«Жаратылыстану» пәні бойынша оқу...

1

5-нұсқа

Мамыр 2016

«Жаратылыстану» пәні бойынша

оқу жоспары

(орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында)

1-сынып

2

5-нұсқа

Мамыр 2016

Мазмұны

Ұзақ мерзімді жоспар 3

Тілдік мақсаттар туралы 6

Орта мерзімді жоспар 8

1-бөлім. Мен -зерттеушімін.Ғылым мен зерттеушілердің ролі. Табиғатты тану

әдістері 8

2-бөлім. Тірі табиғат: Өсімдіктер

2-бөлім. Тірі табиғат: Жануарлар 5

2-бөлім. Тірі табиғат: Адам 30

5- бөлім. Табиғат физикасы: Күш пен қозғалыс

4-бөлім. Ғарыш және Жер: Ғарыш. Жер. Кеңістік пен уақыт

5 бөлім. Табиғат физикасы: Жылу. Электр. Магниттілік 52

5-бөлім.Табиғат физикасы: Жарық 61

5-бөлім. Табиғат физикасы: Дыбыс 65

Қысқа мерзімді жоспар Ошибка! Закладка не определена.

Сабақ жоспары 709

3

5-нұсқа

Мамыр 2016

Ұзақ мерзімді жоспар

«Жаратылыстану» пәні 1-сынып

1-тоқсан 2-тоқсан 3-тоқсан 4-тоқсан

1 бөлім: Мен – зерттеушімін.

Ғылым мен зерттеушілердің

рөлі. Табиғатты тану әдістері

(«Өзім туралы» ортақ

тақырыбы аясында)

Бөлім контекстінде оқушылар

білуі тиіс:

1.1.1.1 қоршаған әлем

құбылыстары,үдерістері мен

нысандарын зерттеудің

қажеттілігін түсіндіру


құбылыстарына бақылау

жүргізу;

1.1.2.2 көрсетілген

экспериментті түсіндіру

2А бөлім.Тірі табиғат:Адам

(«Мен және менің отбасым» ортақ




1.2.3.1 адам денесінің негізгі

бөліктерін және олардың

қызметтерін атау;

1.2.3.2 адам өмірінің кезеңдерін

сипаттау;

1.2.3.3 адамның өсуі мен дамуы

үшін керек қажеттіліктерді

анықтау

4 бөлім. Ғарыш және Жер:

Ғарыш. Жер. Кеңістік және

уақыт

(«Саяхат» ортақ тақырыбы

аясында)


білуі тиіс :

1.4.2.1 астрономияны ғарыш

туралы ғылым ретінде сипаттау;

1.4.2.2 ғарышты зерттеуге

арналған құрылғылар мен ұшу

аппараттарын сипаттау;

1.4.2.3 жекелеген ғарыштық

денелерді атау және сипаттау

5- бөлім. Табиғат физикасы:

Жарық

(«Тағам және сусындар» ортақ




1.5.2.1 жарық пен

қараңғылықты салыстыру;

1.5.2.2 жарықтың табиғи және

жасанды көздерін ажырату;

1.5.2.3 жасанды жарықтың

қажеттілігін және оның көздерін

анықтау

1.2 Табиғатты тану әдістері


құбылыстарына бақылау жүргізу;



2-бөлім. Тірі табиғат:

Өсімдіктер

(«Өзім туралы» және «Менің

мектебім» ортақ тақырыбы

аясында)



1.2.1.1өсімдіктердің негізгі

сипаттамаларын және олардың

5 бөлім. Табиғат физикасы: Күш

және қозғалыс

(«Бізді қоршаған әлем» ортақ


Бөлім контекстінде оқушылар білуі тиіс:

1.5.1.1 түрлі денелердің

қозғалысынан мысалдар келтіру;

1.5.1.2 қозғалыстың адам өміріндегі

және табиғаттағы маңыздылығын

5– бөлім. Табиғат физикасы:

Жылу. Электр. Магниттілік.

(«Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті»

ортақ тақырыбы аясында)



1.5.4.1 жылыту жабдықтары мен

құрылғыларын анықтау

1.5.5.1 адамдардың күнделікті

өміріндегі электр энергиясының

5- бөлім. Табиғат физикасы:

Дыбыс

(«Дені саудың жаны сау» ортақ



білуі тиіс: 1.5.3.1 дыбыстың таралуының

ерекшеліктерін түсіндіру;

1.5.3.2 дыбыстың табиғи және

жасанды көздерін ажырату

4

5-нұсқа

Мамыр 2016


өмірлік формаларын анықтау;

1.2.1.2 өсімдіктердің негізгі

бөліктерін ажырату;

1.2.1.3 жабайы өсімдіктер мен

мәдени өсімдіктерді ажырату;

1.2.1.4 өсімдіктердің

тіршілігіне қажетті жағдайларды

зерттеу;

1.2.1.5 мәдени өсімдіктерге

күтім жасаудың тәсілдерін

сипаттау






анықтау;

1.5.1.3 қозғалыстың түрлі

траекториясын зерттеу, оларды

сурет түрінде көрсету




1.1.2.2 көрсетілген экспериментті

түсіндіру

маңызын түсіндіру

1.5.6.1 магниттілік қасиеті бар

жекелеген денелерді анықтау;

1.5.6.2 магниттің қасиетін

зерттеу



құбылыстарына бақылау

жүргізу;








2- бөлім: Тірі табиғат:

Жануарлар

(«Менің мектебім» ортақ


Бөлім контекстінде

оқушылар білуі тиіс:

1.2.2.1 жануарлар мен

өсімдіктерді салыстыру,

олардың ұқсастықтары мен

айырмашылығын анықтау;

1.2.2.2 жабайы және үй

жануарларын ажырату;

1.2.2.3 жыл мезгілдерінің

ауысуына жануарлардың

5

5-нұсқа

Мамыр 2016


бейімделуін дайындығын

түсіндіру

Ескертпелер:

Сабақта зерттеушілік іс-әрекет ұстанымын жүзеге асыру үшін «Табиғатты тану әдістері» бөлімшесінің оқу мақсаттарын басқа

бөлімшелердің оқу мақсаттарымен кіріктіріп қолдануды ұсынамыз.

Тақырыптар ұзақ мерзімді жоспар және орта мерзімді жоспарда ұсынылған жаттығулар пәнаралық байланыста жоспарланған. Әр

тоқсанда екі ортақ тақырып аясында оқу мақсаттары қарастырылады.

Ұ- ұжым ( бүкіл сынып)

Т -топтық жұмыс

Ж - жұптық жұмыс

Ө - өзіндік жұмыс

ОТ - оқушы тәжірибесі

МК –мұғалім көрсетілімі

Қ- қалыптастырушы бағалау

6

5-нұсқа

Мамыр 2016

Тілдік мақсаттар туралы

Жалпы білім беретін мектептер пән мазмұны мен тілді оқып үйренуге тең қолдау көрсетілетін оқу

ортасын құруға ұмтылады. Әр пәннің өз тілдік стилі бар, оны нақты бір пәннің «ғылыми тілі» деп атауға

болады. Ғылыми тіл – пәннің мазмұнын оқып үйрену, ойлау қабілетін және пәндік мазмұнның негізгі

ұғымдарымен жұмыс істеуді жақсарту үшін қолданылатын негізгі құрал. Оқушыларға олардың ғылыми

тіл мен пән мазмұнын толық игеруі үшін білім алу үдерісінде үнемі қолдау көрсетілуі қажет. Үштілді

білім беру контексінде бірінші ғылыми тілдің дамуы да тұрақты назарды талап етеді, сондықтан бірінші

тіл арқылы оқуға жұмсалатын шектеулі уақыт тиімді және нәтижелі қолданылуы керек.

Тілдік мақсаттар ғылыми тілді үйрену үшін маңызды құрал болып табылады. Оқушылар үшін

өздерінен не күтілетіндігін түсінуі тілдік мақсаттардың анық құрылуына байланысты. Сондай-ақ, тілдік

мақсаттар мұғалімдер мен оқушыларға оқуға деген ынтаны қалыптастыруға, өлшеуге және қолдауға

көмектеседі. Пән мазмұны мен ғылыми тілді оқытуды үнемі қатар назарда ұстайтын пән мұғалімдері

оқушыларға үлгі көрсетіп, пән мен тілді оқып үйренуге көмектеседі.

Ғылыми тілді оқып үйренуді қолдау үшін мұғалімдерге сабақ жоспарларына келесі оқу

мақсаттарын жүйелі түрде қосу ұсынылады:

• оқушылар назарын ғылыми тілге аудару (мысалы, пән бойынша оқу мақсаттарына жету үшін

қажет терминология немесе тұрақты тіркестері бар лексиканы қолдану);

• сабақта пән мазмұнының ұғымдарымен жұмыс істеуге қажетті жұмыс тілін қолдану (мысалы,

топтық жұмыстар, сұрақты дұрыс қоя білу, жағдайды талдау және пікірталас жүргізу үшін қажетті

сөздер мен сөз тіркестері);

• алдын ала оқыту, оның ішінде ең бастысы, пәнді оқуда дұрыс қолдана білу үшін қажетті

терминология мен тіркестер жиынтығын қамтитын лексиканы алдын алаойдағы контексте

қолдану;

• оқушылардың тілдік төрт дағдының барлығын түрлі әрекеттерде (мысалы, оқылым-

тыңдалым,оқылым-жазылым,оқылым-айтылым,тыңдалым-жазылымжәнет.б.)түрлі мақсаттарға қол

жеткізу үшін қолдану;

• оқушыларды диалог пікірталасқа қатыстыру (мысалы, оқушылардан қысқа жауаптарды

қабылдамау және білімді ғана көрсететін сұрақтарды қоймау; оқушыларды өз білімін нәтижелі

талқылау үшін пайдалануға ынталандыру, сондай-ақ оқушыларды Диалогке қатыса алуы үшін бай

лексикалық қормен қамтамасыз ету);

• тілге тән оқу дағдыларын дамыту (мысалы, таңдамалы түрде тыңдау, түсіндіру,

металингвистикалық және метакогнитивтік танымды дамыту, басқа сөзбен айту, сөздікпен жұмыс

істеу дағдылары);

• тіл туралы сын тұрғысынан ойлауды дамыту(мысалы тілдерді салыстыру, оқушылардың тілді

барынша нақты пайдалануына ынталандыру, тілді оқудағы жетістіктерді бағалау);

• сабақтың басында тілдік мақсатты белгілеу және сабақтың соңында осы мақсат бойынша қол

жеткізген жетістіктерді талқылау.

Тілдік мақсат үлгісі оқу жоспарының әр бөлімінде көрсетілген. Тілдік мақсат үлгісі сонымен

бірге ғылыми тілдің құрамдас бөліктерін қамтиды, оны пайдалану мен есте сақтауға оқушылардың

назарын аудару маңызды. Бұл құрамдас бөліктер келесі тақырыпшалармен көрсетілген:

(1) пәнге тән арнайы лексика және терминология,

(2) диалог/жазылым үшін қажетті сөз тіркестері. Берілген тіл оқушылар үшін түсінікті әрі анық

болса, бұл олардың пәндік мақсаттар мен тілді оқудағы мақсаттарға қол жеткізуіне көмектеседі.

Тілдік мақсаттарды анықтау үшін келесі етістіктерді пайдалануға болады: саралау,

санаттарбойынша, таңдау, жіктеу, салыстыру, байланыстыру, қарсы қою, көшіру, құрастыру, сынау,

анықтау, суреттеу, әзірлеу, бағалау, түсіндіру, мысал келтіру, жорамалдау, негіздеу, келіссөздер жүргізу,

болжау, өндіру, балама шешімдер ұсыну, себептерді түсіндіру, пысықтау, қайта ұйымдастыру, басқа

сөзбен айту, мазмұндау, қайта қарап шығу, көшіріп алу, рөлдік ойындар ойнау, қорыту, синтездеу және

7

5-нұсқа

Мамыр 2016

жазу, түрлі мақсаттар үшін пайдалану, өз сөзімен анықтама жазу, безендіру.

Тілдік мақсаттардың кейбірін пән мазмұнын оқу мақсаты деп те есептеуге болатынына

қарамастан, мазмұн мен тілдің бөлінуі оқушылардың мазмұнға да, тілге де баса назар аударуына

көмектеседі. Бұл, сондай-ақ, жауаптар мен шешімдер іздеу үшін қолданылатын үдерістермен

салыстырғанда, жауаптарға/шешімдерге аударылатын назарды теңгерімге келтіруге көмектеседі. Атап

айтқанда, осындай үдерістерге баса назар аудару тілдің нақты қолданылуы мен ойлау әрекетінің

жақсаруына көмектеседі.

Тілдік емес пәндерде оқыту мақсаттарының көпшілігі мазмұнға бағытталады, бірақ ең кемінде

біреуі тілдік сауаттылықты дамытуға бағытталуы тиіс.

8

5-нұсқа

Мамыр 2016

Орта мерзімді жоспар

«Жаратылыстану» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып

1-тоқсан

1A бөлім: Мен зерттеушімін. Ғылым мен зерттеушілердің рөлі. Табиғатты тану әдістері

Осыған дейін меңгерілген білім

Оқушылар кейбір табиғи құбылыстар мен қоршаған әлем нысандарын атай білуі қажет.

Контекст

«Өзім туралы» тақырыбы аясында оқушылар тірі және өлі табиғат денелері атауын және олардың адамдарға әсерін біледі. Бұл «Өнер» (бақылау

нәтижесінде сурет салу) және «Математика» (есеп және сан) пәндерімен пәнаралық байланыс үшін жақсы мүмкіндік болады.

Осы бөлімнің тілдік мақсаты

Оқушылардың бөлім бойынша тілдік мақсаттарына жету үшін төменде ғылыми тілдің үлгісі көрсетілген

Пән бойынша оқу

мақсаты Оқытудың тілдік мақсаты

Пәнге тән лексика және

терминология Диалогке/жазуға пайдалы сөз тіркестері

9

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқушылар:

құбылыстар,

қоршаған әлем

үдерістері мен

нысандарын

зерттеудің

қажеттілігін

түсіндіреді.

• «бақылау»

ұғымын білетін

болады.

Оқушылар:

ғылым мен техниканың дамуы

үшін қоршаған әлем

нысандарын бақылаудың

маңыздылығын талқылайды.

• бір-біріне өзінің қоршаған

әлемді бақылаулары туралы

әңгімелейді.

Келесі терминдер мен сөз

тіркестерін қамтиды:

табиғат құбылыстары, қоршаған

әлем нысандары, жаңбыр, қар, күн

күркіреу, найзағай, бұршақ, тірі

ағзалар, ғылым, техника, адам

өмірі.

• бақылау, тәжірибе,

бақылаушы, зерттеу

нысаны, зерттеу

жабдықтары

Талқылауға арналған сұрақтар:

Неге біз табиғатта болып жатқан

құбылыстар туралы ойланамыз?

Табиғатты бақылау адамға жаңалық ашуға

қаншалықты көмектеседі?

Бір-біріңнің тұжырымдарыңды тыңдап

шығыңдар.

• «Бақылау» сөзі қандай мағынаны

білдіреді?

• Бақылаушы қоршаған әлемді қалай

бақылайды?

• Кім бақылаушы рөлін орындай алады?

• Адамдар неге қоршаған әлемді

бақылайды?

• Неге бақылаулар адамға жаңалық

ашуға көмектеседі?

Басқа да тілдік мақсаттарды қою және ғылыми тілді оқытуға қатысты қосымша нұсқаулық үшін жоғарыдағы «Тілдік мақсат туралы» бөлімді

қараңыз.

Қысқаша шолу

Оқушылар тірі табиғат құбылыстары туралы өз танымдарын кеңейте түседі. Олар ғылымдағы жаңалықтарды адам жүргізетін бақылаулар және

зерттеулермен салыстыра бастайды.

10

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу

бағдарлама

сына

сілтеме

Оқумақсаттары Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері Мұғалімге арналған ескертпелер

(оқыту әдістемесі бойынша) Оқыту ресурстары

Ғылым мен

зерттеушіле

рдің рөлі

1.1.1.1 қоршаған

әлем

құбылыстары,үдер

істері мен

нысандарын

зерттеудің


түсіндіру

(МК) Оқушыларға құс пен ұшақ, медуза

мен ғарыш кемесі, балық пен сүңгуір

қайық, найзағай мен электр шамы

бейнеленген бейнефрагмент не суреттерді

қарап шығуды ұсыныңыз. Оқушылармен

бірге тірі табиғат нысандарын бақылаудың

адам үшін ғылым мен техникадағы

жаңалықтарға қаншалықты әсер еткенін

талқылаңыз.

(Т) Топтарға найзағайлы жауын астында

ұшып келе жатқан құс бейнеленген бір

суреттен таратыңыз. Сурет бойынша тірі

табиғат нысанын (құс), табиғат

құбылысын (жауын) және үдерісті

(қозғалыс, құстың демі) анықтауды

ұсыныңыз.

(Т) Оқушыларға топта қоршаған әлем

нысандары мен үдерістері, табиғат

құбылыстары бейнеленген бірнеше

суреттерді қарастыруды ұсыныңыз.

Оқушылардан суреттерді екі топқа: тірі

табиғат нысандары мен құбылыстарға

бөліп шығуды сұраңыз. Жұмыс соңында

оқушылар өз таңдауларын негіздеп айтуы

қажет.

(Ұ) Оқушыларға «Иә-Жоқ» атты ойынды

ойнауды ұсыныңыз. Пайымдау ретінде

қоршаған әлемнің таңсық құбылыстары

мен нысандары жайлы фактілерді

Құс пен ұшақтың, балық пен

сүңгуір қайықтың суреттерін

қарастырған кезде, дененің сүйір

пішініне; медуза мен ракетада

қозғалысқа; найзағай мен

электрлікте электр разрядтарына

көңіл бөлу.

Оқушыларға тірі табиғаттың

нысандары, онда болып жатқан

үдерістер мен құбылыстар туралы

ұғымдық аппаратты

қалыптастыруға міндетті түрде

көмектесу.

Суреттерді үй жұмысы ретінде

оқушылар өздері алдын-ала

дайындай алады.

Ойнау үшін оқу кабинетінің

қарама-қарсы жақтарына «Иә» және

«Жоқ» деген жазулары бар

қағаздарды іліп қойыңыз. Сыныпқа

қоршаған әлемнің нысандары,

Құс, ұшақ, медуза, ғарыш

кемесі, балық, сүңгуір

қайық, найзағай, электр

шамы суреті

Жауын астында ұшып келе

жатқан құс суреті

«Иә», «Жоқ» жазылған

үлкен қағаз.

Табиғат құбылыстары

11

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме



таңдаңыз. Мысалы:

Атмосфераның ластануынан,

жоғары ылғалдылықтан немесе

өзге себептерден Ай кейде боялған

болып көрінеді.

