ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ...

32
1 ГАРЧИГ Шүүхэд мэдүүлэх эрх .............................................................................................................. 3 Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд хэрхэн мэдүүлэх вэ? ........................................ 4 Аль шүүхэд хандах вэ?............................................................................................................ 5 Хэргийн оролцогч та эдгээр эрхийг өөрөө бие даан хэрэгжүүлнэ ............................... 6 Хэргийн оролцогчдын бие даан хэрэгжүүлэх үүрэг ......................................................... 7 Хэргийн оролцогчид ................................................................................................................ 8 Төлөөлөл .................................................................................................................................. 9 Хуулийн этгээдийг төлөөлөх ............................................................................................... 10 Шүүхийн оролцоотой хэрэгжүүлэх эрх, үүрэг .................................................................. 11 Шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ ................... 13 Шүүх хуралдаанд оролцогчийн эрх ................................................................................... 15 Шүүх хуралдаанд оролцогчийн үүрэг ............................................................................... 16 Шүүх хуралдаанд ирээгүйгээс үүсэх үр дагавар ............................................................ 17 Шүүх хуралдааны танхимд байж болохгүй хүмүүс......................................................... 18 Шүүгчийн захирамж, Шүүхийн тогтоолд гомдол гаргах эрх ........................................ 19 Шүүгчийн захирамж, Шүүхийн тогтоолд гомдол гаргах үндэслэлүүд ....................... 19 Шүүхийн шийдвэр .................................................................................................................. 23 Шүүхийн шийдвэрт хэргийн оролцогчийн гомдол гаргах эрх ..................................... 24 Шүүхийн шийдвэр, магадлалыг танилцуулах, гардуулах.............................................. 27 Шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх үндэслэл ...................................................................... 28 Хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх ажиллагаа .............................. 29 Хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсний (шийдвэрлүүлсний) үр дагавар ............. 30

Transcript of ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ...

Page 1: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

1

ГАРЧИГ

Шүүхэд мэдүүлэх эрх ..............................................................................................................3

Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхэд хэрхэн мэдүүлэх вэ? ........................................4

Аль шүүхэд хандах вэ? ............................................................................................................5

Хэргийн оролцогч та эдгээр эрхийг өөрөө бие даан хэрэгжүүлнэ ...............................6

Хэргийн оролцогчдын бие даан хэрэгжүүлэх үүрэг .........................................................7

Хэргийн оролцогчид ................................................................................................................8

Төлөөлөл .................................................................................................................................. 9

Хуулийн этгээдийг төлөөлөх ...............................................................................................10

Шүүхийн оролцоотой хэрэгжүүлэх эрх, үүрэг ..................................................................11

Шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээ ...................13

Шүүх хуралдаанд оролцогчийн эрх ...................................................................................15

Шүүх хуралдаанд оролцогчийн үүрэг ...............................................................................16

Шүүх хуралдаанд ирээгүйгээс үүсэх үр дагавар ............................................................17

Шүүх хуралдааны танхимд байж болохгүй хүмүүс .........................................................18

Шүүгчийн захирамж, Шүүхийн тогтоолд гомдол гаргах эрх ........................................19

Шүүгчийн захирамж, Шүүхийн тогтоолд гомдол гаргах үндэслэлүүд .......................19

Шүүхийн шийдвэр ..................................................................................................................23

Шүүхийн шийдвэрт хэргийн оролцогчийн гомдол гаргах эрх .....................................24

Шүүхийн шийдвэр, магадлалыг танилцуулах, гардуулах ..............................................27

Шүүхийн шийдвэрийг гүйцэтгэх үндэслэл ......................................................................28

Хэргийг хялбаршуулсан журмаар хянан шийдвэрлэх ажиллагаа ..............................29

Хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэсний (шийдвэрлүүлсний) үр дагавар .............30

Page 2: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

АЖЛЫН ХЭСГИЙН ГИШҮҮД:

Ж.ОЮУНТУНГАЛАГ /Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч/ /Ажлын хэсгийн ахлагч/

С.АМАРДЭЛГЭР /Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч/Б.ЦОЛМОНБААТАР /Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч/Ж.САЙНХИШИГ /Шүүхийн Ерөнхий зөвлөлийн Шүүхийн захиргаа, удирдлагын газрын дарга/Г.ТӨРБОЛД /Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Тамгын

газар, Хэргийн хөдөлгөөний удирдлагын хэлтсийн дарга/

Т.ТҮМЭНЦЭЦЭГ /Шүүхийн Ерөнхий зөвлөлийн Хууль зүйн асуудал хариуцсан референт/ /Нарийн бичгийн дарга/

БОЛОВСРУУЛСАН:

С.АМАРДЭЛГЭР /Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч/ “ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ”

Б.ЦОЛМОНБААТАР /Сонгинохайрхан дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч/ “ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧИЙН БИЕ ДААН ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЭРХ, ҮҮРЭГ”

Э.ЗОЛЗАЯА /Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн шүүгч/ “ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧИЙН БИЕ ДААН ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЭРХ, ҮҮРЭГ” ХЭСГИЙГ “ШҮҮХИЙН ОРОЛЦООТОЙ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЭРХ, ҮҮРЭГ”

Д.НАРАНЦЭЦЭГ /Баянгол дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч/ “ШҮҮХ ХУРАЛДААНД ОРОЛЦОГЧИЙН ЭРХ, ҮҮРЭГ”

Н.ОЮУНТУЯА /Сүхбаатар дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч/ “ШҮҮГЧИЙН ЗАХИРАМЖ, ШҮҮХИЙН ТОГТООЛД ГОМДОЛ ГАРГАХ ЭРХ”

Д.ХУЛАН /Хан-Уул дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч/ “ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРТ ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧИЙН ГОМДОЛ ГАРГАХ ЭРХ”

Н.САРАНГҮН /Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч/ “ХЭРГИЙГ ХЯЛБАРШУУЛСАН ЖУРМААР ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГАА”

Page 3: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

3

ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ

ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙНШҮҮХ

ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН ШҮҮХ)

Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн /ИХШХШТХ/ 3 дугаар зүйл

ИРГЭНИЙ ХЭРГИЙНШҮҮХ

ӨВ ЗАЛГАМЖЛАЛ

ГЭРЭЭ

ГЭРЭЭНИЙ МАРГААН ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ

ГЭР БҮЛИЙН МАРГААН

ГЭМ ХОР

ХӨДӨЛМӨРИЙН МАРГААН

ТА ХАЛАГДСАН!

АЛБАН ТУШААЛТАН

ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА

ЗАХИРГААНЫ АКТ

Page 4: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

4

ИРГЭНИЙ ХЭРГИЙН АНХАН ШАТНЫ ШҮҮХЭД ХЭРХЭН МЭДҮҮЛЭХ ВЭ?

ИХШХШТХ-ийн 62 дугаар зүйл

...... ДҮҮРГИЙН ИРГЭНИЙ ХЭРГИЙН АНХАН ШАТНЫ ШҮҮХЭД

нэхэмжлэл гаргах нь20.. оны .. сар .. өдөр

Нэхэмжлэгч: ........../овог/ .............. /нэр/Хаяг: .............. аймаг/нийслэл .................. сум/дүүрэг .............. баг/хороо .......................... гудамж, ....... тоотУтас: .......................

