аж ахуйн нэгжид зөрчлийн хэрэг үүсгэн 3000.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авсан. Түүнчлэн хяналтын хуудсаар их эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 1, бага үнэлэгдсэн 3 аж ахуйн

бохирдолыг бууруулахаар ажиллаж байна. Хяналт шалгалт үргэлжилж байна.

51

нэгжид зөрчлийг арилгуулах талаар улсын байцаагчийн хугацаатай албан шаардлага хүргүүлэн хэрэгжилтэд нь хяналт тавин ажиллаж байна. Шалгалтын дүнг НМХГ-ын даргын зөвлөлийн 4 дүгээр хурлаар хэлэлцүүлэн хурлын шийдвэрийн дагуу БОАЖЯ, Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газарт тус тус албан бичиг хүргүүлсэн. 3. Ноос ноолуур, өлөн, цаас боловсруулах үйлдвэрүүд болон бохир ус цэвэрлэх байгууламжид хийсэн хяналт шалгалт: НМХГ-ын даргын 02-01/165 тоот удирдамжаархяналт шалгалт хийлээ. Шалгалтаар байгаль орчны хяналтын чиглэлээр 8 ААН-ийг хамруулахаар төлөвлөснөөс бүгд хамрагдсан ба хяналтын хуудсаар 5 бага, 3 дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн бөгөөд дотоод хяналтын журамгүй ажилласан 3 ААН-д 6 заалт бүхий 3 албан шаардлага, тухайн жилийн байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөөгүй ажилласан 4 ААН-д 2000.0 мян төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ, зөрчлийн үр дагаварыг арилгах талаар 4 даалгавар өгч ажилласан.

Энэхүү ажлын хүрээнд Говь ХК-ийн дунд шатны удирдлагууд болон мастер, инженер, албаны дарга, хэлтсийн дарга нийт 75 ажилтанг хамруулан “Ноос ноолуур боловсруулах үйлдвэрүүдийн үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд тавих байгаль орчны хяналт” сэдвээрсургалтыг зохион байгуулсан. Нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж буй арьс шир, ноос ноолуур боловсруулах 20 байгууллагын 20 ажил олгогч, байгаль орчин, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй хариуцсан ажилтнуудад сургалт зохион байгуулан мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгсөн ба Мэргэжлийн хяналтын газраас цаашид авах арга хэмжээ, үйлдвэрийн үйл ажиллагаанд хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хууль тогтоомжийн стандартын талаар 02-01/434 дугаартай зөвлөмжийг хүргүүлэн ажиллалаа.Шалгалтын хүрээнд Хосгол ХХК, Ви Си ХХК, Ерөөлт интернейшнл ХХК-д Тухайн жилийн байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөө, тайланг тогтоосон хугацаанд холбогдох мэргэжлийн байгууллагад хүргүүлж батлуулаагүй зөрчилд хялбаршуулсан журмаар зөрчил шалган шийдвэрлэх үйл ажиллагаа явуулж 1.500.000 төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авсан. Мөн Зөрчлийн үр дагаврыг арилгах талаар албан даалгавар гаргаж биелэлтийг гаргуулж ажилласан. Шалгалтын танилцуулгыг НМХГ-ын 15 дугаар хуралдаанаар хэлэлцүүлэн хурлын шийдвэрийн дагуу Арьс ширний үйлдвэрийн холбоо, Ноос ноолуурын үйлдвэрийн холбоодод Засгийн газрын 74 тогтоолыг хэрэгжүүлж ажиллах талаар албан бичиг хүргүүлсэн.

52

4.Авто засварын газруудад хийсэн хяналт шалгалт:

Тус газрын даргын баталсан 02-01/218 тоот удирдамжийн дагуу шалгалтыг хийж гүйцэтгэлээ.

Төлөвлөгөөт шалгалтаар байгаль орчны хяналтын чиглэлээр 18 ИААН-ийн 24 авто засварын газар шалгахаар зарласнаас 19 авто засварын газарт шалгалт хийж, 2.23 кодтой хяналтын хуудсаар бага эрсдэлтэй 7, дунд эрсдэлтэй 10, их эрсдэлтэй 2 үнэлэгдэж, 5 авто засварын газар үйл ажиллагаа явуулаагүй тухай албан бичиг ирүүлэн, биелэлт 80 орчим хувьтай хийгдэж, шилэн хяналтын системд бүрэн оруулсан. Шалгалтаар агаарын чанарыг сайжруулах бүсийн дэглэмийн дагуу дулаан хангамжийн асуудалд хяналт тавихад төвлөрсөн дулаанд холбогдсон 11, цахилгаанаар халаалтын асуудлаа шийдвэрлэсэн 5, зөвшөөрөгдсөн бүсэд нам даралтын зуухтай 2, нам даралтын зуух цахилгаан хосолсон 1 авто засварын газар байна.

Шалгалтад хамрагдсан авто засварын газруудаас тухайн жилийн байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөөгүй, менежментийн төлөвлөгөөний биелэлт хангалтгүй, аюултайхог хаягдлын гэрээгүй, аюултай хог хаягдлын бүртгэлгүй, дотоод хяналтын журамгүй, хаягдал тос маслоор хөрс бохирдуулсан зэрэг нийтлэг зөрчил илрүүлж, зөрчил гаргасан7 аж ахуйн нэгж байгууллагад 21 заалт бүхий улсын байцаагчийн хугацаатай албан шаардлагыг хүргүүлж, 9 аж ахуйн нэгжид нийт 17000.0 мянган төгрөгийн торгуулийн шийтгэл оногдуулж, зөрчлийн үр дагаврыг арилгуулах эрх бүхий албан тушаалтны даалгавар хүргүүлж, 1 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг эрх бүхий албан тушаалтны албан даалгавраар зогсоож, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Шалгалтын дүнг Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн 2018 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдрийн 11 дүгээр хурлын 2 дугаар асуудлаар хэлэлцүүлж, дараах шийдвэрүүдийг гаргуулан холбогдох байгууллагуудад албан бичгээр хүргүүлсэн.Үүнд:

-Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яаманд 2018.09.05-ны өдрийн № 02-01/3361 тоот “Санал хүргүүлэх тухай” албан бичгээрнийт 3 асуудлыг шийдвэрлүүлэхээр санал хүргүүлсэн. -Дүүргүүдийн Засаг даргын тамгын газарт 2018.09.05-ны өдрийн № 02-01/3365 тоот “Арга хэмжээ авч ажиллах тухай” албан бичгээр холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллах чиглэл хүргүүлсэн.МХЕГ-т 2018.09.05-ны өдрийн № 02-03/3370 тоот албан бичгээр шалгалтын дүн,

53

тайланг хүргүүлж ажиллалаа. 5. Аюултай хог хаягдал, 2-догч түүхий эд дахин боловсруулах үйлдвэрүүд хийсэн хяналт шалгалт:

НМХГ-ын даргын 02-01/51 тоот удирдамжийн хүрээнд аюултай хог хаягдал, хоёрдогч түүхий эд дахин боловсруулах 11 үйлдвэрт хяналт шалгалт хийсэн ба 2 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааны чиглэл өөрчлөгдсөн, 2 нь үйл ажиллагаа явуулаагүй зогссон байна. Шалгалтаар 2.23 кодтой хяналтын хуудсаар эрсдэлийг үнэлэхэд 3 бага эрсдэлтэй, 2 дунд эрсдэлтэй, 2 их эрсдэлтэй үнэлэгдсэн ба илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар улсын байцаагчийн хугацаатай албан шаардлагыг 2 аж ахуйн нэгжид хүргүүлэн, шилэн хяналтын системд бүртгэн, тухайн жилийн байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөөний тайланг холбогдох байгууллагад хүргүүлээгүй 1 аж ахуйн нэгжид 500.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч зөрчил арилгуулах албан даалгавар хүргүүлсэн.

Мөн энэхүү шалгалтын хүрээнд Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга, Нийслэлийн онцгой байдлын газрын дарга, Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын хамтран баталсан төлөвлөгөөний дагуу аюултай хог хаягдал болох хаягдал аккумлятор худалдан борлуулдаг 35 цэг, 3 үйлдвэрт хяналт шалгалтыг явуулж 16 иргэн, 1 аж ахуйн нэгжид 4050.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч ажилласан ба 114 иргэн, аж ахуйн нэгжүүдэд Хог хаягдлын тухай хууль, шинээр батлагдсан журмын талаар сургалт зохион байгуулсан. Шалгалтын дүнг Газрын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, хурлын шийдвэрийг холбогдох байгууллагад хүргүүлэн ажиллалаа.

6. Мод, модон материалын төрөлжсөн зах, мод боловсруулах үйл ажиллагаа эрхэлдэг иргэн, хуулийн этгээдэд хийсэн хяналт шалгалт:

Газрын даргын баталсан 02-01/328 тоот удирдамжийн дагуу төлөвлөгөөт шалгалтыг хийж гүйцэтгэлээ.

Төлөвлөгөөт шалгалтад 7 ААН-ийн мод, модон материалын төрөлжсөн зах, 4 ААН-ийн мод боловсруулах үйлдвэр хамрагдахаар зарласнаас 6 мод, модон материалын төрөлжсөн зах, 1 мод боловсруулах үйлдвэрт шалгалт хийж, 2.19 кодтой хяналтын хуудсаар бага эрсдэлтэй 1, дунд эрсдэлтэй 5 үнэлэгдэж, 2.23 кодтой хяналтын хуудсаар бага эрсдэлтэй 1 үнэлэгдэж, 1 мод, модон материалын зах, 3 мод боловсруулах үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулаагүй тухай албан бичиг ирүүлэн, биелэлт 64 хувьтай хийгдэж, шилэн

54

хяналтын системд бүрэн оруулсан. Шалгалтаар агаарын чанарыг сайжруулах бүсийн дэглэмийн дагуу дулаан хангамжийн асуудалд хяналт тавихад тус захуудболон мод боловсруулах үйлдвэрүүд үртсэн түлштэй зуух, төвлөрсөн дулааны шугам, цахилгаан халаагуур зэргээр дулаан хангамжаа шийдвэрлэсэн байна.

Мөнмодны бирж болон захуудаас мод, модон материал худалдан авч өөр аймаг сумруу тээвэрлэхдээ гарал үүслийн гэрчилгээний хуулбарыг нотариатаар баталгаажуулан зарлагын баримт олгодоггүй, зах нь нийтийн хяналт тавих хянан шалгах зөвлөл ажиллуулдаггүй, захыг стандартын дагуу заагдсан зай хэмжээнд байгуулаагүй, зах дотор бөөрөнхий мод, гуалинг зүсэж зүсмэл материал үйлдвэрлэдэг, зах нь үнийн судалгаа, мэдээлэл, худалдааны асуудал хариуцсан ажилтангүй, зах нь бетонон хашаа, зориулалтын зам талбайгүй зэрэг нийтлэг зөрчлүүд илрүүлж, 6 аж ахуйн нэгжид нийт 3000.0 мян төгрөгийн захиргааны шийтгэл оногдуулж барагдуулан, зөрчлийн үр дагаврыг арилгуулахаар эрх бүхий албан тушаалтны даалгавар хүргүүлж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Шалгалтын дүнг Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн 2018 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдрийн 11 дүгээр хурлын 1 дүгээр асуудлаар хэлэлцүүлж, дараах шийдвэрүүдийг гаргуулан холбогдох байгууллагуудад албан бичгээр хүргүүлсэн.Үүнд: -Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яаманд 2018.09.05-ны өдрийн № 02-01/3362 тоот “Санал хүргүүлэх тухай” албан бичгээр нийт 2 асуудлыг шийдвэрлүүлэхээр санал хүргүүлсэн. -Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газарт 2018.09.05-ны өдрийн № 02-01/3363 тоот “Асуудал шийдвэрлүүлэх тухай” албан бичгээр холбогдох хууль тогтоомж, дүрэм, журам, стандартын хэрэгжилтийг хангаж, модны захыг суурьшлын бүсээс гаргах асуудлыг шийдвэрлүүлэх санал хүргүүлсэн. -Нийслэлийн Байгаль орчны газарт 2018.09.05-ны өдрийн № 02-01/3366 тоот “Арга хэмжээ авч ажиллах тухай” албан бичгээр холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангаж, модны захуудтай экологийн хариуцлагын гэрээ байгуулж ажиллах шаардлагыг хүргүүлсэн -Дүүргүүдийн Засаг даргын тамгын газарт 2018.09.05-ны өдрийн № 02-01/3364 тоот “Арга хэмжээ авч ажиллах тухай” албан бичгээр холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллах чиглэл хүргүүлсэн. -МХЕГ-т 2018.09.05-ны өдрийн № 02-03/3370 тоот албан бичгээр шалгалтын дүн, тайланг хүргүүлж ажиллалаа.

55

7. Амралт, аялал жуулчлалын газруудад хийсэн хяналт шалгалт:

Нийслэлийн эдийн засаг, нийгмийн зорилтыг хангуулахаар аялал жуулчлалын бааз, амралтын зориулалтаар үйл ажиллагаа эрхлэгч /зарлагдсан 30 обьектод/ иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад хяналт шалгалтыг хийлээ. 2.12 кодтой “Газар өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг шалгах хяналтын хуудас” -аар эрсдэлийг үнэлэхэд бага эрсдэлтэй 15, дунд эрсдэлтэй 15 үнэлэгдэн хууль сахин мөрдөлтийн хувь 81.7% байсан бол гүйцэтгэлийн шалгалтаар бага эрсдэлтэй 23, дунд эрсдэлтэй 7 үнэлэгдсэн ба 8 нь дундаас бага руу шилжсэн, мөн 7 нь дунд эрсдэлтэй байгаа боловч зөрчлийн хувь буурч, хууль сахин мөрдөлтийн хувь 89.2% болсонба шилэн хяналтын системд бүрэн оруулсан. Шалгалтаар ашиглаж байгаа газрын хэмжээ, байршлыг өөрчилсөн, байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээгээр тавигдсан шаардлага биелүүлээгүй, байгаль хамгаалах үүргээ биелүүлж ажиллаагүй, тухайн жилийн байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөөгүй үйл ажиллагаа явуулсан зэрэг зөрчил гаргасан аж ахуйн нэгжүүдэд зөрчил арилгах эрх бүхий албан тушаалтны 19 аж ахуйн нэгжид хялбаршуулсан журмаар зөрчил шалган шийдвэрлэх үйл ажиллагаа явуулж 9000.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авсан бөгөөд зөрчлийн үр дагаварыг арилгах талаар эрх бүхий албан тушаалтны 19 даалгаврыг хүргүүлэн биелэлтийг хангуулан ажиллаж байна.

Энэхүү шалгалтын хүрээнд мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөх, зөвлөн туслах сургалт 1, хэлэлцүүлэг 1, үзүүлэх сургалт 1 тус бүр зохион байгуулсан бөгөөд цаашид үйл ажиллагаандаа мөрдөн хэрэглэж хэвшүүлэх талаар 30 ААНБ-д 02-01/466,дугаартай зөвлөмж болон гарын авлага тараан ажилласан болно Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн 2018 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдрийн арвантавдугаар хурлаар шалгалтын дүнг хэлэлцүүлэн шийдвэр гаргуулан хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллах талаар Налайх дүүргийн Засаг даргад 02-01/3845, Горхи Тэрэлжийн байгалийн цогцолборт газрын хамгаалалтын захиргаанд 02-01/3846, Нийслэлийн байгаль орчны газарт 02-01/3847 тоот албан бичгийг тус тус хүргүүллээ. 8. Элс, шаврын орд ашиглах тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаанд хийсэн хяналт шалгалт: Газрын даргын баталсан 02-01/148 дугаартай удирдамжийн дагуу нийслэлийн

56

нутаг дэвсгэрт байрлах элс, шаврын орд ашиглах тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч 23 аж ахуйн нэгжүүдэд хяналт шалгалт хийхээс 18ААН хамрагдсан башилэн хяналтын систэмд мэдээллийг бүртгэн,4аж ахуйн нэгж огт үйл ажиллагаа явуулаагүй,1 тусгай зөвшөөрөл хүчингүй болсон байна. Шалгалтаар 12000.0 мянган төгрөгийн торгууль, 6500.0 мянган төгрөгийн нөхөн төлбөр тавьж барагдуулан, зөрчлийн үр дагаварыг эрх бүхий албан тушаалтны даалгаварыг 11 ААН-д хүргүүлэн биелэлтэд хяналт тавьж ажиллалаа.Эрсдэлээр аж ахуйн нэгжүүдийг үнэлэхэд 10 их, 4 дунд,4 бага 2018 оны 05 дугаар сарын 31-ний өдөр сургалт зохион байгуулан шинээр батлагдан мөрдөгдөж буй Зөрчлийн тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулиуд, хяналт шалгалтад ашиглагдах хяналтын хуудсуудыг бөглөх зааварчилгаа зэрэг сэдвүүдийн хүрээнд илтгэл тавьж, хууль тогтоомж, нөхөн сэргээлтийн аргачлалын эмхэтгэл тараан, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Сургалтад түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч 49 аж ахуйн нэгжийн захирал, инженер болон төлөөлөл оролцлоо. Шалгалтын дүнг нэгтгэн танилцуулгыг Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн 2018 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдрийн арвантав дугаар хурлаархэлэлцүүлэн хурлаас гаргасан шийдвэрийн дагуу Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам, Нийслэлийн Газрын алба, НБОГ зэрэг байгууллагуудад албан бичгийг хүргүүллээ. 9.Хайрга, дайрга ашиглах тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаанд хийсэн хяналт шалгалт:

Газрын даргын баталсан 02-01/226 дугаартай удирдамжийн дагуу нийслэлийн нутаг дэвсгэрт хайрга, дайрганы орд ашиглах тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч 16 аж ахуйн нэгжүүдэд хяналт шалгалт хийхээс 14 аж ахуйн нэгжид хийгдэж, шилэн хяналтын систэмд 14 ААН-ийн мэдээллийг бүртгэн , 2 аж ахуйн нэгж огт үйл ажиллагаа явуулаагүй болно. Шалгалтаар илэрсэн зөрчилд 6100.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч, улсын байцаагчийн хугацаатай албан шаардлагыг 5 ААН-д хүргүүлж биелэлтэд хяналт тавьж ажиллалаа. 2018 оны 05 дугаар сарын 31-ний өдөр сургалт зохион байгуулан шинээр батлагдан мөрдөгдөж буй Зөрчлийн тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулиуд, хяналт шалгалтад ашиглагдах хяналтын хуудсуудыг бөглөх зааварчилгаа зэрэг сэдвүүдийн хүрээнд илтгэл тавьж, хууль

57

тогтоомж, нөхөн сэргээлтийн аргачлалын эмхэтгэл тараан, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Сургалтад түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч 49 аж ахуйн нэгжийн захирал, инженер болон төлөөлөл оролцлоо. Шалгалтын дүнг нэгтгэн танилцуулгыг Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн 2018 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдрийн арвантав дугаар хурлаар хэлэлцүүлэн хурлаас гаргасан шийдвэрийн дагуу Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам, Нийслэлийн Газрын алба, НБОГ зэрэг байгууллагуудад албан бичгийг хүргүүллээ. 10. Геодези, зураг зүйн үйл ажиллагаа эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаанд хийсэн хяналт шалгалт: НМХГ-ын даргын 02-01/94 тоот удирдамжийн хүрээнд 40 аж ахуйн нэгжээс одоогоор 34 аж ахуйн нэгж хамрагдсан.Дээрх аж ахуйн нэгжүүдийн эрсдэлийг 2.18 дугаартай хяналтын хуудсаар шалгахад 27 бага, 5 дунд, 2 их эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. 34 аж ахуй нэгжид 2018 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн 02-01-001/10 тоот эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмж, “Зөрчил арилгуулах тухай” 51 заалт бүхий 13 албан шаардлагыг тус тус хүргүүлж, 1300.0мянган төгрөгийн торгууль ногдуулан, зөрчлийн үр дагаварыг арилгах эрх бүхий албан тушаалтны даалгаврыг хүргүүлэн хэрэгжилтэд хяналт тавин ажилласан. Шалгалтын дүнг даргын зөвлөлийн 4 дүгээр хурлаар хэлэлцүүж, шийдвэрийн дагуу Барилга хот байгуулалтын яам, Газар зохион байгуулалт, геодези, зураг зүйн газарт албан бичгээр саналаа, шалгалтын танилцуулга болон шийдвэрийг МХЕГ-т албан бичгээр тус тус хүргүүлсэн. 11. Нүүрсний тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч аж ахуйн нэгжийн үйл

ажиллагаанд хийсэн хяналт шалгалт: Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Г.Занданшатар, Уул уурхай хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумьяабазар нарын 2017 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн №322, А/242 тоот хамтарсан тушаалыг үндэслэн МХЕГ-ын даргын баталсан 01/02 тоот удирдамж, Газрын даргын баталсан 02-01/02 дугаартай “Нүүрс ашиглах тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай удирдамжийн дагуу Налайх, Багануур дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулж байгаа 38 аж ахуйн нэгжийн 43 тусгай зөвшөөрлийн талбайд хяналт шалгалт хийсэн.

58

Шалгалтаар шаврын 15, нүүрсний 28 нийт 43 тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч аж ахуйн нэгж хамрагдсанаас нүүрсний 22 аж ахуйн нэгжид 22 улсын /ахлах/ байцаагчийн дүгнэлт, 3 тусгай зөвшөөрлийн эзэмшигчийн нүүрс олборлох үйл ажиллагааг улсын байцаагчийн актаар 2 сарын хугацаатайгаар зогсоож, түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч 10 аж ахуйн нэгжид 5000.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ ногдуулан зөрчлийн хэрэг үүсгэн хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэлээ. Нүүрс олборлох тусгай зөвшөөрөлтэй бөгөөд 3-аас дээш жил олборлолтын үйл ажиллагаа явуулаагүй 13 аж ахуйн нэгжийн тусгай зөвшөөрлийг цуцлах дүгнэлтийг 2018 оны 02/1350 тоот албан бичгээр Ашигт малтмал, газрын тосны газарт, зөрчил бүхий 9 тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч аж ахуйн нэгжүүдэд авах арга хэмжээ дүгнэлтийг Нийслэлийн засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболдод 2018 оны 02/1349 тоот албан бичгээр тус тус хүргүүлж, Багануур дүүргийн Багануур ХК-д илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар улсын байцаагчийн хамтарсан 12 заалт бүхий хугацаатай албан шаардлагыг хүргүүллээ. Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдахаар зарлагдсан 22 нүүрс олборлох тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчээс16 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг 2.6 кодтой “Ил уурхайн үйл ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”, 2.24 кодтой “Маркшейдерийн ажлыг шалгах хяналтын хуудас”, 2.7 “Далд уурхайн үйл ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар тус тус үнэлэхэд бага эрсдэлтэй 2, их эрсдэлтэй-14 үнэлэгдсэн. Шалгалтын нэгдсэн дүнг газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн хурлын шийдвэрийг холбогдох 4 байгууллагуудад хүргүүлсэн. 12. Химийн хорт болон аюултай бодис ашигладаг аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад хийсэн хяналт шалгалт:

НМХГ-ын даргын 02-01/48 тоот удирдамжаар “Химийн хорт болон аюултай бодис импортлогч 23 аж ахуйн нэгжид төлөвлөгөөт хяналт шалгалтыг хийсэн ба 2.11 кодтой хяналтын хуудсаар эрсдэлийг үнэлэхэд бага 12, дунд 11 эрсдэлтэй үнэлэгдсэн бөгөөд шилэн хяналтын системд 18 аж ахуйн нэгж бүртгэгдээд байна. Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтаар “Монгол шевро”ХХК нь “Ашиглах тусгай зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа эрхэлж байсан, “Фучерхолдинг” ХХК нь химийн бодисын хадгалалтын горим зөрчсөн, “Грийн химистри” ХХК, “Реактив” ХХК нь ашиглах тусгай зөвшөөрөлгүй аж ахуйн нэгжид химийн бодис худалдсан

59

зөрчлүүд илэрсэн тул зөрчлийн хэрэг нээн ажиллагаа явуулж Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтуудаар тус бүрийг 3000.0 мянган төгрөг, нийт 12000.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч графикийн дагуу хэсэгчлэн төлөлт хийж одоогоор 7750.0 мянган төгрөгийг барагдуулаад байна. Зөрчлийн үр дагварыг арилгах талаар эрх бүхий албан тушаалтны албан даалгаврыг хүргүүлэн биелэлтийг хангуулан ажиллаж байна. Шалгалтын дүнг нэгтгэн 06 дугаар сарын 21-ний өдрийн НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар оруулж хурлын шийдвэр гаргуулахаар ажиллаж байна.Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн 2018 оны 06 дугаар сарын 21-ний өдрийн зургаадугаар хурлын гуравдугаар асуудлаар “Химийн хорт болон аюултай бодис ашигладаг тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад хйисэн хяналт шалгалт”-ын дүнг хэлэлцэж, дараах шийдвэрийг гаргуулан холблгдох байгууллагуудад хүргүүлэн биелэлтэд нь хяналт тавин ажиллалаа. -Улаанбаатар хотын захирагчийн ажлын албанд 2018.07.16 № 02-02/2533 тоот албан бичгээр санал хүргүүлж, 2018.08.20 № 01/2055 тоот албан бичгээр хариу ирүүлсэн болно. -Байгаль орчин аялал жуулчлалын яаманд 2018.07.16 № 02-01/2629 тоот албан бичгээр санал хүргүүлэн ажилласан. -МХЕГ-т 2018.07.16 № 02-01/2528 тоот албан бичгээр 13 хавсралт бүхий хуудастай тайланг хүргүүлсэн болно.

13. Барилгын материалын үйлдвэрүүдэд хийсэн хяналт шалгалт: Нийслэлийн Мэргэжлийн Хяналтын газрын 2018 оны хяналт шалгалтын нэгдсэн төлөвлөгөөний дагуу газрын даргын баталсан 02-01/263 тоот “Барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн дагуу Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт барилгын материалын үйлдвэрлэл эрхлэгч 70 обьект зарлагдсанаас 56 аж ахуйн нэгжид хяналт шалгалт явуулж, 14 аж ахуйн нэгжид шалгалт явуулахад үйл ажиллагаа явуулаагүй 8 аж ахуйн нэгж, хаяг байршил тодорхойгүй буюу тухайн байршил үйл ажиллагаа явуулаагүй 2 аж ахуйн нэгж, үйл ажиллагааны чиглэл өөрчлөгдсөн 3 аж ахуйн нэгж, шүүхийн шийдвэрээр татан буугдсан 1 аж ахуйн нэгж байгаа бөгөөд зарлагдсан аж ахуйн нэгжүүдийн 80.0 хувь хамруулсан. Шалгалтанд бетон зуурмагийн үйлдвэрлэл эрхлэж буй 39 аж ахуйн нэгж, хөөсөнцөрийн үйлдвэрлэл явуулж буй 7, бетон хийцийн үйлдвэр 9, сэндвич хавтангийн үйлдвэр 2, дээврийн материалын үйлдвэр 1, асфальтын үйлдвэр 1,

60

цемент савлах үйлдвэр 2, хуванцар хоолойн үйлдвэр 1, төмрийн үйлдвэрлэл эрхлэж буй 2, хөнгөн блок үйлдвэрлэл эрхлэж буй 2, бетон шонгийн үйлдвэрлэл 1, хуванцар цонхны үйлдвэрлэл 1, крамзитийн үйлдвэр 1, чулууны үйлдвэр 1 тус тус хамрагдсан байна. Шалгалтын хүрээнд илэрсэн зөрчил дутагдлын дагуу хялбаршуулсан журмаар 23 хэрэг, зөрчлийн 2 хэрэг нээж зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж, зөрчлийг арилгуулахаар эрх бүхий албан тушаалтны 20 албан даалгавар, 8 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлага, холбогдох хуулийн заалтуудыг үндэслэн 24 аж ахуйн нэгж, байгууллагад 18.000.0 мян/төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч бүрэн барагдуулж, бетон зуурмагийн үйлдвэрлэл явуулж буй 2 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг зогсоосон байна. Мөн хяналт шалгалтанд хамрагдах аж ахуйн нэгжүүдэд зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар сургалтыг 2018.06.15-ны өдрийн НМХГ-ын даргын баталсан сургалтын хөтөлбөрийн дагуу Нийслэлийн Иргэний танхимд сургалт зохион байгуулж, 70 аж ахуйн нэгжид зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар 2018.01.09-ны өдрийн 02-01-001/06 тоот улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмж хүргүүлэн ажилласан. Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын талаар хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сурталчилан, төлөвлөгөөт зөвлөн туслах үйлчилгээний хүрээнд 17 аж ахуйн нэгжид улсын /ахлах/ байцаагчийн зөвлөмж болон мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч шилэн хяналтын систем бүрэн бүртгэж ажилласан. Шалгалтын дүн мэдээг НМХГ-ын даргын 2018 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдрийн зөвлөлийн хурлынхэлэлцүүлэн шийдвэрийг холбогдох газарт хүргүүлсэн. 14. Шатахуун болон шингэрүүлсэн шатдаг хийн үйл ажиллагаа эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүдэд хийх хяналт шалгалт: НМХГ-ын даргын 02-01/74 дугаартай удирдамжийн хүрээнд нийслэлийн нутаг дэвсгэрт авто машин хийгээр цэнэглэх станц, шатахуун түгээх станцын үйл ажиллагаанд БОГГЗЗХ-ын чиглэлийн 4 байцаагч нийт 12 аж ахуйн нэгжийн 84 шатахуун түгээх станц, 5 авто машин хийгээр цэнэглэх станцуудад байгаль орчин, газрын харилцааны чиглэлээр хяналт шалгалт хийлээ. Үүнээс дунд эрсдэлтэй 16, бага эрсдэлтэй 73 үнэлэгдсэн ба шилэн хяналтын системд бүртгэн, илэрсэн зөрчилд 48 заалт бүхий 16 албан шаардлага хүргүүлэн хэрэгжилтэд хяналт тавин ажиллаж байна.

Эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр газар ашигласан, байгаль

61

орчны менежментийн төлөвлөгөөнд тусгасан ажлыг дутуу гүйцэтгэсэн зэрэг зөрчил үйлдсэн 7 аж ахуйн нэгжид хялбаршуулсан журмаар зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж, 7800.0 мянган төгрөгийн торгуулийн шийтгэл оногдуулан барагдуулж, зөрчлийн үр дагаврыг арилгах талаар албан даалгавар хүргүүлэн биелэлтийг хангуулан ажиллаж байна.

Шалгалтын дүнг НМХГ-ын даргын зөвлөлийн есдүгээр хурлын гуравдугаар асуудлаар хяналт шалгалтын дүнг хэлэлцэжХөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яам, Мэргэжлийн хяналтын Ерөнхий газар, Нийслэлийн хот байгуулалт ерөнхий төлөвлөгөөний газар, Нийслэлийн Газрын албанд тус тус холбогдох саналуудыг хүргүүлэн ажиллалаа. Мөн Гүйцэтгэлийн хяналт шалгалтын хүрээнд тусгай зөвшөөрөлгүйгээр үйл ажиллагаа явуулж байсан 5 шатахуун түгээх станцын үйл ажиллагааг зогсоох арга хэмжээг авсан.

15.НМХГ-ын даргын 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ны өдрийн 02-01/465 тоот удирдамжийн дагуу “Цэвэр ус савлах эмийн түүхий эд бэлтгэх үйлдвэрүүдэд шалгалт хийх” удирдамжийн дагуу 3 усны үйлдвэрт хяналт шалгалт хийхэд ШинэҮйлс ХХК, Цулбат чанар ХХК-ийн усны үйлдвэр үйл ажиллагаа явуулаагүй бөгөөд БЗД-ийн 2 дугаар хороонд байрлах Галшинт ХХК-ийн үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийж 2,23 кодтой хяналтын хуудсаар үнэлэхэд бага эрсдэлтэй гарсан бөгөөд хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчилд улсын байцаагчийн хугацаатай албан шаардлага өгч биелэлтийг хангуулан ажилласан.

62

30

4.2 Байгаль орчин, геологи уул уурхайн хяналтын чиглэлээр холбогдох аж ахуйн нэгж, байгууллагад эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, бууруулахад дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор нийт 340 объектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

1. Байгаль орчны хяналтын чиглэлээр: Тайлант хугацаанд батлагдсан хөтөлбөрийн хүрээнд Байгаль орчин, геологи, уул уурхайн хяналтын хэлтсийн зөвлөн туслах үйлчилгээг 199 обьектод хийхээр төлөвлөснөөс байгаль орчны хяналтын чиглэлээр 105, обьект төлөвлөснөөс 23 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагаа зогссон байна. Эрсдлийн түвшингээр нь үнэлж үзвэл 26 ААН их эрсдэлтэй, 28 ААН дунд эрсдэлтэй 27 ААН бага эрсдэлтэй үнэлэгдэж хууль сахин мөрдөлтийн хувь 48,1 хувь эрсдэл үүсэх магадлал 34,9 хувьтай үнэлэгдсэн байна Зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамрагдсан аж ахуйн нэгжүүдэд мэргэжил аргазүйн зөвлөгөө өгч 105 зөвлөмж хүргүүлж ажиллалаа. 2. Геодези зураг зүйн чиглэлээр: Геодези зураг зүйн чиглэлээр: НМХГ-ын даргын 2018 оны 03 дугаар сарын 12-ны өдрийн 02-01/95 тоотзөвлөн туслах удирдамжийн хүрээнд 20 аж ахуйн нэгжид хамрагдахаас 20 аж ахуйн нэгж 100% хамрагдаж, мэргэжил аргазүйн зөвлөгөө өгч улсын ахлах байцаагчийн 02-01-001/009 тоот зөвлөмж хүргүүлж ажиллалаа. Зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамрагдсан ААН-үүдийн эрсдэлийг үнэлэхэд 4 дунд,16бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. 3. Газрын харилцааны чиглэлээр: Газрын харилцааны чиглэлээр:Төлөвлөгөөт зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөрийн дагуунийт 70 обьект хамрагдахаас 67буюу 95.7% хамрагдаж, /1 татан буугдсан/ 2.12 кодтой хяналтын хуудсаар эрсдэлийг үнэлэхэд бүгд бага эрсдэлтэй байна. Шалгуур 1: Үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгжээс хөрс, ус, агаарын бохирдлын стандартын шаардлага хангаагүй аж ахуйн нэгжийн эзлэх хувийг суурь түвшнээс 2 хувиар бууруулна. 24 аж ахуйн нэгжүүдийн байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээний орчны хяналт шинжилгээний хөтөлбөрт туссан хөрс, ус, агаарын бохирдлыг бууруулж биелэлтийг 2 хувиар бууруулж ажилласан Шалгуур 2: ДЦС, 100 КВТ-аас дээш хүчин чадалтай халаалтын зуухнуудын “Халаалтын ба гэрийн яндангаар гарах утааны найрлага дахь агаар бохирдуулагч бодисын хүлцэх дээд хэмжээ ба хэмжих арга” MNS 5457:2005 стандартын хэрэгжилтийн түвшинг 4 хувиар нэмэгдүүсэн. Хаягдал утааны хийн хэмжилтийн дүнг стандарт үзүүлэлттэй харьцуулахад нийт дээжнээс хүхрийн давхар исэл /SO2/ 75%, нүүрстөрөгчийн дутуу исэл /СО/ 55%, нийт тоосонцор /РМ/ 65%, азотын исэл /NОx/ 100% стандартын шаардлага хангаж байна.

ААНБ, иргэд хууль эрх зүй, мэргэжлийн болон аюул эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, мэдээлэлтэй болсон.

63

Шалгуур 3: Хот, суурин газрын хөрсний бохирдлын “Хөрсний чанар. Хөрс бохирдуулагч бодис, элементүүдийн зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ” MNS 5850:2008 стандартын хэрэгжилтийг өмнөх оны түвшингээс 2 пунктээр нэмэгдүүлсэн . Шалгуур 4: Бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал бохир усны цэвэрлэгээний түвшинг улсын хэмжээнд 3 хувиар нэмэгдүүлнэ. - Төв цэвэрлэх байгууламжаас цэвэрлэгдэн гарч буй хаягдал усанд хийсэн шинжилгээгээр 2017 оноос биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгчийн хэмжээ 1 дахин бага, химийн хэрэгцээт хүчилтөрөгчийн хэмжээ /ХХХ/ 0,05 хувь бага, Умбуур бодис 1 дахин их гарч цэвэрлэгээний түвшин өмнөх оныхоос 6 хувиар буурсан үр дүнтэй байна. Шалгуур 5: Хууль бус мод бэлтгэлийн чиглэлээр 2017 онд 10м3 хэрэглээний мод хураагдаж байсан бол 2018 онд 4м3 мод, модон материал хураагдаж 40%-иар буурсан бөгөөд 2017 онд байгаль орчинд учруулсан хохиролын хэмжээ 4000,0 төгрөг байсан бол 2018 онд илэрүүлсэн зөрчилд тавьсан нөхөн төлбөр 15700 болсон нь зөрчил арилгалтын түвшинu 3 хувиар нэмэгдсэн. Шалгуур 6. Геодези зурагзүй кадастрын зураглал ба газрын кадастрын хэмжилт зураглалын ажлын хууль тогтоомж, стандартын зөрчил арилгалтын түвшинг 10 хувиар нэмэгдсэн Шалгуур 7: Уул уурхайн олборлолтын улмаас эвдэгдсэн талбайд техникийн нөхөн сэргээлт 5 хувьд хийж биологийн нөхөн сэргээлтийг 1 хийж биелэлт 80 хувь байна. Нөхөн сэргээлтийн түвшинг 5 хувиар биологийн нөхөн сэргээлтийн түвшинг 10 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 8: Далд уурхайн ТЭЗҮ-д заагдсан аюулгүйн үзүүлэлтүүдийн хэрэгжилтийг бүрэн хангуулна. – Нүүрс олборлох тусгай зөвшөөрөлтэй бөгөөд 3-аас дээш жил олборлолтын үйл ажиллагаа явуулаагүй 13 ААН-ийн тусгай зөвшөөрлийг цуцлах дүгнэлтийг АМГТГ-т, 9 ААН-д авах арга хэмжээний дүгнэлтийг НЗД-д хүргүүлж бүрэн хангуулж ажилласан. Шалгуур 9: Ил уурхайн ТЭЗҮ-д заагдсан аюулгүйн үзүүлэлтүүдийн хэрэгжилтийг бүрэн хангуулсан. Шалгуур 10: 2017 оноос хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээний хууль сахин мөрдөлтийн түвшин дунджаар 38,9 хувь байсан бол 2018 онд дунджаар 28,7 хувь болж хууль сахин мөрдөлтийн түвшин 26.2 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 11: Улсын байцаагчийн тавьсан албан шаардлагын биелэлтийг 88.3 хувиар хангуулж өмнөх оноос 10 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 12: Улсын байцаагчийн тавьсан торгууль нөхөн төлбөрийг 100 хувь

64

барагдуулсан. Шалгуур 13: 2017 онд хяналтын хуудсаар үнэлсэн их, дунд, бага эрсдэлтэй обьектын тоо 2018 онд 16.2 хувиар буурсан байна. Шалгуур 14: БОГУУХХ-ээс 2018 онд хяналт шалгалтын талаар олон нийтэд сэрэмжлүүлэг, мэдээлэл өгөх зорилгоор ТВ 73, радиод 9, олон нийтийн сүлжээний вэб сайтад 33, сонинд 14 удаагийн ярилцлага, мэдээлэл өгч ажилласан. Мөн Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газар болон БОГУУХХ-ийн вэб сайтад 605 зөвлөмж, сэрэмжлүүлэг, нийт 734 удаа мэдээ, мэдээллийг байршуулан, хяналт шалгалтын ажил, үр дүнг олон нийтэд сурталчлан таниулах арга хэмжээг зохион байгуулан ажиллалаа. Шалгуур 15: Хяналт шалгалт, сургалт, тандан судалгаа болон бусад мэдээллийн шилэн хяналтын системд 100 хувь шивж оруулсан.

31

4.3 Байгаль орчин, геологи уул уурхайн хяналтын чиглэлээр мэдээллийн сан бүрдүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 6 чиглэлээр тандалт судалгаа хийнэ.

Байгаль орчин, геологи уул уурхайн хяналтын чиглэлээр мэдээллийн сан бүрдүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 6 (100%) тандалт судалгааг хийж гүйцэтгэсэн. 1. “Тэсрэх материалын агуулах, аюулгүйн бүсийн дэглэмийн байдалд

тандалд судалгаа хийх”, 2. “Бичил уурхайгаар ашигт малтмал олборлох үйл ажиллагааг зохицуулж

буй байдалд тандалт судалгаа хийх”, 3. 6 дахь жилдээ хайгуулын ажил хийж буй хайгуулын тусгай зөвшөөрөл

эзэмшигчдийн үйл ажиллагаанд тандалт судалгаа хийх” 4. “Байгаль орчин, уул уурхайн чиглэлийн нарийвчилсан үнэлгээнд тандалт

судалгаа хийх”, 5. “Химийн хорт болон аюултай бодисын хадгалалт, тээвэрлэлт,

хамгаалалтын байдалд тандалт судалгаа хийх” 6. “Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжүүдийн нөхөн сэргээлт

хийсэн байдалд тандалт судалгаа хийх” Шалгуур 1 МХЕГ-аас баталсан удирдамж аргачлалын дагуу 6 тандалт судалгааг нийслэлийн хэмжээнд зохион байгуулж дүнг нэгтгэн дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж хурлын шийдвэрийн хамт МХЕГ-ын БОГУУХГ-т хүргүүлсэн байна. НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар оруулж МХЕГ-т албан бичгээр хүргүүлсэн. Шалгуур 2 НМХГ-ын вэб сайтад 6 тандалт судалгааны дүнг байршуулж олон

Тандалт судалгаа хийгдэж, нөхцөл байдалд дүгнэлт гаргаж, хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд хор хөнөөл учруулж болзошгүй хүчин зүйлс байгаа эсэхийг тодорхойлон гаргасан.

65

нийтэд мэдээллэсэн. Шалгуур 3. Тандалт судалгааны 328 мэдээллийг шилэн хяналтын шивж оруулсан.

32

4.4 Байгаль орчин, геологи уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрсдэлийг бууруулах зорилгоор холбогдох хяналтын газартай хамтран 2 чиглэлээрхяналт шинжилгээ хийнэ.

Байгаль орчин, геологи уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрсдэлийг бууруулах зорилгоор холбогдох хяналтын газартай хамтран 2 (100%) чиглэлээр хяналт шинжилгээ хийсэн. 1. “Аймаг, нийслэлийн ахуйн бохир ус цэвэрлэх байгууламжийн цэвэрлэсэн

бохир уснаас дээж авч хяналт шинжилгээ хийх”, 2. “Нам даралтын халаалтын зуух ашиглаж байгаа аж ахуйн нэгжийн үйл

ажиллагаанаас хөрс, агаар бохирдож буй эсэхэд хяналт шинжилгээ хийх”

Шалгуур 1: МХЕГ-аас баталсан удирдамж 2 хяналт шинжилгээг хийж дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж хурлын шийдвэрийн хамт МХЕГ-ын БОГУУХГ-т хүргүүлсэн байна. Шалгуур 2: НМХГ-ын вэб сайтад хяналт шинжилгээний дүнг байршуулан олон нийтэд мэдээллэсэн. Шалгуур 3: Хяналт шинжилгээний 50 мэдээллийг шилэн хяналтын цахим системд шивж оруулсан

Хүрээлэн буй орчны аюулгүй байдал, бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэл, үйлчилгээг лабораторийн шинжилгээнд тулгуурлан тогтоосон.

33

4.5 Хүрээлэн буй орчны аюулгүй байдлыг хангах, байгалийн нөөц, баялгийн хууль бус ашиглалтыг таслан зогсоох зорилгоор 5 асуудлаар урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийнэ.

Хүрээлэн буй орчны аюулгүй байдлыг хангах, байгалийн нөөц, баялгийн хууль бус ашиглалтыг таслан зогсоох зорилгоор 5(100%) асуудлаар урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийсэн. 1. “Ой, ан, байгалийн ургамал, ойн дагалт баялаг түүж бэлтгэж байгаа

байдалд цаг үеийн шинжтэй болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт”,

2. “Хууль бус ашигт малтмал олборлогч аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаанд урьдчилан сэргийлэх хяналт”,

3. “Газар эзэмшигч, ашиглагч, өмчлөгч иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагын газрын төлөв байдал, чанарын улсын хянан баталгаа, түүний хэрэгжилт”,

4. “Барилга, байгууламж, шугам сүлжээнд хийгдэх геодезийн ажил, геодезийн хэмжилтийн багажны баталгаажилтын байдал”,

5. “Нийслэл, дүүрэгт газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөөний дагуу газар олголт хийж байгаад үнэлэлт дүгнэлт өгөх”

Шалгуур 1: МХЕГ-ын даргын баталсан удирдамжийн дагуу 5 хяналт шалгалтыг хийж гүйцэтгэлээ.

Гарч болзошгүй аюул осол, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлсэн.

66

Шалгуур 2: Хяналт шалгалтын явцад шаардлага хангаагүй хууль бус үйл ажиллагаа илэрвэл холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу арга хэмжээ авч зөрчлийг арилгана- хяналт шалгалтын явцад зөрчил гаргасан 7 ААН 53 иргэнд 29450.0 мянган төгрөгийн торгууль 502.018 сая төгрөгийн нөхөн төлбөр тавьж 2 ААН-ийн үйл ажиллагааг зогсоож 4 м куб мод, 117 тулам, 1410 тарваганы арьс, 2,7 тонн самар хураан, 15 тагтаа 9 ногтрууг байгальд нь эргүүлж тавьсан. Шалгуур 3: НМХГ-ын вэб сайт болон 3 телевизээр тухай бүрд тайлан дүнг олон нийтэд мэдээллэсэн. Шалгуур 4: Урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтын 111 мэдээллийг шилэн хяналтын системд шивж оруулсан.

34

4.6 Байгаль орчин, геологи уул уурхайн хяналтын чиглэлээр холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 2 чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулна.

Байгаль орчин, геологи уул уурхайн хяналтын чиглэлээр холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 2 (100%) чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулсан.

1. “Химийн хорт болон аюултай бодисын агуулах, ажлын байранд үйл ажиллагаа явуулахаас өмнө хяналт хийх”,

2. “Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдээс 2018 оны хайгуулын ажлын төлөвлөгөө, 2017 оны хайгуулын ажлын тайлан хүлээн авч хяналт хийх”

Хууль тогтоомж, стандартын хэрэгжилт хангагдсан.

35

4.7 Байгаль орчин, геологи уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагад салбарын 6 сургалт зохион байгуулна.

Байгаль орчин, геологи уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагад салбарын 6(100%) сургалт зохион байгуулсан.

1. “Тэсэлгээний ажил үйлчилгээ эрхлэгчдэд хууль дүрмийг сурталчилах сургалт”,

2. “Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдэд хууль дүрмийг сурталчлах сургалт”,

3. “Геодези, зураг зүйн үйл ажиллагаа эрхлэгч тусгай зөвшөөрөлтэй аж ахуйн нэгжүүдэд Зөрчлийн тухай хууль”,

4. “Түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдэд”, 5. “Химийн хорт болон аюултай бодис ашиглах, импортлох, тээвэрлэх,

худалдан борлуулах үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүдэд хууль, дүрмийг сурталчлах сургалт”

6. “Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдэд байгаль орчны засаглалыг сайжруулах сургалт”

ААНБ, иргэдийг эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг мэдээлэлтэй болгосон.

67

36

4.8 Холбогдох хяналтын улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 12 удаагийн сургалтыг танхимын болон цахим хэлбэрээр зохион байгуулна.

