နဒါနး

၁။ မြန နြနင သညမ တင းရးညနးလြျးပေါးစငသ ြတးပနထငရန င သတစခငမ

မြန စည အည ြတကေန နးပညန ရငးရနယဥပကျးြ၊ ဓပလအထငသးတြး ညြင းပကေ နးမ

ညညးညးတင ရခအညအေန လြဘဝပနထင ြေငသစသြတပညန မေန ပထနစငင သတစခငမ

မြန စေါည။ လယဆငညြန ညလနးညလနပကနးြျနးကင ေင ဆငထနးကေ ညြျနးမ

မြန စညအညတက င သတစင သ၏ ညနနဂတညပကနးညဆငးညမ လယြျနး၏ြသ ြြ းမ

တငးတကြ အ စြးရညပေါတတြပနေါည။ လယြျနးည င သ၏ညြငးတနမ

ပညန ညရးညြန စြျနးြန စညအညနးပလျနစန လယြျနးြသ ြြ းတငးတကပရးညတက

ြျကပြနကကနလတ ရးးြန ေသခန းေန ရန ညလနေညပရးကြ းေြ း ညပခန ခသလးကျမ

ေါည။

၂။ ယပနကြဘနပေါတ လယဦးပရ တစဘလယသခနရရန ကြဘနအလဦးပရမ

စငစငပေါး၏ ၁၈မ ရနခင နးခနရေါည။ ကြဘနအလယထင၏မ ညပခန ညပနြန ပဒညြျနးမ

ညကေ နး၊ င သြျနးညကေ နး၊ လညြညစးြျနးညကေ နး၊ စးေနးပရး၊ လြပရး၊ နးေနမ

အယဥပကျးြညရ ကနဟြြျနး ြတြြျနးကင ဆငးရနးစန မကြ သ ပတပနရေါည။ လယမ

ဦးပရ၏ ၈၅ရနခင နးြန ြသ ြြ းဆငသြျနးတ ပနထင လျကရေြ း ညနရပဒညတစခငမ

ညတးြနေ ၆၀ ရနခင နးခနရပနေါည။

၃။ လယဦးပရညနးစငြန လညညငးညဝင းတ ညကျးရစနဝဆသအငေြ း

လငညေပညန ညတးညချကညလက၊ ဗဟငညငတအဝနပဆနြြျနးကင ရရပနပညနလး

လယညြျနးစငြနြဆးရြးေါးြ၊ ကျနး၊ြတနးတြြျြ၊မနြအကျပညနေနပရးညဆအမမမ

2

ညတနးအမမမေနပရးလကလြးြြြ၊မမမနြအကျပညနကျနးြနပရး၊ လြတဆအမကးစကမ

ပညနပရနဂါအမညတချညင ဗညတရနယ၊မညဆအညအြြန စြမကငယဝနပဆနရခန း၊ ြညနမ

စြးြ၊ လငသခြ သ ြြရပညန ပနရနထငခး၊ ညကေ ြးြကြြျနး၊ မြ ြးချြးပရး၊ င သပရး၊ ြးယစမ

ပဆးေန ဿနန၊ တနးတြျြအ ညအတအပလျနကေတပညန ညလငေညကငြရရခန းမ

စပညန မေန ဿနနညခကညခြျနးကင ရဆငပနကေ ရေါည။

၄။ လယြဝါဒဆငညြန င သတစင သရလယြျနး၏ လြပရး၊ စးေနးပရး၊

င သပရး၊ ေနပရး၊ ယဥပကျးြ၊ ြသ ြြ းြ ညနနဂါတညလနးညလနပကနးြျနးကင မြန အမ

ဆးငြအ ြဟနဗျဟနလြးညနချကြျနးကငမ င သပတနအ ညကဆင ညြျနးမညနးလငသးြမ

ည နဌနနချပဆနရကင ရန လငညေပညန ညရးညြန စြျနး၊ ေသအေငးြြျနး၊ ဝနပဆနြြျနးကင

စနစတကျပြနညနးထနးပညန ြပဘနတစခငြန စေါည။ ထငပကေ နအမ လြေတဝနးကျမ

ညတး ကျနးြနကြ သခင ေြ းမ င သပတနကင ကနကယတပဆနကင ြအစြးရေန အဝမ

ပညန လယြျနးပေါထနးလနပစရန ပြျနြနးချက၊ လြးစဥအရရယချကြျနး ေါဝမ

မေြ း လကပတညပကနညထမပြနပဆနရကငြအ တကျပညချနပညန ြဟနဗျဟနမ

ြျနးညြန စ ပေန နးလပေးင ရန လယြဝါဒလငညေေါည။ လယြဝါဒရြညနလျ

လယြျနးစြးရ မြန အတရနအေါဝြ ညခနးကဏဍတငးြန အရန ရးလးတကျေြ း

ကျယေန နပညနမ ြပဘနတစခငကင ညတြတပေးင ည အညြျမ ညထကပြနေန ေါမ

မေန ဿနနြျနးကငမပလျနအနးေပေျနကပစြြန စေါည။

3

ပြျနြနးချက

၅။ င သတကနအရပဘနတနးင ြအ ြသ ြြ းတငးတကပညနမ ဒြငကပရစြကဒရယ

မေန ပထနစင ပေါထနးလနပရးညတက လယြျနးက ညဓကညခနးမ ကဏဍတစရေြမ

ပန၍မ စးလငသးညတစနမြန အ ဦးပဆနေးပေါးမကြ းေြးပဆနရကမ လနင ပစရန

ပြျနြနးေါည။

ရြနးချက

၆။ ကျနးြနကြ သခငပရး၊ ေနပရး၊ လြပရး၊ စြးရ၊ လကျအဝတ၊

လတနြငးအ ဦးပဆနြမ ညရညပညး၊ ေးပေါးေါဝပဆနရကပရး စညတငတ

ညနတြျ ဘကစငသြသ ြြ းတငးတကပညန လယြျနးညြန စ ေျးပထနပေးေြ း

င သအညနးပကနးမလယြျနး ပေါထနးလနရနမရြနးေါည။

လယြဝါဒ၏ရရယချကြျနး

၇။ ပညနကေါတငည လယြဝါဒ၏ ရရယချကြျနးြန စေါည -

(က) ညနနဂတတ တင းေန ၏ ညခနးကဏဍညနးလငသး၌ လယြျနး၏

ဦးပဆနြ စြးရြန အတငပရးညတက လငညေပညန ညရမ

ညပညးေန အြညအ ေနညယပရးမ ညခအညလြးြျနး ပြနထငတမ

ပေးင ရန၊

4

( ခ) လယြျနး၏စြးရ၊ ကျြးကျြ အ ထငကတနပညနမညလငေညကငမ

ြျနးရရပစခန း၊ တထ ြနတး ထငတလငေ င ညအ ညခအညလြးြျနးမ

ကင ပြနထငတပေးခန းြန အ င သ၏စးေနးပရး ြသ ြြ းတငးတကြတ

ေါဝလနင ပစရန၊

( ဂ) စြသညငေချေြစြးရ၊ ဦးပဆနြစြးရ၊ င သညနးပကနးမေညြမ

အေတညကညအ ညရညပညးြန အြနးလနခန းြန အ တနဝနယြ၊

တနဝနခသြစတဓါတကင ေျးပထနပေးငရန၊

(ဃ) ညေပသအ နးေန၊ တင းရးညနးစနပေအဘနညနစကနး၊ င သခန နးမ

ဘနညနစကနး၊ လကညပ ကကတမေန မဘနညနစကနးအ ြျကြြန စနပေ၊

ရငးရနယဥပကျးြ ဓပလအထငသးတြးြလယပရး ညစညစဥြျနးအ

ေတညကေြ း မြန အတပေးရန၊

( ) ြျးဆကေနးအ လြဆငရနမ ကျနးြနပရးဗဟငညငတြျနး၊ ညပခန ခသမ

ကျနးြနပရးဆင ရန ညချကညလကြျနး လကလြးြရရပစရန၊ စတမ

ကျနးြနပရးညေါညဝ လငညေပညနမကျနးြနပရးဆင ရနဝနပဆနြမ

ြျနးရရပစရန၊

( စ) ညတရနယရပညနမ ပဆးဝါးြျနးအ ြးယစစလြးပစတတပညနမညရနမ