Хариуцагч: ........../овог/ .............. /нэр/Хаяг: .............. аймаг/нийслэл .................. сум/дүүрэг .............. баг/хороо .......................... гудамж, ....... тоотУтас: .......................

Нэхэмжлэлийн шаардлага: ............................................................................................................................................... Нэхэмжлэлийн шаардлагын үндэслэл: ...........................................................................................................................................................................................................................Хавсралт: .................................... /нийт ..... хуудас/

Нэхэмжлэл гаргасан : .......................... Б.Д

НЭХЭМЖЛЭЛ ГАРГАЖ БУЙ ШҮҮХИЙН НЭРИЙГ

БИЧНЭ

НЭХЭМЖЛЭЛ ГАРГАСАН ӨДРИЙГ ТОДОРХОЙ

БИЧНЭ

НЭХЭМЖЛЭГЧ ӨӨРИЙН БОЛОН ХАРИУЦАГЧИЙН

ОРШИН СУУГАА ХАЯГ ОВОГ НЭР, ХОЛБОГДОХ

УТСЫГ ТОДОРХОЙ БИЧНЭ

НЭХЭМЖЛЭЛИЙН ШААРДЛАГАА НОТОЛЖ

БУЙ БАРИМТ, УЛСЫН ТЭМДЭГТИЙН ХУРААМЖ

ТӨЛСӨН БАРИМТ ЗЭРГИЙГ ХАВСАРГАНА

НЭХЭМЖЛЭЛИЙГ ХАРИУЦАГЧИЙН

ТООГООР ГАРГАНА

НЭХЭМЖЛЭЛ ГАРГАСАН ХҮН

(КОМПАНИЙН ЗАХИРАЛ, ИТГЭМЖЛЭГДСЭН

ТӨЛӨӨЛӨГЧ) БАТАЛГААТ ГАРЫН ҮСЭГ ЗУРНА

ЯМАР ҮНДЭСЛЭЛЭЭР ШААРДАЖ БАЙГААГАА ТОДОРХОЙ ДУРДАНА

ХЭНЭЭС ЮУ ШААРДАЖ БАЙГААГАА ТОДОРХОЙ

ДУРДАНА

Шүүхэд нэхэмжлэлийг бичгээр гаргах бөгөөд

өөрөө болон шуудангаар ирүүлж болно.

Улсын тэмдэгтийн хураамжийг тооцоолохдоо

WWW.SHUUKH.MNсайтад хандана уу.

ШУУДАН

Page 5: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

5

Хариуцагчийн оршин суугаа газрын шүүх

АЛЬ ШҮҮХЭД ХАНДАХ ВЭ?

ЕРДИЙНТОХИОЛДОЛД

ИХШХШТХ-ийн 14-19 дүгээр зүйл

Шүүхийн онцгой харьяалал

ӨВЛӨГДӨХ ЭД ХӨРӨНГИЙН ДИЙЛЭНХ ХЭСЭГ БАЙГАА ГАЗАР

ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГӨТЭЙ

ХОЛБООТОЙ БОЛ ТУХАЙН ЭД ХӨРӨНГӨ

БАЙГАА ГАЗАР

Нэхэмжлэгчийн өөрийнх нь сонгосон

газрын шүүх

ГЭРЭЭНД ЗААСАН ГАЗАР

Page 6: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

6

НЭХЭМЖЛЭЛНЭХЭМЖЛЭЛ

нэхэмжлэл

(ИХШХШТХ-ийн 91 дүгээр зүйл)

(ИХШХШТХ-ийн 28 дугаар зүйл)

(ИХШХШТХ-ийн 25.1.2)

(ИХШХШТХ-ийн 26.2, 26.3)

(ИХШХШТХ-ийн 25.1.2)

(ИХШХШТХ-ийн 25.1.1)(ИХШХШТХ-ийн 26.2)

(ИХШХШТХ-ийн ... )

ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧ ТА ЭДГЭЭР ЭРХИЙГ ӨӨРӨӨ БИЕ ДААН ХЭРЭГЖҮҮЛНЭ

ЭВЛЭРЭХ

ШҮҮХ ХУРАЛДААНДОРОЛЦОХ

ХУУЛЬ ЗҮЙН ТУСЛАЛЦАА АВАХ

ТАТГАЛЗАН ГАРГАХ

НЭХЭМЖЛЭГЧ НЬХАРИУЦАГЧИЙГ СОЛИХ

ЭСРЭГ ТАЛЫН ТАЙЛБАРНОТЛОХ БАРИМТТАЙ

ТАНИЛЦАХ

НОТЛОХ БАРИМТ Г.МХЭРГИЙН МАТЕРИАЛТАЙ

ТАНИЛЦАХ

НЭХЭМЖЛЭЛИЙН ШААРДЛАГАА ӨӨРЧЛӨХ, НЭХЭМЖЛЭЛЭЭСЭЭ

ТАТГАЛЗАХ

нэхэмжлэл

Page 7: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

7

НОТЛОХБАРИМТ

ШИЙДВЭР

ОК

14хоног

ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧДЫНБИЕ ДААН ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ҮҮРЭГ

(БИЕЛҮҮЛЭЭГҮЙГЭЭС ҮҮСЭХ ҮР ДАГАВРЫГ ТА ӨӨРӨӨ ХАРИУЦНА)

ШИЙДВЭР, НЭХЭМЖЛЭЛИЙГ ГАРДАН АВАХ

НОТЛОХ БАРИМТЫГ ӨӨРӨӨ ГАРГАЖ ШҮҮХЭД ӨГӨХ

(зөвхөн анхан шатны шүүхийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны явцад

хэрэгжүүлэх)

ШҮҮХЭЭС ДУУДСАН ЦАГТ ИРЭХ

ШҮҮХ ХУРАЛДААНЫ ТОВ ЛАВЛАХ

ОРШИН СУУГАА ХАЯГАА ӨӨРЧИЛСӨН БОЛ

МЭДЭГДЭХ

ШҮҮХЭД ҮНЭН ЗӨВ ТАЙЛБАР ГАРГАХ

ХЭРЭГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГААНЫ ЖУРАМ

САХИХ, ШҮҮХИЙН ТАВЬСАН ШААРДЛАГЫГ БИЕЛҮҮЛЭХ

НЭХЭМЖЛЭЛИЙН ХУВИЙГ ГАРДАЖ АВСНААС ХОЙШ 14 ХОНОГИЙН

ДОТОР ХАРИУ ТАЙЛБАР ГАРГАХ(зөвхөн анхан шатны шүүхэд)

нэхэмжлэл

(ИХШХШТХ-ийн 25.2.4, 25.2.6)

(ИХШХШТХ-ийн 25.2.3)

(ИХШХШТХ-ийн 25.2.2)

(ИХШХШТХ-ийн 25.2.1)

