12-� ���� ������� � ��������

1

Гүйцэтгэх нийт хугацаа 80 минут

НЭГДҮГЭЭР ХЭСЭГ Санамж: Сонгох хариулт бүхий нэгдүгээр хэсгийн 30 даалгавар байгаа бөгөөд даалгавар тус бүр 1 оноотой байна. Зөв гэж үзсэн нэг хариултын өмнөх үсгийг дугуйлаад нягталж үзсэнийхээ дараа шалгалтын материалын ард байгаа Сонгох хариулт бүхий даалгаврын хариулт гэсэн хүснэгтийн Хариултаа тэмдэглэх хэсэг-т бичээрэй.

1. Давхар мембрант эрхтэнцэр аль нь вэ? [1 ] А. Гольджийн комплекс В. Хлоропласт С. Лизосом D. Рибосом

2. Өөх тос нь бие махбодид ямар үүрэг гүйцэтгэх вэ? [1 ] A. Биеийн дулааныг тогтмол байлгах B. Бүтээн байгуулах C. Зохицуулах D. Хурдасгуур

3. Эсэд 112 гр нүүрс ус исэлдэж задрахад хэдий хэмжээний энерги ялгарахыг тооцоолно уу. /1гр нүүрс ус задрахад 17,6 кж энерги үүснэ/ [1 ]

A. 1900 кж B. 1971.2 кж C. 2888.6 кж D. 1880.3 кж 4. Шүлсэнд байх амилаза нь ямар үүрэгтэй уураг вэ? [1 ]

A. Хурдасгуур B. Зөөгч C. Хамгаалагч D. Зохицуулах 5. Эсийн мембраны зургийг ажиглаад “1” бүтцийг нэрлэнэ үү. [1 ]

A. Захын уураг B. Төвийн уураг C. Липидийн хоймсон давхраа D. Нүүрс ус

6. Митоз хуваагдлын үр дүнд хромосомын ямар бүрдэлтэй хэдэн эс үүсэх вэ? [1 ] A. Гаплойд бүрдэлтэй, 2 эс B. Диплойд бүрдэлтэй, 4 эс C. Гаплойд бүрдэлтэй, 4 эс D. Диплойд бүрдэлтэй, 2 эс

7. Зургийг ажиглан “2” эсийн хуваагдлын ямар хэлбэр болох, аль үе шат болохыг зөв олно уу. [1] A. Митоз хуваагдал, профаз B. Мейоз I,анафаз C. Митоз, анафаз D. Мейоз II метафаз

8. Гаметогенез гэж юуг хэлэх вэ? [1 ] A. Өндгөн эс боловсрох B. Эр бэлгийн эс боловсрох C. Бэлгийн эс боловсрох D. Шинэ эс үүсэх

9. ДНХ-ийн нийлэгжилт /репликаци/ хаана явагдах вэ? [1 ]

12-� ���� ������� � ��������

2

A. Митохондрын шингэнд B. Бөөмийн шингэнд C. Цитоплазмын шингэнд D. Хлоропласт дотор

10. Хүлэмжинд хүнсний ногоо тариалдаг хүмүүс нүүрсхүчлийн хийг байнга агаарт цацаж хэрэглэдгийн шалтгаан юу вэ? [1 ]

A. Навчаар ус ууршдаг учир B. Навч нүүрсхүчлийн хийг шингээн авдаг учир C. Навч хүчилтөрөгч шингээдэг учир D. Навч нүүрсхүчлийн хий ялгаруулдаг учир

11. Цусны судасны зургийг ажиглан “1” дугаартай судасны нэр, бүтцийн онцлогийг зөв илэрхийлсэн хариулт аль нь вэ? [1 ]

A. Венийн судас, хавхлагтай B. Артерийн судас, уян холбогч эд хөгжсөн C. Капилляр судас, нэг эгнээ эсээс тогтсон D. Капилляр судас, савангийн хөөс шиг нимгэн

12. Графикт Англи улсын насанд хүрсэн эрэгтэй хүний тамхи таталтын хэмжээ, уушгины хавдраар өвчилсөн байдлыг харуулжээ. Доорх графикийн тухай зөв дүгнэлтийг олно уу. [1 ]

A. Эрэгтэйчүүдийн дундах тамхи таталт буурсан хэдий ч бусад шалтгааны улмаас уушгины хавдраар өвчлөх хүмүүсийн тоо нэмэгдсэн.

