Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24...

57
2018 îíû 06 äугаар ñарûí 28 ¹24/1029/ Óëààíáààòàð õîò 2018 îí Óëñûí Èõ Õóðëûí Òàìãûí ãàçàð Монгол Улсын Их Хурлын тогтоол “Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын гишүүнээс чөлөөлөх тухай Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн зарим заалт Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан шийдвэрлэсэн тухай Монгол Улсын Их Хурлын тогтоол Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт

Transcript of Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24...

Page 1: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

2018 îíû 06 äугаар ñарûí 28¹24/1029/

Óëààíáààòàð õîò2018 îí Óëñûí Èõ Õóðëûí Òàìãûí ãàçàð

Монгол Улсын Их Хурлын

тогтоол

“Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай”

Улсын Их Хурлын гишүүнээс чөлөөлөх тухай

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн зарим заалт Үндсэн хуулийн холбогдох

заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан шийдвэрлэсэн тухай

Монгол Улсын Их Хурлын

тогтоол

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт

Page 2: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

741

ÃÀÐ×ÈÃ

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ТОГТООЛ

226. “Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай” Дугаар 37 742

227. Yндсэн хуулийн цэцийн 2018 оны 08 дугаар дүгнэлтийн тухай Дугаар 48 786

228. Улсын Их Хурлын гишүүнээс чөлөөлөх тухай Дугаар 49 786

229. Хуулийн төсөл буцаах тухай Дугаар 50 787

230. Хуулийн төсөл буцаах тухай Дугаар 51 787

МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН ДҮГНЭЛТ

231. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн зарим заалт Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан шийдвэрлэсэн тухай Дугаар 08 788

Page 3: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

742

2018 оны 05 дугаар Улаанбаатарсарын 24-ний өдөр Дугаар 37 хот

“Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл

батлах тухай”

Монгол Улсын Yндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 7 дахь заалтыг үндэслэн Монгол Улсын Их Хурлаас ТОГТООХ нь:

1.“Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл”-ийг хавсралтаар баталсугай.

2.“Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолыг “Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030”, Монгол Улсын Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Монгол Улсын 2019 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2020-2021 оны төсвийн төсөөллийн тухай хууль, бодлогын бусад баримт бичиг, хөтөлбөртэй уялдуулан хэрэгжүүлэхийг Монгол Улсын Засгийн газар /У.Хүрэлсүх/, Монголбанк /Н.Баяртсайхан/, Санхүүгийн зохицуулах хороо /С.Даваасүрэн/ болон холбогдох бусад байгууллагад үүрэг болгосугай.

3.“Монгол Улсын эдийн засаг, нийгмийг 2019 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэл”-ийн хэрэгжилтийг оны эхнээс жигд ханган зохион байгуулж, биелэлтийг бүтэн жилээр гаргаж, Улсын Их Хуралд танилцуулахыг Монгол Улсын Засгийн газар /У.Хүрэлсүх/-т даалгасугай.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ТОГТООЛ

Page 4: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

743

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

М

онго

л Ул

сын

Их

Хурл

ын

2018

оны

37 д

угаа

р то

гтоо

лын

хавс

ралт

МО

НГО

Л У

ЛС

ЫН

ЭД

ИЙ

Н З

АС

АГ,

НИ

ЙГМ

ИЙ

Г 20

19 О

НД

ХӨ

ГЖҮҮ

ЛЭХ

ҮН

ДС

ЭН

ЧИ

ГЛЭЛ

№Ур

т бо

лон

дунд

ху

гаца

аны

хөт

өлбө

р,

бодл

огы

н ба

рим

т би

чиг

Зори

лт, а

рга

хэм

жээ

Шал

гуур

үзү

үлэл

т

2019

он

д хү

рэх

түвш

ин,

үр д

үн

2019

онд

ш

аард

агда

х хө

рөнг

ийн

хэм

жээ

, эх

үүсв

эр

/тэр

бум

тө

грөг

/

Хари

уцах

ба

йгуу

ллаг

а

12

34

56

7

НЭ

Г.М

АКР

О Э

ДИ

ЙН

ЗА

СГИ

ЙН

БО

ДЛ

ОГО

Зори

лт 1

.Эди

йн з

асги

йн ө

сөлт

ийн

үр ө

гөөж

ийг

дээш

лүүл

ж, х

үртэ

эмж

ийг

нэм

эгдү

үлнэ

.

1.1

Мон

гол

Улсы

н то

гтво

ртой

хө

гжли

йн ү

зэл

бари

мтл

ал-

2030

/ца

ашид

“МУТ

ХҮБ

-2

030”

гэх/

-ын

2.1

дэх

заал

т,

Засг

ийн

газр

ын

2016

-202

0 он

ы ү

йл а

жил

лага

аны

хө

төлб

өр/ ц

ааш

ид “З

ГҮА

Х”

гэх/

-ийн

1.1

, 1.2

дах

ь за

алт

Татв

ары

н ор

чны

г ш

инэч

лэх

зам

аар

хөрө

нгө

оруу

лалт

ыг д

эмж

иж

эдий

н за

сгий

н то

гтво

ртой

өс

өлти

йг х

анга

х

Дот

ооды

н ни

йт

бүтэ

эгдэ

хүүн

/цаа

шид

“Д

НБ”

гэх/

-ний

бод

ит

өсөл

т, ху

виар

8.0

-

Засг

ийн

газа

р,С

анги

йн я

ам

/цаа

шид

“СЯ

” гэ

х/

1.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.1,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 3

.3.4

дэ

х за

алт

Зах

зээл

ийн

эрэл

тэд

нийц

сэн

ажил

лах

хүчи

н бэ

лтгэ

ж, х

өдөл

мөр

ийн

нөөц

ийн

ашиг

лалт

ыг

нэм

эгдү

үлэх

Аж

илла

х хү

чний

ор

олцо

оны

түв

шин

, ху

виар

64.0

-

Засг

ийн

газа

р,

Хөд

өлм

өр,

нийг

мий

н ха

мга

аллы

н яа

м

/цаа

шид

“Х

НХ

Я” г

эх/

Аж

илгү

йдли

йн

түвш

ин, х

увиа

р7.

5-

Page 5: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

744

Зор

илт

2.М

акро

эди

йн з

асги

йн э

рсдэ

л да

ах ч

адав

хийг

дээ

шлү

үлж

, сан

хүүг

ийн

тогт

ворт

ой б

айдл

ыг х

анга

на.

2.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.6,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн 1

.4

дэх

заал

т

Төсв

ийн

зарц

уула

лты

г он

овчт

ой б

олго

х, з

ардл

ын

мен

ежм

енти

йг ш

инэт

гэх

зам

аар

төсв

ийн

алда

гдлы

г бу

уруу

лж, т

өсви

йн

бодл

огы

н ор

он з

ай б

ий

болг

ох

Нэг

дсэн

төс

вийн

ал

дагд

лын

дээд

хэ

мж

ээ, Д

НБ-

д эз

лэх

хуви

ар

6.1

-

СЯ

Өнө

өгий

н үн

э цэ

нээр

ил

эрхи

йлсэ

н өр

ийн

үлдэ

гдли

йн д

ээд

хэм

жээ

, ДН

Б-д

эзлэ

х ху

виар

55.3

-

2.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1 дэ

х за

алт

Вал

юты

н ор

ох у

рсга

л өн

дөр

үед

гада

ад в

алю

тын

нөөц

ийг н

эмэг

дүүл

эх

Гада

ад в

алю

тын

нөөц

, им

порт

ын

сары

н хэ

рэгц

ээгэ

эр

10.0

-аас

до

ошгү

й-

Мон

голб

анк,

С

Я

2.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1,

ЗГҮА

Х-и

йн 1

.6 д

ахь

заал

т

Төсө

в, м

өнгө

ний

бодл

огы

г он

овчт

ой х

ослу

улах

за

маа

р ин

фля

цийг

зо

рилт

от т

үвш

инд

байл

гах

Инф

ляци

йн т

үвш

ин,

оны

эцэ

ст х

увиа

р 8.

0-аа

с их

гүй

-

Мон

голб

анк,

За

сгий

н га

зар

2.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.6,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.6

дахь

заа

лт

Хөр

өнги

йн з

ах з

ээли

йн

хуул

ь эр

х зү

йн о

рчин

, дэд

бү

тций

г бол

овср

онгу

й бо

лгож

, биз

нес

эрхл

эгчд

эд

хям

д өр

төгт

эй с

анхү

үжил

т та

тах

боло

мж

ийг

бүрд

үүлэ

х

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0-

Сан

хүүг

ийн

зохи

цуул

ах

хоро

о /ц

ааш

ид

“СЗХ

” гэх

/, М

онго

лбан

к,

СЯ

2.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1 дэ

х хэ

сэг

Банк

, сан

хүүг

ийн

тогт

олцо

оны

эрс

дэл

даах

ча

давх

ыг н

эмэг

дүүл

эх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0-

Мон

голб

анк,

СЗХ

, СЯ

2.6

“Гур

ван

тулг

уурт

хөг

жли

йн

бодл

ого”

/цаа

шид

“ГТХ

Б”

гэх/

-ын

2.1.

3 да

хь з

аалт

Хөг

жли

йн б

одло

го

төлө

влөл

тийн

мэд

ээлл

ийн

нэгд

сэн

тогт

олцо

ог

бүрд

үүлэ

х

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0-

Үндэ

сний

хө

гжли

йн

газа

р /

цааш

ид “Ү

ХГ”

гэ

х/

Page 6: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

745

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

2.7

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1 дэ

х хэ

сэг

Зээл

ийн

хүүг

буу

руул

ах,

санх

үүги

йн ү

йлчи

лгээ

ний

хүрт

ээм

жий

г нэм

эгдү

үлэх

эр

х зү

йн о

рчны

г бо

ловс

ронг

уй б

олго

ж,

хэрэ

гжил

тийг

эрч

имж

үүлэ

х

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0-

Мон

голб

анк,

С

Я, С

ЗХ

ХОЁР

.ЭД

ИЙ

Н З

АС

ГИЙ

Н Ө

СӨ

ЛТИ

ЙГ

ДЭ

МЖ

ИХ

СА

ЛБА

РУУД

ЫН

БО

ДЛ

ОГО

Зори

лт 3

.Хөд

өө а

ж а

хуйн

сал

бары

н хө

гжли

йг э

рчим

жүү

лж, м

алы

н аш

иг ш

имий

г нэ

мэг

дүүл

нэ.

3.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.1,

Зо

рилт

2,

Төрө

өс х

үнс,

хөд

өө а

ж

ахуй

н та

лаар

бар

имтл

ах

бодл

ого

/цаа

шид

“Т

ХХ

ААТ

ББ” г

эх/-ы

н 4.

1.13

да

хь з

аалт

, ЗГҮ

АХ

-ийн

1.

23, 2

.20,

2.2

3, 2

.48

дахь

за

алт,

Хүн

с, х

өдөө

аж

аху

й,

хөнг

өн ү

йлдв

эрий

н са

лбар

ын

эрх

зүйн

орч

ныг

боло

всро

нгуй

бол

гох

Шин

ээр

боло

н ш

инэч

лэн

боло

всру

улах

эрх

зү

йн б

арим

т би

чгий

н то

о /З

охиц

уула

х үй

лчил

гээт

эй

хүнс

ний

туха

й ху

уль,

Хо

ршоо

ны т

ухай

ху

уль,

Тар

имал

ур

гам

лын

үр, с

орты

н ту

хай

хуул

ь/

3-

Хүн

с, х

өдөө

аж

аху

й,

хөнг

өн

үйлд

вэри

йн

яам

/цаа

шид

“Х

ХА

АХ

ҮЯ”

гэх/

3.2

ЗГҮА

Х-и

йн 2

.25

дахь

заа

лт

Мон

гол

Улсы

н м

алы

н ге

нети

к нө

өций

н тө

лөв

байд

лын

үнэл

гээ

хийх

, м

ал а

ж а

хуйн

сал

бары

н м

эдээ

ллий

н са

н бү

рдүү

лэх,

түү

ний

техн

ик

тоно

г төх

өөрө

мж

ийн

шин

эчлэ

лт х

ийх

Мал

ын

гене

тик

нөөц

ийн

төлө

в ба

йдлы

н үн

элгэ

э хи

йх

сум

, дүү

ргий

н то

о

339

37.0

Улсы

н тө

сөв,

гада

ад э

х үү

свэр

ХХ

АА

ХҮЯ

,Үн

дэсн

ий

стат

исти

-ки

йн х

ороо

ааш

ид

“ҮС

Х” г

эх/

Мэд

ээлл

ийн

онла

йн с

исте

мий

г бү

рдүү

лж, т

ехни

к,

тоно

г төх

өөрө

мж

ийн

шин

эчлэ

л хи

йх с

ум,

дүүр

гийн

тоо

339

Page 7: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

746

3.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.1,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.32

дахь

заа

лт

Мал

, ам

ьтны

хал

двар

т, го

ц ха

лдва

рт ө

вчнө

өс

урьд

чила

н сэ

ргий

лэх,

мал

сү

ргий

г эрү

үлж

үүлэ

х

Урьд

чила

н сэ

ргий

лэх

арга

хэм

жээ

нд

хам

рагд

ах м

алы

н то

о,

сая

толг

ой

/дав

хард

сан

тоог

оор/

61

30.7

Улсы

н тө

сөв,

гада

ад э

х үү

свэр

ХХ

АА

ХҮЯ

Вак

цинж

уула

лты

н да

раах

тан

далт

ш

инж

илгэ

энд

хам

руул

ах м

алы

н то

о,

мян

га

200

ХХ

АА

ХҮЯ

3.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.1,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.38

дахь

заа

лт

Эрч

имж

сэн

мал

аж

аху

йг

хөгж

үүлэ

х за

маа

р хү

нсни

й за

рим

нэр

төр

лийн

бү

тээг

дэхү

үний

им

порт

ын

хэм

жээ

г буу

руул

ах

Цэв

эр ү

үлдр

ийн

үхри

йн т

ооны

өсө

лт,

мян

ган

толг

ой5

20.0

Улсы

н тө

сөв,

гада

ад э

х үү

свэр

,ху

вийн

хэ

вшил

ХХ

АА

ХҮЯ

Гаха

й, т

ахиа

ны а

ж

ахуй

н то

оны

өсө

лт,

хуви

ар4

Зари

м б

үтээ

г-дэ

хүүн

ий и

мпо

рты

г бу

уруу

лах

хувь

:-Т

ахиа

ны ө

ндөг

13.0

-Зөг

ийн

бал

18.0

-Хүч

ит т

эжээ

л 11

.0

Зо

рилт

4.Х

өнгө

н, х

үнсн

ий с

алба

р, ж

ижиг

, дун

д үй

лдвэ

рлэл

ийг

бодл

огоо

р дэ

мж

иж, х

үнсн

ий э

рүүл

аху

йн

чан

ары

г са

йжру

улна

.

4.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.18,

2.

23, 2

.34

дэх

заал

т

“Мах

, сүү

ний

анхд

угаа

р ая

н”-ы

хүр

ээнд

үй

лдвэ

рийн

арг

аар

боло

всру

улса

н м

ах, с

үүни

й хэ

мж

ээг н

эмэг

дүүл

эх

Үйлд

вэри

йн а

ргаа

р бо

ловс

руул

ах м

ахны

хэ

мж

ээ, м

янга

н то

нн24

.625

.3Ул

сын

төсө

вХ

ХА

АХ

ҮЯҮй

лдвэ

рийн

арг

аар

боло

всру

улах

сүү

ний

хэм

жээ

, сая

лит

р85

.0

Page 8: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

747

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

4.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

Зо

рилт

2, Т

ХХ

ААТ

ББ-ы

н 3.

1.6

дахь

заа

лт, З

ГҮА

Х-

ийн

2.39

, 2.4

0, 2

.45

дахь

за

алт

Хүн

ам

ын

эрүү

л, а

юул

гүй

төм

с, х

үнсн

ий н

огоо

, жим

с,

жим

сгэн

ий х

анга

лты

г нэ

мэг

дүүл

эх

Өвө

л, з

уны

хү

лэм

жий

н нэ

мэг

дэх

талб

ай, г

а10

.0

5.0

Улсы

н тө

сөв,

гада

ад э

х үү

свэр

ХХ

АА

ХҮЯ

өгж

лийн

ба

нк,

Айм

аг,

нийс

лэли

йн

Заса

г дар

гын

Там

гын

газа

р /ц

ааш

ид

“АН

ЗДТГ

” гэ

х/

Өвө

л, з

уны

хүл

эмж

ээс

хура

ан а

вах

урга

ц,

тонн

3500

10.0

Хөг

жли

йн

банк

Нэм

эгдэ

х зо

орий

н ба

гтаа

мж

, то

нн20

002.

6Ул

сын

төсө

в

Хүн

сний

ног

ооны

та

риал

алты

г нэ

мэг

дүүл

эх х

увь

5.0

5.0

Улсы

н тө

сөв,

гада

ад э

х үү

свэр

Жим

с, ж

имсг

энэ

тари

алах

шин

ээр

нэм

эгдэ

х та

лбай

н хэ

мж

ээ, г

а

10

5.0

Улсы

н тө

сөв,

гада

ад э

х үү

свэр

Хүн

сний

ног

ооны

үй

лдвэ

рлэл

ийн

мех

аник

жуу

лалт

ын

түвш

ин, х

увиа

р

50.0

2.0

Улсы

н тө

сөв,

7.0

Гада

ад э

х үү

свэр

4.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.1,

Зо

рилт

3,

ТХХ

ААТ

ББ-ы

н 3.

1.7

дахь

заа

лт, З

ГҮА

Х-

ийн

2.18

, 2.3

9-2.