(ИХШХШТХ-ийн 72.2)

(ИХШХШТХ-ийн 25.2.4, 25.2.5)

(ИХШХШТХ-ийн 76.2)

(ИХШХШТХ-ийн 77.8)

Page 8: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

8

ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧИДИХШХШТХ-ийн 22-24 дугаар зүйл

нэхэмжлэл

ШҮҮХ

НЭХЭМЖЛЭГЧба түүний өмгөөлөгч, төлөөлөгч

ХАРИУЦАГЧба түүний өмгөөлөгч, төлөөлөгч

БИЕ ДААСАН ШААРДЛАГА ГАРГАСАН, ГАРГААГҮЙ

ГУРАВДАГЧ ЭТГЭЭД

Шаардлага гаргахгүй

ЗОХИГЧИЙН АДИЛ ЭРХ ЭДЭЛЖ, ҮҮРЭГ ХҮЛЭЭНЭ./Нэхэмжлэлийн шаардлагаа ихэсгэх, багасгах, зөвшөөрөх, эвлэрэхээс бусад/

Шаардлага гаргахгүй

Page 9: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

9

ТӨЛӨӨЛӨЛ

ИРГЭНИЙГ ТӨЛӨӨЛӨХ

ИХШХШТХ-ийн 32-36 дугаар зүйл

Та өөрөө оролцох боломжгүй бол бусдаар төлөөлүүлж болно

ХУУЛЬД ЗААСНААР САЙН ДУРААР БУЮУ ИТГЭМЖЛЭЛЭЭР

Та: Иргэний эрх зүйн чадамжгүй бол:

• 0-14 настай бол• 14-18 настай бол

Таныг: Эцэг, эх асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч төлөөлнө

Хэрэв иргэн сураггүй болсонд тооцогдсон бол

Түүнийг эд хөрөнгө нь эрхлэн хамгаалагчаар томилогдсон этгээд

төлөөлнө.

Та хүсвэл

Өөр этгээдээр төлөөлүүлж

болно

Хэрэв иргэн нас барсан, нас барсанд тооцогдсон

бол

• Түүний өв залгамжлагч• Өвийг хүлээн аваагүй бол

өвлөгдөх эд хөрөнгийг эрхлэн хамгаалагчаар томилогдсон этгээд түүнийг төлөөлөн оролцоно

Энэ тохиолдолд итгэмжлэл

олгоно.

нэхэмжлэл

(ИХШХШТХ-ийн 32.3)

(ИХШХШТХ-ийн 32.3)

(ИХШХШТХ-ийн 32.3)

(ИХШХШТХ-ийн 33.1)

(ИХШХШТХ-ийн 33.2)

(ИХШХШТХ-ийн 33.3)

Page 10: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

10

ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙГ ТӨЛӨӨЛӨХ

Компани, ТББ, Нөхөрлөл,Хоршоо гэх мэт

Итгэмжлэлгүйгээр төлөөлөх эрхтэй этгээд:

• ТУЗ-ийн дарга• Ерөнхий захирал• Гүйцэтгэх захирал

Төлөөлүүлэгч итгэмжлэгдсэн төлөөлөөлөгчөөсөө хэдийд ч татгалзаж болно. Энэ тухай шүүхэд заавал мэдэгдэнэ.

Итгэмжлэл олгох замаар хуулийн этгээдийг өөр

этгээдээр төлөөлүүлж болно.

Шүүхэд итгэмжлэл өгнө.

ДАРААХ ЭТГЭЭДИЙГ ИТГЭМЖЛЭГДСЭН ТӨЛӨӨЛӨГЧӨӨР ОРОЛЦУУЛЖ БОЛОХГҮЙ

• 18 насанд хүрээгүй (хуульд тусгайлан зааснаас бусад тохиолдолд)

• Өөрөө иргэнийхээ хувьд түүнчлэн асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хувиар буюу ажиллаж байгаа байгууллагаа төлөөлж байгаагаас бусад тохиолдолд шүүгч, прокурор, хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч

• Иргэний эрх зүйн зарим буюу бүрэн бус чадамжтай, чадамжгүй иргэн

• Гэр бүлийн маргаантай хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд аль болох биечлэн оролцуулна.

Page 11: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

11

НОТЛОХ БАРИМТЫГБҮРДҮҮЛЭХ ТУХАЙ

ГЭРЧИЙН МЭДҮҮЛЭГ

Нотлох баримт гэж маргааны талуудаас шүүхэд гаргасан тайлбарт дурдагдсанүйл явдал болсон эсэхийг нотлохоор гаргаж буй баримт сэлтийг хэлнэ.

Нотлох баримтыг хэргийн оролцогч өөрөө гаргаж өгөх

үүрэгтэй.

Маргааны талаар мэдэж буй хэн ч гэрч байж болно.

(Шүүхээс дуудаж асуусан тохиолдолд л гэрчийн мэдүүлэг баримт болно)

• Гэрчийн мэдүүлэг

• Бичиг баримт

• Эд мөрийн баримт

• Шинжээчийн дүгнэлт

ШҮҮХИЙН ОРОЛЦООТОЙ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ЭРХ, ҮҮРЭГ

ИХШХШТХ-ийн 37-51 дүгээр зүйл

ИХШХШТХ-ийн 43 дугаар зүйл

Гэхдээ дараах этгээд гэрч

байж болохгүй

Хэрэв :• Өөр иргэн байгууллагад байгаа• Маргааны эсрэг талд байгаа• Өөрт нь байхгүй • Өөрөө олж авах боломжгүй

Шүүхэд хүсэлт гаргана

0-77 ХҮРТЭЛХ

НАСНЫ ХҮҮХЭДСЭТГЭЦИЙН ӨВЧНИЙ

УЛМААС ШҮҮХ ИРГЭНИЙ ЭРХ ЗҮЙН ЧАДАМЖГҮЙД

ТООЦСОН ЭТГЭЭД

ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧ, ӨМГӨӨЛӨГЧ, ЭВЛЭРҮҮЛЭН ЗУУЧЛАГЧ

нэхэмжлэл

ШҮҮГЧИЙН ЗАХИРАМЖэсвэл

ШҮҮХИЙН ТОГТООЛ ГАРГАЖ НОТЛОХ БАРИМТЫГ БҮРДҮҮЛЭХ ЭСЭХИЙГ ШИЙДВЭРЛЭНЭ.

Page 12: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

12

БИЧГИЙН НОТЛОХ БАРИМТ

ЭД МӨРИЙН БАРИМТ

ШИНЖЭЭЧИЙН ДҮГНЭЛТ

Төрийн болон төрийн бус байгууллага, хуулийн этгээд баримт гаргаж буй тохиолдолд өөрийн байгууллагын архивын “хуулбар үнэн“ тэмдэг дарж баталгаажуулж болно. Энэ нь хэргийн оролцогчид хамаарахгүй юм.