B. Тамхи таталт ихэссэн ч хавдраар өвчлөх хүмүүсийн тоо буурсан. C. Тамхи таталт буурахад хавдраар өвчлөх хүмүүсийн тоо буурсан. D. Тамхи таталт уушгины хавдартай шууд хамааралтай.

13. Эдгээр өвчнөөс халдварт өвчнийг олно уу. [1 ] A. Бөөр унжих B. Зүрхний хэм алдагдах C. Даралт ихсэх D. Сүрьеэ

12-� ���� ������� � ��������

3

14. Улаан бурхан өвчний нян биед нэвтрэхэд ямар дархлааны эс эсэргүүцдэг вэ? [1 ] A. Эритроцит B. Тромбоцит C. Лейкоцит D. Лимфоцит

15. Вакцин хийснээр хүнд ямар дархлаа тогтдог вэ? [1 ] A. Олдмол дархлаа B. Төрөлхийн дархлаа C. Иммунетит D. Байнгын дархлаа

16. Экосистемийн тухай зөв ойлголтыг олно уу. [1 ] A. Тодорхой дэвсгэр нутагт амьдардаг нэг зүйлийн бодгаль биесийн нэгдэл B. Олон популяциудын хамтран оршин буй хэлбэр C. Бодисын эргэлт,энергийн урсгалыг явуулдаг амьгүй ба амьд биесийн нэгдэл D. Дээрхи хариултууд бүгд тохирохгүй

17. Байгаль дээр явагддаг азотын эргэлтийг зурагт үзүүллээ. Азотын эргэлтэнд азот шингээгч бактери ямар үүрэг гүйцэтгэдэг вэ? [1 ]

A. Амьтан ургамлын уургийг задлан аммиак, аммонийн давс үүсгэх B. Амьтны ялгадсыг задлан азот үүсгэх C. Агаарын азотыг шингээн авч нитрит үүсгэх D. Амин хүчил үүсгэн амьд биеийн уургийн эх үүсвэр болох

18. Эсийн аэроб амьсгалын үед электрон зөөх гинжин хэлхээ хаана явагдах вэ? [1 ] A. Эсийн цитоплазмд B. Митохондрын гадаад мембран дээр C. Митохондрын дотоод мембран дээр D. Хлоропластын тилокойд дээр

19. Кребсийн мөчлөгийн үед юу электрон, протоныг зөөвөрлөх үүрэгтэй вэ? [1 ] A. НАД ба ФАД B. НАД ба ГФА C. ФАД ба ГФА D. ГФА

20. Ургамалд фотосинтезийн үр дүнд хүчилтөрөгч бий болсныг ямар туршилтаар илрүүлж болох вэ? [1 ]

A. Иодын уусмал дусааж B. Шаталтын эрчмээр C. Тунадасжилт үүсгэж D. Өнгөт урвалаар

21. Дотоод шүүрлийн булчирхайнаас ялгарч бие махбодын дотор явагдах бодисын солилцооны хурдыг зохицуулдаг бодисыг нэрлэнэ үү. [1 ]

A. Фермент B. Уураг C. Гормон D. Витамин 22. Орчны температур өөрчлөгдөхөд биеийн дулаан дагаад өөрчлөгддөг амьтдыг ямар амьтад

гэх вэ? [1 ] A. Гомеотерм B. Гоместаз C. Пойкилотерм D. Эндотерм

23. Улаан өнгөтэй (AA) сараана цэцгийг цагаан өнгөтэй(aa) цэцэгтэй эвцэлдүүлэхэд F1 үед гарах удмуудын фенотипийг тодорхойлоно уу. [1 ]

