This project is co-financed by the ERDF and made possible by the MED Programme

Πρόγραμμα MED

έργο WIDE

groWing of SMEs: organizational innovation and

Development in mEd area

Αντώνης Μπούμπουλας Προϊστάμενος Τμήματος Μελετών και Έρευνας ΕΒΕΘ

Θεσσαλονίκη, 26 Νοεμβρίου 2012

Εταίροι:

• Αναπτυξιακή Εταιρεία της Περιφέρειας Marche (Ιταλία)• Εθνική Συνομοσπονδία Χειροτεχνών και ΜΜΕ της Marche• Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης • Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Γαλλικής Ριβιέρα

(Γαλλία)• Κέντρο Επιχειρηματικής Καινοτομίας της Toulon (Γαλλία)• Επαρχιακό Συμβούλιο της Γρανάδα (Ισπανία)• Συνομοσπονδία Επιχειρήσεων Λιανικού Εμπορίου Ανδαλουσίας

(Ισπανία)• Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας

Γενικός στόχος του έργου WIDE είναι να συμβάλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων της περιοχής του MED μέσω της ανάπτυξης των ικανοτήτων επιχειρηματικής καινοτομίας Ειδικοί στόχοι του έργου:•Η επεξεργασία λύσεων Συνεργασίας Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα για τη βελτίωση του συντονισμού των κύριων φορέων καινοτομίας•Η βελτίωση των ικανοτήτων οργανωσιακής καινοτομίας των ΠΜΕ και ΜΜΕ μέσω στοχευμένων ‘’διαδρομών’’ (ανταγωνιστική τοποθέτηση, ευκαιρίες ανάπτυξης)•Η δημιουργία συνεργειών σε διεθνές επίπεδο, μέσω της συνεργασίας μεταξύ των περιφερειακών αλυσίδων καινοτομίας, με στόχο την ενίσχυση των ικανοτήτων καινοτομίας των ΠΜΕ και ΜΜΕ αλλά και της αποτελεσματικότητας των ενδιάμεσων φορέων υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας

Κύριες δράσεις 1:

•Καταγραφή των καινοτόμων πολιτικών / υπηρεσιών σε κάθε συμμετέχουσα περιφέρεια•Καθορισμός κοινής μεθοδολογίας για την υποστήριξη της διαδικασίας οργανωσιακής καινοτομίας των ΠΜΕ και ΜΜΕ, μέσω της δημιουργίας on line ερωτηματολογίου για την αξιολόγηση της απόδοσής τους, τη διάγνωση των αναγκών τους και της συμπεριφοράς τους στην ‘’αγορά’’•Ανάλυση των δυνατοτήτων επιχειρηματικής ανάπτυξης στην κάθε περιοχή•Αξιολόγηση των κριτικών σημείων και των αναγκών των ΠΜΕ και ΜΜΕ της κάθε περιοχής•Επιλογή 40 ΠΜΕ και ΜΜΕ (10 από κάθε συμμετέχουσα περιφέρεια), για τη διαμόρφωση και υλοποίηση πιλοτικά εξατομικευμένων αναπτυξιακών σχεδίων οργανωσιακής καινοτομίας

Κύριες δράσεις 2:

•Υποστήριξη των 40 επιλεγμένων επιχειρήσεων από ειδικούς συμβούλους στη διαμόρφωση - υλοποίηση εξατομικευμένων αναπτυξιακών σχεδίων οργανωσιακής καινοτομίας

•Ανάλυση και εντοπισμός πιθανών τομέων / αγορών της περιοχής του MED που προσφέρουν ευκαιρίες για τη διαφοροποίηση των οικονομιών των συμμετεχόντων Περιφερειών και την αύξηση των εξαγωγών των ΠΜΕ και ΜΜΕ

•Διοργάνωση εκδηλώσεων matchmaking για την δημιουργία Συμπράξεων Ιδιωτικού – Δημόσιου τομέα (PPPs)

Έρευνα για την

‘’Ανάλυση της επιρροής της Στρατηγικής

Τοποθέτησης και της Καινοτομικής

Συμπεριφοράς στην απόδοση των ΠΜΕ και

ΜΜΕ’’