Алмас шаңы дегеніміз Күн

жарығын шашырататын судың мұз

тамшылары

құбылыстары мен үдерістері жайлы

пайымдауларды оқыған кезде,

оқушылар дұрыс жауапты «Иә»

деген жазуы бар қағаздың жанына

тұрып көрсетуі керек.

туралы қызықты деректер

жинау

Ғылым мен

зерттеушіле

рдің рөлі


әлем

құбылыстарына

бақылау жүргізу;

(МК) Оқушыларға бақылау – зерттеу

тәсілі (ғылыми зерттеу әдісі) екенін

түсіндіріңіз. Бақылау үдерісінде үнемі

бақылаушы, зерттеу нысаны және зерттеу

жабдығы болады.

(Т) Оқушыларға «Із кесуші» ойынын

ойнауды ұсыныңыз. Барлық оқушылар із

кесушілер (бақылаушы) рөлінде шығады.

Әр топтың қолында зерттеу жабдықтары

(мысалы: дүрбі, фотоаппарат, микроскоп,

ұлғайтқыш әйнек, сызғыш, таразы)

салынған суреттер топтамасы бар.

Мұғалім зерттеу нысанын (мысалы: құс,

жылан, ағаш, сәбіз тамыры, жаңғақ)

ұсынады, ал оқушылар топтаса зерттеу

нысанын анықтайды.

(МК) Оқушыларға орнитологтар туралы

суреттер мен бейне сюжеттерді көріп

шығуды ұсыныңыз.

(Т) Сынып ішінде топтар арасында

«Негеш» ойынын ұйымдастырыңыз. Ол

Түсіндіру үшін PowerPoint

бағдарламасындағы таныстырылым

не бейне роликтер/анимациялық

фильмдер пайдалануға болады.

Материалды визуалды көрсету

оқушыларға ақпаратты

қабылдаудың өзге түрлерімен тең

мүмкіндікті береді.

Суреттерді гербарий, дәлбедер,

жануарлардың тұлыбы түріндегі

тірі табиғаттың шынайы

нысандарына, сонымен қатар,

микроскоп, ұлғайтқыш әйнек,

сызғыш, таразы, дүрбі, фотоаппарат

сияқты зерттеудің нағыз

жабдықтарына алмастыруға

болады.

Сюжет немесе суреттер

оқушыларға түсінікті боларлықтай

әспетті және ұғынықты болуы

Барбоскиндер–Ғылыми

зерттеулер (мультфильм)

https://www.youtube.com/wat

ch?v=KFEdhzgFWuE

суреттер, дүрбі,

фотоаппарат, микроскоп,

ұлғайтқыш әйнек, сызғыш,

таразы, құс, жылан, ағаш,

сәбіздің тамыры, жаңғақ.

Орнитологтар туралы қазақ

тілінде бейне

роликтерhttps://www.youtub

e.com/watch?v=vhtu0dNKha

Q

https://www.youtube.com/watch?v=vhtu0dNKhaQ



12

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме



үшін үлкен куб (жұмсақ ойыншық түрінде

де болады) алып, оның жақтарына

сұрақтар бекітіңіз:

«Орнитолог» сөзі не мағынаны

білдіреді?

Орнитолог құстарды қалай

бақылайды?

Табиғатта кім құстарды

бақылайды?

Орнитологтар құстарды не үшін

бақылайды?

Орнитолог мамандығы не үшін

маңызды?

Құстарды бақылау неге адамдарға

жаңалық ашуға көмектеседі?

(Ж) Оқушыларға жұп болып, өз

өмірлерінде жасаған бақылаулары туралы

әңгімеулерін ұсыныңыз. Оқушылар

кімді/нені, қашан, қалай және не үшін

бақылағандарын айтып бөліссін.

шарт.

Жаттығу кубтың бұрыштарына әр

түрлі сұрақтарды жазуды

болжалдайтын сыни ойлаудың

«Кубизм» атты стратегиясына

негізделген. Оқушылар кубты

лақтыра отыра, сұрақ қабылдайды.

Кубтағы сұрақтарды өздеріне

сәйкес келетін сандармен тығып

қоюға болады. Ойын барысында

мұғалім сұрақтарды оқиды.

Талқылауға арналған сұрақтарды

тақтаға жазып қоюға болады немесе

оқушыларды сұрақтармен

шектемей, ойлануға толық еркіндік

беруге болады.

Орыс тілінде


ch?v=7ZYhCZge0TQ

Сұрақтар нөмірлері бар

картон не жұмсақ куб.

1.1.2.2 Қоршаған

әлем


бақылау жүргізу

(ОТ) Оқушыларға қоршаған әлемнің

құбылыстарын бақылауды ұсыныңыз. Ол

үшін «Барлаушылар» ойыны үшін мектеп

учаскесіне экскурсия ұйымдастырылады.

Әр барлаушы жорыққа зерттеу

жабдықтарының (дүрбі, ұлғайтқыш әйнек,

сызғыш) біреуін алады.

«Барлаушылардың» тапсырмасы –

табиғаттағы өздеріне таныс гүлдер,

Экскурсия алдында оқушылар

алдында қауіпсіздік техникасы

бойынша нұсқаулықтар өткізу

қажет.

Экскурсия барысында оқушылар

жануарлар әлеміндегі өзгерістерді

бақылай алады.

Зерттеу жабдықтары: дүрбі,


қағаз, түрлі түсті

қарындаштар.

https://www.youtube.com/watch?v=7ZYhCZge0TQ

https://www.youtube.com/watch?v=7ZYhCZge0TQ

13

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме



ағаштар, бұталармен болған өзгерістерге

көңіл бөлу.

(ОТ) Оқушыларға күн сәулелерінің

әсерінен су температурасының өзгеруін

бақылауды ұсыныңыз. Ол үшін су

құйылған ыдысты терезе алдына күннің

тіке сәулелелрі астына қойыңыз.

Оқушылардан белгілі уақыт аралығында

(3-5 минут) температураны өлшеп тұруды

сұраңыз. Бақылауды құм пайдалана

отырып, қайталауға болады.

(ОТ, Т) Оқушылардан ауа райын

белгілейтін дәстүрлі белгілерді пайдалана

отыра, оқу кабинетінен сырт даладағы ауа

райын сипаттауын сұраңыз.

(Ө) Оқушыларға «Жас метеоролог»

конференциясын өткізуді ұсыныңыз.

Әрбір оқушы конференцияға ауа райы

жағдайының жақсару не нашарлауының

бір белгісінің суретін (постер) даярлайды.

Конференция соңына қарай оқушыларға

ауа райы жағдайларын бақылауға және

олардың өзгеруін болжауда тәжірибелі

болуға ұсыныс жасаңыз.

Бұл зерттеуді әр түрлі көлемде су

құйылған ыдыстарды топтарға

таратып орындауға болады. Бұл

жағдайда көлеміне байланысты

судың қызуының түрлі

жылдамдығын бақылауға болады.

Ауа райын көрсетудің дәстүрлі

белгілері:

Конференцияға жергілікті

қоғамдастықты: жоғары сынып

оқушыларын, ата-аналар мен

мұғалімдерді шақыруға болады.

Қиналған оқушылар топта шыға

алады. Сабақты өткізудің формасын

«Галереядағы тур» түрінде де

өткізіп, оқушылардың жұмыстарын

оқу кабинетіне іліп қоюға болады.

Өлшем ыдыстары

(пластмассадан жасалған

жөн), термометрлер

(электрлік болғаны жөн).

Қағаз парақтар, бақылау

күнделіктері, дүрбілер.

Постерлер, маркерлер,

скотч.


экспериментті

түсіндіру

(Ұ) Оқушыларға тәжірибенің бақылау

секілді зерттеу тәсілі (ғылыми зерттеудің

әдісі) екенін түсіндіріңіз. Тәжірибе –

зерттеудің белсенді тәсілі екендігіне

оқушылардың назарын міндетті түрде

«Тәжірибе» анықтамасын толық

түсіну үшін оқушыларға тәжірибе

мен бақылаудың мысалдарын

көрсетіп өтуге болады.

14

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме



аудару қажет.

(МК) Оқушыларға орнитологтардың

құстарды бақылауы туралы бейне

фрагменттер және химия бойынша

қарапайым тәжірибелер көруді ұсыныңыз.

(Ұ) Оқушылармен тәжірибенің

бақылаудан айырмашылығын талқылап

өтіңіз. Оларға сұрақтарға жауап беруді

ұсыныңыз:

Тәжірибе деген не?

Тәжірибе мысалдарын келтіріңіз.

Адам іс-әрекетінің қай саласында

тәжірибелер қолдануға болады?

Тәжірибе мен бақылауды

салыстырыңыз.

Тәжірибе мен бақылауды адамға

пайда алып келерліктей қалай

қолдануға болады?

Неге тәжірибе адамға бақылаудан

көрі көбірек ақпарат береді?

(Т) Оқушыларға өз тәжірибелерін ойлап

табуларын ұсыныңыз. Мысалы, заттардың

суда еруін анықтау немесе әр түрлі

сұйықтықтардың жылуы бойынша.

Бейне фрагменттерді оқушылармен

бірге алдын-ала дайындалған

суреттермен, фотографиялармен

алмастыруға болады.

Оқу үдерісінің инклюзивтілігін

санатқа ала отырып, оқушылардың

сыни ойлауын дамыту үшін,

сұрақтарды құруда Блум

таксономиясына жүгініңіздер.

Тапсырманы орындау барысында

оқушылардың «жақын аралағы

даму аймағын» есепке алыңыз. Ол

үшін оларға төсеме тақталар

ойластырып қойыңыз.

Балаларға арналған

қарапайым химиялық

тәжірибелер:

http://www.tavika.ru/2011/04

/blog-post_13.html

Қалай орнитолог болуға

болады:


ch?v=jZuDr2v6WkU

http://www.tavika.ru/2011/04/blog-post_13.html

http://www.tavika.ru/2011/04/blog-post_13.html

15

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме





түсіндіру

(ОТ) Оқушыларға азық-түліктерде

(күрделі көмірсу) крахмалды анықтау

бойынша тәжірибе өткізуді ұсыныңыз. Ол

үшін азық-түліктің бестен кем емес үлгісін

алып, оны майдалап тураңыздар, сосын

кішігірім сумен араластырып, йод

ерітіндісінің бірнеше тамшыларын (5%)

тамызыңыздар. Боялған түс ерітіндіде

крахмалдың бар екенін растайды – көкшіл

түстен (төмен концентрация) қара-көк

түске дейін (жоғары концентрация).

(Т, ОТ) Оқушыларға топта заттардың әр

түрлі тығыздығына негізделген күрделі

емес тәжірибе өткізулерін ұсыныңыз. Әр

топқа төрт стаканнан таратыңыз. Бірінші

стаканда – 50 мл боялған су, екінші

стаканда – 50 мл күнбағыс майы, үшінші

стаканда – 50 мл сироп құйылған, төртінші

стакан (үлкен) – бос.

Балаларға егер барлық стакандағы

сұйықтықты бір стаканға құйса, не

болатыны жайлы жорамалдауды

ұсыныңыз. Тәжірибеден күтілетін

нәтижелерді талқылаған соң, оны жүзеге

асыруларын сұраңыз. Тәжірибе

қорытындысында мынадай жағдай өріс

алу керек: ең тығыз сұйықтық ретінде

сироп стакан түбіне түседі, су ортасында

қалады, ал май бетіне қалқып шығады.

(Т, ОТ) Оқушыларға топта судың жылуды

жұтып алуы бойынша тәжірибе жүргізуді

ұсыныңыз. Ол үшін әрбір топқа екі әуе

Азық-түлік түрінде ұсынарымыз:

ұн, жеміс шырыны, сүт, өсімдік

майы, күріш.

Тәжірибеке дайындық үдерісінде

оқушылармен техника қауіпсіздігін

қадағалау ережелерін талқылап

шығыңыз. Әрбір оқушыда

алжапқыш не халат болуын

қадағалаңыз.

Нәтижесінде ойын барысында

балаларда сұйықтықтың әр түрлі

тығыздығы туралы ұғым

қалыптастырылады.

Тәжірибеге дайындық үдерісінде

Келі, келсап, 5% йод

ерітіндісі, дәрі тамызғыш,

Петри ыдыстары, пинцет,

өлшем стакандары, су.

100 мл үш өлшем

стакандары, 500 мл бір

өлшем стаканы, 50 мл

боялған су, 50 мл күнбағыс

майы, 50 мл сироп.

Балаларға көрсетуге

тұрарлық 5 қарапайым

16

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме



шарынан таратыңыз. Біреуін үрлеп,

екіншісіне су толтырыңыз. Оқушылар

майшамның үстіне бірінші ауа

толтырылған шарды ұстап, екінші рет суы

бар шарды ұстасын. Су толтырылған

шардың жарылмайтынын балалар атап

өтеді. Ойлануға және өз пікірлерін

негіздеуге уақыт беріңіз. Шардың ішіндегі

су майшамның жылуын жұтып қоятынын

түсіндіріңіз. Сондықтан шар өртенбейді,

демек жарылмайды.

оқушылармен техника қауіпсіздігін

қадағалау ережелерін талқылап

шығыңыз. Әрбір оқушыда

алжапқыш не халат болуын

қадағалаңыз. Тәжірибеде ашық

оттың болуына орай, тәжірибені

көрсетілім ретінде өткізіп, оның

нәтижелерін топта талқылауды

ұсынуға болады.

тәжірибе:

http://www.adme.ru/zhizn-

nauka/5-prostyh-opytov-

kotorye-stoit-pokazat-

detyam-897310/

Әуе шарлары, су, сіріңке,

майшам, шамдал.


1-тоқсан

2- бөлім. Тірі табиғат: Өсімдіктер


Оқушылар өсімдіктердің тірі ағзалар екендігін білуі, сондай-ақ оларды қалай күту және өсіру бойынша негізгі білімі болуы керек.

Контекст

«Менің мектебім» тақырыбы аясында оқушылар мектеп ауласында, тұратын жерінде, Қазақстанда және сонымен қатар бүкіл әлем бойынша өсетін

кейбір өсімдіктерді таниды және атай алады.

Бөлімнің тілдік мақсаты



мақсаты

Оқытудың тілдік

мақсаты


терминология Диалогке/жазуға арналған сөз тіркестері

Оқушылар: Оқушылар: … бірдей; Талқылауға арналған сұрақтар:

http://www.adme.ru/zhizn-nauka/5-prostyh-opytov-kotorye-stoit-pokazat-detyam-897310/




17

5-нұсқа

Мамыр 2016

мәдени және

жабайы

өсімдіктерді

ажырата біледі

Өсімдіктердің

ұқсастықтары мен

айырмашылықтары

н талқылайды және

салыстырады

(мысалы, жабайы

және мәдени

өсімдіктер

арасындағы)

…бойынша ерекшеленеді;

дің, тамыр, бұтақ,

жапырақтың түсуі;

ағаш, бұта, шөп;

жабайы өсімдік, мәдени

өсімдік;

тамыр, сабақ, жапырақ,

гүл, жеміс;

жыл мезгілдері.

Өсімдіктің тірі ағза екенін қалай анықтайсыздар?

Бұталар мен ағаштың қандай ұқсастығы/айырмашылығы бар?

Сіздің ойыңызша, бұл өсімдіктер жабайы ма, әлде мәдени ме?

Жергілікті 10 өсімдікті атаңыз.

Өсімдікке не қажет? Олар оны қайдан алады?

Сіздер неге … деп ойлайсыңдар?

…бұл өсімдік жабайы/мәдени

…өсімдіктердің тамыры/сабағы/гүлі бар

…өсімдіктер біз үшін маңызды.

Жазбаша тапсырмалар:

Өзіңіз көрген тірі өсімдіктің суретін салыңыз, белгілеңіз және

жазыңыз.


қараңыз.


Оқушылар жергілікті жерде өсетін жабайы және мәдени өсімдіктерді қарастырады, өсімдіктердің басты бөліктерін атайды және олардың басты

қызметтерін анықтайды. Содан кейін олар кейбір өсімдікті өсіріп, өсуге қажетті жағдайларды зерттейді. Бұл «Менің мектебім» тақырыбымен

байланысып маусымдық өзгерістерді және айналадағы кейбір өсімдіктердің маусымдық өзгеріске ұшырайтындығын қарастырады.

Оқу


сына

сілтеме

Оқу

мақсаттары Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері

Мұғалімге арналған ескертпелер



Өсімдіктерді

ң көп

түрлілігі

1.2.1.1

өсімдіктердің

негізгі

сипаттамаларын

және олардың

өмірлік

(Ж,Қ) Оқушыларға «Өсімдіктерді

неліктен тірі ағза деп айтамыз?» деген

сұрақ қойыңыз. Олардың жауаптарын

талқылаңыз. Қалыптастырушы бағалау –

олардың жауаптарын және бар білімін

бағалаңыз.

Ешқашан гүлдемейтін, дегенмен

өсімдіктерге тән ортақ

сипаттамаларға сай келетін мүктер,

плаундар, папоротниктер,

қарағайлар, шыршалардың

өсімдіктер қатарына жататынына

Бірдей екі өсімдік, бірі -

сау, екіншісі – ауру.

Фотокамера. Қағаз қысуға

арналған планшет

/қағаздар/қарындаштар.

18

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




формаларын

анықтау;

(Ұ,Т,Қ) Оқушылармен бірге мектеп

маңайына серуенге шығыңыз –

өсімдіктердің суретін салыңыз/жазыңыз

немесе суретке түсіріңіз. Сынып

бөлмесіне қайтып оралып, ақпаратпен

бөлісіңіз. Ауруға шалдықпаған өсімдікте

нені көруге тиісті екені жөнінде бір

пікірге келіңіздер (Мұғалімге арналған

ескертпелерді қараңыз).

Қалыптастырушы бағалау –сау

өсімдікті анықтай білуін бағалаңыз.

(Ө) Олар көрген өсімдіктің суретін

салыңыз, белгілеңіз немесе ол туралы

жазыңыз. Өсімдіктер мен гүлдердің әр

түрлі бөліктерінен коллаж жасаңыз.

(Ұ) Оқушыларға тірі өсімдік және үлгісін

көруге ұсыныс жасаңыз. Оқушылардан

тірі өсімдіктің осындай болатынындығын

айқындайтын белгілерін атауды

ұсыныңыз. Оқушыларға өсімдіктердің

басты сипаттамаларын атап шығуға

көмектесіңіз: қозғалмауы, дем алуы,

қоректенуі, жасыл түсі.

оқушылардың назарын міндетті

түрде сала кету керек.

Қандай өсімдіктерді жұлуға

болатындығын талқылаңыздар.

Қауіпсіздік шарасы – бейтаныс

жидектерді, тұқымдарды немесе

жемістерді жеуге болмайтынын

және өсімдіктермен жұмыс істеген

соң немесе ұстағаннан соң қолды

жуу керектігін түсіндіріңіз.