ြျနးကင လယြျနးညတကဘကပေါးစငသြမထပရနကစနမကနကယရန၊

(ဆ) ဇဝအ ညဘနဝေတဝနးကျထနးညြးပရးအ ြသ ြြ းြလငညေချကတင မ

ညကေ နး ဟနချကြျတပရးကငမ ဦးစနးပေးညအ ပရရတတသအမ

5

ပညနမ ြသ ြြ းြလငေနးြျနးတ လယြျနးကငယေင ညညစတြန အ ေါဝမ

လနင ရန၊

( ဇ) င သပတန၏ ြသ ြြ းပရးလငေနးြျနးတ ဇဝအညဘနဝေတဝနးကျမ

ထနးညြးပရးကင ဟနချကမပေါးစေပဆနရက င ပရးညတကမ

ညြျးညနးပရးစဉဆကြေန တမ ြသ ြြ းတငးတကြဆင ရနမ လငေ နးြျနးမ

တ လယြျနးကငယေငညညစတြန အ ေါဝလနင ရန၊

( စျ) လယြသ ြြ းြမ ညစညစဥြျနးကင င သညတးရ ြဝါဒြျနး၊ ြဟနမ

ဗျဟနစြသကနးြျနးတ ထအညးင ရန၊

() ညြျ းညနးမ ရကေ နးပစအပရး၊ ညြျ းညနးညမေန မ လကခဏနတပဆနကမ

ပရး အ င သပတနတပဆနကပရးတ လယြျနးဦးမပဆနေါဝြ တတမ

ကျကျေန ဌနနးပေးရန၊ လယြျနးညကေ နး မေန ပထနစငစတဓါတ ထနးမ

ကနးေန နေနးလနပစရန၊

( ဋ) ညထးညပလးပေးရြအ လယြျနးကင ခခန နးဆကဆသခန းြမကနကယမ

ပေးရန၊မညခအညလြးြျနးြနတးပေးရနအမင သပတန၏ လငေ နးစဥမ

ြျနးတ ေါဝပဆနရကင ရန၊

( ဌ) င သတကနအ ချတဆကပဆနရကေြ း ရပဘနတနးငပညန

လယြျနး ပေါထကလနပစရန၊

( ဍ) လယြဝါဒကင လကပတညပကနညထပြနရန ညေန အညဝမ

တနဝနယြအယတရနး၊ လယြသ ြြ းြ၊ ညပခန ခသညပဆနကညညငသြျနးမ

ပြနထငတရနအလယြသ ြြ းြ မြန အတရနတ မေန ပထနစငညစငးရမ

6

ညြ ြျနးအ တင းပဒညကြ း၊ မေန နယညစငးရညြြျနး၏ ညခနးမ

ကဏဍအ ဘဏဍနရနေငသပကင တကျရးလးစန မေန ဋဌနနးပေးငရန၊

( ဎ) လယြဝါဒ ညပကနညထပြနြဆင ရန ယတရနးလေတရနမ

တ ညြနတကယ ထပရနကြနကနပညန ညပကနညထပြနမ

င ြ လငေ နးစဥြျနးညတက ညကဆင ရနအ တင းပဒညကြ း၊

မေန နယညလငက လယပရးရနြဝါဒ ပေါထကလနပစရန၊

(ဏ) လယြျနးည မြ ြးချြးြကင ချစခြန တငးပညနေတဝနးကျမ

တစရေကင ြနတးပြနပဆနငပစရနအ မြ ြးချြးပရးြန စစဥတ

လယြျနး၏ေါဝြ ညခနးကဏဍကင မြန အတညနးပေးရန။

လယြဝါဒပရးဆြြန စစဥ

၈။ မြန နြနင သည လယြဝါဒြရပညးညအ ကြဘနအင သ(၃၀)ပကျနထတ

တစခငညေါညဝ မြန စည။ မြန နြနင သရ လယြျနးြသ ြြ းတငးတကြညတက လယမ

ြဝါဒတစရေရရနမ လငညေညကင ပခတညဆကဆကညစငးရြျနးက ညရခအပညနလး

ညခကညခညြျးြျးအမညပခန ညပနညရေရေပကေ နအမလယြဝါဒပရးဆငခန းြရခအေါ။

လယြဝါဒြရပညနလး လယြျနးအေတညကညအမညပရးညရနအကစစရေြျနးကင

ညကဆင ရနဝနကြ းဌနနြျနးအ ညြညစးြျနးက ြဟနဗျဟနြျနးအ လငေနးစြသချကမ

ြျနးညရ ပဆနရကခအကေ ေါည။ လငညေချကြျနးကင ညတငးညတနတစခငညထ မြန အမ

ဆးပေးငပညနလး မေြ းေန အစငသပညနမ ညပခန ညပနကင ရရခအခန းြရေါ။ ညထးညြန အ

7

ဝနကြ းဌနနြျနးညကေ နး၊ ညြညစးြျနးညကေ နး၊ ပဒညတစခင အတစခငညကေ နး းမ

ပဆနရကြယတရနး ေေန ြြရညအညတက ညခကညခြျနးစနကင ရဆငခအရေါည။

၉။ ၂၀၁၂ခငစြမ စတေြ းမ လယညြ ြျနး၊မ လယကနရကြျနးညချးချး၊

ညေန နညလန ေးပေါးချတဆကပဆနရကြြန အ ဦးပဆနကန ညရေြကညြညစးမ

ြျနး၊ င သတကနညြညစးြျနးကမ မြန နြနင သ၏ လယြဝါဒမ ေေေန ေန ြန စပေါလနမ

ပရးတနးညနးပေးခအေါည။ မြန နြနင သ၏မ င သပရး၊ စးေနးပရး၊ လြပရးညပခန ညပန

ြတြ ြြြျနးက ြဝါဒပရးဆပရးြန စစဥညတက ပနအပးကေ နကေ နြြျနး မြန စပစခအမ

ညကငလး ညခနးစနယြယပတရခအမရေါည။

၁၀။ ၂၀၁၆ခငစ၊ မေန ညညစငးရလကထကတြ လယြဝါဒပရးဆပရးည

ဦးစနးပေးြန စလနညြ ညစေန ကန ဤြဝါဒြန စပေါလနပရးညတက ညပခန ညပနမ

ပကနးြျနး ပေါပေါကလနခအေါည။ လယြျနးဘကြလး လယကနယကြျနး၊

ညြညစးြျနး ေေေန ေန လေရနး ပဆနရကပနချနြန စညအညတက တကကြ ေြ း

လယပကနးကျ းလငလနးညမ လယြျနးေါဝရနမ ညဆညအြန စလနေါည။ မေန ပထနစငမ

ညြမတြန နြနင သည လယြျနး၏မ ညရညပညး၊ စတဓါတ၊ စြးညနးအမ ညလနးမ

ညလနြျနးကင ယငသကေ ညအနးတ င သတငးတကြသ ြြ းပရး၏ ညပခန ခသကျေြ း တနြငးရပညန

ညရးညြန စတစခငညြန စ ြတယေါည။ ထငပကေ နအ င သပတနညစငးရ၏ လြးညနြြန အ

လြဝနထြး၊ ကယဆယပရးအမ မေန နလပနရနချထနးပရးဝနကြ းဌနန၊ ကျနးြနပရးအမ

ညနးကစနးဝနကြ းဌနန၊ ေနပရးဝနကြ းဌနနတငအညတ လယြျနးြဦးပဆနေါဝမ

ပညန လယြဝါဒပေါပေါကလနပရးပကနြတ ညဆအဆအြစးကန လငေ နးြျနးမ

8

စတငခအေါည။ ထငပကနြတ ညဆအဆအတလး လယကငယစနးလယြျနးမ ေါဝမ

ကန ြ စးထနးရေြ း လယြျနး၏ညပဘနထနး၊ လယြျနး၏ညညသအ လယြျနးမ

၏ညကြ သဥနဏကင ညပခန ခသကျကျရယငရန စြသပဆနရကခအေါည။ ထငညငပရးဆရနတ

လညခအညပရး စသချနစသညနးြျနး၊ င သ၏ညပနညထနးညရ ြတကေန နးြြျနး၊ ပြန ေန မ

လငညေချကြျနး၊ လကရကျအညငသးပနပညနညခန နးြဝါဒြျနး၊ ညြျးညနးညဆအ ြဟနဗျဟနမ