2018 оны эхний хагас жилийн байдлаар БОГУУХХ-ийн улсын байцаагчид хэлтсийн албан хаагчдад “Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль”, “Зөрчлийн тухай хууль”-аар 5, “Авилгатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр”, “Төрийн албан хаагчдын манлайлал”, “Агаарын чанарыг сайжруулах дэглэмийн талаар”, Газар өмчлөлийн талаар, Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээний тухай, БОМТ, түүний хэрэгжилтэнд хяналт тавих талаар, дүүргүүд дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч нарт шинээр батлагдсан Аюултай хог хаягдлыг хадгалах, тээвэрлэх, ашиглах, устгах, дахин боловсруулах, булах журамын талаар тус тус нийт 11 удаагийн сургалтыг зохион байгуулан ажилалаа. Сургалтанд хэлтсийн байцаагчид бүрэн хамрагдсан. Мөн МХЕГ-ын БОГУУХГ-аас геологи, уул уурхайн чиглэлээр зохион байгуулсан 2 удаагийн сургалтад 5 улсын байцаагч, байгаль орчны чиглэлээр зохион байгуулсан цахим сургалтад 16 улсын байцаагч, газрын харилцаа, геодези, кадастрын чиглэлээр зохион байгуулсан 3 удаагийн цахим сургалтад 9 улсын байцаагч, “Байгаль орчны хохирол тооцох арга аргачлал” сэдэвт улсын байцаагчдыг чадавхижуулах 2 хоногийнсургалтад 4 улсын байцаагч тус тус хамрагдлаа.

Улсын байцаагчдын мэдлэг ур чадвар дээшилсэн.

Зорилт 5. Аюулгүй орчинд хөдөлмөрлөх, үйлдвэрлэлийн осол гэмтэл, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, хөдөлмөр эрхлэлт болон даатгуулагчдын нийгмийн баталгааг хангуулна.

37 5.1 Хөдөлмөр, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй

68

нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 1074 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийнэ.

үнэлэгдсэн 1074 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхээс 959 обектод (89.30)% хяналт шалгалт хийгээд байна.

Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн хяналтын чиглэлээр:

1.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-р сарын 14-ний 02-01/48 тоот “Химийн хорт аюултай бодис ашигладаг, импортлох, хадгалах, худалдах үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж байгууллагад шалгалт хийх” удирдамжийн дагуу 58 байгууллагад хяналт шалгалт хийж гүйцэтгэсэн. Шалгалтаар 365 зөрчил илрүүлж (25,5%) буюу162-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 203 заалт бүхий 26 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлагын хүргүүлж биелэлт 100,0%, 1 ААНБ-д ЗТХ-ийн 10.16.1 (ХТХ-ийн 111)-д зааснаар ХБИ ажиллуулаагүй төлбөрт 288,0 мянган төгрөг, ЗТХ-ийн холбогдох заалтын дагуу 18 ААНБ-д 16350.0 мянган төгрөгийн торгуулийн оногдуулан 17 ААНБ-ын 15350.0 мянган төгрөгийг барагдуулсан. 1 ААНБ-ын 1000,0 мянган төгрөгийг барагдуулахаар шүүхийн байгууллагад хандсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй -1, “Дунд” эрсдэлтэй-10, ”Бага” эрсдэлтэй-13, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-6,”Бага” эрсдэлтэй-18, 4.1.1 кодтой”Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар“Дунд” эрсдэлтэй-16,”Бага”эрсдэлтэй-16 тус тус үнэлэгдэж нийт ШХЦС-д 57 ААНБ-ыг бүртгэсэн. (1 ААНБ хаяг байршилдаа байхгүй,4 ААНБ-ын үйл ажиллагаа зогссон тул шалгалтанд хамрагдаагүй.) Төлөвлөгөөт, төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалтыг хийхэд харьцуулах суурь мэдээ баримттай болсон.Шалгалтын танилцуулага нэгтгэгдэж БОГУУХХ-т хүргүүлж даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн шийдвэрийн биелэлтийг хангуулан ажилласан. Хөдөлмөрийн хяналтын чиглэлээр: 2. НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/28 тоот Барилга угсралтын үйл ажиллагаа эрхэлж буй ААНБ-д хийх шалгалтын удирдамжийн хүрээнд 186

ААНБ-д шалгалт хийхээс 161 ААНБ-д шалгалт хийсэн байна. （ Хаяг

байршилдаа байхгүй-8, Үйл ажиллагаа зогссон- 19 нийт 25 ААНБ шалгалтанд хамрагдаагүй.)Шалгалтаар 668 зөрчил илрүүлж (56,0%)буюу 370-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 298 заалт бүхий 58 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлагын хүргүүлж (100.0%) зөрчлийг арилгуулан, 2 ААНБ-д ЗТХ-ийн 10.16.1 (ХТХ-ийн 111)-д зааснаар ХБИ ажиллуулаагүй төлбөрт 2304.0 мянган төгрөг, ЗТХ-ийн дагуу 67 ААНБ-д 99450.0 мянган

69

төгрөгийн торгуулийн оногдуулан 66 ААНБ-ын 96450.0 мянган төгрөгийг барагдуулсан.1ААНБ-ын 3000,0 мянган төгрөгийг барагдуулан шийдвэрлүүлэхээр ЗХ-ийн шүүхэд хандсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй-9, “Дунд” эрсдэлтэй-58,”Бага” эрсдэлтэй-90, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар, “Дунд” эрсдэлтэй-29,”Бага” эрсдэлтэй-131 үнэлэгдэж нийт ШХЦС-д 161 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын явцад илэрсэн зөрчил арилгалтын түвшинг өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 1.0 % өссөн үзүүлэлттэй байна. Эрсдэлийн үнэлэгээ нь өмнөх онтой харьцуулахад их, дунд эрсдэлтэй ААНБ-ын тоо буурч, бага эрсдэлтэй ААНБ-ын тоо өссөн байна. Шалгалтын танилцуулгыг нэгтгэн ДБХХ-т хугацаанд хүргүүлж, даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 3. НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/263 тоот Барилгын материал үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа эрхэлж буй ААНБ-д хяналт шалгалт хийх

удирдамжийн хүрээнд нийт 153 ААНБ-д шалгалт хийсэн.（ Үйл ажиллагаа

зогссон- 51 ААНБ шалгалтанд хамрагдаагүй.)Шалгалтаар 429 зөрчил илрүүлж (47.3%) буюу 203-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 226 заалт бүхий 42 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлагын хүргүүлж биелэлтийг 100.0% хангуулан ажилласан. ЗТХ-ийн холбогдох заалтын дагуу 34 ААНБ-д 53750.0 мянган төгрөгийн торгуулийн ногдуулж барагдуулсан. Шалгалтын хугацаанд барилгын материал үйлдвэрлэгч 7 ААНБ-д МХЕГ-ын даргын 2017оны 181 дүгээр тушаалын дагуу 49 тоног төхөөрөмжийн гэрчилгээ олгосон. Ажлын байрны хөдөлмөрийн нөхцөлд хийсэн хэмжилт шинжилгээний дүнг үндэслэн улын байцаагчийн 10 дүгнэлт гаргасан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй-11, “Дунд” эрсдэлтэй-25, ”Бага” эрсдэлтэй-35, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах “Бага” эрсдэлтэй-54,”Дунд” эрсдэлтэй -9, “Их” эрсдэлтэй- 8, 4.1.1 кодтой”Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй-3, “Дунд” эрсдэлтэй-13,”Бага” эрсдэлтэй-10 тус тус үнэлэгдэж нийт ШХЦС-д ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын явцад илэрсэн зөрчил арилгалтын түвшинг өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 15.3 % өссөн үзүүлэлттэй байна.Шалгалтын дүнг НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 4. НМХГ-ын даргын 2018 оны 02-01/288 тоот Дулааны цахилгаан станцуудад их засвар хийдэг абесстай харьцан ажилладаг 11 аж ахуйн нэгж байгууллагад

70

хяналт шалгалт хийсэн. Шалгалтаар 56 зөрчил илрүүлж (23.2%) буюу 13-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 15 заалт бүхий 6 улсын байцаагчийн албан шаардлагын хүргүүлж биелэлтийг бүрэн хангуулсан. ЗТХ-ийн холбогдох заалтын дагуу ААНБ-д 2250.0 мянган төгрөгийн шийтгэл оногдуулан барагдуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-3 ”Бага” эрсдэлтэй-8 үнэлэгдэж нийт ШХЦС-д 11 ААНБ-ыг бүртгэсэн. 2 ААНБ-ын үйл ажиллагаа зогссон тул шалгалтанд хамрагдаагүй. Шалгалтын дүнг даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн шийдвэрийн биелэлтийг хангуулан ажилласан. 5. НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/216 тоот удирдамжийн дагуу 158 ААНБ-д шалгалт хийгдсэн. (Үйл ажиллагаа зогссон 7 ААНБ шалгалтанд хамрагдаагүй.)Шалгалтаар 658 зөрчил илрүүлж (63.0%) буюу 413-ыг шалгалтаар арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 245 заалт бүхий 61 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлагын хүргүүлж, биелэлтийг 100.0% хангуулсан, ЗТХ-ийн холбогдох заалтын дагуу 28 ААНБ, 9 албан тушаалтанд 42150.0 мянган төгрөгийн шийтгэл ногдуулж, 10 ААНБ-д НД-ийн шимтгэл дутуу ногдуулсанд 352204,6 мянган төгрөгийн акт тогтоож, 30364.3 мянган төгрөгийн алданги ногдуулснаас 10463.5 мянган төгрөгийн нөхөн төлбөр, 1121.3 мянган төгрөгийн алдангийг барагдуулж, 347564.2 мянган төгрөгийн нөхөн төлбөр, 27048.3 мянган төгрөгийн алдангийн нийт 374612.5 мянган төгрөгийг хуулийн байгууллагад шилжүүлсэн. Дөлгөөн нуур ХХК-нд ногдуулсан 3000.0 мянган төгрөгийн торгуулийг шүүхийн байгууллагад шилжүүлсэн. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-24, ”Бага” эрсдэлтэй-26, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-20,”Бага” эрсдэлтэй-30, 4.2 кодтой”Ажилтны нийгмийн хамгааллыг шалгах хяналтын хуудас”-аар эрсдэлтэй, “Дунд” эрсдэлтэй-7, ”Бага”эрсдэлтэй-101 үнэлэгдэж нийт ШХЦС-д 158 ААНБ-ыг бүртгэсэн.Төлөвлөгөөт, төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалтыг хийхэд харьцуулах суурь мэдээ баримттай болсон. Шалгалтын дүнг нэгтгэн даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 6. МХЕГ-ын даргын баталсан 2018 оны 01/90 тоот удирдамжийн дагуу ХХЕГ-ын харьяа Цэргийн анги, цагдаагийн 15 байгууллагуудад хамтарсан хяналт шалгалт хийж шалгалтаар 71 зөрчил илрүүлж (30.9 %) буюу 22-ыг шалгалтын

71

хугацаанд арилгуулан, зөрчил арилгуулахаар 9 заалт бүхий 2 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлэн ажилласан. Шалгалтын танилцуулга нэгтгэн НМХГ-ын 2018.05.24-ний 02-01/1810 тоотоор шалгалтын танилцуулгыг хүргүүлэв. 7.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 03-р сарын 02-ний 02-01/82 тоот “Гэрээт харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхэлж буй аж ахуй нэгж, байгууллагуудад хяналт шалгалт хийх” удирдамжийн нийт 81 ААНБ шалгалт хийж, 304 зөрчил илрүүлснээс (22.0%)буюу 67-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, 35 байгууллагад 108 заалт бүхийулсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж (100.0%) зөрчлийг арилгуулан, ЗТХийн холбогдох заалтын дагуу 6 ААНБ-д 9500.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. 4 ААНБ-д 5068.0 мянган төгрөгийн нийгмийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх, алданги 506.7 мянган төгрөгийн төлүүлэхээр улсын /ахлах/ байцаагчийн акт тогтоосныг бүрэн барагдуулсан. 4.2 кодтой “Ажилтны нийгмийн хамгааллыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсдэлдтэй-49, “Дунд” эрсдэлтэй-3, 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсдэлтэй- 26, “Дунд” эрсдэлтэй-2, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсдэлтэй-26, “Дунд” эрсдэлтэй-2, 8.3 “Гэрээт харуул, хамгаалалтын байгууллагын бэлэн байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсдэлтэй- 9 аж ахуйн нэгж үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 81 ААНБ-ыг бүртгэсэн. 11 ААНБ үйл ажиллагаа зогссон тул шалгалтанд хамрагдаагүй. НТГ-аас Үйл ажиллагаа эрхлээгүй, хаяг байршил тодорхойгүй ААНБ-ын мэдээлэл авахаар 02-01/1817 тоот албан бичиг хүргүүлсэн. Шалгалтын дүнг даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн, МХЕГ-аар уламжуулан ХЗДХЯ, 02-01/264 тоот албан бичгийг НЦГ-т тус тус холбогдох албан бичгийг хүргүүлсэн. 8.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 03-р сарын 02-ний 02-01/80 тоот “ Хөнгөн, хүнсний үйлдвэрүүдийн үйл ажиллагаанд шалгалт хийх” удирдамжийн хүрээнд 39 байгууллагашалгалтанд хамрагдсан. (1 ААНБ хаяг байршилдаа байхгүй, 4 ААНБ-ын үйл ажиллагаа зогссон тул шалгалтанд хамрагдаагүй.) Шалгалтаар 4.1.2 кодтой “ Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их”эрсдэлтэй-1, “Дунд” эрсдэлтэй -5 “бага” эрсдэлтэй-17, 4.6 “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар”Дунд” эрсдэтэй-8,“Бага” эрсэдлтэй-18, 4.1.1 кодтой “Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-

72

аар “Дунд” эрсдэлтэй-6, “Бага” эрсдэлтэй-3 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 39 ААНБ бүртгэсэн. Шалгалтаар 239 зөрчил илрүүлж (30.1%) буюу 72 зөрчлийг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, 56 заалт бүхий 12 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлагыг хүргүүлж биелэлтийг бүрэн хангуулсан. Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтын дагуу 6 ААНБ-д 10500.0 мянган төгрөгийн шийтгэл оногдуулж бүрэн барагдуулсан. Шалгалтын дүнг НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 9.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 3 дугаар сарын 05-ны 02-01/87 тоот ”Цахилгаан дулааны эрчим хүчний үйлдвэрлэл, дамжуулалт, түгээх үйл ажилллагаа эрхэлж буй аж ахуйн нэгж байгууллагад шалгалт хийх” тухай удирдамжаар 15 ААНБ-д шалгалт хийж 126 зөрчил илрүүлж (32.0%) буюу 40-ыг газар дээр нь арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 86 заалт бүхий 11 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлэн биелэлтийг бүрэн хангуулж ажилласан. 4.1.2 кодтой “ Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй-3.”Бага” эрсдэлтэй-4, 4.6 кодтой “ Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-4, “Бага” эрсдэлтэй-4, 4.1.1 кодтой “Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-3, “Бага” эрсдэлтэй -1 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 15 ААНБ-ыг бүртгэсэн. МХЕГ-ын дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 10.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/74 тоот удирдамжийн дагууШатахуун түгээх станцуудын үйл ажиллагаанд 8 аж ахуйн нэгж байгууллагад хийж 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсдэлтэй-7, 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-1, “Бага” эрсдэлтэй-7, 4.1.1 кодтой “Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсдэлтэй-1үнэлэгдсэн. Шалгалтаар “Петровис трейдинг” ХХК нь ХБИ ажиллуулаагүй зөрчил илэрч ЗТХийн 10.16-р зүйлийн 1 дэх заалтаар албан тушаалтанд 150.0 мянган төгрөгийн шийтгэвэр ногдуулж 600.0 мянган төгрөгийн нөхөн төлбөрийн акт тогтоож илэрсэн зөрчлийг арилгуулсан.НИК ХК-ны Багануур нефть хангамжийн байгууллагын холбогдох албан тушаалтныг ЗТХ-ийн холбогдох заалтын дагуу 300.0 мянган төгрөгөөр торгуулийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. 17 заалт бүхий 2 албан шаардлага хүргүүлж биелэлтийг бүрэн хангуулсан. ШХЦС-д 8 ААНБ бүртгэсэн. Шалгалтын танилцуулгыг нэгтгэн ДБХХ-т хугацаанд хүргүүлэн НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар

73

хэлэлцүүлсэн.. 11.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/89 тоот удирдамжийн дагууУс рашаан, ундаа жүүсний 15 ААНБ-д хяналт шалгалт хийж 50 зөрчил илрүүлж (32.0%) 16 зөрчлийг арилгуулан, зөрчил арилгуулахаар 9 заалт бүхий 2 албан шаардлага хүргүүлж биелэлтийг 100.0% хангуулаж, ЗТХ-ийн холбогдох заалтын дагуу 4 ААНБ /“Бэсткал”, “ЭРМАББ”, Витсамофрүүтжүүс” ХХК/-ыг нийт 5100.0 мянган төгрөгийн шийтгэл, 1 ААНБ-д Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу ХБИ ажиллуулаагүй зөрчилд 240.0 мянган төгрөгийн нөхөн төлбөрийн акт тогтоож бүрэн барагдуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтынхуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-6, “Бага” эрсдэлтэй-8, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй 1, “Бага” эрсдэлтэй 14 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 15 ААНБ бүртгэсэн. Шалгалтын танилцуулгыг хугацаанд нэгтгэн ЭМБСХХ-т хүргүүлэн НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 12.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 2 дугаар сарын 23-ны 02-01/59 тоот “Эрүүл мэндийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх” тухай удирдамжийн хүрээнд 57 ААНБ-д шалгалт хийсэн. (1ААНБ хяаг байршилдаа байхгүй тул шалгалтанд хамрагдаагүй.) Шалгалтаар 490 зөрчил илрүүлж (15.3%) буюу 75-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар улсын байцаагчийн 174 заалт бүхий 29 улсын/ахлах/ байцаагчийн албан шаардлагыг хүргүүлж, 2 ААНБ-д Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу ХБИ ажиллуулаагүй зөрчилд 1800.0 мянган төгрөгийн, 1 ААНБ-д ЭМД-д 50.0 мянган төгрөг нийт 1850.0 мянган төгрөгийн нөхөн төлбөрийн акт, ЗТХ-ийн холбогдох заалтын дагуу 8 ААНБ-д 9300.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч бүрэн барагдуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар ”Дунд” эрсдэлтэй-27, “бага” эрсдэлтэй-19, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар”Дунд” эрсдэлтэй-6, “Бага” эрсдэлтэй-39, 4.8 кодтой “Эрүүл мэндийн даатгалын тусламж үйлчилгээг шалгах хяналтын хуудас”-аар ”Их” эрсдэлтэй-1,“Бага”эрсдэлтэй-10, 4.4 кодтой “Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь тогтоолтыг үнэлэх хяналтун хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй-1, “Бага” эрсдэлтэй 8 үнэлэгдсэн.ШХЦС-д 57 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын танилцуулгыг нэгтгэн ЭМБСХХ-т хугацаанд хүргүүлж даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн.

74

13.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 2 дугаар сарын 6-ны 02-01/40 тоот “Сургуулийн өмнөх боловсрол эзэмшүүлэх үйл ажиллагаанд шалгалт хийх” тухай удирдамжаар 11 байгууллагад шалгалт хийж 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй 1, “Бага” эрсдэлтэй 10, эрсдэлтэй, 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар“Дунд” эрсдэлтэй 5, “Бага” эрсдэлтэй 6 үнэлэгдсэн.Шалгалтаар ХАБЭХ хууль, тогтоомж, аюулгүй ажиллагааны дүрэм журмыг хэрэгжүүлээгүй нийт 54 зөрчил илрүүлж (1.4%) буюу 8-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, 46 заалттай 7 албан шаардлагыг хүргүүлэн биелэлт 100.0% хангасан. Шалгалтын танилцуулгыг нэгтгэн ЭМБСХХ-т хугацаанд хүргүүлж НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/135 тоот удирдамжийн дагуу 11 байгууллагад шалгалт хийсэн. Шалгалтаар 79 зөрчил илрүүлж (22.7%) буюу 18-ыг арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 27 заалт бүхий 7 улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж биелэлт нь 100.0% байна. Зөрчил бүхий 2 ААНБ-д ЗТХ-ийн дагуу 1300.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. 14. 4.1.2 кодтой”Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй -5, “Бага” эрсдэлтэй-6,4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-1,”Бага” эрсдэлтэй -10 үнэлэгдсэн. ШХЦС 11 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын танилцуулгыг нэгтгэн ЭМБСХХ-т хугацаанд хүргүүлж НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 15. НМХГ-ын даргын баталсан удирдамжийн дагуу 16 байгууллагад шалгалтыг хийж гүйцэтгэсэн. Шалгалтаар 75 зөрчил илрүүлж (45.5%) буюу 36-г арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 39 заалт бүхий 9 улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж,биелэлтийг 100.0% хангуулсан. 1 ААНБ-д Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу ХБИ ажиллуулаагүй зөрчилд 480.0 мянган төгрөгийн нөхөн төлбөрийн акт, ЗТХ-ийн дагуу 3 ААНБ-д 2800.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч бүрэн барагдуулсан. 4.1.2 кодтой ”Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй-2, “Дунд” эрсдэлтэй -11, “Бага” эрсдэлтэй-3, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-3,”Бага” эрсдэлтэй -13 үнэлэгдсэн. (1 байгууллага татан буугдсан тул шалгалтанд хамрагдаагүй.) ШХЦС-д 16 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын танилцуулгыг нэгтгэн ЭМБСХХ-т хугацаанд хүргүүлж НМХГ-ын даргын

75

зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 16.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/70 тоот Түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалын хадгалалт хамгаалалт, соёлын байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх удирдамжийн дагуу 5 байгууллагад шалгалт хийж 48 зөрчил илрүүлж (10.4%) буюу 5-ыг шалгалтын явцад арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 20 заалт бүхий 5 улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж биелэлтийг 100.0% хангуулсан. 4.1.2 кодтой ”Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй -3, “Бага” эрсдэлтэй-2, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар ”Бага” эрсдэлтэй -5 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 5 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын дүнг НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 17.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/63 тоот “ Ахуйн шавж мэрэгч устгалын үйл ажиллагаанд хяналт хийх” удирдамжийн дагуу 10 байгууллагад шалгалт хийсэн.(2 ААНБнь хаяг байршилдаа байхгүй тул шалгалтанд хамрагдаагүй.) Шалгалтаар 57 зөрчил илрүүлж (16.0%) буюу 9-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, зөрчил арилгуулахаар 48 заалт бүхий 9 улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж биелэлтийг ханган ажиллуулсан. 4.1.2 кодтой ”Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй -8, “Бага” эрсдэлтэй-2, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-1,”Бага” эрсдэлтэй -9 тус тус үнэлэгдсэн. 2 ААНБ-д ЗТХ-ийн холбогдох хуулийн дагуу 300.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. ШХЦС-д 10 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын танилцуулгыг хугацаанд нь ЭМБСХХ-т хүргүүлж НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 18. НМХГ-ын даргын баталсан “Ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд хяналт шалгалт хийх” удирдамжаар хөдөлмөр, хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн хяналтын чиглэлээр 36 байгууллага шалгалтанд хамрагдсан. (Хаяг байршилдаа байхгүй-1, татан буугдсан-2, нийт 3 ААНБ шалгалтанд хамрагдаагүй.) Шалгалтаар 106 зөрчил илрүүлж (67.9%) буюу 72 шалгалтын явцад арилгуулж, 34 заалт бүхий 9 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж, биелэлтийг 100.0% хангуулсан. Зөрчил бүхий 11 ААНБ-д 19000.0 мянган төгрөгийн шийтгэл ногдуулж бүрэн барагдуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар

76

“Дунд” эрсдэлтэй-14, “Бага” эрсдэлтэй-23, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-6, Бага” эрсдэлтэй-31 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 36 байгууллагыг бүртгэсэн. Шалгалтын танилцуулгыг нэгтгэн ХААБХААХ хугацаанд хүргүүлж, даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 19. НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/67 тоот “ Мах, махан бүтээгдэхүүн үйлдвэрүүдэд хяналт шалгалт хийх” удирдамжаар хөдөлмөр, хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн хяналтын чиглэлээр 37 байгууллагад шалгалт хийсэн.(4 ААНБ нь хаяг байршилдаа байхгүй, татан буугдсан шалтгаанаар шалгалтанд хамрагдаагүй.) Шалгалтаар 200 зөрчил илрүүлж (55.5%) буюу 111 зөрчлийн газар дээр нь арилгуулж, 89 заалт бүхий 12 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж, биелэлтийг 100.0% хангуулсан. Зөрчил бүхий 7 ААНБ-д 7150,0 мянган төгрөгийн торгуулийн ногдуулж бүрэн барагдуулсан. Ажлын байрны дүгнэлт 2 үйлдсэн. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд”-13, “Бага” эрсдэлтэй-18, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар ”Дунд” эрсдэлтэй-7, “Бага” эрсэдлтэй-24, 4.1.1” Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй 2, ”Бага” эрсдэлтэй 3 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 37 байгууллагыг бүртгэсэн. Шалгалтын танилцуулгыг нэгтгэн ХААБХААХ хугацаанд хүргүүлж, даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 20. НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/71 тоот “ Хүнсний худалдааны газруудад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх “ тухай удирдамжаар 8 байгууллагад шалгалт хийж 34 зөрчил илрүүлж (61.7%) буюу 21-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулан, 13 зөрчил арилгуулахаар 2 улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж, биелэлтийг хангуулан ажилласан. Зөрчил бүхий 1 ААНБ-д 150.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-1, “Бага” эрсдэлтэй-7, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”аар “Бага” эрсэдлтэй-8 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 7 байгууллагыг бүртгэсэн. 1 ААНБ хаяг байршилдаа байхгүй тул шалгалтанд хамрагдаагүй.Шалгалтын танилцуулгыг хугацаанд нь ХААБХААХ-т хүргүүлж, зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 21.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/72 тоот удирдамжийн хүрээнд

77

11 аж ахуйн нэгж байгууллагад нийт 69 зөрчил илрүүлж (62.3%) буюу 43 зөрчлийг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, 26 зөрчил арилгуулахаар 4 улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж биелэлтийг хангуулсан. 1 ААНБ-д 450.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-4, “Бага” эрсдэлтэй- 6, 4.6 кодтой“Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-2, “Бага” эрсдэлтэй- 8 тус тус үнэлэгдсэн. Шалгалтын танилцуулгыг хугацаанд нь ХААБХААХ-т хүргүүлж, зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 22. НМХГ-ын 2018 оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 02-01/18 тоот “Агаар бохирдуулагч томоохон суурийн эх үүсвэр ашиглагч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад шалгалт хийх” удирдамжаар хөдөлмөр, тусгай хяналтын чиглэлээр 5 байгууллагад шалгалт хийсэн. Шалгалтаар 9 зөрчил илрүүлж ( 22,2% ) буюу 2-ыг газар дээр нь арилгуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “бага” эрсдэлтэй-5, 4.6 кодтой “ Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсэдлтэй-5 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 5 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын дүнг НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 23. НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/30 тоот “ Арьс шир боловсруулах үйлдвэрүүдэд хяналт шалгалт хийх” удирдамжаар хөдөлмөр, хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн хяналтын чиглэлээр 8 аж ахуйн нэгж байгууллагад шалгалт хийж, шалгалтаар 33 зөрчил илрүүлж (45.4% ) буюу 15-ыг арилгуулан, 18 зөрчил арилгуулахаар 4 улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж биелэлтийг 100.0% хангуулсан. 2 ААНБ-д 1250.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. Ажлын байрны хэмжилт хийж 2 дүгнэлт үйлдсэн. ШХЦС-д 8 ААНБ-ыг бүртгэсэн. 4.1.2 кодтой “ Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-3, “Бага” эрсдэлтэй-2, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд “ эрсдэлтэй-2, “Бага” эрсдэлтэй-3, 4.1.1 кодтой “Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-2 “Бага” эрсдэлтэй-1 үнэлэгдсэн. Шалгалтын дүнгийн тухай танилцуулгыг БОГУУХХ-т хугацаанд хүргүүлж даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн.

78

24.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/165 тоот удирдамжийн дагуу 18 ААНБ-д хяналт шалгалт хийж 54 зөрчил илрүүлж (59.2%) буюу 32-ыг арилгуулж, 22 зөрчлийг арилгуулахаар 5 улсын ахлах байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлэн биелэлт 100.0% байна. Зөрчил бүхий 4 ААНБ-д ЗТХ-ийн дагуу 5450.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. 4.1.2 кодтой “ Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-4, “Бага” эрсдэлтэй-3, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд “ эрсдэлтэй-2, “Бага” эрсэдлтэй-7, 4.1.1 кодтой “Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-1 “Бага” эрсдэлтэй-8 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 18 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын дүнгийн тухай танилцуулгыг БОГУУХХ-т хугацаанд хүргүүлж,зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 25.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/218 тоот удирдамжаар 5 ААНБ-д хяналт шалгалт 20 зөрчил илрүүлж (45.0%) буюу 9-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, 11 зөрчлийг арилгуулахаар 1 улсын ахлах байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлэн биелэлт хангуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсдэлтэй-5, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцаа шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага” эрсэдлтэй-5 үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 5 ААНБ-ыг бүртгэсэн. (2 ААНБ татан буугдсан, 9 ААНБ-ын үйл ажиллагаа зогссон тул шалгалтанд хамрагдаагүй.) Шалгалтын дүнгийн тухай танилцуулгыг БОГУУХХ-т хугацаанд хүргүүлэн Зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 26.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/51 тоот “Аюултай хог хаягдал, хоёрдогч түүхий эд дахин боловсруулах үйлдвэрүүдэд хяналт шалгалт хийх” тухай удирдамжийн хүрээнд 9 байгууллага шалгалтанд хамрагдсан.(1 ААНБ хаяг байршилдаа байхгүй,1 ААНБ-ын үйл ажиллагаа зогссон тул шалгалтанд хамрагдаагүй.) Шалгалтаар нийт 52 зөрчил илрүүлж (40.3%) буюу 21-ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, 31 заалт бүхий 6 улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж биелэлтийг хангуулсан. Шинжилгээний дүн дүнг үндэслэн улсын байцаагчийн 2 дүгнэлт үйлдсэн. 4 ААНБ-ыг ЗТХ-ийн 10.15 дугаар зүйлийн 5-д заасны дагуу 5500.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч барагдуулсан. ШХЦС-д 9 ААНБ-ыг бүртгэсэн. 4.1.2 “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-5, 4.6 “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд”

79

эрсдэлтэй-2,“Бага” эрсдэлтэй-3, 4.1.1 “Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар ,”Их” эрсдэлтэй 2, “Дунд” эрсдэлтэй-3 “Бага” эрсдэлтэй -1 тус тус үнэлэгдсэн. Шалгалтын дүнгийн танилцуулгыг нэгтгэн БОГУУХХ-т хугацаанд хүргүүлж даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 27.НМХГ-ын даргын баталсан 2018 оны 02-01/148 тоот удирдамжийн дагуу удирдамжийн дагуу 18 байгууллагад шалгалт хийж нийт 112 зөрчил илрүүлж (55.3%) буюу 62 –ыг шалгалтын хугацаанд арилгуулж, 50 зөрчилд 5 улсын байцаагчийн албан шаардлагыг хүргүүлж биелэлтийн хангуулан ажилласан. 3 ААНБ-д ЗТХ-ийн дагуу 3000.0 мянган төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч бүрэн барагдуулсан. 4.1.2 “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй-3, “Дунд” эрсдэлтэй-5, “Бага” эрсэдлтэй-2, 4.6 “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Их” эрсдэлтэй-1, “Дунд” эрсдэлтэй-6,“Бага” эрсдэлтэй-3, 4.1.1 “Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Дунд” эрсдэлтэй-2 “Бага” эрсдэлтэй -6 тус тус үнэлэгдсэн. ШХЦС-д 18 ААНБ-ыг бүртгэсэн. Шалгалтын дүнгийн танилцуулгыг нэгтгэн БОГУУХХ-т хугацаанд хүргүүлж,даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 28.НМХГ-ын даргын баталсан Нүүрсний тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч ААНБ-д шалгалт хийх удирдамжийн хүрээнд шалгалт хийж шалгалтаар 8 зөрчил илрүүлж (25.0%) буюу 2 зөрчлийгшалгалтын хугацаанд арилгуулж, улсын байцаагчийн 6 заалттай 1 албан шаардлага хүргүүлж, биелэлтийг хангуулсан. 4.1.1 кодтой Хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн хяналтын хуудсаар шалгаж “Их” эрсдэлтэй-1,4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага”-1, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага”-1 эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн. 29.НМХГ-ын даргын баталсан удирдамжийн дагуу 9 байгууллагад шалгалт хийж 10 зөрчил илрүүлж газар дээр нь (20.0%)-ыг арилгуулсан. 4.1.2 кодтой “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага”-9, 4.6 кодтой “Хөдөлмөрийн харилцааг шалгах хяналтын хуудас”-аар “Бага”-9 эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн.

80

38

5.2 Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр холбогдох аж ахуйн нэгж, байгууллагад эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, эрсдэл, ослыг бууруулахад нь дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор нийт 722 объектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

НМХГ-ын дарга, дэд даргын баталсан “Гэрээт харуул хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж байгууллага”, “Худалдаа үйлдвэр үйлчилгээ СӨХ, авто засвар үйлчилгээ эрхлэгч байгууллага”, “ Барилга угсралтын үйл ажиллагаа эрхэлж буй байгууллага”, “Зочид буудлын үйл ажиллагаа эрхэлж буй аж ахуйн нэгж байгууллага”, “ЭМ-ийн болон ортопед тусгай хэрэгслэлээр үйлчилдэг ААНБ”, “Хөнгөн, хүнсний үйлдвэр эрхлэгч байгууллага”, “Төрийн болон хувийн хэвшлийн их дээд сургууль, ЕБС, СӨБ,Соёлын байгууллага”-д зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх 7 хөтөлбөрийн дагуу 690 (95.6%) аж ахуйн нэгж байгууллагыг хамруулсан. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын чиглэлээр ажлын байрны эрсдэлийн үнэлгээ хийгээгүй, аюулыг мэдээллэх хуудсаар мэдээлэл авдаггүй, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөр, төлөвлөгөөгүй, хөдөлмөрийн харилцааны чиглэлээр хөдөлмөрийн гэрээнд үндсэн гол нөхцөлийг бүрэн тусгаагүй, ажлын байрны тодорхойлолтыг дүрэм, журмын дагуу боловсруулаагүй, ажил албан тушаалын жагсаалт баталж мөрдүүлээгүй, цалингийн сүлжээ, жишиг баталж мөрдүүлээгүй зэрэг зөрчилд 1468 заалт бүхий 367 зөвлөмжийг хүргүүлж,15 удаагийн сургалтанд 415 ажилтан албан хаагчийг хамруулсан. 96 (4,4%) ААНБ нь үйл ажиллагаа зогссон, хаяг байршилдаа байхгүй шалгтгаанаар ЗТҮ хамрагдаагүй байна. Шалгуур 1:Хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээний үр дүнгээр хууль сахин мөрдөлтийн түвшин өмнөх оноос 1.3 хувиар нэмэгдсэн. Шалгуур 2: Улсын байцаагчийн үйлдсэн албан шаардлагын биелэлтийн түвшинг өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 2.7% нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 3: Улсын байцаагчийн ногдуулсан торгууль 100,0% барагдуулж, нөхөн төлбөрийн 139619.2 мянган төгрөгийг хугацаанд барагдуулж, 370984.5 мянган төгрөгийг хуулийн байгууллагад шилжүүлсэн. Шалгуур 4: Хяналт шалгалтанд хамрагдсан их, дунд эрсдэлтэй обьектийн эзлэх хувийг өмнөх оноос “Их” 2.6 хувиар , “Дунд” 1 хувиар буурсан. Шалгуур 5: 10 000 ажилтанд харьцуулсан осолд өртсөн хүний тоог сүүлийн 10 жилийн дундаж түвшнээс 0.09 нэгжээр буурсан байна. Шалгуур 6: Ослын улмаас тахир дутуу болсон хүний тоог 10000 ажилтанд харьцуулсан сүүлийн 10 жилийн дундаж түвшнээс 0.11 нэгжээр буурсан байна. Шалгуур 7: Мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний тохиолдлын тоог 10000 ажилтанд харьцуулсан сүүлийн 10 жилийн дундаж түвшнээс 0.001 нэгжээр буурсан байна. Шалгуур 8: Хяналт шалгалтын ажлыг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр олон

ААНБ, иргэд хууль эрх зүй, мэргэжлийн болон аюул эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, мэдээлэлтэй болсон

81

нийтэд мэдээлж, боловсруулж хүргүүлсэн мэдээлэл, сэрэмжлүүлэг, зөвлөмжийн төрөл, тоо хэмжээ өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 4-10 дахин өссөн үзүүлэлттэй байна. Шалгуур 9: Шилэн хяналтын цахим мэдээллийн санд хяналт шалгалт 570, зөвлөн туслах үйлчилгээний 345 мэдээллийг бүртгэсэн.

39

5.3 Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын эрсдэлийн үнэлгээ хийх, эрсдэлийг бууруулах арга замыг тодорхойлох зорилгоор 5 чиглэлээр тандалт судалгаа хийнэ.

Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын эрсдэлийн үнэлгээ хийх, эрсдэлийг бууруулах арга замыг тодорхойлох зорилгоор 3(60%) хийж дууссан, 2(40 %) удирдамж ирээгүй хийгдээгүй байна. Хийж дууссан тандалт судалгаа: 1. “Албан бус секторт ажил хөдөлмөр эрхэлж байгаа насанд хүрээгүй хүүхдүүдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байдалд хийх тандалт судалгаа”, 2. “Өвлийн улиралд үүсэх халтиргаа гулгаанаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор шат, явган замын нөхцөл байдалд тандалт судалгаа хийх”, 3. “Замын хөдөлгөөний зохицуулагч нарын хөдөлмөрийн нөхцөл, нийгмийн хамгааллын байдалд тандалт судалгаа хийх” Дээд байгууллагаас удирдамж ирээгүй тандалт судалгаа 4. “ Тэтгэврийг хөнгөлөлттэй тогтоох газрын дор болон хөдөлмөрийн хортой, халуун, хүнд нөхцөлд хамаарах ажлын байруудад хийх тандалт судалгаа”, 5. “ Өндөр эрсдэлтэй салбарын хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн нөхцөлд хийх тандалт судалгаа” Шалгуур 1. МХЕГ-аас ирүүлсэн удирдамжийн дагуу тандалт судлагааг хийж гүйцэтгэн Дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн тайлан, дүн мэдэг МХЕГ-т хүргүүлсэн. Шалгуур 2. Хүүхдийн тэвчишгүй хөдөлмөр эрхлэлтийг талаар хэлтсийн цахим хуудсанд байршуулсан. Хүүхдийн хөдөлмөрийн тэвчишгүй хэлбэрээс урьдчилан сэргийлэх, Иргэдийг халтиргаа, гулгаанаас сэргийлэх 2018 оны 02-01-002/539,02-01-002/579 тоот улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмж гарган ААНБ-д хүргүүлсэн. Шалгуур: Тандалт судалгааний мэдээллийг шилэн хяналтын цахим системд бүртгэсэн.

Тандалт судалгаа хийгдэж, нөхцөл байдалд дүгнэлт гаргаж, хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд хор хөнөөл учруулж болзошгүй хүчин зүйлс байгаа эсэхийг тодорхойлон гаргасан.

40

5.4 Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын хяналтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын хяналтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрсдэлийг бууруулах зорилгоор холбогдох хяналтын газартай хамтран 3 (100%) чиглэлээр хяналт шинжилгээ хийж дууссан. 1. “Авто засвар, тосолгоо үйлчилгээний газруудын хөдөлмөрийн нөхцөл,

орчны эрүүл ахуйн байдалд хяналт шинжилгээ хийх”,

Хөдөлмөрийн нөхцөлөөс үүсч болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх зөвлөмж сэрэмжлүүлэг гарсан.

82

эрсдэлийг бууруулах зорилгоор холбогдох хяналтын газартай хамтран 3 чиглэлээр хяналт шинжилгээ хийнэ.

2. “Алт, мөнгөн эдлэл, гоёл чимэглэл үйлдвэрлэх үйлчилгээ явуулдаг байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдийн хөдөлмөрийн нөхцөлд хяналт шинжилгээ хийх”

3. “Уул уурхай, барилгын материалын үйлдвэрийн ажлын байрны тоосон дахь цахиурын ислийн агууламжийг тодорхойлох шинжилгээ хийх”

Шалгуур 1. МХЕГ-аас ирүүлсэн удирдамжийн дагуу хяналт шинжилгээг хийж гүйцэтгэн дүн танилцуулгыг МХЕГ-ын ХНХТХГ-т хүргүүлсэн. Шалгуур 2. Эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх стикер наалтуудыг ААНБ-д хүргүүлсэн. Шалгуур 3. Хяналт шинжилгээний 9 мэдээллийг шилэн хяналтын цахим системд бүртгэсэн.

41

5.5 Иргэдийн аюулгүй орчинд хөдөлмөрлөх нөхцлийг бүрдүүлэх зорилгоор хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх 6 хяналт шалгалт хийнэ.

Иргэдийн аюулгүй орчинд хөдөлмөрлөх нөхцлийг бүрдүүлэх зорилгоор хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх 6 (100%)хяналт шалгалт хийгдсэн. 1. “Ажиллах хүч гадаадад гаргах, гадаадаас ажиллах хүч, мэргэжилтэн авч

ажиллуулж буй байдал”, 2. “Тэтгэврийн болон Тэтгэмжийн даатгалын сангийн 2017, 2018 оны 1-3

сарын бүрдүүлэлт, зарцуулалт, эмнэлгийн байгууллагуудаас олгосон эмнэлгийн хуудасны бичилт”,

3. “2018 онд шинээр үйл ажиллагаа эрхэлж буй аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн хөдөлмөр, хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн ажил үйлчилгээ”,

4. “Морь унаач хүүхдийн аюулгүй байдалд урьдчилан сэргийлэх”, 5. “Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын ерөнхий газар болон аймаг, нийслэлийн

ЭМНДХ-ийн дэргэдэх эмнэлэг, хөдөлмөрийн магадлах комиссын үйл ажиллагаанд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх тухай”

6. “Нийгмийн халамжийн сангийн болон Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангийн 2017 он, 2018 оны эхний хагас жилийн бүрдүүлэлт, зарцуулалтад урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх”

Шалгуур 1. МХЕГ-ын даргын баталсан удирдамжийн дагуу 6 урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг хийж, шалгалтын дүнг даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн МХЕГ-ын ХНХТХГ-т хугацаанд хүргүүлсэн. Шалгуур 2. Хяналт шалгалтын явцад холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу санд төвлөрүүлэхээр 311592.9 мянган төгрөгийн, ажлын байрны нөхөн төлбөрт

Гарч болзошгүй аюул осол, хоол хүнснээс шалтгаалсан хордлого, хордлогот халдвар, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж ажилласан.

83

1920,0 мянган төгрөгийн, иргэдэд олгуулахаар 25289.8 мянган төгрөгийн нийт 338802.6 мянган төгрөгийн 64 улсын /ахлах/ байцаагчийн акт, 417 заалт бүхий 94 улсын /ахлах/ байцаагчийн албан шаардлага, зөрчил бүхий 79 ААНБ-д 121700.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч хугацаанд 86.0% буюу 103700.0 мянган төгрөгийг барагдуулж, 18000,0 мянган төгрөгийг хуулийн байгууллагад шилжүүлсэн. Шалгуур 3. Шалгалтыг цахимаар 6 удаа олон нийтэд мэдээллэж, 8 удаа сургалт зохион байгуулж, зөвлөмж, сэрэмжлүүлгийг НМХГ-ын web хуудсанд тогтмол байршуулж ажилласан. Шалгуур 4. УСХШ-ын 129 мэдээллийг шилэн хяналтын цахим системд бүртгэсэн.

42

5.6 Хөдөлмөр, нийгмийнхамгааллын хяналтын чиглэлээр холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 3 чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулна.

Хөдөлмөр, нийгмийнхамгааллын хяналтын чиглэлээр холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 3 (100%)чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулсан.

1. “Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбарт ашиглаж буй тоног төхөөрөмжийн аюулгүй ажиллагааг хангасан байдлыг хянан баталгаажуулж, гэрчилгээ олгох”,

2. “Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогын актыг хянан баталгаажуулах”, 3. “"Шинээр үйл ажиллагаа эрхлэх үйлдвэрлэлийн чиглэлийн ажлын байр,

цахим тоглоомын газар, химийн бодисын агуулах, малын эм, эмнэлгийн хэрэгсэл ханган нийлүүлэх байгууллагад хөдөлмөрийн эрүүл ахуйн дүгнэлт гаргах”

Ажлын байрны эрүүл ахуйн нөхцөл, холбогдох хууль тогтоомж дүрэм журам стандартын хэрэгжилт хангагдсан.

43

5.7 Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагад салбарын 6 сургалт зохион байгуулна.

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагад салбарын 6 (100%)сургалт зохион байгуулсан. 1. “Нийслэлийн Засаг дарга болон Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын дарга

нарт хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн мэдлэг олгох сургалт”, 2. “Барилга, уул уурхайн салбарын ажил олгогч нарт үйлдвэрлэлийн осол,

мэргэжлээс шалтгаалах өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн сургалт”,

3. “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуйн Үндэсний форум”, 4. “Үйл ажиллагааны өндөр эрсдэлтэй салбарын хөдөлмөрийн аюулгүй

байдал хариуцсан ажилтнуудад үйлдвэрлэлийн осол, мэргэжлээс шалтгаалах өвчнөөсурьдчилан сэргийлэх, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал,

ААНБ, иргэд хууль эрх зүй, мэргэжлийн болон аюул эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, мэдээлэлтэй болсон.

84

эрүүл ахуйн мэргэшүүлэх сургалт”, 5. “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн “Сарын аян-2018” арга

хэмжээний хүрээнд “, 6. “Гэрээт харуул хамгаалалтын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа аж

ахуйн нэгж, байгууллагуудад”,

44

5.8 Холбогдох хяналтын улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 5 удаагийн сургалтыг танхимын болон цахим хэлбэрээр зохион байгуулна.

Холбогдох хяналтын улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 6 удаагийн сургалтыг танхимын болон цахим хэлбэрээр зохион байгуулсан. 1.Зөрчлийн тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиудаар өргөдөл гомдол хэрхэн шийдвэрлэх тухай, тулгамдаж буй асуудал /2018.01.15 / 2. Нийслэлийн Прокурорын газартай хамтран “Зөрчлийн хэрэг бүртгэлт явуулахад эрх бүхий албан тушаалтнаас анхаарах зарим асуудлууд” /2018.01.18/ 3. “Зөрчлийн тухай, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн зарим асуудлууд” 2018.01.23/ 4. “Нийгмийн хамгааллын чиглэлээр 2018 онд шинээр хэрэгжих хууль, тогтоол, эрх зүйн актын талаар” /2018.01.23/ 5. “НДЕГ-аас хуульд орсон нэмэлт өөрчлөлтүүдийг хэрэгжүүлэхээр гарсан зааварууд” /2018.02.23/ 6. Энхийг сахиулах Олон улсын сургалтын төвд ЗХ-ний 311 дүгээр ангитай хамтран “Иргэн-Цэргийн харилцаа” сэдэвт сургалтуулыг тус тус улсын байцаагчдад зохион байгуулсан. /2018.03.14/ 7.НДЕГ-аас хуульд орсон нэмэлт өөрчлөлтүүдийг хэрэгжүүлэхээр гарсан зааваруудаар Нийгмийн хамгаалалын хяналтын улсын байцаагч нарт зориулсан сургалтыг зохион байгуулсан. 8 . Нийгмийн халамжийн сангийн бүрдүүлэлт,зарцуулалтанд хяналт тавихад анхаарах асуудлууд сэдэвт сургалтыг Нийгмийн хамгааллын улсын байцаагчдыг хамруулан зохион байгуулсан. /2018.09.04./ 9. Хөдөлмөр эрхлэлтийн дэмжих сангийн бүрдүүлэлт зарцуулалтын байдалд шалгалт хийхэд анхаарах асуудлын талаарНийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн хяналтын улсын байцаагчдыг хамруулан зохион байгуулсан. /2018.09.04./

Улсын байцаагчийн ур чадвар, мэдлэг мэдээлэл дээшилсэн.