47 д

ахь

заал

т

Улаа

нбаа

тар

хото

д тө

мс,

хү

нсни

й но

гоо,

жим

с,

жим

сгэн

ийн

хадг

алал

т, бо

рлуу

лалт

ын

цогц

олбо

р тө

в ба

йгуу

лах

Бари

лгы

н аж

лын

явц,

ху

виар

80.0

59.0

Х

өгж

лийн

ба

нк

ХХ

АА

ХҮЯ

, С

Я

Page 9: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

748

4.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.1,

Зо

рилт

3,

ТХХ

ААТ

ББ-ы

н 3.

1.7

дахь

заа

лт, З

ГҮА

Х-

ийн

2.18

, 2.3

9-2.

47 д

ахь

заал

т

Үр т

ариа

ны т

алба

йн

хөрс

ний

үрж

ил ш

имий

г са

йжру

улах

, ург

ацы

н хэ

мж

ээг н

эмэг

дүүл

эх,

алсл

агдс

ан б

үс н

утги

йн

тари

алал

тыг д

эмж

их

Хура

ан а

вах

үр

тари

аны

хэм

жээ

, м

янга

н то

нн40

0-

ХХ

АА

ХҮЯ

, С

Я

Тари

алан

гийн

та

лбай

н за

гвар

хаш

аа

байг

уула

х хэ

мж

ээ, г

а10

00

18.0

Хуви

йн

хөрө

нгө

оруу

лалт

Усал

гаат

ай т

алба

йн

хэм

жээ

, мян

ган

га55

.64.

7Ул

сын

төсө

в

Алс

лагд

сан

бүс

нута

гт

шин

ээр

элев

атор

ба

йгуу

лах

ажлы

н яв

ц,

хуви

ар

80.0

13.2

Га

даад

эх

үүсв

эр

4.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

Зо

рилт

1, 4

, Тө

рөөс

аж

үйл

двэр

ийн

тала

ар

бари

мтл

ах б

одло

го

/цаа

шид

“ТА

ҮТББ

” гэх

/-ын

4.2.

3 да

хь з

аалт

, ЗГҮ

АХ

-ий

н 2

.48,

2.5

0, 2

.55,

2.5

6,

2.57

дах

ь за

алт

“Үйл

двэр

жил

т 21

:100

” үн

дэсн

ий х

өтөл

бөри

йг

эрчи

мж

үүлж

, үй

лдвэ

ржүү

лэх

бодл

ого

хэрэ

гжүү

лэх

Хөт

өлбө

рийн

хэ

рэгж

илти

йн я

вц,

хуви

ар30

.0

251.

0Га

даад

эх

үүсв

эр,

Хуви

йн

хөрө

нгө

оруу

лалт

ХХ

АА

ХҮЯ

Я

4.6

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.48,

2.

51 д

эх з

аалт

“Ноо

луур

” хөт

өлбө

р хэ

рэгж

үүлэ

хХ

өтөл

бөри

йн

хэрэ

гжил

т, ху

виар

20.0

22.6

Улсы

н тө

сөв

ХХ

АА

ХҮЯ

4.7

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.1,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.50,

2.

15, 2

.54

дэх

заал

т

Жиж

иг, д

унд

үйлд

вэри

йг

хөнг

өлөл

ттэй

зээ

лийн

бо

длог

оор

дэм

жих

Сан

хүүж

үүлэ

х тө

слий

н то

о40

0-аа

с до

ошгү

й

200.

0Ул

сын

төсө

в,га

даад

эх

үүсв

эр

ХХ

АА

ХҮЯ

Page 10: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

749

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

4.8

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

ЗГ

ҮАХ

-ийн

2.5

7 да

хь з

аалт

Эм

ээлт

ийн

хөнг

өн

үйлд

вэри

йн п

арк

байг

уула

хА

жлы

н яв

ц, х

увиа

р30

.013

0.0

Гада

ад э

х үү

свэр

ХХ

АА

ХҮЯ

, Ба

рилг

а, х

от

байг

уула

л-ты

н яа

м

/цаа

шид

“Б

ХБЯ

” гэ

х/, Э

рчим

хү

чний

яам

ааш

ид

“ЭХ

Я” г

эх/,

АН

ЗДТГ

4.9

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

Зо

рилт

1, 4

, ЗГ

ҮАХ

-ийн

2.

58 д

ахь

заал

т

Төрө

өс д

отоо

дын

худа

лдан

ав

алт,

бүтэ

эгдэ

хүүн

ий

нэр

төрө

л, т

оо х

эмж

ээг

нэм

эгдү

үлэх

Дот

ооды

н ху

далд

ан

авал

тын

өсө

лтий

н ху

вь10

.0-

ХХ

АА

ХҮЯ

, Тө

рийн

өм

чийн

бо

длог

о зо

хицу

улал

-ты

н га

зар

/цаа

шид

“Т

ӨБЗ

Г” гэ

х/

4.10

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.7,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.18,

2.

23 д

ахь

заал

т

Оро

н ну

тгий

н м

эргэ

жли

йн

хяна

лты

н ла

бора

тори

йн

ажил

лах

нөхц

өлий

г са

йжру

улах

Аш

игла

лтад

оро

х ла

бора

тори

йн

бари

лга

1

1.5

Улсы

н тө

сөв

Мэр

гэж

лийн

хя

налт

ын

ерөн

хий

газа

р /ц

ааш

ид

“МХ

ЕГ”

гэх/

Шин

ээр

ашиг

лалт

ад

орох

яву

улы

н ла

бора

тори

12

Page 11: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

750

Зори

лт 5

.Гео

логи

, уул

уур

хай,

хүн

д үй

лдвэ

рийн

сал

бары

г хө

гжүү

лж, б

үтээ

н ба

йгуу

лалт

ын

ажлы

г

эрч

имж

үүлн

э.

5.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.4,

Зо

рилт

1, Т

өрөө

с эр

дэс

баял

гийн

сал

барт

ба

рим

тлах

бод

лого

/ца

ашид

“ТЭ

БСББ

” гэх

/-ын

3.2.

2 да

хь з

аалт

, ЗГҮ

АХ

-ий

н 2.

59-2

.61

дэх

заал

т

Нут

аг д

эвсг

эрий

н ге

олог

ийн

тогт

оц, а

шиг

т м

алтм

алы

н та

рхал

тын

зүй

тогт

ол, х

этий

н тө

лвий

г суд

лах

зори

лгоо

р ге

олог

ийн

суда

лгаа

ны

ажлы

г гүй

цэтг

эх

1:5

0000

-ны

м

асш

табы

н зу

рагл

ал,

ерөн

хий

эрли

йн

ажил

д ха

мру

улах

га

зар

нутг

ийн

хэм

жээ

, ху

виар

43.5

7.1

Улсы

н тө

сөв

Уул,

уур

хай,

хү

нд

үйлд

вэри

йн

яам

/цаа

шид

“У

УХҮЯ

” гэх

/,

Улсы

н ге

олог

ийн

иж

бүрд

эл з

урги

йг “К

” ха

втга

йн х

эмж

ээнд

нэ

гтгэ

х аж

лын

явц,

ху

виар

50.0

Ага

ары

н ге

офиз

икий

н су

далг

ааны

аж

лын

хүрэ

энд

Ховд

-1

төсл

ийг х

эрэг

жүү

лэх

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

20.0

Мон

гол

орны

ге

охим

ийн

1:10

0000

0-ы

н м

асш

табы

н зу

раг

зохи

ох а

жлы

н яв

ц,

хуви

ар

20.0

Улаа

нбаа

тар,

Э

рдэн

эт, Д

арха

н хо

тууд

ын

геоэ

коло

ги,

гидр

огео

логи

йн

суда

лгаа

ны а

жлы

н то

о3

Page 12: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

751

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

5.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.4,

Зо

рилт

1, Т

ЭБС

ББ-ы

н 3.

2.2

дахь

заа

лт З

ГҮА

Х-и

йн 2

.59-

2.61

дэх

заа

лт

Нут

аг д

эвсг

эрий

н аш

игт

мал

тмал

ын

тарх

алты

н зү

й то

гтол

, хэт

ийн

төлв

ийг

судл

ах, г

еоэк

олог

и,

гидр

огео

логи

йн с

удал

гаа

хийх

, гео

мэд

ээлл

ийн

санг

ба

яжуу

лах

сэдэ

вчил

сэн

су

далг

ааны

аж

лыг

гүйц

этгэ

х

Голл

ох а

шиг

т м

алтм

алы

н хэ

тийн

тө

лвий

н су

далг

ааны

аж

лын

тоо

1

6.2

Улсы

н тө

сөв

УУХ

ҮЯ

Алт

-2 х

өтөл

бөри

йн

хүрэ

энд

Мон

гол

орны

ал

тны

хэт

ийн

төлв

ийг

тогт

оох

эрли

йн а

жил

д ха

мру

улах

газа

р ну

тгий

н хэ

мж

ээ,

хуви

ар

60.0

Үндэ

сний

ге

омэд

ээлл

ийн

санг

ба

яжуу

лах,

нэг

дсэн

за

гвар

т ор

уула

х су

далг

ааны

аж

лын

тоо

1

Гада

ад о

рнуу

дтай

ха

мта

рсан

геол

огий

н су

далг

ааны

аж

лын

хүрэ

энд

хэрэ

гжүү

лэх

төсл

ийн

тоо

1

Үндэ

сний

геол

огий

н ал

быг б

айгу

улах

аж

лын

явц,

хув

иар

100

Page 13: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

752

5.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.4,

Зо

рилт

2,

ЗГҮА

Х-и

йн 1

.24

дэх

заал

т

Уул

уурх

айн

салб

ары

н то

моо

хон

төсө

л хө

төлб

өрүү

дийн

үйл

аж

илла

гааг

эрч

имж

үүлэ

х

Ою

утол

гойн

дал

д уу

рхай

н бү

тээн

ба

йгуу

лалт

ын

явц,

ху

виар

60.0

2,40

0.0

Хуви

йн

хөрө

нгө

оруу

лалт

УУХ

ҮЯТа

вант

олго

йн

орд

ашиг

лалт

ыг

өргө

жүү

лэн,

хүч

ин

чадл

ыг н

эмэг

дүүл

эх

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

20.0

380.

0Ху

вийн

хө

рөнг

ө ор

уула

лт

5.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

Зо

рилт

3, 4

,

ЗГҮ

АХ

-ийн

2.

70-2

.73

дахь

заа

лт

Хүн

д аж

үйл

двэр

ийн

бүтэ

эн б

айгу

улал

тын

ажлы

г эрч

имж

үүлэ

х

Газр

ын

тос

боло

всру

улах

үй

лдвэ

р ба

рих

төсл

ийн

хүрэ

энд

хийг

дэх

дэд

бүтц

ийн

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

50.0

250.

өгж

лийн

ба

нк

УУХ

ҮЯ,

ҮХГ

Нүү

рс у

гаах

, гүн

бо

ловс

руул

ах

үйлд

вэри

йн б

арил

гын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

10.0

607.

5Ху

вийн

хө

рөнг

ө ор

уула

лт

Зэси

йн б

аяж

мал

бо

ловс

руул

ах

үйлд

вэри

йн б

арил

гын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

10.0

-Ху

вийн

хө

рөнг

ө ор

уула

лт

Шуу

д ан

гиж

руул

сан

төм

рийн

үйл

двэр

бо

лон

Төм

өртэ

йн

орды

н ба

яжуу

лах

үйлд

вэри

йн

өргө

тгөл

ийн

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

10.0

75.0

Төр,

хув

ийн

хэвш

лийн

тү

ншлэ

л/ц

ааш

ид

“ТХ

ХТ”

гэх/

Page 14: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

753

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

5.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

Зо

рилт

3, З

ГҮА

Х-и

йн

2.17

дах

ь за

алт

Шат

ахуу

н им

порт

лох,

үй

лдвэ

рлэх

, хад

гала

х,

бөөн

өөр

боло

н ж

ижиг

лэнг

ээр

борл

уула

х үе

ийн

чана

рын

хяна

лты

н то

гтол

цоог

сай

жру

улан

, Е

вро-

5 ст

анда

рты

н ш

аард

лага

хан

гаса

н ш

атах

ууны

эзл

эх х

увий

г нэ

мэг

дүүл

эх

Евр

о-5

стан

дарт

ын

шаа

рдла

га х

анга

сан

шат

ахуу

ны н

эмэг

дэх

хувь

10.0

-УУ

ХҮЯ

З

орил

т 6.

Эрч

им х

үчни

й хэ

рэгл

ээг д

отоо

дын

эх ү

үсвэ

рээр

хан

гах

бодл

ого

хэрэ

гжүү

лж, х

үчин

чад

лыг н

эмэг

дүүл

нэ.

6.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

1, Т

өрөө

с эр

чим

хү

чний

тал

аар

бари

мтл

ах

бодл

ого

/цаа

шид

“ТЭ

ХТБ

Б”

гэх/

-ын

3.2.

1.2,

4.1

.1.4

,ЗГ

ҮАХ

-ийн

2.9

7 да

хь з

аалт

Эрч

им х

үчни

й са

лбар

ын

таср

алтг

үй, н

айдв

арта

й аж

илла

гааг

хан

гах

зори

лгоо

р аш

игла

лтад

ба

йгаа

цах

илга

ан

стан

цууд

ыг ө

ргөт

гөн

шин

эчил

ж, х

үчин

чад

лыг

нэм

эгдү

үлэх

Эрд

энэт

ийн

ДЦ

С-ы

г 35

МВт

-аар

өрг

өтгө

х ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц,

хуви

ар

50.0

52.4

Гада

ад э

х үү

свэр

ЭХ

Я

Чой

балс

анги

йн

ДЦ

С-ы

г 50

МВт

-аар

өр

гөтг

өх т

өсли

йн

гэрэ

э, х

элэл

цээр

ийн

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

100

-

Гура

вдуг

аар

ДЦ

С-ы

г 25

0 М

Вт-а

ар ө

ргөт

гөх

бари

лгы

н аж

лын

явц,

ху

виар

30.0

119.

7Га

даад

эх

үүсв

эр

Page 15: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

754

6.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

1,

ТЭХ

ТББ

-ын

4.1.

1.1,

3.2

.1

ЗГҮА

Х-и

йн 2

.98

дахь

заа

лт

Мон

гол

Улсы

н эр

чим

хү

чний

хан

гам

жий

н на

йдва

ртай

бай

дал,

Ө

мнө

д бү

сийн

цах

илга

ан

эрчи

м х

үчни

й өс

өн

нэм

эгдэ

ж б

айга

а хэ

рэгл

ээг

ханг

ах ш

инэ

эх ү

үсвэ

р ба

рих

Тава

нтол

гойн

450

М

Вт-ы

н ца

хилг

аан

стан

ц ба

рих

төсл

ийн

санх

үүги

йн х

аалт

хий

х аж

лын

явц,

хув

иар

100

23.9

Хуви

йн

хөрө

нгө

оруу

лалт

ЭХ

Я,

УУХ

ҮЯ,

ҮХГ

Бага

нуур

ын

700

МВт

-ын

ДЦ

С б

арих

тө

слий

н ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

20.0

239.

4Ху

вийн

хө

рөнг

ө ор

уула

лт

Бару

ун б

үсий

н 60

М

Вт-ы

н Д

ЦС

-ын

бари

лгы

н аж

лын

явц,

ху

виар

20.0

47.9

Хуви

йн

хөрө

нгө

оруу

лалт

Бага

нуур

ын

нүүр

сний

уу

рхай

н хү

чин

чадл

ыг

өргө

тгөх

аж

лыг

эхлү

үлэх

төс

лийн

гэ

рээ,

хэл

элцэ

эрий

наж

лын

явц,

хув

иар

100

-

Шив

ээ-О

воог

ийн

нүүр

сний

уур

хайн

өр

гөтг

өлий

н Т

ЭЗҮ

боло

всру

улж

, хүч

ин

чадл

ыг ө

ргөт

гөх

төсл

ийн,

гэрэ

э,

хэлэ

лцээ

рийн

аж

лын

явц,

хув

иар

100

0.07

5Га

даад

эх

үүсв

эр

Page 16: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

755

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

6.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

1, Т

ЭХ

ТББ-

ын

4.1.

1.2,

ЗГҮ

АХ

-ийн

2.1

03

дахь

заа

лт

Шив

ээ-О

воо,

Тэв

ший

н го

вь б

олон

бус

ад н

үүрс

ний

орды

г түш

иглэ

н эк

спор

тын

зори

улал

ттай

том

чад

лын

цахи

лгаа

н ст

анц,

тог

тмол

гү

йдли

йн ц

ахил

гаан

да

мж

уула

х ш

угам

бар

их

төсл

ийг э

хлүү

лэх

Төсл

ийн

гэрэ

э хэ

лэлц

ээри

йн а

жлы

н яв

ц, х

увиа

р10

0-

ЭХ

Я, С

Я,

УУХ

ҮЯ,

Байг

аль

орчи

н, а

ялал

ж

уулч

лалы

н яа

м /ц

ааш

ид

“БО

АЖ

Я” г

эх/

6.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

2, Т

ЭХ

ТББ-

ын

3.2.

6, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.104

да

хь з

аалт

Сэр

гээг

дэх

эрчи

м х

үчни

й үй

лдвэ

рлэл

ийг з

охис

той

харь

цааг

аар

хөгж

үүлэ

х

Эрд

энэб

үрэн

гийн

64

МВт

-ын

УЦС

-ын

суур

ь су

далг

ааны

аж

лын

явц,

хув

иар

100

7.2

Гада

ад э

х үү

свэр

ЭХ

Я,

БОА

ЖЯ

, Ба

руун

бүс

эд

сэрг

ээгд

эх э

рчим

хү

чийг

нэм

эгдү

үлэх

тө

слий

н ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

30.0

34.2

Гада

ад э

х үү

свэр

6.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

1, Т

ЭХ

ТББ-

ын

3.2.