ြျနးအ ပညြြြရပညန စဥးစနးညငသးညေခအေါည။

၁၁။ တင းပဒညကြ း/မေန နယညလငက လယပဆးပးေြျနး၊ ြငရြြျနးမ းြမ

ြျနးကင ညတတင ဆငသး ကျယကျယေန နေန နပဆနရကခအညအညေန ညတးစန၊ ပရဒယင၊

ရငေြန ညသကေ နး ညစညစဥြျနးြန အလး တစင သလငသးရ လယြျနး၊ စတဝစနးညြျနး

ညရငရနအ ညကြ သေန ငရန စစဥပဆနရကခအည။ ထငညေန လယြျနး၏ ညပဘနမ

ထနးညြန ပကနကခသခန းကင ကးဆး၍လးပကနး၊ ညတနနကလြကနရကြမ

လးပကနး မေန လငေခအကေ ေါည။ တင းပဒညကြ း၊ မေန နယကငယစနးေန လယကငယစနးမ

လယြျနးကင လယြျနးကငယတင မ ပရးချယညတြတေြ း ပကနြတညညးညးတ ေါဝမ

င ရန ဆငသးြန တချကချခအကေ ေါည။

၁၂။ လယြျနးအ ညကဆင ပညနညပကေ နးညရနအ ကစစရေြျနးြန တစခင အမ

တစခင ဆကစေပနညြန စရန ညစငးရဌနနညချးချး၊ ညြညစးမ ညချးချးအ

ညကဆင ညညချးချး ေးပေါးပဆနရကြလငညေညြန ထရနးည။ ထငပကေ နအ

ဝနကြ းဌနနြျနး၊ ကငလညြဂဂညြညစးြျနး၊ လြပရးညြညစးြျနး၊ လထငညပခန ေန မ

ညြညစးြျနးအ လယညြ ြျနး ချတဆကပဆနရက င ြအမ လကပတကျပညန

ယတရနးတစခငပြနပဆနမေြ း ဤြဝါဒကင ပရးဆခအေါည။

9

၁၃။ မြန နြနင သမ လယြဝါဒပရးဆပရးဆငရန ြကေ ြးပရးဆပရးညြ မ ညစးမ

ညပဝး(၃)မကြ ြ၊ လငေ နးပကနြတမ ညစးညပဝး(၂)မကြ ြ အမ ဗဟငပကနြတညစးမ

ညပဝး(၁)မကြ ြတင မ ကျးေပဆနရကခအေြ း လယြဝါဒပရးဆပရးဆငရန ပကနြတမ

(၃)ရေပတဆငသေကင (၂၄.၈.၂၀၁၇)ရကပနတ ဗဟငပကနြတဝ မေန ပထနစငဝနကြ းမ

(၃)ဦးအညတ ကျးေေန လငေခအေြ း ဤလယပရးရနြဝါဒကင ညကကရနဇ ၁၃၇၉ ခငစ၊

တနပဆနြငနးလဆငတ၊မ ၅ရကမ (ခရစ စမ ၂၀၁၇ခငစ၊မ ငဝဘနလ၊မ ၈ရက) ပနတမ

ညတေန မမေန ဋဌနနးခအေါည။

လယြဝါဒပရးဆပရးညတက ညပခန ခသညပကေ နးညရးြျနး

၁၄။ မြန နြနင သည ညပရပတနညနရပဒညတမတရေြ း ဧရယနညကျယညဝနးမ

၂၆၁,၂၂၈ စတငရနးြင ကျယဝနးပညနမင သတစင သြန စ၍ ညေေငးရနညဥတငမစငးြငးပညနမ

င သ ြန စေါည။ ေထဝညပနညထနးညရမပတနတနးြျနး၊ ပြန ေန နပဒညြျနး၊ ကြးရငးတနးပဒည၊

မြန စဝကျနးပေါပဒည၊ မြန စပချနးညးညင၊ ညစပတနြျနးအတးထကမ ညယသဇနတြျနးမ

ရပညနမင သတစင သလးြန စေါည။

၁၅။ မြန နြနင သည ကြဘနအလြညညငကညဝနးတ ကငလညြဂဂညြဝ င သမ

တစင သညြန စ ရေတလျကရေြ း ကပလးည ယညခအညပရးဆငရန ညပဘနတမ

စနချေ၊ညြျးညြးြျနးညနးနးြျးစငသြန အ ခခန နးြေပေျနကပရးဆင ရန ညပဘနတမစနချေ

အ ြညနစြးညညခအညပရးြျနးဆင ရန ညပဘနတစနချေတငကင လကြတပရးထငး

ထနးေြ းြန စေါည။ ထင မေန ညေန ေန ဆင ရန လညခအညပရးပကေ န နစနတြးညရလ

ညခအညပရးဆင ရနြျနးကငလး ညပလးထနးလငကနနရြအ င သမတစင သြန စေါည။

10

၁၆။ ၂၀၁၄ခငစ၊ လဦးပရအညြညပကေ နးညရန ညနးပခါစနရးညရ မြန နြနမ

င သရ လဦးပရစငစငပေါ းြန၊ (၅၁.၄)ညနးရေြ း ညြျ းညနး၊မညြျ းညြးညချ းြန (၉၃း၁၀၀) ညချ းမ

မြန စည။ လယ၏ ညဓေပါယြအဆငချကညတက ညကြ သ းဝငပညနမညညကညေင းညခန နးမ

ညလငကမလဦးပရညချးညစနးြနမပညနကေါညတငးြန စည -

(က) ၁၅စြ ၁၉စ ၉.၂၀ %

( ခ) ၂၀စြ ၂၄စ ၈.၆၁ %

( ဂ) ၂၅စြ ၂၉စ ၈.၂၅ %

(ဃ) ၃၀စြ ၃၄စ ၇.၇၅ %

ညြျးညြးဦးပရက ညြျးညနးဦးပရထကြျနးပနရပညန ညပကေ နးညရးြျနးတ

မြန စင ပခန ရညြန ပရပေန နးညနးလနခန းအ ညြျးညနးြျနး၏ ပညဆငသးြနးမ မြန အြနးမ

မခန းပကေ နအ မြန စငေါည။ လယလရယြျနးေါဝပညန ၁၅စြ ၆၄စရ ညလငေလငေမ

င ပညန လဦးပရညချးညစနးြန ၆၅.၆% ရပနရန လဦးပရေနရြျနး၏မ ညဆငညရ

ထငညငြျနးေန နးပနခန းည “လဦးပရဆင ရန ဆငလနဘ” မြန စေြ း ဆယစငစစစငညတး

ညကျးရစနညညငသးချင လျ တင းေန တစေန ၏မ ြသ ြြ းတငးတကြကင ညပထနကညကမ

မေန ငပကေ နး ပတရရေါည။

၁၇။ တစင သလငသး ညတငးညတနညရ စနတတပြန နကြ နးည ေျြးြျ ၈၉.၅ %

ရပညနလး ရြးေန နယ၊ ကရေန နယ အ ချးေန နယတငတ စနတတပြန နကြမ

နးြျနး နြအကျပနပညးပကေ နး ညနးပခါစနရးက ပြနေန ေါည။ ညညက ၁၅ စမ

11

ြတင ြ ညြျးညနး၊မ ညြျးညြး ပကျနးပနြေြနဏြန ြကနခန နးပညနလး ညညက

၁၅စညထကမ ပရနကပညနညခါ ညြျးညြးဦးပရအမ းယဥလျ ညြျးညြးြျနးမ

ပကျနးတက နးညမပလျနအနးညနးညကငမပတရရေါည။ ညညကညရယကြ းလနမ

ည အ ညြျးညြးြျနး၏ စနတတပြန နကြ နး ကျဆးလနေါည။

၁၈။ ညလငေလကြအနးြန တစင သလငသးညပနြန အကေ အလျ ညညက ၁၅ စြ ၆၄

စညတးရ လဦးပရ၏ ၄ % မြန စေြ း၊ ြနေန နယ၊ ကရေန နယ အ ရခင ေန နယတင မ

တ ညလငေလကြအနး ေငြင ြန အြနးပကေ နး ပတရရေါည။

၁၉။ လဦးပရစငစငပေါး၏ ၄.၆%ြန ြညနစြးြတစြျးကင ညနးဆငသးမ ခသစနးပနရမ

မေြ း ညြျးညြးြျနး၏ ြညနစြးြရနခင နးက ညြျးညနးြျနးထကေငပကေ နးမ-ပတရရေါမ