85

Зорилт 6. Барилга байгууламж, техник, тоног төхөөрөмжийн зураг төсөл, угсралт, ашиглалтын аюулгүй ажиллагааг хангуулах замаар нийтийн аюулгүй байдлыг хангуулна.

45

6.1 Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 541 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийнэ. Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 541 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхээс 433 обектод 80.9% хяналт шалгалт хийгээд байна.

Дэд бүтцийн хяналтын хэлтсээс 2018 онд 552 төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхээр төлөвлөснөөс 452 хяналт шалгалт, 381 зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөсөөс 341 зөвлөн туслах үйлчилгээг үзүүлсэн. 1. Барилга техникийн хяналтын чиглэлээр:

Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт шинээр баригдаж буй барилгууд тусгай зөвшөөрөл, барилгын үндсэн хийц бүтээц, техникийн нөхцлийн бүрдүүлэлт, барилгын ажлын зөвшөөрлийн гэрчилгээ, угсралтын ажлын чанар, зураг төсөл, хууль, норм дүрмийн хэрэгжилтын байдал 2018 онд зарлагдсан 206 аж ахуй нэгж байгууллагыг хяналт шалгалтанд хамрууллаа. Шалгалтаар барилга угсралтын ажил эхлээгүй, байнгын ашиглатагд орсон -18, барилга угсралтын ажил хийгдэж байгаа 188 иргэн аж ахуйн нэгж байгууллагыг Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын даргын 2013 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн “хяналтын хуудас батлах тухай” 13 дугаар тушаалаар баталсан “Каркасан барилга байгууламжийн угсралтын ажлыг шалгах хяналтын хуудас”, “Угсармал барилга”, “Тоосгон барилгын угсралтыг”, “Барилга байгууламжийн ашиглалтыг шалгах хяналтын хуудас”-уудаар шалгахад бага эрсдэлтэй-106, дунд эрсдэлтэй-55, их эрсдэлтэй-27үнэлэгдэж байна. Авсан арга хэмжээ: Их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн обьектод илэрсэн зөрчлүүдийг арилгуулахаар 48 заалт бүхий 12 албан шаардлага, эрх албан тушаалтаны даалгавар-7, 15 дүгнэлт, улсын байцаагчийн 50 зөвлөмж, 18 – албан бичиг, 2 актыг гаргаж хүргүүлсэн. “Зөрчлийн тухай” хуулийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллаагүй 7 иргэн, аж ахуйн нэгжид 22300,000 мян.төгрөгийн шийтгэвэр ногдуулж, 22300,000 мян.төгрөгийг хугацаанд нь барагдууллаа. 2. Барилгын материалын хяналт: Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн төлөвлөгөөт хяналт шалгалт зарлагдсан 24 обьектоос 5.3 кодтой хяналтын хуудсаар 24 барилгын материалын үйлдвэрт хяналт шалгалт хийгдсэн. “Эм жи эл цемент” ХХК болон “Мон цемент биулдинг материалс” ХХК-иудыг нийт 10 сая төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авсан.

Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэдэг ААНБ-уудын зураг төсөл, угсралт, ашиглалтын үйл ажиллагааны аюулгүй байдал хангагдсан.

3. Хот байгуулалтын хяналтаар:

Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын 2018 оны үйл ажиллагааны нэгдсэн төлөвлөгөө, газрын даргын баталсан 02-01/160 тоот удирдамжийн дагуу Хан-Уул

86

дүүргийн 10 дугаар хороо, Буянт ухаа цогцолборын зүүн талд байрлах “Буянт Ухаа-2” Орон сууцны цогцолбор хороолол, Хан-Уул дүүрэг, 8 дугаар хороо, “Шинэ Яармаг” Орон сууцны цогцолбор хороололын хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөний төсөл хэрэгжүүлэгч “ТОСК” ХК, “Нью Яармаг Хаусинг Прожект” ХХК-иудыг хамруулсан. Авсан арга хэмжээ: Шалгалтын явцад нийт 5 зөрчлийг илрүүлж, 1 зөрчлийг газар дээр нь арилгуулж, аж ахуйн нэгж, байгууллагын удирдлага, инженер техникийн ажилтнуудад илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгах, үйл ажиллагаагаа сайжруулах, угсралт, ашиглалтын үеийн норм, дүрмийн хэрэгжилтийг хангах, аюулгүй ажиллагаа болон техник ашиглалтын дүрмийг хэрэгжүүлж ажиллах талаар мэргэжил арга зүйн зөвөлгөө, зөвлөмжийг өгч,улсын байцаагчийн 2018 оны 09 дүгээр сарын 24-ний өдөр 02-07-135/727 дугаартай зөрчлийг арилгуулах тухай албан шаардлагыг Төрийн орон сууцны корпорацид хүргүүлж ажилласан. Дээрх хяналт шалгалтыг Газрын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар танилцуулж, холбогдох газруудад санал хүргүүлэх шийдвэр гаргасан.

4. Усан хангамж, ариутгах татуургын хяналт: - НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/104 дугаартай “Орон сууц ашиглалт, засвар үйлчилгээний байгууллагуудад төлөвлөгөөт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар ОСА-н үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа нийт 24 компанид хяналт шалгалт хийж шилэн хяналтын системд шивж оруулсан. Шалгалтаар ОСА-н үйл ажиллагааг тусгай зөвшөөрөлгүйгээр гүйцэтгэсэн, ус, цахилгаан, дулаан дамжуулах төвүүдэд засвар үйлчилгээг хийдэггүй, мэргэжлийн ажилтангүй, хангах тусгай зөвшөөрөлгүй 4 аж ахуй нэгжид албан шаардлага хүргүүлж биелэлтийг хангуулсан болно.

5. Өргөх механизмын хяналтын чиглэлээр: Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын хүрээнд 70 объектод хяналт шалгалтыг хийж, 69 байгууллагын 270 өргөх байгууламжийг шалгахад “Бүргэд констракшн” ХХК-ийн барилга угсралтын ажил явагдаагүй байна. Авсан арга хэмжээ: Өргөх механизмйн ашиглалт, техникийн аюулгүй ажиллагааг бүрэн хангасан 28 байгууллагад дүгнэлт, ашиглалт, техникийн аюулгүй ажиллагааны шаардлага хангаагүй 19 байгууллагад 107 заалт бүхий 120 зөрчил зөрчил арилгуулах 19 албан шаардлагыг тус тус гаргав. Зөрчил дутагдлыг арилгасан тухай албан

87

бичгээр хариу өгсөн байна. Осол аваар гарч болзошгүй 2 байгууллагын өргөх механизмыг 4 заалт бүхий 2 актаар зогсоов. 3 зөвлөмж гаргасан. Шалгалтаар илэрсэн зөрчилд Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу 50 нэгж буюу 50.0 мян.төгрөгний шийтгэл “Чандмань хайрхан” СӨХ-д ногдуулж, барагдуулав. 6.Эрчим хүчний хяналтын чиглэлээр: 1. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын даргын баталсан 2018 оны 03 дугаар сарын 05-ны өдрийн 02-01/87 дугаартай “Цахилгаан дулаан, үйлдвэрлэх дамжуулах, хангах, эрчим хүчний угсралтын үйл ажиллагаа эрхлэгч ААНБ-д хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн хүрээнд “УБЦТС” ТӨХК-ийн харъяа түгээх, хэрэглэгчдэд үйлчлэх төвүүд болон Эрчим сүлжээ ХХК, Биндэгноров ХХК зэрэг 15 обьектод хяналт шалгалтыг хийж гүйцэтгэсэн. Хяналт шалгалтаар “УБЦТС” ТӨХК-д эрчим хүчний хяналтын чиглэлээр илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар улсын /ахлах/ байцаагчийн хамтарсан 6 заалт бүхий 07/111/51 дугаартай албан шаардлага, үйл ажиллагааны чиглэлээр 07/111/70 дугаартай дүгнэлтийг хүргүүлж, шалгалтын дүнг МХЕГ-ын дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн.

2. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын баталсан 2018 оны 03 дугаар сарын 26-ны өдрийн 02-01/123 дугаартай “Төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн хүрээнд нийслэлийн нутаг дэвсгэрт орон сууц нийтийн аж ахуйн үйл ажиллагаа эрхлэгч хувийн хэвшлийн 31 аж ахуйн нэгж байгууллагад хяналт шалгалт хийж, зөрчил арилгуулах тухай 36 заалттай 8 албан шаардлага хүргүүлж, 3 аж ахуйн нэгжид Зөрчлийн тухай хуулиар 1500.0 мян.төгрөгийн торгуул оногдуулан бүрэн барагдуулж, Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын дэргэдэх Зөвлөлийн 2018 оны 08 дугаар сарын 16-ны өдрийн 17 дугаар хурлаар хэлэлцүүлж цаашид авах арга хэмжээний саналыг боловсруулсан холбогдох байгууллагуудад хүргүүлэн гүйцэтгэлийн хяналт шалгалтыг хийж зөрчил дутагдлыг арилгуулан ажиллалаа. 7. Дулаан хангамжийн хяналтын чиглэлээр: Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт орон сууц нийтийн аж ахуйн үйл ажиллагаа эрхлэгч хувийн хэвшлийн 31 аж ахуйн нэгж байгууллагад хяналт шалгалт хийхээс 31 обьектод хяналт шалгалт хийсэн. Авсан арга хэмжээ, үр дүн: 5.29 кодтой хяналтын хуудсаар дүгнэхэд бага эрсдэлтэй 23 ААН, байгууллага

88

үнэлэгдлээ. “Гурван оргил таун”, “Санконфорт”, “Стнаа”, “Эрин барилга”, “Бадамлах нар” зэрэг аж ахуйн нэгжүүдэд зөрчил арилгуулах тухай 15 заалттай 5 албан шаардлага хүргүүлж, 2 аж ахуйн нэгжид Зөрчлийн тухай хуулиар 1000.0 мян.төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч хугацаанд нь барагдуулсан. Төлөвлөгөөт шалгалтанд хамрагдсан 31 ААН, байгууллагуудын дүн мэдээг цахим мэдээллийн санд бүртгэсэн. 8. Газрын тос, хийн хяналтын чиглэлээр: Газрын тосны бүтээгдэхүүний бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа, үйлчилгээ эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүдийн нийслэлийн нутаг дэвсгэрт байрлах нийт 16 ШТС, агуулахад шалгалтыг явуулсан. Авсан арга хэмжээ: ШТС-уудын барилга, байгууламжийг улсын комиссоор байнгын ашиглалтад хүлээлгэн өгөөгүй ашиглаж байсан нь “Зөрчлийн тухай” хуулийн 7.14 дүгээр зүйлийн 2.5 хэсгийн заалтыг зөрчсөн зөрчлийг арилгах хүртэлх хугацаагаар үйл ажиллагааг зогсоохоор “Зөрчлийн үр дагаврыг арилгах тухай” улсын ахлах байцаагчийн 6 даалгавар тус тус хүргүүлж, “Зөрчлийн тухай” хуулийн 7.14 дүгээр зүйлийн 2.5 хэсгийн заалтыг үндэслэн тус бүрд нь 1000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр /1 сая/ нийт 6.2 сая төгрөгөөр торгох шийтгэл ногдуулж бүрэн барагдуулж ажиллалаа. -Шингэрүүлсэн шатдаг хийн бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа, үйлчилгээ эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүдийн нийт 18 ХЦС, АХЦС-уудад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхэд зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа явуулж байсан 3 ААН-ийг “Зөрчлийн тухай” хуулийн 7.14 дүгээр зүйлийн 2.5 хэсгийн заалтын дагуу илэрсэн зөрчлийг арилгах хүртэлх хугацаагаар үйл ажиллагааг зогсоох “Зөрчлийн үр дагаврыг арилгах тухай” улсын ахлах байцаагчийн даалгавар 4 хүргүүлж, “Зөрчлийн тухай” хуулийн 7.14 дүгээр зүйлийн 2.5 хэсгийн заалтыг үндэслэн тус бүрд нь 1000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр /1 сая/ нийт 6000.0 мян.төгрөгөөр торгох шийтгэл ногдуулж бүрэн барагдуулж ажиллалаа. Үр дүн: Төлөвлөгөөт шалгалтаар “Газрын тосны бүтээгдэхүүний тухай” хуулийн 9, 11-р зүйлийн холбогдох заалтуудыг зөрчсөн нийт 11 ШТС-ын үйл ажиллагааг албан даалгавраар зогсоож, тус бүрд нь 1 сая төгрөгөөр торгох шийтгэл ногдуулсан. Дээрх 11 ШТС-аас 5 ШТС зөрчлөө арилган улсын комисст байнгын ашиглалтад хүлээлгэн өгсөн байна. 9. Авто замын хяналтын чиглэлээр: ЗТХЯ, МХЕГ, НМХГ, ЗТХТөвийн итгэмжлэгдсэн лабораторитай хамтран

89

“Улаанбаатар Хөшгийн хөндий чиглэлийн 32,226 км хурдны авто замын барилга угсралтын ажил”-д 2017 онд өгсөн албан шаардлагын биелэлтийн хэрэгжилтийг шалгалаа. Авсан арга хэмжээ: 2018 оны хяналт шалгалтаар 23 төрлийн зөрчил дутагдал илэрсэн тул барилга угсралтын ажилд илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар улсын ахлах байцаагчийн 07/096/257 тоот 10 заалттай хамтарсан дүгнэлтийг хүргүүлж биелэлтийг хангуулж ажиллаа. 10. Яармагийн гүүрийн барилга угсралтын ажил: 2017 оны 08 сарын 01-ниы өдрийн бүхий 02-07-107/1207 дугаартай 21 заалттай албан шаардлагын биелэлт биелүүлсэн-18, гүйцэтгэлийн шатанд явж байгаа-2, нийт гүйцэтгэл 90.47% хувийн гүйцэтгэлтэй байна. 2017 оны 10 дугаар сард хяналт шалгалт хийж, зураг төсөл, барилга угсралтын ажилд илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар улсын ахлах байцаагчийн 07/096/321 тоот 19 заалттай албан шаардлагын биелэлт биелүүлсэн-17, огт биелээгүй-2 нийт гүйцэтгэл 78.57% хувийн гүйцэтгэлтэй байна. Шалгалтаар өгөгдсөн үүрэг даалгаврын дагуу албан шаардлагын биелэлт 84,52% -ийн биелэлттэй байсан. 11. Автотээврийн хяналтын чиглэлээр: Шатахуун тээврийн үйлчилгээ эрхэлдэг 6 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагаанд шалгалт хийж, тэдгээрийн битүү зогсоол, автозасварын газар, 64 тээврийн хэрэгслийн техникийн байдлыг шалгав. Авсан арга хэмжээ: Шалгалтаар 44 заалттай 6 улсын ахлах байцаагчийн албан шаардлага гаргаж, тээвэрлэгчийн үүргээ биелүүлж ажиллаагүй 6 ААН-д нийт 1300.0 мян.төгрөгний торгууль ногдуулж барагдуулав. Зөрчлийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн талаар тэмдэглэл үйлдэж, холбогдох материалууд /130 гаруй хуудас/-ыг эмхэтгэн прокурорын байгууллагаар хянуулав. Шалгалтын дүнгийн талаар 02-07-110/01 дугаартай танилцуулга бичив. Ерөнхий боловсролын сургуулиудын хүүхэд тээвэрлэж буй үйл ажиллагаанд хийгдсэн шалгалтаар 48 автобусны техникийн шаардлага, тээвэрлэлтийн нөхцлийг хангасан байдал, тээврийн хэрэгслийг хадгалах битүү зогсоол, техникийн засвар, үйлчилгээний байр, ажилтнуудын ажил үүргийн биелэлт, байгууллагын дотоод хяналтын ажлыг шалгаж, 5.21 кодтой “Нийтийн тээврийн үйлчилгээний байгууллагыг шалгах хяналтын хуудас”-аар дүгнэхэд 16 нь “бага

90

эрсдэлтэй”, 3 нь “дунд эрсдэлтэй” гэж үнэлэгдлээ. Авсан арга хэмжээ, үр дүн: Шалгалтаар 158 заалттай 18 улсын ахлах байцаагчийн албан шаардлага, улсын ахлах байцаагчийн 5 акт гаргаж, 7 автобусыг сургуулийн хүүхэд тээвэрлэх үйлчилгээнд ашиглахыг зогсоов. Тээвэрлэгчийн үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн 2 аж ахуйн нэгж, 3 иргэнд нийт 345.0 мян.төг торгууль тус тус ногдуулж, зөрчлийн хэргийг хялбаршуулсан журам /5 удаа/-аар шийдвэрлүүлэв. Шалгалтын дүнг 2018.07.05-ны өдөр газрын дэргэдэх зөвлөлийн 08 дугаар хурлаар хэлэлцүүлсэн. - “Хүүхдийн болон ажилчдын автобусыг бүртгэх, автозамын зорчих хэсгийн 1 дүгээр эгнээгээр зорчуулах, улсын дугаарын хязгаарлалтаас чөлөөлөх журам”-д заасан шаардлагыг хангасан сургуулийн хүүхэд тээвэрлэх зөвшөөрөл авсан автобусны бүртгэл судалгааг шинэчлэн гаргав. -Нийслэлийн Тээврийн газрын Техникийн хяналтын үзлэгийн төв дээр 2018 оны 09 дүгээр сарын 12-14-ний өдрүүдэд хяналт шалгалт хийж, үзлэгт тэнцсэн 60 автобусанд “зөвлөмж” тараав. -Сургуулийн хүүхэд тээвэрлэгч 45 ерөнхий боловсролын сургууль, аж ахуйн нэгж, иргэдэд “Сургуулийн хүүхэд тээвэрлэх автобусны техникийн шаардлага болон тээвэрлэлтийн нөхцөл, аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах тухай” 7 заалттай 02-07-110/437 дугаартай улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмж хүргүүлэв. 12. Харилцаа холбооны хяналтаар: - Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын хүрээнд 16 обьектод “Мэдээлэл, харилцаа холбооны шугам сүлжээг шалгах хяналтын хуудас”-5.24 кодтой, “Харилцаа холбооны барилга байгууламж, шугам сүлжээний угсралтын ажлыг шалгах хяналтын хуудас”-5.25 кодтой, “Радио долгион ашиглагч этгээдийн үйл ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас” – 5.26 кодтой хяналтын хуудсуудаар хяналт шалгалт хийхэд бага эрсдэлтэй 14 обьект, дунд эрсдэлтэй 2 обьект үнэлэгдсэн байна. -Шуудангийн үйлчилгээ эрхэлдэг нийт 7 обьектод 5.27 кодтой “Шуудангийн үйлчилгээ эрхлэгч этгээдийг шалгах хяналтын хуудас”-аар хяналт шалгалт хийхэд бага эрсдэлтэй 6 обьект, их эрсдэлтэй 1 обьект үнэлэгдсэн байна. Авсан арга хэмжээ, үр дүн:Хугацаатай албан шаардлага болон зөвлөмж хүргүүлсэн.

91

13. Хэмжил зүйн хяналтын чиглэлээр: -“Мах махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрүүдэд шалгалт хийх тухай” удирдамжийн дагуу 13 аж ахуйн нэгжийг хяналт шалгалтад хамруулахад 2 аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагаа нь зогссон, үйл ажиллагаа зогссон талаар албан бичиг ирүүлсэн. Авсан арга хэмжээ, үр дүн: -Шалгалтанд 11 аж ахуйн нэгжид 42 зөрчил илэрч, шалгалтын явцад улсын баталгааны хугацаа дууссан 8ш хэмжих хэрэгслийг ээлжит баталгаажуулалтад хамруулж, 11 аж ахуйн нэгжийн 35 ажилтанд мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгсөн. 7 аж ахуйн нэгжид 35 заалт бүхий албан шаардлага хүргүүлж, “Зөрчлийн тухай” хуулийн дагуу 3 хүнд 300 нэгжийн /“Дагина-Эх” ХХК, “Зочин хүнс” ХХК-ний 3 ажилтанд 300,0 төгрөг/ торгууль ногдуулав. 5.28.1 кодтой хяналтын хуудсаар дүгнэхэд 7 аж ахуйн нэгж “Бага эрсдэлтэй, 4 аж ахуйн нэгж “Дунд эрсдэлтэй” үнэлэгдсэн. Албан шаардлагын хариуг 6 аж ахуйн нэгж ирүүлээд байна.

14. Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт шинээр баригдаж байгаа 321 у/м гүүр шинээр барих зураг төсөл, барилга угсралтын ажилд хийгдсэн шалгалтаар Баянзүрх Туул гол дээгүүрх төмөр бетон гүүрийг шинээр барих зураг төсөл болон барилгын ажлыг БНХАУ-ын хөнгөлттэй зээлийн хөрөнгөөр шинэ гүүр барих ажил өрөмдмөл шонт суурь-52ш 86.67%, хуваарилах хавтан-9ш 64.29%, тулгуурын их бие захын тулгуурын их бие-11ш 61.11%, резин дэр-11ш 55%, насадка-1ш 50%, хайрцган дам нурууны 159.84 метрийн алгасалыг цутгаж хийсэн 57.15%, нийт ажлын 58.99%-тай байсан. Авсан арга хэмжээ үр дүн: Хяналт шалгалтыг 5.15.1 кодтой “Гүүрийн угсралт, шинэчлэлт, их болон ээлжийн засварын ажлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар үнэлэхэд 13%-тай буюу бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн хяналт шалгалтаар 8 төрлийн алдаа дутагдал илэрсэн тул улсын ахлах байцаагчийн 02-07-107/1358 дугаартай дүгнэлтийг хүргүүлж биелэлтийг хангуулж ажиллаа. 15. Хан-Уул дүүргийн нутаг дэвсгэрт шинээр баригдаж байгаа 224.26 у/м, “А” рамп 50 у/м, “D” рамп 276.6 у/м Яармагийн шинэ гүүр, хуучин 259.4 у/м гүүр, авто замын зураг төсөл, барилга угсралтын ажилд хийсэн гүйцэтгэлийн шалгалтаар: -2017 оны 08 сарын 01-ниы өдрийн бүхий 02-07-107/1207 дугаартай 21 заалттай албан шаардлагын биелэлт биелүүлсэн-18, гүйцэтгэлийн шатанд явж байгаа-2, нийт гүйцэтгэл 90.47% хувийн гүйцэтгэлтэй байна. 2017 оны 10 дугаар сард хяналт шалгалт хийж, зураг төсөл, барилга угсралтын

92

ажилд илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар улсын ахлах байцаагчийн 07/096/321 тоот 19 заалттай албан шаардлагын биелэлт биелүүлсэн-17, огт биелээгүй-2 нийт гүйцэтгэл 78.57% хувийн гүйцэтгэлтэй байна. 16. Туул голын Сонсголонгийн 289.4 у/м төмөрбетон гүүрийн зураг төсөл, барилга угсралтын ажилд хийгдсэн шалгалтаар: Хяналт шалгалтыг 5.15.1 кодтой “Гүүрийн угсралт, шинэчлэлт, их болон ээлжийн засварын ажлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар үнэлэхэд 17%-тай буюу бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн хяналт шалгалтаар 5 төрлийн алдаа дутагдал илэрсэн тул 5 заалт бүхий улсын ахлах байцаагчийн 01-07-096/402 дугаартай дүгнэлтийг Гангүүр ХХК-д хувийг Нийслэлийн авто замын хөгжлийн газар, Гуанжоу Ванан констракшн супервишн ХХК-д хүргүүлж биелэлтийг хангуулж ажиллаа. 17. Улаанбаатар-Налайх чиглэлийн авто замын зураг төсөл, барилга угсралт шинэчлэлтийн ажил 20.4 км авто замын Сино хайдро корпорейшн монголиа ХХК Чойр Налайх чиглэлийн 20,9 км авто замын барилга угсралтын ажил хөрөнгийн асуудал болон гэрээний нөхцөл дээрээ ажиллаж байна. Одоогоор гүйцэтгэгч нар тодорсон хэдийч төсөв мөнгөтэй холбоотой барилгын ажил эхлээгүй болно. Шалгуур 1. Хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээний үр дүнгээр хууль сахин мөрдөлтийн түвшинг өмнөх оноос 3.2 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 2. Улсын байцаагчийн гаргасан албан шаардлагын биелэлтийн түвшинг өмнөх оноос 2.5 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 3. Улсын байцаагчийн ногдуулсан торгууль, нөхөн төлбөрийг 100% буюу 3.2 дахин барагдуулсан. Шалгуур 4. Хяналт шалгалтад хамрагдсан их, дунд эрсдэлтэй объектын эзлэх хувийг 2.9 хувиар бууруулсан байна. Шалгуур 5. Хяналт шалгалтын ажлыг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд мэдээлж, төлөвлөгөөт шалгалтын хэмжээнд телевиз-154, радио- 16 удаа, гадны web site-д 38, сонин-3, 2 нэр төрлийн 2 сэрэмжлүүлэг, 4 нэр төрлийн 12 зөвлөмж, зурагт хуудас- 4307 ш хэвлүүлж, давхардсан тоогоор 2800 ААН, байгууллага, иргэнд хүргүүлж, 11 нэр төрлийн 59 мэдэгдлийг 2383 ААН, байгууллага, иргэнд, Газрын дарга болон Дэд даргын 10 албан тоотоор нийт 2325 ААН, байгууллагуудад хүргүүлсэн.

93

46

6.2 Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр холбогдох аж ахуйн нэгж, байгууллагад эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулахад нь дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор нийт 383 объектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

Барилгын техникийн хяналтаар: 1. Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын 2018 оны нэгдсэн төлөвлөгөөний дагуу Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын баталсан 2018 оны 01 дүгээр сарын 22-ны өдрийн “Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт барилгын техникийн хяналтын чиглэлээр 2017 онд зарлагдсан аж ахуй нэгж, байгууллагуудад зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх” 02-07-119/01 дугаартай хөтөлбөрийн дугаартай хөтөлбөрийн дагуу 2018 онд зарлагдсан 183 аж ахуй нэгж байгууллгыг зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамрууллаа. - Шалгалтаар барилга угсралтын ажил эхлээгүй, байнгын ашиглалтад орсон - 56, барилга угсралтын ажил хийгдэж байгаа 127 иргэн аж ахуйн нэгж байгууллагыг Мэргэжлийн хяналтын Ерөнхий газрын даргын 2013 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн “хяналтын хуудас батлах тухай” 13 дугаартай тушаалаар батлагдсан 5.2 “Барилга байгууламжийн ашиглалтыг шалгах хяналтын хуудас”-уудаар шалгахад бага эрсдэлтэй-81, дунд эрсдэлтэй-40, их эрсдэлтэй-6 үнэлэгдэж хяналт шалгалтын мэдээллийг шилэн хяналтын системд орууллаа.Шалгалтанд хамрагдсан ААНБ-д нийт 127 зөвлөмжийг боловсруулан хүргүүлсэн. Биелэлт 100% 2. НМХГ-ын даргын 02-07-095/1 дугаартай “Зөвлөн туслах ажлын хөтөлбөр”-ийн дагуу нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа орон сууц ашиглалтын хувийн хэвшлийн нийт 33 аж ахуйн нэгж, байгууллагын барилгуудын ашиглалтын төлөв байдлыг шалгахаас 8 аж ахуйн нэгж, байгууллагад зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэн нийт 1 зөвлөмж гаргаж хүргүүлэв. Зөвлөмжийн хэрэгжилтэд хяналт тавьсанаар илэрсэн зөрчлийн арилгалтын түвшин 55%-д хүрээд байнаЦаг үеийн нөхцөл байдалтай уялдуулан, ашиглалтад буй барилга байгууламжуудын ус, дулаан хангамж, ариутгах татуургын системийн шугам хоолой хөлдөх, бөглөрөх, цоорох, халаалт, халуун, хүйтэн усны хүрэлцээ, чанар хангалтгүй зэрэг зөрчил дутагдлууд ихсэж болзошгүй тул барилга байгууламжуудын ашиглалтын хэвийн ажиллагааг хангах зорилгоор 10 заалт бүхий 2018.01.16 №02-01/223 тоот сэрэмжлүүлэг, мэдэгдлийг ОСНААУГ, УСУГ, УБДС, Хэсэгчилсэн инженерийн байгууламжийн удирдах газарт тус тус хүргүүлсэний дагуу осол гэмтлийн дуудлага гарсангүй. 2. Барилгын материалын хяналтаар: Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 11 обьектод төлөвлөгөөт Зөвлөн туслах үйлчилгээг зарлагдсанаас 5.3 кодтой хяналтын хуудсаар 11 барилгын материалын үйлдвэрийн 2 ААН нэгжид 10 сая төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авсан.

Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэдэг ААНБ-уудын зураг төсөл, угсралт, ашиглалтын үйл ажиллагааны аюулгүй байдал хангагдсан.

94

3. Усан хангамж, ариутгах татуургын хяналт: -НМХГ-ын даргын 02-07-095/1 дугаартай “Зөвлөн туслах ажлын хөтөлбөр”-ийн дагуу нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа орон сууц ашиглалтын хувийн хэвшлийн нийт 19 аж ахуйн нэгж, байгууллагын барилгуудын ашиглалтын төлөв байдлыг шалгахаас 19 аж ахуйн нэгж, байгууллагад зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэн нийт 19 зөвлөмж гаргаж хүргүүлэв. Зөвлөмжийн хэрэгжилтэд хяналт тавьсанаар илэрсэн зөрчлийн арилгалтын түвшин 100%-д хүрээд байна 4. Хот байгуулалтын хяналтаар: Сонгинохайрхан дүүргийн 9-р хороонд байрлах “Назу констракш”-ны захиалгат 5 давхар 3 блок хотхоны барилга угсралтын ажил 2016 онд эхний 2 блокыг улсын коммисоос байнгын ашиглалтанд оруулж, 3-р блокын суурийн цутгалтын ажил хийж орхиод өнөөдрийг хүртэл үйл ажиллагаа явуулаагүй зогссон байна. 5. Өргөх механизмын хяналтын чиглэлээр: Барилгын техникийн хяналтаар дараах зөвлөн туслах үйлчилгээг үзүүллээ. Үүнд: - “Ай Ти партнерс” ХХК, “Бөлинтэ” ХХК, “Ханбаян констракшн” ХХК, “Улаанбаатар лифт” НӨҮГ, “Вебстар электрик” ХХК, “Сима тек” ХХК, “Номин трейдинг” ХХК, “Мастер лифт” ХХК, “Гэрэлт урсгал” ХХК, “Лифткон” ХХК, “Соёмбо элеватор” ХХК, “Шангрила Улаанбаатар” ХХК, ”Улсын эрүүл мэндийн даатгалын газар”, “Хаук трейд” ХХК-д 45 зөвлөмж гаргаж хүргүүллээ. - Хяналт шалгалтын үр дүнг 2018 оны 09 дүгээр сарын 13-ны өдрийн 2 дугаар асуудлаар оруулж 9 санал бүхий шийдвэр гаргаж холбогдох газруудад хүргүүлэв. 6. Эрчим хүчний хяналтаар: Нийслэл хотын нийтийн эзэмшил, гэр хорооллын зам талбайн гэрэлтүүлгийн угсралт, ашиглалт болон цахилгаан эрчим хүчний угсралтын тусгай зөвшөөрөлтэй 29 аж ахуйн нэгж байгууллагад зөвлөн туслах үйлчилгээг 5.29 кодтой цахилгаан эрчим хүч хэрэглэгчийн үйл ажиллагааг шалгах хяналтын хуудсаар шалгаж, улсын байцаагчийн 02-07-102/596, 02-07-102/581, 02-07-103/587, 02-07-090/603 дугаартай улсын /ахлах/ байцаагчийн зөвлөмжийг хүргүүлэн ажиллалаа. 7. Дулаан хангамжийн хяналтаар: -НМХГ-ын даргын 02-07-095/1 дугаартай “Зөвлөн туслах ажлын хөтөлбөр”-ийн дагуу нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж байгаа орон сууц ашиглалтын хувийн хэвшлийн нийт 13 аж ахуйн нэгж, байгууллагын барилгуудын ашиглалтын төлөв байдлыг шалгахаас 13 аж ахуйн нэгж, байгууллагад зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэн нийт 5 зөвлөмж гаргаж хүргүүлэв. Зөвлөмжийн хэрэгжилтэд хяналт

95

тавьсанаар илэрсэн зөрчлийн арилгалтын түвшин 95%-д хүрсэн байна.Цаг үеийн нөхцөл байдалтай уялдуулан, ашиглалтад буй барилга байгууламжуудын ус, дулаан хангамж, ариутгах татуургын системийн шугам хоолой хөлдөх, бөглөрөх, цоорох, халаалт, халуун, хүйтэн усны хүрэлцээ, чанар хангалтгүй зэрэг зөрчил дутагдлууд ихсэж болзошгүй тул барилга байгууламжуудын ашиглалтын хэвийн ажиллагааг хангах зорилгоор 10 заалт бүхий 2018.01.16 №02-01/223 тоот сэрэмжлүүлэг, мэдэгдлийг ОСНААУГ, УСУГ, УБДС, Хэсэгчилсэн инженерийн байгууламжийн удирдах газарт тус тус хүргүүлсэний дагуу осол гэмтлийн дуудлага гарсангүй. 8. Газрын тос, хийн хяналтаар: -Шингэрүүлсэн шатдаг хийн бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа, үйлчилгээ эрхэлдэг Юнигаз ХХК, Горгаз ХХК, Синчи ойл ХХК, Тэс петролиум ХХК, Нью энержи старс ХХК зэрэгаж ахуйн нэгжүүдийн 18 ХЦС, АХЦС, ХБЦ-үүдэд төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхэд эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлгүй ХЦС, АХЦС барьж үйл ажиллагаа явуулж байсан нь “Зөрчлийн тухай” хуулийн 7.14 дүгээр зүйлийн 2.5 хэсгийн заалтыг зөрчсөн зөрчил илэрсэн ба илэрсэн зөрчлийг арилгах хүртэлх хугацаагаар үйл ажиллагааг зогсоох 02-07-105/02-180101, 02-07-105/02-180102, 02-07-105/02-180103дугаартай “Зөрчлийн үр дагаврыг арилгах тухай” улсын ахлах байцаагчийн даалгавар хүргүүлж, “Зөрчлийн тухай” хуулийн 7.14 дүгээр зүйлийн 2.5 хэсгийн заалтыг үндэслэн тус бүрд нь 1000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр /1 сая/ нийт 4 сая төгрөгөөр торгох шийтгэл ногдуулж бүрэн барагдуулж ажиллалаа. 9. Автозамын хяналтаар: Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын баталсан “Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөр”-ийн дагуу 23 объектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлж, 5.17 кодтой “Авто зам, замын байгууламжийн ашиглалтын байдлыг шалгах хяналтын хуудас”-аар эрсдлийг үнэлэхэд бага эрсдэлтэй үнэлэгдлээ. Зөвлөн туслах үйлчилгээнд 23 аж ахуйн нэгжид 69 заалт бүхий 23 зөвлөмж хүргүүлж, 23 объектын ажил хугацаандаа хийгдэж дууссан. 10.Автотээврийн хяналтаар Газрын даргын баталсан “Бохирын ус зөөвөрлөдөг аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаанд зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх тухай” 02-07-110/01 дугаартай хөтөлбөрийн дагуу “Тэнүүн билэгт хангай” ХХК, “Арвай их тамгат” ХХК, “Даймомент” ХХК, “Зуслан сэрвэн цохио” ХХК, “Анунболор” ХХК-ниудад зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлж, “Бохирын ус зөөвөрлөх үйл ажиллагааг сайжруулж ажиллах тухай” 21 заалттай 6 улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмж тус тус

96

хүргүүлэв. “Бохирын ус зөөвөрлөдөг аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагаанд зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлсэн дүнгийн тухай” 02-07-110/04 дугаартай илтгэх хуудас бичив.

11. Хэмжилзүйн хяналтаар: НМХГ-ын даргын баталсан 02-07-115/01 дугаартай “Итгэмжлэгдсэн лабораториудад зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх ажлын хөтөлбөр”-ийн дагуу “Барилга архитектур корпораци” ХХК, “Таван үндэс” ХХК, Зэвсэгт хүчний төв лаборатори, “лабо” ХХК, “Ялгуулсан” ХХК, УСУГ, “УБЦТС” ТӨХК-ний тоолуурийн лаборатори зэрэг 17 аж ахуйн нэгжид зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэв. Шалгалтаар хэмжилзүйн дотоод хяналт хангалтгүй, хэмжих хэрэгслийг улсын баталгаажуулалтад бүрэн хамруулаагүй зэрэг 34 зөрчлийг илрүүлэв. Шалгалтанд хамрагдсан 17 аж ахуйн нэгжийг МХЕГ-аас баталсан 5.28.1 кодтой хяналтын хуудсаар дүгнэхэд бүгд “Бага эрсдэлтэй” үнэлэгдсэн. 12. Мэдээлэл холбооны хяналтын чиглэл: Эн Эйч Ти Эл, Ауразон, Ай Ти Зон, Би Энд Эн, Аймон Интернэшнл, УБЦТС, Си Эм Ди, ВЭВИ, Төгс эвт цамхаг, Суперком ХХК-иудад 2018 оны 07 дугаар сарын 04-өөс 07 дугаар сарын 31-ний хооронд хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд илэрсэн зөрчлийг газар дээр нь арилгуулах арга хэмжээг авч ажиллан зөвлөмж хүргүүлсэн. Шалгуур 1. Зөвлөн туслах үйлчилгээний үр дүнгээр хууль сахин мөрдөлтийн түвшинг өмнөх оноос 3.2 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 2. Улсын байцаагчийн гаргасан албан шаардлагын биелэлтийн түвшинг өмнөх оноос 2.5 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 3. Улсын байцаагчийн ногдуулсан торгууль, нөхөн төлбөрийг 100% буюу 3.2 дахин барагдуулсан. Шалгуур 4. Хяналт шалгалтад хамрагдсан их, дунд эрсдэлтэй объектын эзлэх хувийг 2.8 хувиар бууруулсан байна. Шалгуур 5. Хяналт шалгалтын ажлыг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд мэдээлж, төлөвлөгөөт шалгалтын хэмжээнд телевиз, радио- 32 удаа, web site-д 2 нэр төрлийн 2 сэрэмжлүүлэг, 4 нэр төрлийн 128 зөвлөмжийг 1680 ААН, байгууллага, иргэнд, 2 нэр төрлийн 15 мэдэгдлийг 2300 ААН, байгууллага, иргэнд хүргүүлсэн.

97

47

6.3 Барилга байгууламж, техник, тоног төхөөрөмжийн зураг төсөл, угсралт, ашиглалтын аюулгүй ажиллагааны мэдээллийн сан бүрдүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 5 чиглэлээр тандалт судалгаа хийнэ.

Барилга байгууламж, техник, тоног төхөөрөмжийн зураг төсөл, угсралт, ашиглалтын аюулгүй ажиллагааны мэдээллийн сан бүрдүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 5 (100%) чиглэлээр тандалт судалгаа хийсэн.

1. “Харилцаа холбооны цамхаг, антенн фидерийн байгууламжуудын төлөв, ашиглалт, аюулгүй ажиллагааны байдалд тандалт хийх судалгаа”,

2. “Зуух, даралтат сав, шугам хоолойн ажилтнуудад мэргэжил олгох сургалтын үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж байгууллагуудад хийх тандалт судалгаа”,

3. “Дулааны цахилгаан станц, нам даралтын зуухны хэмжих хэрэгслийн хэмжлийн нэгдмэл байдал,гарч буй хаягдал үнсэн санд хийх тандалт судалгаа”

4. “Хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүнээс хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлох хийх тандалт судалгаа”

5. “Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслэлээр сэрэмжлүүлж зарлагдсан импортын зарим хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүн хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж байгаа эсэхэд зах зээлийн худалдаалалтад хийх тандалт судалгаа”

Шалгуур 1: МХЕГ-аас баталсан удирдамж, аргачлалын дагуу тандалт судалгааг 5 чиглэлээр зохион байгуулж Дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн танилцуулгыг МХЕГ-т хүргүүлсэн. Шалгуур 2: Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд ТV-д 12, хэвлэл радио-5, хэвлэл мэдээллийн вэб сайтад 38, сонин-3, сэтгүүлд 2, байгууллагын вэб сайтад 35, мэдээлж, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлсэн. Шалгуур 3: Тандалт судалгааны 11 мэдээллийг ШХЦС-д бүртгэсэн.

Тандалт судалгаа хийгдэж, нөхцөл байдалд дүгнэлт гаргаж, хүний амь нас эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд хор хөнөөл учруулж болзошгүй хүчин зүйлс байгаа эсэхийг тодорхойлсон.

48

6.4 Хэрэглэгчийн аюулгүй орчинд хөдөлмөрлөх, техникийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх 7 хяналт шалгалт

Хэрэглэгчийн аюулгүй орчинд хөдөлмөрлөх, техникийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх 7(100%) хяналт шалгалт хийгдсэн. 1. “Хүн эмнэлгийн үзлэг оношлогооны хэмжих хэрэгслийн хууль бус худалдаанд хийх урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт”, 2. “Улсын төсөв, гадаадын зээл тусламж, бусад төрлийн хөрөнгийн эх үүсвэрээр 2018 онд шинээр баригдаж байгаа болон өргөтгөл шинэчлэл хийгдэж буй барилга байгууламж, эрчим хүч, газрын тос, хий, харилцаа холбоо, авто зам, замын байгууламжийн зураг төсөл, нийтийн орон сууцны насжилт гүйцсэн

Гарч болзошгүй аюул осол эрсдэлээс урьдчилан сэргийлсэн.

98

хэрэгжүүлнэ. лифтийг шинэчлэх угсралтын ажилд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх”, 3. “Улсын хэмжээнд инженерийн шугам сүлжээний хамгаалалтын зурвасын хэрэгжилтийн байдалд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх”, 4. “Нийслэлийн Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөний хэрэгжилтийн байдалд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх”, 5. “ Чингэлтэй дүүрэг дэх гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн хэрэгжилт, инженерийн шугам сүлжээ, автозам, барилга байгууламжийн чанар аюулгүй байдалд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх” 6. “ Улс, орон нутгийн чанартай авто замын төлбөр авах цэгүүд, нийслэлийн төлбөртэй авто зогсоолуудын үйл ажиллагаанд хийх урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт” 7. “Эрчим хүчнийүйлдвэр, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын өвөлжилтийн бэлэн байдал хангагдсан эсэхэд хийх урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт” Шалгуур 1: Шинээр баригдаж байгаа болон өргөтгөл шинэчлэл хийгдэж буй барилга байгууламж, шугам сүлжээ, тоног төхөөрөмж хянах, хэмжих хэрэгслийн зураг төсөл, угсралтын ажилд урьдчилан сэргийлэх хяналтыг 2018 оны төлөвлөгөөнд тусгасны дагуу 7 хяналтын чиглэлээр хэрэгжилтийг хангуулж ажилласан. Шалгуур 2: Хяналт шалгалтын явцад шаардлага хангаагүй, хууль бус үйл ажиллагаа явуулж байсан 5 ААН, 6 иргэнд Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу нийт 35500.0 мян.төгрөгний шийтгэл торгууль ногдуулж, хугацаанд барагдуулж, эрх бүхий албан тушаалтны даалгаврын хэрэгжилтийг хангуулж ажиллалаа.Шүүхийн байгууллагаар албадан хэрэгжүүлэхээр 8 даалгаврыг хүргүүлж хэрэгжилтийг хангуулсан. Шалгуур 3: Шалгалтын үр дүнг хэвлэл мэдээллээр 7 удаа, ТV-д 23, вэб сайтад-15, сонин 1, байгууллагын вэб сайтад 110 мэдээлж, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг авч ажиллалаа. Шалгуур 4: Шилэн хяналтын системд 2018 оны байдлаар нийт 680 объектуудыг бүртгэн мэдээллийн санд оруулсан.

49

6.5 Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 3 чиглэлээр

Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр холбогдох хууль, тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн дагуу 2 (90%) чиглэлээр баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулсан. 1. “Өргөх механизмын техникийн магадлал, баталгаажуулалт хийж улсын

бүртгэлд хамруулах”, 2. “Улаанбаатар хот, орон нутагт шинээр угсарч байгаа өргөх байгууламж,

лифтэд оношлол, магадлал хийлгэж, улсын бүртгэлд бүртгэн, ашиглах

Шинээр болон ашиглагдаж байгаа лифтний аюулгүй ажиллагаа сайжирч, оршин суугчид, үйлчлүүлэгчдийн таатай

99

баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулна.

зөвшөөрлийг олгох” МХЕГ-аас гэрчилгээ ирээгүй баталгаажуулах үйл ажиллагаа- 1

орчинг бүрдүүлсэн.

50

6.6 Дэд бүтцийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын инженер техникийн ажилтан ажиллагсдад салбарын 3 сургалт зохион байгуулна.

Дэд бүтцийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагын инженер техникийн ажилтан ажиллагсдад салбарын 3(100%) сургалт зохион байгуулсан. Зохион байгуулагдаж дууссан сургалт: 1. “Хот төлөвлөлтийн чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлж буй зураг төсөл

зохиогч, захиалагч аж ахуйн нэгж байгууллагуудад”, 2. “Орон сууцны ашиглалтын үйл ажиллагаа явуулж байгаа болон хэрэглэгч аж

ахуйн нэгж, байгууллагад эрчим хүч, хэмжилзүйн хяналтын чиглэлээр илэрсэн зөрчил дутагдал, анхаарах асуудал"

3. “Барилгын материал импортоор нийлүүлэгч аж ахуйн нэгж байгууллагад савласан барилгын материалын тоо хэмжээ, хаяг шошгололтонд тавих шаардлага, холбогдох хууль тогтоомж, стандарт”

Хууль, дүрэм норм стандартыг хэрэгжүүлэхэд дэд бүтцийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг ААНБ-ыг мэдлэг мэдээлэлээр хангасан.

51

6.7 Улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 6удаагийн сургалтыг танхимын болон цахим хэлбэрээр зохион байгуулна.

-Мэргэжлийн Хяналтын Ерөнхий газраас зохион байгуулсан Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлийн улсын байцаагчдад зориулсан 2 удаагийн сургалтанд давхардсан тоогоор 72 улсын байцаагч хамрагдав. -Барилгын техникийн хяналтын чиглэлээр улсын байцаагчийн мэдлэг ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 3 удаагийн танхимын сургалтыг 10 сэдвийн хүрээнд зохион байгуулж, 170 улсын /ахлах/ байцаагчдыг хамрууллаа. -Автозамын хяналтаар: - Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын 2018 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний дагуу танхимын сургалт 2 удаа зохион байгуулсан. Нийт 24 аж ахуйн нэгж байгууллагын инженер техникийн ажилтануудыг оролцуулан 2018 оны 03 дугаар сарын 31-ны өдөр хийж хугацаандаа зохион байгуулсан. - Хэмжил зүйн хяналтаар: - Хэлтсийн нийт улсын байцаагчдад “Хэмжлийн нэгдмэл байдлыг хангах тухай” хууль, хэмжих хэрэгслийн загварын туршилт, баталгаажуулалтын талаар мэдээлэл өгсөн.

Улсын байцаагчдийн мэдлэг ур чадвар дээшилж, ажлын хариуцлага сайжирч, хөдөлмөрийн бүтээмж дээшилсэн.

Зорилт 7. Цацрагийн үүсгүүр хэрэглэгч байгууллага, аж ахуйн нэгжийн цөмийн болон цацрагийн аюулгүй байдлыг хангуулах, хүн ам, нийгэм, байгаль орчныг ионжуулагч цацрагийн сөрөг нөлөөллөөс хамгаалах, цацрагийн болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлнэ.

52

7.1 Цөмийн болон цацрагийн хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 45 шалгуулагч

Цөмийн болон цацрагийн хяналтын чиглэлээр их, дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн 45 шалгуулагч этгээдийн объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхээс 45 обектод (100) % хяналт шалгалт хийгээд байна. 1. Рентген оношилгоо, рентген зураг авах үйл ажиллагаа явуулж буй

Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдсан байгууллагуудын Цөмийн

100

этгээдийн объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийнэ.