Оқушыларға өз аймақтарында өсетін

өсімдіктердің гербарий үлгілерін

көрсетіп, сол бойынша негізгі

сипаттамаларын атауды ұсыну.

Өсімдіктердің ұқсастығын, сонымен

қатар өздеріне тән

айырмашылықтарын көрсетіп кету

маңызды.

Жұмыс дәптері.

Коллаж жасауға қажетті

материалдар: жіп, қағаз,

желім, қайшы.

Жергілікті өсімдіктердің

тірі үлгілері, өсімдіктердің

үлгілері және жасанды

түрлері, өсімдіктердің

гербарий үлгілері.

Өсімдіктер.


ң көп

түрлілігі

1.2.1.2


негізгі бөліктерін

ажырату

(Ұ) Өсімдіктер туралы ән айту.

(Ұ, Т, Ж, Ө, Қ) Өсімдіктерді сипаттап,

бөліктерін атау – тамыр, сабақ, жапырақ

және гүл. Интерактивті тапсырманы

Мынаған ұқсас әнді табуға

тырысыңыз:

www.mrsjonesroom.com/themes/Өсімд

Үй өсімдігі

Тұқымы бар, ортасынан қақ

бөлінген жеміс, мысалы,

қызанақ, авокадо, апельсин.

http://www.mrsjonesroom.com/themes/Өсімдіктер.html

19

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




пайдалану - ресурстарды қараңыз.

Қалыптастырушы бағалау – оқушылар

өсімдік бөліктерін атап айтуын Бағалаңыз.

(Ұ, Т, Ж, Ө, Қ) Оқушыларға өсімдіктердің

гербарий үлгілерін қарап шығуды

ұсыныңыз. Өсімдіктердің бөліктерін

олардың үлгісінде тұрған жері бойынша

атап шығуын сұраңыз.

(Ө, Қ) Сөздерді табуға арналған

тапсырма (сөзжұмбақ шешу): оқушылар

өсімдік бөліктерінің атауларын табады.

Қалыптастырушы бағалау – өсімдік

бөліктерін білуін.

(Ұ) Рөлдік ойын: тамырлар еденде

жатады, сабағы тік тұрады, балалар

жапырақ ретінде сабақтың айналасына

қолдарын жаяды, сабақтың басындағы гүл

айқара ашылған қолдар мен қылтиып

тұрған саусақтармен көрсетіледі.

Өсімдіктер бөліктері бойынша «судағы

саяхат» туралы әңгімелеу.

(Ө, Т, Қ) Өсімдік коллажын жасап,

бөліктерін белгілеу.

Қалыптастырушы бағалау – өз бетінше

өсімдік бөліктерін атай, белгілей алады.

іктер.html

Өсімдік бөліктері туралы әнді айтып

көріңіз.

Түрлі жемістерді қараңыз:

www.thefruitpages.com/alphabet.shtml.

Әр түрлі елдің жеміс тұқымдарын

пайдалану.

Дифференциация: сөзді іздеуге

тапсырма (сөзжұмбақ) дайындау,

қабілеті төменірек оқушылар үшін -

тек көлденең жазылған сөздерді табу.

Оқушыларға өсімдіктердің дайын

бөліктерін ұсыныңыз. Ісмерлері

өздері жасап алады. Өсімдіктердің әр

бір бөліктері әр түрлі түске боялғаны

абзал, өйткені ол оқушыларға

жылдам қабылданады.

https://www.google.kz/search

?q=части+растений

Парақ: (сөзжұмбақ) сөз

табу.

Өшіргіш, сабан, қағаз,

қайшы, желім т.б.

http://www.mrsjonesroom.com/themes/Өсімдіктер.html

http://www.thefruitpages.com/alphabet.shtml

https://www.google.kz/search?q=части+растений

https://www.google.kz/search?q=части+растений

20

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу






ң көп

түрлілігі

1.2.1.3


тіршілігіне

қажетті

жағдайларды

зерттеу;

(МК) Әр түрлі табиғи және климаттық

жағдайларда өсетін өсімдіктердің

суреттерін оқушыларға қарап шығуға

ұсыныс жасаңыз. Мәселен, шөлдегі

кактус, орман етегіндегі інжугүл, аптап

ыстықтағы күнбағыс, таудағы еңлікгүл,

көлдегі тұңғиық.

(Т) Сыныпты екі топқа бөліңіз. Бірінші

топқа өсімдіктердің өмір сүруіне қажетті

жағдайларының өзгешеліктерін

сараптауды ұсыныңыз. Екінші топқа

өсімдіктердің өмір сүруіне қажетті

жағдайларының сәйкестіктерін

синтездеуді ұсыныңыз. Алынған

нәтижелерді талқылаңыздар.

(Т) Оқушыларды 4 топқа

ұйымдастырыңыз:

Жарық;

Су;

Жылу;

Ауа;

Әрбір топқа өздеріне түскен қажетті

жағдайдың өсімдіктер тіршілігі үшін ең

маңызды екендігі туралы сөз дайындауды

ұсыныңыз.

(ОТ) Оқушыларға бөлме өсімдігінің

(мысалы, қазтамақ, колеус, бегония)

сабағының әр түрлі жағдайда өсуін

бақылауды ұсыныңыз. Ол үшін бір

Суреттерді бейне фрагменттермен

немесе бөлме өсімдіктерінің тірі

үлгілерімен алмастыруға болады.

Берілген тапсырманы әр топта

істеуге, болмаса, қос тапсырманы да

әрбір топқа беріп қоюға болады.

Оқушылардың мүмкіншіліктерін

ескерген жөн.

Өсімдіктер өміріне қоршаған орта

жағдайларының рөлі туралы

мұғалімнің әңгімесі немесе бейне

ролик түріндегі негіздемелер қажет

болуы мүмкін.

Топтардың сөз сөйлер алдында бір-

біріне деген құрмет пен мінез-құлық

ережелерін анықтап алыңыздар.

Тәжірибе барысында оқушылар сегіз

сабақтың өсуіндегі өзгерістерді

бақылайды. Бірінші топ – төрт сабақ,

бақылау болады, ал екінші топ –

тәжірибелік болады. Бұл

Әр түрлі табиғи аймақтар

өсімдіктерінің суреттері

Ештеңе талғамайтын

өсімдіктер туралы

бейнефильм:


ch?v=5aMtquTgQX0

Әр түрлі табиғи аймақтар

өсімдіктерінің суреттері

Өсімдіктердің өсуі туралы

бейне роликтер:


ch?v=3gYUkILkb0w

Бөлме өсімдіктерінің

сабақтары, сызғыш, өлшем

стакандары

https://www.youtube.com/watch?v=5aMtquTgQX0

https://www.youtube.com/watch?v=5aMtquTgQX0

https://www.youtube.com/watch?v=3gYUkILkb0w


21

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




өсімдіктің 8 сабағы қажет болады. Барлық

сабақтың ұзындығын өлшеп, кесте түрінде

жасалған постерге жазып алып, сосын су

құйылған стаканға салу керек. Төрт

сабақты бөлме жағдайында қалдырып,

қалған төртеуін 2-3 тәулікке әр түрлі

жағдайға қойыңыз:

1 сабақ – қараңғы жерге қою (жарық

әсері);

2 сабақ – құрғақ стаканға салу (су әсері);

3 сабақ – салқын жерге қою (температура

әсері);

4 сабақ – қалпақ астына немесе мойны кең

құтыға салу (ауа әсері).

Тәжірибе аяқталысымен, оқушылармен

нәтижелерді талдап шыққан жөн.

Қарапайым қорытынды жасатыңыз.

тәжірибетерді оқушылар едәуір ұзақ

мерзімге өз үйлерінде де өткізе

алады.



ң көп

түрлілігі

1.2.1.4


тіршілігіне

қажетті

жағдайларды

зерттеу;

(МК) Оқушыларға «Екі минутта өсу және

гүлдену» атты бейне ролик көруді

ұсыныңыз. Оқушылардан бейне ролик

көргеннен пайда болған эмоцияларымен

бөлісуін өтініңіз.

(Т) Оқушыларға жеміс ағашының

мысалында, өсімдік өмірінің әр кезеңін

бейнелейтін суреттер көрсетіңіз.

Суреттерді ретімен қойып шығуын

сұраңыз (тұқым, бүршік, көшет, гүлденген

ағаш, жеміс беретін ағаш).

(Ұ) Оқушылардан өсімдік тіршілігі

Оқу мақсатына жету үшін

оқушыларда эмоционалды

мотивацияны ояту маңызды. Бейне

ресурстың жоқтығын фотографиялар

және суреттермен алмастыруға

болады.

Тапсырманы орындауда қиналған

оқушыларға жетпей тұрған 1-2 кезеңі

бар өсімдіктер тіршілігінің дайын

кезеңін пайдалана отыра,

тапсырманы жеңілдетуге болады.

«Екі минуттің ішінде өсу

және гүлдену» бейне ролигі


ch?v=3gYUkILkb0w

«Гүл қалай өседі?»

таныстырылымыhttps://ww

w.youtube.com/watch?v=x1e

xzwhlzBA



https://www.youtube.com/watch?v=x1exzwhlzBA



22

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




кезінде болатын өзгерістерді тізіп шығуын

сұраңыз. Назар аудартыңыз: Барлық

өсімдіктер біркелкі өсе ме және

барлығында ұқсас өзгерістер орын ала ма?

(ОТ, Ұ) Оқушыларға сынып жағдайында

бидай не үрмебұршақ тұқымдарын өндіру

тәжірибесін ұсыныңыз. Жас

өсімдіктермен күн сайын болатын

өзгерістерді белгілеп отырыңыз.

Блум таксономиясы бойынша

құрылған конструктивті сұрақ диалог

ұйымдастырыңыз.

Осы тәжірибенің нәтижелерін

оқушылардың бақылау күнделігіне

жазуға, суретке түсіруге болады

немесе бейне күнделік жасауға

болады.

Топырағы бар науа, бидай

немесе үрмебұршақ

тұқымдары, суқұйғыш,


бейнекамера, фотоаппарат.



ң көп

түрлілігі

1.2.1.3 жабайы

өсімдіктер мен

мәдени

өсімдіктерді

ажырату;

(Ұ, Ж) Өз үйлерінің бақтарында (егер бар

болса) немесе жергілікті

бақтарда/ботаникалық бақтарда өсетін

гүлдер мен өсімдіктерді талқылау. Ішінде

кейбірін атаңыз.

(Ұ, Қ) Жергілікті паркке не ботаникалық

баққа, болмаса қала сыртына тсеруенге

шығуды ұйымдастыру. Сол аймақта өсетін

өсімдіктерді суретке түсіру және анықтау.

Қалыптастырушы бағалау: оқушылар

кейбір жергілікті өсімдіктерді анықтап,

атын атайды.

(Ұ, Қ) Өзге аймақтың өсімдіктерімен

жұмыс. Оларды жабайы және мәдени деп

екі топқа бөлу. Олардың неге жабайы,

неге мәден болып бөлінетінін талқылау.

Қалыптастырушы бағалау: оқушылар

өсімдіктерді жабайы және мәдени деп

ажырата алады.

Қауіпсіздік техникасы: балаларды

мектеп сыртына шығарар кезде,

мектеп тәртіп ережесін сақтау –

ересек адамның санының

оқушылардың санымен

мөлшерлестігі, жол қозғалысы көп

көшені қиып өтудегі жол ережелері,

т.б.

Мәдени өсімдіктерді сәндік үшін

және тағам ретінде өсіреді. Ал

жабайы өсімдіктер жануарларға

қорек ретінде өседі және кейбір

шөптер бізді құмды бархандардан

қорғайды.

Ботаникалық бақтардан/үй-

жай учаскесінен өсімдіктер

нұсқалары.

Фотокамера, қысқышы бар

планшетниктер, қағаз,

қарындаштар.

Интернеттен не кітаптардан

алынған жабайы

өсімдіктердің суреттері.

23

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




(Ұ) Бүкіл сынып болып, жергілікті 10

өсімдіктің тізімін не кестесін құрастыру;

суреттерді пайдаланып, өсімдіктерді атау.



қорғау.

1.2.1.5 мәдени

өсімдіктерге

күтім жасаудың

тәсілдерін

сипаттау

(Ұ, Ж) Өсімдіктердің адам өміріндегі мәні

мен маңызын талқылаңыз. Өсімдіктер

үшін энергияның қажеттілігі туралы

ойлану. Өсімдіктер біз шығаратын

көмірқышқыл газын сіңіреді.

(Ұ) Өсімдіктерге жылу, су, жарық,

қоректік заттар керек екендігін

талқылаңыздар. Осының бәрін қайдан

алатындарын ойлану. Біз өсімдіктерді

күтпеген жағдайда оның салдары қандай

болуы мүмкін екенін ойлау.

(Т, Ө, Қ) Тұқым егіп, өсімдікті өсіру,

күту. Қалыптастырушы бағалау -

өсімдіктің өсуі үшін не қажет екенін біле

ме?

(Ұ, Т) Қазақстанның Қызыл кітапбына

енген жойылып бара жатқан өсімдіктер

туралы материал табыңыз. Басқа

оқушыларға түсіндіру үшін

буклеттер/брошюралар жасаңыз.

(МК) Бөлме өсімдіктерін күту (суару,

тыңайтқыш, қопсыту, топырағын

ауыстыру, өсімдік зиянкестері мен

сырқатынан қорғау) жайлы және мәдени

Өсімдіктердің энергияны күн

сәулесінен алатынын түсіндіріңіз.

Қоршаған ортаның өсімдіктерге

қалай әсер ететіні жайлы

мысалдарды көрсетіп ету қажет.

Қандай өсімдікті таңдайтыныңызға

байланысты, бұл тапсырма осы

тоқсанда басталуы тиіс, бірақ бұл

тапсырмаға өсімдік өскен кезде 4-

тоқсанда қайта оралу керек.

Бейне роликті талқылаған кезде,

(Блум таксономиясына сәйкес)

Сау өсімдіктердің үлгілері

Тұқым, ыдыстар, су, қара

топырақ.

Фотокамера.

Әр түрлі өмір сүрі

орталарынан өсетін

өсімдіктердің суреттері.

Тұқым, ыдыстар, су, қара

топырақ.

Фотокамера.

Қазақстанның Қызыл

Кітабы

Бөлме өсімдіктеріне күтім

жайлы бейне ролик:


ch?v=28yVgOpbCNY

Мәдени өсімдіктер жайлы:


ch?v=Rr08tWYvj9Q

https://www.youtube.com/watch?v=28yVgOpbCNY

https://www.youtube.com/watch?v=28yVgOpbCNY

24

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




өсімдіктерді күту (суару, тыңайтқыш,

зиянкестер мен арам шөптерден қорғау,

түптеу, қопсыту) туралы бейнебаян

көрсетіңіз. Көргендерін оқушылармен

талқылаңыздар.

«сараптама», «синтез», «бағалау»

деген сияқты таксондарға негізделген

жоғары реттің сұрақтарын

пайдаланыңыз.

25

5-нұсқа

Мамыр 2016

«Жаратылыстану» пәні. Бастауыш мектеп.1-сынып

1-тоқсан

2- бөлім. Тірі таюбиғат: Жануарлар


Кейбір жануарларды атай алады. Үй жануарларын күтуді біледі.

Контекст Оқушылар «Менің мектебім» тақырыбы аясында үй жануарлары мен жабайы жануарлар туралы, тағамды, азық-түлікті қайдан алатынымызды,

жануарларды қалай күту керектігін біледі.

Осыбөлімнің тілдік мақсаты



мақсаты


мақсаты


терминология Диалогке/жазуға арналған сөз тіркестері

Оқушылар:

• жануарлардың

негізгі

сипаттамаларын

атайды

Оқушылар:

академиялық тілді

пайдалана отырып,

жануарлардың негізгі

белгілерін тұжырымдап


• жануар, өсімдік;

• жабайы және үй

жануары;

• қорек;

• маусым, жыл

мезгілдері;

• қысқы ұйқы;

• миграция (көші-қон).


Қандай жануарларды білесіндер?

Жануарлар бізге не береді?

Адамға қандай пайдасы бар?

Жануар мен адамның арасында қандай өзара байланыс

бар?

Біздің сыныптың оқушыларында қандай үй

жануарлары бар?

Қандай жабайы жануарларды көрдіңдер?

Жануарлардың тіршілігі үшін не қажет?

Біздің өлкеміздің қандай жануарларын білесіңдер?

Неліктен кейбір жануарлар қыc мезгілінде ұйқыға

кетеді?

Неліктен кейбір құстар күз мезгілінде оңтүстікке қарай

ұшып қетеді

Жазба тапсырмалары:

Жануарлар мен өсімдіктердің ұқсастықтарын тізіп жаз.

Жануарлар мен өсімдіктердің айырмашылықтарын

тізіп жаз.

26

5-нұсқа

Мамыр 2016


қараңыз.


Оқушылар жануарларды тірі ағза ретінде танып, олардың өсімдіктермен ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтайды. Жабайы және үй

жануарларымен танысады. Кейбір жануарларды атайды және адамдардың азық ретінде қолданатын түрлерін анықтайды. Олар жануардың

тіршілігіне қажетті заттарды анықтайды және қысқы ұйқы, көші-қон және маусымдық дайындық жұмыстары туралы біледі.

Оқу


сына

сілтеме

Оқу мақсаттары Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері

Мұғалімге арналған

ескертпелер (оқыту әдістемесі

бойынша)

Оқыту ресурстары

27

5-нұсқа

Мамыр 2016

ануарлар –

Жануарлард

ың

көптүрлілігі

1.2.2.1 жануарлар

мен өсімдіктерді

салыстыру,

олардың


айырмашылығын

анықтау;

(Ж,Ұ,Қ) Жануарлардың қандай екендігі,

нақтырақ олардың өмір сүруі, ұйықтауы,

тамақтануы, өмірге ұрпақ әкелуі, өсуі

туралы әңгімелесіңіз. Оларға ойлануға

көмектесу үшін кейбір әрекеттерді

қимылмен көрсетіңіз немесе оқушылардан

сыныпқа көрсетуді сұраңыз.


тірі организмнің кейбір белгілерін

сипаттай алады.

(Ұ,Ө,Қ) Ұнататын жануарлары туралы

әңгімелесіңіз. «Біз істей алатын барлық

әрекеттерді жануарлар істей алады ма?»

«Неліктен адамдар мен жануарлар тірі

организмдерге жатады?

(Ө,Қ) Ұнататын жануары туралы, оның

немен қоректенетіні, қалай қозғалатыны,

өсуі, төлі туралы жазыңыз және суретін

салыңыз.

Қалыптастырушы бағалау–– неліктен

жануарлар тірі ағза екенін біледі.

(Ө) Жануарлар мен төлдерінің аттары мен

суреттерін сәйкестендіріңіз.

Жануарлар тірі азаға жатады,

өйткені олар көп жағдайда бізге

ұқсас. Ал біз тірі жанбыз!