ည။ ြညနစြးြညြျ းညစနးတ ၂၀၁၄မခငစ၊ ညြညပကေ နးညရနမညနးပခါစနရးမ

ညရ ညညက(၁၅-၃၄)စ ညတးရ ြညနစြးလ ယြျနးြန (ညြန ညနရငသချတယးည-

၅.၃၀%၊ ကငယည ကဂါြညနစြးညမ-၈.၄၉%၊ညကေ နးညနရငသ ြညနစြးည -၈.၆၄%၊ ဉနဏရမ

ြြ - ၁၂.၄၁%) ညြန မညနရငသချတအည ညနးလငသး၏ ၁၃.၇၈ % ြန ညညက ၁၅ စြ ၃၄ စမ

ညတးရညြျနးြန စည။ ကငယည ကဂါြညနစြးညညနးလငသး၏ ၉.၁၃ %ြနညညက ၁၅ စမ

ြ ၃၄ စညတးြန စေါည။

၂၀။ တစင သလငသး၏မပြးနးကေ ြးြန လဦးပရတစပထနတ ၁၈.၉ ပယနကြန စမ

မေြ း၊ ပကျးလကပဒည၏ပြးနးကေ ြးြန မြြ ေန ထက ေငြငြန အြနးေါည။ ညညကညရယမ

ညလငက ပြးြနးငြနးကင ပလအလနရနတ ၁၅ စအ ၁၉ စညကေ နး ဆယပကျနညကမ

ပြးြနးြနးည ြနးကပလး ၁၀၀၀ ဦးတ ၃၃ ဦး မြန စေြ း ညပရ ပတနညနရပဒညမ

12

တးင သြျနးအ းယဥလျ ညနးယြန အြနးညကင ပတရရေါည။ ထငညေန

ညညက ၁၅ စြ ၂၄ စညတး လယလရယြျနး၏ ၇၅ % ပကျနည ညြပထနြမ

ကျပညးညြျနး မြန စပနေါည။ ပြးြနးေြ းမကပလးပညဆငသးြြျနးတ မြြ ေန အပကျးလကမ

းယဥေါက ပကျးလကပဒညြျနးတ ညြန စြျနးညကင ပတရရေါည။

၂၁။ မေန တးမ ပေန နးပရပနထငညဦးပရ စငစငပေါး၏ ၃၄ % ြန ညလငေညကငမ

ရနပြရနညတကမ ပေန နးပရ မခန းြန စေြ း၊ ၀.၇၈% ြနမ နယပြန ပဒညြတြ ြြပကေ နအ

ပေန နးပရပနထင ရခန းြန စပကေ နး ညနးပခါစနရးကမဆငေါည။

၂၂။ တကျပညန ညငပတညနညပထနကညထနးြျနး ြရပညးပညနလး လယမ

ြျနး၏ ကျနးြနပရး၊ ေနပရး၊ ြသ ြြ းပရးညပခန ညပနြျနး နြအကျပနြြျနးကင ပနရနပဒညမ

ညချတ ခသစနးပနရပကေ နး လယပဆးပးေြျနး၊ ညပဘနထနးမ စစတြးပကနကယြမ

ြျနးက ညကပညထလျကရေါည။ လကရညပခန ညပနတ မြန နြနင သည ဒြငကပရစမ

တပဆနကပရးကနလတ ရပနပညနလး င သပရး၊ စးေနးပရး၊ လြပရး၊ မြ ြးချြးမ

ပရးတ တြ ြြ လငသပလနကစန ြရပညးေါ။ ပနရနပဒညညလငက ညစပတနေန နးတးြမ

ြျနး၊ ညယသဇနတညလနညကျသ ညငသးစြြျနးရပနေြ း ညကျးဆကညရ ရနညဥတငပေန နးလမ

ညအ ဆအေနးဆငးကျးြျနးမကင ထခငကခသစနးရညအ ညပခန ညပနတလးမ ရပနေါည။

တရနးဥေပဒစငးြငးပရး ညနးနးပနညအညတက လယြျနးညေါညဝ မေန ညလထငမ

၏ဘဝလငသခြ သ ပရး ညထးညြန အ ညြျးညြးယြျနး၏လငသခြ သ ပရးအ ညတရနယကးရ းပရးမ

ကဏဍတ လငညေချကြျနး ရပနေါည။ ထငြျြက ေနပရး၊ စးေနးပရးအ ညလငေမ

ညကငညခအညလြးြျနး နြအကျပနခန း၏ ညကျးဆကညြန စ ပေန နးပရညနးလနခန း၊

13

မေန ေင သြျနးညင ထကခနခန းညေန လကငနကးခသရညအ မေန ဿနနြျနးလး ဆအေနးမ

မြန စပေါလျကရေါည။

၂၃။ လယြျနး၏ ညပရးညရနကစစရေြျနးတ လယြျနးကငယတင ေါဝမင ြမ

ညပခန ညပန နးေါးည အညြျ လယြသ ြြ းတငးတကပရးလငေနးြျနးကင ေေန စနမ

ညပကနညထပြနရနတ လငညေချကြျနးစန ရပနေါည။ လယြျနး၏ ညပခန ခသမ

ညရညပညးြျနး တငးတကပရး၊ ကငယတငကငယကျေါဝြမရရပရး၊ ဆငသးြန တချကချညအ

လငေ နးစဥြျနးတ လယြျနး၏ညညသ အ ညပဘနထနးြျနး ထဟေင ပရးတငည

ညပရးတကြ း လငညေပနပကေ နး ပတရရေါည။

လယြဝါဒ၏ညပခန ခသြြျနး

၂၄။ လယြဝါဒ၏ညပခန ခသြြျနးြနပညနကေါညတင းြန စည -

(က) လယြဝါဒည ညြျးညနးညဆအ ပြျနြနးချကြျနး၊ ညခန နးြဝါဒမ

ြျနး၊မ ြဟနဗျဟနြျနး၊မလြပရးရနအမယဥပကျးြဝနးကျ အ လငကမ

ပလျနပထြရရြ။

( ခ) လယတင၏ရငေေင း၊ စတေင း၊ င သပရး၊ ေနပရး၊ လြပရး၊ စးေနးမ

ပရးဆငရန လငညေချကြျနးကင မြန အဆးငရြ။

( ဂ) လညခအညပရးဆင ရနမညပခန ခသစသချနစသညနးြျနးအမကငကရြ။

(ဃ) ဥေပဒေန ပရး၊မ ညငေချေပရးညေါညဝမ ကဏဍပေါးစငသကင ညတတက

ေးပေါးပဆနရကပစေြ း ပရရြသြြ းြမ မြန စစဥတင းတ ညရမ

14

ညချးေန အြပညန လယြျနးေါဝငြအ ညပနညထနးတစခငကင

ပြနပဆနပေးငရြ။မ

(င သပတနတပဆနကပရးြန စစဉြျနးတ လယြျနးမ ေးပေါးမ

ေါဝငြအ ညခးညကျးကင ပြနပဆနပေးင ရြ)

( ) လယြဝါဒကင ညပကနညထပြနပဆနရနတ ကျနး၊ ြ လမ

စတကင းညတြ အ လဝပညညခသယြညရလးပကနး၊ ရငးရနမ

ယဥပကျးြညရလးပကနး၊ ယငသကေ ကငးကယြ ဘနညနတရနးမ

ညရလးပကနး၊ လြျးညရလးပကနး၊ ဘနညနစကနးညရမ

လးပကနး၊ ြညနစြးြညရပညနလးပကနး၊ ရငေေင းအမ

စတေင းဆင ရနညပခန ညပနညရလးပကနးစညအ ခခန နးဆကဆသြမ

ြျနး လငသးဝကးရးရြ။

( စ) လယြျနး၏ပနရေ၊ မကြ းေန းပညနေတဝနးကျ၊ ြညနးစင၏မ လြမ

စးေနးပရး ညပခန ညပနအ ကငယေငလြဘဝေငသစသြျနး ြတကေန နးခန းမ

ကင ညညညြတေန ည။

(လယြျနး၏ ပနထင ရနဌနပန၊ မကြ းေန းပညနေတဝနးကျ၊ ြညနးစငမ

၏ လြစးေနးပရးညပခန ညပနအ ကငယေငလြဘဝေငသစသြျနးစညအ

ြတကေန နးြြျနးကင ပလးစနးတနဘငးထနးမညညညြတေန ရြ)