ААНБ-д хийсэн хяналт шалгалт: Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас рентген оношилгооны чиглэлээр 2018 онд их, дунд эрсдэлтэй зарлагдсан 34 аж ахуйн нэгж, байгууллагад цацрагийн аюулгүй ажиллагааг хангуулан, цацрагийн болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх талаар НМХГ-ын дарга бөгөөд улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмжийг НМХГ-ын газрын даргын баталсан “Эрүүл мэндийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх” тухай 02-01/59 тоот удирдамжийн хамт албан бичгээр хүргүүлсэн. - Төлөвлөгөөний дагуу НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/59 дугаартай удирдамжаар 32, МХЕГ-ын даргын баталсан 01/229 дугаартай нэгдсэн удирдамжаар 2, нийт 34 байгууллагад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийж, 10.2 кодтой “Рентген оношилгооны цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар эрсдэлийг үнэлэхэд бага эрсдэлтэй 28, дунд эрсдэлтэй 4, их эрсдэлтэй 2 байгууллага үнэлэгдэж, давхардсан тоогоор нийт 224 зөрчил илэрсэн. Хяналт шалгалтаар цацрагийн аюулгүй байдлыг хангахад тавигдах шаардлагыг хангаж ажиллаагүй 3 аж ахуйн нэгжид зөрчлийн хэрэг нээж, 9 аж ахуйн нэгжид хялбаршуулсан журмаар зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж, зөрчил гаргасан 10 хүн, 2 хуулийн этгээдэд нийт 9200 нэгж буюу 9.2 сая төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч, бүрэн барагдуулсан. Цацрагийн аюулгүй байдлыг хангахад тавигдах шаардлагыг хангаж ажиллаагүй Хаппи веритас ХХК, Онон энд партнес ХХК, Анч од ХХК, Эксперес оношилгооны төв, Тойгийн тал ХХК, Сүлд болд ХХК, Аргабилэг тогтох ХХК, Сайханбамбуу ХХК, Ган эвээ ХХК, Сайхан шүд ХХК, Амөн ХХК зэрэг 11 аж ахуйн нэгжийн рентген аппаратын ашиглалтын үйл ажиллагааг 3 сарын хугацаатай түр, хэсэгчлэн зогсоож, рентген аппарат ашиглах, хадгалах эрхийн зөвшөөрлийг хуульд заасан хугацаанд сунгуулаагүй 1 аж ахуй нэгж /Халиун толгой ХХК/-ын цацрагийн хяналтын ажилтанд Зөрчлийн тухай хуулийн дагуу шийтгэлийн арга хэмжээ авсан. - Илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар 16 аж ахуйн нэгж, байгууллагад давхардсан тоогоор нийт 61 заалттай улсын байцаагчийн 16 албан шаардлага, 7 аж ахуйн нэгж, байгууллагад давхардсан тоогоор нийт 35 заалттай улсын байцаагчийн хамтарсан албан шаардлагыг тус тус хүргүүлж, хугацаатай үүрэг даалгавар өгсөн. - Хяналт шалгалтад хамрагдсан 20 байгууллагын “Цацрагийн аюулгүй ажиллагааны дотоод дүрэм”, “Цацрагийн хамгаалалтын хөтөлбөр”, түүнийг

энергийн тухай хууль холбогдох дүрэм, журмын мэдлэг дээшилж, Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн хэрэгжилт хангагдсан.

101

хэрэгжүүлэх төлөвлөгөө, “Цацрагийн ослын үед авах арга хэмжээний төлөвлөгөө”-г Цөмийн энергийн тухай хуулийн 36 дугаар зүйлийн 36.1.4-д заасны дагуу хянаж, баталгаажуулсан. - НМХГ-ын дэд даргын баталсан хөтөлбөрийн дагуу хяналт шалгалтад хамрагдсан эмнэлгүүдийн удирдлага, дүрс оношилгооны эмч, рентген техникч, цацрагийн хяналтын ажилтан зэрэг нийт 229 албан хаагчдад байгууллагын сургалт хийж, хууль дүрэм журам, цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй байдлыг сайжруулах, цацрагийн аюулгүй ажиллагааны соёлыг хэвшүүлэх талаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан. - Гүйцэтгэлийн хяналт шалгалтыг 28 аж ахуйн нэгж, байгууллагад хийж төлөвлөгөөт шалгалтаар илэрсэн 182 зөрчлөөс 161 зөрчлийг бүрэн арилгаж, 21 зөрчлийг арилгах явц 60-80%, 9 аж ахуйн нэгж, байгууллагын рентген аппаратын ашиглалтын үйл ажиллагааг улсын байцаагчийн актаар сэргээсэн. Улсын байцаагчийн акт, албан шаардлагын нийт 94.5% биелэлттэй байна. 10.2 кодтой “Рентген оношилгооны цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар бүгд бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Улсын байцаагчийн өгсөн үүрэг даалгаврыг хуулийн хугацаанд гаргаж ирүүлээгүй, бүрэн биелүүлж ажиллаагүй 3 аж ахуйн нэгжид хялбаршуулсан журмаар зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж, Зөрчлийн тухай хуулийн тусгай ангийн 15.2 дугаар зүйлийн 15.2.1, 15.2.1.1 дэх заалтын дагуу хуулийн этгээдэд тус бүр 500 нэгж, нийт 1.5 сая төгрөгийн шийтгэл ногдуулж, барагдуулсан. - “Анхтуяа” ХХК-ийн “Гэгээн манал” эмнэлэг рентген аппаратуудыг ашиглах, хадгалах тусгай зөвшөөрлийг хуулийн хугацаанд сунгуулаагүй зөрчлийг хялбаршуулсан журмаар шалган шийдвэрлэж, ЗТХ-ийн 12.11 дүгээр зүйлийн 12.11.7-д заалтын дагуу хүнд 500000 төгрөгийн шийтгэл оногдуулж, барагдуулсан. - НМХГ-ын Дэд даргын баталсан “Төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хийх тухай” 02-02/585 дугаартай удирдамжийн хүрээнд Налайх дүүргийн эрүүл мэндийн төвд шинээр суурилагдсан рентген аппаратад чанарын хэмжилт болон цацрагийн эрүүл ахуй-дозиметрийн хяналт хийж, 10 зөрчлийг илрүүлэн, цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах 10.2 кодтой хяналтын хуудсаар бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. - ЦЦАБХХ-ээс 2017 онд төлөвлөгөөт хяналт шалгалтаар рентген аппаратын ашиглалтын үйл ажиллагааг түр хугацаагаар зогсоосон “Кутикул”, “Болор”, “Пи Ди Ай Си”, “Амартүвшин мэнд”, “Бест дент”, “Имела гүн” шүдний эмнэлгүүд нь зөрчлөө арилгаж, үйл ажиллагаагаа сэргээлгэх хүсэлт гаргаж, албан бичиг

102

ирүүлсний дагуу дээрх байгууллагуудад гүйцэтгэлийн хяналт шалгалт хийхэд нийт 89 зөрчлөөс 75 зөрчлийг бүрэн арилгаж, 14 зөрчлийг арилгах явц 60-70%-тай, актын нийт биелэлт 84.3%-тай, 10.2 кодтой “Рентген оношилгооны цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн тул 6 шүдний эмнэлгийн рентген аппаратын ашиглалтын үйл ажиллагааг улсын байцаагчийн актаар тус тус сэргээсэн. - ЦЦАБХХ-ээс 2018 онд НМХГ-ын даргын баталсан ЭМБСХХ-тэй хамтарсан шалгалт хийх “Эрүүл мэндийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар хийгдсэн төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын дүнг календарьчилсан төлөвлөгөөнд заасан хугацаанд НМХГ-ын даргын зөвлөлийн 8 дугаар хурлаар тус тус оруулж, хурлын шийдвэр, хяналт шалгалтын танилцуулгыг тухай бүр МХЕГ-ын ЦЦАБХГ-т хүргүүлж ажилласан. Хурлын шийдвэрийн биелэлтийг хангуулж ажилласан. 2. Судалгаа шинжилгээний салбарт цацрагийн үүсгүүр ашиглаж, хадгалж буй ААНБ-д хийсэн хяналт шалгалт: - Судалгаа шинжилгээний салбарт цацрагийн үүсгүүр ашиглаж, хадгалж буй их, дунд эрсдэлтэй зарлагдсан 6 аж ахуйн нэгж, байгууллагад цацрагийн аюулгүй ажиллагааг хангуулан, цацрагийн болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх талаар зөвлөмжийг НМХГ-ын газрын даргын баталсан “Судалгаа шинжилгээ, аж үйлдвэр, аюулгүйн үзлэг шалгалтад цацрагийн үүсгүүр ашиглаж буй аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх” тухай 02-01/69 тоот удирдамжийн хамт албан бичгээр тус тус хүргүүлсэн. - НМХГ-ын газрын даргын баталсан 02-01/69 тоот удирдамжийн дагуу Хөдөө аж ахуйн их сургуулийн Мал эмнэлгийн сургууль, Барилга архитектур корпорацид төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийж, 10.3 кодтой “Рентген багаж, тоног төхөөрөмжийн цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар ХААИС-ийн МЭС их эрсдэлтэй, БАК бага эрсдэлтэй үнэлэгдэж, давхардсан тоогоор нийт 16 зөрчил илэрсэн. Илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар тус байгууллагуудад хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангуулах тухай 12 заалттай улсын байцаагчийн 2 албан шаардлага хүргүүлж, хугацаатай үүрэг даалгавар өгсөн. Барилга архитектур корпорацид гүйцэтгэлийн хяналт шалгалт хийхэд улсын байцаагчийн албан шаардлагад дурдсан 2 зөрчлийг бүрэн арилгаж, ажилласан байна. - НМХГ-ын дэд даргын баталсан хөтөлбөрийн дагуу хяналт шалгалтад хамрагдсан 2 байгууллагын удирдлага, цацрагийн хяналтын ажилтан,

103

цацрагтай ажиллагч зэрэг нийт 14 албан хаагчдад байгууллагын сургалт хийж, хууль дүрэм журам, цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй байдлыг сайжруулах, цацрагийн аюулгүй ажиллагааны соёлыг хэвшүүлэх талаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан. - “Цахиурт хүдэр” ХХК, “Демон инженеринг” ХХК-иудын геологи хайгуулын шинжилгээнд ашиглаж байсан зөөврийн рентген багаж нь 2014-2015 онд эвдэрч, ашиглахгүй байгаа тухайгаа албан бичгээр мэдэгдсэн. “Энлабс” ХХК, “Тэмүүжин ресорс” ХХК-иуд нь үндсэн хаяг дээрээ үйл ажиллагаа явуулаагүй, хаяг байршил тодорхой бус байсан учир хяналт шалгалт хийгдээгүй болно. Иймд хаяг байршил тодорхойгүй 2 компанийн талаар Нийслэлийн татварын газарт албан бичиг хүргүүлж, лавлагаа авсан. Төлөвлөгөөт хяналт шалгалтад хамрагдаагүй дээрх 4 аж ахуйн нэгжүүдийг шилэн хяналтын цахим системд үйл ажиллагаа зогссон төлөвт оруулж бүртгэсэн. ЦЦАБХХ-ээс 2018 онд НМХГ-ын даргын баталсан “Судалгаа шинжилгээ, аж үйлдвэр, аюулгүй үзлэг шалгалтад цацрагийн үүсгүүр ашиглаж буй аж ахуйн нэгж, байгууллагад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар хийгдсэн төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын дүнг календарьчилсан төлөвлөгөөнд заасан хугацаанд НМХГ-ын даргын зөвлөлийн 4 дүгээр хурлаар оруулж, хурлын шийдвэр, хяналт шалгалтын танилцуулгыг тухай бүр МХЕГ-ын ЦЦАБХГ-т хүргүүлж ажилласан. Хурлын шийдвэрийн биелэлтийг хангуулж ажилласан. 3. Аж үйлдвэр, аюулгүй байдлын үзлэг шалгалтад ионжуулагч цацрагийн үүсгүүр ашиглаж буй ААНБ-д хийсэн хяналт шалгалт: Аж үйлдвэр, аюулгүй байдлын үзлэг шалгалтад ионжуулагч цацрагийн үүсгүүр ашиглаж буй 2018 онд их, дунд эрсдэлтэй зарлагдсан 5 аж ахуйн нэгж, байгууллагад цацрагийн аюулгүй ажиллагааг хангуулан, цацрагийн болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх талаар НМХГ-ын дарга бөгөөд улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмжийг, “Судалгаа шинжилгээ, аж үйлдвэр, аюулгүйн үзлэг шалгалтад цацрагийн үүсгүүр ашиглаж буй аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх” тухай 02-01/69 тоот удирдамжийн хамт албан бичгээр хүргүүлсэн.

- НМХГ-ын даргын баталсан 02-01/69 тоот удирдамжийн дагуу “ДЦС-4” ТӨХК, “ДЦС-3” ТӨХК, “Ди Ти Юу” ХХК зэрэг нийт 3 аж ахуйн нэгж, байгууллагын 4 объектод төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийж, 10.3 кодтой “Рентген багаж, тоног төхөөрөмжийн цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар

104

бүгд 3% буюу бага эрсдэлтэй үнэлэгдэж, давхардсан тоогоор нийт 2 зөрчил илэрсэн. Илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулахаар “ДЦС-4” ТӨХК-д хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангуулах тухай 1 заалттай улсын ахлах байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж, хугацаатай үүрэг даалгавар өгсөн. Гүйцэтгэлийн хяналт шалгалтыг ДЦС-4 ТӨХК байгууллагын 2 объектодхийж, Улсын ахлах байцаагчийн албан шаардлагад дурдагдсан зөрчил бүрэн арилж, албан шаардлагын биелэлт 100%, эрсдэлийн хувийг 100% буурууллаа.

- НМХГ-ын дэд даргын баталсан хөтөлбөрийн дагуу хяналт шалгалтад хамрагдсан аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын удирдлага, цацрагийн хяналтын ажилтан, цацрагтай ажиллагч зэрэг 32 албан хаагчдад байгууллагын сургалт хийж, цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй байдлыг сайжруулах, цацрагийн аюулгүй ажиллагааны соёлыг хэвшүүлэх талаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан.

- Эрчим хүчний хөгжлийн төв нь цацрагтай холбоотой үйл ажиллагаа явуулаагүй талаар 2018 оны 03 дугаар сарын 20-ны өдөр 1/262 тоот албан бичгийг НМХГ-т ирүүлсэн тул хяналт шалгалт хийгдээгүй. Тус байгууллагыг шилэн хяналтын цахим системд үйл ажиллагаа зогссон төлөвт оруулж бүртгэсэн.

НМХГ болон Нийслэлийн цагдаагийн газрын даргын “Төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хамтран хийх тухай” удирдамжаар “Кастл цогцолбор” ХХК-д хяналт шалгалт хийхэд 19 зөрчил илэрч, 10.3 кодтой хяналтын хуудсаар их эрсдэлтэй үнэлэгдсэн ба тус аж ахуйн нэгж нь ачаа тээш шалгах зориулалттай рентген аппаратыг тусгай зөвшөөрөлгүйгээр, цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй ажиллагааг хангаагүй ашиглаж байсан зөрчлийг илрүүлж, зөрчлийн хэрэг нээж, зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж, Зөрчлийн тухай хуулийн тусгай ангийн 12.11 дүгээр зүйлийн 12.11.1 дэх заалтыг үндэслэн хуулийн этгээдэд 3 сая төгрөгийн шийтгэл оногдуулж, прокурорын тогтоол болон эрх бүхий албан тушаалтны албан даалгавраар рентген аппаратын ашиглалтын үйл ажиллагааг 3 сараар зогсоож, цацрагийн болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлж ажиллалаа. Мөн рентген аппарат дээр цацрагийн анхааруулах санамж байрлуулаагүй зөрчлийг газар дээр нь арилгаж, MNS 361:2001 стандартын шаардлагад нийцсэн цацрагийн анхааруулах санамж тэмдгийг рентген аппарат дээр байрлуулж, цацрагийн аюулгүй, ажиллагааг сурталчилж ажилласан.

105

- ЦЦАБХХ-ээс 2018 онд НМХГ-ын даргын баталсан “Судалгаа шинжилгээ, аж үйлдвэр, аюулгүй үзлэг шалгалтад цацрагийн үүсгүүр ашиглаж буй аж ахуйн нэгж, байгууллагад төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжаар хийгдсэн төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын дүнг календарьчилсан төлөвлөгөөнд заасан хугацаанд НМХГ-ын даргын зөвлөлийн 4 дүгээр хурлаар оруулж, хурлын шийдвэр, хяналт шалгалтын танилцуулгыг тухай бүр МХЕГ-ын ЦЦАБХГ-т хүргүүлж ажилласан. Хурлын шийдвэрийн биелэлтийг хангуулж ажилласан.

Цацрагийн хяналтын “RAIS” мэдээллийн системд цацрагтай холбоотой үйл ажиллагаа явуулж байгаа 115 аж ахуйн нэгж, байгууллагын үндсэн мэдээллийг нэмж, эмнэлгийн салбар, геологи уул, уурхай болон аж үйлдвэрийн салбарт цацрагийн үүсгүүр ашиглан үйл ажиллагаа явуулж байгаа 269 аж ахуйн нэгж, байгууллагын 627 цацрагийн үүсгүүрийн мэдээллийг шинэчлэн бүртгэж, мэдээллийн санд баяжуулалт хийсэн. Мөн 2017 онд цацраг идэвхт үүсгүүрийн экспорт, импортын тусгай зөвшөөрөл авсан 18 аж ахуйн нэгж, байгууллагын 21 тусгай зөвшөөрлийн мэдээллийг шинээр оруулсан.

- Цацрагийн үүсгүүрийн “RAIS 3.4” программд нэмэлт тохиргоог хийж, модулиуд дээр гарч байсан алдааг засварлаж, үйл ажиллагааг хэвийн явуулах нөхцөлийг бүрдүүлсэн. Мөн программын гадаад сүлжээний холболтыг хийж аюулгүй байдлыг ханган ажиллаж байна.Мэдээллийн баазыг хамгаалах зорилгоор AVIRA Pro вирусны программ суулгаж, аюулгүй байдлыг хангаж ажилласан.

- Улсын байцаагчдад зориулсанЦацрагийн үүсгүүрийн бүртгэлийн нэгдсэн систем RAIS программын хэрэглэгчийн гарын авлагыг боловсруулан, хэвлүүлж НМХГ, МХЕГ-ын цөмийн болон цацрагийн хяналтын байцаагч нарыг гарын авлагаар хангасан.

53

7.2 Цөмийн болон цацрагийн хяналтын чиглэлээр холбогдох аж ахуйн нэгж, байгууллагад эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, бууруулахад нь дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор нийт 14

- НМХГ-ын дэд даргын баталсан хөтөлбөрийн дагуу цацрагтай холбогдолтой үйл ажиллагаа явуулж буй 12 аж ахуйн нэгж, байгууллагад төлөвлөгөөт зөвлөн туслан үйлчилгээ үзүүлэхэд давхардсан тоогоор нийт 121 зөрчлийг илрүүлж, цацрагийн аюулгүй ажиллагааг 10.1 кодтой “Цацрагийн үүсгүүрийн ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”, 10.2 кодтой “Рентген оношилгооны цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”, 10.3 кодтой “Рентген багаж, тоног төхөөрөмжийн цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-уудаар тус тус эрсдэлийг үнэлэхэд бага эрсдэлтэй 6, дунд эрсдэлтэй 5, их эрсдэлтэй 1 үнэлэгдсэн. Зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлсэн 12 аж ахуйн нэгж,

Гарч болзошгүй цацрагийн ослоос урьдчилан сэргийлж, цацрагийн аюулгүй ажиллагааг хангуулах талаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөөг өгч, зөвлөн тусалж ажилласан.

106

объектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлнэ.

байгууллагад илэрсэн зөрчил дутагдалд үнэлэлт өгч, хэрхэн арилгах, эрсдэлийг бууруулах, цацрагийн болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор нийт 88 заалттай улсын байцаагчийн 12 зөвлөмжийг боловсруулж, хүргүүлэн, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа.

- Зөвлөн туслах үйлчилгээнд хамрагдахаар төлөвлөгдсөн Анхилам трейд, Баянсан дент шүдний эмнэлгүүд нь цацрагтай холбогдолтой үйл ажиллагаа явуулдаггүй учир зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлээгүй ба шилэн хяналтын системд “үйл ажиллагаа зогссон төлөв”-т оруулсан.

- Дэд даргын баталсан хөтөлбөрөөр “Сэрсандэмид” эмнэлэг, “Дархан үе” ХХК, “Хаппи веритас” ХХК зэрэг нийт 3 аж аухйн нэгж,байгууллагад төлөвлөгөөт бус зөвлөн туслах үйлчилгээг үзүүлж, 10.2 кодтой “Рентген оношилгооны цацрагийн аюулгүй ажиллагааг шалгах хяналтын хуудас”-аар давхардсан тоогоор нийт 38 зөрчил илэрч, бага эрсдэлтэй үнэлэгдсэн. Илэрсэн зөрчил дутагдалд үнэлэлт өгч, хэрхэн арилгах талаар 29 заалттай улсын байцаагчийн 3 зөвлөмжийг боловсруулан хүргүүлж, цацрагийн болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлж ажилласан. Зөвлөн туслах үйлчилгээний дүнг шилэн хяналтын системд тухай бүрэн оруулж ажилласан.

Шалгуур 1. Хяналт шалгалтын үр дүнгээр Цөмийн энергийн тухай хуулийн сахин мөрдөлтийн түвшинг өмнөх оноос 9.3 хувиар нэмэгдүүлсэн. Шалгуур 2. Улсын байцаагчийн үйлдсэн албан шаардлагын биелэлтийг 100% биелүүлсэн нь өмнөх оноос 2.6 хувиар нэмэгдсэн. Шалгуур 3. Улсын байцаагчийн ногдуулсан торгууль, нөхөн төлбөрийг 100% бүрэн барагдуулсан. Шалгуур 4. Хяналт шалгалтаар хамрагдсан их, дунд эрсдэлтэй объектын эзлэх хувийг 8.5 хувиар бууруулсан. Шалгуур 5. Хяналт шалгалт, хууль дүрэм журмын хэрэгжилтийг сайжруулахаар зурагт хуудас 262, зөвлөмж 38, мэдэгдэл 30, 3 төрлийн стикерийг 180 ширхгийг тус тус тарааж, аж ахуйн нэгжүүдэд хүргүүлснээс гадна хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сурталчилсан.

54

7.3 Хүн ам, гадаад орчны цацрагийн хяналтын чиглэлээр эрсдлийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, дүн

Хүн ам, гадаад орчны цацрагийн хяналтын чиглэлээр эрсдлийн мэдээллийн сан бүрдүүлэх, дүн шинжилгээ хийх зорилгоор 3 (100%) чиглэлээр тандалт судалгаа хийсэн.

1. “Улаанбаатар хотын ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг,

Тандалт судалгаа хийгдэж, нөхцөл байдалд дүгнэлт гаргаж, хүний амь нас эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд хор

107

шинжилгээ хийх зорилгоор 3 чиглэлээр тандалт судалгаа хийнэ.

музейн танхимуудын агаарт радоны хуримтлалын хэмжээг тогтоох зорилгоор тандалт судалгаа хийх”,

2. “Дулааны цахилгаан станц, нам даралтын зуухны хэмжих хэрэгслийн хэмжлийн нэгдмэл байдал,гарч буй хаягдал үнсэн санд тандалт судалгаа хийх”,

3. “Хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүнээс хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлох тандалт судалгаа хийх”

Шалгуур 1. МХЕГ-аас баталсан удирдамж, аргачлалын дагуу тандалт судалгааг бүрэн хийж, дэд даргад танилцуулж, танилцуулгад МХЕГ-ын дэд даргын зөвлөлийн хуралд танилцуулах 13 саналыг тусгасан. Шалгуур 2. Радоны тухай ойлголт, радоны цацрагийн шарлагын талаар 28 зурагт хуудас гарган фэйсбүүк, цахим хуудсаар дамжуулж олон нийтэд телевизийн ярилцлага 1, мэдээлэл хүргэж, 5 удаагийн сургалт, семинарыг зохион байгуулж, хүн амыг үүсэж болзошгүй цацрагийн шарлагаас урьдчилан сэргийлж, Цацрагийн аюулгүйн нормын холбогдох хэрэгжилтийг хангуулж, мэдээллийн санг бүрдүүлсэн. Шалгуур 3. Шилэн хяналтын цахим системд тандалт судалгааны дүнг 100% бүртгэсэн.

хөнөөл учруулж болзошгүй хүчин зүйлс байгаа эсэхийг тодорхойлсон. Гадаад орчны цацрагийн мэдээллийн сан бүрдүүлж болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх нөхцөл хангагдсан.

55

7.4 Хүн ам, хүрээлэн буй орчныг цацрагийнбохирдол цацрагын шарлагад өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор 3 чиглэлээр хяналт шинжилгээ хийх

Хүн ам, хүрээлэн буй орчныг цацрагийнбохирдол цацрагын шарлагад өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор 3 (100%) чиглэлээр хяналт шинжилгээ хийсэн.

1. “Барилгын материалын үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээс дээж авч, цацрагийн хяналт шинжилгээ хийх”,

2. “Улаанбаатар хотын төвлөрсөн усан хангамж, гүний худгийн ундны усанд цацрагийн хяналт шинжилгээ хийх”,

3. “Монгол орны байгалийн цацрагийн дэвсгэр төвшнийг хянах зорилгоор хяналт шинжилгээ хийх”

Шалгуур1. МХЕГ-аас баталсан удирдамж, арга, аргачлалын дагуу хяналт шинжилгээг бүрэн хийж, дүнг нэгтгэн Дэд даргын зөвлөлийн хуралд танилцуулах 8 саналыг тусган, танилцуулгыг хүргүүлсэн. Шалгуур 2. Барилгын материал, хөрс, ундны ус, гадаад орчноос хүн амд нөлөөлөх шарлагын хэмжээг тодорхойлж, сөрөг нөлөөллөөс урьдчилан сэргийлсэн байна.

Хүн ам хүрээлэн буй орчныг цацрагийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж ажилласан.

108

Шалгуур 3. Цацрагийн түвшний 2 ба 4, 5 жилийн дүнтэй харьцуулсан судалгааг бий болгосон. Шалгуур 4. Барилгын материалын 52, хөрсний 94, ундны усны 52 нийт 198 дээж авч, цацрагийн хяналтын шинжилгээнд хамруулсан. Шалгуур 5. Барилгын материалын цацрагийн хяналт шинжилгээний явц, үр дүн, ундны усны зөв хэрэглээний талаар 6 зөвлөмж, стандарт, нормын 10 мэдээллийг бэлтгэн, байгууллагын цахим хуудас, фэйсбүүкт байрлуулан, 1 телевизэд ярилцлага өгсөн. Шалгуур 6. Шилэн хяналтын цахим системд хяналт шинжилгээний дүнг 100% бүртгэсэн.

56

7.5 Цацрагийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор 2 чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлнэ.

Цацрагийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор 2 (100%) чиглэлээр урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлссэн.

1. “Цацрагтай харьцаж ажиллагчдын мэргэжлээс шалтгаалан авч буй шарлагын тунд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх”, 2. “Мэргэжлийн хяналтын байгууллагад мэдэгдэж бүртгүүлээгүй, импортын болон ашиглах тусгай зөвшөөрөлгүйгээр цацрагийн үүсгүүр ашиглан үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуйн нэгж байгууллагуудад урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх” Шалгуур 1. МХЕГ-аасбаталсантөлөвлөгөө, удирдамжид заасны дагуу хэрэгжүүлж, танилцуулгыгцаг хугацаанд нь хүргүүлсэн. Шалгуур 2. Хяналт шалгалтын явцад зөрчлийн тухай хуульд заасны дагуу арга хэмжээ авч, мэдэгдэл хүргүүлж,зөрчлийг арилгуулан ажилласан. Шалгуур 3.Хяналт шалгалт, хууль дүрэм журам, стандартыг мөрдөж ажиллах талаар зурагт хуудсыг байгууллагын цахим хуудас, фэйсбүүкт байрлуулан, сэрэмжлүүлэг хүргэн Шалгуур 4. Шилэн хяналтын цахим системд хяналт шалгалтын дүнг 100% бүртгэсэн.

Гарч болзошгүй аюул осол эрсдэлээс урьдчилан сэргийлсэн.

57

7.6 Цацрагийн хэмжилт, аюулгүйн үнэлгээг 1 чиглэлээр хийж, зөвшөөрөл олгож, баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулна.

Цацрагийн хэмжилт, аюулгүйн үнэлгээг 1 (100%) чиглэлээр хийж, зөвшөөрөл олгож, баталгаажуулах үйл ажиллагаа явуулсан.

1. Цацрагтай холбоотой үйл ажиллагаа явуулахаар хүсэлт гаргасан аж ахуйн нэгж, байгууллагад цацрагийн аюулгүйн үнэлгээ хийж, холбогдох баталгаажуулалт хийх

Цацрагийн хяналтын чиглэлээр холбогдох хууль тогтоомжоор олгогдсон чиг үүргийн хүрээнд цацрагийн хэмжилт аюулгүйн

109

үнэлгээ хийж байна. .

58

7.7 Цөмийн болон цацрагийн хяналтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагад цацрагийн хамгаалалтын 4 сургалт зохион байгуулна.

Цөмийн болон цацрагийн хяналтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуйн нэгж, байгууллагад цацрагийн хамгаалалтын 4 (100%) сургалт зохион байгуулсан.

1. “Эрүүл мэндийн салбарын цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй ажиллагааны соёл”,

2. “Цацрагийн үүсгүүр ашиглаж буй байгууллагуудын удирдлагуудад “Байгууллагын цацрагийн аюулгүй байдал, үүрэг хариуцлага”,

3. “Цацрагийн хяналтын ажилтнуудыг мэргэшүүлэх сургалт”, 4. “Цацрагийн болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлэх бэлэн байдлыг

хангуулах үзүүлэх сургалт”

Цөмийн болон цацрагийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй ААН-ийн цацрагтай ажиллагсдын хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлсэн.

59

7.8 Холбогдох хяналтын улсын байцаагчдын мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор 48 удаагийн сургалтыг танхимын болон цахим хэлбэрээр зохион байгуулна.

Тамгын газрын даргын баталсан “Мэдлэгээ дээшлүүлж бусдадаа түгээе-2018” сургалтын хөтөлбөрийн дагуу цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй байдал, цацрагийн аюулгүй ажиллагаа, цөмийн технологийн аргууд, хүн амын шарлагын хяналт, мэргэжлийн шарлагын хяналт, салбарын хууль эрх зүй дүрэм, журам стандарт, салбарын шинэлэг мэдээлэл, шинжлэх ухаан, танин мэдэхүй зэрэг 8 бүлэг сэдвийн хүрээнд нийт 45 удаагийн дотоод сургалтыг тайлангийн хугацаанд зохион байгуулж, улсын байцаагчид сурч мэдсэн мэдлэг, мэдээллээ хуваалцан, тулгамдаж буй асуудлын талаар санал бодлоо солилцож, илтгэх ур чадвараа дээшлүүлсэн.

Улсын байцаагчдын цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй байдлын талаарх мэдлэг дээшилж, цөмийн технологийн талаар илтгэх ур чадвар сайжиран бусаддаа мэдээллээ хуваалцсан.

Зорилт 8. Төв лабораторийн үйл ажиллагааг өргөжүүлж, хүнс болон орчны лабораторийн аюулгүй байдлыг хангуулна.

60

8.1 Лабораторийн үйл ажиллагааг MNS/ISO IEC 17025:2007 стандартын дагуу үндэсний түвшинд нийцүүлж,

2018 онд Хүнсний бүтээгдэхүүн: Физик-хими, хор судлалын сорилтын үзүүлэлт 12, Орчин: Физик-хими, хор судлалын сорилтын үзүүлэлт 2, Хүнсний бүтээгдэхүүн: Нян судлалын сорилтын үзүүлэлт 1, Мал эмнэлэг: Нян судлалын сорилтын үзүүлэлт 1, мөн энэ онд Ургамал хорио цээрийн лаборатори шинээр байгуулах гэж байгаатай холбогдуулан ургамал хорио цээрийн шинжилгээний 5-н бүтээгдэхүүнд 11 үзүүлэлт, нийт 27 үзүүлэлтээр буюу 2,5% итгэмжлэлийн

Лабораторийн үйл ажиллагааг MNS/ISO IEC 17025:2007 стандартын дагуу үндэсний түвшинд нийцүүлж, лаборатроийн

110

итгэмжлэлийн хүчин төгөлдөр байдлыг хангаж ажиллана.

хүрээг өргөтгөхөөр СХЗГ-т албан бичгээ хүргэсний дагуу 2018 оны 09-р сарын 19-ны өдөр Итгэмжлэлийн үнэлгээний 4 ажилтан Төв лабораторид хүрээ өргөтгөх үнэлгээ болон магадлан шалгалтыг хийж гүйцэтгэлээ. Үнэлгээний дагуу залруулах ажлын төлөвлөгөө гаргаж, үл тохирлуудыг залруулсан төлөвлөгөөний биелэлт, тайланг СХЗГ-ын Итгэмжлэлийн газарт хүргүүлсэн. Хүнс, байгаль орчны сорилтын лабораторийн итгэмжлэлийн техникийн хорооны 2018 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн хуралдааны тэмдэглэлд заасны дагуу итгэмжлэлийн хүрээний тодорхойлолтын дагуу хүрээг өргөтгөсөн СХЗГ-ын даргын А/348 тушаал гарч, хүрээг 27 үзүүлэлтээр өргөтгөлөө.

хэвийн үйл ажиллагааг хангаж ажилласан.

61

8.2 Хяналтын итгэмжлэгдсэн лабораторийн нэгдсэн сүлжээ (ХИЛНС)-нд хамрагдан лабораториудын ажилтны нэгдсэн сургалтанд шинжээч нараа хамруулна.

ХАБҮЛЛ-аас зохион байгуулсан хяналтын итгэмжлэгдсэн лабораториудын нэгдсэн сүлжээний эрхлэгч нарт явуулсан 2 хоногийн сургалтанд эрхлэгч, чанарын менежер нар оролцож, мэдлэгээ дээшлүүлсэн. Мөн ургамал, хорио цээрийн лабораторийг шинээр байгуулах үед шинжээчийг 14 хоног орчин үеийн мэдрэг Elisа багажинд хор судлалын шинжилгээний аргаар 2 химичийг 3 хоног ХАБҮЛЛ-д дагалдан суралцуулж мэргэжлийг нь дээшлүүллээ. Хяналтын нэгдсэн сүлжээ лабораториудыг арга зүйгээр хангаж буй ХАБҮЛЛ-д 11-р сард “Хүнсний нэмэлтийн шинжилгээний талаарх” сургалтын тайлан мэдээлэлд ахлах шинжээч нар болон 6 шинжээч нар оролцсон. 2018 оны 8-р сард Замын-Үүд боомт дахь ХМХА-ны Итгэмжлэгдсэн лабораторийн ажиллагсдад “Сорилтын болон шалгалт тохируулгын лабораторийн чадавхид тавих ерөнхий шаардлага” /MNS ISO/IEC 17025:2018/ шинэчлэгдсэн олон улсын стандартын шаардлагадуудаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө, итгэмжлэгдэх зөвлөмжийг Төв лабораторийн болон Багануур дүүрэг дэх салбар лабораторийн чанарын менежер нар өгч, хамтран ажилласан.

Лабораторийн шинжээч нар мэргэжлийн мэдлэгээ дээшлүүлж, чадавхиа сайжруулсан.

62

8.3 Төв лабораторийн итгэмжлэлийн асуудлыг нэгтгэн хариуцаж, итгэмжлэлийн хүрээг өргөжүүлнэ.

Лабораторийн итгэмжлэлийг хүрээг өргөтгөхөөр СХЗГ-т хандаж 2018 оны 10 сард үнэлгээнд орсноор хүнсний бүтээгдэхүүнд хими, хор судлалын 12 үзүүлэлт, орчны химийн шинжилгээний 2 үзүүлэлт, хүнсний бүтээгдэхүүнд нян судлал, мал эмнэлгийн - 2 үзүүлэлт, таримал ургамалд хорио цээрийн 11 үзүүлэлт, нийт - 27 үзүүлэлтийг нэмж тодорхойлох эрх авснаар лабораторийн итгэмжлэлийн хүрээг 2.5%-иар өргөтгөж ажиллалаа.

Итгэмжлэлийн хүчин төгөлдөр байдлыг хангаж, магадлан үнэлгээнд амжилттай хамрагдсан.

Итгэмжлэлийн хүрээг 2.5%-иар нэмсэн.

63

8.4 Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын тандалт судалгаа, эрсдлийн

МХЕГ-ын даргын 2017.12.25-ны 01/282 тоот Тандалт судалгааны удирдамжийн дагуу фермер, малчин өрхийн нийлүүлж буй сүүнд, чанар аюулгүй байдлын шинжилгээний судалгааг 2018 оны 1-р сарын 2-ны өдрөөс 3-р сарын 1-ний өдөр хүртэл болон нэмж 6-р сарын 1-ны өдөр хүртэлх Төв лабораторид шинжлүүлсэн

Шинжилгээний, үр дүнд судалгаа, үнэлгээ хийж, цаашид авах арга хэмжээнд шинжлэх

111

үнэлгээг 2–оос доошгүй хийнэ.

сүүнд шинжилгээний үзүүлэлтээр судалгааг гаргаж, МХЕГ-т болон ХАБҮЛЛ-д өгсөн. Мөн сүүлийн 3 жилд Төв лабораторид шинжлэгдсэн хиам, хиаман бүтээгдэхүүний судалгаа, гадаргын ус болон хаягдал усны үр дүн, архи, спиртийн судалгаа, гурил гурилан бүтээгдэхүүний шинжилгээний үр дүнгийн судалгааг химич, нян судлагч нар хамтран 3-н жилээр хийж гүйцэтгэсэн. ХАБҮЛЛ-ийн http://datalab.inspection.gov.mn/ сайтанд 5-н төрлийн бүтээгдэхүүнд аюулгүйн үзүүлэлтээр сорилтын үр дүнгээр мэдээллийн санг бүрдүүлж ажиллав.

ухааны үндэслэлийг тавьсан.

64

8.5 Хүнсний лабораториудын шинжилгээний ур чадварыг сорих хөтөлбөрт жилд 2 удаа оролцсон байна.

Хүнсний бүтээгдэхүүний аюлгүй байдлыг хангах тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.2.5 дах заалт сорилтын болон калибровкийн лабораторид тавигдах МNS ISO/IEC 17025:2007 стандартын 5-р бүлгийн 5,9 дэх шаардлагыг үндэслэн МХЕГ-ын ХАБҮЛЛ-оос илрүүлсэн 2018 оны 1, 2-р ээлжийн ур чадварын тестэнд манай лабораторийн 16 шинжээч нар 04.10-05.10; 10.01-10.25-ны хооронд 9 үзүүлэлтээр тестийг хийж гүйцэтгэлээ. Тестэнд хамрагдсан шинжээч нар хангалттай сайн үнэлэгдэж, оролцогчийн гэрчилгээ авлаа.

Лабораториудын сорилтын ур чадварыг үнэлэх хөтөлбөрт хангалттай сайн үнэлгээ авч чадлаа.

65

8.6 Хүнсний лабораториудын шинжилгээний үр дүнгийн мэдээллийн санг бүрдүүлж, хагас болон бүтэн жилээр дүн шинжилгээ хийнэ.

2018 оны жилийн эцсийн байдлаар ХАБҮЛЛ-ийн http://datalab.inspection.gov.mn/ сайтанд хүнсний эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй 110 сорьцыг сорьц хүлээн авах тасгийн шинжээч тухай бүрт шивж оруулан мэдээллийн санг бүрдүүлж ажилласан. Мөн шилэн хяналтын цахим системийн бүрдүүлэлтэнд 2017.11.20–2018.11.30-ны байдлаар БЗД-ийн Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн 5-н улсын байцаагчийн 149, СБД-ийн Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн 5 улсын байцаагчийн 241, Хан-Уул дүүргийн Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн 1 улсын байцаагчийн 4, ЧД-ийн 6 улсын байцаагчдын 102, СХД-ийн 3 улсын байцаагчдын 213, БГД-ийн 4 улсын байцаагчдын 211, Нийслэлийн 3 улсын байцаагчдын 117, нийт 1037 шинжилгээний хариунуудыг цахимд лабораторийн сонголтыг идэвхижүүлэн оруулсан байна.

Эрүүл ахуйн шаардлага хангаагүй үзүүлэлтийн мэдээллийг сорилтын дүнгээр бүрдүүлсэн.

Зорилт 9. Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын үйл ажиллагааны үр дүнтэй, хүртээмжтэй байдлыг сайжруулна.

66

9.1 Мэргэжлийн хяналтын төв, орон нутгийн байгууллагуудын үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулах, мэргэжил арга зүй, нэгдсэн

1. НМХГ-ын 2018 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг хавсралт 5 төлөвлөгөөний хамт, Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөрийг 2018 онд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө, Нийслэлийн эдийн засаг нийгмийг 2018 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн төлөвлөгөөг боловсруулан батлуулж, улирал, хагас жилээр биелэлтийг ханган ажилласан. 2. “2018 онд НМХГ-аас хэрэгжүүлэх 22 төлөвлөгөөний эмхтгэл, хяналт шалгалтын календарчилсан төлөвлөгөө, “НМХГ-аас МХЕГ болон төрийн бусад

Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын үйл ажиллагааны шуурхай байдал дээшилсэн.

112

удирдлагаар хангаж ажиллана.

байгууллагуудад мэдээ,тайлан, төлөвлөгөөний биелэлт хүргүүлэх хуваарь”-ийг боловсруулан эмхэтгэн гаргаж, дотоод үйл ажиллагаандаа мөрдөн хэрэгжилтэд сар бүр хяналт тавин биелэлтийг тооцон гаргаж, удирдах ажилтны шуурхай зөвлөгөөнд 2 удаа хэлэлцүүлэн биелэлт дутуу байгаа хэлтсүүдэд тодорхой арга хэмжээ авч ажиллахыг үүрэг болгосон. 3. Засгийн газрын 2018 оны 43 дугаар тогтоолоор Агаарын чанарт хяналт тавих хэлтсийг шинээр байгуулан, МХЕГ-ын даргын 2018 оны А/32 дугаар, НМХГ-ын даргын 2018 оны Б/44 дүгээр “Бүтэц, орон тоо, зохион байгуулалт шинэчлэн батлах” тушаалаар байгууллагын бүтэц, орон тоог шинэчлэн, 19 албан хаагчийг сэлгэн ажиллуулж, бүтэц, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох арга хэмжээ авсан. 4. Дотоод болон онлайн шуурхай хурал, НМХГ-ын даргын зөвлөлийн хурлын зохион байгуулалт үр дүн: Нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагуудын удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөний 83, Улаанбаатар хотын Ерөнхий Менежерийн 15, МХЕГ-ын цахим шуурхай хуралдааны 271, НМХГ-ын удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөний 379, нийт 748 үүрэг даалгаврын биелэлтийг 100% биелүүлэн ажилласан. МХЕГ-ын цахим шуурхай хурлаас өгсөн үүрэг даалгаврыг хангалтгүй биелүүлсэн 1 удирдах ажилтанд сахилгын арга хэмжээ авч хариуцлага тооцон ажилласан. НМХГ-ын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурал 18 удаа хуралдаж, нийт 70 асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэсэн. 5. Мэдээлэл технологийн чиглэлээр: 2018 онд 186 компьютер, 97 принтерт засвар үйлчилгээ хийж, чиглэл, дүүргүүд дэх МХХ-ийн www.smartcity.mn, www.edoc.ub.gov.mn цахим программын өөрчлөлттэй холбоотойгоор албан хаагчдын нэвтрэх эрхийг дахин үүсгэсэн. НМХГ-ын удирдах ажилтны зөвлөгөөн, МХЕГ-ын цахим хурал, НМХГ-ын үр дүнгийн гэрээ болон хөдөлмөрийн гэрээ байгуулах үйл ажиллагааны техник хэрэгслийг холбож хэвийн үйл ажиллагааг ханган ажилласан. Анти вирусны ESET NOD321 программыг нийт 390 албан хаагчдын компьютерт суулгасан. ЭИХХЦХХ-ийн гүний гаалийн терминалуудын цаг бүртгэлийн аппаратын тохиргооны хэвийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж 13 терминалын сүлжээ болон компьютер техник хэрэгсэлийн хэвийн үйл ажиллагааг хангасан. Дүүргүүд дэх МХХ-үүдийн албан хаагчдийн дотоод сүлжээ, компьютер

113

техник хэрэгсэлийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах зорилгоор хуваарийн дагуу 190 компьютер, 58 принтерт засвар үйлчилгээ хийсэн. “Тоон гарын үсэг”-ийг криптограф хувиргалтад оруулж, нийт 13 тоон гарын үсэг ашиглаж байна. Байгууллагын нийт ажилтан албан хаагчдын цаг бүртгэлийн системийг internet.gov.mn программтай холбосон. Нийт 30 компьютер, 1 canon принтер, лабораторийн тоног төхөөрөмжүүдийг шинээр хүлээн авч, хэвийн ажилгааг ханган ажилласан 6. Албан бичиг, өргөдөл гомдолын шийдвэрлэлт, архивын үйл ажиллагаа: НМХГ-ын хэмжээнд 2018 онд 14706 албан бичиг ирснээс, 7614 /94.8%/- ыг хуулийн хугацаанд шийдвэрлэж, 178 албан бичиг шийдвэрлэх шатандаа, нийт 4502 өргөдөл, гомдол ирснээс 4324 буюу /96%/ хуулийн хугацаанд шийдвэрлэж, 104 шийдвэрлэх шатандаа байна. Нийт 7187 гадагш явуулсан албан бичиг, 480 улсын байцаагчийн акт, 2308 албан шаардлага, 3441 дүгнэлт, 949 удирдамж, 2325 зөвлөмж, 692 хяналт шалгалтын танилцуулгад тус тус нэгдсэн дугаар олгосон. Албан хаагчдад www.edoc.ub.gov.mn программаар албан бичгийн бүртгэл шилжүүлэлт, шийдвэрлэлтэд 7 хоног тутамд хяналт тавин ажилласан. Хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалтын дагуу хэлтсүүдээс хадгаламжийн нэгжийг хүлээн авч, 11335 баримтыг ангилан бүртгэж архивласан. Тайлант хугацаанд иргэн, аж ахуйн нэгжээс лавлагаа мэдээлэл хүссэн 119 албан бичиг, 47 өргөдлийг шийдвэрлэн 766 баримтын хуулбарыг баталгаажуулж олгосон. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 2018 оны 796 тушаалыг Нийслэлийн архивын газрын archive.edoc програмд шивж байршуулсан байна. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дэргэдэх баримт бичиг нягтлан шалгах комисс болон түүний дүрмийг A/58 дугаар тушаалаар шинэчлэн байгуулсан Чиглэл болон дүүргүүд дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн улсын /ахлах/ байцаагчид дотоод ажил хариуцсан мэргэжилтэн, хэлтсийн дарга нарт Архив, албан хэрэг хөтлөлттэй холбоотой 2 удаагийн сургалтыг зохион байгуулсан. - “Цахим хэлбэрээр албан хэрэг хөтлөх нийтлэг журам”, “Нийслэлийн төр захиргааны байгууллагуудын албан хэрэг хөтлөлтийн ажлын нийтлэг журам”, “Архивын сан хөмрөгт нөхөн бүрдүүлэлт хийх ажлын нийтлэг журам”-уудын биелэлт болон судалгаа, Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дэргэд үйл ажиллагаа явуулж буй орон тооны бус комисс, зөвлөл, ажлын хэсгийн

114

судалгааг Нийслэлийн Архивын газарт албан бичгээр хүргүүлсэн. 7. Монгол улсын Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газарт сар бүр тайлагнадаг НМХГ-ын сарын ажлын тайланг 4 удаа нэгтгэн боловсруулж, хүргүүлсэн. 8. НМХГ-ын 2017 оны үйл ажиллагааны видео тайланг хийж байгууллагын цахим хуудсанд байршуулан олон нийтэд хүргэсэн. 9. НМХГ-аас 2018 онд анхаарч ажиллах 40 асуудал бүхий зөвлөмжийг боловсруулан нийт улсын байцаагчдад хүргэн ажилласан. 10. “Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас 2018 онд дэвшүүлсэн зорилт, хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны чиглэл”-ийг хэвлүүлэн Тамгын газар, Чиглэл болон Дүүрэг дэх МХХ-т хүргүүлсэн. 12. Удирдах ажилтан, улсын байцаагчдын ажлын сахилга, хариуцлага, гүйцэтгэл, үр дүнг дээшлүүлэх зорилгоор ажлын гүйцэтгэлийн үзүүлэлтийг шинэчлэн боловсруулж сар, улирал, хагас жилээр удирдах ажилтнуудын ажлын гүйцэтгэлийн үзүүлэлтийг 23, улсын байцаагчдын ажлын гүйцэтгэлийн үзүүлэлтийг 53 шалгуур үзүүлэлтээр дүгнэн дүнг МХЕГ-т хүргүүлсэн. 13. Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагчийн 2016-2020 оны үйл ажиллагааны Аз жаргалтай хот хөтөлбөрийн НМХГ-ын чиг үүрэгт хамааралтай 18 заалтын биелэлтийг гарган НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 14. Нийслэлийн эдийн засаг нийгмийг 2018 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөний НМХГ-ын чиг үүрэгт хамааралтай 18 заалтын биелэлтийг гарган хяналт шинжилгээ үнэлгээ хийж (100%) -тай, НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 15. Монгол улсын Засгын газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний НМХГ-ын чиг үүрэгт хамааралтай 33 заалтын биелэлтийг гаргаж НЗДТГ, МХЕГ-т хүргүүлсэн. 16. Албан хаагчдын сахилга бат, ажлын хариуцлагыг дээшлүүлэх зорилгоор НМХГ-ын удирдах албан тушаалтан, Тамгын газар, чиглэлийн болон дүүргүүд дэх МХХ-ийн ирцийн бүртгэл, гадуур ажлын дэвтрийн хөтлөлтөд өдөр бүр, 7 хоног, сар, улирлаар хяналт тавин ажилласан. Ажлын цагаас хоцорсон, цаг бүртгэлийн төхөөрөмжид цагаа бүртгүүлээгүй 306 /давхардсан тоогоор/ албан хаагчдад анхааруулах хуудас өгсөн. Гадуур ажлын дэвтэрт хяналт шалгалтаар 6152, сургалтаар 300, төрийн байгууллагад 859, дүүрэг дэх мэргэжлийн хяналтын хэлтсүүд болон лабораторид 372, хувийн ажлаар 154, бусад ажлаар 2033 албан хаагчид тус тус бүртгэгдсэн байна. 17. МУ-ын ЗГ-ын “Сахилга хариуцлага, дэг журмыг чангатгах тухай” албан даалгаврыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлтийг 02-

115

04/3118 дугаартай албан бичгээр МХЕГ-т, 02-04/3117 дугаартай албан бичгээр НЗДТГ-т, “Авлигын эсрэг үйл ажиллагааны” төлөвлөгөөг төлөвлөгөөний биелэлтийг 02-01/2224 дугаартай албан бичгээр МХЕГ-т, “Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөлийн 2018 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлтийг 02-03/2144 дугаартай албан бичгээр НИТХ-ын ажлын албанд, “Бүх нийтийн эрх зүйн боловсролыг дээшлүүлэх үндэсний хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлтийг 02-03/2145 дугаартай албан бичгээр НЗДТГ-т, МУ-ын Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах ажлын хүрээнд тус газрын 2018 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлтийг 02-03/2146 дугаартай албан бичгээр МХЕГ-т тус тус хүргүүлсэн. 18. 2018 онд НМХГ-аас төлөвлөгөөт хяналт шалгалтыг төлөвлөсөн хугацаанд хийж байгаа эсэхэд хяналт тавин НМХГ-ын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэх хуваарийг 6 удаа чиглэл болон дүүргүүд дэх МХХ-үүдэд хүргүүлэн хугацаандаа зөвлөлийн хурлаар мэдээ тайлангаа оруулаагүй 4 улсын /ахлах/ байцаагчид арга хэмжээ тооцон ажилласан. 19.