•Η έρευνα διεξήχθη, το Μάρτιο του 2011, στο πλαίσιο της φάσης 3.2

«Καθορισμός κοινής μεθοδολογίας» του έργου WIDE, μέσω

ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου που αναρτήθηκε, στις τέσσερις

γλώσσες των εταίρων του έργου (Γαλλικά, Ελληνικά, Ισπανικά και

Ιταλικά), στην ιστοσελίδα του survey monkey. •Σχετική ενημέρωση εστάλη στις ΠΜΕ και ΜΜΕ κάθε

συμμετέχουσας περιοχής μέσω e-mail •Συμπληρώθηκαν 370 συνολικά ερωτηματολόγια (321

αξιοποιήσιμα), τα 223 εκ των οποίων πλήρως (το ερωτηματολόγιο

συμπλήρωσαν συνολικά 61 ελληνικές επιχειρήσεις, 51 εκ των

οποίων πλήρως)

Στόχοι της έρευνας

Η έρευνα επιχειρεί να επιβεβαιώσει, βάσει εμπειρικών δεδομένων, τα ακόλουθα:

•Την ύπαρξη προληπτικών (predictive) στρατηγικών καινοτομίας από τις ΠΜΕ και ΜΜΕ

•Την επίδραση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της επιχείρησης στη στρατηγική τοποθέτησή της και στις καινοτόμες δράσεις της

•Την επίδραση των δράσεων καινοτομίας και ιδιαίτερα της μη τεχνολογικής καινοτομίας στην απόδοση της επιχείρησης

Επιχειρήσεις του δείγματος ανά παραγωγικό τομέα:

Πρωτογενής: 12 (3,74%)Μεταποίηση: 28 (8,72%)Ενέργεια: 5 (1,56%)Κατασκευές: 17 (5,30%)Οικιακές Υπηρεσίες: 41 (12,77%)Επιχειρηματικές Υπηρεσίες Εντάσεως Γνώσης: 218 (67,91%)

Σύνολο: 321 (100%)

Μέσο μέγεθος επιχειρήσεων δείγματος: 5 – 10 εργαζόμενοι

Επιχειρήσεις δείγματος ελληνικών επιχειρήσεων ανά παραγωγικό τομέα:

Πρωτογενής: 1 (2,0%)Μεταποίηση: 4 (7,8%)Ενέργεια: 1 (2,0%)Κατασκευές: 2 (3,9%)Χονδρικό & Λιανικό Εμπόριο: 36 (70,6%)Υπηρεσίες : 7 (13,7%)

Σύνολο: 51 (100%)

Επιχειρήσεις ανά στρατηγικό προφίλ 1:

•“Υπερασπιστές χαμηλού κόστους” (επιχειρήσεις που

προσπαθούν να διατηρήσουν τη θέση τους προσφέροντας

χαμηλότερες τιμές από τους ανταγωνιστές τους): 7% (6.7% των

ελληνικών επιχειρήσεων)

•“Υπερασπιστές της διαφοροποίησης” (επιχειρήσεις που

προσπαθούν να διατηρήσουν τη θέση τους προσφέροντας

υψηλότερη ποιότητα και καλύτερες υπηρεσίες από τους

ανταγωνιστές τους): 43,0% (42,2% των ελληνικών επιχειρήσεων)

Επιχειρήσεις ανά στρατηγικό προφίλ 2:

•«Εξερευνητές» (επιχειρήσεις που επιδιώκουν να είναι «πρώτες» σε νέες κατηγορίες προϊόντων και αγορές): 35,0% (35,6% ελληνικών ΜΜΕ)

•«Αναλυτές» (επιχειρήσεις που σπανίως είναι «πρώτες» με νέα προϊόντα ή υπηρεσίες αλλά μπορούν να είναι συχνά «δεύτερες», μέσω της προσεκτικής παρακολούθησης της δράσης των μεγαλύτερων ανταγωνιστών τους σε τομείς συμβατούς με τη δική τους γκάμα προϊόντων): 10,0% (15,6% ελληνικών ΜΜΕ)

•«Αντιδρώντες» (επιχειρήσεις που δεν έχουν σταθερό προσανατολισμό προϊόντος – αγοράς και αντιδρούν περισσότερο στις περιοχές εκείνες όπου οδηγούνται από τις δυνάμεις της αγοράς): 4% (0% ελληνικών ΜΜΕ)