12-� ���� ������� � ��������

4

A. АА генотиптэй, 75% улаан B. Аа генотиптэй, 25% ягаан C. аа генотиптэй, 50% цагаан D. Аа генотиптэй, 100% улаан

24. Ердийн нэг үнээнээс жилд дунджаар 650-800 л сүү авдаг бол орчин үеийн сүүний үүлдрийн нэг 15900 л хүртэл сүү саадаг. Энэ ямар шалгарлын үр дүн вэ? [1 ]

A. Бэлгийн шалгарал B. Байгалийн шалгарал C. Санамсаргүй шалгарал D. Аргачилсан шалгарал

25. Доорхи график дээр байгалийн шалгарлын ямар хэлбэрийг харуулсан вэ? [1 ] A. Хөдөлгөгч B. Тогтворжуулагч C. Бэлгийн D. Салгагч

26. Ой модны байгаль эдийн засгийн ач холбогдлыг тодорхойлно уу. [1 ]

A. Уур амьсгалыг зөөлрүүлж, нүүрсхүчлийн хийг шингээдэг B. Олон зүйлийн амьд биеийн амьдрах нөхцөл болдог C. Агаарыг чийглэж, цэвэрлэдэг, хүчилтөрөгчийг ялгаруулдаг D. Бүгд зөв

27. Хүний инсулиныг ямар амьд биеийн оролцоотой үйлдвэрлэдэг вэ? [1 ] A. Вирус B. Бактери C. Мөөг D. Нэг эст амьтад

28. Антибиотик гэж юу вэ? [1 ] A. Нянг устгах үйлчилгээтэй, хүний эсэд хортой B. Нянг устгах үйлчилгээтэй, хүний эсэд хоргүй C. Нянг устгахгүй хүний эсэд хортой D. Нянг устгах үйлчилгээгүй, хүний эсэд хоргүй

29. Пенициллинд тэсвэртэй болсон шалтгаан нь юу вэ? [1 ]

A. Бактерийн бие нь хувьсамхай байдаг B. Тухайн бактериуд мутацид орсон C. Мутацид орсон эсүүд бета-лактоза ферментийг нийлэгжүүлж пенициллины

молекулыг гэмтээж эвддэг гентэй болсон D. Бүх хариулт зөв

12-� ���� ������� � ��������

5

30. Цагаан будааг усанд автсан талбайд тариалдаг. Хүчилтөрөгчийг шингээхийн тулд үндэс ямар онцлогтой болсон бэ? [1 ]

A. Үндэс урт болсон B. Үндэс нь олон тооны аэроб бичил биетэнг агуулна C. Үндэс нь сахлаг болсон D. Агаарын үндэс үүсгэсэн

ХОЁРДУГААР ХЭСЭГ

1. Нэгэн сурагч төмс, махны шүүсэн дээр шим бодис илрүүлэх туршилт хийжээ. [Нийт оноо 4]

a. Төмсөн дээр иод дусаахад ямар өнгөтэй болох вэ? ...............................................................................................................................................[1 ] b. Өнгө өөрчлөгдсөн шалтгаан .........................................................................................[1 ] c. Махны шүүсэн дээр биуретийн урвалж дусаахад ямар өнгө үүссэн вэ? ................................................................................................................................................[1 ] d. Өнгө өөрчлөгдсөн шалтгаан ..........................................................................................[1 ]

2. a. Доорх зурагт дүрсэлсэн эрхтэнцэр ямар үүрэгтэй болохыг тайлбарлан бичнэ үү.

……………………………………………………………………[1 ] b. Хлоропластад агуулагдах хлорофилл нь гэрлийн долгионыг шингээн авдаг. Дараах

графикийг ажиглан даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. [Нийт 5 оноо] i. Хлорофиллийн гэрлийн шингээлт хамгийн их байх гэрлийн долгионы уртыг

бичнэ үү.