Шүүх хэргийн оролцогчийн хүсэлтийг үндэслэн шинжээч томилох шийдвэр гаргана

Шинжээч дүгнэлтээ бичгээр гаргана

Шүүгч үзлэг хийнэ

Тэмдэглэл хөтөлнө

Эд мөрийн баримтыг шүүхэдхадгалах боломжгүй бол

Битүүмжилнэ Гэрэл зураг, зураглал, дүрс дууны бичлэгээр бэхжүүлнэ

Бичгийн нотлох баримтыг эх хувилбар, эсхүл нотариатчаар гэрчлүүлэх боломжгүй бол шүүхэд хүсэлт гаргах замаар үзлэг хийлгүүлж болно.

Бичгийн нотлох баримт нь ЭХ ХУВЬ, эсхүл нотариатчаар гэрчлүүлсэн байна.

Эд мөрийн баримт нь эд юмс байна.

Шинжлэх ухаан, техникийн тусгай мэдлэг шаардлагатай бол шинжээч томилуулна.

ХУУЛБАР ҮНЭН

ИХШХШТХ-ийн 47 дугаар зүйл

ИХШХШТХ-ийн 45 дугаар зүйл

ИХШХШТХ-ийн 44 дүгээр зүйл

Page 13: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

13

ХАРИУЦАГЧ СОЛИХ

ИХШХШТХ-ийн 28 дугаар зүйл

ХҮСЭЛ

Т

нэхэмжлэл

Нэхэмжлэгч нь хэрэг хянан шийдвэрлэх

ажиллагаанд хариуцагчаа солих

эрхтэй

Энэ тохиолдолд тэрээр шүүхэд хүсэлт гаргана

Шүүх хүсэлтийг шийдвэрлэж,

захирамж эсхүл тогтоол гаргана

Хариуцагч 1-ийг Хариуцагч 2-оор

солив

ШҮҮХЭЭС ГАРАХ ШИЙДВЭРИЙН БИЕЛЭЛТИЙГБАТАЛГААЖУУЛАХ АРГА ХЭМЖЭЭ

Шүүхээс гарах шийдвэр баталгаатай биелэгдэх нөхцөл байдлыг урьдчилан бэлтгэхийн тул нэхэмжлэгчээс гаргасан хүсэлтийг үндэслэн

хуульд заасан арга хэмжээ авахыг хэлнэ.

ЭД ХӨРӨНГӨТЭЙ ХОЛБООТОЙ ЯМАР НЭГЭН АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛАХЫГ

ЭД ХӨРӨНГӨ, МӨНГИЙГ БИТҮҮМЖИЛНЭ

ДАНСНЫ ЗАРЛАГЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙГ ЗОГСООХ

НЭХЭМЖЛЭЛЭЭР ШААРДСАН МӨНГИЙГ ШИЙДВЭР ГҮЙЦЭТГЭЛИЙН ДАНСАНД УРЬДЧИЛАН БАЙРШУУЛАХ

ТОДОРХОЙ АЖИЛЛАГАА ГҮЙЦЭТГҮҮЛЭХ, ЭСХҮЛ ГҮЙЦЭТГЭХГҮЙ БАЙХЫГ ДААЛГАХ

Шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулах арга хэмжээний төрлүүд:

Page 14: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

14

ОРЧУУЛАГЧ, ХЭЛМЭРЧ

ИХШХШТХ-ийн 49 дүгээр зүйл

ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧИЙН ӨМНӨ ХҮЛЭЭХ ҮҮРЭГ:

- Мэдүүлгийг орчуулж, хэлмэрчилнэ- Хэргийн эсрэг талын оролцогчийн Шаардлага, Тайлбар,

Мэдүүлэг, Татгалзалыг орчуулж, хэлмэрчилнэ- Шүүх хуралдааны болон бусад ажиллагааг орчуулж,

хэлмэрчилнэ- Шүүхийн шийдвэрийг орчуулж, хэлмэрчилнэ- Хэргийн материалтай танилцахад тусална

ОРЧУУЛАГЧИЙН ҮҮРЭГ:

- Шүүхийн дуудсанаар ирж, үнэн зөв орчуулах, хэлмэрчлэх үүрэгтэй

- Хэргийн материалтай танилцахад тусална

Хэрвээ та Монгол хэл мэдэхгүй, эсхүл хэлгүй, дүлий зэрэг шалтгаантай бол

ХҮСЭЛ

Т

Зориуд худал орчуулсан хэлмэрчилсэн тохиолдолд орчуулагч, хэлмэрчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэнэ

Page 15: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

15

ШҮҮХ ХУРАЛДААНД ОРОЛЦОГЧИЙН ЭРХ

нэхэмжлэл

НОТЛОХБАРИМТ

3хоног

ШҮҮХ ХУРАЛДААНД БИЕЧЛЭН ОРОЛЦОЖ, ТАЙЛБАР ГАРГАХ, НОТЛОХ

БАРИМТАА ЗААХ ЗАМААР МАРГАЛДАЖ БАЙГАА ТАЛТАЙГАА МЭТГЭЛЦЭХ

ХЭРЭГ ХЯНАН ШИЙДВЭРЛЭХ АЖИЛЛАГААТАЙ

ХОЛБООТОЙ ХҮСЭЛТ ГАРГАХ

НОТЛОХ БАРИМТ БҮРДҮҮЛЭХ, ГАРГАЖ ӨГӨХ

Анхан шатны шүүхДавж заалдах шатны шүүхХяналтын шатны шүүх

БУСАД ОРОЛЦОГЧДОД АСУУЛТ ТАВИХ

ШҮҮГЧ, ШҮҮХИЙН ХУРАЛДААНЫ НАРИЙН

БИЧГИЙН ДАРГА, ИРГЭДИЙН ТӨЛӨӨЛӨГЧ, ШИНЖЭЭЧ,

ХЭЛМЭРЧИЙГ ТАТГАЛЗАН ГАРГАХ ТУХАЙ ХҮСЭЛТ ГАРГАХ

ХЭРГИЙН МАТЕРИАЛ, НОТЛОХ БАРИМТТАЙ ТАНИЛЦАХ,

НОТЛОХ БАРИМТ ШИНЖЛЭН СУДЛАХАД ОРОЛЦОХ

ХУРАЛДААНЫ ТЭМДЭГЛЭЛД 3 ХОНОГИЙН ДОТОР ЗАСВАР

ОРУУЛАХ, САНАЛ ГАРГАХ

нэхэмжлэгч, хариуцагч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч

нэхэмжлэл

ХҮСЭЛ

Т

ИХШХШТХ-ийн 49 дүгээр зүйл

Page 16: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

16

ШҮҮХ ХУРАЛДААНД ОРОЛЦОГЧИЙН ҮҮРЭГ

НЭХЭМЖЛЭЛНЭХЭМЖЛЭЛ

ШҮҮХИЙГ ХҮНДЭТГЭХ, ШҮҮХ ХУРАЛДААНЫ ТАНХИМД

ТОГТООСОН ЖУРМЫГ САХИХ

ШҮҮХ ХУРАЛДААНЫ ТОВЛОСОН ЦАГТ ХҮРЭЛЦЭН ИРЭХ

ШҮҮХ ХУРАЛДААНЫ ТОВЫГ ШҮҮХЭЭС ЛАВЛАХ

ОРШИН СУУХ ХАЯГАА ӨӨРЧИЛСӨН БОЛ ШҮҮХЭД

МЭДЭГДЭХ

БОДИТ ҮНЭНД НИЙЦСЭН ТАЙЛБАР ӨГӨХ

МАРГААНЫГ ШИЙДВЭРЛЭХЭД АЧ ХОЛБОГДОЛТОЙ

НОТЛОХ БАРИМТЫГ ЗААЖ ХЭЛЭЛЦҮҮЛЭХ

НЭХЭМЖЛЭГЧ НЭХЭМЖЛЭЛЭЭ, ХАРИУЦАГЧ ТАТГАЛЗАЖ БАЙГАА

ҮНДЭСЛЭЛЭЭ НОТЛОХ БАРИМТЫГ ШҮҮХ ХУРАЛДААНААС ӨМНӨ

ӨГСӨН БАЙХ

нэхэмжлэгч, хариуцагч, гуравдагч этгээд,тэдгээрийн төлөөлөгч, өмгөөлөгч

нэхэмжлэл

(ИХШХШТХ-ийн 25.2.1)

(ИХШХШТХ-ийн 25.2.5)(ИХШХШТХ-ийн 76.2)

(ИХШХШТХ-ийн 25.2.3)

(ИХШХШТХ-ийн 77.8)(ИХШХШТХ-ийн 110.1)

Page 17: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

17

ШҮҮХ ХУРАЛДААНД ИРЭЭГҮЙГЭЭС ҮҮСЭХ ҮР ДАГАВАР

НЭХЭМЖЛЭГЧ

Нэхэмжлэлийг буцаах (хэлэлцэхгүйгээр)

Хариуцагчийн хүсэлтээр нэхэмжлэгчийн эзгүйд хэргийг шийдвэрлэх

Улсын тэмдэгтийн хураамжийг улсын орлого болгох

ИХШХШТХ-ийн 100.2 дүгээр зүйл

ГУРАВДАГЧ ЭТГЭЭД

Бие даасан шаардлага гаргасан:Бие даасан шаардлагыг хэлэлцэхгүй буцаах

Бие даасан шаардлага гаргаагүй:Шүүх хуралдаанд зайлшгүй оролцуулах шаардлагатай бол албадан ирүүлж хуульд заасан хариуцлага тооцох

ИХШХШТХ-ийн 100,2, 100.3,77.9, 97.2 дүгээр зүйл

ХАРИУЦАГЧ

Нэхэмжлэгчийн хүсэлтээр, хариуцагчийн эзгүйд нэхэмжлэгчээс гаргасан нэхэмжлэл, нотлох баримтыг үндэслэн хэргийг шийдвэрлэх

Сөрөг нэхэмжлэлийг хэлэлцэхгүй

ИХШХШТХ-ийн 100.3 дүгээр зүйл

БУСАД ОРОЛЦОГЧ

Гэрч, шинжээч, орчуулагч, хэлмэрч, иргэдийн төлөөлөгч нарыг албадан ирүүлж, хуульд заасан хариуцлага тооцох

ИХШХШТХ-ийн77.9, 97.2 дүгээр зүйл

Page 18: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

18

ИХШХШТХ-ийн 8 дугаар зүйлийн 8.3

ШҮҮХ ХУРАЛДААНЫ ТАНХИМДБАЙЖ БОЛОХГҮЙ ХҮМҮҮС

СЭТГЭЦИЙН ӨВЧНИЙ УЛМААС ШҮҮХ ИРГЭНИЙ ЭРХ ЗҮЙН ЧАДАМЖГҮЙД

ТООЦСОН ЭТГЭЭД

СОГТУУРСАН

18НАСАНД ХҮРЭЭГҮЙ ХҮН

(ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧ БИШ БОЛ)

МАНСУУРСАН

0-7

7 ХҮРТЭЛХ НАСНЫ ХҮҮХЭД

Page 19: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

19

ГОМДОЛ 10хоног

ШҮҮГЧИЙН ЗАХИРАМЖ, ШҮҮХИЙН ТОГТООЛД ХУУЛЬД ЗААСАН ТОХИОЛДОЛД ГОМДОЛ ГАРГАХ ЭРХТЭЙ

ГОМДОЛ ГАРГАХ ХУУЛЬД ЗААСАН ҮНДЭСЛЭЛҮҮД

ХЭРЭГ ШИЛЖҮҮЛСЭН:(ИХШХШТХ-ийн 20.1)

ШҮҮХ 1 ШҮҮХ 2

ИРГЭНИЙХЭРЭГ

ТУХАЙН ШҮҮХИЙНШҮҮХ БҮРЭЛДЭХҮҮН

10 ХОНОГ

ШИЙДВЭР ЭЦСИЙНХ

НЭХЭМЖЛЭЛ ШҮҮХИЙН ХАРЬЯАЛАЛ ЗӨРЧСӨН

ДАВЖ ЗААЛДАХ ШАТНЫ ШҮҮХ

ХЯНАЛТЫН ШАТНЫ ШҮҮХ

ИХШХШТХ-ийн 170.1 дүгээр зүйл

ШҮҮГЧИЙН ЗАХИРАМЖ

ШҮҮХИЙН ТОГТООЛ

Page 20: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

20

нэхэмжлэл

нэхэмжлэл

• Шүүхэд харьяалагдахгүй• Шүүхийн харьяалал зөрчсөн• Урьдчилан шийдвэрлүүлэх журам зөрчсөн • Нэхэмжлэлийг эрх зүйн чадамжгүй этгээд гаргасан• Нэхэмжлэгчийг төлөөлөх эрхгүй этгээд нэхэмжлэл гаргасан• Урьд нь маргааныг шийдвэрлэсэн шүүхийн шийдвэртэй• Нэхэмжлэлтэй холбоотой хэргийг өөр шүүх шийдвэрлэж байгаа болон эрүүгийн журмаар шалгаж байгаа

• Шинээр нотлох баримт шаардлагатай гэж үзэж баримтыг авахаар шүүх хуралдааныг хойшлуулсан

• Хэргээс нотлох баримтыг хассан• Нотлох баримтыг шаардан авахаас

татгалзсан

• Хариуцагчийн эд хөрөнгө мөнгийг битүүмжилнэ• Банкин дахь дансны гүйлгээг зогсоон, тодорхой үйл ажиллагаа явуулахыг болон явуулахгүй байхыг

хариуцагчид даалгасан

НЭХЭМЖЛЭЛИЙГ ХҮЛЭЭН АВАХААС ТАТГАЛЗСАН:(ИХШХШТХ-ийн 65.1)

НОТЛОХ БАРИМТТАЙ ХОЛБООТОЙ ШҮҮХ ХУРАЛДААНЫГ ХОЙШЛУУЛАХ:(ИХШХШТХ-ийн 38.9)