Προφίλ Καινοτομίας επιχείρησης

Προέκυψαν 5 διαφοροποιημένα αλλά αλληλοεξαρτώμενα προφίλ καινοτομίας:

•Δραστηριότητες που οδηγούν σε νέες διαδικασίες και νέες πρακτικές marketing (καινοτομία στο marketing)•Δραστηριότητες που οδηγούν σε νέα προϊόντα (καινοτομία στο προϊόν)•Δραστηριότητες που οδηγούν σε νέες οργανωσιακές πρακτικές (καινοτομία στην οργάνωση)•Δραστηριότητες που οδηγούν σε νέες πρακτικές χρηματοδότησης (καινοτομία στη χρηματοδότηση)•Δραστηριότητες που οδηγούν στην επέκταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας εκτός χώρας (καινοτομία στη διεθνοποίηση)

Αποτελέσματα σχετικά με τη Στρατηγική της επιχείρησης και την καινοτομία 1:

•Οι ΠΜΕ και ΜΜΕ της περιοχής του MED υιοθετούν κυρίως τη στρατηγική τοποθέτηση του ‘’υπερασπιστή της διαφοροποίησης’’ και του ‘’εξερευνητή’’ (δεν παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στις χώρες)•Οι ΠΜΕ και ΜΜΕ της περιοχής δημιουργούν τόσο ριζική όσο και συνεχή καινοτομία στη βάση νέων τεχνολογιών και νέων αναγκών της αγοράς •Οι μικρές επιχειρήσεις είναι περισσότερο έντασης καινοτομίας (εκτός από την καινοτομία στη διεθνοποίηση) από τις μεγάλες, οι οποίες παράγουν κυρίως συνεχή καινοτομία•Οι ΠΜΕ και ΜΜΕ που επενδύουν σε Έρευνα και Ανάπτυξη παράγουν τόσο ριζική όσο και συνεχή καινοτομία.•Οι ‘’Εξερευνητές’’ είναι οι μόνοι που δημιουργούν νέα προϊόντα

Αποτελέσματα σχετικά με τη Στρατηγική της επιχείρησης και την καινοτομία 2:

•Η επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη μπορούν να προκαλέσουν

καινοτομία στην οργάνωση, τη χρηματοδότηση και τη διεθνοποίηση•Η οργανωσιακή καινοτομία ενεργοποιεί και τις άλλες μορφές καινοτομίας•Η καινοτομία στο προϊόν ενισχύει την καινοτομία διεθνοποίησης και

αντιστρόφως •Καινοτομία στη διεθνοποίηση, στην οργάνωση και στο προϊόν

αλληλεξαρτώνται: η παρουσία στις διεθνείς αγορές αποτελεί ισχυρό κίνητρο

για τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που οφείλεται σε

εσωτερικές αλλαγές και στην ανάπτυξη νέων προϊόντων •Η καινοτομία στη χρηματοδότηση δεν δημιουργεί συνήθως καινοτόμες

πρακτικές

Αποτελέσματα σχετικά με τη Στρατηγική, την καινοτομία και την απόδοση 1:

•Οι «υπερασπιστές της διαφοροποίησης και του χαμηλού κόστους» δεν επιτυγχάνουν εμπορικές και οικονομικές επιδόσεις•Οι «Αναλυτές» και οι «Εξερευνητές» φαίνεται να ευνοούνται από την επιθετικότητά τους στις αγορές (επιδόσεις σε πωλήσεις, αγορές, κ.λ.π.)•Η ασυνεχής (ριζική) καινοτομία δεν επιφέρει άμεσες επιδόσεις στις αγορές•Η συνεχής καινοτομία ευνοεί τη συνολική απόδοση της επιχείρησης•Η καινοτομία που βασίζεται αποκλειστικά στην τεχνολογία φαίνεται να εμποδίζει τις επιδόσεις στις αγορές•Η καινοτομία στην οργάνωση αυξάνει τις συνολικές επιδόσεις της επιχείρησης

Αποτελέσματα σχετικά με τη Στρατηγική της επιχείρησης, την καινοτομία και την απόδοση 2:

•Η καινοτομία στο marketing ευνοεί την αύξηση της απόδοσης στις πωλήσεις, τις αγορές και τα κέρδη