67

9.2 Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, бараа бүтээгдэхүүнээс хүний амь нас, эрүүл мэнд хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлох зорилгоор 4 тандалт судалгаа хийнэ.

1. “Үйлдвэрлэл, үйлчилгээнээс хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлох тандалт судалгаа хийх”:

2018 онд Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газраас давхардсан тоогоор 44104 обьектод 40 шалгуур, үзүүлэлтээр эрсдэлийн үнэлгээг хийлээ. Нийт үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгчдийн үйл ажиллагаанаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчин, нийгмийн аюулгүй байдалд учруулж болзошгүй эрсдэл их 5679 /12.9%/, эрсдэл дунд 32005 /72.5%/, эрсдэл бага 6420 /14.6%/ обьект үнэлэгдсэн байна. Дүнг НМХГ-ын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, хурлын протоколын хамт МХЕГ-ын ЭУСТГ-т хүргүүлсэн. МХЕГ, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн хүнсний аюулгүй байдал хариуцсан зөвлөхтэй хамтран Хүчит шонхор, Барс, Нарантуул худалдааны төвүүдэд, нийслэлийн өлөн гэдэсний 3 үйлдвэрт, 1 барилга, 1 хайрганы ил уурхайд, Дэлхийн банк ОУСК болон АХБ-ны зөвлөхүүдтэй хамт гүний терминалиудад газар дээр нь очиж үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, импорт, экспортын үйл ажиллагаанаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлж, бодит байдалд эрсдэлийн үнэлгээ

Эрсдэлийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй тогтоож, эрсдэлийн төлөв байдлын дүн шинжилгээг хийн, эрсдэлийг удирдах чиглэлээр санал боловсруулж, шийдвэр гаргуулсан.

116

хийн, улсын байцаагчдын өмнөх эрсдэлийн үнэлгээтэй харьцуулан, үнэлгээг бодитой, бүрэн зөв хийсэн эсэхэд дүн шинжилгээ хийж, эрсдэлийн шалгуурыг оновчтой болгох ажлыг хийлээ. Мөн эрсдэлийн шалгуурыг 100 бизнес эрхлэгч, улсын байцаагчдаар хэлэлцүүлж, улсын байцаагчдын саналыг авч тусган сайжруулсан. 2. Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслэлээр сэрэмжлүүлж зарлагдсан импортын зарим хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүн хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж байгаа эсэхэд зах зээлийн худалдаалалтад хийх тандалт судалгаа: Тайлангийн хугацаанд Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын даргын 01/105 тоот удирдамжийн дагуу Улаанбаатар хотын Монгол транс, АБТЭМА, Ти Ай ложистик, Материал импекс, Олон улсын ачаа тээш, Туушин, Интердесижн, Монгол экспресс, Прогресс транс дахь гүний гаалийн хяналтын 9 терминалиар 16 улсаас нэвтэрсэн 62 аж ахуйн нэгж, 15 иргэний 614.4 тн гоо сайхны бүтээгдэхүүн, 615 ширхэг мотоциклийн чанар, аюулгүй байдалд тандалт судалгаа хийсэн. Тандалт судалгаанд хамрагдсан бүтээгдэхүүний 185.8 тн буюу 30 хувь нь БНСУ, 183.2 тн буюу 29 хувь нь ОХУ, 32.4 тн буюу 5 хувь нь ХБНГУ, 23.6 тн буюу 3 хувь нь Япон,8.8 тн буюу 2 хувь нь Чех, 42.8 тн буюу7 хувь нь Польш, 137.8 тн буюу 22 хувийг бусад орноос импортолсон байна.Тандалтанд хамрагдсан бараа, бүтээгдэхүүнийг хэрэглээ, нэр төрлөөр үзэхэд үсний шампунь 66.9 тн буюу 10.9 хувь, гарын саван 70.7 тн буюу 11.5 хувь, тос 19.4 тн буюу 3.2 хувь, ариун цэврийн цаас 213.2 тн буюу 34.7 хувь, ариун цэврийн хэрэглэл 72.4 тн буюу 11.8 хувь, хүүхдийн живх 127.9 тн буюу 20.8 хувь, салфетка 43.9 тн буюу 7.1 хувийг эзэлж байна. Тандалт судалгаанд хамрагдсан импортын хүнсний бус, бараа бүтээгдэхүүний 53 хувь нь тээвэрлэлтийн шаардлага хангахгүйгээр хуучин эд зүйл, автомашин, сэлбэг, дугуйтай хамт тээвэрлэгдэн импортлогдож байсан нь бүтээгдэхүүний сав баглаа боодолд гэмтэл учруулж битүүмжлэл алдагдах, нянгийн бохирдол үүсэх эрсдэлтэй байсан.Нийт импортлогчдын 70 хувь нь бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдлын гэрчилгээгүй, бүтээгдэхүүний хаяг шошгын 43 хувь нь солонгос, япон, герман, хэлээр бичигдсэн, орц найрлага, хэрэглэх арга, үйлдвэрлэсэн огноо, дуусах хугацааг тодорхой тэмдэглээгүй байсан нь хэрэглэгч, тухайн бүтээгдэхүүнээс шаардлагатай мэдээлэл авах, сонголт хийх боломжгүй байна. Цаашид монгол улсад мөрдөгдөж буй “Тос, гоо сайхны бүтээгдэхүүн. Теникийн ерөнхий шаардлага” MNS 4401: 1999, MNS 4362: 1999 стандартуудад синтетик болон хортой, аюултай, хавдар, харшил,

117

үүсгэх зарим химийн бодисуудыг тусгаж нормчлоогүй байгааг анхаарч өөрчлөлт оруулах шаардлагатай байгааг тандалт судалгааны явцаас дүгнэсэн. Тандалт судалгааны дүн, цаашид тавих саналыг нэгтгэж, МХЕГ-т хугацаанд нь хүргүүлж ажилласан. 2. МХЕГ-ын даргын баталсан 01/110 тоот “Хүнсний түүхий эд бүтээгдэхүүний шошгололтын байдалд тандалт судалгаа хийх тухай” удирдамжийн дагуунийт давхардсан тоогоор 180 аж ахуйн нэгжийн 7032.3 тн хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг түүвэрчилж, тандалт судалгаанд хамрууллаа.Тандалтанд ОХУ-аас импортлосон 45, БНХАУ-аас импортлосон 18, ХБНГУ-аас импортлосон 15, Польш улсаас импортлосон 17, Япон улсаасимпортлосон 8, БНСУ-аас импортлосон 28 бусад улсаас импортлосон 49 бүтээгдэхүүнээс савлагааны төрлийн хувьд нийлэг савлагаатай 211 бүтээгдэхүүн буюу 58.6 хувь, лааз болон бусад савлагаатай 84 бүтээгдэхүүн буюу 23.3 хувь, шошгонд агуулагдах мэдээллүүдийг тэмдэглэсэн байдлын хувьд хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүний нэр бичигдээгүй, өөр хэл дээр бичигдсэн 54 бүтээгдэхүүн буюу 15 хувь, үйлдвэрлэгчийн үйлдвэрлэсэн он, сар, өдөр бичигдээгүй, тэмдэглээгүй 69 бүтээгдэхүүн буюу 19.1 хувь, хадгалах нөхцөл бичигдээгүй, тэмдэглээгүй 43 бүтээгдэхүүн буюу 11.9 хувь, тэжээллэг чанар, орц, найрлага бичигдсэн ч зөрчилтэй, гаж нөлөө, хориглох заалтыг бичээгүй бүтээгдэхүүн 56.3 хувь, цувралын дугаар бичигдээгүй 21 бүтээгдэхүүн буюу 58.8 хувь байсан.Тандалт судалгаанд хамрагдсан хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнд оноосон нэрийг 100 хувь, найрлагыг бүрдүүлэгч бодисын жагсаалтыг 67.5 хувь, хадгалах хугацааг 96.5 хувь, хадгалах нөхцөлийг 92.4 хувь, үйлдвэрлэгчийн нэр, хаягийг 90.5 хувь бичсэн дүн гарсан. Тандалтын явцад “Урбанек” ХХК-ийн Польш улсаас импортлосон “Sauerktaut” нэрийн 900 гр-аар савлагдсан 765 кг буюу 600 ш даршилсан байцааны огноог ирээдүй цаг дээр бичсэн хаяг шошгын зөрчлийг илрүүлэн, АК7050-7/А7270А-7 дугаартай автомашинаар буцаалт хийж эрсдлээс сэргийлсэн. Тус зөрлийг хэрэглэгчдэд сэрэмжлүүлэх зорилгоор хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулж, олон нийтэд мэдээлэл хүргэж ажилласан. Тандалт судалгааны явцад “Импортын хүнсний бүтээгдэхүүний хаяг, шошгод тавигдах шаардлага” сэдвээр улсын /ахлах/ байцаагчийн зөвлөмжийг боловсруулан гаргаж. 129 импортлогч аж ахуйн нэгжид хүргүүлж ажилласан байна. Цаашид хил, гүний хяналтын бүсэд хаяг, шошгын шаардлага хангаагүй хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүн импортлох үед холбогдох хуулиудад арга хэмжээ авах хуулийн заалт байхгүйг удаа дараа МХЕГ-т уламжилж. Дүн танилцуулгыг нэгтгэн газрын дэд даргын хурлаар хэлэлцүүлэн, цаашид тавих саналын хамт албан тоотоор

118

хүргүүлсэн болно. 3. “Хүнсний бус бараа, бүтээгдэхүүнээс хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд сөргөөр нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг тодорхойлох тандалт судалгаа": МХЕГ-ын даргын баталсан “Хилээр нэвтрүүлж буй зарим хүнсний бус бараа бүтээгдэхүүнд тандалт судалгаа хийх тухай” удирдамжийн дагуу шинжилгээнд хамруулсан бүтээгдэхүүний дүн болон 2018 онд гоо сайхан, ахуйн хэрэглээний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын талаар ирүүлсэн гомдол мэдээллийн судалгааг гаргаж МХЕГ-ын Эрсдлийн удирдлагын хэлтэст хүргүүлсэн. Хэрэглэгч нь худалдан авч буй бараа, бүтээгдэхүүн, ажил, үйлчилгээнээс үүсч болох аливаа эрсдэлийг тооцон сонголтоо зөв хийж чадаж байгаа эсэхэд тандалт судалгаа хийх. /5.2/ – 5.2 кодтой “Орон сууц худалдан авагч, хэрэглэгч үнэлэх хяналтын хуудас”-ыг сурталчилан таницлах талаар сургалтыг зохион байгууллаа. ЧД, Багахангай дүүргийн нутаг дэвсгэрт байрлалтай СӨХ, ААН, иргэдийг хамруулж, нийт 250 иргэдэд 5.2 кодтой хяналтын хуудсыг хүргүүлж, сурталчилсан. -Хэрэглэгчийн хяналтыг сайжруулах зорилгоор “Хүн бүр хяналтыг хэрэгжүүлье” зурагт хуудас, анхааруулгыг боловсуулан гаргаж газрын веб сайд болон олон нийтийн цахим сүлжээнд байршуулсан. - Арьсны өвчин судлалын үндэсний төвөөс авсан мэдээллээр гоо сайхны бараанаас 2017 онд 178 хүн, 2018 оны эхний 5 сарын байдлаар 73 хүн харшилж амбулаториор болон эмнэлгээр хэвтэж эмчлүүлсэн нь 2016 онтой харьцуулахад 43 хүнээр нэмэгджээ. Гарал үүсэл, үйлдвэрлэгч тодорхойгүй, хямд үнэтэй гоо сайхан, ахуйн хэрэглээний бараа хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж байгааг тогтоож, эрсдэлийн төлөв байдлын дүн шинжилгээ хийн, хилээр тус барааг нэвтрүүлэхэд хяналт шалгалт хийх зохицуулалтыг бий болголоо. 4. “Хэрэглэгч нь худалдан авч буй бараа, бүтээгдэхүүн, ажил, үйлчилгээнээс үүсч болох аливаа эрсдэлийг тооцон сонголтоо зөв хийж чадаж байгаа эсэхэд тандалт судалгаа” хийх Хэрэглэгч нь худалдан авч буй бараа, бүтээгдэхүүн, ажил, үйлчилгээнээс үүсч болох аливаа эрсдэлийг тооцон сонголтоо зөв хийж чадаж байгаа эсэхэд тандалт судалгаа хийх 2018 оны 11-р сарын 17-ны өдрийн 01/269 удирдамжийг МХЕГ-ын даргаар батлуулан Чингэлтэй дүүргийн нутаг дэвсгэрт судалгааны ажлыг эхлүүллээ. Тус судалгааны ажлын үр дүнд хэрэглэгч аюулгүй, чанартай

119

бараа, бүтээгдэхүүн, ажил, үйлчилгээг худалдан авахад анхаарах асуудлын жагсаалтыг гаргаж, олон нийтэд мэдээлэх, соён гэгээрүүлэх арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсэн.

68

9.3 Эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх талаар Мэргэжлийн хяналтын төв, орон нутгийн байгууллагуудыг нэгдсэн бодлого, арга зүй, зохион байгуулалтаар хангаж ажиллана.

1 . 2018 онд НМХГ-аас хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөсөн объектын жагсаалт, 2017 оны обьектын эрсдэлийн үнэлгээ, 2018 оны байгууллагын үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, удирдах ажилтан, улсын байцаагчдын сар бүрийн ажлын гүйцэтгэлийн үзүүлэлт, хэрэглэгчийн хяналтын хуудас, видео зөвлөмжийг иргэд, бизнесүүд өөрсдийн хэрэгцээндээ ашиглах, зөвлөгөө мэдээлэл авах хялбар нөхцөлийг бүрдүүлэн байгууллагын цахим хуудасд байршуулан олон нийтэд сурталчилж байна. 3. Улсын байцаагчдын 2016-2018 оны хяналт шалгалтын төлөвлөлтөд дүн шинжилгээ хийж, хэлтэс улсын байцаагчдад хүргүүлсэн. 4. 2017 оны хяналт шалгалтын гүйцэтгэлд дүн шинжилгээ хийж, НМХГ-ын удирдах ажилтан, улсын байцаагчдын албан хэрэгцээнд зорилуж гарын авлагаар эмхэтгэн хэвлүүлж, хэлтсүүдэд хүргэсэн. 5. 2013-2017 оны Эрсдлэлийн үнэлгээний мэдээлллийн санд дүн шинжилгээ хийж улсын байцаагчдад хүргүүлсэн. 6. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын экспорт ипмортын хилийн хорио цээрийн хяналтын хэлтсийн хяналт тавих теремналаар 2018 онд экспортлож, импортлогдсон бараа бүтээгдэхүүнд дүн шилжилгээ хийсэн. 7. Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын 2011-2017 оны эрсдэлийн үнэлгээний нэгдсэн сангийн мэдээлэлд үндэслэн хяналтын чиглэл, хяналтын нэгж /аймаг, нийслэл, дүүрэг/ бүрээр МХЕГ-ын ЭУСТГ-тай хамтран дүн шинжилгээ хийсэн. Дүн шинжилгээгээр он, оны эрсдэлийн шалгуур үзүүлэлт, хяналтын хуудасны эрсдэлийн үнэлгээ, хууль сахин мөрдөлт, зөрчилтэй асуумж бүрээр дүгнэлтүүдийг гаргасан. 8. Нийслэлийн хэмжээнд 2018 онд гарсан Осол, хордлогын мэдээлэлд /9-р сарын байдлаар/ дүн шинжилгээ хийж, удирдлагууд болон нийт хэлтсүүдэд хүргүүлсэн. 9. Монгол улсын Засгын газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөний биелэлтийг гаргах, хэрэгжүүлэхэд анхаарах асуудлуудын талаар чиглэлийн хэлтсийн ахлахуудад сургалт зохион байгуулсан. 10. НМХГ-аас “Иргэдийн оролцоотой амьдрах орчныг сайжруулах жил 2018 он” зорилтын хүрээнд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний 10 арга хэмжээний биелэлтийг гарган НЗДТГ-ын бодлого төлөвлөлтийн хэлтэст

Хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх бодлогыг эрсдэлд суурилсан зарчимд нийцүүлэн, хяналт шалгалтын төлөвлөлт баримт бичгийг боловсронгуй болгосноор эгзэгтэй цэгийн хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрдэх төдийгүй бизнес эрхлэгчид хүргэх зөвлөгөө зөвлөмж нэмэгдсэн.

120

хүргүүлсэн. 11. 2018 оны 1-12-р сард хийсэн төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын гүйцэтгэл, эрсдэлийн түвшин, авсан арга хэмжээ улсын байцаагч бүрээр 3 удаа гарган удирдах ажилтны шуурхай хуралд 3 удаа танилцуулан арга хэмжээгээ бүрэн оруулаагүй улсын /ахлах/ байцаагчдын биелэлтийг хангуулан ажиллах талаар хугацаатай үүрэг даалгавар өгсөн. 12. Гадаад худалдааг хөнгөвчлөх нь гааль болон Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын үүрэг оролцоо сэдэвт олон улсын бага хурлыг зохион байгуулалтын үйл ажиллагаанд оролцсон. 13. Хэрэглэгчийн хяналтын хуудсыг олон нийтэд сурталчилж иргэн таны хяналт болзошгүй эрсдэл аюулаас таныг хамгаална сурталчилгааны хуудсыг хэвлэн олон нийтэд хүргэсэн. 14. Хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад иргэн таны оролцоо сарын аяны хүрээнд хэрэглэгчийн хяналтыг нэмэгдүүлэх, хэрэглэгчийн хяналтын хуудсыг олон нийтэд сурталчлах ажлыг МХЕГ- болон НМХГ-ын ХАБХААХХ-тэй хамтран чулуун овоонд байрлах Номин агуулах дэлгүүрт 2018 оны 10 дугаар сарын 12-ны өдөр, НД дэх МХХ-тэй хамтран НД-т байрлах Оргил худалдааны төвд 2018 оны 10 дугаар сарын 17-ны өдөр тус тус зохион байгуулж, брошур 100 ширхэг, гарын авлага, танилцуулга 181 ширхэг тарааж ажилласан. 15. 2018 оны 10 дугаар сарын 02-ны өдөр 15 эрсдэлийн шалгуур, үзүүлэлтэд нэмэлт өөрчлөлт оруулах 128 санал, шинээр боловсруулах 5 саналыг нэгтгэн МХЕГ-ын ЭУСТГ-т цахимаар /risk@inspection.gov.mn/ хүргүүлсэн. 16. 2018 оны 10 дугаар сарын 03-ны өдөр МХЕГ-ын хяналтын газрууд, ЭУСТГ-тай хамтран эрсдэлийн шалгуур үзүүлэлтийг боловсронгуй болгох зорилгоор 36 мэргэжлийн байгууллага, бизнес эрхлэгчид, судлаачид, 48 улсын /ахлах/ байцаагчдын төлөөллөөр хяналтын чиглэл бүрээр хэлэлцүүлж санал солилцсон. 17. 2018 онд Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газраас давхардсан тоогоор 44104 обьектод 40 шалгуур, үзүүлэлтээр эрсдэлийн үнэлгээг хийлээ. Нийт үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгчдийн үйл ажиллагаанаас хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчин, нийгмийн аюулгүй байдалд учруулж болзошгүй эрсдэл их 5679 /12.9%/, эрсдэл дунд 32005 /72.5%/, эрсдэл бага 6420 /14.6%/ обьект үнэлэгдсэн байна. Дүнг НМХГ-ын даргын дэргэдэх зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлж, хурлын протоколын хамт МХЕГ-ын ЭУСТГ-т хүргүүлсэн. 18. 2019 онд хяналт шалгалтад ашиглах хяналтын хуудас, хуудасны зөвлөмжийг боловсронгуй болгох саналыг нийт улсын байцаагчдаас авч

121

нэгтгэн МХЕГ-ын ЭУСТГ-тхүргүүлсэн. 19. НМХГ-аас 2019 онд 5052 хяналт шалгалт, 2921 зөвлөн туслах үйчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөн Шилэн хяналтын цахим системд бүртгэсэн. 20. НМХГ-ын даргын төсвийн ерөнхийлөн захирагч болон төвлөрүүлэн захирагчтай байгуулсан үр дүнгийн гэрээний биелэлтийг гарган НЗДТГ-ийн ХШҮХ-т хүргүүлсэн.

69

9.4 Эрсдэл, аюулаас урьдчилан сэргийлэхэд хэрэглэгч, олон нийт, төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын оролцоог нэмэгдүүлж, хамтран ажиллана.

1. 2018 онд НМХГ-аас 10 төрийн байгууллага, 9 төрийн бус байгууллага мэргэжлийн холбоодтой хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулан, санамж бичгийн хүрээнд хамтран ажиллах нэгдсэн төлөвлөгөөг гарган хэрэгжилтийг хангуулан ажиллалаа.

Улаанбаатар Хотын Цагдаатай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 4 ажил төлөвлөгдсөн ба биелэлт 100%

Хот тохижилтын газар ОНӨААТҮГ-тай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 4 ажил төлөвлөгдсөн ба биелэлт 100%

Нийслэлийн Газрын албатай хамртарсан санамж бичгийн хүрээнд нийт 5 ажил төлөвлөгдсөн ба биелэлт 100%

Улаанбаатар Цахилгаан Түгээх Сүлжээ ТӨХК-тай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 2 ажил төлөвлөгдөж биелэлт 100%

Нийслэлийн Хүнс Хөдөө Аж Ахуйн газартай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 8 ажил төлөвлөн ажилласан ба биелэлт 100%

Ургамал хамгааллын эрдэм шинжилгээний хүрээлэнтэй хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 3 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Нийслэлийн Мал Эмнэлгийн газартай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 4 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Нийслэлийн Хүүхэд Гэр бүл хөгжлийн газартай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 4 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Монголын Хүнсчдийн Холбоотой хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 6 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Налайхын тоосго үйлдвэрлэгчдийн холбоотой хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 5 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Элс,хайрга үйлдвэрлэгч компаниудын холбоо ТББ-тай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 5 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Аюултай Хог хаягдлын үндэсний холбоо ТББ-тай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 3 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх бодлогыг эрсдэлд суурилсан зарчимд нийцүүлэн хяналт шалгалтын төлөвлөлт, баримт бичгийг боловсронгуй болгосноор эгзэгтэй цэгийн хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрдэх төдийгүй бизнес эрхлэгчдэд хүргэх зөвлөгөө, зөвлөмж нэмэгдсэн.

122

Монголын Интервейшнил Радиологийн Нийгэмлэг ТББ-тай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 6 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Монголын нөхөн сэргээх гоо сайхны мэс заслын нийгэмлэгтэй хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 3 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Монголын нэгдсэн эм холбоотой хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 4 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Төмөр Сан ТББ-тай хамтран ажиллах ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 6 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Монголын Барилгачдын Нэгдсэн Холбоотой хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд 5 ажил төлөвлөн ажиллаж биелэлт 100%

Санамж бичгийн хүрээнд Нийслэлийн Газрын албатай хамтран “Нийтийн эзэмшлийн зам тайлбайд”, Нийслэлийн Байгаль орны газартай хамтран Түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын газарт, Хүнс Хөдөө Аж Ахуйн газартай хамтран “Шингэн сүүний чанар аюулгүй байдалд үнэлэлт өгөх”, Нийслэлийн Мал Эмнэлгийн газартай хамтран “Хориглосон бүсээс мал гаргах” зэрэг томоохон хяналт шалгалтуудыг хийж гүйцэтгэсэн.

Нийслэлийн Засаг даргын А/168 дугаар захирамж, нийслэлийн Засаг даргын гэр хороолол дэд бүтэц хариуцсан орлогчийн баталсан ажлын хэсгийн төлөвлөгөө, Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрындэд даргын баталсан 02-03/127 дугаар удирдамжийн хүрээнд эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр нийтийн эзэмшлийн зам талбайд газар ашигласан, явган хүний зам хаасан, өргөтгөл барьсан 52 иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагад 50.620.0 мянган төгрөгийн торгууль ногдуулсан. Мөн нийтийн эзэмшлийн зам талбайн ашигласан26 газар байршилд, нийслэл дүүргийн газрын албатай хамтарч 11 газар байршилд газар ашигласан байсныг чөлөөлөн иргэдийн амьдрах, чөлөөтэй зорчих таатай нөхцөлийг бүрдүүлсэн.

Агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр нийслэлийн агаарын чанарыг сайжруулах бүсэд үйл ажиллагаа явуулж буй 295 объектод хяналт шалгалт хийж 171 объектыг цахилгаанд холбуулж, улсын төсвөөр төвлөрсөн шугамд холбогдсон 68 объектод хяналт тавин ажиллалаа. 100 кВт аас дээш хүчин чадалтай уурын болон усан халаалтын зуухны ашиглалтаас хүрээлэн буй орчинд үзүүлж буй сөрөг нөлөөллийг тогтоох 01/152 тоот удирдамжийн хүрээнд нийт 160 объекод хяналт шалгалт хийж хөрсний шинжилгээнд 18, агаарын шинжилгээнд 7 объектыг хамруулсан.

123

Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар, Тээврийн Цагдаагийн албаны Замын цагдаагийн газар, Автотээврийн үндэсний төвтэй хамтран ‘’Дизель хөдөлгүүртэй тээврийн хэрэгслээс ялгарч буй утааны тортогжилтын хэмжээнд хяналт шалгалт хийж, нийтийн тээврийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг 18 аж ахуйн нэгж байгууллагын 415 автобусанд хэмжилт хийхэд 161 буюу 38,7 хувь нь утааны тортогжилтын хэмжээ стандартын зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс их гарсан. Илэрсэн зөрчлийг арилгуулахаар давхартсан тоогоор 32 удаагын албан даалгаврыг аж ахуйн нэгж байгууллагад хүргүүлэн 11 аж ахуй нэгж байгууллагаас зөрчлөө арилгасан тухай албан бичгээр хариу ирүүлж,2 аж ахуй нэгж байгууллагад нийт 1650000 төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ ногдуулж ажиллалаа. 3. МХЕГ-ын ЭУТХ-ээс зохион байгуулсан Хууль сахин мөрдөлтийг нэмэгдүүлэх, арга замыг тодорхойлох судалгаанд хамтран ажиллаж НМХГ-ын нийт 301 улсын байцаагчдаас тус судалгааг авч нэгтгэн МХЕГ-т хүргүүлсэн. 4. Хүнсний аюулгүй байдал, хөдөө аж ахуйн хяналтын чиглэлээр: Мал эмнэлгийн хяналтын чиглэлээр: Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт худалдаалагдаж буй шингэн сүүний чанар аюулгүй байдалд үнэлэлт өгөх зорилгоор ХХААХҮЯ, НХХААГ, Хүнсчдийн холбоотой хамтран 17 цэгт шалгалт хийж, 16 дээжийг авч шинжлүүлэхэд: НМХГ-ын төв лабораторид нян судлал, хими, мал эмнэлэг ариун цэврийн шинжилгээнд хамруулахад химийн шинжилгээгээр 3 дээжинд усны хольцтой, нян судлалын шинжилгээгээр 2 дээж бруцеллёзын үүсгэгч илэрсэн. Улсын мал эмнэлэг ариун цэврийн төв лабораторид 10 дээжийг антибиотекийн үлдэгдэл илрүүлэх шинжилгээнд хамруулахад 1 дээжинд хлорамфеникол илэрсэн байна. Зөрчил гаргасан 4 иргэнд 900 мян.төгрөгийн шийтгэлийн арга хэмжээ авч бүрэн барагдуулсан. Нийслэлийн Онцгой комиссын 2018 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдрийн 01 дугаар, 2018 оны 03 дугаар сарын 06-ны өдрийн 23 дугаар, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын 2018 оны 01 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 01/227 дугаар албан даалгаврын биелэлтийг хангуулах ажлын хүрээнд Нийслэлийн авто тээврийн шалган нэвтрүүлэх товчоодын хяналт шалгалтыг эрчимжүүлж байнгын ажиллагаатай 4 товчоодоос гадна Налайх дүүргийн 4-р зөрлөг, Тэрэлжийн уулзварт ариутгал халдваргүйжүүлэлтийн пост ажиллуулахтай

124

холбогдуулан дэд даргын баталсан товчоодод ажиллах улсын байцаагчдын хуваарийг дүүргүүдэд хүргүүлэв. Мөн Нийслэлийн Сүхбаатар, Чингэлтэй, Хан-уул, Баянзүрх, Сонгинохайрхан, Багахангай, дүүргүүдийн Засаг дарга нарт 208.03.09-ны өдрийн 02-01/864 тоот албан бичгээр сэрэмжлүүлэг, хавсралтаар мал эмнэлгийн ариутгал халдваргүйжүүлэлт зохион байгуулах талаар зөвлөмж, Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газраас цаашид авч хэрэгжүүлэх ажлын саналыг 2018.03.13-ны өдрийн 02-02/906 тоот албан бичгээр НОБГ-т хүргүүлсэн. Тус хяналтын постуудад НМХГ-ын 3, СБД-ийн 1, БГД-ийн 1, ЧД-ийн 1, БОХХ-ийн 12, ЭИХХЦХХ-ийн 7, НД-ийн 2, БХД-ийн 1 нийт 29 улсын /ахлах/ байцаагчид ээлжлэн 24 цагаар хяналт шалгалт хийж ажиллалаа. Налайх дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсээс санал болгосны дагуу хамтран тус дүүргийн 6, 7-р хорооны Засаг дарга болон бусад холбогдох ажилтан албан хаагчидийг байлцуулан 2018 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдөр мэргэжлийн хяналтын байгууллагын өнөөгийн бодлого, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар танилцуулж, хороон дээр тулгамдаж буй асуудал, хамтарч ажиллах ажлын талаар санал бодлыг сонсож, хэрхэн хамтарч ажиллах төлөвлөгөөг хэлэлцсэн. Ургамал хамгаалал, хорио цээрийн хяналтын чиглэлээр Нийслэлийн хүнс, хөдөө аж ахуйн газар, Ургамал хамгааллын эрдэм шинжилгээний хүрээлэнтэй хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд нийт 6 асуудлын хүрээнд 2017 оны 3-р сарын 16-ны өдөр байгуулан, гарын үсэг зурсан. Санамж бичгийн хүрээнд Ургамал хамгааллын эрдэм шинжилгээний хүрээлэнтэй хамтран ургамал хамгаалал, хорио цээрийн хяналтын байцаагчдын онолын мэдлэгийг дээшлүүлэх зорилгоор ХААИС, УХЭШХүрээлэнтэй хамтран 2018 оны 1-р сарын 23-25–ны өдрүүдэд “Ургамал хамгаалал, хорио цээрийн хяналтын улсын байцаагчдыг мэргэшүүлэх” гэрчилгээтэй сургалтыг, 2018 оны 4-р сарын 16-17-ны өдрүүдэд үндэсний хэмжээний форумыг зохион байгуулж, улмаар ургамал хамгааллын эрдэм шинжилгээний хүрээлэн дээр байгалийн болон бэлчээр хадлан, таримал ургамлын өвчин, хорлогч организм, хог ургамлын зүйлийн бүрэлдэхүүн, тархалт, хор хөнөөлийг тогтоож, хөнөөлт зүйлүүдийн био-экологийн онцлогийг судалж өсөлт хөгжлийн зүй тогтол, тархалт, олшролтын прогноз гарган мэдээллийн санд оруулах сервер байгуулагдаж улсын байцаагчид мэдээллээ оруулах боломжтой боллоо.

125

НХХААГ-тай байгуулсан санамж бигийн хүрээнд Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт хүлэмж, зоорийн чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхлэгчдийн бэлтгэн нийлүүлэх үе шат болон “Алтан намар” үзэсгэлэн худалдаанд дотоодод тариалсан хүнсний ногоо, жимс, жимсгэнэ худалдаалдаг иргэдийн бүтээгдэхүүний чанар, аюулгүй байдалд шинжилгээт хяналтын хийхэд шаардлага хангаж байлаа. Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн бэлтгэн нийлүүлэгчдэд Швецарын хөгжлийн агентлагын “Монгол ногоо” төслийн санхүүжилтаар 2018 оны 8-р сарын 14 өдөр 5 дүүргийн 55 иргэн, аж ахуйн нэгжийн төлөөллийг оролцуулан “Хөдөө аж ахуйн зохистой дадал”, “Ургамал хамгааллын цогцолбор арга” сэдвүүдээр эрдэмтэн докторуудыг урьж авчран танхимын сургалтыг Нийслэлийн засаг даргын тамгын газрын иргэний танхимд, талбайн сургалтын СХД-ийн 32 хороо, 361-ийн гарамд байрлах “Эверидэй фэрм” ХХК-ийн хүлэмж, ил талбайд зохион байгуулсан. Сургалтад оролцогсдод талбайн түүхий дэвтэр, “Органик хүнсний ногооны ургамал хамгаалах цогц технологи” зэрэг ном гарын авлагаар хангаж ажиллалаа. Нийтийн хоол үйлдвэрлэлийн чиглэлээр: Хүүхэд гэр бүлд ээлтэй орчин бүрдүүлэх санал санаачлагыг өрнүүлж хүүхэд гэр бүлд ээлтэй байгууллага, аж ахуйн нэгжийг шалгаруулах ажлын хүрээнд хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэгч байгууллага, аж ахуйн нэгжүүдэд 2018.01.12-ны өдрийн 02-01/172 дугаартай “Мэдэгдэл”-ийг 289 аж ахуйн нэгжид хүргүүлж ажиллалаа. Дүүргүүдээр харуулбал ЧД-60, БГД-27, БЗД-38, БНД-17, ХУД-40, НД-12, СБД-67, СХД-5, НМХГ- 23 байна. Дээрхи ажлын хүрээнд 21 аж ахуйн нэгж, 1 иргэн хүүхэд, гэр бүлд ээлтэй орчин бүрдүүлэх чиглэлээр санал санаачлагыг өрнүүлж оролцсон байна Үүнд: Чингэлтэй дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулж буй Аристон, Кану ХХК, Номадс хоспиталити, Түмэн ээл, Макс хүнс ХХК-иудын ресторан, кафе, хоолны газруудыг хүүхдийн насны онцлогт тохирсон хоолны тусгай цэсийг технологийн картны дагуу батлуулж мөрдүүлж, 5 байгууллагыг гэр бүлийн өрөөтэй болсон. Баянгол дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулж буй “Таван Богд Фүүдс” ХХК-ийн KFC смарт түргэн хоолны газар, KFC Энхтайван салбарууд нь Хүүхдийн дижитал тоглоом болон модон тоглоомын төвтэй, Хүүхдийн хоолны 2 төрлийн менютэй, Нярай хүүхдийн живх солидог 00-н өрөөтэй, мөн хүүхдэд зориулсан жижиг угаалтууруудтай, Гэр бүлийн өдөрлөг зохион байгуулдаг / сар болгоны 2 дугаар 7 хоногийн Бямба гарагт ,Тэврэлтийн өдөрлөг / сар болгоны 4-дүгээр 7

126

хоногийн Ням гарагт/ зохион байгуулж хэвшсэн байна. Багануур дүүргийн хэмжээнд хүүхэд, гэр бүлд ээлтэй орчинг хүнсний худалдаа, хоол үйлдвэрлэлийн газруудад бүрдүүлэх зорилгоор дүүргийн Засаг даргын захирамж гаргуулан, “Эх хүүхдэд ээлтэй орчинг бүрдүүлэх” сэдэвт болзолт уралдааныг зарлан зохион байгуулж ажиллалаа. Болзолт уралдаанд хүүхдэд ээлтэй орчин бүрдүүлсэн тайлангаа 6 газар ирүүлж,түүнээс 2 газрыг шалгаруулан Өргөмжлөл мөнгөн шагналаар шагнаж урамшуулсан. Уралдаанд оролцсон аж ахуйн нэгжүүд нь хүүхдийн хоолны цэсийг гаргасан, хүүхдийн ширээг бий болгосон болон хүүхэд тоглож наадах тоглоомын орчинг бий болгосон байна. Сүхбаатар дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулж буй Хаан бууз, Ханхүү трейд, Сэнтрал скүэр, Бигүри, Би би диволопмент, Тот, Ай ХХК—иуд, иргэн Д.Батжаргал нарын хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний газар хүүхдэд ээлтэй орчин бүрдүүлж, хүүхдийн үйлчилгээний сандал, хүүхдэд зориулсан хоолны цэс боловсруулан, технологийн карт батлан үйлчилгээндээ нэвтрүүлсэн байна. Сонгинохайрхан дүүргийн үйл ажиллагаа явуулдаг Элбэг наран гэрэлт ирээдүй ХХК-ийн Чикен хаус ресторан нь өөрийн үйлчилгээний танхимийг шинэчлэн засч тохижуулан хүүхэд тоглож, наадах таатай орчинг бүрдүүлсэн, Момо ундарга ХХК-ийн Гурван тоорой бэйкери нь хоолны газрын дэргэдэх хүүхэд ая тухай тоглон саатах тоглоомын төвийг нээсэн байна. НЗАА, ХГБХГ, НМХГ-уудын хамтарсан удирдамжийн хүрээнд хүүхэд гэр бүлд ээлтэй орчин бүрдүүлсэн аж ахуйн нэгжийг 12 дугаар сард сонгон шалгаруулалтыг явуулж хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлээр олон нийтэд зарлана. Хүнсний үйлдвэрийн хяналтын чиглэлээр: Тандалт хийх хугацаанд Нийслэлийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй худалдааны төв, хүнсний дэлгүүрт худалдаалагдаж буй шингэн сүүний чанар аюулгүй байдалд үнэлэлт өгөх зорилгоор ХХААХҮЯ, НХХААГ, Хүнсчдийн холбоотой хамтран Нийслэлийн төв 17 цэгт шалгалт хийж, 26 дээж авч НМХГ-ын лабораторит нян судлал, хими, мал эмнэлэг ариун цэврийн шинжилгээ хийлгэхэд: Нян судлалын шинжилгээгээр гэдэсний бүлгийн эмгэг төрөгч илрээгүй, нянгийн тоо зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс бага байна. Шинжилгээгээр 5 эерэг дээж гарсан. Үүнд: Сүхбаатар дүүргийн Дөрвөн уул зах, Баянгол дүүргийн Тоса Худалдааны төвийн гадна зөвшөөрөлгүй цэгт худалдаалж байсан сүүний 2 дээжинд усны хольц, мөн дүүргийн Тоса төвд худалдаалж буй сүүний 2 лангуунаас авсан дээжинд бруцеллёзийн үүсгэгч

127

илэрсэн байна. Улсын мал эмнэлэг ариун цэврийн төв лабораторит пенциллин, тетрациклин, хлорамфиникол, стрептомицин зэрэг антибиотекийн үлдэгдэл илрүүлэх шинжилгээг хийлгэхэд: Сүхбаатар дүүргийн “Дөрвөн уул зах”-д худалдаалж байсан шингэн сүүнд хлорамфеникол илэрсэн. 4. Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр: Хот байгуулалтын хяналтын чиглэлээр: Хот байгуулалтын тухай хууль, Хот суурин газрыг дахин хөгжүүлэх тухай хууль, Хот тосгон төлөвлөлт барилгажилтын норм ба дүрэм /БНбД 30.01.04/, Орон сууцны төлөвлөлт /31.03.10/-ийн хүрээнд Олон нийтийн телевизэд 2 удаа мэдээлэн тайлбар өгсөн. Олон Улсын хотын сургалтын төв, Нийслэлийн Зураг төслийн хүрээлэн, Монголын Архитекторуудын эвлэлээс хамтран зохион байгуулсан “Бага дунд орлоготой иргэдэд тохиромжтой төлөвлөлт, Эрчим хүчний хэмнэлттэй сууцны төлөвлөлт, Ариун цэврийн байгууламжийн шийдэл,” сэдэвт 5 хоногийн олон улсын сургалтанд БХБЯам, холбогодох чиглэлийн ТББ, ААН-ийн төлөөлөлтэй хамтран баг болон төсөл санаачлан оролцов.