Сабақ барысында қайтып оралу

үшін, жануарлардың белгілерінің

тізімін тақтаға жазып қоюға

болады.

Аспектілерді негізгі

сипаттамалармен алмастыруға

болады.

Сұрақтарды тұжырымдаған кезде,

Блум таксономиясын


Кейбір оқушыларға суреттер мен

фотографиялар негізіндегі

тіректер керек.

Әр түрлі жануарлар мен

төлдерінің суреттері.


Үй жануарларының

суреттері фотографиялары

28

5-нұсқа

Мамыр 2016

Жануарлар–


ың


1.2.2.1 жануарлар

мен өсімдіктерді

салыстыру,

олардың


айырмашылығын

анықтау;

(Ұ,Ө,Қ) Жануарларды неліктен тірі ағза

деп санайтынын еске түсіріңіз. Қағаз

тәрелкесіне ұнататын қорегінің суретін

салдырыңыз немесе қағаздан коллаж

жасатыңыз. Қалыптастырушы бағалау–

оқушылардың барлық тірі организмдер

қоректенетінін білуін бағалаңыз.

(Ұ,Қ) Өсімдіктер қалай қоректенетіні

туралы ойланыңыз.

Қалыптастырушы бағалау– оқушылар

өсімдіктердің қоректенетінін біледі, себебі

олар да тірі организм.

(Ө,Қ) Жануарлар мен өсімдіктердің

ұқсастықтары мен айырмашылықтарының

тізімін жасатыңыз.

Қалыптастырушы бағалау– оқушылар

жануарлар мен өсімдіктерді салыстыра

алады.

(Ж) Оқушыларға жұпта біреуі – өсімдік

болатын, екіншісі – жануар болатын

рөлдік ойынды ойнауды ұсыныңыз. Әр

оқушының тапсырмасы талқылап отырған

серігінің айқын сипаттамаларын тізіп

шығу. Содан кейін екеуі бірге, олардың

ұқсастықтарын атап шығуы қажет.

Қозғалуға мүмкіндігі жоқ

болғандықтан өсімдіктер

қоректерін өздері түзетінін

түсіндіріңіз (Өсімдіктер

қозғалады, бірақ орнын

ауыстырмайды).

Дифференциация: көмек қажет

ететін оқушыларға дұрыс

жауапты табу үшін белгілеу

парақтарын беріңіз.

Жұп құру кезінде, оқушылардың

жеке тұлғалық қасиеттерін

ескерген жөн.

Қағаздан жасалған

тәрелкелер, коллаж жасауға

арналған заттар, желім,

қайшы.


Өсімдіктер мен

жануарларды салыстыруға

арналған жауаптары бар

үлгілер.

«Өсімдіктер» және

«жануарлар» жазуы бар

бейджиктер немесе

суреттер.

Жануарлар –


ың


1.2.2.2 жабайы

және үй

жануарларын

ажырату


әлем


(Ұ,Ө) Үй жануарлары туралы

әңгімелесіңіз. Жануарлардың фотосын,

суретін немесе ойыншық үлгілерін, әлде

қорегін, оларды күтуге арналған

құралдарды алып келіңіз.

(Ұ,Ө,Қ) Оқушылар өздерінің үй

жануарларын (фотосын) мектепке алып

Осындай жұмыстар жүргізу үшін

оқушылардың ата-аналарынан

рұқсат сұраңыз.

Тек бір үй жануарын алып келуге

рұқсат беріңіз!

Фото түсірілім.

Үй жануарлардың

ойыншықтары /күту

құралдары.

Оқушылардың өз үй

жануарларын сабаққа әкелу

29

5-нұсқа

Мамыр 2016

бақылау жүргізу



түсіндіру

келіп, сыныпқа ол туралы айтып беруі

үшін кесте жасаңыз.


жабайы және үй жануарларын ажырата

алады.

(Ұ,Т,Ө,Қ) Үй жануарларының санын

анықтау үшін кесте жасаңыз, нәтижесін

бағанды диаграммаға түсіріңіз.


бағанды диаграмманы түсіндіре алады

(Ұ,Қ) Жабайы жануарларды көру

мақсатында хайуанаттар бағына немесе

ауылдық жерге серуен ұйымдастырыңыз.

Қалыптастырушы бағалау - оқушылар

жабайы жануарларды үй жануарларынан

ажырата алады.

(Т,Ж,Қ) Жабайы жануарлар туралы

ақпарат жинап, сыныпқа айтып беруге

дайындалыңыз.


жабайы және үй жануарларын анықтай

алады.

(Ұ) Жергілікті 10 жануардың тізімін

(суретті альбом түрінде) жасаңыз.

Оқушыларды мектептен тыс

серуенге шығарған кезде,

мектептің тағайындалған

қауіпсіздік ережелерін сақтаңыз.

Дифференциация: Көмек қажет

еткен оқушыға зерттеу үшін бір

жануарды атаңыз немесе таңдауға

мүмкіндік беріңіз.

кестесі сынып

қабырғасында ілінуі қажет.

Графиктер сызуға арналған

қағаздар(2 см2).

Маркерлер.

Фотокамера, қағаздарды

ілуге арналған қысқыштар,

қағаздар, қарындаштар.

Жануарлар туралы ақпарат

жазатын бланктер.

Флипчарттар, маркерлер,

шағын тақталар (уайтборд).

30

5-нұсқа

Мамыр 2016

Жануарлар –


ың


1.2.2.3 жыл

мезгілдерінің

ауысуына

жануарлардың

бейімделуін

дайындығын

түсіндіру

(Ұ, Т,Ө,Қ) Миграция мен қысқы ұйқыға

кету күнтізбесін жасаңыз. Жанына таныс

жануарлардың суретін орналастырыңыз.

Қалыптастырушы бағалау - оқушылар

Қазақстанның жануарлары мен

құстарының миграциясы/қысқы ұйқыға

кетуі туралы біледі.

(Ұ,Т,Ж,Қ) Қысқы ұйқыға кететін

жануарларды анықтап, олар қайда

қыстайтынын және қандай қорек қорын

пайдаланатынын анықтаңыз.

(Ұ) Құстарға арнап жем астауын жасап,

қыс уақытында құстарды кезек-кезек

қоректендіру үшін кесте құрыңыздар.

фотографиялар жасаңыз.

Белгілі құстары бар клиптерді

таңдаңыз.

Жергілікті немесе ұлттық

ұйымдарға ақпарат алу

мақсатында хабарласыңыз немесе

олардың веб сайттарын көріңіз.

Оқушыларды мектептен тыс

серуенге алып шығарда мектептің

тағайындалған

қауіпсіздікережелерін сақтаңыз.

Жылдық күнтізбе, сурет

салу жиынтығы

Құстарға арналған үстел,

дәндер, су, жеміс, май

кесектері

Фотокамера


2-тоқсан

2- бөлім. Тірі табиғат: Адам


Оқушылар дене мүшелерін атай білуі тиіс (бас, кеуде, аяқ, қол, табан және т.б.)

Контекст

«Менің отбасым және достарым» тақырыбы аясында дене мүшелерінің атауын және оқушылар өзара ұқсастықтары мен айырмашылықтарын

біледі. Бұл «Өнер» (бақылау нәтижесінде сурет салу) және «Математика» (есеп және сан) пәндерімен пәнаралық байланыс үшін жақсы мүмкіндік

болады.




мақсаты


мақсаты Пәнге тән лексика және терминология Диалогке/жазуға пайдалы сөз тіркестері

31

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқушылар:

адам денесінің

басты бөліктері

мен олардың

функцияларын

атайтын болады

Оқушылар:

академиялық тілді

қолдана отыра, адам

денесінің басты

бөліктері мен

олардың

функцияларын

атайтын болады

қол, аяқ, саусақтар, бармақ, бас, шаш, көз

жәнет.б.

көздің/шаштың түсі, бой;

бірдей, басқа, ең биік, ең аласа, кең

тараған, сирек кездесетін

Талқылауға арналаған сұрақтар:

Біздің ұқсастығымыз неде?

Біздің арамыздағы айырмашылықтар қандай?

... туралы сөйлесейік /... туралы қандай

идеяңыз бар/ шашыңыздың/көзіңіздің түсін/

бойыңызды салыстырыңыз.

Бір-біріңіздің болжамдарыңызды

тыңдаңыздар.


қараңыз.


Оқушылар адам денесінің құрылысы туралы білімдерін кеңейтеді. Олар сыртқы белгілеріне қарап, бір-бірінің және басқалардың арасындағы

ұқсастықтар мен айырмашылықтарды салыстыра бастайды.

32

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу

бағдарламас

ына сілтеме

Оқу мақсаттары Сабақта ұсынылатын іс-әрекет түрлері Мұғалімге арналған ескертпелер


Адам.

1.2.3.1 адам

денесінің негізгі

бөліктерін және

олардың

қызметтерін атау

(Ұ,Қ) Ойын: Оқушыларға тапсырманы

түсіндіріңіз, мысалы, қолдарыңды

бұлғаңдар, аяқтарыңмен

тарсылдатыңдар, бастарыңды изеңдер,

т.). Барлық оқушылардың қатысуын

қадағалаңыз. Тапсырманы кімнің оңай

орындайтынын және кімге көмек қажет

екенін бақылаңыз.

(Ө) Ойын барысында, кейбір

оқушылардан қанша қолы, бас, аяғы,

саусағы және т.б. бар екенін сұраңыз.

(Т) Топтарда: біздің жалпы сыртқы

ерекшеліктерімізді (дене мүшелерін) атап

шығыңыздар - бұл сөздерді өз беттерінше

жазуын/салуын сұраңыз. Орындаған

жұмыстарын қарап талқылаңыздар, дене

мүшелерінің ортақ сипаттары туралы бір

пікірге келіңіз – бас, қол, аяқ, табан, дене,

т.б.

(Ұ) Алынған ақпаратты пайдаланып,

тиісінше сандық белгілерімен, дене

мүшелерінің пиктограммасын құрыңыз

ақпаратты пайдаланып, тиісінше сандық

белгілер(Қ) Оқушылардан өздерінің

суреттерін салуларын және барлығына тән

жалпы сипаттамаларын көрсетулерін

сұраңыз.

Бұл жаттығуға үлкен кеңістік қажет

болады – сыныпта орын босатуға не

болмаса мектеп дәлізін, не ойын

алаңын пайдалануға болады.

Әр топтан жазба жүргізетін бір

оқушыны сайлаңыз.

Сандар дене мүшелеріне қарсы

орналасатын пиктограмма/кесте

құрыңыз. Сандар Y-осінде, ал дене

мүшелері - X-осінде.

Бұл жаттығуды оқушылардың осы

бөлімнің бастапқы білімін бағалау

үшін қолданыңыз. «Өнер» пәнімен

байланыстырыңыз– портреттер –

сурет салу/бояу/коллаж жасау.

Стикерлер немесе

үлкен парақтар

(флипчарттар) және

маркерлер немесе

жазуға арналған дербес

тақталар

(уайтбордтар).

Кестелерге арналған ірі

масштабты параққа

алдын ала сызылған

осьтер, кем дегенде 2

см2.

33

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу





Адам 1.2.3.2

адам өмірінің

кезеңдерін

сипаттау

(Ө,Ұ) Оқушылардан өздерінің сәби

кезіндегі суреттерін және/немесе олардың

киімдерін алып келулерін сұраңыз да,

олардың кішкентай болғандығы туралы

әңгіме құрыңыздар.

(Ө, Ж, Т Ұ, Қ) Жұпта/сыныпта

оқушылардың өсіп кеткендігі туралы

ойланыңыз/талқылаңыз. Олар сәби

кездерінде істей алмаған, ал қазір істей

алатын әрекеттерді – өздігінен тамақтану,

киіну, жүру, т.б. санап шығыңыздар.


жауаптарды жазба түрінде бере алады.

Ө) Өз отбасы мүшелерінің суретін

салыңдар (болмаса фотоларын алып

келіңдер). Қарап шығыңдар да,

нәрестелер, балалар мен жеткіншектерді

(аға-әпке) салыстырыңдар. Өзгешеліктерді

талқылаңыздар – бой, салмақ, шапшаңдық,

т.б.

(Ұ) Нәрестені қалай шомылдыру керек

екенін көрсету үшін, сәбиі бар ата-ананы

шақырыңыздар және оған қандай күтім

керек екендігі жөнінде әңгімелесіңіздер.

Ата-ана оқушылардың сұрақтарына жауап

береді. Балаға күтімнің және қауіпсіздік

шараларын (шомылдырған кезде)

қолданудың маңыздылығын баса айтып

кетіңіз.

(Ө,Қ) Өзіңіздің үлкен ағаңыздың немесе

Кейбір балалар тіпті баланың заттары

мен ойыншықтар алып келе алады –

оларды бүкіл сыныпқа көрсетіп,

салыстырмалы мақсатта


Адлын-ала оқушыларға сабаққа

фотографиялар алып келулерін

ескертіп қойыңыз.

«. Нәрестені шомылдыру сыныптағы

температураға не жыл мезгілінің

сәйкес келмеуіне, болмаса сәбидің

жылауына байланысты ерсі болуы

мүмкін, ондай жағдайда бейне фильм

көрсетуге болады. Дегенмен, сабаққа

сәбиі бар ананы бәрібір шақырған

жөн, балалар нәрестенің күтімі

жайында сұрақтар қоя алады.

Флипчарт пен

маркерлернемесе

маркермен жазатын

тақта

Фотографиялар

Ана сәбиімен

34

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу





әпкеңіздің суретін салыңыз. Сізге

қарағанда, жасайтын өзге әрекеттерін тізіп

шығыңыз. Сол секілді, өзіңізді едәуір кіші

балалармен салыстырыңыз.

Қалыптастырушы бағалау: адамның өмір

сүруінің үдерісі жөнінде оқушылардың

білімін бағалауға жұмыс нәтижелерін


(Ұ,Қ) Балалар мен жеткіншектердің

нәрестелерге қарағанда, не істей алатыны

(оқу, жүзу, велосипед тебу, т.б.) туралы

талқылаңыздар. Қалыптастырушы

бағалау: оқушылардың таңдамалы

жауаптарынан жазбалар жасаңыз.

(Ұ,Ө,Ж,Қ) Жұп болып, кәрі кісілердің

(әжелер, аталар) мінез-құлық

ерекшеліктерін талқылап өтіңіздер.

Олардың сырт келбеті, аурулары жөнінде

әңгіме-дүкен құрыңыздар. Біз өзіміздің

туыстарымыз қартайған кезде, қалай

бағатынымыз туралы әңгімелеңіздер.

Қалыптастырушы бағалау: оқушылардың

жауаптарын бағалаңыздар.

(Ұ,Қ) Сурет салыңыз да, онда адамның

даму кезеңдерін туғанынан қартайғанға

дейін белгілеңіздер. Қалыптастырушы

бағалау: оқушылардың пәнді түсінгенін

көрсететін жұмысты тексеріңіздер,

бағалаңыздар.

Сурет салу жиынтығы

35

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу





Адам 1.2.3.3 адамның

өсуі мен дамуына

керек

қажеттіліктерді

анықтау

(Ұ) Өткен сабақта болған/әңгіме болған

сәби туралы сөйлесіңіздер: «Сәби нені

қажетсінеді?» (тамақ, киім, жылу,

махаббат, үй, ұйқы). Осының барлығы

оқушыларға қажет пе?

(Ж,Қ) Балалар бүгін не ішті, не жеді,

осыны сыныппен бөлісіңіз/жұпта

айтыңыз/сұраңыз. Салауатты тамақтану

рационына не кіретінін талқылаңыздар.

Қалыптастырушы бағалау: салауатты

тамақтану рационына не кіреді, қандай

тағамдар мен сусындар пайдалы болып

келеді.

(Ұ,Т) Рөлдік ойын үшін азық-түлік

дүкенін ұйымдастырыңыз. Оқушыларды

«азық-түлікке» жұмсап, пайдалы тағам

алып келуін сұраңыз. Олардың таңдауын

талқылаңыздар – олар алып келген азық-

түліктің қайсысы пайдалы, ал қайсысы

зиянды.

(Ө,Қ) Журналдардан қиып отырып, картон

қағазда пайдалы тағамдардан коллажын

жасаңыз.

( Қалыптастырушы бағалау: коллаждарды

қарап шығу, таңдалған суреттердегі

тағамдардың қайсысы пайдалы екенін

анықтай білуін.

(Ұ) Сәбиге ұйқыға қанша сағат қажет

Сұрақтарды тұжырымдаған кезде,

оқытудағы саралау тәсілін ескере

отырып, Блум таксономиясына

сүйеніңіз.

Мұндай сұрақтардың жағдайы төмен

жанұялардан шыққан балаларды

ыңғайсыз жағдайға қоятынын есепке

алыңыз.

Оқушылармен рөлдік ойындар

өткізуге, сыныпта азық-түлік дүкенін

безендіріңіз. Осы декорацияны

тоқсанның аяғына дейін қалдырыңыз.

Тамаққа арналған бос

контейнерлер

Журналдар, қайшы,

желім, картон.

Оқу сағаттары

Қағаз немесе

картоннан жасалған

дөңгелек парақтар,

сурет салу жиынтығы

36

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу





екенін – оқушылардың өздеріне ұйқыға

қанша (аз ба, көппе) уақыт қажет екенін

айқындап алыңыздар. Олар үйде нешеде

ұйықтайтыны және отбасында сағат

нешеде ұйқыға жататыны жайлы

сөйлесіңіздер.

(Ж,Ө) Олар ұйқыдан тұрғаннан күні бойы

түнде ұйықтайтын уақытқа дейін қандай

әрекеттермен айналысатыны жайында


(Ұ) Бізге не үшін ұйықтау қажет екенін

талқылаңыздар – біздің ағзамыз өседі,

қалпына келеді және демалады. (Кішігірім

көлік/техникамен салыстырыңыз).

(Ө, Қ) Дөңгелек қағаздарда немесе картон

қағаздарда өзіңіздің күніңізді сағатпен

бейнелеп шығыңыз. Қалыптастырушы

бағалау: күн/түн аралығында уақытты

демалысқа немесе ұйқыға бөліп үйрендіңіз

бе?

Уақытты сағат форматында

қолданып, оны (оқытуға

пайдаланылатын) сағатта көрсетіңіз.

Уақыт бойынша тапсырмалардың

байланысын математика сабағында

өткізіңіз.

Оқушылар түс және/немесе

қараңғыдан қорқу туралы өз

пікірлерін тақлылап бөлісе алады.

37

5-нұсқа

Мамыр 2016


2-тоқсан

5- бөлім. Табиғат физикасы: Күш және қозғалыс

Осыған дейін меңгерілуі тиіс білім

Оқушылар итеру немесе тарту арқылы қозғалатын ойыншықтармен ойнауы тиіс.