1.6,

3.2

.5.3

, 4.1

.1.5

, ЗГ

ҮАХ

-ийн

2.1

05 д

ахь

заал

т

Бүс

нутг

ийн

эрчи

м х

үчни

й си

стем

, хүн

д үй

лдвэ

рүүд

, то

м х

эрэг

лэгч

ид, э

рчим

хү

чний

эх

үүсв

эрүү

дийг

хо

лбос

он ц

ахил

гаан

да

мж

уула

х аг

аары

н ш

угам

, дэ

д ст

анцы

г бар

ьж, э

рчим

хү

чний

нэг

дсэн

сис

тем

ба

йгуу

лах

ажлы

г эхл

үүлэ

х

Улаа

нбаа

тар-

Ман

далг

овий

н 33

0 кВ

-ын

2 хэ

лхээ

т 26

0 км

ЦД

АШ

, 220

кВ

-ын

дэд

стан

ц ба

рих,

Ою

утол

гой,

Та

вант

олго

й дэ

д ст

анцу

уды

г өрг

өтгө

х ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц,

хуви

ар

50.0

111.

1Га

даад

эх

үүсв

эр

Page 17: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

756

Бага

нуур

дэд

ст

анца

ас Ч

ойр

хүрт

эл 2

20 к

В-ы

н 2

хэлх

ээт

178

км

ЦД

АШ

бол

он д

эд

стан

ц ба

рих

төсл

ийн

гэрэ

э, х

элэл

цээр

хий

х аж

лын

явц,

хув

иар

100

-

ЭХ

Я,

СЯ

Тайш

ир-Е

сөнб

ула-

гийн

110

кВ

-ын

50

км у

ртта

й Ц

ДА

Ш,

Есөн

була

г дэд

ст

анцы

н ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

80.0

7.9

Улсы

н тө

сөв

Чой

р-С

айнш

анды

н 22

0 кВ

-ын

2 хэ

л-хэ

эт Ц

ДА

Ш, А

йраг

, С

айнш

анды

н 22

0 кВ

-ын

дэд

стан

цын

хөрө

нгий

н эх

үүс

вэ-

рийг

ший

двэр

лэх

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

100

15.0

ТХХ

Т

220

кВ-ы

н Д

арха

н дэ

д ст

анцы

н ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р20

.0

5.0

Улсы

н тө

сөв,

га

даад

эх

үүсв

эрТө

вийн

бүс

ийн

дам

жуу

лах

сүлж

ээни

й үр

аш

гийг

дээ

шлү

үлэх

тө

слий

н зэ

элий

н гэ

рээ

байг

уула

х аж

лын

явц,

ху

виар

100

-

Page 18: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

757

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

6.6

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

1,

ТЭХ

ТББ-

ын

3.2.

1.4,

ЗГҮ

АХ

-ийн

2.1

06

дахь

заа

лт

Айм

гийн

төв

үүд

боло

н то

моо

хон

хот

суур

ин

газа

рт д

улаа

ны с

танц

, ш

угам

сүл

жээ

г шин

ээр

бари

х, ө

ргөт

гөх,

эрч

им

хүчэ

эр х

анга

х аж

лыг ү

е ш

атта

йгаа

р хэ

рэгж

үүлэ

х

Айм

гийн

төв

үүди

йн

дула

аны

ста

нцы

н ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц,

хуви

ар

20.0

119.

7Га

даад

эх

үүсв

эр

ЭХ

Я,

СЯ

Төвл

өрсө

н ду

лаан

ха

нгам

жий

н си

стем

-тэ

й хо

т су

урин

газр

ын

дула

аны

шуг

ам

сүлж

ээг ө

ргөт

гөх,

ш

инэч

лэх

бари

лгы

н аж

лын

явц,

хув

иар

70.0

25.7

Улсы

н тө

сөв

6.7

ТЭХ

ТББ-

ын

3.2.

5, З

ГҮА

Х-

ийн

2.10

8 да

хь з

аалт

Эрч

им х

үчни

й хэ

мнэ

лт,

үр а

шги

йг д

ээш

лүүл

эх,

цахи

лгаа

н тү

гээх

сүл

жээ

ний

өргө

тгөл

, шин

эчлэ

лтий

н аж

лыг ү

е ш

атта

йгаа

р хэ

рэгж

үүлэ

х, а

лдаг

длы

г бу

уруу

лах,

шин

э те

хник

, те

хнол

оги

нэвт

рүүл

эх

чигл

элээ

р тө

сөл,

хөт

өлбө

р хэ

рэгж

үүлэ

х

Бага

нуур

зүү

н өм

нөд

бүс,

Эрд

энэт

-Бул

ганы

ца

хилг

аан

түгэ

эх

сүлж

ээни

й ал

дагд

лыг

буур

уула

х тө

слий

г 4

айм

агт

хэрэ

гжүү

лэх

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

50.0

23.9

Гада

ад э

х үү

свэр

ЭХ

Я,

СЯ

6.8

ЗГҮА

Х-и

йн 2

.110

дах

ь за

алт

Мет

ан х

ийг а

шиг

лах

боло

мж

ит н

өөци

йг

бүрд

үүлэ

х су

далг

ааг

эрчи

мж

үүлэ

х, х

ийн

ханг

амж

ийг х

өгж

үүлэ

х эр

х зү

й, д

эд б

үтци

йн о

рчны

г бү

рдүү

лэх,

нүү

рснэ

эс

цэвэ

р тү

лш га

рган

ава

х үй

лдвэ

р ба

рих

төсл

ийг

эхлү

үлэх

Мет

ан х

ийн

нөөц

ийг

бүрд

үүлэ

х, с

алба

рын

хөгж

лийг

дэм

жсэ

н бү

тэц

зохи

он б

айгу

улал

т би

й бо

лгох

, нор

м,

дүрэ

м с

танд

арту

уды

г ба

тлуу

лах

ажлы

н яв

ц,

хуви

ар

100

0.06

Улсы

н Тө

сөв

ЭХ

Я

Хий

н ха

нгам

жий

г хө

гжүү

лэх

дэд

бүтц

ийг

байг

уула

х зу

раг

төсл

ийн

ажлы

н яв

ц,

хуви

ар

20.0

5.0

Улсы

н тө

сөв

ЭХ

Я,

БОА

ЖЯ

Page 19: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

758

6.9

ТЭХ

ТББ-

ын

4.1

дэх

заал

т

Эрч

им х

үчни

й но

рмат

ивы

н ба

рим

т би

чгий

н то

гтол

цоог

тө

гөлд

өрж

үүлж

, оло

н ул

сын

стан

дарт

ыг

нута

гшуу

лах,

эрх

зүй

н ор

чны

г сай

жру

улах

Боло

всру

улах

дүр

эм,

норм

, нор

мат

ивы

н ба

рим

т би

чгий

н то

о

2

дүрэ

м,

2 но

рм,

5 ст

анда

рт

0.3

Улсы

н тө

сөв

ЭХ

Я

Зори

лт 7

.Эди

йн з

асги

йн ө

сөлт

ийг

дэм

жих

, өрс

өлдө

х ча

двар

ыг

нэм

эгдү

үлэх

эд ч

иглэ

сэн

тээв

рийн

сал

бары

г

хөг

жүү

лэх

бодл

ого

хэрэ

гжүү

лнэ.

7.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

3, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.107

да

хь з

аалт

Оло

н ул

с, х

от х

ооро

нды

н бо

лон

орон

нут

гийн

ча

нарт

ай а

вто

зам

ын

сүлж

ээн

дэх

хату

у ху

чилт

тай

авто

зам

ын

сүлж

ээг ө

ргөт

гөх

Аш

игла

лтад

ору

улах

ха

туу

хучи

лтта

й ав

то

зам

ын

урт,

км50

077

.2

Улсы

н тө

сөв,

гада

ад э

х үү

свэр

, ТХ

ХТ

Зам

, тэ

эври

йн

хөгж

лийн

яа

м /ц

ааш

ид

“ЗТХ

Я” г

эх/,

ҮХГ

Аш

игла

лтад

ору

улах

тө

мөр

бет

он гү

үрий

н ур

т, м

етр

130

4.9

Улс

ын

төсө

в

7.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

3, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.121

дэ

х за

алт

Авт

о за

мы

н за

свар

, ар

члал

тын

хуга

цааг

ур

тасг

ах, а

шиг

лалт

ын

хэви

йн н

өхцө

лийг

хан

гах

Бүс

нутг

ийн

авто

за

мы

г хөг

жүү

лэх,

за

свар

арч

лалт

ын

төсл

ийн

хэрэ

гжил

тийн

яв

ц, х

увиа

р

10.0

15.0

Гада

ад э

х үү

свэр

ЗТХ

Я,

АН

ЗДТГ

Улсы

н ча

нарт

ай а

вто

зам

, гүү

рийн

зас

вар

арчл

алты

н аж

лын

явц,

хув

иар

100

15.2

Улсы

н тө

сөв

Улаа

нбаа

тар

хоты

н хө

гжли

йн е

рөнх

ий

төлө

влөг

өөтэ

й уя

лдуу

лан

авто

зам

ын

сүлж

ээг

сайж

руул

ах, т

үгж

рэли

йг

буур

уула

х цо

гц а

рга

хэм

жээ

ава

х

Яар

маг

ийн

260

у/м

ш

инэ

гүүр

бар

их,

хууч

ин гү

үрий

г за

свар

лах

бари

лгы

н аж

лын

явц,

хув

иар

100

Page 20: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

759

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

7.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

3, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.119

дэ

х за

алт

Зам

ын

цагд

ааги

йн

газр

ын

ойро

лцоо

х гү

үрэн

гарц

бар

их

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

100

64.4

Гада

ад э

х үү

свэр

ЗТХ

Я,

Ний

слэл

ийн

Заса

г дар

гын

Там

гын

газа

р /ц

ааш

ид

“НЗД

ТГ” г

эх

Баян

зүрх

ийн

321

у/м

бо

лон

Сон

сгол

онги

йн

289.

4 у/

м т

өмөр

бет

он

гүүр

ийн

бари

лгы

н аж

лын

явц,

хув

иар

90.0

Гачу

урты

н уу

лзва

раас

Н

алай

х-Ч

ойры

н уу

лзва

р хү

ртэл

х 20

.9 к

м а

вто

зам

ын

өргө

тгөл

шин

эчлэ

л хи

йх б

арил

гын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

75.0

Тээв

рийн

уха

алаг

си

стем

ийг

хөгж

үүлэ

х үн

дэсн

ий

хөтө

лбөр

ийн

хэрэ

гжил

тийн

явц

, ху

виар

30.0

36.0

Гада

ад э

х үү

свэр

Тусг

ай з

амы

н ав

тобу

с (B

RT)

сис

тем

ийг

нэвт

рүүл

эх 1

дүг

ээр

шат

ны б

арил

гын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

50.0

7.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

3, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.113

да

хь з

аалт

Зам

ын-

Үүдэ

д тэ

эвэр

ло

гист

икий

н тө

в ба

йгуу

лах

Бари

лгы

н аж

лын

явц,

ху

виар

100

7.7

Гада

ад э

х үү

свэр

ЗТХ

Я,

АН

ЗДТГ

Page 21: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

760

7.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

4, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.108

, 2.

112

дахь

заа

лт

Боди

т са

лбар

ын

хөгж

лийг

дэ

мж

их т

өмөр

зам

ын

төсл

үүди

йг ү

ргэл

жлү

үлэх

Төм

өр з

амы

н зү

үн,

хойд

кор

идор

ыг

бий

болг

ох т

өвий

н ко

ридо

рыг ш

инэч

лэх

бари

лгы

н аж

лын

явц,

ху

виар

30.0

780.

0ТХ

ХТ,

Гада

ад э

х үү

свэр

ЗТХ

Я,

Улаа

нбаа

тар

төм

өр з

ам

Их

засв

ар х

ийгд

эх

төм

өр з

амы

н ур

т, км

50

37.2

Гада

ад э

х үү

свэр

7.6

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

4, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.114

дэ

х за

алт

Оро

н ну

тгий

н ни

сэх

бууд

лууд

ын

чада

вхы

г дэ

эшлү

үлэх

Ховд

, Өм

нөго

вь

айм

гийн

нис

эх

бууд

лууд

ыг ө

ргөт

гөн

шин

эчлэ

х ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

40.0

78.5

Гада

ад э

х үү

свэр

ЗТХ

Я,

Ирг

эний

ни

сэхи

йн

ерөн

хий

газа

р ГУ

РАВ

.БҮС

НУТ

АГ,

ХӨ

ДӨ

ӨГИ

ЙН

ХӨ

ГЖИ

Л, Б

АЙ

ГАЛ

Ь О

РЧН

Ы Б

ОД

ЛО

ГО

Зо

рилт

8.И

ргэд

ийн

эрүү

л, а

юул

гүй

орчи

нд а

мьд

рах

нөхц

өлий

г ха

нгас

ан х

от, с

уури

н га

зры

г тө

лөвл

өж, б

айга

ль

орчи

н, х

үний

эрү

үл м

энди

йн ш

аард

лага

д ни

йцсэ

н ба

рилг

ын

үйлд

вэрл

элий

г дэм

жиж

, аю

улгү

й, х

үртэ

эмж

тэй

орон

су

уцаа

р ха

нган

а.

8.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

5, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.79

дэх

заал

т

“Мон

гол

Улсы

н хү

н ам

ын

нута

гшил

т, су

урьш

лын

хөгж

лийн

ерө

нхий

төс

өл”-

ийг б

олов

сруу

лах

Төсө

л бо

ловс

руул

ах

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р70

.02.

5Ул

сын

төсө

в

БХБЯ

, ҮХ

Г,С

Я, Б

усад

хо

лбог

дох

яам

д,

АН

ЗДТГ

Мон

гол

Улсы

н ни

йт

нута

г дэв

сгэр

ийг

1:25

000-

ны

мас

шта

бтай

бай

р зү

йн з

урга

ар

зура

гжуу

лах

хувь

10.0

2.5

Улсы

н тө

сөв

Page 22: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

761

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

8.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

5, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.81

дэх

заал

т

Мон

гол

Улсы

н ну

таг

дэвс

гэри

йг б

үрэн

зу

рагж

уула

х, ш

инэч

лэх,

ге

одез

ийн

нэгд

сэн

сүлж

ээг

бий

болг

ох

Шин

ээр

байг

уула

х G

NS

S (G

PS

)-ий

н ба

йнгы

н аж

илла

гаат

ай с

уури

н ст

анцы

н то

о

150.

6Ул

сын

төсө

в

БХБЯ

Газа

р зү

йн 3

50 м

янга

н нэ

рийн

тод

руул

га,

солб

ицол

жуу

лалт

хи

йх, х

увиа

р

30.0

1.3

Улсы

н тө

сөв

Өнд

рийн

II д

угаа

р ан

гийн

сүл

жээ

ний

давт

ан х

эмж

илт,

хайг

уул

суда

лгаа

, хэ

мж

илт

хийх

цэг

ийн

тоо

681

1.6

Улсы

н тө

сөв

8.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

5, 6

, ЗГҮ

АХ

-ийн

2.

85 д

ахь

заал

т

Улаа

нбаа

тар

хот

боло

н ст

рате

гийн

ач

холб

огдо

л бү

хий

ашиг

т м

алтм

алы

н ор

д га

зры

г түш

иглэ

н хө

гжих

хот

, суу

рин,

хил

ийн

боом

тууд

ын

хөгж

лийн

ер

өнхи

й тө

лөвл

өгөө

нд

тодо

тгол

хий

х

Боло

всру

улах

ер

өнхи

й тө

лөвл

өгөө

ний

тоо

10

4.4

Улсы

н тө

сөв,

га

даад

эх

үүсв

эр

БХБЯ

, ЗТ

ХЯ

, А

НЗД

ТГ

Page 23: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

762

8.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.1,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.91

дэх

заал

т

Улаа

нбаа

тар

хот

боло

н ай

мги

йн

төвү

үдий

н цэ

вэрл

эх

байг

уула

мж

ийг ш

инээ

р ба

рих

боло

н өр

гөтг

өн

шин

эчлэ

х аж

лыг

үргэ

лжлү

үлэх

Айм

гийн

төв

үүди

йн

бохи

р ус

цэв

эрлэ

х ба

йгуу

лам

жий

г ш

инэч

лэх,

шин

ээр

бари

х тө

слий

н яв

ц,

хуви

ар

30.0

172.

2Га

даад

эх

үүсв

эрБХ

БЯ,

АН

ЗДТГ

Зүүн

өм

нөд

гови

йн

хот

байг

уула

лт,

хили

йн о

йрол

цоох

су

урин

газр

ын

хөгж

лийн

төс

лийн

яв

ц, х

увиа

р

100

Улаа

нбаа

тар

хоты

н тө

в цэ

вэрл

эх

байг

уула

мж

шин

ээр

бари

х ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р

30.0

8.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.1,

Зо

рилт

2

“Тай

шир

-Алт

ай” т

өсли

йг

хэрэ

гжүү

лж, э

рүүл

аху

йн

шаа

рдла

гад

нийц

сэн

усны

хэ

рэгл

ээг н

эмэг

дүүл

эх

Ус ц

эвэр

шүү

лэх

стан

цын

бари

лгы

н аж

лын

явц,

хув

иар

100

19.0

Гада

ад э

х үү

свэр

БХБЯ

НЗД

ТГ

8.6

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

6, 2

.3.1

. Зор

илт

2,

ЗГҮА

Х-и

йн 2

.96

дахь

заа

лт

Гэр

хоро

оллы

н да

хин

төлө

влөл

тийн

төс

өл,

хөтө

лбөр

ийг х

эрэг

жүү

лэх

хүрэ

энд

инж

енер

ийн

дэд

бүтц

ийн

ажлы

г эр

чим

жүү

лэх

Улаа

нбаа

тар

хоты

н С

элбэ

, Бая

нхош

уу

дэд

төвү

үдий

н ин

жен

ерий

н ш

угам

сү

лжээ

г бар

ьж

байг

уула

х аж

лын

явц,

ху

виар

80.0

39.8

Гада

ад э

х үү

свэр

БХБЯ

ЗДТГ

Шин

ээр

байг

уула

х дэ

д бү

тций

н тө

вийн

тоо

315

.0Га

даад

эх

үүсв

эр

Page 24: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

763

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

8.7

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

5, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.76,

3.