Автозамын хяналтын чиглэлээр: Эрсдэл аюулаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хэрэглэгч олон нийт, “Монголын Авто замчдын холбоо”, Монголын авто замчдын Үйлдвэрчний Эвлэлүүдийн холбоо, Монголын Авто замчин эмэгтэйчүүдийн холбоо, Нийслэлийн авто замын хөгжлийн газар, Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын алба, Дүүргүүдийн Засаг даргын тамгын газартай байнгын хамтарч ажиллан авто зам, замын байгууламжийн эвдрэл, гэмтэл осол аюулаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авч ажилласан. Газрын тос, хийн хяналтын чиглэлээр: -Нийгэмд тулгараад байгаа насанд хүрээгүй хүүхдүүд шингэрүүлсэн шатдаг хий хэрэглэн мансуурч, амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирч байгаа /2018 онд нийт 4 хүүхэд нас барсан/ байдлыг таслан зогсоож, хүүхэд, олон нийтийг эрсдэл, аюул ослоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор НМХГ, НЦГ, НОБГ, Нийслэлийн хүүхэд, Гэр бүлийн хөгжлийн газрын дарга нарын хамтран баталсан “Шингэрүүлсэн шатдаг хий” тусгай арга хэмжээг 2018 оны 05 дугаар сарын 07-ны өдрөөс 2018 оны 05 дугаар сарын 21-ний өдрийг хүртэлх хугацаанд зохион байгуулсан ажлын хүрээнд шингэрүүлсэн шатдаг хий /220 граммаар савласан/ худалдан

128

борлуулдаг, түүгээр үйлчилдэг аж ахуйн нэгж байгууллагын цагийн хуваарь, 21 насанд хүрээгүй хүнд үйлчилж байгаа эсэхэд хяналт тавих ажлыг НМХГ, Дүүргүүд дэх ОБХ, Хүүхэд гэр бүл, хөгжлийн газартай хамтран зохион байгуулж, давхардсан тоогоор 285 ААН-ийн үйл ажиллагааг шалгаж, 14 зөрчил илрүүлэн 14 иргэнийг Зөрчлийн тухай хуулийн 10.4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт зааснаар 550000 төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээг авч, 68 ширхэг 220 граммаар савласан хийг хураан авсан. 5. Цөмийн болон цацрагийн аюулгүй байдлын хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын ЦЦАБХХ нь “Монгол интервейшнл радиологийн нийгэмлэг” ТББ-тай цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй байдлыг сайжруулах, ангиографийн аппаратаар мэс засал хийж буй мэс заслын эмч, сувилагчийн цацрагийн шарлагыг хянах нөхцөлийг бүрдүүлэх, цацрагийн ослоос урьдчилан сэргийлэх, сургаж дадлагажуулах чиглэлээр хамтран ажиллах санамж бичгийг 2018 оны 03 дугаар сарын 28-ны өдөр байгуулсан. Санамж бичгийн хүрээнд Шастины нэрэмжит Улсын гуравдугаар төв эмнэлгийн ангиографийн хагалгаанд оролцож буй 51 эмч, сувилагчдад эмнэлгийн шарлага, мэргэжлийн шарлагын хувийн тунгийн хяналтад хамрагдах талаар мэдээлэл өгч, шаардлагатай гарын авлага, зөвлөмж, сэрэмжлүүлгээр хангасан. Мөн Нийслэлийн хэмжээнд агиографийн аппарат ашиглаж буй эмнэлгүүдийн судалгааг хамтран гаргасан. - “Монголын цацрагийн хамгаалалтын нийгэмлэг” ТББ-тай байгуулсан санамж бичгийн хүрээнд тус нийгэмлэгтэй хамтран 2018 оны 04 дүгээр сарын 03-05-ны өдрүүдэд Скай плаза төвийн хурлын танхимд ‘’Цацраг идэвхт ашигт малтмалын хайгуул, судалгаа, олборлолт-цацрагийн хамгаалалт’’ сэдэвт сургалтыг цацраг идэвхт ашигт малтмалын хайгуул, судалгаа, олборлолтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй 8 байгууллагуудын 49 цацрагтай ажиллагчдад, 2018 оны 05 дугаар сарын 21-нд “Цацрагийн хамгаалалт аюулгүй байдал” сэдэвт сургалтыг зэвсэгт хүчин, судалгаа шинжилгээ, аж үйлдвэрийн салбарт цацрагийн үүсгүүр ашиглаж буй 10 байгууллагын 42 цацрагтай ажиллагчид нийт 18 байгууллагын 91 цацрагтай ажиллагчдын цацрагийн хамгаалалт, цацрагийн аюулгүй ажиллагааны мэдлэгийг дээшлүүлж, холбогдох гарын авлага, сургалтын материалаар хангасан. Цаг уур орчны шинжилгээний газартай хамтран ажиллах гэрээний дагуу 2018 оны 04 дүгээр сарын 16-наас 19-ний өдрүүдэд Улаанбаатар хот, 21 аймгийн цаг уур, орчны шинжилгээний газрын нийт 37 оролцогчдод “Орчны

129

хяналт шинжилгээ-өнөөгийн байдал” сэдэвт сургалтыг хамтран зохион байгуулсан. Сургалтаар цөмийн энергийн тухай хууль, тогтоомж, ионжуулагч цацрагийн төрөл, байгалийн цацраг, хүн амын шарлага, манай орны гадаад орчны цацрагийн түвшин, хяналтын сүүлийн жилүүдийн нэгтгэгдсэн дүн мэдээ, гадаад орчны цацрагийн тунг хэмжихэд болон тунадас тоосонцрын дээж бэлтгэхэд анхаарах зарим асуудал зэрэг мэдээллүүдийг хүргэж, хамтран ажиллах гэрээнд оруулах нэмэлт өөрчлөлтийн талаар санал солилцон, гэрээний хэрэгжилтийн талаар хэлэлцсэн. Сургалтад хамрагдсан оролцогчдод НМХГ, ЦУОШГ-ын даргын хамтарсан батламж, гэрчилгээ өгсөн. Цөмийн энергийн комиссын Ажлын алба, Япон Улсын Атомын Энергийн Агентлаг хамтран Улаанбаатар хотод 2018 оны 08 дугаар сарын 30-ны өдөр зохион байгуулсан “Гадаад орчны цацрагийн хяналт” дагалдах сургалтад цөмийн болон цацрагийн хяналтын улсын байцаагч Д.Мөнхсайхан хүн амын шарлага, Монгол орны гадаад орчны цацрагийн хяналтын өнөөгийн байдлын талаар хичээл зааж, мэдээлэл өгсөн. Сургалтад 11 байгууллагын 15 албан хаагч хамрагдаж, хүн амын шарлагын тунг тооцоолох, хөрс, ус, агаарт гамма цацрагийн тунгийн чадлыг хэмжих, дээж авахад анхаарах асуудлын талаар оролцогчид мэдлэг чадвараа дээшлүүлсэн. “Монголын шүдний мэргэжилтний холбоо”-той байгуулсан хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд “Цацрагаас хамгаалах хувийн хамгаалах хувцсыг зөв хэрэглэж хэвшье” 2 төрлийн зурагт хуудас боловсруулж, бэлтгэн, хэвлүүлж шүдний эмнэлгүүдэд түгээж, олон нийтийг цацрагийн хамгаалалтын талаар мэдээллээр хангаж, цацрагийн соёлыг хэвшүүлэх ажил зохион байгуулсан нь үр дүнтэй ажил болсон. АШУИС-ийн НАСС-тай байгуулсан хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд “Монголын нүүр ам судлалын шинжлэх ухааны ололт, хандлага 2018” олон улсын хурлыг 2018 оны 04 дүгээр сарын 12-ны өдөр Төрийн ордны хурлын танхимд зохион байгуулсан. Хурлын нээлтэд НМХГ-ын дарга үг хэлж, Нийслэл хотод цацрагийн үүсгүүр ашиглан үйл ажиллагаа явуулж буй эрүүл мэндийн байгууллагуудын цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй байдлын өнөөгийн байдал, хийгдэж буй хяналт шалгалтын дүн, цаашид авч хэрэгжүүлэх ажлын талаар товч танилцуулж, хурлын үйл ажиллагаанд амжилт хүссэн. “Эрүүл ахуй, цацрагийн аюулгүй байдлын нийгэмлэг” ТББ-тай хамтран эмнэлгийн салбарт ажиллаж буй цацрагтай ажиллагчдад зориулсан 2 удаагийн сургалт зохион байгуулж, төрийн болон хувийн хэвшлийн 82 эмнэлгийн удирдлага, дүрс оношилгооны эмч, сувилагч, рентген техникч, цацрагийн

130

хяналтын ажилтан, цацрагтай ажиллагч 89 албан хаагчийг хамруулж, цацрагтай ажиллагчдын цацрагийн хамгаалалт аюулгүй байдлын чиглэлээр мэдлэг чадварыг нь дээшлүүлсэн. Цөмийн энергийн комиссын Ажлын алба болон Монголын цацрагийн хамгаалалтын нийгэмлэгтэй хамтран цацрагтай холбоотой үйл ажиллагаа явуулж буй эмнэлгийн салбарын байгууллагуудад Монгол Улсад цацрагийн хамгаалалтын чиглэлээр шинээр болон шинэчлэгдэн батлагдсан норм, дүрмүүдийг сурталчлан таниулах зорилгоор 2018 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдөр Нийслэлийн иргэний танхимд “Цөмийн энергийн салбарт цацрагийн аюулгүй ажиллагааны эрх зүйн орчинг сурталчлан таниулах” сэдэвт сургалтыг хамтран зохион байгуулсан. Сургалтад нийт 100 байгууллагын 150 гаруй албан хаагч оролцож, шинээр батлагдсан дүрэм, нормтой танилцаж, холбогдох норм, гарын авлага, зөвлөмжүүдийг оролцогчдод хүргэж, ажилласан. НАСС-тай хамтран рентген оношилгооны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй шүдний эмнэлгүүдийн цацрагтай ажиллагч, цацрагийн аюулгүй байдал хариуцсан ажилтнуудад зориулан “Нүүр амны практикт рентген зураг авах аргачлал, цацрагийн хамгаалалтын хөтөлбөр” сэдэвт сургалтыг хамран зохион байгуулж, цацрагийн аюулгүй ажиллагааны дотоод дүрэм, цацрагийн хамгаалалтын хөтөлбөр, түүнийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөг хэрхэн боловсруулах, байгууллагын цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй ажиллагаанд дотоод хяналт хийхэд анхаарах зүйлс зэрэг хичээлүүдийг зааж, мэдээлэл өгсөн. Сургалтад 57 байгууллагын 95 албан хаагч оролцож, шинээр рентген оношилгоо хийхээр төлөвлөж буй 17 шүдний эмнэлэгт цацрагийн анхааруулах санамж тэмдгийг өгч, цацрагийн аюулгүй ажиллагааны соёлыг сурталчилсан.

6. Байгаль, орчин геологи, уул уурхайн хяналтын чиглэлээр:

Хот тохижилтын газар ОНӨААТҮГ-тай хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд төлөвлөгөөт болон төлөвлөгөөт бус /албан бичиг, өргөдөл гомдол/ хяналт шалгалтаар нийт 127 иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага хамрагдсанаас 69 ИААНБ-д 33.460.000 төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч, зөрчлийн үр дагавар арилгах эрх бүхий албан тушаалтны албан даалгавар хүргүүлж, илэрсэн дутагдлыг арилгуулахаар 30 заалт бүхий 10 албан шаардлага, хүргүүлсэн. 180 зөрчлийг газар дээр нь арилгуулсан.

Улаанбаатар хотын захиргаанаас ирүүлсэн хүсэлтийн дагуу Хог хаягдлын

131

дүрэмд 4 санал хүргүүлсэн. Хяналт шалгалтад хамрагдах аж ахуйн нэгжүүдийг шилэн хяналтын системд төлөвлөн, зарлаж, Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын вэб сайт болон НМХГ, Байгаль орчин, геологи, уул уурхайн хяналтын хэлтэс файсбүүк хуудсаар дамжуулан нийт 66 зөвлөмж, мэдээлэл өгсөн.

7. Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр:

Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газар, монголын тэргэнцэртэй иргэдийг дэмжих “төмөр сан” тбб-ын хамтран ажилллах гэрээний хүрээнд Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар, “Төмөр сан” ТББ-тай Хамтран ажиллах гэрээг байгуулж, хамтын ажиллагааны чиглэлээ тогтоон 2018 онд хамтран ажиллах, хяналт тавих” чиглэлээр 5 заалттай төлөвлөгөө гарган биелэлтийг хангуулан ажиллалаа. Хөдөлмөрийн тухай, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль, заавар журмын хэрэгжилтийн талаар сургалтыг “ОБПЛАСТИК” ХХК-ийн нийт 65, ”УЛААНБААТАР БУЙДАН” ХХК-ийн 40, “ЖИ ЭН БЕВЕРЕЖИС” ХХК-ийн 42, ХҮННҮ-2222 Төслийн барилга захиалагч, ерөнхий болон туслан гүйцэтгэгч 30 ажилтан албан хаагчдад зохион байгуулсан. Арьс шир, ноос ноолуурын үйл ажиллагаа эрхэлж буй 20 ААНБ-ын 22 ажил олгогч, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал хариуцсан ажилтан нарыг хамруулан эрүүл аюулгүй ажиллагаа хангасан ажлын байр бий болгох зорилгоор Нийслэлийн иргэний танхимд Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй, мөн Үйлдвэрлэлийн ослоос урьдчилан сэргийлэх сургалт зохион байгуулж 300 гаруй ажил олгогч, инженер техникийн ажилтнуудыг хамруулсан. Сургалтад хамрагдсан ААНБ-дад “Эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх”, мэдэгдэл, зурагт хуудас тараан гарын авлага материалаар хангасан. 2018 оны төлөвлөгөөт болон төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт, урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтаар нийт 831 иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагуудад хяналт шалгалт хийж, үүнээс зөрчилтэй 17 аж ахуйн нэгж байгууллага, 19 иргэнд Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг ажиллуулаагүй төлбөрт улсын /ахлах/ байцаагчийн нөхөн төлбөрийн актаар 18.4 сая төгрөгийн шийтгэл ногдуулсан. Нийслэлийн 8 дүүргүүдийн Хөдөлмөр халамж үйлчилгээний хэлтсүүдэд хяналт шалгалт хийж, улсын /ахлах/ байцаагчийн 24 заалттай 6 албан шаардлагыг хүргүүлж ажилласан байна. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн дэлхийн өдөр” /4 дүгээр сарын 28-ны өдөр/-ийн цуглааныг жил болгон уламжлал болгон зохион

132

байгуулсаар ирсэн. Энэ онд “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн дэлхийн өдөр” /-ийг тохиолдуулан үйлдвэрлэлийн ослоор амь үрэгдсэн иргэдийн дурсгалыг хүндэтгэх арга хэмжээг Хан-Уул дүүргийн “Номин констракшн” ХХК-ийн “Гарден сити” хотхонын барилгын талбайд 2018 оны 04 дүгээр сарын 28-ны өдөр 6 дүүргийн барилга угсралтын 226 байгууллагын 367 ажил олгогч, барилгын инженер, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуй хариуцсан ажилтнууд хамрагдаж, хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлж, эрүүл, аюулгүй ажиллагаа хангасан ажлын байрыг бий болгох, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх талаар мэдлэг, мэдээлэл олгосон үзүүлэх сургалтыг зохион байгуулсан. 8. Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын хяналтын чиглэлээр:

Монголын нөхөн сэргээх, гоо сайхны мэс заслын нийгэмлэгтэй хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд “Арьс, эмчилгээний гоо заслын оношилгоо эмчилгээний түгээмэл үйлдлүүд, цаашид анхаарах асуудал” сэдвээр нийслэл, дүүрэг дэх эмчилгээ, эрүүл ахуй, халдвар хамгаалал, эм биобэлдмэлийн хяналтын улсын /ахлах/ 40 гаруй байцаагч нарыг оролцуулсан. 2018 оны 6 сард гоо сайханы нөхөн сэргээх, гоо сайхны мэс заслын нийгэмлэгүүдтэй хамтран холбогдох газруудын мэргэжлийн хүмүүс оролцуулсан ажлын хэсэг байгуулж эмчилгээний гоо заслын газарт хийгдэх үйлдлүүд MNS5604:2006, MNS5603:2006 арьс, эмчилгээний гоо заслын оношилгоо эмчилгээний түгээмэл үйлдлүүдийн стандартыг өөрчлөх саналаа эрүүл мэндийн яаманд хүргүүлэн ажилласан. Монголын нэгдсэн эм холбоотой хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд: Эмийн сангийн зохистой дадал, хууль эрх зүйг хэрэгжүүлэх эм зүйчийн чадамж, ёс зүй” сэдэвт сургалтыг Чингис зочид буудал, хурлын зааланд зохион байгуулсан. Эмийн зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх зорилгоор олон нийтэд тайлбарлан таниулах зорилгоор зөвлөмж гаргаж байгууллагын вэб сайт, олон нийтийн сүлжээнд байршуулан ажилласан. Эмийн хэрэглээ, холбогдох хууль, дүрэм, журам, зөрчил гаргахад авах арга хэмжээний талаар EAGLE, MONGOL HD, MNB телевизээр хэлэлцүүлэг, захиалгат нэвтрүүлэгт оролцож, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх мэдээлэл өгч ажилласан. “Валсартан эмийн буцаан таталтад хяналт тавих тухай” Мэргэжлийн

133

Хяналтын Ерөнхий газрын даргын баталсан 2018 оны 08 сарын 31-ны 01/215 тоот удирдамжийн хүрээнд Монголын Эм холбоотой хамтран БНХАУ-ын Zhejiang Huahai Pharmaceuticals үйлдвэрлэсэн “Валсартан” эмийг зах зээлээс буцаан таталт хийхэд хамтран ажилласан. Уг удирдамжийн хүрээнд Мэргэжлийн хяналтын газар , Монголын Эм холбооны салбар нэгжүүд хамтран Монгол улсад үйл ажиллагаа явуулж буй төр хувийн хэвшлийн эмнэлэг, эм ханган нийлүүлэх байгууллага, эмийн сангуудад албан бичиг хүргүүлж, хэрэглээнд болон худалдаанд буй БНХАУ-ын Zhejiang Huahai Pharmaceuticals үйлдвэрлэсэн “Валсартан” эмийг зах зээлээс татах ажлыг импортлогч аж ахуйн нэгжтжй хамтран зохион байгуулан ажилласан. 9. Агаарын чанарын хяналтын чиглэлээр:

Японы Улсын Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны ЖАЙКА байгууллагын мэргэжилтнүүд,Дэлхийн банкны төсөл хэрэгжүүлэгчУлаанбаатар цэвэр агаар төслийн зохицуулагч,ЯпонулсынКомотеккорпорацийн ерөнхийлөгч,Олимпиус когия, компани, JCM/Хамтарсан кредит олгох механизм/төслүүдтэй хамтран ажиллах талаар уулзалт зохион байгууллаа. Нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулах газар, Эрчим хүчний зохицуулах зөвлөл, дүүрэг хороодын мэргэжилтнүүдтэй хамтран хяналт шалгалт хийж байна. Японы Улсын Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны ЖАЙКА байгууллагын мэргэжилтнүүд,Дэлхийн банкны төсөл хэрэгжүүлэгчУлаанбаатар цэвэр агаар төслийн зохицуулагч,ЯпонулсынКомотеккорпорацийн ерөнхийлөгч,Олимпиус когия компани, JCM/Хамтарсан кредит олгох механизм/, Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлын хяналтын чадавхийг бэхжүүлэх төсөл-3 дугаар үе шатны төслүүдтэй уулзалт зохион байгуулж, хамтран ажиллах талаар албан бичгээр саналаа хүргүүлсэн.БОАЖЯ-аас зохион байгуулсан Хамтарсан кредит олгох механизмын хэрэгжилтийн хүрээнд хэрэгжих боломжтой төсөл, хөтөлбөрийн тоог нэмэгдүүлэх болон Монгол Япон 2 талын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх зорилготой уулзалт хэлэлцүүлэгт оролцсон.

70

9.5 Мэргэжлийн хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг цахимжуулах, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх ажлыг үе

1. “Шилэн хяналтын цахим систем”-ээр хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээг төлөвлөх, явц, гүйцэтгэл, үр дүнг удирдах, статистик мэдээлэл, эрсдэлийн үнэлгээ, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд үнэлгээ өгөх, дүн шинжилгээ хийхэд тогтмол ашиглан хяналт тавин ажиллалаа. 2. НМХГ-аас 2018 онд Шилэн хяналтын цахим системд 177356 объект, 44104 объектод эрсдэлийн үнэлгээ, 4765 (100%) хяналт шалгалт, 2908 (100%) зөвлөн

134

шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.

туслах үйлчилгээг бүртгэсэн. 2019 онд 5052 хяналт шалгалт , 2921 зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөн ШХЦС-д бүртгэсэн. 3. Шилэн хяналтын цахим системд бүртгэсэн бусад хяналт шалгалтын гүйцэтгэл НМХГ-ын хэмжээнд 1797 объектод тандалт судалгаа, 532 объектод хяналт шинжилгээ, 7967 объектод урьдчилсан сэргийлэх хяналт шалгалт, 622 объектод баталгаажуулах үйл ажиллагаа, 3323 объектод салбарын сургалтыг зохион байгуулсан. 4. 2018 оны төлөвлөгөөт хяналт шалгалт, бусад хяналтын гүйцэтгэлийг сар бүр улсын байцаагч, хэлтэс бүрээр нийт 24 удаа гаргаж, НМХГ-ын удирдах ажилтны шуурхай хуралд 5 удаа танилцуулан тодорхой үүрэг даалгавруудыг өгч биелэлтийг хангуулж ажилласан. 5. 2018 онд НМХГ-аас хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөсөн объектын жагсаалт, эрсдэлийн үнэлгээ, 2018 оны үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, удирдах ажилтан, улсын байцаагчдын ажлын гүйцэтгэлийн үзүүлэлт, хэрэглэгчийн хяналтын хуудас, видео зөвлөмжийг иргэд, бизнесүүд өөрсдийн хэрэгцээндээ ашиглах, зөвлөгөө мэдээлэл авах хялбар нөхцөлийг бүрдүүлэн байгууллагын цахим хуудас, байршуулан олон нийтэд сурталчилсан. 6. 2018 онд шинэчлэгдэн батлагдсан 222 хяналтын хуудсыг Шилэн хяналтын цахим системд угсарч хяналт шалгалтад ашиглаж байна. 7. Шилэн хяналтын цахим системд шинээр томилогдсон болон чөлөөлөгдсөн 170 улсын байцаагчдын хяналт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээний төлөвлөлтийн өөрчлөлтийг хийсэн. 8. Шилэн хяналтын цахим системийн тайлангийн модулийг Налайх дүүрэг дэх МХХ-т очиж МХЕГ-ын ЭУТГ-тай хамтран тестлэсэн. 9. “2018 оны хяналт шалгалтын обьектын эрсдэлийн үнэлгээ хийх аргачлал, анхаарах асуудал”, “Шилэн хяналтын цахим системд хяналт шалгалтын мэдээллийг бүртгэх үйл ажиллагаа”, “Хяналт шалгалтын удирдамж, хөтөлбөрийг тоон гарын үсгээр баталгаажуулах тухай”, “Хууль сахин мөрдөлтийг нэмэгдүүлэх арга замыг тодорхойлох” зэрэг давхардсан тоогоор 21 удаагийн сургалтад 572 улсын байцаагчийг хамруулсан.

71

9.6 Мэргэжлийн хяналтын хүний нөөцийн чадавхийг дээшлүүлэх, ил тод байдлыг хангах үйл

1. “Төрийн албан хаагчдын ажиллах, нийгмийн баталгааг хангах дэд хөтөлбөр”, “Хүний нөөцийн хөгжлийн хөтөлбөр”-ийн дагуу 2018 онд хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө, МУ-ын ЗГ-ын 2017 оны 10 дугаар сарын 26-ны өдрийн 01 дүгээр “Сахилга хариуцлага, дэг журмыг чангатгах тухай” албан даалгаврыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, Авлигын эсрэг үйл ажиллагааны

Хүний нөөцийн чадавхи сайжирч, үйл ажиллагааны ил тод байдал хангагдсан.

135

ажиллагааг зохион байгуулна.

төлөвлөгөөг боловсруулан батлуулж, биелэлтийг ханган ажиллаж байна. 2. НМХГ-ын даргын Төсвийн ерөнхийлөн захирагч, Төсвийн төвлөрүүлэн захирагчтай байгуулах үр дүнгийн гэрээг боловсруулан баталгаажуулж, биелэлтийг гарган холбогдох байгууллагуудад хүргүүлэн ажилласан. 3. Нийт 416 албан хаагчидтай “Үр дүнгийн гэрээ”, 100 төрийн үйлчилгээний ажилтантай “Хөдөлмөрийн гэрээ”, нийт албан хаагчидтай “Ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх гэрээ”, “Нууцын баталгааны батламж” , “Ёс зүйн мэдэгдэл”, “Ашиг сонирхлын зөрчлөөс ангид байх баталгаа” - тус тус байгуулан, 496 ажилтан албан хаагчийн үр дүнгийн болон хөдөлмөрийн гэрээг дүгнэж ажиллалаа. 4. НМХГ-ын даргын 2018 оны 11 дүгээр сарын 27-ны өдрийн Б/528 дугаар тушаалаар ажлын 3 хэсэг байгуулагдан Чиглэл болон Дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн албан хаагчдийн үр дүнгийн болон хөдөлмөрийн гэрээний биелэлтийг шалгах хуваарь батлуулан ажиллалаа. 5. НМХГ-ын Тамгын газар, Төв Лаборатори, Багануур, Налайх дүүрэг дэх МХХ-ийн төрийн үйлчилгээний 103 албан хаагчдын ур чадварын нэмэгдлийг НМХГын даргын Б/40 дүгээр тушаалаар шинэчлэн тогтоож, 57 улсын /ахлах/ байцаагчийн эрх цуцлах, 30 улсын байцаагчийн эрх олгуулах, 1 улсын байцаагчын эрх сунгуулах, 1 улсын байцаагчийн тэмдгийг хүчингүй болгох саналуудыг МХЕГ-т хүргүүлэн шийдвэрлүүллээ. 6. 121 улсын байцаагчийг шинээр, 19 улсын байцаагчийг шилжүүлэн томилж, 77 улсын байцаагчийг ажлаас чөлөөлж, 105 улсын байцаагчид цалинтай, 53 улсын байцаагчид цалингүй, 35 улсын байцаагчид хүүхэд асрах чөлөө, 31 улсын байцаагчид буцалтгүй тэтгэмж тус тус олгож, хүний нөөцтэй холбоотой 547 НМХГ-ын даргын тушаалын төслийг боловсруулан батлуулсан. 7. “Ээлжийн амралтын хуваарь батлах тухай” 2018 оны Б/01 тоот тушаалын дагуу 531 ажилтан, албан хаагчийн ээлжийн амралтын мэдэгдлийг өгөн, албан хаагчдын ээлжийн амралтыг эдлүүлсэн. 8. Хүний нөөцийн асуудлаар ирүүлсэн 298 өргөдөл, 173 албан бичгийг хугацаанд нь бүрэн шийдвэрлэн хариуг www.smartcity.mn, www.edoc.ub.gov.mn программд байршууллаа. 9. Шинээр ажилд томилогдох, сэлгэн ажиллах 83 албан хаагчийн Ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг, холбогдох бусад баримт бичгийг Авилгатай тэмцэх газарт хянуулан ажиллаж байна. 10. 2018 оны жилийн эцсийн байдлаар 94 ажилтан, албан хаагчдыг Төрийн болон МХЕГ, НХМГ, нутгийн захиргааны болон салбарын бусад шагналаар

136

шагнаж урамшууллаа. 11. Төрийн жинхэнэ албан хаагчийн шалгаруулалтад тэнцсэн нөөцөд бүртгэлтэй 21 албан хаагчийг сул орон тоог нөхөх, нэр дэвшүүлэх саналыг Төрийн албаны салбар зөвлөл болон Нийслэл дэх төрийн албаны зөвлөлийн салбар зөвлөлд тус тус хүргүүлсэн. 12. Ажилтан албан хаагчдын ниймийн хариуцлагыг дээшлүүлэх ажлын хүрээнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигийн дагуу бүх нийтээр мод тарих өдрөөр Үндэсний соёл амралтын хүрээлэнд мод тарьж , “Их хотын их цэвэрлэгээний 90 минут” бүх нийтийн их цэвэрлэгээг хийж, Нийслэл хотод 4 дэх удаагаа зохион байгуулагдаж буй “Улаанбаатар Марафон-2018” олон улсын гүйлт, “Нийслэлийн Нутгийн захиргааны байгууллагуудын спортын анхдугаар наадам”-ын “Явган аялал”-ын төрөлд багаараа амжилттай оролцон, Мэргэжлийн хяналтын байгууллага нэгдсэн тогтолцоонд шилжсэний 17 жилийн ойн хүрээнд Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газартай хамтарсан спортын арга хэмжээ, “Мөнгөн Улаанбаатар” спорт наадмын арга хэмжээнд тус тус амжилттай оролцсон. 13. Төрийн захиргааны албан хаагчийн тангараг өргөх ёслолын журам”-д заасны дагуу нийслэлд 2, МХЕГ-ын даргын “Төрийн жинхэнэ албан хаагчид тооцох тухай” тушаалаар 7, нийт 9 албан хаагчийг төрийн жинхэнэ албан хаагчийн тангараг өргүүлсэн. 14. Олон улсын ахмадын баярын өдрийг тохиолдуулан тус байгууллагад ажиллаж байсан 236 ахмадыг хүлээн авч гарын бэлэг гардуулсан. Эх үрсийн баярыг тохиолдуулан тамгын газрын 58 албан хаагчдын хүүхдүүдэд бэлэг гардуулсан. 15. Улсын байцаагчдын мэдлэг ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор дотооддоо 363 сургалтанд давхардсан тоогоор 2913 улсын байцаагчыг хамруулсан. 16. Хүний нөөцийн холбогдох мэдээлэл, албан бичиг, өргөдөл гомдолын шийдвэрлэлэт, ажлын цагийн бүртгэлийг “Ablecloud” нэгдсэн мэдээллийн санд тухай бүр шинэчлэн оруулж, МХЕГ-аас хяналт тавих нөхцөл бололцоог бүрдүүлсэн. 17. Байгууллагын хүний нөөцийн үйл ажиллагааг байгууллагын цахим хуудас, мэдээллийн самбарт мэдээллийг цаг тухай бүр тогтмол шинэчилэн байршуулж байна. 18. Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга, Төрийн албаны зөвлөлийн даргын хамтарсан 2018 оны 265/72 дугаар тушаалаар Төрийн албаны тухай /шинэчилсэн найруулга/ хуулийг хэрэгжүүлэх бэлтгэл

137

ажлыг хангах, төрийн жинхэнэ албан хаагчдын үйл ажиллагаа, мэргэшлийн түвшинг үнэлэх зорилгоор 386 албан хаагч болон байгууллагыг холбогдох маягтын дагуу үнэлсэн.Байгууллага 90.75 оноотой үнэлэгдсэн. 19. Нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагуудын 2017 оны үйл ажиллагааны үр дүнгээр бүрэн хангалттай үнэлэгдсэн тус байгууллага нь хүний нөөц, дотоод ажил, албан хэрэг хөтлөлт, өргөдөл гомдлын шийдвэрлэлтийн чиглэлээр хийж буй ажлын туршлага солилцох үзүүлэх сургуулийг нийслэлийн хэрэгжүүлэгч 33 агентлагуудын дунд амжилттай зохион байгуулсан. 20. Нийслэлийн Засаг даргын 2018 оны А/107 дугаар захирамжийн хүрээнд шинээр нэвтэрч буй Нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагуудын программыг холбосон нэгдсэн “UB ERP” дотоод удирдлагын системийг нэвтрүүлэн, Чиглэл болон дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн дарга, улсын /ахлах/ байцаагч, мэргэжилтэн нийт 206 албан хаагчдад сургалт зохион байгуулсан.

72

9.7 Хууль эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох, сурталчлан таниулах

1. Зөрчлийн тухай, зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд: Нийслэл, дүүргийн прокуроруудын хамтарсан "Эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтнуудаас шинэчлэн батлагдсан Зөрчлийн тухай хууль, зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиуд, Улсын ерөнхий прокуророос баталсан холбогдох заавар, журам, чиглэл тогтоосон баримт бичгүүдийг хэрэгжүүлэхэд тулгарч буй асуудал" сэдэвт зөвлөгөөн, УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хороо, ХЗДХЯ, Фридрих Эбэртийн сангаас зохион байгуулсан “Зөрчлийн хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийн талаарх хэлэлцүүлэг”, НПГ-аас зохион байгуулсан “Зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий байгууллагын удирдах ажилтнуудын хамтарсан зөвлөгөөн”-д тус тус оролцсон. 2018 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдөр НЗДТГ-аас зохион байгуулсан “Төвлөрлийг сааруулах талаар төрөөс баримтлах бодлогын хэрэгжилт болон хууль эрх зүйн орчинд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг танилцуулсан удирдах албан тушаалтнуудын уулзалтад санал өгч, “Стандартчлал, техникийн зохицуулалт, тохиролын үнэлгээний итгэмжлэлийн тухай” монгол улсын хуулийн танилцуулагад оролцсон. “Агаарын тухай хууль”, “Зөрчлийн тухай хууль”-иудад нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуралд оролцож Агаарын тухай хууль, Зөрчлийн тухай хуульд оруулах нэмэлт өөрчлөлтийн төсөл, Зөрчлийн тухай болон Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиудыг хэрэгжүүлж ажиллахад тулгамдаж буй асуудал, түүнийг шийдвэрлэхээр холбогдох хууль тогтоомжид өөрчлөлт оруулах саналыг тус тус

Эрх зүйн орчин сайжирсан. Албан хаагчдын хууль зүйн мэдлэг мэдээлэл дээшилсэн. Хуулийн хэрэгжилтийн хүрээнд

138

02-03/3584 дугаартай албан бичгээр ХЗҮХ-д хүргүүлсэн. 2. Газрын дотоод үйл ажиллагааг зохицуулсан дүрэм, журмыг шинэчлэх, шинээр боловсруулах, нэмэлт өөрчлөлт оруулах зохион байгуулах ажлын хүрээнд: Албадлагын арга хэмжээ авсантай холбогдуулан хураан авсан хөрөнгө, орлого, эд зүйл, хэрэгсэлээс хохиролд нөхөн төлүүлэх, улсын орлого болгох, устгах асуудлыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу зохион байгуулж, шийдвэр гарган биелэлтэд хяналт тавих үүрэг бүхий нийслэлийн зөвлөлийн ажиллах журам боловсруулж нийслэлийн Засаг даргын 2018 оны 03 дугаар сарын 21-ний өдрийн А/228 дугаартай захирамжаар батлуулсан. Мөн 2018 оны 04 дүгээр сарын 16-ны өдрийн А/13 тушаалаар Газрын “Хөдөлмөрийн дотоод журам”-д нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. 3. Холбогдох салбарын хуулийн төсөлд санал өгөх, мэргэжлийн хяналтын байгууллагын үйл ажиллагаатай холбоотой шинээр батлагдсан хуулиудыг сурталчлан танилцуулах ажлын хүрээнд: Нийт 11 хууль, 5 дүрэм журам, 1 стандартад санал өгч, 1 журамд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. Стандарт, хэмжил зүйн газрын Стандартчиллын 2018-2019 оны ажлын төлөвлөгөөнд оруулж шинээр боловсруулах болон дахин боловсруулах, дахин хянаж, шинэчлэх, нэмэлт өөрчлөлт оруулах, үндэсний болон орчуулах, хүчингүй болгох стандартын талаарх саналд 02-01/143 дугаартай албан бичгээр СХЗГ-т, МХЕГ-ын даргын 2015 оны 213 дугаар тушаалын хавсралтаар батлагдсан “Мэргэжлийн хяналтын улсын /ахлах/ байцаагчдын эрх олгох, түтгэлзүүлэх, сэргээх, бууруулах, цуцлах журам”-д нэмэлт өөрчлөлт оруулах саналыг МХЕГ-т“, “Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай” хуулийн төсөлд оруулах саналыг цахим хэлбэрээр МХЕГ-т, “Согтууруулах ундааны эргэлтэд хяналт тавих, архидан согтуурахтай тэмцэх тухай” хуулийн төсөлд 02-01/1818 дугаартай албан бичгээр НЗДТГ-т, “Байгаль орчны тухай, Ойн тухай, Амьтны тухай, Байгалын нөөц ашигласны төлбөрийн тухай хуулиудад нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хууль”-ийн төсөлд 02-01/1642 дугаартай албан бичгээр МХЕГ-т, “Хотын дүрэм”-ийн холбогдох дүрмүүдэд 02-01/1926 дугаартай албан бичгээр НИТХ-ын ажлын албанд, “Төрийн албан хаагчийн төлөөллийг сонгох журам”-ын төсөлд 02-01/3355 дугаартай албан бичгээр НЗДТГ-т,

139

“Зөвшөөрлийн тухай хууль”-ийн төсөлд цахим хэлбэрээр МХЕГ-т, \ “Иргэдээс төрийн байгууллага, албан тушаалтанд гаргасан өргөдөл гомдлыг шийдвэрлэх тухай” хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөлд 02-01/4563 дугаартай албан бичгээр НЗДТГ-т, “Албан тушаалтны мэдүүлгийн талаар мэдээлэл өгөх, мэдэгдэл, тайлбарыг нээлттэй мэдээлэх журам”, “Албан тушаалтан өөрт ногдуулсан сахилгын шийтгэлийн талаарх мэдээллийг холбогдох этгээд болон нийтэд өөрийн зардлаар хүргэх арга хэмжээний журам”, “Албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхлын мэдүүлэг болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг бүртгэх, хянах, хадгалах эрх бүхий албан тушаалтны үйл ажиллагааны журам”-уудын төсөлд 02-04/3588 дугаартай албан бичгээр тус тус саналуудыг хүргүүлсэн. 4. Чиглэлийн хэлтсийн хялбаршуулсан журмаар шалган шийдвэрлэж буй зөрчилд дугаар олголт, шийдвэрлэлтийн мэдээний нэгтгэл: Чиглэлийн хэлтсийн эрх бүхий албан тушаалтнуудын зөрчлийг хялбаршуулсан журмаар шалган шийдвэрлэсэн ажиллагааны 942 тэмдэглэлийг бүртгэсэн. Мөн Зөрчлийг хялбаршуулсан журмаар шалган шийдвэрлэсэн ажиллагааны 2018 оны 1-11 дүгээр саруудын мэдээг Нийслэлийн Прокурорын газарт тус тус хүргүүлсэн. 5. Чиглэлийн болон дүүргүүд дэх МХХ-ийн эрх бүхий албан тушаалтнуудын зөрчил шалган шийдвэрлэсэн ажиллагааны мэдээний нэгтгэл: Чиглэлийн болон дүүргүүд дэх МХХ-ийн эрх бүхий албан тушаалтнуудын зөрчил шалган шийдвэрлэсэн ажиллагааны мэдээг 14 хоног тутамд нэгтгэж, удирдлагад танилцуулсан. 6. Чиглэлийн хэлтсүүдийн зөрчлийн талаарх гомдол, мэдээллийг бүртгэл дугаар олголт, шийдвэрлэлт: 2018 оны жилийн байдлаар утсаар, албан бичиг, өргөдөл, гомдлоор ирсэн болон хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчлийн талаарх 1499 гомдол, мэдээлэл бүртгэж, дугаар олгосон. 7. Албадлагын арга хэмжээ авсантай холбогдуулан хураан авсан хөрөнгө, орлого, эд зүйл, хэрэгсэлээс хохиролд нөхөн төлүүлэх, улсын орлого болгох, устгах асуудлыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу зохион байгуулж, шийдвэр гарган, биелэлтэд хяналт тавих үүрэг бүхий Нийслэлийн Зөвлөлийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах: Улсын /ахлах/ байцаагчдын актаар ирүүлсэн 142 нэр төрлийн 4465 ширхэг, 17

140

кг, 83.187.073 төгрөгийн үнэ бүхий хэрэглэх хугацаа дууссан, хөлдсөн, шавьжийн ялгадасаар бохирдсон хүнсний бүтээгдэхүүн, эм, эмийн бүтээгдэхүүнийг 2018 онд Устгалын комиссын бүрэлдэхүүн устгал хийсэн. Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын улсын байцаагчдын 16 акт, Нийслэлийн Цагдаагийн газраас 24 албан бичгээр ирүүлсэн тусгай зөвшөөрөлгүй согтууруулах ундаагаар үйлчилсэн, гар дээрээс согтууруулах ундаагаар үйлчилсэн, шөнийн цагаар согтууруулах ундаа худалдсан зөрчилтэй хураагдсан 347 лонх архи, 166 ш лааз, шилтэй пиво, 88 савтай пиво, 1251 хайрцаг, 508 ширхэгээр зарж байсан тамхи, зөрчил гаргахдаа хэрэглэсэн 2 ширхэг гар утас, Төмөр замын Цагдаагийн газраас албан бичгээр ирүүлсэн 369,6 кг үхрийн махыг Үнэлгээний комисст үнэлүүлэхээр шилжүүлсэн. 36 улсын /ахлах/ байцаагч болон нийслэлийн цагдаагийн газраас ирүүлсэн 6 албан бичгийн 173 нэр төрлийн, 2105 ширхэг хэрэглэх хугацаа дууссан, шавьжийн ялгадсаар бохирдсон хүнсний бүтээгдэхүүн, 4 шуудай, 81 хайрцаг 294 ширхэг, 764 фалкон эм эмийн бүтээгдэхүүн, 5 нэр төрлийн 75 ширхэг гоо сайхны бүтээгдэхүүн, 15 нэр төрлийн 131 шил архийг устгалд хүлээн авсан. Үнэлгээнд 16 нэр төрлийн 161 ширхэг тамхи, 8 нэр төрлийн 74 шил архи, 4 нэр төрлийн 142 шил, лааз пиво, 4 нэр төрлийн 22 сав пиво нийт 15.021.048 төгрөгний бараа бүтээгдэхүүн хүлээн авсныг орон тооны бус зөвлөлийн ээлжит хурлаар хэлэлцүүлэхээр бэлтгэл ажлыг хангаж байна. 8. НМХГ-ын үйл ажиллагааг хуулийн хүрээнд явуулж, удирдлага болон албан хаагчдад хууль эрх зүйн туслалцаа үзүүлэх, зөвлөгөө мэдээллээр хангах, байгууллагыг хууль хяналтын байгууллагад төлөөлөн оролцох ажлын хүрээнд: НМХГ-ын даргын 614 тушаалын төслийн хууль эрх зүйн үндэслэлийг хянаж, 94 тушаалын төсөл боловсруулсан. Мөн давхардсан тоогоор 1129 улсын /ахлах/ байцаагчдад хууль эрх зүйн зөвлөгөө өгч, тамгын газрын хэлтсийн албан хаагчид болон чиглэлийн хэлтсийн улсын /ахлах/ байцаагчдын боловсруулсан 770 албан бичгийн төслийн хууль, эрх зүйн үндэслэлийг хянасан. Аж ахуйн нэгж байгууллагатай байгуулсан 15 гэрээний хууль эрх зүйн үндэслэлийг хянаж, үл хөдлөх хөрөнгийн түрээсийн гэрээний төсөл боловсруулсан. 2018 оны жилийн эцсийн байдлаар Иргэний хэргийн шүүхэд 3, Захиргааны хэргийн шүүхэд 10 нийт 13 хэрэгт хариуцагчийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр

-

141

оролцсон. 2018 оны 02 дугаар сарын 14-ний өдөр ЭИХХЦХХ-ийн албан хаагчдын Үр дүнгийн гэрээний төслийг хянасан. Зөрчлийн тухай болон зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулиудаар БНД, чиглэл болон дүүргүүд дэх МХХ-ийн улсын /ахлах/ байцаагчдаас тус бүр 20 асуулттай 2 вариантаар тестийн шалгалт тус тус авсан. Зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулаагүй улсын байцаагчдын судалгааг гарган, тайлбар авч нотлох баримтыг бүрдүүлж, илтгэх хуудсаар удирдлагад танилцуулсан. Тус газрын чиглэлийн хэлтсийн эрх бүхий албан тушаалтнуудаас иргэн, хуулийн этгээд, төрийн байгууллагад учирсан хохиролыг шүүхээр шийдвэрлүүлсэн судалгааг 02-01/3850 дугаартай албан бичгээр, байгаль орчин, ургамлыг хамгаалах журмын эсрэг зөрчлийн талаар гомдол, мэдээлэл, түүний шийдвэрлэлт, зөрчлийн үр дагаврыг арилгуулахаар авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаар судалгааг 02-01/4211 дугаартай албан бичгээр, хялбаршуулсан журмаар шалган шийдвэрлэсэн материал, шийтгэл оногдуулсан зөрчлийн хэргүүдийн судалгааг 02-01/4343 дугаартай албан бичгээр, зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулж, зөрчлийн хэрэг нээн хураан авсан эд зүйл, баримт бичгийн шийдвэрлэлтийн судалгааг 02-01/4507 дугаартай албан бичгээр тус тус Нийслэлийн Прокурорын газарт хүргүүлсэн. Нийслэлийн Засаг даргын 2003 оны 03 дугаар сарын 25-ны өдрийн 99 дүгээр “Дүрэм батлах тухай” захирамжаар батлагдсан НМХГ-ын дүрмийг шинэчлэн батлуулах ажлын хүрээнд чиглэл болон дүүрэг дэх МХХ-үүдээс санал авч, дүн шинжилгээ хийн нэмэлт өөрчлөлт оруулж ажилласан.

73

9.8 Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын үйл ажиллагаа, хяналт шалгалтын ажил, үр дүнг олон нийтэд сурталчлан таниулах арга хэмжээг зохион байгуулна.

1. 2018 онд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр 290 удаагийн 1949 мэдээ мэдээллийг сурталчилж, олон нийтэд хүргэсэн байна. Үүнээс телевизэд 1267, FM радиогоор 103, өдөр тутмын сонин хэвлэлээр 198, байгууллагын вэб сайтаас бусад мэдээллийн сайтуудад 379 мэдээ мэдээлэл байршуулсан. Үүнд: : Хэвлэлийн бага хурал-13, Мэдээ -151, Нийтлэл-18, Ярилцлагын болон зочны цагт -65, Нэвтрүүлэг -8, Шууд сурвалжлага -28, Лайв-20 багтсан. 2. Мэргэжлийн хяналтын байгууллагуудын үйл ажиллагааны талаар хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр /телевиз, вэб сайт, нийгмийн сүлжээ, сонин хэвлэл/ гарсан мэдээ, мэдээлэлд анализ хийж, нийт 93 удаагийн хэвлэлийн тойм мэдээг бэлтгэн байгууллагын удирдлагуудад хэвлэмэл хэлбэрээр болон имэйлээр хүргүүлсэн байна. 3. 2018 онд Байгууллагын цахим хуудас болон пэйж хуудас дах мэдээллийн

Байгууллагын үйл ажиллагаа хяналт шалгалтын ажлын үр дүнг хэвэлэл мэдээллийн хэрэгслээр олон нийтэд сурталчлан хүргэсэн. Удирдлагуудыг мэдээллэр хангасан.

142

санд нийт 6854 мэдээлэл байршсан байна. Үүнээс онцлох мэдээлэл, цаг үеийн чанартай мэдээлэл 334, сэрэмжлүүлэг 289, зөвлөмж мэдээ 4896, бодлогын баримт бичиг 6 дотооджурам, шуурхайндэг, хурлындэг, Газрындаргындэргэдэхзөвлөлийнхурлынмэдээлэл 20, хэвлэлийн бага хурлын мэдээлэл 13, гадаад харилцаа хамтын ажиллагаа 8, Видео мэдээлэл 48, Хяналт шалгалтын мэдээлэл 698 байршсан. 4. Байгууллагын цахим хуудсыг шинэчлэн сайжруулж, агаарын хяналт, сургалт арга зүйн мэдээлэл, хэрэглэгчийн хяналтын хуудас, хяналт шалгалтын мэдээлэл цэс, мэдээллийн ил тод байдал цэсүүдийгшинээр үүсгэн мэдээллийг олон нийтэд нээлттэй, ил тод шуурхай хүргэсэн. 5. Засгийн газрын 2009 оны 143 дүгээр тогтоол, ЗГ-ын 411 тогтоолын хүрээнд гарсан журам, Нийслэлийн Засаг даргын 2012 оны А/606 захирамжийн дагуу Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын “Ил тод” байдлын төлөвлөгөө батлуулан хагас, бүтэн жилээр биелэлт гарган ажиллаж байна. Байгууллагын цахим хуудсанд “Мэдээллийн ил тод байдал” цэс үүсгэж

Үйл ажиллагааны ил тод байдал,

Хүний нөөцийн бодлогын ил тод байдал,

Төсөв санхүүгийн ил тод байдал дэд цэс үүсгэж, мэдээ, мэдээллээр тогтмол хангаж, олон нийтэд нээлттэй хүргэлээ.Ил тод байдлын тухай

жилийн эцсийн тайланг МХЕГ, НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 6. Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газар пэйж хуудсыг идэвхижүүлж, админы үүрэгтэйгээр ажиллалаа. Тус онд Фэйсбүүк пэйж хуудасны дагагчийн тоог 20000-д хүргэх зорилт тавьсан бөгөөд пэйж хуудасны дагагчийн тоо 23344 болсон байна. Энэ нь өмнөх оныхоос 10600 дагагчаар өссөн үзүүлэлттэй байна. 7. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын цахим хуудас болох www.Ub.inspection.gov.mn нь агуулга удирдлагын систем болох Wordpress 4.6 хувилбар дээр хийгдсэн.Тухайн цахим хуудсанд тогтмол update хийн аюулгүй байдлыг ханган ажиллаж байна. 2016 оны 1 дүгээр улиралд Wordpress 4.6 шинэчлэгдсэн хувилбар гарч системийн update болон хамгаалалт хийгдсэн. Тухай бүрт мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах үүднээс update хийн ажиллаж байна. 2018 оны 10 дугаар сард байгууллагын веб сайтыг бүрэн шинэчлэлт хийсэн.

74 9.9 Төрийн албан хаагчийн ёс зүй, манлайллыг дээшлүүлэх

1. Ёс зүйн хорооны өдөр тутмын үйл ажиллагааг удирдлага, зохион байгуулалтаар хангаж, Ёс зүйн хорооны тайлан мэдээг нэгтгэн МХЕГ-ын ёс зүйн хороо, НЗДТГ-ын салбар зөвлөлд хүргүүлэх чиглэлээр: Ёс зүйн хорооны тайлан, төрийн захиргааны албан хаагчийн ёс зүйн

Албан хаагчдын ёс зүй, ажлын хариуцлага дээшилсэн.