Контекст

«Бізді қоршаған орта» ортақ тақырыбы аясында оқушылар күштердің (итеру және тарту) қалай қозғалыс тудыратындығын біледі. Мұны

күнделікті өмірде бақылауға болады, мысалы, мектеп төңірегінде көліктердің қозғалысы, ойыншықтар мен заттардың қозғалуы. Дене

шынықтыру пәнімен байланыстыруға жақсы мүмкіндік болады (кішкене доптарды қолдану).




мақсаты

Тілдік мақсат Пәнге қатысты лексика мен

терминология

Диалогке / жазуға қажетті тіркестер

Оқушылар:

«қозғалыс»

ұғымын


Оқушылар:

«Бұны не қозғалтады? Мен бұны

қалай жылдамдата / ақырындата

немесе тоқтата аламын?», т.б.

сұрақтар қойып және жауап бере

алады.

қозғалу, итеру, тарту,

жылдамдату,

бәсеңдету/жайлату, бағытты

өзгерту, тоқтату


• Бұны не қозғалтады?

• Мен бұны қалай жылдамдата / ақырындата /

тоқтата аламын?

• Бұл қалай…?

• Сен оны …істей аласың ба?

• Егер, … не болады?

Неліктен екенін айта аласың ба? … не болады?

… кейбір заттар тез немесе жай қозғалады?

Басқада тілдік мақсаттарды қою және ғылыми тілді оқытуға қатысты қосымша нұсқаулық жоғарыдағы «Тілдік мақсат туралы» бөлімді

қараңыз.


38

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқушылар адамдардың, нысандардың, ойыншықтар мен машиналардың, қозғалысын зерттейді. Нәтижесінде нысандарды қозғалысқа

келтіретін итеру мен тарту – қозғалыс тудыратын күштің мысалдары екендігін түсіне бастайды. Оқушылар алған білімдерін басқа пәндерді

оқу барысында қолдана алады (мысалы, дене шынықтыру сабағында).

39

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу


Мұғалімге арналған ескертпелер (оқыту

әдістемесі бойынша) Оқыту ресурстары

Күш пен

қозғалыс

1.5.1.1 түрлі

денелердің

қозғалысынан

мысалдар

келтіру;

(МК, Ұ) Сыныпқа түрлі қозғалыс

мысалдарын көрсетіңіз:

• Адамның қозғалысы

• Су мен бұлттардың қозғалысы

• Жердің өз осі бойынша қозғалысы

• Өсімдіктердің өсуіндегі жарыққа

бағытталған қозғалысы (мысалы,

күнбағыс)

• Көліктердің жолдағы қозғалысы

• Ұшақтардың қозғалысы

(Ұ) Оқушылармен бірге қозғалыс – деген

бір дененің қалыбын өзге денелерге

қарағанда, өзгерту болып табылатынын


(ОТ,Т,Ж) Оқушыларға ойын ұсыныңыз:

екі оқушы сыныпта қатар келе жатады,

оларға қарсы өзге екі оқушы келе жатады.

• Қандай оқушылар бір-біріне

қатысты қозғалып келе жатыр?

• Қайсылары тыныштық қалыпта?

• Қайсылары отырған оқушылардың

көзқарастарына сай тез қозғалып

келе жатыр?

• Қайсылары қозғалып келе

Қозғалыс қатыстылығының принциптері

бірінші рет ұлы итальян ғалымы Галилео

Галилейдің шығармаларында, кейінірек

тереңірек деңгейде Альберт Эйнштейннің

қатыстылық теориясында зерттелді және

олар балаларға қиын да түсініксіз болады.

Дегенмен, қозғалыстың қатыстылығы фактісі

әңгімеде сипатталған мысалдарда көрнекті

түрде ашылады. Сондықтан балаларды

таныстырып өту керек.

Жүріп келе жатқан оқушыларға сұрақтар

қоюға болады: сенің көршің парталарға

қатысты қалай қозғалып келеді? Саған

қатысты ше?

Секундомермен жүріс пен жақындаудың

уақытын өлшеуге болады..

Фотографии,

рисунки, видео

примеров движения

тел в пространстве.

Секундомер

40

5-нұсқа

Мамыр 2016

жатқандарға қатысты тез қозғалып

келеді?

• Бір жұпқа екінші жұпты қуып

жетуді ұсыныңыз. Олардың

қозғалыс жылдамдықтары қалай

өзгерді?

Күш пен

қозғалыс

1.2

Табиғатты

тану әдістері

1.5.1.1 түрлі

денелердің

қозғалысынан

мысалдар келтіру


әлем



(ОТ,Т) Оқушыларға қозғалыс ұғымын

қайталау үшін интерактивті тапсырма

беріңіз.

Балаларды топтарда жинап, оларға

қозғалысты көрсетуді ұсыныңыз

А) құстар тобын

Ә) тау бұлағын

Б) пойызды

Балалармен бірге олар қандай қозғалысты

көрсеткендерін, оларға қатысты қандай

заттар қозғалғандығын талқылаңыздар.

(Ж) Оқушыларға қозғалып тұрған денелер

бейнленген суреттер таратыңыз. Оларды

бір-біріне қатысты қозғалып жатқаны не

тыныштық сақтауы бойынша орындарына

қойып шығуға ұсыныс жасаңыз. Қандай

жағдайда олар тезірек қозғалады?

(Ө) Оқушыларға сүйікті жануарларының

қимылын бейнелеуді сұраңыз. Содан

кейін, оқушылардан қозғалыстың қандай

мысалын бейнелегенін айтып беруді

сұраңыз. Балалар өздерінің суреттерінде

айтып берген қозғалыстарды тақтада

жазып қойыңыз.

Материал 1 сыныпқа арналғандықтан,

басынан бастап тек қана қол жетімді

материалды қарап таңдаған дұрыс.

Тапсырма оқушылардың сыни ойлауын

дамытуға бағытталған.

Берілген тапсырма оқушылардың жоғары

ойлағыштық іс-әрекетіне сәйкес келетін

мәліметтер сараптамасына бағытталған.

Интерактивті

сұрақтар:

http://files.school-

collection.edu.ru/dlrs

tore/669b2b56-e921-

11dc-95ff-

0800200c9a66/3_1.s

wf

Қозғалыс туралы

суреттер:

http://go.mail.ru/sear

ch_images?q=%D0%

B4%D0%B2%D0%

B8%D0%B6%D0%

B5%D0%BD%D0%

B8%D0%B5

http://files.school-collection.edu.ru/dlrstore/669b2b56-e921-11dc-95ff-0800200c9a66/3_1.swf






41

5-нұсқа

Мамыр 2016

Күш пен

қозғалыс

1.5.1.2

қозғалыстың

адам өміріндегі

және табиғаттағы

маңыздылығын

(Ұ) Оқушыларға бізді қоршаған әлемде

ненің қозғалатынын санап шығуларын

сұраңыз. Оқушылардан осы мысалдарды

суретке салып, сыныпта іліп қоюларын

сұраңыз.

(Т) Оқушыларға топта келтірілген

мысалдардың табиғатта және адам

өмірінде қандай маңыздылығы бар екенін

талқылап шығуды ұсыныңыз. Аяғында

дөңгелек үстел ұйымдастырыңыз.

(Ұ) Оқушылармен бірге «Позицияңды

қабылда» деген жаттығу өткізіңіздер.

Оқушыларға пікірлерді оқи отыра,

оқушылардан «Иә» не «Жоқ» позициясын

қабылдап, дәлелдеуін сұраңыз.

Берілген тапсырманы «Галереяда тур» сыни

ойлауды дамыту түрінде өткізіле алады.

Әрбір ықылас білдірген оқушының пікірін

тыңдап шығу маңызды.

Оқушыларға еркін қозғалуды қамтамасыз

етіп, кабинеттің әрбір соңында «Иә» және

«Жоқ» деген тақташаларды орнатып

қойыңыз.

Сурет салу

жиынтығы

«Иә» және «Жоқ»

деген тақташалар

Күш пен

қозғалыс

1.2

Табиғатты


1.5.1.3


түрлі

траекториясын

зерттеу, оларды

сурет түрінде

көрсету

1.1.2.2

көрсетілген


түсіндіру

(Ұ) Оқушыларға келесі тапсырмаларды

орындауды ұсыныңыз:

Бір сызыққа тұрып, топпен бір

фигураны салу, сосын сызық

бойынша қозғалу

Балалар үдеріс кезінде қандай

сызықты кескіндеді? Бұл сызықты

траектория деп атайды.

(МК) Оқушылардан интерактивті

ресурстарды көруді сұраңыз (қар, құм

бетіндегі із). Оқушылармен іздер

қозғалысының траекториясын


(ОТ) Оқушыларға қағаз ұшақтар жасауды

ұсыныңыз. Осыдан кейін бірнеше оқушы

Мұғалім алдын-ала шеңберлер,

үшбұрыштар, төртбұрыштар, өзге сызықтар

бейнеленген карточкалар дайындайды.

Бормен бір оқушының траекториясын да

салуға болады.

Оқушыларда «траектория» ұғымы туралы

ұғымдық аппаратын қалыптастыру қажет

Кеңістікте денелер қозғалысының әр түрлі

Шеңберлер,

үшбұрыштар,

төртбұрыштар, өзге

сызықтар

бейнеленген

карточкалар

Мультфильм

«Маша мен аю.

Сандаған аңдардың

іздері»

https://www.youtube.

https://www.youtube.com/watch?v=rnm61GN2O8w

42

5-нұсқа

Мамыр 2016

сыныпта не мектеп дәлізінде бастапқы

позицияны ұстап, өздерінің ұшақтарын

жібереді. Қалған балаларға ұшақтардың

ұшу траекториясын бақылауды сұраңыз.

Тақтада ұшырылған ұшақтардың

қозғалысының әр түрлі траекториясын

салыңыздар.

траекториялары неге тәуелді екенін


com/watch?v=rnm61

GN2O8w

Ұшақ жасауға

арналған қағаз

парақтары (түрлі-

түсті болғаны

абзал)

5.1 Күш пен

қозғалыс

1.2

Табиғатты


1.5.1.3


түрлі

траекторияларын

зерттеу, оларды

сурет түрінде

көрсету

1.1.2.2



түсіндіру

(МК) Оқушыларға көліктер қозғалысының

траекториясы туралы бейне әнді көріп

шығуға ұсыныс жасаңыз.

(МК) Қозғалыс траекторияларын суретте

көрсете отыра, қалай зерттеудің жолдарын

талқылаңыздар. Жол апаты орын алған

кезде МАИ қызметкерлері уақиға барысын

автокөлік қозғалысының траекториясын

өлшеп табатынын оқушыларға

мәлімдеңіздер.

(Т) Оқушыларға құмда, қарда, асфальта

аяқ ізі бейнеленген суреттерді ұсыныңыз.

Бұл сызықтардың қалай аталатынын

талқылаңыздар. Олар бір-бірінен қалай

ажыратылады?

(Ө) Оқушыларға дене қозғалысының

траекториясын бейнелеген өз суреттерін

салуды ұсыныңыз.

Оқушыларды нысандар қозғалысының

траеторияларын бақылау және сараптама

арқылы зерттеуге ынталандыру маңызды.

Іс-әрекеттің бұл түрін экскурсия формасында

өткізуге болады.

Әрбір оқушының өз суретін түсіндіріп өткені

маңызды.

«Бағдаршам –

оқытатын балалар

тақпағы, көліктер

туралы

мультфильм»

https://www.youtube.

com/watch?v=zU4qF

1WbivY

Ойыншықтар,

көліктер, ойыншық

бағдаршамдар

Сурет салу

жиынтығы



https://www.youtube.com/watch?v=zU4qF1WbivY



43

5-нұсқа

Мамыр 2016


3-тоқсан

4- бөлім. Ғарыш және жер: Ғарыш. Жер. Кеңістік пен уақыт


Оқушылар біздің Жер планетасында өмір сүретінімізді білуі тиіс. Сондай-ақ, олар Жер планетасы ғарышта орналасқанын білуі тиіс.

Контекст Оқушылар «Саяхат» ортақ тақырыбы аясында өз әлеміне немесе еліне қарағанда Жер планетасы туралы кең ауқымда біледі. Ғарышпен танысады.

Жердің жасанды үлгісі мен бейнесін бейнелеудің тәсілдерін үйренеді. Кеңістік пен уақытты Жердегі өмір мен үдерістердің өту формасы ретінде

білетін болады.


Оқушыларға осы бөлімнің тілдік мақсаттарына жетуіне көмектесу үшін, сыныпта ғылыми тілді пайдаланудың тілдік мақсатының мысалдар үлгісі

төменде көрсетілген


мақсаты Тілдік мақсат

Пәнге қатысты лексика мен

терминология Диалогке/жазуға қажетті тіркестер

Оқушылар:

• астрономияны

ғарыш туралы

ғылым ретінде

сипаттайтын болады

• Жер пішінін

сипаттап білетін

болады

• уақыт


түсіндіретін болады

Оқушылар:

• ғарышты зерттеуде

астрономияның

рөлін талқылайды

• Жер пішінінің

өзіне тән

ерекшеліктерін

атайды

• уақытты адамға

берілген маңызды

ресурс ретінде

бағалау


талқылайды



• астрономия,

ғылым, астроном, жұлдыздар,

галактика, шоқжұлдыздар,

ғылым ретінде астрономияның

даму тарихы

• Ғаламшар, Жер, шар, ось,

полюстар

• уақыт, күн

тәртібі, көп, аз, бәріне үлгеру,

уақытты бағалау.

- Мен астроном болғым келеді, себебі…

- Астрономия – қызғылықты ғылым, өйткені…

- Мені жұлдыздар қызықтырады, өйткені…

- Жер ғаламшарының пішіні қандай?

- Глобуста біздің елді қалай табуға болады?

- Жердегі температура экваторға қашықтықтан

алшақтығына орай өзгеретінінің сыры неде?

- Уақыт деген не?

- Өмірдің қай жерінде бізге уақытты бақылау

керек?

- «Уақыт алтыннан да қымбат» мағынасы нені

білдіреді?

- Адамның өмірінде уақыттың алатын орны

қандай?

Басқада тілдік мақсаттарды қою және ғылыми тілді оқытуға қатысты қосымша нұсқаулық жоғарыдағы «Тілдік мақсат туралы» бөлімді қараңыз.


Оқушылар Жердің шар тәріздес екенін түсініп, осы білімдерін математикалық пішіндерге қатысты қолдана отырып, глобус пен жұмыс істеуді

44

5-нұсқа

Мамыр 2016

үйренеді. Сондай-ақ, олар біздің өміріміз үшін Жер атмосферасының маңыздылығын біледі. Жердің пішінін өзіне тән қасиеттерін атап,

сипаттайды. Уақыттың маңыздылығын түсіндіреді және оны өлшейтін құралдарды атайды.

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




Ғарыш 1.4.2.1

астрономияны



сипаттау;

(МК) Оқушыларға ғарышта виртуалды

саяхат жасауды ұсыныңыз. Ол үшін

«Ғарыш балалар үшін» интернет-

ресурсының интерактивті

мүмкіншіліктерін қолданыңыз.

Оқушыларға келесі жол бағыттарын

ұсыныңыз:

• Құс жолында саяхат

• Ғалам масштабын зерттеу

• Визуалды планетарий

• Метеориттердің құлау картасы

• Айға саяхат

• Галактикалардың соқтығысу үлгісі

(МК, Ұ) Оқушылардың «Ғарыш» атты

рөлдік ойынға қатысуларын сұраңыз. Ол

үшін балаларға Күн, Ай, Күн жүйесіндегі

ғаламшарлардың, астероидтар мен

кометалардың рөлдерін таратыңыз.

Ұғымдық аппаратын қалыптастыру үшін,

оқушыларға Күн жүйесіндегі

ғаламшарлар, Күн, Ай, астероидтар мен

кометалардың орналасу орнын анықтап

шығуды ұсыныңыз. Осыны оқушылармен

талдап шығыңыз.

(Ө) Оқушылардан ғарышты бейнелуді

сұраңыз. Сыныпта оқушылардың

Виртуалды экскурсияны өткізе

алмаған жағдайда, оқушыларға

фотографиялар мен суреттер

ұсыныңыз.

«Ғарыш» ұғымын терең ұғыну үшін,

әңгімеңізді бейне роликтермен,

фотолармен және суреттермен

өрнектеңіз.

Көрме «Галереяда тур» түрінде

ұйымдастыра алады.

«Ғарыш балалар үшін»

сайты: ғарыштың

интерактивті

3Dбейнелерhttp://v-

kosmose.com/kosmos-dlya-

detei/

Күн жүйесінің

ғаламшарлары:http://www.c

osmos-online.ru/planets-of-

the-solar-system.html

Сурет салу жиынтықтары

http://www.cosmos-online.ru/planets-of-the-solar-system.html



45

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




жұмыстарынан көрме ұйымдастырыңыз.

(Ө) Үй жұмысы ретінде оқушыларға

«Ғарыш» тақырыбына жұмбақтар мен

мақалдар алып келуді ұсыныңыз. Сабақ

үстінде оқушылармен жұмбақ шешіп

көріңіздер.

Ғарыш. 1.4.2.1

астрономияны



сипаттау

(МК) Оқушыларға астрономия

ғылымының тарихи дамуы туралы бейне

роликті көріп шығуды ұсыныңыз.

Оқушылармен жаңа ғылымның пайда болу

себептерін және адам өміріндегі маңызын


(Т) Оқушыларға «Жұлдыз санаушы»

рөлдік ойынына қатысуды сұраңыз.

Экранға жұлдызды аспанды шығарыңыз

да, оқушылардан барынша

шоқжұлдыздарды табуды сұраңыз. Жұмыс

аяғында оқушыларға жұлдыздардың бір

жерге жиналуын неге шоқжұлдыз деп

атайтынын түсіндіріп өтіңіз. Астрономдар

жұлдыздарды неге зерттейтінін

түсіндіріңіз.

(ОТ) Оқушыларға бірігіп қолдан

қарапайым телескоп жасауды ұсыныңыз.

Ол үшін келесі іс-әрекетті ұйымдастыру

керек:

• Телескопты не екенін және оның

қызметі қандай екенін зерттеп

шығу.

Талдау кезінде, оқушылардың сыни

ойлауын дамыту үшін, жоғары

реттің сұрақтарын қолданыңыз.

Берілген жаттығуды сонымен қатар

суреттер және жұлдызды аспан

картасының көмегімен де өткізуге

болады.