(ဆ) ပဒညတ းအ င သတကနညပဘနတြြျနးကငမညပလးထနးည။

( ဇ) လယပရးရနြဝါဒကင လကပတညပကနညထပြနပဆနညအမ

ညခါ တနဝနယြ၊ တနဝနခသြကင ရရြ။

15

( ဈ) တင းပဒညကြ း၊ မေန နယညလငက အ လြျးစငညလငကညထ ြတမ

ကေန နးပညန လယြျနးမ ညနတြျ ြသ ြြ းတငးတကင ြညတက

ညပခန ခသပကနးြျနးရည။

(တင းပဒညကြ း/မေန နယ အ လြျးစငပဒညရ ြတကေန နးပညန

လယြျနးညတကညနတြျပညနမ ြသ ြြ းတငးတကင ပရးကငညပခန ခသမ

ရြ)။

ညဓေပါယြအဆငချကြျနး

လယ

၂၅။ လယဆငညြန ညညကညေင းညခန နး ၁၅ စြ ၃၅ စညတးရ

မြန နြနင သညနးြျနးကင ဆငလငည။

ညထးညပလးပေးရြအလယြျနး

၂၆။ ပညနကပြနေန ေါတငညမညထးညပလးပေးစဥးစနးရြအလယညြျးညစနးမ

ြျနးြန စေါည-

(က) ြညနစြးလ ယြျနးမ (ညြန ၊ ညပေန န၊ ညကေ နး၊ ဉနဏရ၊

ကငယခဓန)၊

( ခ) ကနကယပစနအပရနကြပေးရန လငညေပညနမလယြျနး (ြဘြအ အမ

ညငေထနးညြအ၊ လြးပေါပရနကပလလ အလယြျနး)၊

16

( ဂ) ပရပေန နးလငေညနးလယြျနး(မေန တး၊ မေန ေ)၊

(ဃ) ညဘနဝပဘးည တရနယ၊ လတင ေန လငေပညန ညတရနယခသစနးပနရညမ

လယြျနး၊ ပနရေစနခန ထကပေန းတြးပရနပနရညြျနးမ (စစပဘးမ

ညအပဒညြ လယြျနး)၊

( ) ြတကေန နးစန လစတကင းညတြအ လဝပညညခသယြရညအ

လယြျနး (LGBT- ညြျးညနးချး၊ ညြျးညြးချးမ ချစညြျနး၊မ

ညြျးညနး/ညြး စြျးလငသးချစညြျနး၊ ဆနကျဘကလ ညင

ပေန နးလခသယပနထင ညြျနး၊ပြးရနေါလည ကဂါစြျးစလငသးေါညြျနး)