143

зөрчлийн мэдээг 2018 оны байдлаар гарган 2018 оны 09 дүгээр сарын 19-ний өдөр enkhbayar.l@inspection.gov.mn хаягаар цахим хэлбэрээр МХЕГ-т хүргүүлсэн. 2. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдээс Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын удирдах албан тушаалтан, улсын байцаагчдын ёс зүйтэй холбоотой ирүүлсэн гомдол мэдээллийн мөрөөр шалгах чиглэлээр 2018 оны жилийн эцсийн байдлаар НМХГ-ын Ёс зүйн хороонд төрийн албан хаагчийн ёс зүйн зөрчлийн талаарх гомдолтой холбоотой нийт 28 өргөдөл, гомдол ирж, ёс зүйн хороо 7 удаа хуралдаж төрийн албан хаагчийн ёс зүйн зөрчилтэй холбоотой гэх 22 асуудлыг хэлэлцэн ёс зүйн хорооны 9 дүгнэлт гаргасан байна. Ёс зүйн зөрчил гаргасан 5 улсын /ахлах/ байцаагчдад Төрийн албаны тухай хуулийн 26 дугаар зүйлд заасны дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулсан. Улсын /ахлах/ байцаагчийн ёс зүйтэй холбоотой ирсэн 1 өргөдөл гомдлыг судлан шалгаж байна. 3. Төрийн албан хаагчийн ёс зүй, манлайллыг дээшлүүлэх ажлыг хэрэгжүүлэн зохион байгуулах чиглэлээр: Албан хаагчдыг ёс зүйн хэм хэмжээг сахиулах, ёс зүйн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх соён гэгээрүүлэх ажлын хүрээнд “Төрийн захиргааны албан хаагчийн ёс зүй” сэдэвт сургалтыг 2 удаа зохион байгуулсан. Мөн тус газрын 484 албан хаагчдаар “Ёс зүйн мэдэгдэл”-ийг гаргуулан баталгаажуулж, албан хаагчдын хувийн хэрэгт хавсарган баяжилт хийсэн. 4. Албан хаагчдын сахилга хариуцлагыг сайжруулах ажлын хүрээнд: Албан үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн, ёс зүйн зөрчил гаргасан, үнэт цаас үрэгдүүлсэн болон хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр ажил тасалсан 87 албан хаагчидад Төрийн албаны тухай хуулийн 26 дугаар зүйл, Хөдөлмөрийн тухай хуулийн 131 дүгээр зүйлд заасны дагуу сахилгын шийтгэл оногдуулснаас 56 албан хаагчдад сануулах, 31 албан хаагчдад албан тушаалын цалингийн хэмжээг 3 сарын хугацаагаар 20 хувиар бууруулах сахилгын шийтгэл тус тус ногдуулсан. Тамгын газрын болон Чиглэл, дүүргүүд дэх МХХ-ийн 757 /давхардсан/ албан хаагчдад анхааруулах хуудас хүргүүлсэн байна. Үүнд: албан үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн 157, ажлын цагаас хоцорсон, цаг бүртгэлийн төхөөрөмжид цагаа бүртгүүлээгүй 390, албан бичиг, өргөдөл, гомдол хугацаа хэтрүүлэн шийдвэрлэсэн 211 албан хаагчдад анхааруулах хуудас тус тус хүргүүлсэн.

144

75

9.10 Гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлж, ажлыг зохион байгуулна.

1. 2018 онд нийт гадаадын 27 сургалт , семинар, олон улсын хуралд 50 албан хаагч оролцоод байна. Үүнд:

Богино хугацаат мэргэшүүлэх сургалт,

Туршлага судлах хөтөлбөр, хөдөө аж ахуйн салбар дахь залуу эмэгтэйчүүдийн ажлын байрны чиг хандлага,

Цацрагийн аюулгүй байдал сэдэвт сургалт,

Хөгжиж буй орнуудад зориулсан сүү, сүүн бүтээгдэхүүн болон мах махан, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн олон талын технологи сэдэвт сургалт,

Орчин үеийн технологи, аж ахуйн менежментын сургалт, Эм үйлдвэрлэлийн зохистой дадал,

Ази, Европын орнуудын хүнсний экспорт, импортын хяналт шалгалт болон хүнсний аюулгүй байдал хариуцсан мэргэжилтнүүдийн нэгдсэн семинар,

Сөүлийн их сургуулийн зуны сургалт,

БНХАУ-ын Худалдааны яамнаас тус улсын Бээжин хотноо зохион байгуулж буй сургалт,

Нэг бүс-Нэг зам” төслийн зам дагуух орнуудын хүнсний аюулгүй байдлын хяналт шалгалт сэдэвт сургалт,

Эрүүл мэндийг дэмжих, өвчнөө сурьдчилан сэргийлэхэд нийтийн эрүүл мэндийн сайн дурынханы оролцоо, тэдний чадавхийг бэхжүүлэх сургалт,

Нэг бүс – Нэг зам” төслийн сэргээгдэх эрчим хүчний салбар, сургалт семинарт тус тус хамрагдсан.

2. 2018 оны 09 дүгээр сарын 17-21-ний өдрүүдэд БНСВУ-ын Ханой хотноо тус улын Хяналтын байгууллага, хяналтын байцаагч бэлтгэдэг коллеж, тээврийн хяналтын байгууллагатай тус тус ажлын туршлага солилцох, албан айлчлал зохион байгуулсан.

Хамтын ажиллагаа идэвхжсэн.

76

9.11 Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын санхүүгийн удирдлага, төлөвлөлт, гүйцэтгэлд тавих хяналтыг чангатгаж, үр дүнг тайлагнах, шилэн

1. Нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын газрын 2019 оны төсвийн төслийн батлуулж, 2020-2021 оны дунд хугацааны төсвийн төслийг 10,893,408.1 /мян.төг/-өөр боловсруулж Мэргэжлийн хяналтын Ерөнхий газарт хүргүүлсэн 2. Төсвийн тухай хуулийн дагуу нийт 6,093,715,600 төгрөгийн санхүүжилт орж ирснээс цалинд 4,291,275,681.79 төгрөг, нийгмийн даатгалын шимтгэлд 519,394,915.22 төгрөг, байр ашиглалттай холбоотой тогтмол зардалд 263,654,953.48 төгрөг, хангамж бараа материалын зардалд 173,843,919.23

Санхүүгийн нөөцийн үр ашиг сахилга хариуцлага дээшилж, санхүүгийн ил тод байдал хангагдсан. Санхүүгийн анхан болон нягтлан бодох бүртгэлийн маягт, туслах

145

дансны бүртгэлийн хөтлөлт, үнэн зөв байдлыг хангаж ажиллана.

төгрөг, норматив зардалд 71,905,995.73 төгрөг, эд хогшил урсгал засварын зардалд 83,675,929 төгрөг, томилолт, зочны зардалд 3,297,500 төгрөг, бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээний төлбөр хураамжинд 41,426,706 төгрөг, бараа үйлчилгээний бусад зардалд 12,600,733 төгрөг тус тус нэгж бүрээр хувиарлан, урсгал зардлын зарцуулалтанд хяналт тавьж зардлын төрлийг хэтрүүлэлгүйгээр зориулалтын дагуу зарцуулж ажилласан. 2018.01.01-2018.11.30-ны хооронд байгууллагын Нэмэлт санхүүжилтийн 10020032401 тоот дансанд 78,450,000 төгрөг орж ирснийг зохих журмын дагуу захирамж, тушаалыг үндэслэж зарцуулсан.Төв лабораторийн харилцахын 100200032002 тоот дансанд 2736 ш 328,000,800 төгрөгийн хуулгыг боловсруулж 328,000,800 төгрөгийг Мэргэжлийн хяналтын Ерөнхий газарт төвлөрүүлж ажилласан. 3. Сар бүрийн төсвийн гүйцэтгэлийн мэдээг өссөн дүнгээр гаргаж Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газарт хүргүүлэн www.shilendans.gov.mn веб сайт болон мэдээллийн самбарт байршуулан ажиллаж байна. Хүү,торгуулийн орлогын Улаанбаатар хотын банкин дахь 2611038142 тоот дансны 2018 оны 1- дүгээр сараас 11- дүгээр саруудын 2,172,500,000 төгрөгийн хуулгыг боловсруулж Мэдээ бэлтгэж Нийслэлийн төрийн сантай тооцоо нийлж байгууллагын шилэн дансанд байршуулж ажилласан. 4. Улсын байцаагчдын нийгмийн баталгаа, хөдөлмөр аюулгүй байдлыг хангахын тулд хөдөлмөр хамгааллын хэрэгслээр ханган ажиллах бэлтгэл ажлын хүрээнд 28,565,400 төгрөгний 113 албан хаагчдад цагаан цамц, ажлын хүрэм хавар намар, өвлийн куртик зэрэг хийлгэн албан хаагчдад олгож ажиллах нөхцлөөр ханган ажиллаж байна .

журналыг сар, улирал бүрээр нь бүрэн хөтөлж 1,2,3 дугаар улирлын тайлан балансыг НББОУСтандартын шаардлагад нийцүүлэн гаргаж Мэргэжлийн хяналтын Ерөнхий газарт хүргүүлсэн.

77

9.12 Мэргэжлийн хяналтын байгууллагад хамааралтай бодлогын баримт бичиг, хууль тогтоомж, тогтоол шийдвэрт тусгагдсан зорилт, арга хэмжээний биелэлт болон байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт

1. Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөнд НМХГ-аас хэрэгжүүлэх 16 зорилтоос хагас жилийн байдлаар 16 арга хэмжээний гүйцэтгэлд хяналт-шинжилгээ үнэлгээ хийж биелэлтийг МХЕГ, НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 2. Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөний хэрэгжилтэд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 3. Нийслэлийн Засаг даргын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 4. Нийслэлийн эдийн засаг, нийгмийн үндсэн чиглэлийн хэрэгжилтэд хяналт-

Зорил арга хэмжээний биелэлтийг эрчимжүүлсэн.

146

шинжилгээ, үнэлгээ хийж, дүгнэлт гарган зөвлөмж өгч, гүйцэтгэл, үр дүнг хангуулах

шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 5. Хууль тогтоомж, тогтоол шийдвэрийн биелэлтэд хяналт-шинжилгээ үнэлгээ хийж биелэлтийг НЗДТГ, МХЕГ-т хүргүүлсэн. 6. НИТХ-ын болон Тэргүүлэгчдийн тогтоолын хэрэгжилтийн тайланд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 7. Нийслэлийн Засаг даргын захирамж, албан даалгаврын хэрэгжилтийн тайланд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 8. Нийслэлийн Засаг даргын зөвлөлийн хуралдааны тэмдэглэлийн хэрэгжилтийн тайланд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 9. Байгууллагын ил тод байдлыг ханган ажиллах үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний биелэлтэд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг МХЕГ, НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 10. Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг МХЕГ-т хүргүүлсэн. 11. Дэд хөтөлбөрийн хэрэгжилтэнд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 12. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчтай байгуулсан “Үр дүнгийн гэрээ”-ний биелэлтийн тайланд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг МХЕГ, НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 13. Тамгын газар, Чиглэл дүүрэг дэх МХХ, төв лабораторийн үйл ажиллагаанд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг МХЕГ-т хүргүүлсэн. 14. Тухайн жилийн үйл ажиллагааны тайланд хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хийж биелэлтийг МХЕГ, НЗДТГ-т хүргүүлсэн. 15. Хэрэглэгчийн үнэлгээг хөндлөнгийн байгууллагаар хийлгэх ажлыг зохион байгуулж биелэлтийг МХЕГ, НЗДТГ-т хүргүүлсэн.

78

9.13 Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын хяналт шалгалтаар илэрсэн халдварт хордлого, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний аюулгүй байдлын талаар үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийг шаардлагатай мэдээ

Төрийн үйлчилгээг иргэдэд ойртуулж, шуурхай үйлчлэх зорилгоор Шуурхай албыг 24 цагаар ажиллуулж, 2493 өргөдөл гомдлыг хүлээн авч 2271 (91.0%)-ийг гомдлыг шийдвэрлэж, 222 буюу /9.0%/ гомдол шийдвэрлэх шатандаа байна. 2018 онд нийт осол, хордлогын 50 дуудлага хүлээн авч бүртгэн, холбогдох арга хэмжээг шуурхай авч ажилласан. Ослын 36 тохиолдолд 21 хүн нас барж, 38 хүн гэмтэж, хордлогын 14 тохиолдолд 123 хүн бүртгэгдсэн байна. Ослын газар дээр холбогдох улсын байцаагчид ажиллан зөрчлийг арилгуулан улсын байцаагчийн 2 акт 2 дүгнэлт үйлдэн, 7 аж ахуйн нэгжид 10 сая 500 мянган төгрөгийн торгууль шийтгэл ногдуулсан байна. НМХГ-ын даргын 2018 оны А/01 дүгээр “Цагаан сарын баяраар ажиллах

Тухайн нөхцөл байдлын талаар авах арга хэмжээг шуурхай шийдвэрлүүлсэн.

147

мэдээллээр хангаж ажиллана.

хуваарь” тушаалыг хавсралтаар батлуулан биелэлтийг ханган ажилласан. Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын хэлтсийн Тусгай хяналтын улсын байцаагч нартай хамтран Гамшгаас хамгаалах орон тооны бус зөвлөлийн ажиллах журмыг шинэчлэн батлуулсан 2018 онд Нийслэлийн хэмжээнд гарсан осол, хордлогын мэдээнд ХНХТХХ, ЭМБСХХ-тэй хамтран дүн шинжилгээ хийсэн.

79

9.14 НМХГ-ын дотоод үйл ажиллагаанд төрөлжсөн болон нэгдсэн хяналт, шалгалтыг хийж, үр дүнд үнэлэлт өгч зөвлөмж гарган хэрэгжилтийг хангуулна.

ЭМБСХХ, Баянзүрх, Баянгол дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтэс, Хөдөлмөрийн нөхцөл, аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн шаардлага хангаж буй байдал, Төв лабораторийн үйл ажиллагаанд хийсэн гүйцэтгэлийн хяналт шалгалт: 1. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 02-01/56 тоот удирдамжийн дагуу Баянгол дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн дотоод ажлын зохион байгуулалт болон хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд өмнө өгсөн зөвлөмжийн биелэлтэд гүйцэтгэлийн дотоод хяналт шалгалт хийлээ. Шалгалтаар Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль болон байгууллагын стандарт, холбогдох дүрэм журмын хэрэгжилтийг бүрэн хангаж ажиллаагүй байгаад Дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсээс 2017 онд хурлын тэмдэглэлээр 17 заалт бүхий үүрэг даалгаврыг хүргүүлэн ажилласанд гүйцэтгэлийн шалгалт хийхэд нийт 17 заалтаас 0%-ийн биелэлттэй 3 ажил, 10%-ийн биелэлттэй 1 ажил, 20%-ийн биелэлттэй 5 ажил, 40%-ийн биелэлттэй 1 ажил, 50%-ийн биелэлттэй 1 ажил, 60%-ийн биелэлттэй 1 ажил, 90%-ийн биелэлттэй 1 ажил, 100%-ийн биелэлттэй 4 ажилтайгаар тус тус дүгнэгдлээ. Үүрэг даалгаврын гүйцэтгэлийг дунджаар авч үзэхэд 44% хэрэгжсэн байгаа нь удирдлага зохион байгуулалт хариуцлага, үйл ажиллагааг “Эрчимжүүлэх шаардлагатай” гэж үзлээ. Үүнд: Улсын /ахлах/ байцаагчид нь хяналт шалгалтын эрх зүйн баримт бичгийг боловсруулахдаа Монгол Улсын Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль болон МХШЕШ стандартын дагуу үйлддэггүй, хэлтсийн болон тасгийн дарга нар тухай бүрд нь хяналт тавьж ажиллахгүй байгаагаас урьд нь төлөвлөгөөт хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчил арилаагүй байна. Шалгалтын дүнгийн хурлаар өгсөн үүрэг даалгаврын хэрэгжилт бүрэн биелээгүй, улсын /ахлах/ байцаагчид мэргэжлийн үг, үсэг, утга найруулгын алдаатай, лабораторийн сорилтын дүнгээс зөрүүтэй хяналт шалгалтын баримт бичиг үйлдэж, аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд хүргэж байгаа нь хяналтын байгууллагын нэр хүнд, үнэлэмжид сөргөөр нөлөөлөх нөхцөлийг бүрдүүлсэн байна гэж дүгнэж. Газрын дэд даргын зөвлөлийн хурлаар хяналт шалгалтын үр дүнг оруулж

Хяналт шалгалтын дотоод үйл ажиллагаа сайжирсан.

148

Монгол Улсын Төрийн албаны тухай хуулийн холбогдох заалтын дагуу холбогдох албан хаагчдад сануулах арга хэмжээ тооцуулж Хөдөлмөрийн дотоод журмын дагуу нийт 5 улсын /ахлах/ байцаагчид анхааруулга өгч ажиллалаа. 2. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 02-01/396 тоот удирдамжийн дагуу Төв лабораторид өмнө өгсөн зөвлөмжийн биелэлтэд гүйцэтгэлийн дотоод хяналт шалгалт хийлээ. Шалгалтаар Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль болон байгууллагын стандарт, холбогдох дүрэм журмын хэрэгжилтийг бүрэн хангаж ажиллаагүй байгаад Дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсээс 2017 онд 12 заалт бүхий 01 дугаартай зөвлөмжийг хүргүүлэн ажилласанд гүйцэтгэлийн шалгалт хийхэд нийт 12 заалтаас “Үр дүнтэй” 100% биелэлттэй 3 ажил, ”Тодорхой үр дүнд хүрсэн” 70-80% биелэлттэй 5 ажил, ”Эрчимжүүлэх шаардлагатай” 30-50% биелэлттэй 4 ажилтайгаар тус тус дүгнэгдлээ. Зөвлөмжийн гүйцэтгэлийг дунджаар авч үзэхэд 68.3% буюу “хэрэгжих шатанд” тавьсан зорилтдоо бүрэн хүрээгүй боловч үр дүн нь гарч байгаа, төсөв, хөрөнгө санхүүтэй холбоотой асуудал шийдэгдээгүй байна. Үүнд: Төв лабораторийн барилга байгууламж, тоног төхөөрөмж, техник хэрэгсэл шаардлага хангахгүй байгаагаас шалтгаалан итгэмжлэлийн хүрээнд шинжилгээ хийх боломжгүй болоод байна. Налайх дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн эрүүл ахуйн нян судлалын лаборатори нь өрөө тасалгаа хүрэлцээгүй, автоклавчин ажиллах орон тоогүй байгаа нь нян судлалын лабораторид тавигдах шаардлага хангахгүй, халдвар хамгаалал, био аюулгүйн ажиллагаа, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны заавар зөрчигдөж байна. Лабораториудын ажилтнууд эрүүл ахуйн стандартын шаардлага хангаагүй арчдасны шинжилгээний тоог мэдээнд оруулах талаар өөр өөр ойлголттой байгаагаас энэ чиглэлийн тоон мэдээ бодитой бус гарсан байна. Эерэг сорьцын тоон мэдээний 80% нь байцаагчдын авсан шинжилгээ, 20% нь иргэн аж ахуйн нэгжийн өөрсдөө авчирсан шинжилгээ буюу 60%-ийн зөрүүтэй байгаа тул иргэн, аж ахуйн нэгжийн өөрсдөө сорилт туршилтад зориулсан дээжийг бэлдэж ирж байгаатай холбоотой гэж үзэх үндэслэлтэй байна. Иймд Төв лабораторийн ажлын байрыг шинэчлэх ажлыг эрчимжүүлэх, Налайх дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн эрүүл зүйн нян судлалын лабораторид нэн шаардлагатай өрөө тасалгаа бүхий ажлын байртай болгох

149

ажилд дэмжлэг үзүүлж ажиллах нь зүйтэй байна гэж дүгнэж ажиллалаа. 3. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 02-01/159 тоот удирдамжийн дагуу Баянзүрх дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн дотоод ажлын зохион байгуулалт болон хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд өмнө өгсөн зөвлөмжийн биелэлтэд гүйцэтгэлийн дотоод хяналт шалгалт хийлээ. Шалгалтаар Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль болон байгууллагын стандарт, холбогдох дүрэм журмын хэрэгжилтийг бүрэн хангаж ажиллаагүй байгаад Дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсээс 2017 онд 7 заалт бүхий 01 дугаартай зөвлөмжийг хүргүүлэн ажилласанд гүйцэтгэлийн шалгалт хийхэд нийт 7 заалтаас 50%-ийн биелэлттэй 1 ажил, 70%-ийн биелэлттэй 3 ажил, 100%-ийн биелэлттэй 3 ажилтайгаар тус тус дүгнэгдлээ. Үүрэг даалгаврын гүйцэтгэлийг дунджаар авч үзэхэд 80%-тай хэрэгжсэн байгаа нь зөвлөмж өгсний дагуу хэлтсийн болон тасгийн дарга нар хангалттай хяналт тавьж, баг хамт олноороо хамтран ажиллаж, үр дүнд хүрсэн тодорхой ажлуудыг зохион байгуулж ажилласан гэж үзэж байна. Дараах зөрчил дутагдал илэрлээ. Үүнд Төлөвлөгөөт шалгалтаар өгөгдсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлээгүй, зөрчлийг дахин давтан үйлдсэн, Төрийн албаны тухай хууль болон бусад холбогдох хууль тогтоомжоор олгогдсон үүргээ биелүүлээгүй, Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн заавар, холбогдох стандартуудыг зөрчиж хяналт шалгалтын эрх зүйн баримт бичиг үйлдсэн гэх мэт. Үүнд: Хөдөлмөрийн дотоод журмын дагуу нийт 8 улсын /ахлах/ байцаагчид “Анхааруулга” өгч ажиллалаа. 4. Дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсийн 2018 оны төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 2018 оны 02-01/246 тоот удирдамжтайгаар Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын хяналтын хэлтэст 2017 онд хийсэн төлөвлөгөөт шалгалтын хүрээнд өгсөн зөвлөмжийн биелэлтэд гүйцэтгэлийн шалгалт хийлээ. Дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсээс 2017 онд хүргүүлсэн 03 тоот зөвлөмжийн биелэлт 68.3% гүйцэтгэлтэй буюу “хэрэгжих шатанд” тавьсан зорилтдоо бүрэн хүрээгүй боловч үр дүн нь гарч байгаа, төсөв, хөрөнгө санхүүтэй холбоотой асуудал шийдэгдээгүй байна. Нийт 12 заалтын биелэлтийг гаргахад: “Үр дүнтэй” 100% биелэлттэй 2 ажил, ”Тодорхой үр дүнд хүрсэн” 70-80% биелэлттэй 6 ажил, ”Эрчимжүүлэх шаардлагатай” 30-50% биелэлттэй 4 ажил байна. Зөрчлийн талаарх гомдол мэдээллийн бүртгэлд шийдвэрлэлтийг тэмдэглээгүй 17 улсын /ахлах/ байцаагчийн 80 хэргийг хаалгаж зөрчлийг арилгуулж Төрийн албаны тухай хууль болон бусад холбогдох хууль тогтоомжоор олгогдсон

150

үүргээ биелүүлээгүй, Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн заавар, холбогдох стандартуудыг зөрчиж хяналт шалгалтын эрх зүйн баримт бичиг үйлдсэн Хөдөлмөрийн дотоод журмын дагуу нийт 3 улсын /ахлах/ байцаагчдад “Анхааруулга” өгч ажиллалаа. 5. Дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсийн 2018 оны төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 2018 оны 02-01/213 тоот удирдамжтайгаар Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын ажилтан албан хаагчдыг хөдөлмөрийн аятай нөхцөлөөр хангах, эрүүл аюулгүй орчинд ажиллах нөхцөлийг хангахад түлхэц өгөх, тодорхой шийдвэр гаргуулах зорилгоор шалгалт хийлээ. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын төв байр нь Чингэлтэй дүүргийн Хувьсгалчдын өргөн чөлөө, 4 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах бөгөөд бүтцийн хувьд 7 чиглэлийн хяналтын хэлтэс, 9 дүүргийн МХХ, Төв лаборатори, Налайх, Багануур дүүрэг дэх итгэмжлэгдсэн лабораториуд хамрагдлаа.

Шалгалтаар Ажлын байрны орчин, барилга байгууламжид тавих шаардлага хангагдаж буй байдал, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн санхүүжилт, түүний зарцуулалтын байдал, Ажилтан, ажилчдыг урьдчилсан болон хугацаат үзлэгт хамруулсан байдал, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн сургалтын хэрэгцээг ахуйн сургалтын хэрэгцээг тодорхойлох, төлөвлөх, үр дүнг тооцох, тайлагнасан байдал, Ажлын нөхцөл, мэргэжлийн онцлогт тохирсон тусгай хувцас хамгаалах хэрэгслийг ажилтанд олгох, норм, чанар, зохистой хэрэглээнд тавьж буй байдлыг шалгаж хэмжилт, шинжилгээний багажийн тусламжтайгаар ажлын байрны харьцангуй чийглэг, гэрэлтүүлэг, дуу шуугианд физик хэмжилт хийж ажилтан албан хаагчдын ажлын нөхцөл тодорхойлох асуумжаар судалгааг авч, түүнд хамрагдсан 315 улсын (ахлах) байцаагчийн саналыг нэгтгэж тамгын газар, чиглэл, дүүрэг, авто тээвэр шалган бүртгэх товчоодын ажлын байр тус бүрээр дүгнэж ажиллалаа. 6. Дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсийн 2018 оны төлөвлөгөөнд тусгагдсаны дагуу Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 2018 оны 02-01/459 тоот удирдамжтайгаар шалгалт хийгдэж байна. ДБХХ, Багануур дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн үйл ажиллагаа, НМХГ-ын Хөдөлмөрийн нөхцөл, аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн шаардлага хангаж буй байдалд хийх төлөвлөгөөт хяналт шалгалт: 7. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 02-01/459 тоот удирдамжийн дагуу Багануур дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн

151

дотоод ажлын зохион байгуулалт болон хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд төлөвлөгөөт дотоод хяналт шалгалт хийлээ.

Шалгалтаар нэгжийн менежертэйгээ 10 улсын /ахлах/ байцаагчид үр дүнгийн гэрээгээбайгуулж. НМХГ-аас 2018 онд дэвшүүлсэн зорилтын дагуу НМХГ-ын даргатай Багануур дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн дарга 2018 оны жилийн бүтээгдэхүүн нийлүүлэлтийг хангахүйц ажиллагааны эхний 9 сарын төлөвлөгөөний биелэлт 66% байна.

Нийт төлөвлөсөн 43 ажил үйлчилгээний /36 нь төлөвлөсөн, 7 нь дотоодын ажил үйлчилгээ/ хүрээнд 117 арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээс эхний 9 сарын байдлаар 103 арга хэмжээг хэрэгжүүлсэн /Хугацаа болоогүй–14 арга хэмжээ/ байгаа нь төлөвлөсөн ажил тасралтгүй хийгдэж байгаа нь харагдаж байна.

Төлөвлөгөөт хяналт шалгалт 152-ыг төлөвлөснөөс 126 буюу 83%-ийг, төлөвлөгөөт зөвлөн туслах 93-ийг төлөвлөснөөс 47 буюу 50.5%-ийг, гүйцэтгэлийн хяналт шалгалт 76, төлөвлөгөөт бус шалгалт, зөвлөн туслах 55 хийгджээ.

Улсын /ахлах/ байцаагчдын хийсэн төлөвлөгөөт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээ, гүйцэтгэлийн шалгалтын дүнг Шилэн хяналтын цахим мэдээллийн санд бүртгэсэн байдалд 09 дүгээр сарын 21-ний өдрийн байдлаар үзэхэд төлөвлөгөөт шалгалт 82.2%, зөвлөн туслах үйлчилгээ 50.5% гүйцэтгэлтэй байна.

Мал эмнэлгийн хяналтын улсын байцаагч тэтгэвэрт гарсан, зарим иргэн, аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулаагүй шалтгаанаар нийт 27 объект шалгалтад хамрагдаагүй байна. /байгаль орчны хяналт 2, эрүүл ахуй халдвар хамгааллын хяналт 8, мал эмнэлгийн хяналт 12, барилгын техникийн хяналт 5/ Нийт11 удирдамжийн4 буюу 30%, 16 актын10 буюу 62%, 106 албан шаардлагын 18 буюу 16%, 187 дүгнэлтээс 87 буюу 46.5.%, 87 зөвлөмжөөс 30 буюу 34% зөрчилтэйбайлаа.Хэлтсийн хэмжээнд хяналт шалгалтаар үйлдсэн нийт 528 баримт бичгээс шалгалтын явцад илэрсэн 164 зөрчилтэй /МХШЕШСтандартын нормативууд, “Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн үндсэн заавар”/ баримт бичгийн илэрсэн зөрчил дутагдлыг тухай бүрд нь тайлбарлан засуулж зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлж ажилласан. Хэлтсийн үйл ажиллагааг 7 үзүүлэлтээр авч үзэхэд дотоод ажил үйлчилгээ, хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа нь 80 % гүйцэтгэлтэй буюу “тодорхой үр дүнд хүрсэн” тавьсан зорилтдоо бүрэн хүрсэн гэж үзэн дүгнэж 7

152

заалттай зөвлөмж хүргүүлэн ажиллалаа. 8. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 02-01/498 тоот удирдамжийн дагуу Дэд бүтцийн хяналтын хэлтсийн үйл ажиллагаанд хууль тогтоомжийн хэрэгжилт, төлөвлөгөөний гүйцэтгэлд хяналт шинжилгээ үнэлгээ хийж үнэлэлт дүгнэлт өгч ажиллалаа.

Тус хэлтсийн байцаагчид 2018 оны эхний 9 сард 58 акт, 256 албан шаардлага, 733 дүгнэлт, 17 танилцуулга, 322 удирдамж, 299 зөвлөмжийг үйлдэж, 296 аж ахуйн нэгж иргэнд 378.460 мянган төгрөгийн шийтгэвэр ногдуулан барагдуулжээ.

Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргатай 2018 онд Дэд бүтцийн хяналтын хэлтсийн даргын байгуулсан гэрээний хавсралтаар батлагдсан үйл ажиллагааны төлөвлөгөөний 71 ажил үйлчилгээнд явцын байдалд үнэлгээ хийхэд 66.5% -ийн гүйцэтгэлтэй байна. Үүнээс:

“үр дүнтэй” 90-100 хувь биелэлттэй 20 ажил “тодорхой үр дүнд хүрсэн” 60-89 хувь биелэлттэй 19 ажил “эрчимжүүлэх шаардлагатай” 31-59 хувь хүртэл биелэлттэй 17 ажил “үр дүнгүй” 0-30 хүртэл хувь биелэлттэй 11 ажил “үнэлэх боломжгүй” 4 ажил байна. Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газраас шалтгаалсан удирдамжгүй

тандалт 2, баталгаажуулах ажил 1, Эрсдэлийн удирдлага, төлөвлөлтийн хэлтсээс зохион байгуулах дотоод ажил 1 зэрэг нийт 4 ажлын гүйцэтгэлийг үнэлэхэд хангалттай мэдээлэл байхгүй, гадаад хүчин зүйлээс шалтгаалсан зэргийг баримтаар нотолсон тул үнэлгээнээс хасаж тооцсон.

Улсын /ахлах/ байцаагчдын хийсэн төлөвлөгөөт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээ, гүйцэтгэлийн шалгалтын дүнг шилэн хяналтын цахим мэдээллийн санд бүртгэсэн байдалд 09 дүгээр сарын 25-ны өдрийн байдлаар дүн шинжилгээ хийхэд байцаагчдын төлөвлөгөөт шалгалт 62%, зөвлөн туслах үйлчилгээ 59%, урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт 67%-ийнгүйцэтгэлтэй байлаа.

Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр 2018 оны 10 дугаар сарын байдлаар телевизэд /ТV/ 113, радиод 9, веб сайтад 38 удаа мэдээлэл хийснээс хяналт шалгалтын мэдээ 21, сургалтын мэдээ 4, зөвлөмж 142, сэрэмжлүүлэг 20, бусад 31, нийт 218 удаагийн мэдээлэл, ярилцлагыг иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагуудад хүргэж, байгууллагын цахим хуудсанд байршуулсан байна.

Иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагаас 2018 оны 10 сарын 22-ны өдрийн байдлаар ирсэн албан бичиг 2856 бүртгэгдсэнээс хариутай 1654, өргөдөл 1440,

153

хугацаандаа шийдвэрлэсэн 1486 буюу гүйцэтгэл 97 хувьтай байна. Ирсэн өргөдөл гомдол, хяналт шалгалтаар илрүүлсэн зөрчил 368, үүнээс

хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсэн 190, зөрчлийн хэрэг нээсэн 34, үүнээс шийтгэл ногдуулсан 24, хэрэгсэхгүй болгосон 10, хүлээн авахаас татгалзсан 12, харьяаллын дагуу шилжүүлсэн 3, шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явагдаж байгаа 129 хэрэг байна.

Эхний 9 сарын байдлаар 30 байцаагч 72 анхааруулах хуудас авснаас албан үүргээ хангалтгүй биелүүлсэн 29, ажлын цаг ашиглалтын зөрчлөөр 43, нийт 11 байцаагч 13 сахилгын шийтгэлтэй. Үүнээс сануулах арга хэмжээ 6, цалин бууруулах 7 арга хэмжээтэй байцаагч байна.

Нийт 322 удирдамжийн4 буюу 98%, 58 актын100%, 256 албан шаардлагын 16%, 733 дүгнэлтээс 23% зөрчилтэй байлаа.

Байцаагчид үйл ажиллагаандаа “Баримт бичгийн хэвлэмэл хуудас, тэдгээрт бүрдлүүдийг байрлуулахад тавих шаардлага MNS 5140-3:2011”, Архивын ерөнхий газрын даргын 2007 оны “Албан хэрэг хөтлөлтийн үндсэн заавар батлах тухай” 68 тоот тушаал болон НМХГ-ын даргын 2015 оны А/13 тоот тушаалаар баталсан “Баримт бичгийн эргэлт, түүнд тавих журамд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай журам”, түүнд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан 2015 оны А/68 тоот тушаалын хэрэгжилтийг хангаж ажиллах талаар болон үйлдсэн эрх зүйн бичиг баримтад илэрсэн зөрчлийг нь үндэслэн улсын байцаагчдад / ахлах/ мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөн. Хэлтсийн үйл ажиллагааг дотоод ажил үйлчилгээ, хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа нь 66.5 % гүйцэтгэлтэй буюу “ажлаа эрчимжүүлэх шаардлагатай гэж үзэн дүгнэж дэд даргын зөвлөлийн хурлаар оруулж 12 заалттай ажил сайжруулах зөвлөмж хүргүүлэн ажиллалаа. Улсын /ахлах/ байцаагчдын үйл ажиллагаатай холбоотой иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирсэн өргөдөл, гомдолд хийсэн хяналт: 9. Дотоод хяналт шалгалт мониторингийн хэлтэст 2018 оны 12 дугаар сарын 07-ны байдлаар нийт 82 албан бичиг, өргөдөл гомдол ирсэн байна. Үүнээс албан бичиг 47, өргөдөл, гомдол 35 байгаагаас шийдвэрлэх шатандаа 3, хугацаа хэтэрч шийдвэрлэсэн байхгүй, тайлангийн хугацаанд Хууль эрх зүйн хэлтсийн дэргэдэх ёс зүйн хороонд7, чиглэлийн газар хэлтэст 6 нийт 13-н өргөдөл, хүсэлт шилжүүлсэн байна. Удирдах дээд байгууллага, албан тушаалтнаас өгсөн үүрэг даалгаврын дагуу хийсэн хяналт шалгалт: 10. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 02-01/88 тоот

154

удирдамжийн дагуу Экспорт импорт, хилийн хорио цээрийн хяналтын хэлтсийн дотоод ажлын зохион байгуулалт болон хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд төлөвлөгөөт бус дотоод хяналт шалгалт хийлээ.Шалгалтаар улсын /ахлах/ байцаагчдын 2018 оны эхний 3 сарын байдлаар зөвлөмж 1, албан шаардлага 4, акт 4, хяналтын хуудас 186, мэдэгдэл 184, дүгнэлт 140 үйлдсэнээс түүвэрчлэн 91 дүгнэлт үзэхэд дараах нийтлэг зөрчлүүд илэрлээ. Үүнд: МХШЕШС-ын Ё нормативын зөрчлүүд: Хянасан, боловсруулсан тэмдэгт боловсруулсан нэр болон хянасан гарын үсэг бичигдээгүй, хянуулаагүй 75 зөрчил: Үг, үсэг, утга найруулгын хувьд алдаатай 35, Албан тушаалаа буруу бичиж, нэршлээ товчилсон 40, МХШЕШС-ын Д норматив /улсын байцаагчийн акт/-ыг зөрчсөн 1, МХШЕШС-ын Е норматив /улсын байцаагчийн албан шаардлага/-ыг зөрчсөн 4, МХШЕШС-ын О норматив /улсын байцаагчийн зөвлөмж/-ыг зөрчсөн 1, МХЕГ-ын даргын 2017 оны А/95 дугаар тушаалыг зөрчсөн-1: Мэдэгдэл зөрчсөн-11, Хяналтын хуудас зөрчсөн-17 байлаа. Шалгалтын дүнг газрын дэд даргын зөвлөлийн хурлаар оруулж Монгол Улсын Төрийн албаны тухай хуулийн холбогдох заалтын дагуу улсын /ахлах/ байцаагч Ж.Гэрэлмээ, Б.Билэгсайхан нарт сануулах арга хэмжээ тооцуулж Хөдөлмөрийн дотоод журмын дагуу нийт 6 улсын /ахлах/ байцаагчид анхааруулга өгч ажиллалаа. 11. Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газраас Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын 2017 оны үйл ажиллагааны үр дүнд үнэлгээ хийсэн ажлын хэсгийн зөвлөмжийн дагуу төлөвлөгөө гаргаж гүйцэтгэлийг хагас жилийн байдлаар дүгнэж НЗДТГ-ын Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээний хэлтэст албан бичгээр хүргүүлэв. 12. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас үйлдэж байгаа Албан бичиг, Зөвлөмж, Албан даалгавар, Мэдэгдэл зэрэг баримт бичиг нь Монгол улсын хууль, Засгийн газрын тогтоол, стандарт, журам, НМХГ-ын даргын 2015 оны А/13 тоот тушаалаар баталсан “Баримт бичгийн эргэлт, түүнд тавих журамд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай журам”-ын хэрэгжилтийг шалгалаа. Мэргэжлийн хяналт шалгалтын ерөнхий шаардлага, стандарт”-ын 11-д улсын байцаагчийн үйлдэх хяналт шалгалтын баримт бичгийн төрлийг заасан байх ба хяналт шалгалтаар улсын байцаагч нараас 9 төрлийн баримт бичиг үйлдэгдсэн байна. Үүнээс улсын /ахлах/ байцаагч нарын үйлдсэн зөвлөмж, мэдэгдэл, албан даалгавар нийт баримт бичгийн 274 буюу 54.3 хувийг эзэлж байна. а/.Стандартын 11.10 дахь заалтын “улсын ерөнхий байцаагчийн” гэсний дараа “салбарын болон бүсийн улсын ахлах байцаагч” гэж нэмэлт оруулж,

155

НМХГ-ын дарга өөрийн нэрээр “Албан даалгавар” гаргах эрхтэй болох зэрэг саналуудыг дэвшүүлэн Мэргэжлийн хяналт шалгалтын ерөнхий стандартад нэмэлт оруулах саналыг МХЕГ-т хүргүүлэв. б/Улсын /ахлах/ байцаагчдаас зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээс бусад үед нийтийг хамарсан байдлаар стандартын О норматив-т “Хүний амь нас, эрүүл мэнд хүрээлэн буй орчинд хохирол учруулахаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор зөвлөмж гаргаж болохоор” О нормативын 2 дахь заалт болгон нэмэлт өөрчлөлт оруулж, Аймаг, Нийслэлийн газрын даргын эрх хэмжээг өргөтгөх в/“Мэдэгдэл”-ийн баримт бичгийг Зөрчлийн тухай хууль тогтоомжтой уялдуулан өргөн утгаар хэрэглэхээр Мэргэжлийн хяналт шалгалтын шаардлага, стандартад нэмэлт өөрчлөлт оруулах Хяналт шалгалтын дүнг газрын даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн бөгөөд зөвлөлийн хурлаас дэвшүүлсэн саналууд дэмжигдэж, Мэргэжлийн хяналтын Ерөнхий газарт танилцуулга хүргүүлэв. 13. Газрын даргын шуурхай хурлаар Налайх дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн албан үүргээ хангалттай биелүүлдэггүй гэсэн мэдээллийг шалга гэж үүрэгжүүлэн өгсний дагуу дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсийн улсын ахлах байцаагч шалгаж тайлбар авч удирдлагад бодит мэдээллийг танилцуулахаар 2018 оны 11 дүгээр сарын 07 өдөр 20-01/568 тоот төлөвлөгөөт бус удирдамж газрын даргаар батлуулж ажиллалаа. Шалгалтаар хэлтсийн дарга нь улсын байцаагчтай үр дүнгийн гэрээ байгуулаагүй байна.

Энэ нь Төсвийн тухай хуулийн 40 дүгээр зүйл түүнд нийцүүлэн гаргасан Төрийн албаны зөвлөлийн 2012 оны 134 дүгээр тогтоолын 3 дугаар хавсралт “Төрийн жинхэнэ албан хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн төвшинг үнэлж дүгнэх журам”- ын 3 дугаар хавсралтын 9.1-д Төрийн жинхэнэ албан хаагчийн үр дүнгийн гэрээ байгуулах, дүгнэхажлыгхэрхэнзохионбайгуулахталаархөдөлмөрийндотооджурамдаатусгахзамаархэрэгжүүлэхгэснийдагууНийслэлийнМэргэжлийнхяналтынгазрын Хөдөлмөрийн дотоод журмын 7.5, Газрын даргын 2018 оны 06 дугаар сарын 19 өдөр Б/281 тоот газрын даргын тушаалын 3-т заасныг зөрчсөн байна.

Хэлтсийн дарга газрын даргын тушаалын биелэлтийг зөрчиж удирдах албан тушаалтны хувьд төрийн албан хаагчаас бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх нөхцлийг хангаж ажиллаагүй мөн шалгалтаар төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээнээс хэтэрсэн тайлбарыг бичгээр хэлтсийн дарга

156

улсын байцаагч нар гаргаж өгсөнд дүн шинжилгээ хийгээд байгууллагын ёс зүйн хороонд шилжүүлж шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзэж дотоод албан бичгээр шилжүүлж ажилласан. 14. Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын хэлтэс, Сүхбаатар дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн 100 айл дахь чулууны болон дээврийн төмрийн үйлдвэрүүдэд хийсэн төлөвлөгөөт бус шалгалтын талаар газрын даргад ирсэн мэдээллийн дагуу шалгалаа. Шалгалтаар үйл ажиллагаагаа зогсоолгосон 26 үйлдвэрээс 5 үйлдвэрийн захирал, иргэн үйл ажиллагаагаа сэргээж өгөх тухай хүсэлт гаргасанд СБДМХХ-ийн дарга, холбогдох байцаагчийн хамт үйлдвэрүүдийн хамаарал бүхий этгээдүүд, иргэн нарт хурал хийж зөрчил арилгуулах талаар заавар зөвлөгөө өгч, торгуулийн арга хэмжээгээ барагдуулсан “Өдөн дээвэр” ХХК, “Ган стеел” ХХК, иргэдэд “2018 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн суурьшлын бүсийг чөлөөлөх шаардлагатай. Чөлөөлөх хүртэлх хугацаанд шалгалтаар илэрсэн зөрчлийг арилгаж, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангаж ажиллана уу” гэсэн утга бүхий 5 албан бичгийг СБДдэх МХХ-ийн дарга баталгаажуулан тэмдэг дарж хариуг өгсөн байна. Төр, захиргааны байгууллагын үйл ажиллагаанд үүсч хөтлөгдөж буй албан баримт бичгийн агуулга хууль, эрх зүйн үүднээс зөв томьёологдсон, утга санааг бүрэн зөв илэрхийлсэн байх, товч тодорхой, ойлгомжтой, логик дэс дараалалтай байх, үг үсгийн болон хэл найруулгын хувьд алдаа мадаггүй байх гэсэн Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн үндсэн зааврыг баримтлан ажиллах нь зүйтэй гэж үзэж СБДМХХ-ийн даргад шалгалтын үйл ажиллагаа, гүйцэтгэлийн талаар газрын даргад тодорхой мэдээллийг биечлэн өгч ажиллах талаар анхааруулж ажиллалаа. 15. Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер бөгөөд захирагчийн ажлын алба дарга нь Чингэлтэй дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн байгаль орчны хяналтын улсын ахлах байцаагч баримт нотлогдоогүй гүтгэлгийн чанартай зүйлийг олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр удаа дараа тараасан гэх 2018.05.11 өдрийн 01/1001 тоот албан бичгээр ирүүлсэн гомдлыг шалгалаа. Төрийн байгууллагын удирдах албан тушаалтны гарсан гомдол нь нэр төрд халдсан гэж, төрийн албан хаагч гаргасан тайлбартаа би шударгаар ажиллаж байгаа гэсэн гомдол, тайлбарууд гаргаж байгаа нь ёс зүй, сахилга хариуцлагын шинж чанартай байгаа нь Дотоод хяналт шалгалт, мониторингийн хэлтсийн чиг үүрэгт хамаарах асуудал биш бөгөөд Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн хүрээнд ямар нэгэн шалгалт хийгээгүй гэсэн тайлбар өгсөн тул Чингэлтэй дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн байгаль орчны хяналтын улсын

157

ахлах байцаагч талаарх гомдол нь төрийн албан хаагчийн ёс зүй, сахилга хариуцлагын шинж чанартай тул байгууллагын дотоод журмын дагуу Хууль эрх зүйн хэлтсийн дэргэдэх ёс зүйн хороогоор шийдвэрлэх нь зүйтэй гэж үзэж Хууль эрх зүйн хэлтсийн дэргэдэх ёс зүйн хороонд 2018.05.29 нд шилжүүлэн ажиллалаа.

16. Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын 2018 оны 02-01/554 тоот “Сүхбаатар, Хан-Уул дүүрэг дэх МХХ-ийн үйл ажиллагаанд хамтарсан төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн дагуу Хан-Уул дүүрэг дэх мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн дотоод ажлын зохион байгуулалт, улсын /ахлах/ байцаагчдын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд төлөвлөгөөт бус шалгалт хийж үнэлэлт дүгнэлт өгч, үр дүн, цаашид авах арга хэмжээний талаар газрын дарга, удирдлагуудад танилцуулж ажиллалаа. Шалгалтаар зөвлөн туслах үйлчилгээнд 84 обьект дутуу төлөвлөсөн, аж ахуйн нэгж, иргэний эрсдэлийн үнэлсэн 46 хяналтын хуудасны бичилт, тамга, тэмдэг, гарын үсэг, баталгаажилт дутуу, засвартай, Шилэн хяналтын цахим системд хяналт шалгалтын талаарх мэдээллийг 2018 оны 11 дүгээр сарын 07-ны байдлаар шалгаж үзэхэд 2 улсын байцаагч төлөвлөгөөт хяналт шалгалт, 5 улсын байцаагч зөвлөн туслах үйлчилгээг бүртгэж оруулаагүй, Иргэн аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагаа, ашиглалтыг түр зогсоох саналыг прокурорт хүргүүлээгүй 4 акт үйлдсэн, “Шинжилгээний дүнгийн тухай” үйлдсэн14 дүгнэлтэд лабораторийн сорилтын дүнг зөрүүтэй бичсэн, Эрүүл ахуйн дүрэм, журам, заавар, стандартад заагдсан хэм хэмжээг хангаагүй үзүүлэлттэй 30/44%/ сорьцын холбогдох аж ахуйн нэгж иргэнд хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгээгүй орхигдуулсан, Улсын /ахлах/ байцаагчдын үйлдсэн 17 дүгнэлт, 12 албан шаардлагын нэг хувийг байгууллагын бичиг хэрэг, архивд хадгалуулаагүй, дугаар давхардуулж авсан 6 албан шаардлага, Хяналт шалгалтын явцад зөрчил үйлдэгдсэн нөхцөл байдал, зөрчлийн шинж, хохирлын хэр хэмжээнд тохирсон арга хэмжээг ногдуулахгүйгээр 7 улсын /ахлах/ байцаагч 36 албан шаардлага үйлдсэн, Улсын /ахлах/ байцаагчийн үйлдсэн 123 албан шаардлагаас 83/67% нь тавьсан шаардлагыг биелүүлсэн талаар заасан хугацаанд мэдэгдсэн баримтгүй, гүйцэтгэлийн хяналт огт хийгээгүй, Баримт бичиг боловсруулсан, хянасан тухай тэмдэглэлгүй 40/32%/ албан шаардлага бичиг хэргийн архивд өгсөн, удирдамж үйлдэхдээ шалгалтын бүрэлдэхүүн, хугацаанд өөрчлөлт оруулах тэмдэглэгээг хийдэггүй зөрчлүүд илэрлээ. Тус хэлтсийн 21 байцаагч 2018 оны төлөвлөгөөт хяналтыг 93.1%, зөвлөн туслах

158

үйлчилгээг 86.1%-тай гүйцэтгэсэн, төлөвлөгөөт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээний гүйцэтгэлийн дундаж хэлтсийн хэмжээнд 89.6%-тай байна.Төлөвлөгөөт хяналт шалгалт хийхээр зарлагдсан 19, зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэхээр зарлагдсан 29, нийт 48 объектын үйл ажиллагаа зогссон нь 2018 оны төлөвлөгөөт шалгалт, зөвлөн туслах үйлчилгээний гүйцэтгэлд нөлөөлсөн байна.Хэлтсийн үйл ажиллагаа хангалтгүй байгаад 21 заалттай ажил сайжруулах Дотоод хяналт шалгалт, моинторингийн хэлтсээс зөвлөмж хүргүүлэн ажиллалаа.