Жұмысты топта өткізуге болады,

«Ежелгі заманның

астрономдары»

бейнефильмі:https://www.yo

utube.com/watch?v=k5t7dtpE

hiU

«Астрономия балалар

үшін» дамытатын

мультфильмі


ch?v=UAZmhBLAQMM

Қарапайым микроскоп

жасау жайлы ақпараты бар

ресурс:

http://xage.ru/kak-sdelat-

prostejshij-teleskop/

http://www.astrogorizont.com

/content/read-Telescope

http://fishki.net/1472472-kak-

sdelat-teleskop-refraktor-

svoimi-rukami-iz-ochkovyh-

stekol.html

http://xage.ru/kak-sdelat-prostejshij-teleskop/

http://xage.ru/kak-sdelat-prostejshij-teleskop/

http://www.astrogorizont.com/content/read-Telescope

http://www.astrogorizont.com/content/read-Telescope

46

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




• Қарапайым телескоптың

құрылысын зерттеу.

• Қолдан қарапайым телескоп

жасаудың жолдарын анықтау.

• Қарапайым телескопты жасау үшін

қандай қолда барзаттар қажет

екенін анықтау.

(Ұ) Оқушыларға «Тақтаның алдында бір

минут» жаттығуларын ұсыныңыз. Ол үшін

бір-бірден оқушыларды тақта алдына

шақырыңыз да, оларға бір минут ішінде

берілген тақырыпта сөйлеуді ұсыныңыз.

Барлық тақырыптарды оқу мақсатымен

байланыстыру керек, мысалы:

Мен астроном болғым келеді,

өйткені…

Астрономия – қызғылықты ғылым,

себебі…

Мені жұлдыздар қызықтырады,

өйткені…

сонымен қатар, отбасы мүшелерін

қызықтыру үшін, үй жұмысы ретінде

де беруге болады.

Бұл жаттығу оқушылардың

монологты тілін және сыни ойлауын

дамытуға септік тигізеді.

Ғарыш. 1.4.2.3 жекелеген

ғарыштық

денелерді атау

және сипаттау

(МК, Ұ) Оқушыларға ғарыштың әр түрлі

жабдықтар мен аспаптардың көмегімен

игерілетінін түсіндіріп кетіңіз. Мысалы,

телескоптар және күрделі оптикалық

құрылғылар.. Ғалымдар оларды

ғаламшарлардың құрамын,

температурасын және өзге мәліметтерді

анықтау үшін пайдаланады.

(Ұ,Т,Ж,Ө) Конструктор бөлшектерінен

немесе қағаз бен ауа шарынан ғарыш

Мұғалімнің түсіндірмесі слайдтар не

фотографиялар көрсетілімімен

жалғасуы мүмкін.

Ғарышкерлер немесе ракетаны

ұшыру туралы видео көрсетіңіз.

Ғарышты зерттеу үшін

қолданылатын жабдықтар,

құралдар мен ұшу

аппараттарының суреттері

мен фотографиялары

Конструкторлар.

Түрлі заттардан

құрастыруға арналған

47

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




зымыранын жасаңыз. Оны кері санай

отырып, ұшырыңыз, 10, 9, 8...0 (Ұшу).

Ғарышқа шығу үшін олар Жер

атмосферасын қалай бұзып өтетінін

түсіндіріңіз. Ғарыш зымыранының

ұшырылуы және ғарышкер болу туралы

бейнебаян көріңіз.

(Ө) Рөлдік ойын кезінде Айға немесе

басқа планетаға сапарды жоспарлаңыз.

Қандай қажетті заттарды алу керек

екендігін шешіңіз. Қандай киім киесіз?

Немен қоректенесіз?

(Ө) Оқушыларға «Мен ғарышты

зерттеймін» атты тақырыпқа қолдан

жасаған заттарынан көрме ұйымдастырып,

оқу кабинетінде қоюды ұсыныңыз.

Бұл бірнеше сабақтар бойына

орындалуы мүмкін.

Рөлдік ойын алаңы ретінде Ғарыш

станциясын жасап қойыңыз.

Бірнеше апта ғарыш алаңы тұрсын.

Оқушылардың отбасынан бір мүшені

қолдан жасалған заттардың

көрмесіне қатысуға шақырыңыз.

материалдар.

http://www.bbc.co.uk/learnin

gzone/clips/rockets-and-

astronauts/13293.html


1.4.2.3 жекелеген

ғарыштық

денелерді атау

және сипаттау

(МК) Оқушылармен бірге аспан денелері

туралы дамытушы бейне роликті көріңіз.

Олар нені білгенін, ал фильмнен кейін

тағы не үйренгенін тексеріңіз.

(МК) Оқушыларға аспан денелері

бейнеленген ғарыш суреті немесе

жұлдыздар картасын қарап шығуды

ұсыныңыз:

Жұлдыздар

Ғаламшарлар

Ғаламшар серіктері

Астероидтар

Кометалар

Берілген жаттығу оқушылардың ең

жақын маңдағы даму аймағын

анықтауға көмектеседі.

Берілген тапсырма оқушылардың

ұғыну аппаратын қалыптастыруға

көзделген.

Еске жақсы сақтау үшін тақтаға

аспан денелерін суреттерін

атауларымен іліп қойған жөн.

Дамытушымультфильм.Ғар

ыш балалар

үшін.https://www.youtube.co

m/watch?v=Km71OCO6vKw

http://www.bbc.co.uk/learningzone/clips/rockets-and-astronauts/13293.html



https://www.youtube.com/watch?v=Km71OCO6vKw

https://www.youtube.com/watch?v=Km71OCO6vKw

48

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




Берілген аспан денелері сыртқы зерттеуде

қандай болып көрінетінін көрсетіңіздер.

(Ө) Оқушыларға жұмыс дәптерлеріне

кейбір аспан денелерін бейнелеп, аттарын

жазуды ұсыныңыз:

Күн жұлдызын

Жер ғаламшарын

Жер серігі – Айды

Астероидты

Кометаны

(Ж) Кейбір аспан денелерінің сырт

келбетін өзара салыстырып, олардың

өздеріне тән ерекшеліктерін атауды

ұсыныңыз:

Жұлдыз (жарық, жанып тұрған)

Ғаламшар (суық)

Комета (құйрықты жұлдыз).

Оқушыларға суреттер орындалатын

бейнелерді ұсынып қойған жөн.

Салыстыру үшін жұптарға екі немесе

үш аспан денесін ұсынуға болады.

Аспан денелері туралы сайт

http://blgy.ru/biology5/planet


Жер 1.4.1.1 Жердің

пішінін оның

жасанды моделі

негізінде

анықтау

(Ж, Ұ, МК) Оқушылардан қандай елде

тұрып жатқанын сұраңыздар. Қазақстанды

глобустан табуды тапсырыңңыз. Оны

жапсырғышпен белгілеп қойыңыз.

Көршілес елдерді анықтаңыздар – оларды

глобустан көрсетіңіздер.

(Ж, Қ, Ө) Глобуспен жұмысқа сүйене

отырып, оқушылардан Жер пішінін

анықтауды сұраңыздар. Жер шар пішіндес

«Өзін-өзі тану» пәнімен және

«Саяхат» тақырыбымен пәнаралық

байланысты өткізіңіз, глобуста

Қазақстан мен балалар өздері барған

елдерді көрсетіңіз.

«Үшөлшемді» ұғымы кейбір

оқушылардың түсінуіне қиын соғуы

мүмкін. Математика бойынша

кеңістіктік фигуралармен пәнаралық

байланысты өткізіңіз. Жер

Глобус, жапсырғыштар

Газеттер, желім, қайшы,

бояу, әуе шарлары,

пластилин

http://blgy.ru/biology5/planet

49

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




екенін және үш өлшемді кеңістіктік

фигурадан тұратынын айтып кетіңіз.

Қалыптастырушы бағалау: кім Жердің

шар тәріздес екенін біледі? Жер үлгісін

қағаздан жасаңыз.

(Ұ) Өзге таныс мемлекеттермен

салыстырмалы түрде Қазақстанның көлемі

туралы сөйлесіңіздер. Қазақстан ішінде

және Қазақстаннан басқа елдерге

саяхаттау жолдарын қарап шығыңыздар.

Оларды глобуста және әлем картасында

жіп пен кнопкалардың көмегімен белгілеп

шығыңыз. Оқушылар қай елге

саяхаттағанын сұрап, оларды картада

белгілеп қойыңыз.

(Ұ,Қ) Глобусты тағы да көрсетіңіз.

Оқушыларды таныс жерлерді атап

шығуларын сұраңыз. Олардың назарын

полюстерге, мұхиттар, шөлдер мен

тауларға аударыңыз. Осы жерлердің

табиғи жағдайларын айтыңыз. Қысқаша

бейне роликтер көрсетіңіз.

Қалыптастырушы бағалау: жердің қай

бөліктерін тани алады?

(Ұ,Қ) Оқушылармен әр түрлі жерлерді

және Жердің шар тәріздес пішініне

байланысты полюстер мен экваторда

температураның қалай өзгеретінін

талқылаңыздар. Қалыптастырушы

толыққанды сфера болып

саналмайды, бірақ бірінші сынып

оқушыларына бұл сипаттама

ұғынықты келеді.

BBC, Planetearth хабар тарату

корпорацияларының бейне

роликтерін көру мен іздеу үшін іздеу

жүйелерін қолданыңыз. «Саяхат»

тақырыбымен байланыс жасаңыз.

Бұл жаттығу оқушыларға өз

білімдерін түйіндеп, сәйкес

фактілерді таңдауға көмектеседі.

Берілген тапсырма бір сабақтан көп


Шындығында, Жер атмосферасы мен

ғарышты бөліп тұрған сызық жоқ.

Мұны бірінші сынып оқушыларына

қабылдау қиындау болады.

Әлем картасы, жіп,

кнопкалар

Демалыс брошюралары

немесе интернеттен

алынған суреттер

Глобус

Интернетке қолжетімділік

Суреттер (интернеттен не

кітапттардан)

Жазба тапсырмасына

арналған формалар

Глобус

http://www.bbc.co.uk/newsro

und/21639840

http://www.bbc.co.uk/newsround/21639840

http://www.bbc.co.uk/newsround/21639840

50

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




бағалау: оқушылардан Жерде

орналасқанына орай және күннен

алшақтығына байланысты жағдайларды

сипаттап беруін сұраңыз.

(Ж,Ө,Ұ) Глобусқа қарап, Жер шары мен

ғарыштық кеңістік аралығында не

жатқаны жөнінде ой жүгіртіңіз. Ғарыштан

жасалған Жер суреттерін қараңыз, сосын

тағы да глобусқа көз тігіңіз.

Альтернатива ретінде ғарышкерлер/

ракетаның ұшырылуы бейнеленген

бейне роликтер көрсетіңіз.

Берілген тапсырманы бірнеше сабақ

барысында қолдануға болады.

жердің ғарыштан түсірілген

суреттері

сурет салу жиынтығы

Жер 1.4.1.1 Жердің

пішінін оның

жасанды моделі

негізінде

анықтау

(МК) Оқушыларға біздің бабаларымыз

жазып кеткен Жер бедерінің тарихи

очерктерін ұсыныңыз. Міндетті түрде

адамның Жерді бірден өз осі бойынша

айналатын шар пішінінде бейнелей

бастамағаны туралы ұғымды

қалыптастыру керек.

(Ө) Оқушылардың өз бетінше Жердің

суретін бөліктері атауын жазып салуды

ұсыныңыз.

(Т) Оқушыларға Жердің жасанды үлгісі

(глобус) мен ғарыштан түсірілген шынайы

бейнесін салыстыруды ұсыныңыз.

Оқушылардан ұқсастықтар мен

айырмашылықтарды табуды сұраңыз.

Суреттерді оқушыларға Жер пішінін

зерттеу үдерісінде пайда болуымен

сәйкестендіріп, көрсетуге болады.

Қабілеттері төмен балаларға бояуға

және бөліктерін енгізуге Жер

шаблоны түрінде мүмкін тіректерді

ойластырып қойыңыз.

Берілген тапсырманы бір топқа

ұқсастықтарын, екінші топқа

өзгешеліктерін тұжырымдауды

ұсынып, өзгертуге болады.

Жер бейнеленген суреттер

«Жердің 3-Dүлгісі»

бейнефильмі:


ch?v=kvymLTh417U

Сурет салу жиынтықтары,

Жер шаблондары.

Глобус, ғарыштан

түсірілген Жердің бейне

роликтері мен

фотографиялары.

51

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




Кеңістік пен

уақыт

1.4.3.1 уақыттың


түсіндіру

(МК) Оқушыларға «Уақытыңды құртпа!»

атты анимациялық фильмді көруді

ұсыныңыз. Көрен соң талқылаңыздар:

Уақыт деген не?

Өмірдің қай жерінде бізге уақытты

бақылау керек?

Уақыт алтыннан да қымбат»

мағынасы нені білдіреді?Адамның

өмірінде уақыттың алатын орны

қандай?

(Ө) Сыныпта орыс, қазақ, ағылшын

тілдерінде уақыт туралы мақал-мәтелдер,

жаңылтпаштар мен жұмбақтарды білуден

«Кім көп біледі?» деген сайыс

ұйымдастырыңыз.

(Т) Оқушыларға уақыттарын барынша

тимімді пайдалану үшін өз күн тәртіптерін

құруды ұсыныңыз. Топтар өздері

талқылап, өз нұсқаларын өздері көрсетсін.

Жалпы күн тәртібін қабылдап, оны

сыныпта іліп қойыңыз.

Берілген тапсырманы орындауда зая

кеткен уақыт туралы кез келген

анимациялық фильмді көрсетуге

болады.

Талқылау үшін сұрақтарды құрғанда,

жоғары реттік сұрақтарға ықылас

танытып, Блум таксономиясына

жүгініңіз.

Бұл тапсырманы орындау үшін

оқушылардың күн ілгері үй

дайындығы талап етіледі.

Оқушыларға күн тәртібін өз

жанұяларының ортасында құруды

ұсыныңыз.

«Уақытыңды құртпа!»

балалар мультфильмі


ch?v=hAHw_GbOhHw

Анимация күн

тәртібіhttps://www.youtube.c

om/watch?v=6tEzh_SREJE

Кеңістік пен

уақыт

1.4.3.2 уақытты

өлшеу

құралдарын

анықтау

(Ұ) Оқушылармен бірге минуттерді,

сағатты, айларды, жылдарды қандай

тәсілмен санауға болатынын


Берілген жаттығу оқушының

жақынаралық даму аумағын

анықтауға себін тигізеді.

Сағат


https://www.youtube.com/watch?v=hAHw_GbOhHw

https://www.youtube.com/watch?v=hAHw_GbOhHw

52

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




(МК) Оқушыларға уақытты өлшеудің

қарапайым тәсілдері мен жабдықтарын

қарастыруды ұсыныңыз:

Сағат


Күнтізбе

Олардың адам өмірінде маңызын


(Т) Үш топқа уақытты өлшеудің тәсілдері

мен жабдықтарының бірінің

маңыздылығын көрсететін жарнама

дайындауды ұсыныңыз:

1-топ: сағатты жарнамалайды

2-топ: секундомерді жарнамалайды

3-топ: күнтізбені жарнамалайды

(ОТ, Т) Оқушыларға келесі жаттығуларды

жасағанда, адамның қанша уақыт

жұмсайтынын анықтауды ұсыныңыз:

10 рет отырып тұрады

20 рет дем алып, дем шығарады

10 рет көзін ашып-жұмады

Тәжірибенің нәтижесін оқушылар

дәптерлеріне жазады, сосын, талқылаған

кезде, бірдей іс-әрекетті орындауда

уақыттың біркелкі болмайтынын көрсету

үшін нәтижелерді салыстыру қажет.

Осы кезеңде оқушыларда уақытты

өлшеуге арналған жабдықтар мен

құралдардың ұғыну аппаратын

қалыптастыру қажет.

Жарнаманың болашақ сценарийлерін

балаларға ұсынуды ойластырыңыз.

Оқушылармен өмір қауіпсіздігі

негіздерін еске түсіру және оларды

сақтауы міндетті.

Күнтізбе

Сағат, секундомер,

күнтізбе, костюмдер


53

5-нұсқа

Мамыр 2016


3-тоқсан

5- бөлім. Табиғат физикасы: Жылу. Электр. Магниттілік


Оқушылар «жылы», «суық», «ыстық» заттардың сапалық белгілерін біледі. Өсімдіктер, жануарлар,адам бөлімдерінен олар жылуды Жердегі өмір

сүруге қолайлы маңыздылықтың бірі ретінде біледі.

Контекст

«Салт дәстүр және ауыз әдебиеті» тақырыбы аясында оқушылар жылытатын жабдықтар мен тұрмыста кездестіретін құрылғыларды анықтап,

атын атайды. Электр энергиясының адамдардың күнделікті өміріндегі маңыздылығын түсіндіреді. Оқушылар электр энергиясын энергияның

альтернативті көздерінен алуға болатыны туралы білетін болады. Әр дененің магниттік қасиеттерін анықтайды. Оқушылар тәжірибе барысында

магниттің қасиеттерін зерттейді.


Оқушылардың осы бөлімнің тілдік мақсаттарына жетуіне көмектесу үшін, төменде сыныпта ғылыми тілді пайдаланудың тілдік мақсатына мысал

көрсетілген оқушылардың пәндік мақсаттарға жетуіне көмектеседі

Пән бойынша оқу мақсаты Оқытудың тілдік мақсаты Пәнге қатысты лексика мен


Диалогке/жазылымға қажетті

тіркестер

54

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқушылар:

Жылыту жабдықтары мен

құрылғыларды атайды

электр энергиясының

адамдардың күнделікті

өміріндегі маңыздылығын

түсіндіреді

Магниттік қасиеттері бар

жеке денелерді білетін

болады

Оқушылар:

Қарапайым жылыту

жабдықтарының

өзгешеліктерін салыстырып


адамның электр

энергиясының тұрмыста

болуына тәуелділігін

дәлелді түрде талқылайды

Магниттік қасиеттері бар

жеке денелерді атайды;

Адам өмірінде магнитті

қолдануды түсіндіреді.



Су радиаторы, электр май

радиатор, пеш, көмір, отын, газ

, энергияның альтернативті

қайнар көздері, электр

энергиясын пайдалану, энергия

көздері

магнит, магниттік қасиеттер,

металдар, денелер, темірдің

магниттік қасиеттерін пайдалану.

Мына жылыту жабдығы бізге

жылуды … арқасында береді

Мына жылыту жабдығының атауы

….

Біздің үйде … жылыту

жабдықтары қолданылады.

Тұрмыста сіздер электр

энергиясын қаншалықты жиі

қолданасыздар?

Электр энергиясының үйде болуы

сізге қаншалықты маңызды?

Электр энергиясын неліктен

үнемдеу маңызды?

Берілген дененің магниттік

қасиеті бар, өйткені….

Бұл магнит, себебі...

Мынау ... магниттік қасиеттерге

ие, ал .... оның қасиеттері


қараңыз..