12-� ���� ������� � ��������

6

…………………………………………………………………………… [1 ] ii. 600 нм долгионы урттай гэрэлд фотосинтезийн идэвхи ямар байна вэ?

…………………………………………………………………………… [1 ] iii. Фотосинтезийн идэвхи хамгийн бага утгатай байх үеийн гэрлийн долгионы

уртыг олно уу. ……………………………………………………………………………. [1 ]

iv. Дээрх графикийг ажиглан хлорофиллийн гэрлийн шингээлт болон фотосинтезийн идэвхийн хамаарлыг дүгнэн бичнэ үү.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………[1 ]

3. Бэлгийн эс боловсрох үйл явцын зургийг ажиглан дараах даалгаврыг хийнэ үү. [Нийт 5 оноо]

a. Бэлгийн эс боловсролтыг 3 бүсэд хуваадаг. “А” бүсийг нэрлэн, тухайн үед явагдаж байгаа үйл явцыг тайлбарлан бичнэ үү.

…………………………………………………………………… ……………………………………………………………… [1]

b. Хуваагдалд орсон биеийн эсийн хромосомын тоо 48 бол бэлгийн эсийн хромосомын тоог бичнэ үү. .......................................................................................... [1]

c. 100 ш анхдагч эх эсээс хэдэн ш өндгөн эс, хэдэн ш эр бэлгийн эс үүсэх вэ?

…………………………………………………………………………………… [2] d. Доор графикт эрэгтэй хүний нас, ялгаруулах эр бэлгийн эсийн тоог харуулжээ. Графикийг

ажиглан эр бэлгийн тоо буурах шалтгаан, хамаарлыг илэрхийлсэн дүгнэлт бичнэ үү.

................................................................................

................................................................................

12-� ���� ������� � ��������

7

................................................................................

................................................................................

................................................................................ [1]

4. Амьд биес өөр хоорондоо 4 янзын холбоогоор холбогддог. [Нийт 5 оноо] a. Зураг дээр ямар хэлбэрийн холбоог үзүүлсэн бэ?

……………………………………………………….. [1] b. Энэ гинжин хэлхээ экологийн ямар нэгжид илэрдэг вэ?

………………………………………………………… [1] c. Амьд биесийг байгальд гүйцэтгэх үүргээр нь 3 хуваадаг. Дээрх хэлхээнд ямар үүрэг

гүйцэтгэдэг амьд бие оролцоогүй вэ? .................................................................................[1]

d. 1-р эрэмбийн хэрэглэгчээс 3-г олж нэрлэнэ үү. ……………………………………………………………….. [1]

e. 3-р эрэмбийн хэрэглэгчээс 3-г олж нэрлэнэ үү. ……………………………………………………………….. [1]

f. Тэжээлийн хэлхээнд А цох уствал ямар ямар өөрчлөлт гарч, ямар нөлөө үзүүлж болохыг дүгнэн бичнэ үү.

………………………………………………………………… [1]

12-� ���� ������� � ��������

8

ХАРИУЛТЫН ХУУДАС

Сурагчийн овог, нэр: Огноо:

Сургууль: Анги бүлэг:

Вариант ..........

Сонгох хариулт бүхий даалгаврын хариулт

Засалтын хүснэгт Хоёрдугаар хэсэг болох задгай

хариулт бүхий даалгавруудын авсан оноог тус хүснэгтэд бичнэ. Ингэхдээ тухайн даалгаврын үнэлэх схемд заасан аргачлалын дагуу засаж оноожуулах ба буруу хийсэн бол “0”, огт хийгээгүй бол “x” тэмдэглэгээг хийнэ.