80

9.15 Нийгэмд тулгамдсан тодорхой асуудлаар хэрэглэгчдэд чиглэсэн аяныг зохион байгуулна

Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын үйл ажиллагааг сурталчлах, зорилгоор 2018 онд “Эрүүл мал- эрсдэлгүй бүтээгдэхүүн”, “Хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад иргэн таны оролцоо”, “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн сарын аян-2018”, “Төрийн хяналт-иргэн таны төлөө” сэдэвт сарын аянуудыг зохион байгуулж, зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэн, хууль тогтоомжийг сурталчилж, болзошгүй аюул, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж ажиллалаа. 1.“Эрүүл мал- эрсдэлгүй бүтээгдэхүүн” сарын аяныг 2018 оны 5 дугаар сарын 1-нээс 5 дугаар сарын 31-ны хооронд зохион байгуулан Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын баталсан сарын аяны хүрээнд хийх ажлын төлөвлөгөөний дагуу дүүргүүд дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсүүд дүүргийн нэрэмжит 7 хоног зохион байгуулж, идэвхитэй оролцлоо. Батлагдсан төлөвлөгөөний дагуу төлөвлөгөөт 2, урьдчилан сэргийлэх 3, тандалт 1, сургалт 11, хэлэлцүүлэг 2 –ыг зохион байгуулсан байна. 2018 онд бага, дунд эрсдэлтэй зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлэх хөтөлбөрийн дагуу зарлагдсан 82 обьектод зөвлөн туслах үйлчилгээ үзүүлж, хяналт шалгалтаар илэрсэн зөрчилд холбогдох хуулийн дагуу 3100.0 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авч барагдуулсан байна. Сарын аяны хүрээнд малын шилжилт хөдөлгөөн, мал аж ахуй эрхлэхийг хориглосон бүсээс малаа гаргах талаар иргэдэд сэрэмжлүүлэг мэдээлэл өгөх зорилготой 2 шторк, 13 төрлийн гарын авлага хэвлүүлж, 2145 ширхэгийг тараасан, вэб сайтад 115 зөвлөмж, мэдээлэл байршуулж, телевиз, радио, сонинд 11 удаа хяналт шалгалттай холбоотой ярилцлага өглөө. Баянгол дүүрэг дэх МХХ-ийн мал эмнэлгийн хяналтын улсын байцаагч мал, амьтанд тохиолдох паразиттах өвчний талаар 7 цуврал зөвлөмж гаргаж вебсайтад байршуулсан нь жижиг амьтан тэжээх, үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэгч иргэд аж ахуйн нэгжид гарын авлага болж чадсан байна. Сарын аяны танилцуулгыг

Нийгэмд тулгамдсан тодорхой асуудлуудыг шийдвэрлэсэн.

159

МХЕГ-ын ХАБХААХХ-т цахимаар болон албан тоотоор хүргүүлэв. Мөн Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын даргаас өгсөн үүргийн дагуу 2018 оны 05 дугаар сарын 16-ны өдөр Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа эрхэлж буй “Өлөн боловсруулах үйлдвэрүүдийн үйл ажиллагаа”-нд төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалтыг 02-01/254 удирдамжаар Мал эмнэлгийн хяналтын чиглэлээр 1.12 кодтой “Өлөн гэдэс боловсруулах үйлдвэрлэлийг шалгах” хяналтын хуудсаар 8 үйлдвэрийн эрсдэлийг тогтооход бага эрсдэлтэй 2, дунд эрсдэлтэй 4, их эрсдэлтэй 2 үнэлэгдсэн байна. Хяналт шалгалтыг Төрийн хяналт шалгалтын тухай, Байгаль орчныг хамгаалах тухай, Агаарын тухай, Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээний тухай, Усны тухай, Хог хаягдлын тухай болон холбогдох хуулиуд, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл ахуйн тухай хууль түүнд нийцүүлэн гаргасан дүрэм, журам, Барилгын тухай хууль, Хот суурины ус хангамж, ариутгах татуургын ашиглалтын тухай, Эрчим хүчний тухай, Мал удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах тухай, Хүнсний тухай, Хүнсний бүтэгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай, Эрүүл ахуйн тухай хуулиуд тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан дүрэм, журам Монгол Улсын Засгийн газрын 2011 оны 311 дүгээр тогтоолоор батлагдсан “Аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагаанд дотоод хяналт шалгалтыг зохион байгуулах нийтлэг журам”-ын хэрэгжилтийн байдал, барилгын норм дүрэм стандарт, Хүрээлэн байгаа орчин, Усны чанар, Ариутгах татуургын сүлжээнд нийлүүлэх хаягдал ус ”Ерөнхий шаардлага MNS6561:2015 стандарт хангагдаж буй эсэхэд хамтарсан шалгалт хийсэн. Хяналт шалгалтанд хамрагдсан 1 иргэн, 7 аж ахуйн нэгж, байгууллагад улсын байцаагчийн хамтарсан хугацаатай 139 заалттай 8 албан шаардлага хүргүүлж ажиллаагүй байгаа 6 газарт албан бичиг хүргүүлж 2 иргэн, 3 аж ахуйн нэгжид агаарын чанарыг сайжруулах бүсэд мөрдөх журмын хэрэгжилтийг хангуулах, агаар хамгаалах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх, зуух ашиглалт, цэвэрлэгээ үйлчилгээ, нүүрсний хэрэглээний талаар улсын ахлах байцаагчийн 02-01-001/122 дугаартай зөвлөмж хүргүүлж, мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа.

2. “Хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад иргэн таны оролцоо” сарын аяны хүрээнд 5 чиглэлийн 33 ажлын төлөвлөгөөг гаргаж газрын даргаар батлуулж, 100 хувь хийж гүйэтгэв. Сарын аяны хүрээнд хэрэглэгчдэд чиглэсэн 15 сургалт, төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт 3, мэдээ сэрэмжлүүлэг, гарын авлаг 15, шторк-2 гаргаж олон нийтэд хүргэлээ. Сарын аяны хүрээнд дэд даргын баталсан

160

хөтөлбөрийн дагуу “Агуулах дэлгүүрийн стандартыг турших, худалдаалах үйл ажиллагааг шалгах хэрэглэгчийн хяналтын хуудсыг сурталчлах” үзүүлэх сургалтыг БЗД-ийн 12-дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт байрлах ”Номин тав трейд” ХХК-ийн Чулуун-Овоо агуулахад зохион байгууллаа. Сургалтанд дүүргүүд дэх мэргэжлийн хяналтын хэлтсийн худалдааны хяналтын улсын /ахлах/ байцаагчид, Эрсдэлийн удирдлага, стратеги төлөвлөлтийн хэлтэс, Олон нийттэй харилцах хэлтсийн холбогдох мэргэжилтэнгүүд болон, төрийн бус байгууллага, мэргэжлийн холбоод, стандартыг шинээр боловсруулах дэд ажлын хэсгийн төлөөлөл мөн хүнсний худалдааны 17 аж ахуйн нэгж байгууллагын 50 удирдах ажилтан, ажиллагсад оролцлоо. Сарын аяны дүн мэдээг нэгтгэж МХЕГ-т хүргүүлсэн.

3. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн “Сарын аян-2018”хүрээнд нийт 16 ажил хийхээр төлөвлөж төлөвлөгөөний дагуу 100 % хийж гүйцэтгэлээ. Сарын аяны хүрээндхийсэн ажлуудаас онцлон дурдвал : 1. Хөнгөн, хүнсний үйлдвэрүүдэд хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, тоног төхөөрөмжийн аюулгүй байдлыг хангуулах, “Хөдөлмөрийн аюлгүй байдлыг шалгах” 4.1.2 кодтой хяналтын хуудасны дагуу бичиг баримтын боловсруулалт бүрдүүлэлт, болзошгүй ослоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Баянзүрх, Сонгинохайрхан, Баянгол дүүргүүдэд хүнсний үйлдвэрлэлийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй 40 аж ахуйн нэгж байгууллагыг хамруулан 2018 оны 03 дугаар сарын 22-ны өдөр “Талх чихэр” ХХК-нийн үйлдвэрт үзүүлэх сургалтыг зохион байгууллаа. 2. Химийн бодис ашиглан үйл ажиллагаа явуулж буй Мал эмнэлгийн хүрээлэнгийн харъяа 11 лабораторийн 58 ажилтан албан хаагчдад Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн хуулиар нийт 4 цагийн сургалт явуулж, оролцогчдын сонирхсон асуултуудад хариулт өгч, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөв.сургалт зохион байгуулсан. 3. “Үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлогыг судлан бүртгэх дүрэм” Монгол Улсын Засгийн газрын 2015 оны 269 дүгээр тогтоолын хэрэгжилтийг хангах талаар “Драгон ХХК”, “21 Худалдааны төв”, “БОСА-Баруун бүс”, Соёмбо кинотеатр, “Номин агуулах худалдаа” худалдааны төвүүдэд 4.6, 4.1.2 хянаалтын хуудсаар хяналт шалгалт хийж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан.

4. “ТӨРИЙН ХЯНАЛТ-ИРГЭН ТАНЫ ТӨЛӨӨ” САРЫН АЯНЫ ХҮРЭЭНД:

Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр сурталчилах чиглэлээр:

161

Төрийн хяналт-Иргэн таны төлөө” сарын аяны хүрээнд зохиогдсон үйл ажиллагааг олон нийтэд сурталчилан нийт 42 хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд 86 удаа мэдээ мэдээлэл өглөө. Баталгаагүй эм, био бэлдмэлийг сошиал сүлжээнээс худалдан авахгүй байх тухай, Сургууль цэцэрлэгийн хяналт шалгалтын асуудлаар 2 удаагийн хэвлэлийн бага хурал хийлээ. 31 удаа телевизүүдэд мэдээ өгч, 4 удаа зочны, ярилцлагын цагт орж, 6 сонин, 10 вэб сайтад мэдээлэл өглөө. Мөн www.ub.inspection.gov.mn , Нийслэлийн Мэргэжлийн Хяналтын Газар пэйж хуудсанд 29 хяналт шалгалтын мэдээ, 9 сургалт, 32 зөвлөмж, сэрэмжлүүлэг нийтдээ 92 удаа мэдээ мэдээлэл байршуулсан. Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр: НМХГ-ын даргын баталсан хөтөлбөрийн дагуу 2018 оны 09 дүгээр сарын 10-ны өдөр “Нам даралтын зуух, айл өрхийн нүүрсний хаягдал үнсний хадгалалт, орчны бохирдол” сэдвээр СХД-ийн 29-н хорооны Засаг дарга нар, Засаг даргын Тамгын газрын мэргэжилтнүүдэд сургалт хийж, нүүрсний үнсний цацраг идэвх, хаягдал болон агаар, орчны бохирдлыг бууруулах талаар мэдээлэл өгч, нүүрсний үнсийг ил задгай хаяхгүй байх, агаар, орчны бохирдлоос урьдчилан сэргийлэх сэдвээр 4 төрлийн нийт 116 ширхэг зөвлөмж, ном, зурагт хуудсыг олон нийтэд хүргэсэн. Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгүүдэд агаар шүүгч төхөөрөмжүүдийг хэрхэн зөв ажиллуулах, эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх тухай улсын ахлах байцаагчийн 200 зөвлөмжийг хүргүүлсэн. Цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй ажиллагаа, аюулгүй байдлыг хангуулж, цацрагийн болзошгүй шарлагаас урьдчилан сэргийлэх талаар 11 төрлийн анхааруулга, стикер наалтыг 450 ширхэг хэвлүүлж, 70 нийт 299 ширхгийг тарааж, аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдэд цацрагийн аюулгүй ажиллагааны талаар сурталчилж, соён гэгээрүүлэх ажлыг зохион байгуулсан. “Цацрагаас хамгаалах хувийн хамгаалах хувцсыг зөв хэрэглэж хэвшье” зурагт хуудас хэвлүүлэн рентген оношилгоо хийж буй 50 эмнэлэгт хүргүүлж, цацрагийн аюулгүй ажиллагааны соёлыг хэвшүүлэх талаар арга хэмжээ авч ажилласан. Цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй ажиллагаатай холбоотой зурагт хуудас бэлтгэж НМХГ-ын фэйсбүүк, цахим хуудсанд тус бүр 30 нийт 60 мэдээ байрлуулж олон нийтийг мэдээллээр хангаж ажилласан. Мөн тус хэлтсээс бэлтгэж гаргасан зөвлөмж, сэрэмжлүүлэг, мэдээг орон нутгийн Мэргэжлийн хяналтын байгууллагууд фэйсбүүк, цахим хуудсаар дамжуулан иргэдэд түгээж,

162

сурталчилсан байна. “Гэр байшингаа дулаалцгаая”, “Түүхий нүүрс хэрэглэхийг хориглох тухай” постерыг тус бүр 110-ийг иргэн, аж ахуйн нэгжүүдэд тарааж Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгүүдэд агаар шүүгч төхөөрөмжүүдийг хэрхэн зөв ажиллуулах, эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх зөвлөмж хүргүүлэв. “Тээврийн хэрэгслээс үүдэлтэй агаарын бохирдол” сэдэвт сургалт зохион байгуулсан. Нийтийн тээврийн газар, нийтийн тээвэрт үйлчилдэг аж ахуйн нэгж байгууллага, Авто тээврийн үндэсний төв, Замын цагдаагийн албаны төлөөлөл нийт 61 хүн хамрагдлаа.

Байгаль орчин, геологи уул уурхайн хяналтын чиглэлээр

- Бичил уурхайгаар ашигт малтмал олборлож буй нөхөрлөл, иргэдэд эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор “Хүүхдийн тэвчишгүй хөдөлмөр эрхлэлт, аюулгүй ажиллагаа” талаар зөвлөмж, сэрэмжлүүлэгийг бэлдэн 74 иргэдэд хүргүүлж, Налайх дүүргийн 3-р хорооны иргэдийг хүлээн авах танхимд Бичил уурхайгаар ашигт малтмал олборлож буй нөхөрлөл, иргэдэд хүүхдийн тэвчишгүй хөдөлмөр, хөдөлмөрийн эрүүл ахуй, бичил уурхайгаар ашигт малтмал олборлох 151 дүгээр журмаар 52 иргэнийг хамруулан Налайх дүүргийн мэргэжлийн хяналтын хэлтэстэй хамтран сургалтзохион байгуулсан.

- Байгалийн дагалт баялаг болох хушны самар, байгалийн жимс түүж, бэлтгэх иргэн, аж ахуйн нэгжүүдэд холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангаж, хуулиар зөвшөөрсөн хугацаанд, байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийг төлж, байгаль орчинд халгүй арга, технологиор түүж, бэлтгэх, бага насны хүүхдийг ажиллуулахгүй байх, хараа хяналтгүй орхихгүй байх талаар зөвлөмжийг нийслэлийн ногоон бүсийн байгаль хамгаалагчдаар дамжуулан байгаль орчны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй мод, модон материалын төрөлжсөн 7 зах, байгалийн дагалт баялаг ашиглагч буюу хушны самар түүж, бэлтгэх тусгай зөвшөөрөлтэй 20 орчим аж ахуйн нэгж болон бусад байгаль орчны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагууд, ногоон бүсийн нутаг дэвсгэр, ойн сан бүхий газраарзорчиж байгаа иргэдэд хүргүүлж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Аяны хүрээнд байгал орчны хяналтын чиглэлээр нийт 200 орчим ширхэг зөвлөмж хүргүүлсэн.

Дэд бүтцийн хяналтын чиглэлээр:

163

- Улсын хэмжээнд зам хариуцагч байгууллагууд, Боловсрол, соёл, урлагийн газар, Цагдаагийн газрын Замын цагдаагийн тасаг, Авто тээврийн төв, Засаг даргын Тамгын газар, Хот тохижуулах алба, сургуулиудын захиргаа, МХГ-ын төлөөллөөс бүрдсэн Ажлын хэсэг батлагдсан төлөвлөгөөний дагуу сургууль, цэцэрлэг орчмын явган хүний орц, гарцын тэмдэг, тэмдэглэгээнд тавигдах стандарт, тэмдгийг байршуулахад анхаарах зүйлс, одоогийн байгаа тэмдгүүд стандартад нийцэж байгаа эсэхэд хэмжилт хийж, тэмдэгний хэмжээс, өнгө будагны стандарт, гэрэл ойлгогч туузын стандарт, тэмдгийн үйлчлэх хүрээ, хэд хэдэн тэмдэг тавьсан тохиолдолд хэрхэн зөв байрлуулах зэрэг заавар зөвлөмжийг өгч ажилласан. Ажлын хэсгээс өгөгдсөн заавар чиглэлийн дагуу зам хариуцагч байгууллагууд засвар арчлалтын ажлаас гадна сургууль, цэцэрлэг орчмын явган хүний орц, гарцын тэмдэг, тэмдэглэгээний ажилд онцгой анхаарч, шаардлагатай газруудад 9 ш сургууль орчмын бүс, Хурд сааруулагч 15 ш, тэмдэг 100, тэмдэглэгээ 740м2, чулуун хучилттай авто зам 66м, халтираанаас хамгаалсан тэмдэглэл 300м2 явган хүний гарц шинээр 1 хийж, стандартын бус хурд сааруулагчийг зайлуулах, гэрэл ойлгогч наах, замын хашлага хайсыг засварлах зэрэг хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангахад чиглэгдсэн ажлуудыг “Замын тэмдэг” MNS4597:201, “Авто замын тэмдэг, тэмдэглэл, гэрлэн дохио, хашилт, чиглүүлэх хэрэгслийг хэрэглэх дүрэм” MNS4596:2014 дүрэм стандартын дагуу хийж гүйцэтгэсэн байна. Тус ажил хэрэгжсэнээр “Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай” хуулийн хэрэгжилтийг хангуулж, хөдөлгөөний аюулгүй байдал сайжирч, осол аваар буурахад чухал ач холбогдолтой арга хэмжээ болж байна.

Хүүхдүүдэд савласан шингэрүүлсэн шатдаг хий үнэрлэх, мансууран донтох, буруу хэрэглээнээс гарч болзошгүй аюул ослоос урьдчилан сэргийлэх, шингэрүүлсэн шатдаг хийг эмх замбараагүй худалдаалахгүй байх, аюулгүй зөв хэрэглээний талаар анхан шатны мэдлэг олгох зорилгоор Нийслэлийн Цагдаагийн газар, Нийслэлийн Онцгой байдлын газар, Нийслэлийн хүүхэд, гэр бүлийн хөгжлийн газруудтай хамтран ажиллахаар “Шингэрүүлсэн шатдаг хий” тусгай арга хэмжээг зохион байгуулан хамтарсан удирдамжийн хүрээнд нийслэлийн нутаг дэвсгэрт бөөний болон жижиглэнгийн худалдааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй хүнс, барааны захууд, худалдааны төвүүд, супермаркетууд, дэлгүүр мухлагуудын шингэрүүлсэн шатдаг хий /220 граммаар савласан/ худалдаалах, ашиглах, хадгалах үйл ажиллагаанд “Төрийн хяналт шалгалтын тухай”, “Газрын тосны бүтээгдэхүүний тухай” хуулиуд, “Хийн аж

164

ахуйн техник ашиглалтын дүрэм”, “Автотээврийн хэрэгслээр хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд аюул, хохирол учруулж болзошгүй ачаа тээвэрлэх журам”-ын мөрдөлт, хэрэгжилтийг хангуулан ажилласан.

“Шингэрүүлсэн шатдаг хий” тусгай арга хэмжээ, ажлын хүрээнд хүрээнд Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар, Нийслэлийн Цагдаагийн газраас хамтран боловсруулсан мэдэгдэл, зөвлөмжийг Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт бөөний болон жижиглэнгийн худалдаа эрхэлдэг нийт 1000 гаруй аж ахуйн нэгж, иргэнд хүргүүлсэн.

Мөн ажлын хүрээнд ахуйн хэрэглээний /220 грамм/ шингэрүүлсэн шатдаг хийн зөв хэрэглээ, буруу хэрэглээнээс гарч болзошгүй аюул осол, эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх, худалдааны газруудын худалдагч, ажилтнуудын хийн аюулгүй хэрэглээний мэдлэгийг дээшлүүлж, салбарын хууль тогтоомж, дүрэм журмын хэрэгжилтийг сайжруулах зорилгоор Нийслэлийн Цагдаагийн газрын сургалт, мэдээллийн танхимд “Шингэрүүлсэн шатдаг хийн зөв, аюулгүй хэрэглээ” сэдэвт сургалтыг хамтран зохион байгуулж, томоохон зах, худалдааны төвийн худалдагч, менежерүүдийг хамруулсан.

Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газар, Нийслэлийн Цагдаагийн газраас хамтран гаргасан мэдэгдлийн хэрэгжилтийг шалгах ажлын явцад Баянзүрх дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтэс, Нарантуул ОУХТ-ийн Цагдаагийн тасгийн /хэсгийн/ цагдаа нар хамтран Нарантуул захын жижиглэнгийн худалдаа эрхлэгч нарын худалдаалж байсан шингэрүүлсэн шатдаг хийн худалдаалалт, хадгалалтыг шалгаж мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллалаа. Дээрх ажлын хүрээнд Улаанбаатар хотын ерөнхий менежер бөгөөд захирагчийн ажлын албаны дарга Т.Гантөмөрт 2018 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн 02-01/1737 дугаартай “Нийслэлийн худалдаа үйлчилгээний нийтлэг журмын шинэчилсэн төсөлд томоохон зах, худалдааны төв, сүлжээ супермаркетуудаас бусад жижиг хүнсний дэлгүүр, мухлаг, лангуугаар 220 граммаар савласан шингэрүүлсэн шатдаг хийг 21 наснаас доош насны хүнд /хүүхэд/ худалдаалахгүй байх тухай саналыг хүргүүлэн, журамд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан ба тус журмын биелэлтэд хяналт тавин ажилласан.

Цахилгаан шугам, тоног төхөөрөмжийн ашиглалт, аюулгүй байдлыг бүрэн хангаагүйн улмаас хүний эрүүл мэнд, ам насанд хохирол учруулах нөхцөл байдал үүсч байгаатай холбогдуулан “Цахилгаан эрчим хүчний шугам, тоног төхөөрөмжийн аюулгүй байдлыг хангуулах тухай” улсын байцаагчийн

165

зөвлөмжийг “УБЦТС” ТӨХК, харъяа хэрэглэгчдэд үйлчлэх төвүүд, “Улаанбаатар төмөр зам” ХНН-ийн ЭХУХ-ийн I-р анги, “Сууц өмчлөгчдийн холбооны дээд зөвлөл”, “Иргэний нисэхийн ерөнхий газар”-ын Холбоо навигаци, ажиглалтын алба, “ОСНААУГ” ОНӨААТҮГ харъяа хэрэглэгчдэд үйлчлэх төвүүд, Үндэсний соёл амралтын хүрээлэн зэрэг газруудад хүргүүлэн ажиллалаа. Мэргэжлийн хяналтын Ерөнхий газрын даргын 01/211 дугаартай удирдамж, “Төрийн хяналт иргэн таны төлөө” сарын аяны хүрээнд Цөмийн болон цацрагийн хяналтын хэлтэстэй хамтарч Чингэлтэй, Сүхбаатар, Сонгинохайрхан дүүргүүдийн нутаг дэвсгэрт дэх сургууль цэцэрлэгийн ойр орчимд байрлах цахилгаан дамжуулах шугам, тоног төхөөрөмжийг хүүхэд багачуудад таниулах, аюул ослоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор анхааруулах санамж, плакатыг хэвлүүлэн нийт 18 сургууль цэцэрлэгийн ойр орчимд байрлах шугам тоног төхөөрөмжид давхардсан тоогоор 86 ширхэгийг байршуулсан. Чингэлтэй дүүргийн 18 дугаар цэцэрлэгийн барилга байгууламж, цахилгаан тоног төхөөрөмжид хяналт шалгалтыг хийж, цэцэрлэгийн цахилгааны ерөнхий щитний өрөө хөрсний усанд автсан тухай 2018 оны 08 дугаар сарын 28-ны өдрийн 02-07-388/1068 дугаартай улсын ахлах байцаагчийн дүгнэлт, 02-07-338/142 дугаартай “Үйл ажиллагааг түр зогсоох тухай” акт үйлдэж үйл ажиллагааг түр зогсоож, цахилгааны ерөнхий щитийг нэг давхарт шилжүүлэх техник зохион байгуулалтын арга хэмжээг авч аюулгүй ажиллагааг хангуулсан. Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хорооны, Их тэнгэрийн аманд байрлах Маршлын гүүр, 1 дүгээр хороо 19 дүгээр үйлчилгээний төвийн зүүн тал, 52 дугаар сургуулийн зүүн талд цахилгаан дамжуулах утаснууд ил гарсан, унжилт ихтэй, норм дүрмийн дагуу холбогдоогүй байгааг хариуцагч байгууллага “Новельнетворк” ХХК-нд 2018 оны 09 дүгээр сарын 05-ны өдрийн 02-03/3385 аюулгүй ажиллагааг хангуулах тухай албан бичгийг хүргүүлэн биелэлтэд хяналт тавин ажиллаж байна.

- Улаанбаатар хотын ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн танхимуудын агаар дахь радоны хуримтлалын нөлөөлөлд тандалт судалгаа хийх” тухай удирдамжаар 9 дунд сургууль, цэцэрлэгийн, 10 барилгын 20 цэгт агаар дахь радоны хуримтлалыг тодорхойлох хэмжилт хийсэн. Тандалт судалгааны дүнгээр агаар дахь радоны идэвх 22-134Бк/м3 буюу Цацрагийн аюулгүйн норм, MNS 5627:2006 стандартын шаардлага /200Бк/м3/-ыг хангаж байсан. Тандалт судалгааны танилцуулгыг бэлтгэн, МХЕГ-ын ЦЦАБХГ-т 02-02/3526 тоот албан бичгээр хүргүүлэв.

166

Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын хяналтын чиглэлээр: Эрүүл мэнд, боловсрол, соёлын хяналтын хэлтэс, Сүхбаатар дүүрэг дэх Мэргэжлийн хяналтын хэлтсээс “Сэтгэлийн бэлэг” өдөрлөгийн арга хэмжээг 2018 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдөр зохион байгуулан хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүд сурч хүмүүжиж буй 10, 186 дугаар цэцэрлэгүүдийн багш, ажиллагсдыг Сүхбаатар дүүрэг дэх Эрүүл мэндийн төвтэй хамтран эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх үзлэгт тус тус хамруулж, зөвлөгөө өгөв. Түүнчлэн тус цэцэрлэгийн хамт олонд шаардлагатай эм, эмнэлгийн хэрэгслийг гардууллаа. “Сэтгэлийн бэлэг” өдөрлөгийн арга хэмжээнд “Пролианс” ХХК, “Диасис Монголия” ХХК, “Аравт Интернейшнл” ХХК-иуд хамтран оролцлоо. Тусгай цэцэрлэгийн багш ажилчидад “Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагад дотоод хяналтыг хэрэгжүүлж хүүхдэд ээлттэй орчинг бүрдүүлэх, эрсдлээс урьдчилан сэргийлэх”, “Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагад тавигдах эрүүл ахуйн шаардлага”, “Хүүхдийнбайгууллагын эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын нөхцөлийг шалгах, хяналтын хуудсыг ашиглаж эрсдлээссэргийлэх нь”,“Хүүхдийн зохистой хооллолт” сэдвүүдээр тус тус хичээл зааж мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч, Цэцэрлэгийн хүүхдүүдэд Сүхбаатар дүүргийн Эрүүл мэндийн төвийн эмч нар амны хөндийн үзлэг хийлээ. Нийслэлд үйл ажиллагаа явуулж буй нийт 10 асрамж, халамжийн газрын хоол үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хийсэн. Шалгалтаар зөрчилтэй ажиллаж байсан 5 байгууллагад 45 заалттай 5 албан шаардлагаар хугацаатай үүрэг даалгавар өгч биелэлтэд нь хяналт тавьж ажилласан. Мөн хүнсний аюулгүй байдлыг хангаж ажиллах талаар мэргэжил арга, зүйн зөвлөгөө өгч ажилласан. “Сургуулийн орчинд худалдаалахыг хориглосон хоол хүнсний бүтээгдэхүүн”-ээр сэрэмжлүүлэг боловсруулан олон нийтийн цахим сүлжээнд байршуулан 262 сургуулиудад стикер /наалт/-ыг наалгасан байна МХЕГ-ын ЭМБСХГазартай хамтран Өрхийн эрүүл мэндийн төвүүд 23, Эрүүл мэндийн төв 3, дүүргийн Нэгдсэн эмнэлэг 2, ЭХЭМҮТ 5, ТТАХНЭ 2, Гурван гал 3, ГССҮТ 10, Энэрэл мамоц эмнэлгүүдийн нийт 53 эмч, эмнэлгийн мэргэжилтэн, хоол үйлдвэрлэлийн хоолны эмч, халдвар судлаач, яаралтай тусламж, хүүхдийн тасгийн эмч мэргэжилтнүүдэд “Хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ-аюулгүй байдал ” сэдэвт сургалтыг Интермед эмнэлэг дээр зохион байгууллаа.

167

Хүнсний аюулгүй байдал, хөдөө аж ахуйн хяналтын чиглэлээр: Хүнсний аюулгүй байдлын 5 чиглэлээр 15 зөвлөмж, сэрэмжлүүлэгийг боловсруулж, НМХГ-ын цахим хуудсанд байршуулсан. Үндэсний соёл амралтын хүрээлэнд амарч буй иргэдэд сурталчлан мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өглөө. Мөн хоол үйлдвэрлэл, худалдааны чиглэлээр Сүхбаатарын талбай, Гэрэлт гудамжинд зохион байгуулагдсан Япон, Солонгосын соёлын өдрүүд, Resto-expo 2018, UB FOOD FESTIVAL 2018” өдөрлөгт хоол, үйлдвэрлэл үйлчилгээ эрхлэгчдэд болон иргэн аж ахуйн нэгж байгууллагад мэргэжил арга зүйн зөвөлгөө өгч нийт 5 төрлийн 150 зөвлөмж гарын авлага хүргүүлэв. Нийслэлийн Засаг даргын баталсан “Хүн, мал, амьтны гоц халдварт тарваган тахал өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг эрчимжүүлэх тухай” А/720 дугаар захирамж, Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын даргын баталсан “Хүн, мал, амьтны гоц халдварт тарваган тахал өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх талаар тавих хяналт шалгалтыг эрчимжүүлэх тухай” А/39 дугаар тушаалын дагуу Хэрлэн, 4-р зөрлөг, Городок, Өлзийт, Таван толгой, Эмээлт, Баруун туруун АТШНТ –д 24 цагаар, маршрутын бус замд хөдөлгөөнт эргүүлээр хяналт шалгалтыг хийж байна. Шалгалтаар тээврийн хэрэгсэл 15138, адуу 635, хонь 10527, ямаа 1714 толгой гарал үүсэл баталгаажилтыг шалган нэвтрүүлж, хонины мах 453 тн, адууны мах 500 тн, үхрийн мах 516 тн, ямааны мах 453тн, хонины ноос 10 тн, өндөг 1723880ш, хүнсний ногоо 101,7 тн бүтээгдэхүүний гарал үүсэл баталгаажилтыг шалгаж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгч, 4627 иргэнд зөвлөмж өгч, 9824 тээврийн хэрэгслийг халдваргүйжүүлэх явцад хяналт шалгалт хийж ажилласан. Мөн 4 товчоогоор 77 тарваганы түүхий мах илрүүлж, зоонозын өвчин судлалын үндэсний төвд шилжүүлсэн. Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын тэргүүлэгчдийн “Монгол мал дэд хөтөлбөр батлах тухай” 2014 оны 119, “Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт мал аж ахуй эрхлэх” 2015 оны 85 дугаар тогтоолуудын хэрэгжилтийг хангуулах, түүнд нэмэлт өөрчлөлт оруулах, мал аж ахуй эрхлэхийг хориглосон, зөвшөөрсөн бүс нутгийн радиусыг дахин нарийвчлан гаргах чиглэлээр Нийслэлийн ерөнхий менежерт, авто тээврийн товчоогоор нэвтэрч буй тээврийн хэрэгслийн ариутгал халдваргүйжүүлэлтийг мэргэжлийн түвшинд хийх талаар НМЭГ-т албан бичгээр саналуудыг хүргүүлсэн. “Мал эмнэлэг, мал үржлийн ажил, үйлчилгээ, малын эмийн зохистой хэрэглээ, эм бэлдмэлийн худалдаалалтын үйл ажиллагаанд хяналт тавих арга зүй” сэдэвт сургалтыг ХХААХҮЯ, МЭЕГ мал эмнэлгийн хяналтын улсын байцаагчдад зохион байгууллаа.

168

Мал, амьтны гоц халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, мах, сүү, өндөгний чиглэлээр үйлдвэрлэл эрхлэхэд анхаарах зүйлс, малын гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүнийг вакцин, тарилга, туулгалтад хамруулснаас хойш ямар хугацаанд хүнсэнд хэрэглэх тухай нийт 9 зөвлөмж боловсруулж НМХГ-ын фэйсбүүк хуудсанд байршуулсан. Хөдөлмөр, нийгмийн хамгаалал, тусгай хяналтын чиглэлээр: Аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдэд “Хөдөлмөрийн тухай”, “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай”, “Нийгмийн даатгалын багц хуулиуд болон тэдгээртэй нйийцүүлэн гаргасан дүрэм журам, стандартыг хангаж ажиллах, болзошгүй осол гэмтэлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор 2018 оны 08 дугаар сарын 31-ний өдөр СҮҮ ХК-ны сургалтын танхимд нийт 35 гаруй аж ахуйн нэгж байгууллагын удирдах албан тушаалтан болон ажилтан, албан хаагчдыг хамруулан үзүүлэх сургалтыг зохион байгуулж ажиллалаа. МХЕГ-ын даргын баталсан “Хүүхдийн хөдөлмөр эрхлэлтийн байдалд тандалт судалгаа хийх” удирдамжийн дагуу тандалт судалгааг хийж, дүнг холбогдох хэлтэст хүргүүлсэн. Нийслэлийн хэмжээнд 73 хүүхэд хамрагдсан ба тэвчишгүй хөдөлмөр эрхэлж байгаа 18, сургууль суралцахын хажуугаар ажил эрхэлж буй 27 хүүхэд байна. Цөмийн болон цацрагийн аюулгүй байдлын хяналтын чиглэлээр: НМХГ-ын Тамгын газрын даргын баталсан хөтөлбөрийн дагуу 2018 оны 09 дүгээр сарын 11-ний өдөр “Судалгаа шинжилгээ, эрдэм шинжилгээний чиглэлд ажиллаж буй цацрагтай ажиллагчдын мэргэжлийн шарлагын хувийн тунгийн хяналтыг сайжруулах нь” сэдэвт сургалтыг зохион байгуулж, 5 байгууллагын рентген аппараттай харьцан ажиллаж буй эрдэм шинжилгээний ажилтан, дадлагажигч, дүрс оношилгооны техникч мэргэжлээр суралцаж буй оюутнууд нийт 9 хүнийг хамруулан, Цөмийн энергийн тухай хууль, холбогдох дүрэм журам, стандарт, мэргэжлийн шарлагын хувийн хяналт, цацрагийн шарлагаас урьдчилан сэргийлэх талаар хичээл орж, мэргэжил арга зүйгээр хангаж, 2 төрлийн 18 ширхэг зурагт хуудас хүргүүлж ажиллалаа. СХД-ийн нэгдсэн эмнэлгийн хурлын тахимд “Эрүүл мэндийн байгууллагуудад рентген шинжилгээний үед өсвөр, бага насны хүүхдийг хэрхэн хамгаалах” уулзалт хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Хэлэлцүүлэгт СБД, СХД, ХУД, БГД, ЧД, БЗД-ийн эрүүл мэндийн төв, СХД, ХУД-ийн нэгдсэн эмнэлэг, Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв, Гурван гал, Шижиддүг зэрэг эмнэлгүүдийн цацрагийн хяналтын ажилтан, холбогдох албан тушаалтнууд

169

оролцож, бага насны хүүхдийн рентген зураг, харалтын давтамж анхаарах асуудал, хүүхдэд хамгаалах хувцас хэрэгсэл хэрэглүүлэх зэрэг асуудлуудыг онцлон хэлэлцэж, эрүүл мэндийн байгууллагад рентген шинжилгээ хийх ерөнхий удирдамж боловсруулж мөрдөж ажиллах, 1-р шатлалын эмнэлэгт мэдээлэл өгөх, арван жилийн сургуулиудад хүүхдийг үндэслэлгүйгээр цацрагийн шарлагад өртүүлэхгүй байх тухай мэдэгдэл хүргүүлэх зэрэг цаашид авах арга хэмжээний саналуудыг нэгтгэж, эмнэлгүүд туршлага, мэдээллээ солилцсон үр дүнтэй ажил болсон. Экспорт, импорт, хилийн хорио цээрийн хяналтын чиглэлээр: Ургамал хамгаалал, хорио цээрийн хяналтын чиглэлээр “Улаанбаатар хот орчмын хүлэмжийн аж ахуй эрхлэгчдэд газар тариалангийн зохистой дадал, ургамал хамгааллын цогцолбор арга, хүнсний ногоо бэлтгэн нийлүүлэх сүлжээнд тавигдах шаардлага” сэдэвт сургалтыг 45 иргэн, аж ахуйн нэгжид зохион байгууллаа. Танхимын сургалтаар ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн бэлтгэн нийлүүлэх сүлжээнд хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад тавигдах шаардлага, ургамал, ургамлын гаралтай бүтээгдэхүүнд гарал үүслийн гэрчилгээ олгох журам, хэрэгжилт, хөдөө аж ахуйн зохистой дадал нэвтрүүлэх талаар мэдлэг олголоо. Объект түшиглэсэн сургалтыг СХД-ын 32 хороо 361 гарамд байрлах “Эверидэй” хүлэмжийн аж ахуйн хүлэмж, ил талбайд ургамал хамгааллын цогцолбор аргын талаар ХАА-н доктор, профессороор хичээл заалгаж, харилцан ярилцаж, мэдээ мэдээлэл өгөв. Сургалтын үр дүнд хүнсний ногоо бэлтгэн нийлүүлэгчид хууль эрх зүйн болон газар тариалангийн үйлдвэрлэлийн мэдлэгтэй боллоо. МХЕГ-ын даргын 01/05 тоот аймаг, Нийслэлийн Засаг дарга нарт хүргүүлсэн “Ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүн гарал үүслийн гэрчилгээ олгох журмын хэрэгжилтийг хангуулах ажлыг эрчимжүүлэх тухай” албан даалгаврыг хэрэгжилтэд Нийслэлийн шалган нэвтрүүлэх товчоонд хэрхэн хяналт тавьж ажиллах талаар мэдээллийг товчоодод дотоод албан бичгээр хүргүүлж ажиллаа. Ургамал, ургамлын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүн бэлтгэн нийлүүлэгчдэд гарал үүслийн гэрчилгээг хэрхэн авах талаар мэдээллийг НМХГ-ын цахим хуудсанд байршууллаа. Агаарын чанарын хяналтаар: “Нам даралтын зуух, айл өрхийн үнсний хаягдлаас үүсэх хөрс, агаарын бохирдлоос сэргийлэх нь, Хүний эрүүл мэндэд нөлөөлөх нь” сэдвээр, Авто

170

тээврийн хяналтын улсын байцаагчид, дүүргүүдийн ЗЦХ-ийн албан хаагчид, авто оношилгооны төвийн инженерүүд болон нийтийн тээврийн хувийн хэвшлийн 23 аж ахуйн нэгж, байгууллагын 67 албан тушаалтанд “Тээврийн хэрэгслээс үүдэлтэй агаарын бохирдол” сэдвүүдээр 2 сургалт зохион байгууллаа. УБ хотын Захирагчийн ажлын албанаас санаачлан зохион байгуулсан “Хөрсөө хамгаалъя” өдөрлөгийн үеэр иргэд олон нийтэд агаар хөрсний бохирдолын талаар 350 зөвлөмж сэрэмжлүүлэг тараан ажилласан. 3 төрлийн хэвлэлийн эх бэлтгэн Уурын болон 100 квт-аас дээш хүчин чадалтай усан халаалтын зуух ашиглагч 180 аж ахуйн нэгж, байгууллагын зуухны байгууламжид анхааруулах хуудас байршуулав. “Гэр байшингаа дулаалцгаая”, “Түүхий нүүрс хэрэглэхийг хориглох тухай” постерыг тус бүр 220-ийг иргэн, аж ахуйн нэгжүүдэд тараав. Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгүүдэд агаар шүүгч төхөөрөмжүүдийг зөв ажиллуулах, эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх тухай талаар улсын ахлах байцаагчийн зөвлөмж 200 бэлтгэж хүргүүлсэн.Агаарын чанарыг сайжруулах бүсэд мөрдөх журам шинэчлэгдэн батлагдсантай холбогдуулан Агаарын чанарыг сайжруулах I, II, III, IV бүсэд мөрдөх журмыг сурталчилсан 2035 ширхэг зурагт хуудас, тортог ихээр ялгаруулж буй тээврийн хэрэгсэл, тоосжилт үүсгэж буй зам, барилгын үйл ажиллагаа зэрэг агаар бохирдуулагч эх үүсвэрүүдийн мэдээлэл ирүүлэх талаар 1599 ширхэг анхааруулга, дугуй, хуванцар болон хог хаягдал шатааснаас ялгарах химийн хорт бодис, хүний эрүүл мэндэд нөлөөлөх нөлөөллийн талаар 1600 ширхэг сэрэмжлүүлэг хэвлүүлэн Нийслэлийн 6 дүүргийн 138 хороо,худалдаа, үйлчилгээний газрууд, нийтийн тээврийн хэрэгсэлд байршуулсан. 5. Бусад байгууллагуудын сарын аяны хүрээнд хамтран ажилласан байдал: “Далан суваг эзэнтэй” сарын аяны хүрээнд: ЧД-ийн үерийн хамгаалалтын далан сувгийн ашиглалтын байдалд хяналт шалгалт хийж, хамгаалалтын бүсэд байрласан 2 контейнер, 1 гүүрэн гарцыг буулгуулав. -Урьдчилан сэргийлэх шалгалтыг хаврын шар усны үерээс хамгаалах зорилгоор Улаанбаатар хотын нийт 5 дүүргийн 12 хорооны нутагт байрлах үерийн хамгаалалтын далан суваг, байгууламжуудыг шалгаж, нийт 12 зөрчлийг илрүүлж, 134 хороодын дарга нарт улсын ахлах байцаагчийн 02-07-118/68 тоот зөвлөмж хүргүүлээд байна. Дээрх шалгалтын дагуу 2018 оны 3 дугаар сарын 02-ны өдөр Улаанбаатар хотын ерөнхий менежер, Захирагчийн ажлын албаны дарга Т.Гантөмөрийн А/68 дугаартай тушаалаар ажлын хэсэг томилогдон

171

ажилласан. - Барилга, хот байгуулалтын сайдын ирүүлсэн албан бичгийн дагуу МХЕГ-ын даргын баталсан удирдамжийг үндэслэн Улаанбаатар хотын Төв цэвэрлэх байгууламжийн барилга, инженерийн шугам сүлжээ, тоног төхөөрөмжийн ашиглалтын төлөв байдалд МХЕГ-ын улсын ахлах байцаагчидтай хамтарсан хяналт шалгалт хийж, Барилга, хот байгуулалтын сайдад хамтарсан дүгнэлт хүргүүлж, дээрх асуудлаар ЗГ-аас анхаарч, цэвэрлэх байгууламжийн технологийг шинэчлэх, хүчин чадлыг сайжруулах арга хэмжээнүүдийг авч эхлээд байна. ЧД-ийн 5 дугаар хорооны Засаг даргын ажлын албанаас санаачилан эхлүүлсэн “Нэг СӨХ-Нэг сар” аяны хүрээнд хамтран хорооны нутаг дэвсгэрт харьяалалтай орон сууцны болон үйлчилгээний байгууллагуудын барилгын ашиглалт, төлөв байдалд зөвлөн туслах үйлчилгээг үзүүлж, мэргэжил арга зүйн зөвлөгөөг өгч ажилласан. -Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар байгуулагдсан “Манай хороо, Миний гудамж” ажлын хэсэгт орж ажиллан СХД, БГД, БХД, ЧД, БНД, НД,ХУД, БЗД, СБД-ийн хороодод ажиллаж хороодын ногоон байгууламж, тохижилтын ажлыг газар дээр нь шалгаж үүрэг даалгавар өгч ажиллаа.

81

9.16 Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулах, хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх мэдлэг, чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор сургалтыг зохион байгуулна.

1. НМХГ-ын 2018 онд хийх сургалтын календарчилсан төлөвлөгөөг батлан хэрэгжилтэд сар бүрээр хяналт тавин ажиллаж байна. 2018 онд нийт 14562 аж ахуйн нэгж, байгууллага, 33811 иргэнд 704 сургалтыг зохион байгуулсан байна. Сургалтад хамрагдсан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас сургалтын талаар сэтгэл ханамжийн судалгааг авч үр дүнг тооцоход зохион байгуулсан сургалтыг 89.5% нь хангалттай, 10.5% нь дунд зэрэг гэж үнэлсэн байна. 2. Хэлтэс, улсын байцаагчлаас иргэн, аж ахуй нэгж байгууллагад зохион байгуулсан сургалтуудыг сар бүр нэгтгэн дүгнэж, цаашид анхаарах асуудлаар холбогдох арга хэмжээг авч ажилласан. 3. 2018 онд 19071 аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэнд 542 зөвлөмж, 19205 аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэнд 269 мэдэгдэлийг хүргүүлж иргэдийг болзошгүй эрсдэл, аюулаас уртьдчилан сэргийлж, хууль тогтоомжийг сурталчилан ажиллаж байна.

ААНБ, иргэд хууль эрх зүй, мэргэжлийн болон аюул эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх мэдлэг, мэдээлэлтэй болсон

172

ТАНИЛЦСАН:

ДАРГА Л.ЭРДЭНЭЧУЛУУН

ХЯНАСАН: ТАМГЫН ГАЗРЫН ДАРГА М.БАЯНМӨНХ

ЭРСДЭЛИЙН УДИРДЛАГА, ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ХЭЛТСИЙН ДАРГА А.ЖАРГАЛ

БОЛОВСРУУЛСАН:

ХАБХААХХ-ИЙН ДАРГА Т.БАЛЖИННЯМ

ДБХХ - ИЙН ДАРГА Н.ГАНТУЛГА

ХНХТХХ- ИЙН ДАРГА И.БАТТӨГС ЭИХХЦХХ- ИЙН ДАРГА Т.ГЭРЭЛТ-ОД

БОГУУХХ- ИЙН ДАРГА Д.БАТ-ӨЛЗИЙ

ЦЦАБХХ- ИЙН ДАРГА Ш.САНДАГ-ОЧИР ЭМБСХХ- ИЙН ДАРГА Д.ЦЭНД-АЮУШ АЧХХ-ИЙН ДАРГА Н.ШИНЭ-ОРГИЛ

ТӨВ ЛАБОРАТОРИЙН ЭРХЛЭГЧ М.БАДАМЦЭЦЭГ

НЭГТГЭН БОЛОВСРУУЛСАН:

ЭРСДЭЛИЙН ГҮЙЦЭТГЭЛИЙН УДИРДЛАГА ХАРИУЦСАН МЭРГЭЖИЛТЭН Б.ӨНӨРЖАРГАЛ

173