4.3

дахь

заа

лт

Гэр

хоро

олол

д ам

ины

оро

н су

уц б

арих

ад з

ориу

лж у

рт

хуга

цаан

ы х

өнгө

лөлт

тэй

нөхц

өлөө

р ип

отек

ийн

зээл

ол

гох

Ипо

теки

йн х

өнгө

лөлт

-тэ

й зэ

элд

хам

рагд

ах

иргэ

дийн

тоо

6000

130.

0Ул

сын

төсө

в,24

9.3

Буса

д эх

үү

свэр

БХ

БЯ,

Мон

голб

анк,

НЗД

ТГТү

рээс

ийн

орон

су

уцан

д ха

мра

гдах

ир

гэди

йн т

оо

2000

-аас

до

ошгү

й

235.

7Га

даад

эх

үүсв

эр

8.8

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

Зо

рилт

4, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.72.

6 да

хь з

аалт

Ган,

төм

өрлө

г бол

он

цем

енти

йн ү

йлдв

эрлэ

лийг

дэ

мж

их, б

изне

сийн

таа

тай

орчн

ыг б

ий б

олго

х

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

014

0.0

ТХХ

Т

БХБЯ

,УУ

ХҮЯ

ХА

АХ

ҮЯ,

АН

ЗДТГ

Зори

лт 9

.Ага

ар, о

рчны

бох

ирдл

ыг

буур

уула

н, б

айга

лийн

нөө

цийн

хам

гаал

алт,

зохи

стой

аш

игла

лты

н бо

длог

ыг

хэрэ

гжүү

лж, а

ялал

жуу

лчла

лыг

хөгж

үүлн

э.

9.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.3,

Зо

рилт

2,

ЗГҮА

Х-и

йн

4.1.

3, 4

.1.6

дах

ь за

алт

Ага

ар, о

рчны

бох

ирдл

ыг

буур

уула

х үн

дэсн

ий

хөтө

лбөр

ийн

хэрэ

гжил

тийг

ха

нгах

Ага

ары

н бо

хирд

лыг

буур

уула

хад

шин

э те

хник

, тех

ноло

ги

нэвт

рүүл

эх а

жлы

н яв

ц, х

увиа

р

100

200.

0Ул

сын

төсө

в,

гада

ад э

х үү

свэр

ЭХ

Я,

БОА

ЖЯ

, Н

ЗДТГ

9.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.1,

Зо

рилт

1,

2.3.

3. З

орил

т 1,

ЗГ

ҮАХ

-ийн

4.2

.1, 4

.2.2

дах

ь за

алт

Улсы

н ту

сгай

ха

мга

алал

ттай

газа

р ну

тгий

н сү

лжээ

г өр

гөж

үүлж

, дэд

бүт

эц,

мат

ериа

ллаг

баа

зыг

бэхж

үүлж

, хам

гаал

алты

н м

енеж

мен

тийг

сай

жру

улах

Тусг

ай х

амга

алал

тад

авах

газа

р ну

тгий

н хэ

мж

ээ, м

янга

н га

600.

00.

1Ул

сын

төсө

вБО

АЖ

Я

Дэд

бүт

эц,

мат

ериа

ллаг

ба

азы

г бэх

жүү

лэх

арга

хэм

жээ

авс

ан

хам

гаал

алты

н за

хирг

ааны

тоо

11

1.0

Гада

ад э

х үү

свэр

, ул

сын

төсө

в

БОА

ЖЯ

Шин

ээр

бари

гдах

ба

йгал

ь ха

мга

алаг

чийн

ба

йрны

тоо

301.

6Ул

сын

төсө

вБО

АЖ

Я

Page 25: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

764

9.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.1,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн

4.3.

3.7

дахь

заа

лт

Цаг

уур

, орч

ны

шин

жил

гээн

ий т

ехни

к,

техн

олог

ийн

шин

эчлэ

л,

сүлж

ээни

й өр

гөтг

өл х

ийх

Хий

мэл

даг

уулы

н м

эдээ

хүл

ээн

авах

га

зры

н ст

анцы

н ан

тены

ца

мха

гийн

бар

илгы

н аж

лын

явц,

хув

иар

100

10.0

Ул

сын

төсө

в,

гада

ад э

х үү

свэр

БОА

ЖЯ

Байг

аль

орчн

ы

төв

лабо

рато

рийн

ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц,

хуви

ар

100

Цаг

уур

, орч

ны

шин

жил

гээн

ий га

зры

н ко

нтор

ын

бари

лгы

н аж

лын

явц,

хув

иар

100

Техн

олог

ийн

шин

эчлэ

л хи

йх ц

аг у

уры

н өр

төөн

ий б

арил

гын

тоо

6

Усны

бох

ирдл

ыг

тодо

рхой

лох

бага

ж,

тоно

г төх

өөрө

мж

ийн

тоо

2

9.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.1,

Зо

рилт

1, 2

, ЗГҮ

АХ

-ийн

4.

2.3-

4.2.

5 да

хь з

аалт

Хүн

ам

ын

ундн

ы б

олон

ах

уйн

ус х

анга

мж

ийн

эх

үүсв

эрий

г тог

тоох

хай

гуул

су

далг

ааны

аж

лыг х

ийж

, хя

налт

шин

жил

гээн

ий

сүлж

ээг ө

ргөж

үүлэ

х бо

роо,

ца

сны

усы

г хур

имтл

уула

х хө

в, ц

өөрө

м б

айгу

улах

, го

л, го

рхи,

бул

аг, ш

андн

ы

эхий

г хаш

иж х

амга

алах

Гидр

огео

логи

йн д

унд

мас

шта

бын

зура

глал

, ха

йгуу

л су

далг

ааны

аж

лын

тоо

31.

5Ул

сын

төсө

вБО

АЖ

Я

Шин

ээр

байг

уула

х хө

в,

цөөр

мий

н то

о10

2.0

Оро

н ну

тгий

н тө

сөв

БОА

ЖЯ

Хам

гаал

алт

хийх

бул

аг,

шан

дны

тоо

100

БОА

ЖЯ

Сүл

жээ

нд х

олбо

гдсо

н ус

ны х

янал

т-ш

инж

илгэ

эний

ха

руул

ын

тоо

501.

0Ул

сын

төсө

вБО

АЖ

Я

Page 26: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

765

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

9.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.3,

Зо

рилт

-1,

Төр

өөс

ойн

тала

ар б

арим

тлах

бод

лого

ааш

ид “Т

ОТБ

Б” гэ

х/-ы

н 3.

1, 3

.2, 3

.3,

ЗГҮ

АХ

-ийн

4.

1.4,

4.2

.7 д

ахь

заал

т

Ой

хам

гаал

ал,

ойж

уула

лты

н аж

лыг

чана

ржуу

лж, о

йн н

өхөн

сэ

ргээ

лтий

н аж

лыг д

эмж

их

Ойж

уула

лт, н

өхөн

сэ

ргээ

лт х

ийх

талб

айн

хэм

жээ

, мян

ган

га

7.5

8.0

Улсы

н тө

сөв,

ор

он н

утги

йн

төсө

в,

гада

ад э

х үү

свэр

БОА

ЖЯ

Ойн

цэв

эрлэ

гээ

хийх

та

лбай

н хэ

мж

ээ,

мян

ган

га30

.02.

2

Ул

сын

төсө

вБО

АЖ

Я

Ойн

хөн

өөлт

ш

авьж

ийн

хөнө

өлий

н го

лом

ттой

тэм

цэх

талб

айн

хэм

жээ

, м

янга

н га

200.

010

.0Ул

сын

төсө

вБО

АЖ

Я

9.6

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.2,

Зо

рилт

1,

ЗГҮА

Х-и

йн 4

.4.3

да

хь з

аалт

Аял

ал ж

уулч

лалы

н го

л чи

глэл

ийн

дагу

у үй

лчил

гээн

ий ц

огцо

лбор

ыг

байг

уула

х

Үйлч

илгэ

эний

цо

гцол

бор

байг

уула

х аж

лын

явц,

хув

иар

50.0

2.8

Улсы

н тө

сөв,

ху

вийн

хө

рөнг

ө ор

уула

лт

БОА

ЖЯ

,ЗТ

ХЯ

9.7

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.2,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн 4

.4.3

да

хь з

аалт

“Тог

твор

той

аяла

л ж

уулч

лалы

г дэм

жих

са

нхүү

жил

тийн

хөт

өлбө

р”-

ийг х

эрэг

жүү

лж э

хлэх

Хөт

өлбө

рийн

хэ

рэгж

илти

йн я

вц,

хуви

ар30

.090

.0Га

даад

эх

үүсв

эрБО

АЖ

Я

9.8

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.1,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 4

.2.5

да

хь з

аалт

Ундн

ы у

сан

дахь

ура

н бо

лон

буса

д хү

нд

мет

алл

тодо

рхой

лох

орчн

ы ш

инж

илгэ

эний

ла

бора

тори

йг

чада

вхж

уула

х

Шин

жил

гээн

д аш

игла

х то

ног

төхө

өрөм

ж1

0.4

Улсы

н тө

сөв

МХ

ЕГ

Page 27: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

766

9.9

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.3,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн 4

.2.6

да

хь з

аалт

Байг

аль

орчи

нд у

чруу

лсан

хо

хирл

ын

хэм

жээ

г то

гтоо

х үн

элгэ

энд

орон

ну

таг о

ролц

дог б

айх,

са

нхүү

жил

тийг

төс

өвт

тусг

ах

Хуул

ь бу

с үй

л аж

илла

гаан

ы у

лмаа

с эв

дэрч

, эзэ

нгүй

ор

хигд

сон

газр

ыг

нөхө

н сэ

ргээ

х та

лбай

н хэ

мж

ээ, г

а

100

-БО

АЖ

Я

9.10

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.3,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн 4

.2.6

да

хь з

аалт

Цөл

жил

т, га

зры

н до

ройт

лыг б

ууру

улах

Шин

эчлэ

х ар

гачл

алы

н то

о1

-БО

АЖ

Я

Зори

лт 1

0.Га

мш

гаас

хам

гаал

ах б

ие б

үрэл

дэхү

үний

чад

авхы

г са

йжру

улж

, гам

шги

йн ү

еийн

бэл

эн б

айдл

ыг

нэм

эгдү

үлэх

хөт

өлбө

р хэ

рэгж

үүлн

э.

10.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

3.2,

Зо

рилт

1, Г

амш

гаас

ха

мга

алах

тал

аар

төрө

өс

бари

мтл

ах б

одло

го,

хөтө

лбөр

/цаа

шид

“Г

ХТТ

ББХ

” гэх

/-ийн

5.1

0,

ЗГҮА

Х-и

йн 4

.3.3

дах

ь за

алт

Гам

шга

ас у

рьдч

илан

сэ

ргий

лэх,

гам

шги

йн

хор

урш

гийг

ари

лгах

, ав

рах,

гал

унтр

аах

анги

йн

чада

вхы

г сай

жру

улах

Шин

ээр

бари

гдах

ав

рах,

гал

унтр

аах

анги

йн т

оо1

1.6

Улсы

н тө

сөв

Онц

гой

байд

лын

ерөн

хий

газа

р /ц

ааш

ид

“ОБЕ

Г” гэ

х/И

х за

свар

хий

х ав

рах

гал

унтр

аах

анги

йн

тоо

2

10.2

ГХТТ

ББХ

-ийн

5.4

, ЗГҮ

АХ

-ий

н 4.

3.3

дахь

заа

лт

Авр

ах, г

ал у

нтра

ах т

ехни

к,

тоно

г төх

өөрө

мж

ийн

чада

вхы

г са

йжру

улах

хө

төлб

өрий

н хэ

рэгж

илти

йг

ханг

аж а

жил

лах

Хөт

өлбө

рийн

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар

40.0

1.3

Гада

ад э

х үү

свэр

ОБЕ

Г

10.3

ЗГҮА

Х-и

йн 4

.3.3

дах

ь за

алт

Гам

шги

йн ү

ед а

шиг

лах

нөөц

ийн

бүтэ

эгдэ

хүүн

ийг

хадг

алах

мех

аник

жса

н хү

нсни

й бо

лон

шат

ахуу

ны

агуу

лахы

г бар

их

Шин

ээр

бари

х м

ехан

икж

сан

агуу

лахы

н то

о2

86.4

ТХХ

ТО

БЕГ

Page 28: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

767

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

ДӨ

РӨВ

.ХҮН

ИЙ

ХӨ

ГЖЛ

ИЙ

Г Д

ЭМ

ЖИ

Х Н

ИЙ

ГМИ

ЙН

БО

ДЛ

ОГО

Зор

илт

11.Б

олов

срол

ын

үйлч

илгэ

эний

чан

ар, х

үртэ

эмж

ийг

нэм

эгдү

үлж

, ая

тухт

ай с

урч,

бол

овср

ох о

рчны

г

б

үрдү

үлэх

бод

лого

хэр

эгж

үүлж

, баг

а на

сны

хүү

хдий

н аю

улгү

й ба

йдлы

г хам

гаал

ах ч

иглэ

лээр

цог

ц ар

га х

эмж

ээ

авн

а.

11.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.3,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн 3

.2.2

да

хь з

аалт

Сур

гуул

ийн

өмнө

х бо

ловс

ролы

н ха

мра

н су

ргал

тыг н

эмэг

дүүл

ж,

хүүх

дэд

ээлт

эй а

юул

гүй

орчн

ыг б

үрдү

үлэх

Хам

ран

сург

алты

н бо

хир

жин

, хув

иар

85.0

80.6

Улсы

н тө

сөв

Боло

всро

л,

соёл

, ш

инж

лэх

ухаа

н,

спор

тын

яам

ааш

ид

“БС

ШУС

Я”

гэх/

Шин

ээр

ашиг

лалт

ад

орох

цэц

эрлэ

гийн

тоо

85

Ний

слэл

ийн

төри

йн ө

мчи

йн

цэцэ

рлэг

үүди

йг

кам

ерж

уула

х ху

вь

100

11.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.3,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 3

.2.3

, 3.

2.6,

3.2

.14

дэх

заал

т

Ерө

нхий

бол

овср

олы

н су

рагч

дын

аюул

гүй,

ая

тухт

ай с

урч

боло

всро

х ор

чин

нөхц

өлий

г бү

рдүү

лж,

хүүх

дийн

ав

ьяас

чад

вары

г нээ

н хө

гжүү

лэх

Гурв

ан э

элж

ээр

хичэ

эллэ

ж б

уй

сург

уули

йн т

оог

буур

уула

х, х

увиа

р10

0

118.

1Ул

сын

төсө

в

БСШ

УСЯ

Шин

ээр

ашиг

лалт

ад

орох

Ерө

нхий

бо

ловс

ролы

н су

ргуу

лийн

тоо

62

Орч

ин н

өхцө

лийг

са

йжру

улах

дот

уур

байр

ны т

оо

1810

.1Ул

сын

төсө

в

Аю

улгү

й за

гвар

орч

ин

бүрд

үүлэ

х су

ргуу

лийн

то

о65

20.

9Ул

сын

төсө

в

Шин

ээр

сонг

он, с

екц,

ду

гуйл

ан х

ичээ

ллэх

тө

вийн

тоо

100

2.5

Улсы

н тө

сөв

Page 29: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

768

11.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.3,

Зо

рилт

2,

ЗГҮА

Х-и

йн

3.2.

10 д

ахь

заал

т

Ерө

нхий

бол

овср

олы

н су

ргуу

лийн

сур

ах б

ичги

йн

түрэ

эсий

н то

гтол

цоог

нэ

втрү

үлэх

Сур

ах б

ичги

йн

“Түр

ээси

йн с

ан”

байг

уула

х аж

лын

явц,

ху

виар

100

3.4

Улсы

н тө

сөв

БСШ

УСЯ

11.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.3,

ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.2

.6 д

ахь

заал

т

Ерө

нхий

бол

овср

олы

н су

ргуу

лийн

дот

уур

байр

анд

амьд

арч

байг

аа

бага

анг

ийн

6-8

наст

ай

хүүх

дэд

зори

улса

н ас

арга

а, х

алам

ж, х

өгж

лийн

үй

лчил

гээт

эй б

олго

х

Дот

уур

байр

анд

бага

ан

гийн

хүү

хэдт

эй

ажил

лах

аср

агч-

багш

, хү

үхэд

хөг

жли

йн

багш

ийн

тоо

122

0.8

Улсы

н тө

сөв

БСШ

УСЯ

11.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.3,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 3

.2.1

8 да

хь з

аалт

Дээ

д бо

ловс

ролы

н ба

йгуу

ллаг

ын

хүни

й нө

өций

г тас

ралт

гүй

хөгж

үүлж

, дээ

д бо

ловс

ролы

н су

ргал

тын

байг

уулл

агы

н хө

төлб

өрий

г ол

он у

лсы

н ж

ишиг

т ни

йцүү

лэн

маг

адла

н ит

гэм

жлү

үлэх

Мэр

гэж

ил д

ээш

лүүл

эх

багш

ийн

тоо

700

0.15

Гада

ад э

х үү

свэр

БСШ

УСЯ

Маг

адла

н ит

гэм

жлэ

гдэх

хө

төлб

өрий

н то

о

Дот

оод-

30,

Гада

ад-5

0.15

Улсы

н тө

сөв

11.6

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.3.3

дах

ь за

алт

Дээ

д бо

ловс

ролы

н су

ргал

тын

байг

уулл

агы

н хө

төлб

өрий

н да

вхар

длы

г ар

илга

ж, з

арим

хө

төлб

өрий

г ний

слэл

ийн

алсл

агдс

ан д

үүрэ

г, хө

дөө

орон

нут

агт

шил

жүү

лэх

Шил

жүү

лэх

хөтө

лбөр

ийн

тоо

10-а

ас

доош

гүй

-БС

ШУС

Я

11.7

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.3.1

1 дэ

х за

алт

Багш

нар

ын

цали

н,

урам

шуу

ллы

г нэм

эхҮй

л аж

илла

гаан

ы

хэрэ

гжил

т, ху

виар

100

33.2

Ул

сын

төсө

вЗа

сгий

н га

зар

Page 30: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

769

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

Зор

илт

12.С

оёл,

урл

аг, с

порт

ын

салб

ары

н үй

лчил

гээн

ий ч

анар

, хүр

тээм

жий

г нэм

эгдү

үлэх

, соё

лын

салб

арт

техн

ик,

техн

олог

ийн

олол

тыг

нэвт

рүүл

ж,

бүх

нийт

ийн

биеи

йн т

амир

ын

хөгж

илд

төрө

өс д

эмж

лэг

үзүү

лнэ.