•Η καινοτομία στη διεθνοποίηση ευνοεί την αύξηση της απόδοσης στις πωλήσεις •Η καινοτομία στο προϊόν ενισχύει τη δημιουργία οικονομικής αξίας (Return on Ivestment)

•Η καινοτομία στη χρηματοδότηση σπανίως ενισχύει τη συνολική απόδοση της επιχείρησης

Αποτελέσματα σχετικά με τη Στρατηγική, την καινοτομία και τις δυνάμεις της επιχείρησης και της αγοράς 1:

•Κυρίως οι ‘’Εξερευνητές’’ και οι ‘’Αναλυτές’’ είναι ικανοί να αξιοποιήσουν τους ιδιαίτερους πόρους και δυνατότητες που διαθέτουν (στρατηγικός στόχος, ανάπτυξη ανθρώπινων πόρων, προσανατολισμός στην ανάπτυξη της επιχείρησης, συστηματική παρακολούθηση της αγοράς, διαχείριση των σχέσεων με τους πελάτες, δικτύωση με τους ενδιάμεσους φορείς) •Οι ‘’υπερασπιστές της διαφοροποίησης και του χαμηλού κόστους’’ και οι ‘’αντιδρώντες’’ δεν μπορούν στην πράξη να ορίσουν τα μερίδια τους στην αγορά και πρέπει να προσαρμόζονται διαρκώς στις δυνάμεις της (δεν μπορούν να αλλάξουν τους κανόνες του παιχνιδιού)•Η ύπαρξη έντονου ανταγωνισμού στον κλάδο ενθαρρύνει όλες τις μορφές καινοτομίας (στο προϊόν, στην οργάνωση, στη χρηματοδότηση και στη διεθνοποίηση)

Αποτελέσματα σχετικά με τη Στρατηγική, την καινοτομία και τις δυνάμεις της επιχείρησης και της

αγοράς 2:

•Η έντονη αλληλεξάρτηση με τους πελάτες και τους προμηθευτές ευνοεί την καινοτομία στις αγορές, στο προϊόν, στη χρηματοδότηση και στη διεθνοποίηση (ολοκληρωτική καινοτομία)

•Οι πρακτικές στρατηγικού management ενισχύουν την οργανωσιακή καινοτομία και την καινοτομία στη διεθνοποίηση

•Οι ενδιάμεσοι φορείς (φορείς στήριξης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας) ενθαρρύνουν κυρίως την καινοτομία στο προϊόν και στη χρηματοδότηση

Προτάσεις 1

Σε σχέση με το management:

•Οι ΠΜΕ και ΜΜΕ τις περιοχής του MED θα πρέπει να προετοιμαστούν καταλλήλως ώστε να διευκολύνουν την ολοκληρωτική καινοτομία

(οργάνωση, marketing, προϊόν, διεθνοποίηση)• να σχεδιάσουν την οργανωσιακή τους διαδικασία κατά τρόπο που να

ευνοεί την ευελιξία και την αποτελεσματικότητα• να παρακολουθούν συστηματικά το περιβάλλον τους (πελάτες,

προμηθευτές, ανταγωνιστές)• να αποκτήσουν σπάνιους και αναντικατάστατους πόρους:

ενδυνάμωση, υποκίνηση και διαρκείς κατάρτιση του προσωπικού τους

•Οι ΠΜΕ και ΜΜΕ πρέπει να εφαρμόσουν πρακτικές στρατηγικού management: όσοι αντιδρούν μόνο στις δυνάμεις της αγοράς έχουν φτωχές επιδόσεις

Προτάσεις 2

Οι ενδιάμεσοι φορείς της περιοχής του MED πρέπει:

•Να δώσουν έμφαση στην υποστήριξη της συνεχούς ολοκληρωτικής καινοτομίας (360ο )•Να αναθεωρήσουν τη σπουδαιότητα που αποδίδουν στο να διαθέτουν πόρους για την καινοτομία στη χρηματοδότηση (των επιχειρήσεων)•Να καταρτίζουν τα στελέχη των ΠΜΕ και ΜΜΕ σε θέματα και πρακτικές στρατηγικού management•Να διευκολύνουν την πρόσβαση των ΠΜΕ και ΜΜΕ σε πρακτικές ολοκληρωτικής καινοτομίας

Ευχαριστώ για την προσοχή σας

http://wide.regione.marche.it

www.ebeth.gr