( စ) တင းရးညနးြျ းယစငြျနးအ ပဝးလသပဒညြ လယြျနး၊

(ဆ) လကငနကးခသရခန းြ မေန နလလတပြန နကလနညြျနး၊ ကပလးမ

စစညနးညြန စြ မေန နလလတပြန နကလနညြျနး၊

( ဇ) ြးယစပဆးဝါးစပနည လယြျနးအ ပဆးြန တေြ းညလယြျနး၊

( စျ) ခငခသညနးကျဆးြပရနဂါ ကးစကခသလ ယြျနး၊

() လလငေညနးလယြျနး၊

( ဋ) ညက ယြငဒနးြကျးလနခသရညြျနး။

ညစငးရညြ

၂၇။ မေန ပထနစငညစငးရညြ၊ တင းပဒညကြ း ညငြဟငတ မေန နယညစငးရညြ၊

ပနေန ပတနပကနစ၊ ကငယေငညငေချေခ အရမ တင းဦးစးညြအ ကငယေငညငေချေခအရမ

ပဒညဦးစးညြ ညနးလငသးေါဝည။

17

ဝနကြ းဌနန

၂၈။ လယပရးရနြဝါဒတ ပြနေန ေါရပညနမ ညခနးကဏဍညလငက ညပကန

ညထပြနပဆနရကရြအ ညဓကဦးပဆနပညန ဝနကြ းဌနနြျနးအ ဆကစေဝနကြ းမ

ဌနနြျနးညနးလငသး ညကျသးဝည။

ညဓကဦးပဆနပညနဝနကြ းဌနနြျနး

၂၉။ ပညနကေါဝနကြ းဌနနြျနးက ညဓကဦးပဆနေါည-

(က) လြဝနထြး၊ ကယဆယပရးအ မေန နလပနရနချထနးပရးဝနကြ းမ

ဌနန၊

( ခ) ကျနးြနပရးအ ညနးကစနးဝနကြ းဌနန၊

( ဂ) ေနပရးဝနကြ းဌနန။

လယစတန

၃၀။ ည ငေန၊ ညနးကစနးလေရနးြြျနး ညေါညဝ လယပရးရနကစစရေြျနးမ

ပဆနရကင ေြ း ညချးချး ညေန နညလန ထပတဆကဆသညယ င ြအ ပနရနကင

ဆငလငည။

ညြညစးြျနး

၃၁။ ညြညစးြျနးဆငညြန လယြဝါဒတ ညကျ သးဝပညန ညပကနမ

ညထပြနပဆနရကရြအ လငေ နးြျနးအေတညက၍ ေါဝပဆနရကလျကရမ

18

ညအလယညြညစးြျနး၊ လယကနရကြျနးအညြဂဂြျနး၊ ညစငးရြဟငတပညန

မေန တး၊ မေန ေညြညစးြျနး၊ င သတကနညြညစးြျနး၊ လြပရးညြညစးမ

ြျနး၊ ရေရနညပခန ေန ညညးညြ ြျနးအ ညရေြကလြမ ညြညစးြျနးမ ညနးလငသး

ညကျသးဝည။

လယပရးရနပကနြတ

၃၂။ လယပရးရနပကနြတဆငညြန လယပရးရန ကစစရေြျနးကင ပဆနရကမ

ရန မေန ပထနစငညစငးရ၊ တင းပဒညကြ း ညငြဟငတ နေနယညစငးရ၊ ညရေြကလြမ

ညြညစးြျနး၊ ေနရြျနး၊မ (ညညေန၊မ ညတတေန)အ လယြျနးညကေ နး

ပေါးစေြစးထနးပညန ပကနြတညဆအဆအကငဆငလငည။

လယြဝါဒညဓကကဏဍြျနး

၃၃။ လယြဝါဒတမ ေါဝပညနမ ညဓကကဏဍြျနးြန ပညနကေါညတင းြန စေါမ

ည -

(က) ေနပရး။ ပညနကေါညတြတချကြျနးေါဝေါည -

( ၁) “ညပခန ခသေနပရး”ကင လယတင း လကလြးြ ညခြအညယမ

င ရန၊

( ၂) လကပတမလငေ နးခအမညသဝဂ ကျမမြန စပစြအ “နးေနမ

အမညကပြးေနပရး”တပေန း လကလြးြမညယငရန၊

19

( ၃) ပကျနးညခနးစနြျနးတ တင းရးညနးမ လြျးညညးညး၏

ယဥပကျးြအဓပလအထငသးတြး၊မ ညြင းပကေ နးညြနအ ညြျ းညနးမ

မကေ နညလကခဏနမ ညပြညစြျနးကငမ ညချ းချ းမ ညေန နညလနမ

ပလးစနးြန တငးတတရန၊ ကငယကျအတရနးအ ကျအဝတညကခနမ

တနြငးြျနးကင ထနးညြးတတရန ရရယညအ ညခနးစနမ

ြျနး ထအညးညကေ နးရန၊

( ၄) ညကေ နးညယြမ လငေနးစဥတမ ပေျနရ၍မ စတြစးြကးမ

ပညနခခန နး ဆကဆသြကးေြ း လငသခြ သ ြရပညန ေနပရးညယမ

ြဝနးကျြနတးပေးရန၊

( ၅) ေနညကေ နးပရးတမညညကပြးြေနပေါးစေမညကေ နးမ

ပေးပညနမ နးေနညတနးပကျနးြျနး၏မ ညပရညတကအမ

ညရညပညးမတငးတကပညနမပဆနရကရန၊

( ၆) ေနပရးစနစတ လကပတလငေနးခ အ ဆကစေပညနမ

ညခအညလြးြျနး ထအညးပေးရန၊

( ၇) ညပခန ခသေနပကျနး ညရငးညနးတြးြျနးတ ညပခန ခသမ

ကျနးြနပရး၊မ ြျးဆကေနးကျနးြနပရး၊မ ကျနး၊ြပရးရနအ လမ

စတကေန နးြ၊ ြညနစြးြ ညပဘနတရနး၊ ညခန နးကျနးြနပရးမ

ကစစရေြျနးေါဝညအဘဝတကတနကျြးကျစရနမဘနညနရေမ

အ မေန ညနတဘနညနရေကင ထပရနကစနမညကေ နးရန၊

20

( ၈) ေနပရးညဆအမ မ မညနးလငသးတလးမ မ မပကျနးထကြ နးကင

ပလျနအချင ြအ နးလြးြျနး ပြနပဆနရန၊

( ၉) ညညကပြးဝြးပကျနးဆင ရနမ ပလအကျအညတနးပကျနးြျနးမ

ကငြအလစေြ းလယြျနးအညထးညပလးပေးရြအလ ယြျနး

လကလြးြ တကကြ စန ညယ င ရန၊

(၁၀) ေနပရးတမညယရနမညခကညခရညြျနးညတက ပကျနးမ

မေန ေေနပရးညစညစဥြျနး၊ ညချနေင းေနမ ညကေ နးခအ

ညစညစဥြျနး၊ ညနလင းေနပရး၊ ပကျနးမညစညစဥြျနး၊

ပဒညညညးညးရ တကကညငလြျနးတ ရငသးချနမေန ေ ဒေလငြနမ

ညတနးြျနး ေနညပထနကေသအပကေ း ညစညစဥြျနးအ

ပကျနးညနးပချးပစနစြျနး ပဆနရကရန၊

(၁၁) တင းရးညနးလြျးြျနး၏မ ညြျးညနးေနပရးပကျနးြျနးကင

ညကဆင ရနမ တင းရးညနးြျနး ပနထင ပညနမ ပဒညြျနးတ

လတလေစနြအလစ တပထနင ခအရရန၊

(၁၂) ြဘ၊ ဆရန၊ ပကျနးညနး၊ ရေရန ေးပေါးပဆနရကြကင

ညနးပေးရန၊

(၁၃) ပကျနးညနး/ဆရနညြဂဂြျနး၊ ညြညစးြျနး လတလေစန

ြ စးခအရရရန၊

(၁၄) ပကျနးညနးလယြျနးညတးမ ညနးကစနးကငမ ထပရနကစနမ

လေရနးကစနးငပစပရးညတကလငညေပညနညနးကစနးကး/

21

ညနးကစနးရငသြျနးမ တပဆနကေန ေန ပေးခန း၊မ ညနးကစနးမ

နးစနစြျနး ညကေ နးပလအကျအပေးခန းတင ပဆနရကရန၊

(၁၅) ညဆအြန အေနကဏဍတ င သပရးဆငရနမ ဘနညနရေြျနး၊

မြ ြးချြးပရးဆငရနဘနညနရေြျနး၊မ မေန ညပရးရနစြသညငေချေမ

ြအ စြသခနခြဆင ရနေနရေြျနး ထအညးညကေ နးပေးရန။

( ခ) ကျနးြနပရး။ ပညနကေါညတြတချကြျနးေါဝေါည-

( ၁) ညညကညရယ အ ြျပညန ကျနးြနပရး၊ ြျးဆကေနးအ

လြဆင ရန ကျနးြနပရး ဗဟငညငတြျနး လကလြးြရရပရးမ

ညတက ပကျနးတးအ ပကျနးေန ေမ ေနပေးညစညစဥမ

ြျနးကင ပနရနပဒညညညးညးအ လငညေချကညလငကမ မေန လငေမ

ပဆနရကရန၊

( ၂) လယြျနး၏ စတေင းအ ရငေေင းဆင ရန ကျနးြနကြ သခင ပရးမ

ညတကမ လယြျနးကမ ယငသကေ ကငးစနးပညနမ ကျနးြနပရးမ

ပစနအပရနကြစနစတစခင လကလြးြမ (ညြငးနး ညကညနမ

(ညငြဟငတ)ညခြအ) ရရပစရန၊

( ၃) ကျနးြနပရးမ ညဆအညတနးြန အြနးပစြအ ညစညြသြျနး၊

ညနဟနရညစညစဥြျနးအ တစကငယပရအ ေတဝနးကျမ

ညနရးပရးညစညစဥြျနးမလကလြးြရရပရးပဆနရကရန၊

( ၄) ပဆးရငသကြ းြျနးအမ ပဆးပေးခနးြျနးတမ ဆယပကျနညကြျနးမ

ညနး ကျနးြနပရးပစနအပရနကြ စနစတကျပေးင ြအဌနနမ

ြျနး (ညငြဟငတ) ပနရနြျနး စစဥထနးရရန၊

22

( ၅) ညပခန ခသြျးဆကေနး ကျနးြနပရးမ ဗဟငညငတြျနးအ ဝနပဆနမ

ြြျနးကင ညပခန ခသ၍ လယြျနးညပနမြန အ တနဝနညပညန ြဘမ

ြျနးညြန စ ခသယ င ပစရန၊

( ၆) ညြျးညြးယြျနးညတက ကငယဝနပဆနစဥ၊ ြးြနးစဥ၊

ြးတးကနလအမ ကငယဝနေျကကျခန းြျနးတ ညရညပညးမ