ШҮҮХЭЭС ГАРАХ ШИЙДВЭРИЙН БИЕЛЭЛТИЙГ БАТАЛГААЖУУЛСАН:(ИХШХШТХ-ийн 69.1)

И Р Г Э Н И ЙХ Э Р Э Г

Н О Т Л О ХБ А Р И М Т

И Р Г Э Н И Й

Х Э Р Э ГН О Т Л О ХБ А Р И М Т

Page 21: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

21

ШҮҮГЧИЙГ ТАТГАЛЗАН ГАРГАХ ХҮСЭЛТИЙГ ХҮЛЭЭЖ АВАХГҮЙ ГЭЖ ШИЙДВЭРЛЭСЭН:(ИХШХШТХ-ийн 92.4)

ШҮҮХ ХУРАЛДААНЫ ДЭГ ЗӨРЧСӨНТЭЙ ХОЛБООТОЙ МӨНГӨН ТОРГУУЛЬ ОНОГДУУЛСАН:(ИХШХШТХ-ийн 97.1)

НЭХЭМЖЛЭЛИЙГ БУЦААСАН:(ИХШХШТХ-ийн 100.2)

ХЭРГИЙГ ТҮДГЭЛЗҮҮЛСЭН:(ИХШХШТХ-ийн 80.1)

И Р Г Э Н И ЙХ Э Р Э Г

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР

МӨНГӨН ТОРГУУЛЬ

?И Р Г Э Н И Й

Х Э Р Э Г

Нэхэмжлэгч шүүх хуралдаанд ямар ч шалтгаангүйгээр ирээгүй бол хэргийг

хэлэлцэхгүйгээр нэхэмжлэлийг нь буцаана

нэхэмжлэл

ШҮҮХИЙН ТОГТООЛ

Page 22: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

22

ХЭРГИЙГ ХЭРЭГСЭХГҮЙ БОЛГОСОН:(ИХШХШТХ-ийн 117.1)

ШҮҮГЧ ӨӨРИЙН ЗАХИРАМЖ, ТОГТООЛЫГ ӨӨРЧИЛСӨН, ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОСОН:(ИХШХШТХ-ийн 124.1)

И Р Г Э Н И ЙХ Э Р Э Г

*65.1.1 Шүүхэд харьяалагдахгүй*65.1.3 Урьдчилан шийдвэрлүүлэх журам зөрчсөн*65.1.4 Нэхэмжлэлийг эрх зүйн чадамжгүй этгээд гаргасан*65.1.5 Нэхэмжлэгчийг төлөөлөх эрхгүй этгээд нэхэмжлэл

гаргасан*65.1.6 Урьд нь маргааныг шийдвэрлэсэн шүүхийн

шийдвэртэй*65.1.7 Нэхэмжлэлтэй холбоотой хэргийг өөр шүүх

шийдвэрлэж байгаа *65.1.8 Нэхэмжлэлтэй холбоотой хэргийг эрүүгийн

журмаар шалгаж байгаа*65.1.10 Зохигч болох хүн нас барсан, хуулийн этгээд татан буугдсан тохиолдолд маргаж байгаа шаардлага буюу маргаантай үүрэг нь эрх залгамжлагчид шилжээгүй;

Page 23: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

23

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИХШХШТХ-ийн 115 дугаар зүйл

НЭХЭМЖЛЭЛИЙН ШААРДЛАГЫГ ХАНГАХЖишээ: Та 10 сая төгрөг нэхэмжилсэн бол хариуцагчаас 10 сая төгрөгийг гаргуулж, шийдвэрлэнэ.

НЭХЭМЖЛЭЛИЙН ШААРДЛАГЫН ЗАРИМ ХЭСГИЙГ ХАНГАЖ, ҮЛДСЭНИЙГ ХЭРЭГСЭХГҮЙ БОЛГОХЖишээ: Та 10 сая төгрөг нэхэмжилсэн боловч хариуцагчаас 7 сая төгрөгийг гаргуулсан.

?

НЭХЭМЖЛЭЛИЙГ БҮХЭЛД НЬ ХЭРЭГСЭХГҮЙ БОЛГОХЖишээ: Та 10 сая төгрөг нэхэмжилсэн боловч хариуцагчаас төлбөр гаргуулаагүй шийдвэрлэсэн.

Page 24: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

24

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРТ ХЭРГИЙН ОРОЛЦОГЧИЙН ГОМДОЛ ГАРГАХ ЭРХ

ИХШХШТХ-ийн 120.2, 167.1, 176.1, 25 дугаар зүйлийн 25.1.6

Анхан шатны шүүхийн шийдвэр

Давж заалдах шатны шүүхийн магадлал

Хяналтын шатны шүүхийн тогтоол

14хоног

14хоног

Хэрвээ Та давж заалдах гомдол гаргах эрхээ хэрэгжүүлээгүй буюу анхан шатны шүүхийн шийдвэрт давж заалдах гомдол гаргаагүй бол хяналтын журмаар гомдол гаргахгүй

ДАВЖ ЗААЛДАХ БОЛОН ХЯНАЛТЫН ШАТНЫ ЖУРМААРГОМДОЛ ГАРГАСНААС ҮҮСЭХ ҮР ДАГАВАР

ИХШХШТХ-ийн 122 дугаар зүйл

нэхэмжлэл

Шүүхийн шийдвэрт давж заалдах болон хяналтын журмаар гомдол гаргасан бол гомдлыг хянан шийдвэрлэж дуусах хүртлэх хугацаанд шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явагдахгүй.

Мөн анхан шатны шүүхээс гарах шийдвэрийн биелэлтийг баталгаажуулсан арга хэмжээ авсан бол энэ арга хэмжээ нь тухайн иргэний хэргийг давж заалдах болон хяналтын шатны шүүхээр гомдлыг хянан шийдвэрлэж дуусах хүртлэх хугацаанд хэвээрээ байна.

ГОМДОЛ

Page 25: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

25

ГОМДОЛ ХААНА ГАРГАХ ВЭ?

Давах, хяналтын гомдлыг анхан шатны

шүүх хүлээн авч

Аймаг, нийслэлийн шүүх Улсын Дээд шүүхэд хүргүүлнэ

ГОМДЛЫГ ХЭРГИЙН ХАМТ

ИРГЭНИЙХЭРЭГ

ГОМДОЛ

ИХШХШТХ-ийн 163 дугаар зүйл

Та давж заалдах гомдол болон хяналтын шатны шүүхэд гаргасан гомдлоо анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг гаргасан шүүхдээ аваачиж өгнө. Та шууд Аймаг, нийслэлийн шүүхэд болон Улсын шүүхэд аваачиж өгөх юм бол гомдлыг тань хүлээж авахгүй. Та гомдол гаргах хугацаа алдахыг анхаарна уу.