12.1

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.2.4

7 да

хь

заал

т

Соё

л, у

рлаг

, спо

рты

н са

лбар

ын

үйлч

илгэ

эний

ча

нар,

хүр

тээм

жий

г нэ

мэг

дүүл

эх, с

оёлы

н үй

лдвэ

рлэл

ийг

хөгж

үүлэ

хэд

инно

ваци

, те

хник

, тех

ноло

гийн

ол

олты

г нэв

трүү

лэх

Шин

ээр

ашиг

лалт

ад

оруу

лах

сум

дын

соёл

ын

төв,

теа

тры

н то

о27

34.8

Улсы

н тө

сөв

БСШ

УСЯ

Шин

ээр

ашиг

лалт

ад

оруу

лах

спор

т цо

гцол

бор,

заа

лны

то

о6

Шин

ээр

нэвт

рүүл

эх

техн

ик, т

ехно

логи

3-аа

с до

ошгү

й

Шин

ээр

байг

уула

х су

далг

ааны

төв

, ла

бора

тори

10-а

ас

доош

гүй

12.2

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.2.5

6 да

хь

заал

т

Маг

адла

н ит

гэм

жлэ

гдсэ

н сп

орты

н кл

убт

идэв

хтэй

хө

дөлг

өөн

спор

тоор

хи

чээл

лэсэ

н ир

гэни

й үй

лчил

гээн

ий т

өлбө

рт

эрүү

л м

энди

йн д

аатг

алы

н са

нгаа

с хө

нгөл

өлт

үзүү

лэх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илтэ

эр-

-

БСШ

УСЯ

,

Эрү

үл

мэн

дийн

яа

м /ц

ааш

ид

“ЭМ

Я” г

эх/

12.3

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.2.5

8 да

хь

заал

т

Соё

л, у

рлаг

, шин

жлэ

х ух

ааны

сал

бары

н аж

илла

гсды

н хө

дөлм

өрий

н үн

элэм

жий

г дээ

шлү

үлэх

Төри

йн ү

йлчи

лгээ

ний

буса

д ал

бан

хааг

чды

н ж

ишиг

т хү

ргэх

20-5

0 ху

виар

нэ

мэх

1.2

Улсы

н тө

сөв

БСШ

УСЯ

Page 31: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

770

12.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.2,

Зо

рилт

1

2020

онд

Гер

ман

бол

он

Евр

опы

н бу

сад

орну

удад

Ч

инги

с ха

аны

өм

нөх

боло

н да

раах

ь үе

ийн

түүх

, ар

хеол

огий

н үз

эсгэ

лэн

гарг

ах б

элтг

эл а

жил

лага

аг

ханг

ах

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0-

БСШ

УСЯ

Зори

лт 1

3.Э

рдэм

шин

жил

гээ,

суд

алга

а, и

ннов

аций

г хө

гжүү

лэхэ

д дэ

мж

лэг

үзүү

лж, ш

инж

лэх

ухаа

н, х

арил

цаа

хол

боо,

мэд

ээлл

ийн

техн

олог

ийн

салб

ары

н үй

л аж

илла

гааг

өрг

өжүү

лнэ.

13.1

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.2.3

5,

Төрө

өс ш

инж

лэх

ухаа

н те

хнол

огий

н та

лаар

ба

рим

тлах

бод

лого

ааш

ид “Т

ШУТ

ТББ”

гэх-

ын/

4.4

.1, 4

.4.5

дах

ь за

алт

Шин

жлэ

х ух

аан,

тех

ноло

ги,

инно

ваци

йн х

үний

нөө

цийг

хө

гжүү

лэх

Сур

галт

ад х

амра

гдах

, м

эргэ

жил

дээ

шлү

үлэх

су

длаа

чийн

тоо

200

5.0

Улсы

н тө

сөв

БСШ

УСЯ

13.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.3,

Зо

рилт

2, З

ГҮА

Х-и

йн 2

.93

дахь

заа

лт

Хөд

өө о

рон

нутг

ийн

инте

рнет

ийн

үйлч

илгэ

э хү

рээг

үй с

умд,

стр

атег

ийн

боло

н ая

лал

жуу

лчла

лын

бүс

нута

г, хү

н ам

ихэ

эр

төвл

өрдө

г газ

арт

утас

гүй

инте

рнет

ийн

үйлч

илгэ

эг

хүрг

эх

Инт

ерне

тийн

үй

лчил

гээ

хүрг

эх

цэги

йн т

оо20

0.3

Бүх

нийт

ийн

үйлч

илгэ

э-ни

й үү

ргий

н са

н

Хар

илца

а хо

лбоо

, м

эдээ

ллий

н те

хнол

огий

н га

зар

/цаа

шид

«Х

ХМ

ТГ” г

эх/

13.3

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.1.1

8 да

хь

заал

т

Хар

илца

а хо

лбоо

ны

үндс

эн с

үлж

ээнд

хо

лбог

доог

үй с

умды

г ш

илэн

каб

елий

н сү

лжээ

нд

холб

ох

Шил

эн к

абел

ьд

холб

огдо

х су

мы

н то

о2

1.5

Улсы

н тө

сөв

ХХ

МТГ

Page 32: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

771

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

13.4

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.2.3

3 да

хь

заал

т

Шин

жлэ

х ух

аан

техн

олог

и,

инно

ваци

йн с

алба

рт о

лон

улсы

н ж

ишиг

т ни

йцсэ

н ба

рилг

а, б

айгу

улам

ж,

лабо

рато

рийн

орч

ин

нөхц

өл б

үхий

дэд

бүт

цийг

би

й бо

лгох

Үндэ

сний

ном

ын

санг

ийн

бари

лгы

г ду

усга

ж, а

шиг

лалт

ад

оруу

лах

ажлы

н яв

ц,

хуви

ар

100

7.2

Ул

сын

төсө

вБС

ШУС

Я

Зори

лт 1

4.Тө

рийн

зар

им ү

йлчи

лгээ

г ца

хим

хэл

бэрт

шил

жүү

лж, т

өрий

н үй

лчил

гээн

ий ш

уурх

ай б

айдл

ыг

ханг

аж

бүтэ

эмж

ийг

нэм

эгдү

үлнэ

.

14.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.4,

Зо

рилт

7,

ЗГҮА

Х-и

йн

5.1.

17 д

ахь

заал

т, Тө

рөөс

м

эдээ

лэл,

хар

илца

а хо

лбоо

ны х

өгж

лийн

тал

аар

бари

мтл

ах б

одло

гын

3.9.

3 да

хь з

аалт

Төрө

өс ц

ахим

хэл

бэрэ

эр

хүрг

эх ү

йлчи

лгээ

ний

нэр

төрл

ийг н

эмэг

дүүл

эх

Цах

им х

элбэ

рт

шил

жүү

лэх

үйлч

илгэ

эний

нэр

тө

рөл

604.

5

Ул

сын

төсө

в

ХХ

МТГ

14.2

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.2.8

, 5.1

.17

дахь

заа

лт

Цах

им а

лбан

хэр

эг

хөтл

өлти

йн б

олон

цах

им

шуу

данг

ийн

сист

емий

н үй

л аж

илла

гааг

эхл

үүлэ

х, т

оон

гары

н үс

гийн

хэр

эглэ

эг

дэм

жих

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0-

ХХ

МТГ

14.3

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.2.8

дах

ь за

алт

Хуул

ийн

этгэ

эдий

н нэ

р ба

талг

ааж

уула

х, ш

инээ

р ба

йгуу

лагд

сан

хуул

ийн

этгэ

эд, т

үүни

й м

эдээ

лэлд

ор

уулс

ан ө

өрчл

өлти

йг

улсы

н бү

ртгэ

лд б

үртг

эх

үйлч

илгэ

эг о

нлай

н го

рим

д ш

илж

үүлэ

х аж

лыг ү

е ш

атта

йгаа

р хэ

рэгж

үүлэ

х

Онл

айн

гори

мд

шил

жих

үйл

чилг

ээ,

хуви

ар50

.0-

Хуул

ь зү

й,

дото

од

хэрг

ийн

яам

ааш

ид

“ХЗД

ХЯ

” гэх

/

Page 33: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

772

14.4

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.2.9

дэх

заа

лт

Ирг

эний

бол

он х

уули

йн

этгэ

эдий

н ар

хивы

н ца

асан

ба

рим

тыг ц

ахим

жуу

лах

ажлы

г дуу

сгаж

, бүр

тгэл

ийн

дото

од х

эрэг

лээ

боло

н он

лайн

орч

инд

ашиг

лах

боло

мж

ийг б

үрдү

үлэх

Цах

имж

уула

х аж

лын

явц,

хув

иар

100

-ХЗ

ДХ

ЯО

нлай

н ор

чинд

аш

игла

х бо

лом

жий

г нэ

втрү

үлэх

аж

лын

явц,

хув

иар

20.0

14.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.5,

Зо

рилт

5, 2

.3.3

, Зор

илт

1,

ЗГҮА

Х-и

йн 2

.80.

2.8

1 дэ

х за

алт

Газр

ын

төлө

влөл

т, бү

ртгэ

л, б

ирж

, үнэ

лгээ

, м

онит

орин

гийн

нэг

дсэн

то

гтол

цоог

бий

бол

гох

Газр

ын

нэгд

сэн

цахи

м

сист

ем б

ий б

олго

х аж

лын

явц,

хув

иар

80.0

2.0

Улсы

н тө

сөв

БХБЯ

Шин

ээр

байг

уула

х м

онит

орин

гийн

сү

лжээ

ний

цэги

йн т

оо

5000

-аас

ба

гагү

й

14.6

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.2,

Зо

рилт

1, Т

өрөө

с эр

үүл

мэн

дийн

тал

аар

бари

мтл

ах

бодл

ого

/цаа

шид

“ТЭ

МТБ

Б”

гэх/

-ын

2.4.

4, 2

.4.6

, ЗГҮ

АХ

-ий

н 3.

1.9,

3.1

.16,

3.1

.17

дахь

заа

лт

Эрү

үл м

энди

йн д

аатг

алы

н үй

лчил

гээн

д ца

хим

сис

тем

нэ

втрү

үлэх

Цах

им с

исте

м

нэвт

рүүл

эх а

жлы

н яв

ц, х

увиа

р10

0-

ЭМ

Я

14.7

ГБҮБ

-ын

6.27

.5 д

ахь

дэд

заал

т, ЗГ

ҮАХ

-ийн

5.3

.12,

5.

6.6,

5.6

.9 д

эх з

аалт

Конс

улы

н үй

лчил

гээг

ца

хим

хэл

бэрт

шил

жүү

лэх

Шин

ээр

цахи

мж

уула

х үй

лчил

гээн

ий н

эр

төрө

л14

-

Гада

ад

хари

лцаа

ны

яам

/цаа

шид

“Г

ХЯ

” гэх

/

Page 34: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

773

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

Зори

лт 1

5.Э

рүүл

мэн

дийн

тус

лам

ж ү

йлчи

лгээ

ний

чана

р, х

үртэ

эмж

ийг

сайж

руул

ж, у

рьдч

илан

сэр

гийл

эх

үзл

эгий

г нэ

мэг

дүүл

нэ.

15.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.2,

Зо

рилт

2, Т

ЭМ

ТББ

2.4.

2.2,

ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.1

.8.д

ахь

заал

т

Эх,

хүү

хдэд

үзү

үлэх

эр

үүл

мэн

дийн

тус

лам

ж

үйлч

илгэ

эний

чан

ар

хүрт

ээм

жий

г нэм

эгдү

үлэх

Хүү

хдий

н м

эс з

асал

, м

эдрэ

лийн

бол

он

няра

йн н

эгж

ийг

амбу

лато

ри б

олон

хэ

втэн

эм

члүү

лэх

хэсэ

гт ш

инээ

р ба

йгуу

лсан

нэг

дсэн

эм

нэлэ

г, ху

виар

35.0

2.0

Улсы

н тө

сөв

ЭМ

Я10

0000

ам

ьд т

өрөл

төд

ногд

ох э

хийн

энд

эгд-

лийн

түв

шин

, про

мил

ь25

-аас

их

гүй

1000

ам

ьд т

өрөл

төд

ногд

ох н

ялхс

ын

эндэ

гдли

йн т

үвш

ин,

пром

иль

13.2

-оос

их

гүй

5 хү

ртэл

х на

сны

хү

үхди

йн э

ндэг

длий

н тү

вшин

, про

мил

ь

16.0

-гаа

с их

гүй

15.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.2,

Зо

рилт

1, Т

ЭМ

ТББ-

ын

2.4.

1-2.

4.2

дах

ь за

алт,

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.1.3

, 3.

1.4,

3.

1.10

дах

ь за

алт

Хал

двар

т бу

с өв

чнөө

с ур

ьдчи

лан

сэрг

ийлэ

х,

эрт

илрү

үлэх

эм

чилг

ээ,

онош

илго

оны

чан

ары

г са

йжру

улах

Эрү

үл м

энди

йн

чигл

элээ

р ол

он н

ий-

тийн

мэд

ээлл

ийн

хэрэ

гслэ

эр х

ийгд

-сэн

су

ргал

т, су

ртал

чил-

гаан

ы т

оо

724.

6 Ул

сын

төсө

в,0.

04Э

рүүл

м

энди

йг

дэм

жих

сан

ЭМ

ЯЭ

рт и

лрүү

лэх

үзлэ

гийг

нэ

мэг

дүүл

эх, х

увиа

р10

.0

Хар

валт

, шиг

дээс

ийн

нэ

гж б

айгу

улах

эм

нэлг

ийн

тоо

2

Page 35: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

774

15.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2

.2.2

, Зо

рилт

4,

ТЭМ

ТББ-

ын

2.4.

1, 2

.4.5

да

хь з

аалт

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.1.1

2 да

хь

заал

т

Зонх

илон

тох

иолд

ох

халд

варт

өвч

ний

танд

алт,

сэрг

ийлэ

лтий

г сай

жру

улж

, өв

чний

тох

иолд

лыг

буур

уула

х

Пне

вмок

окки

йн э

срэг

да

рхла

ажуу

лалт

ыг

нэвт

рүүл

эх

эрүү

л м

энди

йн

байг

уулл

агы

н то

о

9 дү

үрэг

, 21

айм

аг

13.7

Улсы

н тө

сөв

ЭМ

ЯВ

ирус

т хе

пати

т В

, С

виру

сийн

илр

үүлэ

лт,

онош

илго

о,

эмчи

лгээ

нд х

амра

гдах

15

-65

насн

ы х

үн а

м,

хуви

ар

90.0

15.4

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.2,

Зо

рилт

1 Т

ЭМ

ТББ-

ын

2.4.

4,

2.4.

6 да

хь з

аалт

,ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.1

.9, 3

.1.1

6,

3.1.

17 д

ахь

заал

т

Эрү

үл м

энди

йн д

аатг

алы

н

үйлч

илгэ

эний

хүр

тээм

жий

г нэ

мэг

дүүл

ж, т

өр, х

увий

н хэ

вшли

йн т

үнш

лэли

йг

өргө

жүү

лэх

ЭМ

ДС

-гаа

с са

нхүү

жих

ху

вийн

хэв

шли

йн

эрүү

л м

энди

йн

байг

уулл

агы

н ху

вь70

хү

ртэл

30.0

Эрү

үл

мэн

дийн

да

атга

лын

сан

ЭМ

Я

Шин

ээр

ашиг

лалт

ад

орох

сум

ын

эрүү

л м

энди

йн т

өвий

н то

о8

Шин

ээр

ашиг

лалт

ад

орох

Хоё

рдуг

аар

шат

лалы

н эм

нэлг

ийн

тоо

5нэ

гдсэ

н эм

нэлэ

г,2

өргө

тгөл

Page 36: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

775

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

15.5

ТЭМ

ТББ-

ын

2.4.

5, З

ГҮА

Х-

ийн

3.1.

22 д

ахь

заал

т

Эм

нэлг

ийн

тусл

амж

үй

лчил

гээн

ий ч

анар

ыг

сайж

руул

ж, т

усла

мж

үй

лчил

гээн

ээс

үүдэ

лтэй

эр

сдэл

ээс

урьд

чила

н сэ

ргий

лэх

Шин

ээр

ашиг

лалт

ад

орох

Гур

авду

гаар

ш

атла

лын

эмнэ

лгий

н то

о4

57.0

Улсы

н тө

сөв

ЭМ

Я

Чан

ары

н хя

налт

ын

бата

лгаа

жуу

лалт

ад

хам

рагд

ах т

оног

тө

хөөр

өмж

, хув

иар

100

Нэг

уда

агий

н хэ

рэгс

лийн

ний

т ха

нгам

ж, х

увиа

р50

.0

Эрү

үл м

энди

йн

байг

уулл

агуу

дын

тоно

г төх

өөрө

мж

ийн

ханг

алт,

их з

асва

рын

ажил

-

Дэм

жлэ

г үзү

үлэх

өр

хийн

эрү

үл м

энди

йн

төвү

үдий

н то

о-

15.6

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.1.6

дах

ь за

алт

Хал

двар

т /с

үрье

э/ ө

вчни

йг

илрү

үлэх

, оно

шло

х,

эмчл

эх

Эрт

илр

үүлэ

х үз

лэги

йг н

эмэг

дүүл

эх,

онош

илж

эм

члэх

, ху

виар

500.