Оқушылар адамдар үйлерін жылытуға пайдаланатын жылыту жабдықтарының қандай болатынын біледі. Электр энергиясының адамдардың

күнделікті өміріндегі маңыздылығын анықтайды.. Олар электр энергиясын үнемдеу мақсатында энергияның альтернативті көздерінен ұсынып,

талқылайды. Оқушылар темірдің магниттік қасиеттері мен өзге денелерде магниттік қасиеттердің болмауын білетін болады. Тәжірибе барысында

оқушылар жердің магниттік алқабын анықтайды, магниттің полюстерін анықтайды және темірге магниттік қасиеттерді жіберу мүмкіншіліктерін

үйренеді.

55

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




Жылу 1.5.4.1 жылыту

жабдықтары мен

құрылғыларын

анықтау

(МК) Оқушыларға жылынғысы келген

кішкентай жолбарыс туралы

«Күнбағыстың үстіндегі шөнжік» атты

мультфильмді көрсетіңіз. Осы фильмді

оқушылармен бірге талқылаңыз. Неліктен

жылу көптеген тірі ағзалардың өмір

сүруінің басты маңызды жағдайы екенін

айтыңыздар.

(Ұ) Сыныпта оқушыларды жылу туралы

әңгіме құруға ынталандыратын викторина

ұйымдастырыңыз:

1.Бұрында ауылда піскен ыстық ботқасы

бар қазанды тонға орайтын болған. Неге

олай істейтін?

2. Айда ауа жоқ. Айда күн шыққанда, 120°

ыстық болады, ал түнде күн көкжиекке

кеткенде, Айдың бетінде 180° аяз болады.

Неге Жер бетінде ондай аяз бен ыстық

болмайды? Күн Жерден Айға қарағанда,

алыс та емес, жақын да емес қой.

3. Кейбір ыстық елдерде адамдар жазда

мақта халаттар мен жүн бас киімдер киеді.

Неге олай істейді?

4. Солтүстікте адамдар кейде үйді қардан

соғады. Неге қардан жасалған үйде далаға

қарағанда жылы болады?

5. Бағаналардағы сымдар қай мезгілде

тартылып тұрады – қыста ма әлде жазда

ма?

Мультфильмді тоңып тұрған

жануарлардың суреттерімен

алмастыруға болады. Жақсы мысал

ретінде, биік таулардың термальді

қайнарларында жылынып отыратын

Жапония маймылдарын алуға

болады.

Сұрақтардың өзге

тұжырымдамасына жол беріледі. Ол

оқушылардың мүмкіншіліктеріне

байланысты.

«Күнбағыстың үстіндегі

шөнжік» мультфильмі


ch?v=FJgXJh1yv8s

Сұрақтарға суреттер.

https://www.youtube.com/watch?v=FJgXJh1yv8s

https://www.youtube.com/watch?v=FJgXJh1yv8s

56

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




6. Қалай ойлайсың, темір жол

тораптарында неліктен рельстердің

тіркесетін жерлерінде араларына саңылау

қалдырады?

7. Бөлме термометріне назар салып

қараңыз. Сол термометрде кеңейіп,

қысылатын не нәрсе?

8. Ағашты не темірді аралағанда, ара неге

қызады?

9. Қалай ойлайсың, егер сенде сіріңке мен

қорап бар болса, отты үйкелеп шығаруға

бола ма?

10. Неліктен шақпақтың дөңгелегі тасқа

соғылғанда, тастан ұшқындар шығады?

(МК,Т) Оқушыларға «Жұбыңды тап» атты

жаттығу ұсыныңыз. Әрбір топқа жылыту

жабдықтарының суреттері жиынтығын

және олардың атауы жазылған

карточкаларды таратыңыз. Топтағы

оқушылар жылыту жабдықтарының

суреттері мен атауларын сәйкестендіріп

табулары керек.

(Ж) Оқушыларға жылыту жабдықтарының

суреттері бар жұмыс қағазын беріңіз:

Су радиаторы (шойын, металл

батарея)

Май радиатор (электрлік)

Пеш (көмірде, отында немесе газда

Едәуір талапты балалар жылыту

жабдықтарының атауларын өздері

атай алады.

Оқушылардың жылыту

жабдықтарын біздің үйлерді жылыту

үшін жылу беретінін түсінуі өте

маңызды.

Тапсырманы орындау кезінде,

оқушыларға жылудың альтернативті

қайнар көздерін ұсынуға болады

(Күн, гейзерлер).

Жылыту жабдықтарының

суреттері жиынтығы және

олардың атауы жазылған

карточкалар

Жылыту жабдықтарының

суреттері, жұмыс қағаздары


57

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




істейтін)

Оқушыларға суреттерге жазба жазуын

сұраңыз.

(Ө) Оқушыларға келешектің жылыту

жабдығын салуды ұсыныңыз. Сыныпта

оқушылар жұмысының көрмесін

ұйымдастырып қойыңыз.

Электрлік 1.5.5.1

адамдардың

күнделікті

өміріндегі электр

энергиясының

маңызын

түсіндіру

(Ұ) Оқушылардан олардың күні бойы

істейтін іс-әрекеттерін тізіп шығуын

сұраңыз (музыка тыңдау, теледидар көру,

микро толқынды пеште ас қыздыру, т.б.).

Осыдан кейін, олар қаншалықты электр

энергиясын жиі пайдаланатынын сараптап

шығыңыз.

(МК) Оқушыларға PowerPoint

бағдарламасында отын жағу (газ, көмір,

мазут, солярка) арқасында және су

энергиясынан өндіретін электр энергиясын

көрсетуді сұраңыз. Қазіргі кезде Қазақстан

Республикасы белсенді түрде игеріп

жатқан энергияның альтернативті көздері:

жел энергетикасы, күн батареялары,

туралы айтып беріңіз.

(Т) Оқушыларға электр энергиясының

адамдардың күнделікті өміріндегі

қолданысы туралы постерлер жасауды

ұсыныңыз. Талқылау кезінде, кей кезде

Аталған іс-әрекеттерді сызба түрінде

бейнелеп, тақатаға іліп қоюға

болады. Онымен қатар, күн тәртібін

мультфильмнен де көруге болады.

Көрстеілім барысында оқушылармен

конструктивті диалог құрып,

олардың альтернативті электр

энергиясын пайдалану туралы

ойларын дамытыңыз.

Оқушылардың әр түрлі

мүмкіндіктерін ескеру керек.

Сондықтан жартылай толтырылған

сызбалар дайындаңыз, қабілеті

төмен оқушылар сызбаны тек

«Патрик пен оның

достарының күн тәртібі»

мультфильмі


ch?v=QMyEFsYgetE

Электр энергиясын

тұрмыста қолдану туралы

оқу презентациясы.

Плакаттар, сурет салу

жиынтығы

https://www.youtube.com/watch?v=QMyEFsYgetE

https://www.youtube.com/watch?v=QMyEFsYgetE

58

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




электр энергиясына адамның өмірі тәуелді

екеніндігіне де назар аударып кетіңіздер

(аурухана, ана мен бала үйлері, қоғамдық

тамақтану пунктері, азық-түліктерді

тоңазытқыштарда сақтау, т.б.).

(Ж) Оқушыларға жұп болып бір-бірінен

сыныптастың өмірінде электр

энергиясының қаншалықты маңызды

екендігі турасында интервью өткізулеріне

ұсыныс жасаңыз.

(Қ,Т) Оқушыларға топта «Түймедақ»

ойынын ойнауды ұсыныңыз. Ойын

барысында олар сөз тіркестерін

жалғастырады. Барлық сөз тіркестері гүл

ретінде қыстырылған. Гүл күлтелерінің

саны топтағы оқушылардың санына сай

болуы керек. Ойынды жалғастыруға

арналған сөз тіркестері:

Күнделікті мен келесі электр

жабдықтарын қолданамын…

Біздің отбасы үшін ең маңызды

электр жабдығы ол….

(Ұ) Оқушылармен электр энергиясын

үнемдеу туралы міндетті түрде сөйлесу

қажет. Электр энергиясын үнемдеуге

арналған мультфильм көрсетіңіз.

толықтыратын болады.

Жаңалықтар студиясын безендіріп,

интервью алуға жақсы жағдай жасау

тиімді болады.

Берілген тапсырма «Блум

түймедағы» сыни ойлау әдісіне

негізделген.

Оқушыларға көмір, газ, мұнайды

өртеген кезде, атмосфераға

парниктік газдар ұшып, олар Жердің

бетін қыздыратынын айтып кету

керек. мұның бәрі жаһандық

экологиялық мәселе болып

табылатын парниктік әсерге әкеліп

соқтырады.

Микрофон, бейнекамера.

«Аю үйде электр

энергиясын үнемдеуді

үйреніп отыр» мультфильм

і


ch?v=1H_HzoclVdE

https://www.youtube.com/watch?v=1H_HzoclVdE

https://www.youtube.com/watch?v=1H_HzoclVdE

59

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




Магниттілік

1.2

Табиғатты


1.5.6.1 магниттік

қасиеттері бар

жекелеген

денелерді

анықтау


әлем



1.1.2.2



түсіндіру

(МК, Ұ) Оқушыларға магнит туралы

мультфильм көруге ұсыныс жасаңыз.

Магниттің қасиеттері туралы не

білетіндерін сұрап талқылаңыздар.

(Ұ) Оқушыларға магниттің магниттік

алқаптары бар дене екенін түсіндіріңіз.

Табиғатта магнит үлкен кесек тас –

магниттік темір (магнетит) түрінде

кездеседі. Ол темір кеніне өте қатты

ұқсайды да өзге осы секілді тастарды өзіне

тарта алатындығымен белгілі. Атауы

ежелде магнитит қоймалары табылған

Кіші Азиядағы Магнисияның таулары мен

жерінен шыққан. Бірақ өзге тілдерде

«магнит» сөзі тек «сүюші» мағынасын

білдіреді – магниттің өзіне тартатын

қасиетінен қойылған.

(ОТ,Т) Оқушыларға магниттік қасиеттері

бар денелерді анықтауды сұраңыз. Ол

үшін үстел үстіне металл, пластмасса,

шыны, мата, ағаш заттарды қойыңыз. Әр

топқа магниттен беріп, магниттік

қасиеттері бар жеке денелерді анықтауды

сұраңыз.

(Т,Қ) Оқушыларға магниттердің адам

өміріне пайдасы бар деген постер не

көрстелім жасауды ұсыныңыз.

Берілген тапсырма тақырып

бойынша оқушылардың жақын

маңдағы даму аумағын анықтауға

көмектеседі.

Түсіндіру кезінде, едәуір қабілетті де

білімқұмар/танымпаз оқушыларға

сіздің әңгімеңізді әрі қарай

жалғастыруға немесе өздеріне

магнит деген не екенін айтып беруге

ұсыныс жасауға болады.

Балалар үшін әдетте жылтыраған

заттардың көбісі темірден

жасалмағандығы үлкен жаңалық

болады. Олар «темір» деп үйреніп

қалған (алюминий, никель, т.б.)

металдарды магнит тартпайды екен.

Магнит өзіне тек темірді тартады.

Магнит арқылы зауыттарда ауыр

жүктерді көтереді, магниттік

жабдықтар ауруханаларда емдеу

және диагноз қою үшін

пайдаланылады, магнит адамдарға

Мультфильм «Магнит»


ch?v=ZK1kBU0EhWYМуль

тфильм «Фиксиктер.

Магнит»


ch?v=zGwBKkMEZ00

Оқу презентациясы

Магниттілік бойынша

балаларға арналған

тәжірибелер сайты

http://www.tavika.ru/2013/02

/experiments-with-

magnets.html

Сурет салу жинағы, костюм

https://www.youtube.com/watch?v=zGwBKkMEZ00

https://www.youtube.com/watch?v=zGwBKkMEZ00

http://www.tavika.ru/2013/02/experiments-with-magnets.html



60

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




кеңістікте жол табуға көмектеседі,

магнит арқылы телефон тұтқасында,

магнитофон мен теледидар

динамигінде дыбыс естіледі,

компьютер мен пластик

карточкаларындағы мәліметтерді

магниттеу арқылы жазады.

Магниттілік 1.5.6.2 магниттің

қасиетін зерттеу

1.1.2.2



түсіндіру

(ОТ,Т) Оқушыларға магниттің полюстерін

зерттеуді ұсыныңыз. Егер екі магнитті бір-

біріне жақындатса, олар бір жағымен

жақындайды да, екінші жағымен бірін-бірі

тебеді екен. Магниттің бір жағы оңтүстік

немесе оң полюс деп аталады да, «+»

белгісімен көрсетіледі. Екінші жағы

солтүстік (теріс) полюс және ол «-»

белгісімен белгіленеді. Магниттер біріне-

бірі әр түрлі полюспен тартылады да,

бірін-бірі бірдей полюстермен тебеді.

Оқушыға магнитті беріп, оның магнитті

бірдей полюстермен бе әлде теріс

полюстермен жақындата ма, осыны

бақылаңыз.

(ОТ,Т) Оқушыларға топта магниттік

алқапты зерттеуді ұсыныңыз. Ол үшін

қағаз бетін аздап металл ұнтағын себу

керек. Қағаз астына магнитті жүгіртсек,

ұнтақ «тіріледі». Олар қозғалып,

жыбырлап, «аяз өрнектерін» сала

бастайды. Егер магнитті толығымен ұнтақ

Тәжірибеден кейін міндетті түрде

оқушыларда магниттілік туралы

ұғым қалыптастыру мақсатында

нәтижелерді талқылап шығыңыздар.

Тәжірибете металл ұнтағының

болуына байланысты, оқушылармен

міндетті түрде қауіпсіздік

техникасының нұсқаулық жүргізіңіз.

Тәжірибе нәтижелерін оқушылармен


Қорытынды: Магниттік алқап темір

Әр түрлі формадағы

магниттер.

Қағаз парақтары, металл

ұнтақтары, зертханалық

көзілдіріктер.

61

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




астына қойсақ, барлық ұнтақтың

магниттің айналасына айқын кескін

бойынша жиналатынын көруге болады.

Бұл магниттік алқаптың шекаралары. Олар

оң полюстен теріске жүреді.

(ОТ,Ж) Оқушыларға магниттің

қасиеттерін қарапйым темірге беру жолын

көрсетіңіз. Күшті магнит астына

қыстырғышты іліп қойыңыз. Егер оған

тағы бір қыстырғышты жақындатсақ, онда

бірінші қыстырғыштың екіншісін

магниттеп тұрғанын көреміз! Осылайша,

бір біріне жабысқан қыстырғыштар

тізбегін жасап көріңіз. Егер магнитті

алсақ, қыстырғыштардың барлығы

шашылып қалады. Бірақ сол

қыстырғыштың біреуін алып, басқасына

жақындатсақ, оның магнит тартатынын

көреміз қыстырғыш өзі магнитке айналды!

Егер магниттік алқапта біраз тұрса,

осының бәрі темір заттарға (шеге, ине,

гайка) да жұғады.

(ОТ, Ж) Оқушыларға Жердің магниттік

алқабын зерттеуді ұсыныңыз. Компас

ежелгі Қытайда ойлап табылған.

Оқушыларға осы тәжірибеті орындауды

ұсыныңыз. Ол үшін ине мен су құйылған

кесе қажет. Тәжірибе өткелі тұрған

ұнтақтарды магнит сызығы бойынша

орналасуына мәжбүрлейді.

Тәжірибе нәтижелерін оқушылармен


Қорытынды: Магнит алқабын қолдан жасауға

болады.

Егер сіздің сынып оқушыларыңыз

төмендегі ақпаратты қабылдауға

қабілетті деп санасаңыз, төмендегі

ақпаратты ұсынуыңызға болады:

Олардың атомдары магнитті

темірдегі атомдар секілді бір ретке

тұрады да, өздерінің магниттік

алқаптарын құрады.

Бірақ бұл алқап ұзаққа созылмайды.

Затты тез бір соқса, жасанды магнит

тез шашылып қалады. Болмаса, 60

градустан жоғары қыздырса да,

солай болады. Зат ішіндегі атомдар

өз бағдарын жоғалтады да, темір

қарапайым формасына қайтып

келеді.

Магнит, қыстырғыш

Компас, темір ине, су

құйылған шыны ыдыс.

62

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу


сына

сілтеме

Оқу




орыннан магнит пен магниттік алқаптың

көздерін (ұялы телефон, компьютер,

динамик) алып тастаңыз. Ине магниттеңіз.

Сосын инені өсімдік майымен майлап,

абайлап су бетіне қойыңыз. Тартылыс

заңына сай ине суға батпайды, су бетінде

қалқып қала береді. Қалқып қана қалмай,

су бетінде белгілі бір бағытқа бұрылады.

Тәжірибені қанша өткізсеңіз де, нәтижесі

осылай болады. Иненің ақпаратын

магниттің қызыл тілшесімен салыстырып

көріңіз – олар сай түсуі қажет.

Тәжірибете ине қолдануға

байланысты, оқушылармен міндетті

түрде қауіпсіздік техникасының

нұсқаулық жүргізіңіз.

Қорытынды:

Біздің Жер – үлкен магнит және

оның полюстері ғаламшардың

географиялық полюстеріне өте

жақын орналасқан. Біздің барлық

магниттердің магниттік алқаптары

Жердің магниттік алқабымен өзара

әрекеттеседі. Компастың жұмысы да

осы, оның магниттік тілшесі жердің

магниттік алқаптарының

шекараларын жағалй қозғалып, ылғи

солтүстікке нұсқап тұрады.

63

5-нұсқа

Мамыр 2016


4-тоқсан

5- бөлім. Табиғат физикасы: Жарық

Осыған дейін меңгерілуі тиіс білім

Оқушылар қай кезде жарық және қараңғы түсетінін ажырата білуі қажет, Жарықтың кейбір қарапайым көздерін анықтай алу керек.

Контекст

«Тағам және сусын» тақырыбы аясында оқушылар жарықты қолдану тұрғысынан мерекелермен және фестивальдармен танысады.


Оқушылардың осы бөлімнің тілдік мақсаттарына жетуіне көмектесу үшін, төменгі сыныпта ғылыми тілді пайдаланудың тілдік мақсатына мысал

көрсетілген.


мақсаты

Тілдік мақсат Пәнге қатысты лексика

мен терминология

Диалогке / жазуға қажетті тіркестер

Оқушылар:

Жарықтың жасанды

және табиғи

көздерін

ажырататын болады

«Табиғи» және

«жасанды» жарық

көздерін ажырата алады.

Табиғи;

Жасанды;

Көзі;

Жарық;

Қараңғы.

Пікірталас сұрақтары:

Сіздің ойыңызша жарық қайдан пайда болады?

Сіздің ойыңызша, мына суретте «жасанды» немесе

«табиғи» жарық көзінің қайсысы көрсетілген?

Біз қандай жасанды жарық көздерін қолданамыз?

Түнгі мезгілде қандай жұмыс орындары істейді?

Өзіңізді калай сезінесіз, қараңғы жерде болған

тәжірибеңіз турадлы айтып беріңіз.

Қандай жануарлар қараңғыда тіршілік етеді?