မေန အဝပညန ဝနပဆနြြျနး လကလြးြ ညချနြရရပစရန၊

ညနးဆကခန နးပဆး ညေါညဝ ညရညပညးြန အ ြျးဆကေနးမ

ကျနးြနပရးပစနအပရနကြြျနးလကလြးြ ညချနြရရပစရန၊

( ၇) လယြျနးညကေ နး ကျနးြနပရး ညညေနေန နေနးပရးအ

ကျနးြနပရးအမ ဆက ယပညန ကစစရေြျနးဆငရနမ လထငမ

စစတြးြျနး၊ညငပတညနြျနးေန လငေရနတလယြျနးကငယတင

ေါဝငပစရန၊

( ၈) ညကေ ြးြကြ၊ လကငနကးြအ လေငးဆငရန၊ ရငေေင းမ

ဆင ရန၊ပခါးေငသြန တညြန တထငတခန းခသခအရပညနလယမ လရယ

ြျနး၊ ေဋေကခညြျးြျးအ ရဆငကြ သ ပတပနရပညနမ လယ

လရယြျနးညတကမ ရငေေင းအစတေင းဆင ရန ညရမညပညး

မေန အဝညအ ကျနးြနပရးဝနပဆနြအ လြပရးဆငရန

ဝနပဆနြတင ရရပရးပဆနရကပေးရန။ (တင းပဒညကြ း/

မေန နယညဆအမ မ ပဆးရငသြျနးတ One Stop Service

ြျနးညြန စ ညခန နးညကဆင ရန တနဝနရညြျနးမ(ြခးဆရနဝန၊

ပရပန၊ ဥေပဒမ ေနရ၊ လြဝနထြး) စညတငအ

ချတဆကပဆနရကရန။

23

(ဂ) ြးယစပဆးအညခန နးပညနပဘးြန စပစတတညအည တရနယြျနး။

ပညနကေါ ညတြတချကြျနးေါဝေါည-

( ၁) လယြျနး၏ကျနးြနပရး၊ ြသ ြြ းပရးကင ထခငကခြ ြးပခန နကပစမ

လျကရပညန ညရက၊ ပဆးလေ၊ ပဆးရကကြ း၊ ြးယစမပဆးဝါးမ

အမ စတကငပေန နးလပစတတပညနမ ပဆးဝါးြျနးညတရနယြ

ထပရနကစန ကနကယပေးရန၊

( ၂) လယြျနး ြြကငယြြမ ယငသကေ ြတငးတကပစေြ း စဥးစနးမ

ဆခန ငစြးြန အတပေးညအ ဘဝတကတနကျြးကျစရနမ

ညတနးြျနးမ ကျးေေန လငေပေးခန း၊ ြးယစပဆး၏ပဘးမ

ညတရနယြျနးအမ ညကျးဆကြျနးကငမ ေငြငညရလနပစရန၊မ

ညကရယဆအတမ ေနပေးညစညစဥြျနးကငမ ပဆနရကခန း၊

တရနးြဝြးယစပဆး၊မစတကငပေန နးလပစတတပညနပဆးဝါးမ

ြျနး၊ ညရက အဘယန စလြးခန းညတရနယြ ကးပဝးပစရန၊

ေနပေးခန းတငကင ပဆနရကခန းညနးြန အအ ြးယစပဆးအမ

ညတ ပနနကဆကတညတရနယြျနးကင ကငယတင ကငယကျမညရမ

နနးလေြ း ပရနရနးင ပစရန၊

( ၃) တရနးြဝ ြးယစပဆးဝါးစငကေျးထငတလငေခန း၊ ပရနးချမ

မခန း၊ မြန နြန းခန းအ လကဝယထနးရခန းတငြ တနးဆးရနတ

တရနးဥေပဒစငးြငးပရး ညပလးပေးပဆနရကရန၊

24

( ၄) ပဒညအကငကပညန ဘနးညစနးထငးညးသြျနး ထပရနက

လငသပလနကစနမ စငကေျးင ပရးပဆနရကပေးရန၊ ညနြခသချကမ

ရပညနမပစျးကကရနပြပေးရနအ ပဒညြသ ြြ းပရးလငေနးြျနး

ညရနညဟငနြန အပဆနရကပေးရန၊

( ၅) ြးယစပဆးစခအညြျနးညနး ကငညပေးရန၊ မေန နလထပထနမ

ပေးရနအမ လြညညငးညဝင းညတးညငမ မေန နလပေါးစးမ

ဝပရနကငရနညတက မေန နလထပထနပရးဌနနြျနးကင

တငးချြအလစရန၊

( ၆) ြးယစပဆးဝါးအ စတကငပေန နးလပစတတပညန ပဆးဝါးြျနးမ

ဆင ရန ဥေပဒညတင း ညပကနညထပြနရန။

(ဃ) ညနးကစနးအညေနးပြန ခန း။ ပညနကေါညတြတချကြျနးမ

ေါဝေါည-

( ၁) လယြျနး ညနးကစနးကငစတဝစနးေြ း ပနစဥလေရနးကစနးမ

လနပစပရးညတက ေနပေးပဟနပေန နခန း၊ ညနးကစနးမ

ညတနးြျနး ြအလစပေးခန းအ ညနးကစနးညပထနကညကမ

မေန ေစစးြျနး ပစျး နးညကညနစနဝယယ ညညငသးေန ငပညန

စစဥပေးရန၊

( ၂) ညနးကစနးကဏဍတမ ရနေငသပေငြငတငးြန အေြ းမ ြညနစြးမ

ညနးကစနးညြနးြျနး ညေါညဝမ လယညနးကစနးညြနးမ

ပကနးြျနး ပေါထကလနပစပရးညတက မြြ နယတင းတမ

ညနးကစနးက း၊မညနးကစနးရငသြျနးမမေန ေန ြြးြသခန း၊မမြန အဆးမ

တပဆနကပေးခန းြျနး ပဆနရကပေးရန၊

25

( ၃) မြန နြနအရငးရန ညနးကစနးနးြျနးအ ပဒညညလငကရပညန

ညနးကစနးနးြျနးကငမ ထနးညြးြန အတရနအမ င သတကနမ

ညနးကစနးနးြျနးကငလးပလအလနလငကစနး၍ကျြးကျြရ

ပစပရး ညထးညပလးထနး ပဆနရကရန၊

( ၄) ညပခန ခသေနပကျနးပေါးစငသညနးကစနးေြ ေြျနး၊တကကညငလ/ မ

ပကနလေပေါးစငသ ညနးကစနးေြ ေြျနး၊ တင းပဒညကြ းအ

မေန နယညနးကစနးေြ ေြျနး၊ ဝနကြ းဌနန ပေါးစငသညနးကစနးမ

မေြ ေြျနး၊ ညြျးညနးညနးကစနးေပတနြျနး ေငသြနကျးေပေးမ

မခန းြန အ လယြျနးညနးကစနးကင ေငြငစတေါဝစနးလနေြ း

လယြျးဆကညစ ညနးကစနးညြနးြျနးညြန စ ပြးထငတမ

ပေးရန၊

( ၅) လယြျနး ခရးညနးခန း အ ပဒည တရ၊ ဗဟငညငတကြ ယဝခန းကငမ

ညနးပေးြန အတရနညတက လငညေပညနညစညစဥြျနးကင လြမ

ညြညစးြျနး၊ စးေနးပရးလငေနးရြျနးအ ချတဆကမ

ပဆနရကပေးရနအမ လယတးခငရေညနြျနးကင ခရးညနးမ

ပဒညြျနးညတး တတငညြျ တပဆနကပေးရန၊

( ၆) ပခါးပဆနြ၊ ညတတ ၊ စးကြး၊ ညဘနဝအ ေတဝနးကျကင

မြန တငးပစရနညတက လယြျနးညကေ နး စနစနးလငေပဆနြမ

ြျနးကင ညနးပေးခန းြန အ ကငယေငညချနြျနးကင ညကျးရစန

ညညငသးချင ြအ ညစညြသြျနး မြန အတ ပဆနရကပေးရန၊

26

( ၇) လထငညေနးပြန ရနေနးခြ သြျနး၊ေန ညဥယျနဥြျနး၊Campusြျနး၊

ညနးကစနးက းြျနးတ ညနးကစနးညပထနကညကေန ေစစးမ

ြျနး( Sport Fitness Equipment) တေဆပေးခန းြျနး

ပဆနရကရန၊

( ၈) လယြျနး၏ကငယေင ညချနကငမညညငသးချခန းအညေနးပြန ခန း၊

ညပလအညထြျနးတ ညနးကစနးအညတ ညခန နးပညနမ ြနကနမ

ညအပနထငြေငသစသြျနး မြန စထနးလနပစပရး ညနးပေးရန။

( ) ညလငေညကင ညခအညလြး။ ပညနကေါညတြတချကြျနး

ေါဝေါည-

( ၁) လယြျနး၏ ညညကညရယ၊ ညရညချးအကငကပညန

ညလငေညကငြျနးရရပရး ညခအညလြးြျနး ြနတးပေးရန၊

( ၂) ညလငေညြနးပစျးကက၏ ပနစဥလငညေချကြျနးညပေါညကမ

ပရနကြရညအလငေနးအ ဘဝတစညကတနကျြးကျြြျနးမ

ကင ပလအကျအပေးရန၊

( ၃) လယြျနးညတကမ လငညေပညန ညညကပြးဝြးပကျနးဆင မ

ရနညတနးညစညစဥြျနးကငမ ပကျးလကပဒညညထမ ပရနကရမ

ပစငြအ ညစညြသြျနးမပြနပဆနပေးရန၊

( ၄) ညလငေညကငညခအညလြးြျနးအ လငညေပညနမ ကျြးကျြမ

ဆင ရနမညတးညချကညလကြျနးကငမလယြျနးမလကလြးြမ

ရရပစရန၊

27

( ၅) ကျြးကျြဆင ရန ညညညြတေန လကြတြျနးမထငတပေးမခန းမ

ညတက ညစညစဥြျနး ချြတပဆနရကပေးရန၊

( ၆) လယြျနး ညလငေလကြအ ြန စရပညန ညပကေ နးညရးြျနးကင

ညငပတညနေန ရနပြ ပြနထငတပလအလနရန၊

( ၇) ညထးညပလးပေးရြအ လယြျနးညနး ညလငေညကငညခအမ

ညလြးြျနး ြနတးပေးရန၊ လငေ နးခညတး ခခန နးမဆကဆသခသမ

ရြေပေျနကပစရန၊ညနတြျရရရနအလငသခြ သ ြရပညနလငေ နးမ

ခြျနးြနတးပေးရန။