Даалгаврын дугаар

Авбал зохих оноо

Авсан оноо

1

1 1 1 1

2

a 1 b 1 1 1 1

3

a 1 b 1 c 2 d 1

4

a 1 b 1 c 1 d 1 e 1 f 1

Нийт 20

Даалгаврын

дугаар

Хариултаа тэмдэглэх

хэсэг

Авбал зохих оноо

1 1

2 1

3 1

4 1

5 1

6 1

7 1

8 1

9 1

10 1

11 1

12 1

13 1

14 1

15 1

16 1

17 1

18 1

19 1 20 1 21 1 22 1 23 1 24 1 25 1 26 1 27 1 28 1 29 1 30 1 Нийт 30

12-� ���� ������� � ��������

Гүйцэтгэх нийт хугацаа 80 минут

НЭГДҮГЭЭР ХЭСЭГ Санамж: Сонгох хариулт бүхий нэгдүгээр хэсгийн 30 даалгавар байгаа бөгөөд даалгавар тус бүр 1 оноотой байна. Зөв гэж үзсэн нэг хариултын өмнөх үсгийг дугуйлаад нягталж үзсэнийхээ дараа шалгалтын материалын ард байгаа Сонгох хариулт бүхий даалгаврын хариулт гэсэн хүснэгтийн Хариултаа тэмдэглэх хэсэг-т бичээрэй.

1. Дан мембрант эрхтэнцэр аль нь вэ? [1 ] A. Бөөм B. Лизосом C. Митохондри D. Рибосом

2. Нүүрс ус нь бие махбодид ямар үүрэг гүйцэтгэх вэ? [1 ] A. Бүтээн байгуулах B. Зөөвөрлөх C. Зохицуулах D. Хурдасгуур

3. Эсэд 112 гр уураг исэлдэж задрахад хэдий хэмжээний энерги ялгарахыг тооцоолно уу. / 1гр уураг задрахад 17,6 кж энерги үүснэ/ [1 ] A. 1900 кж B. 1971.2 кж C. 2888.6 кж D. 1880.3 кж

4. Ходоодны шүүсэнд байх пепсин нь ямар үүрэгтэй уураг вэ? [1 ] A. Хурдасгуур B. Зөөгч C. Хамгаалагч D. Зохицуулах

5. Эсийн мембраны зургийг ажиглаад “2” бүтцийг нэрлэнэ үү. [1 ]

A. Захын уураг B. Төвийн уураг C. Нүүрс ус D. Липидийн хоймсон давхраа

6. Митоз хуваагдлын үр дүнд хромосомын ямар бүрдэлтэй хэдэн эс үүсэх вэ? [1 ] A. Гаплойд бүрдэлтэй, 2 эс B. Диплойд бүрдэлтэй, 4 эс C. Гаплойд бүрдэлтэй, 4 эс D. Диплойд бүрдэлтэй, 2 эс

7. Зургийг ажиглан “3” эсийн хуваагдлын ямар хэлбэр болох, аль үе шат болохыг зөв олно уу.[1 ]

A. Митоз хуваагдал, профаз B. Мейоз I,телофаз C. Митоз, метафаз D. Мейоз II, анафаз

8. Сперматогенез гэж юуг хэлэх вэ? [1 ] A. Өндгөн эс боловсрох B. Бэлгийн эс боловсрох C. Эр бэлгийн эс боловсрох D. Шинэ эс үүсэх

9. мРНХ-н нийлэгжилт /транскрипци/ хаана явагдах вэ? [1 ] A. Митохондрын шингэнд B. Бөөмийн шингэнд C. Цитоплазмын шингэнд D. Хлоропластын шингэнд

10. Тасалгааны цэцэг арчилдаг хүмүүс усыг агаарт цацаж хэрэглэдгийн шалтгаан юу вэ? [1 ] A. Навчаар ус ууршдаг учир B. Навч нүүрсхүчлийн хийг шингээн авдаг учир C. Навч хүчилтөрөгч шингээдэг учир D. Навч нүүрсхүчлийн хий ялгаруулдаг учир

12-� ���� ������� � ��������

11. Цусны судасны зургийг ажиглан “2” дугаартай судасны нэр, бүтцийн онцлогийг зөв илэрхийлсэн хариулт аль нь вэ? [1 ]

A. Артерийн судас, уян холбогч эд хөгжсөн B. Венийн судас, хавхлагтай C. Капилляр судас, нэг эгнээ эсээс тогтсон D. Капилляр судас, савангийн хөөс шиг нимгэн

12. Графикт Англи улсын насанд хүрсэн эмэгтэй хүний тамхи таталтын хэмжээ, уушгины хавдраар өвчилсөн байдлыг харуулжээ. Доорх графикийн тухай зөв дүгнэлтийг олно уу.