Неліктен қараңғы түсетінін айта аласыз ба? ,

Басқа да тілдік мақсаттарды қою және ғылыми тілді оқытуға қатысты қосымша нұсқаулық жоғарыдағы «Тілдік мақсат туралы» бөлімді қараңыз.


Оқушылар табиғи және жасанды жарық ұғымдарымен танысады. Олар әр түрлі жарық көздерін атап, анықтауды бастайды. Жасанды жарықты

қалай қолданатымызды түсінеді. Қараңғылық жарық көзінің болмауынан болатынын түсінеді. Алған білімдері «Тағам және сусын» тақырыбы

аясында іс-әрекеттерімен байланысты болады.

64

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу

бағдарламасына

сілтеме

Оқу

мақсаттары

Сабақта ұсынылатын іс-әрекет

түрлері



8.Жарық–

физикалық

құбылыс

1.5.2.1 жарықтың

табиғи және

жасанды

көздерін

ажырату;

(Ж,Ұ,Қ) «Жарық қайдан пайда болады?»

деген сұрақ аясында әңгіме құрыңыз.

(Т,Ө,Қ) Жарықтың түрлі көздерін

атаңыз. Оларды табиғи және жасанды

деп жіктеңіз.


табиғи және жасанды жарық көздерін

анықтай алады.

(Ұ,МК) Майшам қалай жанатынын

көрсету. Жарық көздерінің көмегімен

жарықтың шығуын талқылау. Керосин

шамы, фонар, электр шамы, жалын

көздерін мысал арқылы талқылау. Кез

келген ашық жалын көзін көрсетіңіз.

(Ұ) Майшам жарығымен әңгіме оқыңыз.

(Ө,Қ) Жасанды және табиғи жарық

көздерінің мысалдарын жазыңыз/суретін

салыңыз/таспаға түсіріп алыңыз.


жарықтың табиғи және жасанды жарық

көздерін анықтай алады.

Күн – жанып тұрган газды шар

екендігін түсіндіріңіз.

Қауіпсіздік ережелері: Күнге тура

қарама.

Табиғи: Күн (жанып тұрған газ),

жұлдыздар (жанып тұрған газ),

найзағай (күн күркіреуде пайда

болатын электр жарығы), жарық

қоңыздар (денесінде арнайы

клеткалары бар).

Жасанды:май шам (май), шам

(балауыз), фонарь (батарейлер),

электр лампасы (электр тоғы).

Айдың жарығы Күн жарығының

шағылысуынан пайда болатынын

түсіңдіріңіз.

Суреттер.

Белгілер: жасанды және

табиғи.

Жарық шығаратын заттар:

балауыз, фонарлар,

керосиндік шамдар.

Әңгіме.


65

5-нұсқа

Мамыр 2016

Жарық–

физикалық

құбылыс

1.5.2.2 жарықтың


жасанды

көздерін

ажырату;

1.5.2.3 жасанды

жарықтың


және оның

көздерін анықтау

(Ж,Ұ,Қ) Жарықтандыру мақсатында

қолданатын әр түрлі жасанды жарық

көздерін талқылаңыз. Бүгінгі күні

қолданған жарық көдерін атап шығыңыз

(мысалы, жарық шамдары, теледидар,

компьютер мониторы,

автомобильдер/автобустар, ас үй

аспаптары және т.б.)


күнделікті өмірде қолданатын жарық

көздерін анықтай алады.

(Ұ,Ж,Т, Ө, Қ) Басқа да жарық көздерін

қарастырыңыз (мысалы, фонарлар, жол

белгілері, жедел жәрдем көрсету

көліктері, дүкен маңдайшалары,

театрлар, жәрмеңке орындары, цирк,

прожектор және т.б.) Қалыптастырушы

бағалау– оқушылар күнделікті

қолданылатын негізгі жарық көздерін

анықтайды.

(Ұ) Жасанды жарықты безендіру және

арнайы әсер ету мақсатында қолданатын

мерекелер мен фестивалдар туралы

талқылаңыздар. Кейбір декорация

түрлерін мектепке әкеліп мерекені

тойлаңыздар. Көктемде Канада және

Стамбулда өтетін «Қызғалдақтар»

фестивалі суреттерін көрсетіңіз. Ал

циркке баруға мүмкіндік болса, ыңғайлы

кезде барыңыз. Егер мүмкін болмаса,

ғаламтор арқылы вебсайттардан

көрсетіңіз.

«Қызғалдақтар» фестивалі

мейрамы декорация қолдануымен

өтеді,(сәуір-маусым аралығында).

Жергілікті циркке барыңыздар, -

оқушылардың мектептен тыс

серуен кезінде жолда жүру

ережелерін сақтауын қадағалаңыз.

Жасанды жарық

көздерінің суреттері.

Фонарлар.

Жарықты қолдана отырып

өткізілген шағын

мерекелерге арналған

реквизит.

Жарық–

физикалық

1.5.2.1 жарық

пен

(Ж) Түнгі уақытта біздің не істейтініміз

туралы әңгіме құрыңыз – ұйықтаймыз, үй

Түнде жұмыс істейтін немесе

жарықты қажет ететін жұмыс

Күнделікті қолданатын

жасанды жарықтардың

66

5-нұсқа

Мамыр 2016

құбылыс қараңғылықты

салыстыру;

ішінде боламыз және т.б.

(Ұ) Күннің шығуы мен батуы және біздің

таңертең ұйқыдан тұрып, ал түнде

ұйықтайтынымыз туралы әңгімелесіңіз.

(Ұ) Жарық пен қараңғы туралы әңгіме

оқыңыз. Ол қараңғыдан қорқу туралы


(Ұ) Қараңғы жерлерде, үңгірде, болып

көрген тәжірибесі туралы сөз қозғаңыз.

(Ө) Қараңғыда болу туралы әңгімелер

ауызша құрастырыңыз/жаздырыңыз.

Тапсырманы күңгірт жарық кезінде

орындап көруін сұраңыз.

(Т,Ж,Қ) Ойын ұйымдастырыңыз.

Оқушының көздерін байлап, достарының

нұсқауымен қойылған кедергілер алабын

жүріп өтуді тапсырыңыз.


жарықтың болмау себебінен қараңғы

болатынын біледі.

(Т,Ж,Қ) Қараңғыда өмір сүретін

жануарларды зерттеңіз, мысалы,

көртышқандар, теңіз түбіндегі ағзалар.

Өзіңіздің тапқан мағлұматтардан

таныстырылым жасаңыз және

мағлұматтарыңызды сынып алдында

айтып беріңіз.

орындарын анықтатыңыз, мысалы,

жөндеумен айналысатын

жұмысшылар, хирургтер және т.б.

Жарық сәулесі болмағандықтан

қараңғы түсетінін түсіндіріңіз.

Жарық болмағанда қараңғы пайда

болады.Түнгі уақыт (күн

батқаннан таң атқанша) біздің

ұйықтауымызға қолайлы мезгіл.

Үңгір үлгісінде рөлдік ойын

алаңын жасап қойыңыз.

Оқушылардың көзін байлау

кезінде әрқайсысынан рұқсат

сұраңыз, әйтпесе, кейбірі қорқуы

мүмкін.

суреттері.

Оқиғаны жазатын үлгілер.

Дене шынықтыру пәнінде

қолданылатын заттар.

Көз байлауға арналған

орамал/таңғыш, суреттер,

ақпараттар.

67

5-нұсқа

Мамыр 2016


5- бөлім. Табиғат физикасы: Дыбыс


Біз күн сайын түрлі көптеген табиғи және адам шығаратын дыбыстарды естиміз. Музыкалық аспаптар дыбыс шығаратынын, дыбыс жай және

қатты болуы мүмкін екендігін біледі.

Контекст

«Дені саудың - жаны сау» ортақ тақырыбы аясында есту жайлы, қандай дыбысты ұнататынымыз және дыбыстардан әуендердің құрылуы туралы

ойланыңыз.


Оқушылардың осы бөлімнің тілдік мақсаттарына жетуіне көмектесу үшін, төменде сыныпта ғылыми тілді пайдаланудың тілдік мақсатына мысал

көрсетілген оқушылардың пәндік мақсаттарға жетуіне көмектеседі


мақсаты


мақсаты

Пәнге қатысты

лексика мен


Диалогке/жазылымға қажетті тіркестер

Оқушылар:

Дыбыс

таралымының


атайды

Оқушылар:

Дыбыстың қалай

барлық бағытта

таралатыны

турасында ойланады

«дыбыс көзі»,

«қатты», «жай»

терминдерін дұрыс

қолданады.

Дыбыс;

жақын, алыс;

табиғи, жасанды;

адам және жануарлар

шығаратын дыбыс;

қатты, жай.

Пікірсайыс сұрақтары:

Сенің ойыңша, дыбыс қандай қашықтықтан шықты?

Сол дыбыс күшейді ме, әлде жайлады ма?

Сендер қандай дыбыстар естідіңдер?

Бұл дыбыс табиғи немесе жасағанды дыбыс па?

Біз музыканың даусын күшейткенде не жай қойған кезде

дыбыс ұлғайтқыштағы күрішке қандай әсері болды?


қараңыз..


Оқушылар дыбыстың қалай таралатынын түрлі дыбыстардың , қалай шығатынын, олардың қатты және жай болатынын біледі. Оқушылар берілген

ақпаратты көңіл-күйі сергіп, демалу үшін музыка тыңдау кезінде қолданады.

68

5-нұсқа

Мамыр 2016

Оқу

бағдарламасына

сілтеме

Оқу




Дыбыс 1.5.3.1

дыбыстың

таралуының


түсіндіру

1.1.2.1

қоршаған әлем


бақылау

жүргізу;

1.1.2.2



түсіндіру

Дыбыс қалай тарайды?

(Ұ) Алыстан шыққан және жақын жердегі

дыбысты ажыратуға мүмкіндік беретін

интерактивтік ойынды ойнатыңыз. Әрекетті

бастамас бұрын, оны талқылап алыңыз.

(Ж,Қ) Күнделікті кездесетін қатты және жай

дыбыстар яғни – сирена, жол қозғалысы,

т.с.с.дыбыстар туралы әңгімелесіңіз.

Қалыптастырушы бағалау- оқушылар

жақын және алыстан шыққан дыбыстарды

анықтай алады.

Қауіпсіздік ережелері: оқушыларға

егер дыбыс өте қатты болса, құлақты

ауыртуы мүмкін екенін естеріне

салыңыз.

Күрделі тапсырмалар таңдаңыз.

http://www.bbc.co.uk/

bitesize/ks1/science/so

unds_and_pitch/play/

Дыбыс көздері.

(Ұ,ОТ,Қ) Далаға шығып, шеңбер бойына

тұрыңыздар. Дыбысты тыңдаңыз, дыбыс

шығу көзінен бірте-бірте алыстаңыз.

Дыбыстың естілмей қалатын қашықтығын

анықтаңыз.

Қалыптастырушы бағалау- оқушылар

дыбыс көзінен алыстаған сайын, оның күші

азая түсетінін түсінгенін анықтау

мақсатында сұрақ қойыңыз.

(Ө,Қ) Дыбыстың қайдан шығатыны,

таралатыны туралы сурет салыңыз/жазыңыз.

Қалыптастырушы бағалау- оқушылардың

жұмысын талдаңыз. Бұл олардың қалай

дыбыс таралатыны туралы түсінгендігін

көрсетеді.

Дыбыс барлық бағытта тарайтынын

түсіндіріңіз.

Дифференциация: қойылған

сұрақтардың деңгейі бойынша.

http://www.bbc.co.uk/bitesize/ks1/science/sounds_and_pitch/play/



69

5-нұсқа

Мамыр 2016

Дыбыс 1.5.3.2

дыбыстың


жасанды

көздерін

ажырату

Дыбыс көздері

(Ж,Ө) Құлақты мұқият қараңыз, бізге не

үшін қажет екендігін талқылаңыз .

(Ұ,Ө,Қ) Бір минут айналаңызға құлақ түріңіз

– барлық естіген дыбыстарыңызды жазып

алыңыз. Мектеп айналасына серуенге

шығып, сол жерде естіген дыбыстарыңызды

жазып алыңыз.

Қалыптастырушы бағалау -

оқушылартабиғи және жасанды дыбыстарды

таниды және анықтай алады.

(Ж,Ө,Қ) Бірнеше дыбыс көздерін тыңдаңыз

және дыбыстардың неден шыққанын

анықтаңыз.

Қалыптастырушы бағалау: табиғи және

адам жасаған дыбыстар деп жіктей алады.

(Ұ, Ө,Қ) Түрлі жануарлар шығаратын

дыбыстарды және олардың қалай

дыбыстайтынын анықтаңыздар. Мысалы,

шегіртке артқы аяқтарын ысу арқылы,

құстардың әні т.б. Жануарлар дыбыстау

түрлерін атаңыз – арыстанның ақыруы,

жылқының кісінеуі т.б.

Қалыптастырушы бағалау: жануарлар

дыбыстарын анықтай алады.

Қауіпсіздік ережелері: егер дыбыс өте

қатты болса, құлақтарын ауыртып

алуы мүмкін екенін естеріне салыңыз.

Дифференциация: оқушылардың әр

тобына анықтау мақсатында түрлі

дыбыс көздерін беріңіз.

Таныс және жаңа дыбыс көздерін

таңдаңыз.

Дыбыс шығаратын

заттардың суреттері:

қоңырау, музыкалық

аспаптар, электр

қоңырауы, жазылған

дыбыстар: құстардың

сайрауы, жел.

Сағат, секундомер

немесе

Таймер

Жануарлар

дыбыстары жазбасын

табыңыз.

Жануарлар және

олардың дыбыстарын

белгілеуге арналған

кесте.

70

5-нұсқа

Мамыр 2016

Сабақ жоспары

Сабақты жоспарлаудан бұрын орта мерзімді жоспарды қараңыз. Сабақ жоспарын

ұсынылған үлгі негізінде әзірлеуге болады.

Пән:

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Мектеп:

Күні: Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: Қатысқандар саны:

Қатыспағандар

саны:

Сабақ тақырыбы

Осы сабақта қол

жеткізілетін оқу

мақсаттары (оқу

бағдарламасына сілтеме)

Сабақ мақсаттары Сабақ мақсаттарын анықтап алыңыз. Олар оқу

мақсаттарымен (ОМ) бірдей болуы немесе ОМ ұзақ

мерзімді сипатта болса, нақты осы сабаққа

бейімделген болуы мүмкін (ОМ қол жеткізу үшін

бірнеше сабақ қажет болған жағдайда)

Барлық оқушылар:

Көптеген оқушылар:

Кейбір оқушылар:

Жетістік критерийлері Формативті (қалыптастырушы) бағалау (ФБ)

бойынша мұғалімге арналған әдістемелік

нұсқаулықтар құжатынан таңдап алынған ОМ үшін

жетістік критерийлерін көшіріп алыңыз.

ФБ үшін таңдап алынбаған ОМ үшін жетістік

критерилерін өзіңіз құрастырыңыз.

Тілдік мақсаттар

Тілдік емес пәндер үшін құрастырылады.

Тілдік мақсаттарды, лексика мен тіркес мысалдарын

қоса анықтаңыз

Пәнге тән лексика мен терминология:

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

71

5-нұсқа

Мамыр 2016

Құндылықтарды дарыту

Осы сабақта балалардың бойына сіңіруге арналған

кіріктірілген оқу бағдарламасындағы құндылықтар мен

ұлттық, жалпыадамзаттық құндылықтарды

көрсетіңіз.

Құндылықтарды дарыту … арқылы/көмегімен жүзеге

асады (іс-әрекетті және/немесе тақырып мазмұнын

сипаттау).

Пәнаралық байланыстар Ықтимал пәнаралық байланысты әріптесіңізбен

талқылаңыз немесе дереккөздерге жүгініңіз.

Сабақта пәнаралық кіріктірілу қалай жүзеге

асырылатынын көрсетіңіз (іс-әрекет және/немесе

мазмұн арқылы)

АКТ қолдану дағдылары Осы сабақта оқушылар қандай АКТ дағдыларын

дамыта алатынын көрсетіңіз

Бастапқы білім

Оқушылар бастапқыдан нені біледі немесе осы сабақ

алдында олар нені білуі керек? (негізгі ұғымдар,

фактілер, формулалар, терориялар)

Бұрыннан бар білімді қалай белсендендіре аласыз?

Сабақ барысы

Сабақтың

жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

Сабақ басында:

- оқушылардың зейінін шоғырландыруға

- оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын/ОМ

анықтап алуға

- оқушылардың «жақын даму аймағын», сабақ

соңында күтілетін нәтижелерді анықтауға

көңіл бөлу қажет

Сабақтың ортасы

Сабақ мақсатына орай бар білімдерді

қалыптастыру мен дағдыларды дамытуға

бағытталған іс-әрекет.

Іс-әрекет барысында ақпаратты талдау және

өңдеу, зерттеу, практикалық жұмыс,

проблемалық жағдаяттарды шешу арқылы

оқушылардың бойында білім мен дағдылар

қалыптасады және дамиды

72

5-нұсқа

Мамыр 2016

Сабақтың соңы Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Оқушылар өздерінің жұмысы мен

сыныптастарының жұмысын белгілі бір

критерийлер бойынша бағалай алады

Дифференциация –

оқушыларға қалай көбірек

қолдау көрсетуді

жоспарлайсыз? Қабілеті

жоғары оқушыларға қандай

міндет қоюды жоспарлап

отырсыз?

Бағалау – оқушылардың

материалды меңгеру

деңгейін қалай тексеруді

жоспарлайсыз?

Денсаулық және

қауіпсіздік

техникасының сақталуы

Дифференциация бойынша

іріктелген тапсырмалар,

нақты бір оқушыдан күтілетін

нәтижелер, оқушыға дербес

қолдау көрсету, оқу

материалдары мен

ресурстарын оқушылардың

жеке қабілеттерін есепке ала

отырып іріктеу (Гарднердің

жиындық зият теориясы)

түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды

пайдалануды есепке ала

отырып, сабақтың кез-келген

кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың

сабақ барысында

үйренгенін бағалау үшін

қолданатын әдіс-

тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулық сақтау

технологиялары.

Сергіту сәттері мен

белсенді іс-әрекет

түрлері.

Осы сабақта

қолданылатын

Қауіпсіздік техникасы

ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша

рефлексия

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін

пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген

сұрақтарға жауап беріңіз.

73

5-нұсқа

Мамыр 2016

Сабақ

мақсаттары/оқу

мақсаттары дұрыс

қойылған ба?

Оқушылардың

барлығы ОМ қол

жеткізді ме?

Жеткізбесе,

неліктен?

Сабақта саралау

дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық

кезеңдері сақталды

ма?

Сабақ жоспарынан

қандай ауытқулар

болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да

ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың

жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу

қажет?

«Жаратылыстану» пәні бойынша оқу...

Documents

Transcript of «Жаратылыстану» пәні бойынша оқу...