5Ул

сын

төсө

в Э

МЯ

15.7

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.1.6

дах

ь за

алт

Сүр

ьеэг

ийн

эмнэ

лгий

н ба

рилг

а ш

инээ

р ба

рих

/360

ор

той/

Шин

ээр

байг

уула

х,

эмнэ

лгий

н ба

рилг

ын

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р50

10.0

Улсы

н тө

сөв

ЭМ

Я

Page 37: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

776

Зори

лт 1

6.Хү

н ам

ын

хөгж

ил, н

ийгм

ийн

хам

гаал

ал, х

өдөл

мөр

эрх

лэлт

ийг

дэм

жих

бод

лого

хэр

эгж

үүлн

э.

16.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.1,

Зо

рилт

2

Хөд

өлм

өр э

рхлэ

лтий

г дэ

мж

их т

өсөл

, хөт

өлбө

р,

арга

хэм

жээ

ний

хүрэ

энд

зохи

он б

айгу

улал

ттай

бо

лон

хувь

хүн

ий у

р ча

двар

т тү

шиг

лэсэ

н аж

лын

байр

бий

бол

гох

Бий

боло

х аж

лын

байр

ны т

оо, м

янга

45.0

-аас

до

ошгү

й

30.0

Х

өдөл

мөр

эр

хлэл

тийг

дэ

мж

их с

ан

/цаа

шид

“Х

ЭД

С”г

эх/

20.0

Га

даад

эх

үүсв

эр

ХН

ХЯ

Төсө

л, х

өтөл

бөрт

ха

мра

гдах

хүн

ий т

оо,

мян

га60

.0

16.2

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.3.3

дах

ь за

алт

“Гэр

ээт

мал

чин”

төс

өл

хэрэ

гжүү

лж, о

рон

нутг

ийн

иргэ

дийг

аж

илта

й,

орло

гото

й бо

лгох

Төсө

лд х

амра

гдах

гэ

рээт

мал

чин

өрхи

йн

тоо

1000

ор

чим

2.

0ХЭ

ДС

ХН

ХЯ

16.3

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.3.6

дах

ь за

алт

Мон

гол

залу

усаа

сур

гаж

да

длаг

ажуу

лан

ажлы

н ба

йраа

р ха

нгаж

, гад

аады

н аж

илла

гсды

н то

ог

буур

уула

х

Гада

ад и

ргэн

, аж

аху

йн н

эгж

ба

йгуу

ллаг

ад

олго

х ур

ьдчи

лсан

зө

вшөө

рлий

н т

оог

буур

уула

х, х

увиа

р

20.0

НХ

Я

16.4

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.4.9

дэх

заа

лт

МС

ҮТ, П

олит

ехни

к ко

ллеж

ид э

лсэн

су

ралц

агчд

ын

тоог

нэ

мэг

дүүл

ж, т

өгсө

гчдө

д

мэр

гэж

ил, у

р ча

двар

ыг

эзэм

шүү

лэх,

МС

ҮТ-и

йн

оюут

нууд

ад 7

0000

төг

рөг

олго

х

Мэр

гэж

ил, у

р ча

двар

ыг э

зэм

шүү

лэх

төгс

өгчд

ийн

тоо,

м

янга

20.0

НХ

Я

Page 38: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

777

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

16.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

4,

Зори

лт 2

, ЗГҮ

АХ

-ийн

3.3

.23

дахь

заа

лт

Төри

йн а

лбан

хаа

гчды

н аж

лын

ачаа

лал,

үр

дүн,

ха

риуц

лага

, ур

чадв

ары

г дэ

эшлү

үлж

, инф

ляци

йн

түвш

интэ

й уя

лдуу

лан

цали

нг н

эмэг

дүүл

эх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар

100

-

Засг

ийн

газа

р,

ХН

ХЯ

16.6

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.3.2

3 да

хь

заал

т

Хөд

өлм

өрий

н хө

лсни

й до

од х

эмж

ээг х

оёр

жил

ту

там

д нэ

мэг

дүүл

эх

зам

аар

иргэ

дийн

орл

огы

н тү

вшин

г дэ

эшлү

үлэх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

016

.4

Улсы

н тө

сөв

ХН

ХЯ

16.7

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.1,

Зо

рилт

1,

ЗГҮА

Х-и

йн

3.3.

23 д

ахь

заал

т

Яду

у, э

мзэ

г бүл

эгт

олго

х ни

йгм

ийн

хала

мж

ийн

тэтг

эври

йн х

эмж

ээг х

үн

амы

н ам

ьжир

гаан

ы д

оод

түвш

интэ

й уя

лдуу

лж

нэм

эгдү

үлэх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

017

.8Ул

сын

төсө

вХ

НХ

Я

16.8

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.1,

Зо

рилт

1,

Яду

у хү

н ам

ын

эрэл

т хэ

рэгц

ээнд

тох

ирсо

н ха

лам

жий

н бо

лон

хөдө

лмөр

эрх

лэлт

ийг

дэм

жих

хөт

өлбө

р, а

рга

хэм

жээ

, үйл

чилг

ээг б

үлэг

ту

с бү

рт я

лгав

арта

йгаа

р хү

ргэх

Яду

урла

ас га

рах

өрхи

йн т

оо, м

янга

н өр

х

16.0

-гаа

с до

ошгү

й-

ХН

ХЯ

16.9

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.3.2

3 да

хь

заал

т

Үнэ

ханш

ны ө

сөлт

, ин

фля

цийн

түв

шин

тэй

уялд

уула

н тэ

тгэв

рийн

хэ

мж

ээг н

эмэг

дүүл

эх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

011

9.5

Улсы

н тө

сөв

ХН

ХЯ

Page 39: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

778

16.1

0ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.3

.34

дэх

заал

т

Хүү

хэд

төрү

үлсэ

н эх

эд

даат

гуул

сан

хэлб

эрээ

с үл

ха

маа

ран

хөдө

лмөр

ийн

хөлс

нөөс

ади

л ху

виар

то

оцон

тэт

гэм

ж о

лгох

ху

уль

тогт

оом

жий

г хэ

рэгж

үүлэ

х

Сай

н ду

раар

да

атгу

улса

н эх

ду

ндаж

цал

инга

ас

тэтг

эмж

ава

х ху

вь

100

4.5

Ний

гмий

н да

атга

лын

сан

/цаа

шид

“Н

ДС

” гэх

/

ХН

ХЯ

16.1

1ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.3

.35

дахь

за

алт

Төрү

үлж

өсг

өсөн

хүү

хдий

н то

огоо

р эх

ийн

ажил

ласа

н 1

жил

ийг 1

.5 ж

илээ

р т

ооцо

х ху

улий

н хэ

рэгж

илти

йг

ханг

аж а

жил

лах

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

07.

5 Н

ДС

ХН

ХЯ

16.1

2ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.3

.35

дахь

за

алт

0-3

насн

ы х

үүхд

ээ а

сарч

бу

й эх

чүүд

ийн

нийг

мий

н да

атга

лын

шим

тгэл

тө

лсөн

хуг

ацаа

г тас

рахг

үй

байх

нөх

цөл

бүрд

үүлэ

х

Хам

рагд

ах э

хчүү

дийн

то

о

50.0

м

янга

ас

доош

гүй

16.

0 Ул

сын

төсө

в3.

4 Н

ДС

ХН

ХЯ

16.1

3

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.4 д

эх з

аалт

, Тө

рөөс

хүн

ам

ын

хөгж

лийн

та

лаар

бар

имтл

ах

бодл

огы

н 4.

3.1-

4.3.

9 дэ

х

зори

лт

Гэр

бүли

йн ү

нэт

зүйл

сийг

бэ

хжүү

лж, г

эр б

үлий

н ги

шүү

дийн

хар

иуцл

агы

г нэ

мэг

дүүл

эх з

орил

гоор

гэр

бү

лд ч

иглэ

сэн

бол

овср

ол,

хөгж

лийг

дэм

жих

хөт

өлбө

р хэ

рэгж

үүлэ

х

Боло

всру

улах

тө

лөвл

өгөө

, ст

анда

рты

н то

о2

0.1

Улсы

н тө

сөв

ХН

ХЯ

16.1

4ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.4

.5 д

ахь

заал

т

Хүү

хэд,

өсв

өр ү

еийн

хэнд

үн

дэсн

ий ө

в со

ёлы

г ул

амж

луул

ах, т

эдни

й хү

мүү

жил

, төл

өвш

илд

чигл

эсэн

хөг

жли

йн

хөтө

лбөр

хэр

эгж

үүлэ

х

Хөт

өлбө

рт х

амра

гдах

хү

үхди

йн т

оо

5.0

мян

гаас

до

ошгү

й

0.2

Улсы

н тө

сөв

ХН

ХЯ

Page 40: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

779

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

16.1

5ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.4

.4 д

эх з

аалт

Хүү

хдий

г али

ваа

эрсд

элд

өртө

х, э

рх н

ь зө

рчиг

дөхө

өс

урьд

чила

н сэ

ргий

лэх,

эрт

ил

рүүл

эх а

рга

хэм

жээ

ав

ч, х

үчир

хийл

элд

өртс

өн

хүүх

дэд

нийг

эм, с

этгэ

л зү

йн ү

йлчи

лгээ

үзү

үлэх

Хөт

өлбө

р, а

рга

хэм

жээ

ний

хэрэ

гжил

тийн

явц

, ху

виар

100

НХ

Я

16.1

6ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.4

.11

дэх

заал

т

Залу

учуу

дын

хөгж

лийн

тө

вөөр

дам

жуу

лан

зори

лтот

бүл

гийн

өсв

өр

үе, з

алуу

чууд

ад а

мьд

рах

ухаа

н, э

рүүл

мэн

д, н

өхөн

үр

жих

үйн

боло

всро

л ол

гох

сург

алта

д ха

мру

улах

Хам

рах

хүрэ

эний

хүн

ам

, хув

иар

30.0

НХ

Я

16.1

7ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.3

.22

дахь

за

алт

Төр,

хув

ийн

хэвш

ил, о

лон

нийт

ийн

дэм

жлэ

гтэй

гээр

ах

мад

нас

тны

эрх

, хөг

жил

, ха

мга

аллы

г сай

жру

улж

, ни

йгм

ийн

хари

лцаа

нд

орол

цох

орол

цоог

нэ

мэг

дүүл

эх

Хөт

өлбө

рийн

хэ

рэгж

илти

йн я

вц,

хуви

ар30

.00.

1 Ул

сын

төсө

в Х

НХ

Я

16.1

8ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.3

.28

дахь

за

алт

Хөг

жли

йн б

эрхш

ээлт

эй

хүни

й тэ

гш э

рхий

г хан

гаж

, ни

йгм

ийн

амьд

ралд

хэв

ийн

орол

цох

ээлт

эй о

рчны

г бү

рдүү

лэх

үндэ

сний

хө

төлб

өр х

эрэг

жүү

лэх

Хөт

өлбө

рийн

хэ

рэгж

илти

йн я

вц,

хуви

ар50

.0

0.2

Улсы

н тө

сөв

ХН

ХЯ

16.1

9

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2,

ЗГҮА

Х-и

йн 3

.3.2

7, 5

.1.7

да

хь з

аалт

Жен

дэри

йн т

эгш

ба

йдлы

г хан

гах

үндэ

сний

хө

төлб

өрий

г хэр

эгж

үүлэ

х

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

00.

1 Ул

сын

төсө

вХ

НХ

Я

Page 41: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

780

16.2

0ЗГ

ҮАХ

-ийн

3.3

.11

дэх

заал

т

Багш

, эм

ч на

рын

цали

н,

хөлс

ний

мен

ежм

енти

йг

боло

всро

нгуй

бол

гох

зам

аар

үе ш

атта

йгаа

р ца

лин,

хөл

сийг

нэ

мэг

дүүл

эх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0.0

НХ

Я

ТАВ

.ЗА

СА

ГЛА

Л, Э

РХ З

ҮЙН

ШИ

НЭ

ЧЛ

ЭЛ, Г

АД

АА

Д Б

ОД

ЛО

ГО, Б

АТЛ

АН

ХА

МГА

АЛ

АХ

СА

ЛБА

РЫН

БО

ДЛ

ОГО

Зори

лт 1

7.Ху

уль

тогт

оом

жий

г бо

ловс

ронг

уй б

олго

ж,

төри

йн а

лбан

ы т

ухай

хуу

лийг

сур

талч

лах

ажлы

г зо

хион

ба

йгуу

лж а

жил

лана

.

17.1

Хуул

ь то

гтоо

мж

ийг 2

020

он х

үртэ

л бо

ловс

ронг

уй

болг

ох ү

ндсэ

н чи

глэл

ийн

158,

161

дүг

ээр

заал

т

Шүү

хийн

шин

жил

гээн

ий

туха

й ху

уль

боло

н

Гада

ады

н ир

гэни

й эр

х зү

йн

байд

лын

туха

й ху

ульд

нэ

мэл

т, өө

рчлө

лт о

руул

ах

Боло

всру

улах

эрх

зү

йн б

арим

т би

чгий

н то

о2

-ХЗ

ДХ

Я

17.2

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.4.9

дэх

заа

лт

Улаа

нбаа

тар

хот,

айм

гийн

тө

в, т

омоо

хон

суур

ин

газр

ын

гуда

мж

, тал

байг

ка

мер

жуу

лж, и

ргэд

ийг

гэм

т ха

лдла

га, з

өрчл

өөс

хам

гаал

ах н

өхцө

лийг

са

йжру

улах

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0

1.3

Улсы

н тө

сөв,

34.1

гада

ад э

х үү

свэр

ХЗД

ХЯ

17.3

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.5.2

дах

ь за

алт

Дот

ооды

н цэ

ргий

н үй

л аж

илла

гааг

жиг

дрүү

лж,

мат

ериа

ллаг

баа

зыг

бэхж

үүлэ

х

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

04.

7Ул

сын

төсө

вХЗ

ДХ

Я

Page 42: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

781

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

17.4

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.4.1

4 да

хь

заал

тХ

ил х

амга

алал

тад

орчи

н үе

ийн

зэвс

эглэ

л, т

ехни

к хэ

рэгс

лийг

нэв

трүү

лэх

Буйр

нуу

рын

усан

хи

л ха

мга

алал

тад

нийл

үүлэ

х хө

нгөн

хө

лгий

н то

о

2

1.0

Улсы

н тө

сөв

ХЗД

ХЯ

Орч

ин ү

еийн

зэв

сэг,

галт

хэр

эглэ

лээр

ха

нгах

үйл

аж

илла

гаан

ы

хэрэ

гжил

т, ху

виар

100

1.7

Улсы

н тө

сөв

17.5

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

2.2,

Зо

рилт

1, З

ГҮА

Х-и

йн

3.1.

10, 3

.1.1

1 дэ

х за

алт

Төри

йн т

усга

й ал

бан

хааг

чды

н нэ

гдсэ

н эм

нэлг

ийг ш

аард

лага

тай

тоно

г төх

өөрө

мж

, су

ргал

тын

мат

ериа

лаар

ха

нгах

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

00.

4Ул

сын

төсө

вХЗ

ДХ

Я

17.6

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.2.1

0 да

хь

заал

т

Улсы

н бү

ртгэ

лийн

нэг

дсэн

то

гтол

цоог

үе

шат

тай

төгө

лдөр

жүү

лж, т

өрий

н үй

лчил

гээг

цах

им х

элбэ

рт

шил

жүү

лэн,

хүр

тээм

жтэ

й,

шуу

рхай

хүр

гэх

нөхц

өлий

г бү

рдүү

лэх,

улс

ын

бүрт

гэли

йн ү

йлчи

лгээ

ний

цогц

олбо

р тө

в ба

йгуу

лах

Нэг

ирг

эн-н

эг

бүрт

гэл

хөтө

лбөр

ийн

хэрэ

гжил

т, ху

виар

20.0

11.1

Улсы

н тө

сөв,

16.8

Гада

ад э

х үү

свэр

ХЗД

ХЯ

17.7

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.3.7

дах

ь за

алт

Ирг

эдий

н эр

элт

хэрэ

гцээ

г ха

нгах

уйц

эрх

зүйн

мэд

ээ,

мэд

лэги

йг ц

ахим

бол

он

цахи

м б

ус б

айдл

аар

нээл

ттэй

, хүр

тээм

жтэ

й,

энги

йн х

ялба

рчил

сан

хэлб

эрээ

р хү

ргэх

то

гтол

цоог

бүр

дүүл

эх

Бүх

нийт

ийн

эрх

зүйн

бол

овср

олы

н хө

төлб

өрий

н хэ

рэгж

илт,

хуви

ар

30.0

1.6

Улсы

н тө

сөв,

0.1

Гада

ад э

х үү

свэр

ХЗД

ХЯ

Page 43: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

782

17.8

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.1.1

1 дэ

х за

алт

Төри

йн а

лбан

ы з

өвлө

лийн

хү

ний

нөөц

ийг н

эмэг

дүүл

эхҮй

л аж

илла

гаан

ы

хэрэ

гжил

т, ху

виар

100.

0-

Төри

йн

алба

ны

зөвл

өл

17.9

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.4.1

2 да

хь

заал

т

Хуул

ь са

хиул

ах и

х су

ргуу

лийн

спо

рт

цогц

олбо

р, н

омы

н са

нгий

н ба

рилг

ыг б

арих

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0.0

20.0

Ул

сын

төсө

вХЗ

ДХ

Я

Зори

лт 1

8.Тө

рийн

бол

он о

рон

нутг

ийн

өмчи

йн х

ууль

эрх

зүй

н ор

чны

г бо

ловс

ронг

уй б

олго

ж, с

танд

арт

хэм

жил

зү

йн б

айгу

улла

гын

олон

улс

ын

итгэ

мж

лэли

йн ү

йл а

жил

лага

аг с

айж

руул

на.