A. Эмэгтэйчүүдийн дундах тамхи таталт буурсан хэдий ч бусад шалтгааны улмаас хавдраар өвчлөх хүмүүсийн тоо нэмэгдсэн. B. Тамхи таталт ихэссэн ч хавдраар өвчлөх хүмүүсийн тоо буурсан. C. Тамхи таталт буурахад хавдраар өвчлөх хүмүүсийн тоо буурсан. D. Тамхи таталт уушгины хавдартай шууд хамааралтай.

13. Эдгээр өвчнөөс халдварт өвчнийг олно уу. A. Бөөрний үрэвсэл B. Судас хатуурах

12-� ���� ������� � ��������

C. Даралт буурах D. Цусан суулга 14. Сүрьеэ өвчний нян биед нэвтрэхэд ямар дархлааны эс эсэргүүцдэг вэ?

A. Эритроцит B. Тромбоцит C. Лейкоцит D. Лимфоцит 15. Улаан бурхан өвчнөөр өвчилснөөр хүнд ямар дархлаа тогтдог вэ?

A. Олдмол дархлаа B. Төрөлхийн дархлаа C. Иммунетит D. Түр зуурын дархлаа

16. Биоценозийн тухай зөв ойлголтыг олно уу. A. Тодорхой дэвсгэр нутагт амьдардаг нэг зүйлийн бодгаль биесийн нэгдэл B. Бодисын эргэлт,энергийн урсгалыг явуулдаг амьгүй ба амьд биесийн нэгдэл C. Олон популяциудын хамтран оршин буй хэлбэр D. Дэлхий дээрх амьд биесийн нийлэмж

17. Байгаль дээр явагддаг азотын эргэлтийг зурагт үзүүллээ. Азотын эргэлтэнд ургамлын булцуунд оршдог бактери ямар үүрэг гүйцэтгэдэг вэ?

A. Амьтан ургамлын уургийг задлан аммиак, аммонийн давс үүсгэх B. Амьтны ялгадсыг задлан азот үүсгэх C. Нитрит, нитратыг ургамл руу ороход нь туслах D. Агаарын азотыг шингээн авч нитрит үүсгэх

18. Эсийн аэроб амьсгалын үед гликолиз хаана явагдах вэ? A. Митохондрын гадаад мембран дээр B. Митохондрын дотоод мембран дээр C. Эсийн цитоплазмд D. Хлоропластын тилокойд дээр

19. Кребсийн мөчлөгийн үед ямар бодис энергийг өгөх үүрэгтэй вэ? A. НАД ба ФАД B. НАД ба ГФА C. ФАД ба ГФА D. ГФА

20. Ургамалд фотосинтезийн үр дүнд цардуул бий болсныг ямар туршилтаар илрүүлж болох вэ?

A. Хандлах B. Илрүүлэх уусмалыг ашиглах C. Шаталтын эрчмийг ажиглах D. Тунадасжилт үүсгэх

21. Дотоод шүүрлийн булчирхайнаас ялгарч бие махбодын дотор явагдах бодисын солилцооны хурдыг зохицуулдаг бодисыг нэрлэнэ үү.

A. Фермент B. Уураг C. Даавар D. Аминдэм 22. Орчны температур өөрчлөгдөхөд биеийн дулаан өөрчлөгддөггүй амьтдыг ямар амьтад гэх

вэ? A. Пойкилотерм B. Гоместаз C. Гомеотерм D. Эндотерм

23. Улаан өнгөтэй (AA) шөнийн чимэг цэцгийг цагаан өнгөтэй(aa) цэцэгтэй эвцэлдүүлэхэд F1 үед гарах удмуудын фенотипийг тодорхойлоно уу.