ГОМДОЛ ГАРГАХ ХУГАЦААГАА ХЭТРҮҮЛСЭН БОЛХУГАЦАА СЭРГЭЭЛГЭХ ХҮСЭЛТ ГАРГАХ ТАЛААР

ИХШХШТХ-ийн 120 дугаар зүйлийн 120.3

нэхэмжлэл

Хэргийн оролцогч, гуравдагч этгээд, тэдгээрийн төлөөлөлгч

буюу өмгөөлөгч нар

Шийдвэр, магадлалыг гардан авснаас хойш 14 хоногийн хугацааг хэтрүүлсэн бол

ХҮСЭЛТИЙГ ХАНГАХ ЭСЭХИЙГ ШҮҮГЧ ЗАХИРАМЖ ГАРГАН

ШИЙДВЭРЛЭНЭ

Та хүсэлтээ Анхан шатны шүүхэд гаргана.

ХҮНДЭТГЭН ҮЗЭХ ШАЛТГААНААР

ХУГАЦАА СУНГАХ ХҮСЭЛТ

ТАЙЛБАР:Хүндэтгэн үзэх шалтгаан гэдэгт зохигч өвчтэй байх, МУ-ын нутаг дэвсгэрээс гадуур байх, эсхүл гэнэтийн болон давагдашгүй хүчин зүйл нөлөөлсөн гэх мэт хугацаа алдах, шүүхэд хүрэлцэн ирэх боломжгүй, эсхүл харгалзан үзэж болох нөхцөл бүрдсэн байхыг ойлгоно.

ҮҮНИЙГЭЭ БАРИМТААР НОТОЛСОН БАЙНА.

Page 26: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

26

ДАВЖ ЗААЛДАХ БОЛОН ХЯНАЛТЫН ЖУРМААР ГОМДОЛ ГАРГАХ

...... ИРГЭНИЙ ХЭРГИЙН ДАВЖ ЗААЛДАХ ШАТНЫ ШҮҮХЭД

Гомдол гаргах нь20.. оны .. сар .. өдөр

Гомдол гаргагч: ........../овог/ .............. /нэр/Хаяг: .............. аймаг/нийслэл .................. сум/дүүрэг .............. баг/хороо .......................... гудамж, ....... тоотУтас: .......................

Хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа шүүхийн шийдвэрийн огноо, дугаар ............................................................................................................................................... Гомдлын үндэслэл: ...........................................................................................................................................................................................................................Хавсралт: .................................... /нийт ..... хуудас/

Гомдол гаргасан : .......................... Б.Д

ГОМДОЛ ГАРГАЖ БУЙ ШҮҮХИЙН НЭРИЙГ

БИЧНЭ

НЭХЭМЖЛЭЛ ГАРГАСАН ӨДРИЙГ ТОДОРХОЙ

БИЧНЭ

ГОМДОЛ ГАРГАГЧИЙН ОРШИН СУУГАА ХАЯГ

ОВОГ НЭР, ХОЛБОГДОХ УТСЫГ ТОДОРХОЙ БИЧНЭ

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ

ЗӨВШӨӨРӨХГҮЙ БАЙГАА ХЭМЖЭЭГЭЭР УЛСЫН ТЭМДЭГТИЙН

ХУРААМЖИЙГ ТООЦОН ТӨЛНӨ.

ГОМДОЛ ГАРГАГЧИЙН ГАРЫН ҮСЭГ

ШИЙДВЭРИЙН АЛЬ ХЭСГИЙГ

ЗӨВШӨӨРӨХГҮЙ БАЙГААГАА ТОДОРХОЙ

ДУРДАХ

АЛЬ ШҮҮХИЙН ЯМАР ШИЙДВЭРТ ГОМДОЛ ГАРГАЖ БАЙГААГАА

БИЧНЭ

Давж заалдах гомдлоо бичгээр гаргах бөгөөд өөрөө

болон шуудангаар анхан шатны шүүхэд ирүүлж болно.

Улсын тэмдэгтийн хураамжийг тооцоолохдоо

WWW.SHUUKH.MNсайтад хандана уу.

ШУУДАН

ИХШХШТХ-ийн 162.1

Page 27: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

27

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭР, МАГАДЛАЛЫГТАНИЛЦУУЛАХ, ГАРДУУЛАХ

ИХШХШТХ-ийн 119 дүгээр зүйлийн 119.4-119.8, 167.4-167.6

14хоног

14хоног

Шийдвэр, магадлалыг Танд хүргүүлснийг гардан авсанд (хүлээн авсанд) тооцох бөгөөд Гомдол гаргах хугацаа буюу 14 хоногийн хугацаа тоологдохыг анхаарна уу

Хэргийн оролцогч оролцоогүй шийдвэрлэсэн бол

Шүүхэд хүрэлцэн очиж авна

Шүүхийн шийдвэрийн тогтоох хэсгийг уншиж

сонсгосноос хойш 14 хоногийн дотор

зохигчид гардуулах

Гардуулах боломжгүй бол

Шүүхийн шийдвэрийг уншиж сонсгомогц хүчинтэй

ШИЙДВЭР

ШИЙДВЭР

ШИЙДВЭР

Page 28: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

28

ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ ГҮЙЦЭТГЭХ ҮНДЭСЛЭЛИХШХШТХ-ийн 183 дүгээр зүйл

1. Төлбөр авагч шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгүүлэхээр хүсэлт гаргасан

2. Шийдвэрийг даруй биелүүлэх шаардлагатай гэж шүүгч үзсэн

Албадан гүйцэтгэхээр захирамж гаргана

7 хоногийн дотор шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх албанд

хүргүүлнэ

ШИЙДВЭР

МАГАДЛАЛ

ТОГТООЛ

7хоног

Page 29: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

29

Давж

заал

дах г

омдо

л га

ргас

ны д

араа

нэх

эмжл

эгч

нэхэ

мжлэ

лээс

ээ та

тгал

зсан

, хар

иуца

гч н

эхэм

жлэл

ийн

шаа

рдла

гыг х

үлээ

н зө

вшөө

рсөн

, тал

ууд

эвлэ

рсэн

бол

Улс

ын

тэмд

эгти

йн ху

раам

жийг

буц

аан

олго

хгүй

.(И

ХШХШ

ТХ-и

йн 1

68.2

)

Хяна

лтын

жур

маар

гомд

ол га

ргас

ан эт

гээд

хяна

лтын

шат

ны ш

үүх

хура

лдаа

наас

өмн

ө го

мдло

осоо

татг

алзв

ал тү

үний

г гом

дол

гарг

аагү

йд

тооц

ож ул

сын

тэмд

эгти

йн ху

раам

жийг

буц

аан

олго

но.

(ИХШ

ХШТХ

-ийн

172

.3)

ХЭРГ

ИЙГ

ХЯЛБ

АРШ

УУЛС

АН Ж

УРМ

ААР

ХЯНА

Н Ш

ИЙДВ

ЭРЛЭ

Х АЖ

ИЛЛА

ГАА

ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

1, 74

.2, 1

06.5

дүг

ээр

зүйл

Талу

уд б

ичгэ

эр гэ

рээ

байг

уула

х шаа

рдла

гагү

йТа

лууд

ын б

айгу

улса

н гэ

рээ

нь ху

ульд

ний

цсэн

, бус

дын

хуул

иар

хамг

аала

гдса

н аш

иг

сони

рхлы

г хөн

дөөг

үй б

айна

Улсы

н тэ

мдэг

тийн

хура

амжи

йг ө

өрөө

тө

лнө.

ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

5, 56

.5, 1

06.6

Улсы

н тэм

дэгт

ийн х

ураа

мжий

г хар

иуца

гч

тал х

увиа

р буу

руул

ж тө

лнө.

ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

5, 56

.5, 1

06.6

Улсы

н тэм

дэгт

ийн х

ураа

мжий

г хар

иуца

гч

тал х

увиа

р буу

руул

ж тө

лнө.

ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

5, 56

.5, 1

06.6

Улсы

н тэ

мдэг

тийн

хура

амжи

йг ху

вааж

эс

хүл

тохи

ролц

ож тө

лнө.

ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

5, 56

.4, 5

6.5,

106.

6

НЭХЭ

МЖ

ЛЭГЧ

НЭХ

ЭМЖ

ЛЭЛЭ

ЭСЭЭ

ТА

ТГАЛ

ЗСАН

Шүү

хэд

гарг

асан

гомд

ол х

үсэл

тээ

өөрө

ө са

йн

дура

араа

ав

ахыг

нэ

хэмж

лэгч

нэ

хэмж

лэлэ

эсээ

татг

алза

х гэн

э.Ж

ишээ

нь:

А н

ь Б-

гээс

1 с

ая т

өгрө

г нэ

хэмж

илсэ

н.

А-г

шүү

хэд

нэхэ

мжлэ

л га

ргах

үе

д Б

төлб

өрий

г тө

лсөн

бо

л А

шүү

хэд

гарг

асан

нэ

хэмж

лэлэ

эсээ

та

тгал

зана

.

ХАРИ

УЦАГ

Ч НЭ

ХЭМ

ЖЛЭ

ЛИЙН

Ш

ААРД

ЛАГЫ

Г ЗӨ

ВШӨӨ

РСӨН

Нэхэ

мжил

сэн

зүйл

ийг

эсэр

гүүц

эхгү

й зө

вшөө

рөхи

йг хэ

лнэ.

Жиш

ээ н

ь: А

нь

Б-гэ

эс 1

сая

төг

рөг

нэхэ

мжил

сэн

бөгө

өд

Б тү

үний

г тө

лөхи

йг хү

лээн

зөвш

өөрч

тайл

бара

а га

ргас

ан.

НЭХЭ

МЖ

ЛЭГЧ

ХАР

ИУЦА

ГЧ Н

АР Э

ВЛЭР

СЭН

Нэхэ

мжлэ

лийн

шаа

рдла

гын

тала

ар н

эхэм

жлэг

ч ха

риуц

агч

нар

хари

лцан

тохи

ролц

охыг

хэлн

э.Ж

ишээ

нь:

А н

ь Б-

гээс

1 с

ая тө

грөг

нэх

эмжи

лсэн

. Б

уг

мөнг

ийг

хүлэ

эн

зөвш

өөрс

өн

боло

вч

санх

үүги

йн б

олом

жгүй

бай

длаа

А-д

хэл

сэн.

Б н

ь 50

0 мя

нган

төг

рөгт

тоо

цон

гар

утса

а өг

ч үл

дэх

мөнг

ийг 3

сары

н ху

гаца

анд

төлө

хөөр

тохи

рсон

.

ХАРИ

УЦАГ

Ч НЭ

ХЭМ

ЖЛЭ

ЛИЙН

Ш

ААРД

ЛАГЫ

Г БИ

ЕЛҮҮ

ЛСЭН

Шүү

хэд

ханд

аж

нэхэ

мжлэ

лд

бичс

эн

зүйл

ийг

хари

уцаг

ч би

елүү

лсни

йг

ойлг

оно.

Жиш

ээ н

ь: А

нь

Б-гэ

эс 1

сая

төг

рөг

нэхэ

мжил

сэн.

Эн

эхүү

нэ

хэмж

лэли

йн

шаа

рдла

гыг

хүлэ

эн а

всна

ас х

ойш

13

хоно

гт б

агта

ан 1

сая

төгр

өгий

г төл

сөн.

ЖЛЭЛ

НЭХ

ЭМ

НЭХ

ЭМЖЛЭЛ

ГЭРЭ

Э

ДАВ

Ж З

ААЛ

ДАХ

Ш

АТН

Ы Ш

ҮҮХ

ХЯН

АЛТЫ

Н Ш

АТН

Ы Ш

ҮҮХ

Page 30: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

30

ХЯЛБ

АРШ

УУЛС

АН Ж

УРМ

ААР

ШИЙ

ДВЭР

ЛЭСН

ИЙ(Ш

ИЙДВ

ЭРЛҮ

ҮЛСН

ИЙ) Ү

Р ДА

ГАВА

Р

ИРГЭ

НИЙ

ХЭРЭ

Г ҮҮ

СГЭС

НИЙ

ДАРА

А

ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

1, 74

.2, 1

06.5

дүг

ээр

зүйл

НЭХЭ

МЖЛЭ

ЛГО

МДО

Л

Уг а

сууд

лаар

дах

ин н

эхэм

жлэл

га

ргах

эрх

гүй

(ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

4)

Нэхэ

мжлэ

гч, х

ариу

цагч

нар

дэ

эд ш

атны

шүү

хүүд

эд го

мдол

га

ргах

эрх

гүй

(ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

4)

Хари

уцаг

ч за

хира

мжий

г бие

лүүл

эхгү

й бо

л ш

үүхи

йн ш

ийдв

эрий

н ад

ил

алба

дан

гүйц

этгэ

нэ(И

ХШХШ

ТХ-и

йн 7

4.4,

75.6

)

Бүгд

ийг н

ь Ш

үүх б

атал

гааж

уулн

а

(ИХШ

ХШТХ

-ийн

74.

4)

Талу

уд хү

сэлт

га

ргас

анЭв

лэрс

эн б

ол

Эвлэ

рлий

н гэ

рээг

шүү

хэд

шил

жүүл

нэШ

үүгч

бат

алга

ажуу

лаад

за

хира

мж га

рган

а

Шүү

х сан

ал

болг

осны

г тал

ууд

зөвш

өөрс

өнЭв

лэрэ

эгүй

бол

Зууч

лагч

нэх

эмжл

элий

г ш

үүх р

үү ш

илжү

үлнэ

Түдг

элзү

үлсэ

н хэ

рэг

сэрг

ээгд

эж ер

дийн

жу

рмаа

р яв

агда

на

Эвлэ

рүүл

эн

зууч

лагч

ид н

эхэм

жлэл

ийг

шил

жүүл

нэ

Page 31: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

31

ТЭМДЭГЛЭЛ

Page 32: ГАРЧИГ - ncs.cd.gov.mn · 3 ШҮҮХЭД МЭДҮҮЛЭХ ЭРХ ЗАХИРГААНЫ ХЭРГИЙН ШҮҮХ ЦАГДАА, ПРОКУРОР (ЭРҮҮГИЙН ХЭРГИЙН

32

ТЭМДЭГЛЭЛ