18.1

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.1-

2.1.

3, 2

.1.5

, 2.1

.7 д

ахь

заал

т, ЗГ

ҮАХ

-ийн

2.7

дах

ь за

алт

Ноо

с, н

оолу

ур, а

рьс

шир

, оё

мол

бүт

ээгд

эхүү

н,

аяла

л ж

уулч

лал,

хүн

сний

са

лбар

ын

үндэ

сний

ст

анда

рты

г шин

ээр

боло

всру

улж

мөр

дүүл

эх

Шин

ээр

боло

всру

улж

ба

тлуу

лах

стан

дарт

5-

Ста

ндар

т, хэ

мж

ил

зүйн

газа

р /ц

ааш

ид

“СХЗ

Г” гэ

х/

18.2

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

2.

1.5

дахь

заа

лт, З

ГҮА

Х-

ийн

2.8

дахь

заа

лт,

Улсы

н эт

алон

ы

нари

йвчл

алы

н тү

вшин

г дээ

шлү

үлж

, ба

талг

ааж

уула

лты

н бо

лон

этал

он л

абор

атор

ийг

байг

уула

х

Шин

ээр

байг

уула

х ла

бора

тори

2-

СХЗ

Г

18.3

МУТ

ХҮБ

-203

0-ы

н 2.

1.3,

2.

1.5

дах

ь за

алт

, ЗГҮ

АХ

-ий

н 2.

8 д

ахь

заал

т

Оло

н ул

сын

итгэ

мж

лэли

йн

байг

уулл

агы

н хэ

лэлц

ээрт

нэ

гдэх

Нэг

дэн

орох

хэ

лэлц

ээр

2

0.05

Улсы

н тө

сөв

СХЗ

Г

Page 44: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

783

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

18.4

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.2.1

дэх

заа

лт

Төри

йн ө

мчи

йн т

алаа

рхи

бодл

ого

боло

всру

улан

хэ

рэгж

үүлэ

х, у

дирд

лага

м

енеж

мен

тийг

сай

жру

улах

, тө

рийн

өм

чит

боло

н тө

рийн

өм

чийн

оро

лцоо

той

хуул

ийн

этгэ

эдэд

сай

н за

сагл

алы

г хөг

жүү

лэх

зам

аар

өмчи

йн ү

р өг

өөж

ийг н

эмэг

дүүл

эх,

худа

лдан

ава

х үй

л аж

илла

гааг

ил

тод

болг

ох,

өрсө

лдөх

тэг

ш б

олом

жоо

р ха

нгах

эрх

зүй

н ор

чинг

бо

ловс

ронг

уй б

олго

х

Шин

эчлэ

н на

йруу

лах

хуул

ь1

-ТӨ

БЗГ

Н

эмэл

т, өө

рчлө

лт

оруу

лах

жур

ам1

Зори

лт 1

9.Хө

рөнг

ө ор

уула

лты

н су

далг

ааны

төв

ийн

үйл

ажил

лага

аг э

рчим

жүү

лэхи

йн з

эрэг

цээ

хили

йн ч

анад

дах

ь М

онго

л ир

гэди

йн э

рх а

шги

йг х

амга

алах

үйл

аж

илла

гааг

бэх

жүү

лнэ.

19.1

Гада

ад б

одло

гын

үзэл

ба

рим

тлал

/цаа

шид

“ГБҮ

Б”

гэх/

3.2

1.6

дахь

заа

лт,

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.6.5

, 5.6

.7 д

ахь

заал

т

Хөр

ш о

рнуу

дтай

хий

х ху

далд

ааг ө

ргөж

үүлэ

х зо

рилг

оор

хил

дам

наса

н чө

лөөт

бүс

бай

гуул

ах

ажлы

г эрч

имж

үүлэ

х

Зам

ын-

Үүд-

Эрэ

эний

чө

лөөт

бүс

бай

гуул

ах

ажлы

н яв

ц, х

увиа

р80

.0-

Шад

ар

сайд

ын

Аж

лын

алба

, ГХ

Я, С

Я

19.2

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.6.5

, 5.6

.8 д

ахь

заал

т

Мон

голы

н ба

раа,

бү

тээг

дэхү

үний

г зах

зэ

элд

таат

ай н

өхцө

лөөр

эк

спор

тлох

бол

омж

ийг

бүрд

үүлэ

х, т

ариф

ын

боло

н та

риф

ын

бус

хязг

аарл

алты

г буу

руул

ах

Яри

а хэ

лэлц

ээр

хийх

ор

он2

0.14

Улсы

н тө

сөв

ГХЯ

Page 45: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

784

19.3

ГБҮБ

-ын

2.14

.1 д

эх з

аалт

, ЗГ

ҮАХ

-ийн

5.6

.2 д

ахь

заал

т

Мон

гол

Улс,

ОХ

У, Б

НХ

АУ-

ын

“Эди

йн з

асги

йн к

орид

ор

байг

уула

х хө

төлб

өр”-

ийг

хэрэ

гжүү

лэх

Хөр

өнгө

ор

уула

лты

н су

далг

ааны

тө

вийн

үйл

аж

илла

гааг

эр

чим

жүү

лэх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0.0

0.2

Улсы

н тө

сөв

ГХЯ

19.4

ГБҮБ

-ын

6.27

.5 д

ахь

заал

т, ЗГ

ҮАХ

-ийн

5.3

.12,

5.6

.9,

5.6.

12 д

ахь

заал

т

Хил

ийн

чана

д да

хь

Мон

гол

иргэ

дийн

эрх

аш

гийг

хам

гаал

ах

зори

лгоо

р ко

нсул

ын

үйл

ажил

лага

аны

эрх

зүй

н ор

чны

г бэх

жүү

лэх

Шин

ээр

нээж

аж

иллу

улах

Ерө

нхий

ко

нсул

ын

газа

р2

-ГХ

ЯН

эмэл

т, өө

рчлө

лт

оруу

лах

дүрэ

м1

Зори

лт 2

0.Э

нхий

г дэ

мж

их ү

йл а

жил

лага

аны

чад

авхы

г н

эмэг

дүүл

ж, з

эвсэ

гт х

үчни

й ба

рилг

ын

засв

ар т

өсли

йг

хэрэ

гжүү

лнэ.

20.1

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.5.5

дах

ь за

алт

Зэвс

эгт

хүчн

ий э

нхий

г дэ

мж

их ү

йл а

жил

лага

аны

ча

давх

ыг

нэм

эгдү

үлэх

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0

2.9

Улсы

н тө

сөв,

1.

0,

Зэвс

эгт

хүчн

ий

хөгж

лийн

са

н /ц

ааш

ид

“ЗХ

ХС” г

эх/

Батл

ан

хам

гаал

ах

яам

/цаа

шид

“Б

ХЯ

” гэх

/

20.2

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.5.6

дах

ь за

алт

“Бар

илгы

н за

свар

” төс

лийг

хэ

рэгж

үүлж

, Зэв

сэгт

хү

чний

нэг

тгэл

, анг

и,

салб

аруу

дын

бари

лга,

ба

йгуу

лам

жий

н их

за

свар

ын

ажлы

г зох

ион

байг

уула

х

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

0

0.5

Улсы

н тө

сөв,

1.

3

ЗХХС

БХЯ

,

Зэ

всэг

т хү

чний

ж

анж

ин ш

таб

/цаа

шид

“З

ХЖ

Ш” г

эх/

Page 46: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

785

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

20.3

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.5.5

дах

ь за

алт

НҮБ

-ын

энхи

йг с

ахиу

лах

ажил

лага

анд

инж

енер

ийн

роты

г бэл

тгэж

, оро

лцуу

лах

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар

100

-БХ

Я, З

ХЖ

Ш

20.4

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.5.6

дах

ь за

алт

Мат

ериа

л, х

эрэг

слий

н нө

өций

г зэв

сэгт

хүч

ний

хэм

жээ

нд о

новч

той

шил

жүү

лэн

байр

шуу

лах

ажлы

г зох

ион

байг

уула

х

Үйл

ажил

лага

аны

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар

100

-БХ

Я, З

ХЖ

Ш

20.5

ЗГҮА

Х-и

йн 5

.5.2

, 5.5

.10

дахь

заа

лт

Зэвс

эгт

хүчн

ий

лабо

рато

рийг

хөг

жүү

лэх

хөтө

лбөр

/201

8-20

30/-

ийн

хэрэ

гжил

тийг

хан

гаж

аж

илла

х

Хөт

өлбө

рийн

хэ

рэгж

илт,

хуви

ар10

.00.

6

ЗХ

ХСБХ

Я

----

-оО

о---

--

Page 47: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

786

2018 оны 06 дугаар Улаанбаатар сарын 15-ны өдөр Дугаар 48 хот

Yндсэн хуулийн цэцийн 2018 оны08 дугаар дүгнэлтийн тухай

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.3.3 дахь заалтыг үндэслэн Монгол Улсын Их Хурлаас ТОГТООХ нь:

1.“Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн … 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.” гэж заасны “… 31.1.2…” гэсэн хэсэг нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц … хууль зүйн … баталгааг бүрдүүлэх, … хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.” гэснийг зөрчсөн байна” гэсэн Үндсэн хуулийн цэцийн 2018 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдрийн 08 дугаар дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй гэж үзсүгэй.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД

2018 оны 06 дугаар Улаанбаатар сарын 14-ний өдөр Дугаар 49 хот

Улсын Их Хурлын гишүүнээс чөлөөлөх тухай

Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 6.6.3 дахь заалт, 6.8 дахь хэсгийг үндэслэн Монгол Улсын Их Хурлаас ТОГТООХ нь:

1.Дорждугарын Гантулгыг өөрийнх нь гаргасан хүсэлтийг үндэслэн Улсын Их Хурлын гишүүнээс чөлөөлсүгэй.

2.Энэ тогтоолыг 2018 оны 06 дугаар сарын 14-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдсүгэй.

МОНГОЛ УЛСЫНИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ТОГТООЛ

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ТОГТООЛ

Page 48: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

787

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

2018 оны 06 дугаар Улаанбаатар сарын 14-ний өдөр Дугаар 50 хот

Хуулийн төсөл буцаах тухай

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.3.7 дахь заалтыг үндэслэн Монгол Улсын Их Хурлаас ТОГТООХ нь:

1.Монгол Улсын Засгийн газраас 2018 оны 05 дугаар сарын 29-ний өдөр Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлсэн Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцох тухай, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай, Газрын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийг санал хураалтад оролцсон гишүүдийн олонхи хэлэлцэхийг дэмжээгүй тул хууль санаачлагчид нь буцаасугай.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД

2018 оны 06 дугаар Улаанбаатар сарын 15-ны өдөр Дугаар 51 хот

Хуулийн төсөл буцаах тухай

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 19 дүгээр зүйлийн 19.3.7 дахь заалтыг үндэслэн Монгол Улсын Их Хурлаас ТОГТООХ нь:

1.Монгол Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Тогтохсүрэн, Н.Амарзаяа, Ё.Баатарбилэг, Ж.Батзандан, Д.Ганболд, Х.Нямбаатар нараас 2018 оны 05 дугаар сарын 15-ны өдөр Монгол Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлсэн Бүртгэлийн ерөнхий хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг санал хураалтад оролцсон гишүүдийн олонхи хэлэлцэхийг дэмжээгүй тул хууль санаачлагчид нь буцаасугай.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ТОГТООЛ

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ТОГТООЛ

Page 49: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

788

2018 оны 06 дугаар Улаанбаатар сарын 06-ны өдөр Дугаар 08 хот

МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ЦЭЦИЙН ДҮГНЭЛТ

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн зарим заалт Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан

шийдвэрлэсэн тухай

Үндсэн хуулийн цэцийн хуралдааны танхим 16.15 цаг.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдааныг Үндсэн хуулийн цэцийн дарга Д.Одбаяр даргалж, гишүүн Н.Чинбат, Д.Ганзориг, Ш.Цогтоо /илтгэгч/, Б.Буяндэлгэр нарын бүрэлдэхүүнтэй, хуралдааны нарийн бичгийн даргаар Ц.Долгормааг оролцуулан Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдааны танхимд нээлттэй хийв.

Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдаанд мэдээлэл гаргагч А.Базар, П.Ундрах-Эрдэнэ болон Монгол Улсын Их Хурлын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Учрал нар оролцов.

Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдаанаар Монгол Улсын Их Хурлаас 2017 оны 6 дугаар сарын 09-ний өдөр баталсан Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалт, мөн зүйлийн 31.4 дэх хэсэг, 73 дугаар зүйлийн 73.1, 73.4 дэх хэсгийн холбогдох заалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалт, Арван есдүгээр зүйлийн 1 хэсгийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх тухай маргааныг хянан хэлэлцэв.

Нэг. Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 6 дугаар хорооны оршин суугч, иргэн А.Базар, Баянгол дүүргийн 4 дүгээр хорооны оршин суугч, иргэн Э.Ариунзаяа нар Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцэд хандаж:

“Монгол Улсын Их Хурлаас 2017 оны 6 дугаар сарын 09-ний өдөр баталсан Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалт, 73 дугаар зүйлийн 73.1, 73.4 дэх хэсгийн дагуу төлбөр авагч нь худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан нөхцөлд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх хуудсыг түүнд буцаах бөгөөд мөн хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсгийн дагуу гүйцэтгэх хуудсыг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад дахин ирүүлэхгүй буюу цаашид тухайн асуудлаар шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа хийгдэхгүй байх үр дагавартай байна.

Төлбөр авагч нь өөрийн зөрчигдсөн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлоо сэргээлгэхээр шүүхэд хандсаны дагуу шүүхийн зүгээс түүний зөрчигдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлж, буруутай этгээдээс төлбөр авах эрхтэй болохыг нь баталгаажуулсан шүүхийн шийдвэр гардаг. Үүний үндсэн дээр шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явагддаг. Шүүхийн шийдвэр гарч байгаа

Page 50: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

789

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

нь төлбөр авагч буюу эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн иргэний эрхийг хууль зүйн хувьд сэргээж байгаа явдал бол нэхэмжлэгчийн зөрчигдсөн эрхийг бодитойгоор сэргээн эдлүүлэх ажиллагааг шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллага хэрэгжүүлдэг. Иймд шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох нь иргэний зөрчигдсөн эрхээ сэргээн эдлүүлэх, бодитойгоор хамгаалуулах боломжгүй байдалд хүргэж байгаа хэрэг юм.

Дуудлага худалдаа нь үнэ өрсөлдүүлэх буюу хамгийн өндөр үнэ санал болгосон этгээдэд хөрөнгийг худалдах ажиллагаа тул зах зээлийн хамгийн өндөр үнийг олох боломжтой. Иймд дуудлага худалдаанд түүний тогтоосон үнэлгээний 50 хувиар оруулахад худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг зах зээлд ямар ч этгээд тийнхүү үнээр авах сонирхолгүй буюу үнэ цэнэгүй хөрөнгө гэж үзэх үндэслэлтэй юм. Шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа нь бусдын эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн этгээд болох төлбөр төлөгчийг албадах, төлбөр авагчийн зөрчигдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх ажиллагаа байх ёстой. Гэтэл дээрх заалт нь шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны албадлагыг зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэх гэж буй төлбөр авагчид чиглүүлсэн зохицуулалт байна.

Иймд Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалтад “төлбөрт гаргуулсан боловч худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан”, 73 дугаар зүйлийн 73.1 дэх хэсэгт “... Хэрэв төлбөр авагч авахаас татгалзсан, эсхүл хуульд заасан хугацаанд хариу ирүүлээгүй бол худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр төлөгчид, гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.”, 73.4 дэх хэсэгт “...Төлбөр авагч татгалзсан бол худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр төлөгчид, гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалт “... бусдын хууль бусаар учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх ... эрхтэй. ...”, Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц ... хууль зүйн ... баталгааг бүрдүүлэх, ... хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.” гэж заасныг тус тус зөрчсөн болохыг тогтоож, хүчингүй болгож өгөхийг хүсье.” гэсэн агуулга бүхий мэдээллийг ирүүлсэн байна.

Мөн иргэн А.Базар Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “... 31.1.2 ...” гэж заасан нь Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалт, Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэхийг хянуулахаар мэдээллийн шаардлагын хэмжээг ихэсгэсэн болно.

Хоёр. Нийслэлийн Налайх дүүргийн 7 дугаар хорооны оршин суугч, иргэн П.Ундрах-Эрдэнэ Үндсэн хуулийн цэцэд хандаж:

“Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1 дэх хэсэгт “Иргэний шийдвэр гүйцэтгэх баримт бичгийг дараах үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаана” гэж заасан ба 31.1.2 дахь заалтад “төлбөрт гаргуулсан боловч худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр

Page 51: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

790

авагч төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан” гээд мөн зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн ... 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.” гэжээ.

Өөрөөр хэлбэл, төлбөр авагч нь төлбөр төлөгчөөс хураалгасан худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг заавал төлбөртөө тооцон авах ба хэрэв авахгүй бол өөрийн зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэх боломжгүй, шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад дахин хандах эрхгүй байхаар зохицуулсан нь төлбөр авагчийн эрх зүйн байдлыг дордуулж, Үндсэн хуульд заасан “бусдын хууль бусаар учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх” иргэний үндсэн эрхийг хязгаарласан байна. Нэгэнт шүүхийн шийдвэр гарсан бол түүний зөрчигдсөн эрхийг гүйцэтгэх баримт бичгийг үндэслэн хуулийн дагуу сэргээх бөгөөд шүүхийн шийдвэр заавал биелэгдэх хүчинтэй байх ёстой юм.