12-� ���� ������� � ��������

A. АА генотиптэй, 75% улаан B. Аа генотиптэй, 25% ягаан C. аа генотиптэй, 50% цагаан D. Аа генотиптэй, 100% улаан

24. Ердийн нэг ямаанаас 200-300гр ноолуур авдаг бол орчин үеийн ноолуурын чиглэлийн нэг ямаанаас 500 гр хүртэл ноолуур авдаг. Энэ ямар шалгарлын үр дүн вэ?

A. Бэлгийн шалгарал B. Байгалийн шалгарал C. Санамсаргүй шалгарал D. Аргачилсан шалгарал

25. Доорхи график дээр байгалийн шалгарлын ямар хэлбэрийг харуулсан вэ? A. Салгагч B. Тогтворжуулагч C. Бэлгийн D. Хөдөлгөгч

26. Ой модны байгаль эдийн засгийн ач холбогдлыг тодорхойлно уу. A. Уур амьсгалыг зөөлрүүлж, нүүрсхүчлийн хийг шингээдэг B. Олон зүйлийн амьд биеийн амьдрах нөхцөл болдог C. Агаарыг чийглэж,цэвэрлэдэг, хүчилтөрөгчийг ялгаруулдаг D. Бүгд зөв

27. Хүний дархлааны уургийг ямар амьд биеийн оролцоотой үйлдвэрлэдэг вэ? A. Вирус B. Бактери C. Мөөг D. Нэг эст амьтад

28. Антибиотик гэж юу вэ? A. Нянг устгах үйлчилгээтэй, хүний эсэд хортой B. Нянг устгах үйлчилгээтэй, хүний эсэд хоргүй C. Нянг устгахгүй хүний эсэд хортой D. Нянг устгах үйлчилгээгүй, хүний эсэд хоргүй

29. Пенициллинд тэсвэртэй болсон шалтгаан нь юу вэ? A. Бактерийн бие нь хувьсамхай байдаг B. Тухайн бактериуд мутацид орсон C. Мутацид орсон эсүүд бета-лактоза ферментийг нийлэгжүүлж пенициллиний молекулыг гэмтээж эвддэг гентэй болсон D. Бүх хариулт зөв

30. Цагаан будааг усанд автсан талбайд тариалдаг. Хүчилтөрөгчийг шингээхийн тулд үндэс ямар онцлогтой болсон бэ?

A. Үндэс урт болсон B. Үндэс нь олон тооны аэроб бичил биетэнг агуулна C. Үндэс нь сахлаг болсон D. Агаарын үндэс үүсгэсэн

12-� ���� ������� � ��������

ХОЁРДУГААР ХЭСЭГ

1. Нэгэн сурагч талх, махны шүүсэн дээр шим бодис илрүүлэх туршилт хийжээ. Нийт 4 оноо a. Талхан дээр иод дусаахад ямар өнгөтэй болох вэ?

................................................................................................................................................. [1] b. Өнгө өөрчлөгдсөний шалтгаан ..............................................................................................[1] c. Махны шүүсэн дээр биуретийн урвалж дусаахад ямар өнгө үүссэн вэ?

................................................................................................................................................. [1] d. Өнгө өөрчлөгдсөний шалтгаан ..............................................................................................[1]

2. a. Доорх зурагт дүрсэлсэн эрхтэнцэрт ямар үйл явц явагддаг болохыг тайлбарлан бичнэ үү.

............................................................................................. [1] b. Хлоропластад агуулагдах хлорофилл нь гэрлийн долгионыг шингээн авдаг. Дараах графикийг ажиглан даалгаврыг гүйцэтгэнэ үү. Нийт 4 оноо

i. Хлорофилл b -н гэрлийн шингээлт хамгийн их байх гэрлийн долгионы уртыг бичнэ үү. ………………………………………………[1] ii. 680 нм долгионы урттай гэрэлд фотосинтезийн хэмжээ хэд байна вэ? ............................................................ [1] iii. Фотосинтезийн идэвхи хамгийн бага утгатай байх үеийн гэрлийн долгионы уртыг олно уу. …………………………………………… [1] iv. Дээрх 2 графикийг харьцуулан дүгнэлт бичнэ үү.