Төлбөрт гаргуулсан боловч худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөртөө тооцон авахаас татгалзсан бол тухайн гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцааж болох боловч төлбөр авагч нь тухайн шийдвэрийг биелүүлэхээр шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад ирүүлэх эрхтэй байх ёстой. Энэ тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа дахин шинээр эхлэн төлбөр төлөгчийн эд хөрөнгийг хуульд заасны дагуу эрэх олох ажиллагааг явуулж, төлбөр авагчийн төлбөрийг барагдуулна.

Ингэснээр шүүхийн шийдвэр заавал биелэгдэх, иргэний зөрчигдсөн эрхийг сэргээх хууль зүйн боломж хадгалагдан үлдэх юм.

Өмнө мөрдөгдөж байсан 2002 оны Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн 17.1-д заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан бол түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр шийдвэр гүйцэтгэх албанд ирүүлж болно.” гэж заасан байв. Өөрөөр хэлбэл өмнөх Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуульд төлбөр төлөгчөөс гаргуулсан худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөртөө тооцон авахаас татгалзсан нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох үндэслэл болохгүй байв.

Гэтэл шинэчлэн батлагдсан Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулиар энэ боломжийг хааж, төлбөр авагч нь төлбөр төлөгчийн худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг заавал авах, ийнхүү аваагүй бол гүйцэтгэх баримт бичгийг дахин ирүүлэх эрхгүйгээр буцааж буй нь шүүхийн шийдвэр гарсан хэдий ч иргэн өөрийнхөө хохирлыг хэзээ ч барагдуулах боломжгүй нөхцөл байдал бий болгож байна.

Иймд Улсын Их Хурлаас 2017 оны 6 дугаар сарын 09-ний өдөр баталсан Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн ... 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалтыг зөрчсөн эсэхийг тогтоож дүгнэлт гаргаж өгнө үү.” гэсэн агуулгатай мэдээлэл ирүүлжээ.

Page 52: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

791

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

Гурав. Монгол Улсын Их Хурлын итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч, Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Учрал Үндсэн хуулийн цэцэд ирүүлсэн тайлбартаа:

“1. Шүүхийн шийдвэр болон гүйцэтгэх баримт бичигт заасан төлбөр төлөгчийн хөрөнгө албадан дуудлага худалдааны журмаар худалдан борлогдоогүй тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичгийн шаардлагыг хангаж, төлбөр авагчийн төлбөрийг барагдуулах зорилгоор төлбөр авагчид худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөрт санал болгох шаардлага үүсэх бөгөөд энэхүү ажиллагааг дээрх хуулийн 73 дугаар зүйлд заасны дагуу явуулж, үр дүнг нь мөн хуулийн 31.1.2 дахь заалтыг үндэслэн шийдвэрлэхээр хуульчилсан.

Шүүхийн шийдвэр болон гүйцэтгэх баримт бичигт заасан хөрөнгө, түүнчлэн зарим шаардлагатай тохиолдолд төлбөр төлөгчийн бүхий л хөрөнгөд ажиллагаа явуулсны үндсэн дээр санал болгосон хөрөнгийг төлбөр авагч авахаас татгалзах нь шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх боломжгүй болгох төдийгүй төлбөр төлөгчийн боломжийг хаах, шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа олон жил үргэлжлэх, мөн хугацаагаар эргээд төлбөр авагчийн хохирлыг барагдуулах, хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэхгүй байх нөхцөлийг үүсгэхээр байна.

Төлбөр авагчийн хувьд хууль ёсны эрх, ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн нь тогтоогдож, уг зөрчигдсөн эрхийг нь сэргээхээр заавал биелэгдвэл зохих хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэр гарсан гэдэг утгаараа шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад эрхийг нь хамгаалах гол оролцогч хэдий ч нөгөө талд нь Монгол Улсын Үндсэн хуулиар эрх, ашиг сонирхол нь хамгаалагдсан, албадлагын шинжтэй арга хэмжээний үйлчлэлд өртөж байгаа төлбөр төлөгчийн эрх ашиг мөн байгаа гэдгийг анхаарч үзэх зайлшгүй шаардлагатай юм.

Мэдээлэл гаргагчийн мэдээлэлд дурдсанчлан Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалтад “... бусдын хууль бусаар учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх ... эрхтэй.” гэж заасан нь төлбөр авагчид төлбөр төлөгчийн хөрөнгөөс өөрт таалагдсан, дурын хөрөнгийг сонгож төлбөрт гаргуулах эрхийг олгосон заалт гэж үзэхгүй байна.

Шийдвэр гүйцэтгэгчээс төлбөр төлөгчийн эрхийг хангаж, хохирлыг барагдуулахаар хуульд заасан бүх ажиллагааг хийж гүйцэтгэж, төлбөр төлөгчөөс өөр хөрөнгө байхгүй байгааг баталсан байхад төлбөр авагч санал болгосон хөрөнгийг авахгүй байх нь гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид хэт давуу байдал бий болгож, зөвхөн өөртөө таалагдсан хөрөнгийг сонгож авах, энэхүү хүсэлтээ илэрхийлсэн тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа нь тухайн таалагдсан хөрөнгийг нь олж санал болгох хүртэл шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа тасралтгүй үргэлжлэх үр дагаврыг үүсгэнэ.

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хууль тогтоомж, түүний дотор шүүхийн шийдвэрийг албадан гүйцэтгэх талаарх зохицуулалт нь төлбөр авагчийн эрх ашигт нийцсэн байхаас гадна төлбөр төлөгчийн эрхийг мөн хамгаалах нь зүйтэй гэж үзэж байна.

Page 53: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

792

Иймд Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалт, 73 дугаар зүйлийн 73.1, 73.4 дэх хэсгийн холбогдох зохицуулалт Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалт, Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн зарим заалтыг зөрчөөгүй гэж үзэж байна.

2. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалтад заасан үндэслэлээр буцаасан гүйцэтгэх баримт бичгийг гүйцэтгүүлэхээр хэдэн ч удаа дахин ирүүлэхээр өөрчилбөл төлбөр авагчид хэт давуу байдал бий болгож, зөвхөн өөрт таалагдсан буюу өөрт хэрэгтэй гэж үзсэн хөрөнгийг сонгож авах, энэ тухай хүсэлтээ илэрхийлсэн тохиолдолд шийдвэр гүйцэтгэгч төлбөр авагчийн хүссэн хөрөнгийг нь олж санал болгох хүртэл шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа тасралтгүй үргэлжилж болох хязгааргүй байдлыг үүсгэнэ. Энэ нь төлбөр төлөгчийн эрхийг зөрчихөд хүргэж, хэн боловч ямар ч цаг хугацааны хязгааргүйгээр төлбөр төлөгч болох, хэдийд ч тэдгээрийн эрхэд халдаж болох эрсдэлтэй нөхцөлийг бүрдүүлэхээр байна.

Иргэний эрх зүйн маргааны талууд өөрсдийн зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэх, шүүхэд нэхэмжлэл гаргах, нотлох баримт цуглуулах эрх, үүргээ хэрэгжүүлэх эсэхээ өөрөө бие даан шийдэж хэрэгжүүлдэг, үүний нэгэн адил хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрийг албадан биелүүлсний үр дүнд бий болсон хөрөнгө, эсхүл шүүхийн шийдвэрт төлбөр авагчид шууд шилжүүлэхээр заасан хөрөнгийг хүлээн авах, эсхүл хүлээн авахаас татгалзах нь төлбөр авагчийн өөрийнх нь эрх хэмжээний асуудал гэж үзэж байна.

Тиймээс Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “... 31.1.2 ...” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалтын холбогдох хэсгийг зөрчөөгүй.” гэсэн агуулга бүхий тайлбаруудыг гаргажээ.

Дөрөв. Монгол Улсын дээд шүүхээс Үндсэн хуулийн цэцэд ирүүлсэн тайлбартаа:

“Худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөртөө авахаас татгалзсан тохиолдолд төлбөр төлөгч уг эд хөрөнгөөс өөр эд хөрөнгө, банкинд мөнгөн хадгаламж болон харилцах дансанд мөнгөн хөрөнгө, орлогогүй болохыг шийдвэр гүйцэтгэгч холбогдох баримтаар тогтоосон бол төлбөр авагчид гүйцэтгэх баримт бичгийг буцаана гэж шүүхийн практикт тайлбарлан хэрэглэж байсан ба одоо ч энэ тайлбар ач холбогдолоо алдаагүй байна.

Төлбөр төлөгчийн борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөр авагч авахаас татгалзсан, шийдвэр гүйцэтгэлийн байгууллага төлбөр барагдуулах боломжтой бүхий л ажиллагааг хийсэн боловч өөр хөрөнгө тогтоогдоогүй тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах нь төлбөр төлөгчийн тухайн үеийн эд хөрөнгийн байдалтай холбоотой бөгөөд харин шүүхийн шийдвэр биелэгдэх зарчимтай тул гүйцэтгэх баримт бичгийг буцааж авч шийдвэр гүйцэтгэлийн ажиллагааг явуулах боломж нээлттэй байх ёстой.

Page 54: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

793

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай 2002 оны хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.5 дахь хэсэгт гүйцэтгэх баримт бичгийг буцаахдаа дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй гэж хуульчилсан байсныг 2007 оны 8 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болгож, тус хуулийн 17.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн 17.1-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан бол түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр шийдвэр гүйцэтгэх албанд ирүүлж болно.” гэж өөрчилж, Үндсэн хуульд нийцүүлсэн байна.

2002 оны Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуульд ийнхүү залруулж зөвтгөж байсан атлаа 2017 оны шинэчилсэн найруулгын 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн 31.1.1, 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.” гэж заасан нь төлбөр авагчийн зөрчигдсөн эрхээ сэргээлгэх үндсэн эрхэд нийцээгүй агуулгатай болсон байна.” гэсэн байна.

Тав. Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газраас Үндсэн хуулийн цэцэд ирүүлсэн тайлбартаа:

“Худалдан борлогдоогүй хөрөнгийг төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах” эрх зүйн зохицуулалт нь 2002 оны Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 39.8, 48.7 дахь хэсэгт тусгалаа олж, үйл ажиллагаанд 15 жилийн хугацаанд мөрдөгдөж ирсэн нь Улсын Их Хурлаас 2017 оны 6 дугаар сарын 09-ний өдөр баталсан Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалт, 73 дугаар зүйлийн 73.1, 73.4 дэх хэсэгт тус тус дээрх эрх зүйн зохицуулалтууд хэвээр хуульчлагдсан.

Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн 31.1.1, 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэх” эрхгүй байхаар хуульчилсан нь төлбөр төлөгчийн өмчлөл, эзэмшил, ашиглалтад байгаа хөрөнгөд шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагаа явуулж, төлбөрийн шаардлага хангуулахаар гаргуулсан эд хөрөнгө худалдан борлогдоогүй, уг эд хөрөнгөөс өөр хөрөнгө байхгүй тоохиолдолд төлбөр авагчид хөрөнгө санал болгох ажиллагааны нөхцөлийг тодорхойлсон байна.

Уг ажиллагааны зорилго нь төлбөр төлөгчийн хөрөнгийг үнэгүйдүүлэх, тэдгээрийн эрх зүйн байдлыг дордуулахгүй байх, өөрт ашиг, орлого бий болгохуйц эд хөрөнгийг авах, эсхүл өндөр үнийн дүнтэй хөрөнгийг өөрийн бага төлбөрийн шаардлагад нийцүүлэн авах төлбөр авагчийн шаардлагыг хуулиар хязгаарлаж, шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааны явцад талуудын тэгш эрхийн тэнцвэртэй байдлыг хангахад чиглэгдсэн.” гэсэн байна.

ҮНДЭСЛЭЛ:

1.Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдааны явцад иргэн А.Базар Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 73 дугаар зүйлийн 73.1 болон 73.4 дэх хэсэгт “... худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр

Page 55: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

794

төлөгчид, ...” гэж тус тус заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн тухай мэдээллийн шаардлагаасаа татгалзсан болно.

2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт төлбөрт гаргуулсан боловч худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан нөхцөлд гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцааж, түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй байхаар хуульчилсан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц ... хууль зүйн ... баталгааг бүрдүүлэх, ... хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.” гэж заасныг зөрчсөн байна.

Учир нь дээр дурдсан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан гүйцэтгэх баримт бичгийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй байх талаарх Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсгийн зохицуулалт нь шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагад төлбөр авагч хөндөгдсөн эрхээ сэргээлгэхээр дахин хандах эрх зүйн боломжийг үгүйсгэж, төлбөр авагчийн эрхийг бүрэн хязгаарласан заалт болсон гэж үзэхээр байна. Түүнчлэн шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгох үр дагаврыг бий болгож, шүүхийн шийдвэр заавал биелэгдэх эрх зүйн зарчмыг зөрчсөн байна. Иймд Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн ... 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.” гэж заасан нь төлбөр авагчийн хөндөгдсөн эрх, ашиг сонирхлоо бодитоор сэргээлгэх хууль зүйн баталгааг үгүй болгосон гэж үзэж байна.

3.Монгол Улсын Их Хурлаас 2017 оны 6 дугаар сарын 09-ний өдөр баталсан Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалт, 73 дугаар зүйлийн 73.1, 73.4 дэх хэсэгт төлбөрт гаргуулсан боловч худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан, эсхүл хуульд заасан хугацаанд хариу ирүүлээгүй тохиолдолд гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаахаар заасан нь иргэний шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг бүрэн дуусгавар болгох эрх зүйн үр дагаврыг бий болгохооргүй байх бөгөөд иргэдийн мэдээлэлд дурдсан Үндсэн хуулийн зөрчигдсөн гэх заалтад шууд хамааралгүй гэж үзэхээр байна.

Тиймээс Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалтад “төлбөрт гаргуулсан боловч худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан;”, 73 дугаар зүйлийн 73.1 дэх хэсэгт “... Хэрэв төлбөр авагч авахаас татгалзсан, эсхүл хуульд заасан хугацаанд хариу ирүүлээгүй бол ... гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.”, 73.4 дэх хэсэгт “...Төлбөр авагч татгалзсан бол ... гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалтад “... бусдын хууль бусаар учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх, ... эрхтэй. ...”, Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц ... хууль зүйн ... баталгааг бүрдүүлэх, ...

Page 56: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

795

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.” гэж заасныг тус тус зөрчөөгүй байна.

4.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаах, шийдвэр гүйцэтгэх ажиллагааг дуусгавар болгохтой холбоотой зохицуулалтыг боловсронгуй болгох, хууль зүйн техникийн хувьд засаж залруулах шаардлага байгаа талаар дурдах нь зүйтэй байна.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Жаран дөрөвдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэг, Жаран зургадугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 1 дэх заалт, Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулийн 31, 32 дугаар зүйлийг тус тус удирдлага болгон

МОНГОЛ УЛСЫН ҮНДСЭН ХУУЛИЙН НЭРИЙН ӨМНӨӨС

ДҮГНЭЛТ ГАРГАХ нь: 1.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн

31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн ... 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.” гэж заасны “... 31.1.2 ...” гэсэн хэсэг нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц ... хууль зүйн ... баталгааг бүрдүүлэх, ... хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.” гэснийг зөрчсөн байна.

2.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн ... 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалтад “... бусдын хууль бусаар учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх, ... эрхтэй. ...” гэж заасныг зөрчөөгүй байна.

3.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.1.2 дахь заалтад “төлбөрт гаргуулсан боловч худалдан борлогдоогүй эд хөрөнгийг төлбөр авагч төлбөрт тооцон авахаас татгалзсан;”, 73 дугаар зүйлийн 73.1 дэх хэсэгт “... Хэрэв төлбөр авагч авахаас татгалзсан, эсхүл хуульд заасан хугацаанд хариу ирүүлээгүй бол ... гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.”, 73.4 дэх хэсэгт “...Төлбөр авагч татгалзсан бол ... гүйцэтгэх баримт бичгийг төлбөр авагчид буцаана.” гэж заасан нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Арван зургадугаар зүйлийн 14 дэх заалтад “... бусдын хууль бусаар учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх, ... эрхтэй. ...”, Арван есдүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц ... хууль зүйн ... баталгааг бүрдүүлэх, ... хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна.” гэж заасныг тус тус зөрчөөгүй байна.

Page 57: Улсын Их Хурлын гишүүнээс · 743 ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/ Монгол Улсын Их Хурлын 2018 оны 37 дугаар тогтоолын

ÒªÐÈÉÍ ÌÝÄÝÝËÝË 2018 îí ¹24 /1029/

796

Õàÿã: “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõýòãýëèéí ðåäàêö.

Óëààíáààòàð-14201, Òºðèéí îðäîí 124 òîîòÈ-ìýéë: [email protected]

Óòàñ: 262420Õýâëýëèéí õóóäàñ: 3,5

Èíäåêñ: 200003

5.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх тухай хуулийн 31 дүгээр зүйлийн 31.4 дэх хэсэгт “Гүйцэтгэх баримт бичгийг энэ хуулийн 31.1.1, 31.1.2-т заасан үндэслэлээр төлбөр авагчид буцаасан тохиолдолд түүнийг дахин гүйцэтгүүлэхээр ирүүлэхгүй.” гэж заасны “... 31.1.2 ...” гэсэн хэсгийг Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт заасны дагуу 2018 оны 6 дугаар сарын 06-ны өдрөөс эхлэн түдгэлзүүлсүгэй.

6.Энэхүү дүгнэлтийг Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулийн 36 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасны дагуу хүлээн авснаас хойш 15 хоногийн дотор хэлэлцэж хариу ирүүлэхийг Улсын Их Хуралд уламжилсугай.

ДАРГАЛАГЧ Д.ОДБАЯР

ГИШҮҮД Н.ЧИНБАТ

Д.ГАНЗОРИГ

Ш.ЦОГТОО Б.БУЯНДЭЛГЭР