………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………… [1]

12-� ���� ������� � ��������

3. Бэлгийн эс боловсрох үйл явцын зургийг ажиглан дараах даалгаврыг хийнэ үү. Нийт 5 оноо a. Бэлгийн эс боловсролтыг 3 бүсэд хуваадаг. “Б” бүсийг нэрлэн, тухайн үед явагдаж байгаа үйл явцыг тайлбарлан бичнэ үү.

..........................................................................

............................................................................ [1] b. Нэгэн амьтны биеийн эсийн хромосомын тоо 42 бол бэлгийн эсийн хромосомын тоог бичнэ үү.

...................................................................................................... [1] c. 50 ш анхдагч эх эсээс хэдэн ш өндгөн эс, хэдэн ш эр бэлгийн эс үүсэх вэ?

............................................................... [2] d. Доор графикт эрэгтэй хүний нас, ялгаруулах эр бэлгийн эсийн тоог харуулжээ. Графикийг ажиглан эр бэлгийн тоо буурах шалтгаан, хамаарлыг илэрхийлсэн дүгнэлт бичнэ үү.

...............................................................................

................................................................................

................................................................................

.................................................................................

.................................................................................. [1]

4. Экологийн шинжлэх ухаан нь өөрийн гэсэн судлагааны обьекттой байдаг. Нийт 6 оноо

12-� ���� ������� � ��������

a. Зураг дээр ямар хэлбэрийн холбоог үзүүлсэн бэ? .................................................................. [1]

b. Энэ гинжин хэлхээ экологийн ямар нэгжид илэрдэг вэ? ............................................................................ [1] с. Амьд биесийг байгaльд гүйцэтгэх үүргээр нь 3 хуваадаг. Дээрх хэлхээнд ямар үүрэг гүйцэтгэдэг амьд бие оролцоогүй вэ? .................................................................................................. [1] d. 1-р эрэмбийн хэрэглэгчээс 3-г олж нэрлэнэ үү. .................................................................................. [1] e. 3-р эрэмбийн хэрэглэгчээс 2 -г олж нэрлэнэ үү. ................................................................................ [1] f. Тэжээлийн хэлхээнд А цох уствал ямар ямар өөрчлөлт гарч, ямар нөлөө үзүүлж болохыг дүгнэн бичнэ үү. ..................................................................................................................................... [1]

12-� ���� ������� � ��������

ХАРИУЛТЫН ХУУДАС

Сурагчийн овог, нэр: Огноо:

Сургууль: Анги бүлэг:

Вариант ..........

Сонгох хариулт бүхий даалгаврын хариулт

Засалтын хүснэгт Хоёрдугаар хэсэг болох задгай

хариулт бүхий даалгавруудын авсан оноог тус хүснэгтэд бичнэ. Ингэхдээ тухайн даалгаврын үнэлэх схемд заасан аргачлалын дагуу засаж оноожуулах ба буруу хийсэн бол “0”, огт хийгээгүй бол “x” тэмдэглэгээг хийнэ.

Даалгаврын дугаар

Авбал зохих оноо

Авсан оноо

1

1 1 1 1

2

a 1 b 1 1 1 1

3

a 1 b 1 c 2 d 1

4

a 1 b 1 c 1 d 1 e 1 f 1

Нийт 20

Даалгаврын

дугаар

Хариултаа тэмдэглэх

хэсэг

Авбал зохих оноо

1 1

2 1

3 1

4 1

5 1

6 1

7 1

8 1

9 1

10 1

11 1

12 1

13 1

14 1

15 1

16 1

17 1

18 1

19 1 20 1 21 1 22 1 23 1 24 1 25 1 26 1 27 1 28 1 29 1 30 1 Нийт 30

12-� ���� ������� B ��������

9