( ၈) ပခါးေငသြန တခန းကး၍မ လြပရးညပထနကညေသအြျနး တနးတမ

မေန အဝစနရရပစြအ၊ လငသခြ သ စတချရပညနမ လငေ နးခမြန စတမ

ပရးစြသပဆနရကပေးရန၊

( ၉) လယြျနးညတက ညချနေင း၊ ကနလတငမ ညလငေညကငညခအမ

ညလြးြျနးရရပရး ပဆနရကပေးရန၊

(၁၀) ပဒညညလငက ညလငေညကငညခအညလြးြျနးမ ရရပစပရး

ပဒညခသတင းရးညနးြျနးကင ဦးစနးပေးပဆနရကပေးရန၊

(၁၁) င သခန နးရးးြန ေသြ လငေ နးြျနးတ လယြျနးဦးစနးပေး

ညလငေညကငရရပရးမညနြခသချကရပစရန။

( စ) စးေနးပရး။ ပညနကေါညတြတချကြျနး ေါဝေါည-

( ၁) င သ၏စးေနးပရးမ ြသ ြြ းတငးတကြတ လယြျနး၏ညခနးမ

ကဏဍ ေေန လနပစရန၊

28

( ၂) ရငးရနလကြေနရမ လယြျနးညတက ညညကပြးြလငေနး

ညရညပညးြျနးကင မြန အတပေးြအ ညစညစဥြျနးအ

ပကျးလကစးေနးပရးမ လငေ နးြျနး၏ လငညေချကြျနးကင မြန အမ

ဆးပေးရန၊

( ၃) ညပခန ခသေနပကျနးြျနးအ ညညကပြးဝြးပကျနးမ ဆင ရန

ညတနးြျနး တတပြန နကေြ းည လယလရယတငအ ညလငေမ

ညြနးပစျးကကညင မချတဆကြတြကေန ခန းကငစြသပဆနရကမ

မခန းြန အ ပစျးကကလငညေချက အ ညလငေညြနးရရြ ဟနချကမ

ပစပရး စြသပဆနရကရန၊

( ၄) ညပညးစနး၊ ညလတစနးအ ညကြ းစနးစးေနးပရးလငေ နးြျနးမ

စတငြအညပခန ခသကျြးကျြရရရနညတက လယလရယမ

ြျနးညနး ပလအကျအညတနးပေးရန၊

( ၅) စနဦးတထ ငမေြ း ညလနးညလနရညအလယြျနးကင စနစမ

တကျေန စင ေျးပထနပေးရန၊

( ၆) ကငယေငစးေနးပရးလငေ နးြျနးကငညစေန ရနအမ စြသညငေချေရနမ

တ ညကြ သဉနဏ အညပတးညပခါြျနး၊ စြးပဆနရြျနး

တငးတကပစရန လငညေပညနမ နးေနညကည၊ ပပကေ းမ

ပထနကေသအြြျနးအ လငေနးလေတရန လငညေပညနညကမ

ညြျနး ချတဆကေသအေငးပေးရန၊

29

( ၇) လယစးေနးပရးမ လငေ နးရြျနး၏မ ကငနထငတလငေြမ လငေ နးမ

ြျနးညနးမပြနပဆနပေးရနအ မြန အတပေးရန၊

( ၈) ညထးညပလးပေးရြအလယြျနးြထငတလငေပညန ကငနေစစးမ

အဝနပဆနြြျနးညတကမပစျးကကပြနပဆနပေးရန၊

( ၉) လယြျနးညတက လငညေပညန စးေနးပရးလငေ နးြျနး စတမ

င ရနညတက ညတငးြအ/ညတငးနးညကညနပညန ပချးပြျနးမ

ကငမစရထငတပေးငြအ ညစညစဥြျနးမပြနပဆနရန။

(ဆ) င သပရး။ ပညနကေါညတြတချကြျနး ေါဝေါည-

( ၁) လယလရယြျနး၏ စြးပဆနရကင ညညညြတေန ေြ း လြမ

ညြညစးြျနး၊မ င သပရးရနအ င သ၏ြသ ြြ းတငးတကြလငေနးမ

စဥြျနးတ ညဓေပါယရစန ေါဝပဆနရက ငခ အရရရန၊

( ၂) င သချစစတ၊ြျးချစစတဓါတထကညနရနမ ညြျးညနးစးလငသးမ

ညတြအပေါးစးြတငကငတနးြငးထနးတတေြ းဒြငကပရစ၊

ြကဒရယေန ပထနစင တပဆနကပရးတ လယြျနး၏

ညခနးကဏဍကင မြန အတရနအ လငညေပညနမ ေသအေငးကြြျနးကငမ

ြဝါဒချြတညြျနး၊မဝနပဆနြပေးညြျနးအ နယေယညညးညးမ

ြ ညကဆင ရနတနဝနရမညြျနးထသြရရရန၊

( ၃) ညရေြကလြညြညစးတလ ယလရယြျနးထပရနကစန

ေါဝပဆနရကရန၊

30

( ၄) ဗဟငချေကငြပလျနအချခန း၊လငေ နးစဥြျနးညတး လယြျနး

ပေါးစေေါဝငပရး ပဆနရကပေးရန၊

(၅) လယလရယြျနး ညရညအပညန င သပရးရနကစစရေြျနး၊

ညတးညချကညလကြျနးကင ညရငပရးမ ညစညြသြျနးမ

ပဆနရကပေးရန၊

( ၆) လယပရးရနကစစရေြျနး၊ လယလရယြျနး၏ ညကျ းစးေနးကင

ပြနပဆနပေးငပညန ြဝါဒြျနးအ ြဟနဗျဟနစြသကနး၊

စြသချကြျနးပရးဆရနတ လယလရယတင ေါဝပဆနရကမ

ြကင ညစညြသြျနးပရးဆညြစ၍ ညပကနညထပြနခန း၊

ဆနးစစခန းအ ဆငသးြန တချကချြတညအညဆအညထ ညညမ

ညြတေန မပဆနရကခအပေးရန၊

( ၇) လယြျနး၏မ ြသ ြြ းပရးညစညစဥြျနးမ ပဆနရကငရနမ

ညတက လယစတနြျနး ြအလစပေးရန၊

( ၈) မေန ပထနစငညဆအ ေါဝပဆနရကင ပညန လတလေပညနမ

လယညြညစးတစခငမ ေေန စနမ မြန စပေါလနပရးညတက

ပဆနရကပေးရန။

( ဇ) စနပေ၊ည ငေနအယဥပကျးြ။ ပညနကေါညတြတချကြျနးမ

ေါဝေါည-

( ၁) ြြတင၏ညကဆငရနမ တငးရးညနးစနပေ၊ ဘနညနစကနးအမ

ယဥပကျးြတငကငမ လယြျနးညပနြန အမ မြန တငးထနးညြးငမ

ပစြအ ညစညြသြျနးမပဆနရကပေးရန၊

31

( ၂) ပခတစနစ အ ြပညြပညန ဓပလအထငသးတြးစဥလနြျနးအ

ယဥပကျးြြျနးကင ပြနထငတထနးညြးေန နေနး စေပညန

ေနပေးပဆနရကပေးရန၊

( ၃) င သညြင းအမ ယဥပကျးြညပြညစြျနး၊မ ည ငေနညပခန ခသမ

ညပဘနတရနးြျနးအ လကြေနရေြျနးကငမ လယြျနးမ

ညယတတပြန နကငပရး မြန အတညနးပေးရန၊

( ၄) ပရးပဟနးယဥပကျးြမ ညပြညစြျနးညနးမ တနြငးထနးမ

ထနးညြးပစနအပရနကကနကယပရးတမလယြျနးကငယတင မ

ေါဝလနပစရန၊

( ၅) လယြျနး စနပေ၊ ဂတ၊ ညငညငခငြ၊ ယဥပကျးြြျနးကင မြန တငးမ

တနြငးထနးြမ မြန အြနးလနပစပရးညတကမ မေန တး၊ မေန ေမ

ညငေနယဥပကျးြစညအ းပနြလယေြျနး၊ ညစညစဥမ

ြျနးကင မြန အတချတဆက ပဆနရကရန၊

( ၆) လယြျနးစနပေအညငေနယဥပကျးြညပေါမ စတဝစနးြ

မြန အတငပရးမညထးညစညစဥြျနး ချြတပဆနရကပေးရန၊

( ၇) ကငယေင ညြန ညယညဆြျနးကငမ ထငတပြန၍မ လကပတညညငသးချမ

င ပညနပနရနြျနးကငမ ထပထနပေးေြ းမ စနပေ၊မ ညငေန၊

ယဥပကျးြညပေါ မြန တငးလနပစရန အ လယြျနး၏မ ြနတးမ

င ြအစြးရြျနး ထကပေါလနပညန လငေပဆနရန၊

32

( ၈) တင းရးညနးတင၏ညပရးကြ းပညနညခနးကဏဍြျနး(ဆင၊က၊ပရး၊

တး) ရငးရနဓပလအ အ ယဥပကျးြညြငးပကေ နးြျနးကငမ မြန အတမ

ပေးပညနမညစညစဥြျနးေန လငေပေးရန၊

( ၉) ညငေန၊မ ယဥပကျးြ၊မ ညြညစးြျနးအ ပဆနရကချကမ

ြျနးတမ ေါဝကင ရနအမ လယစနပရးဆရနအမည ငေနရမ

ြျနးညနး ပြန ပတနပြန နကပေးရန၊

(၁၀) စနတတပြန နကပရးလေရနးြြျနးတ ေါဝပဆနရကရနအမ

လယြျနးညကေ နးမ စနြတညအညပလအညထကင ညနးပေးညအမ

လငေ နးြျနးကငမမြန အတရန၊

(၁၁) ပခတစနစ အပလျနပညန စနကေ အတငကြျနး ပေါပေါကပရးမ

အပရရတတသအပစပရး ပဆနရကပေးရန၊

(၁၂) လယြျနးညကေ နး မေန ဋဌနနးြရး၊ ညညငသးညနးြျနးကင ြပေျနကမ

ေျကပညနအ တနြငးထနးညငသးနးတတပစပရး ညစညြသြျနးမ

ပဆနရကပေးရန၊

(၁၃) စနပေ၊ ညငေနအ ယဥပကျးြြျနး ပြနထငတရနတ ခခန နးမ

ဆကဆသပညန ပြနေန ြြျနး၊မလြနးပညန ညတငယြြျနးမြြန စပစမ

ရနအ ြနကနပညန ညတးညချကညလကြျနးမ ရရပရး

ပဆနရကရန၊

(၁၄) လယြျနး၏ည ငေနအမတထြနတးြြျနးကငမလတလေစန

ထငတပြနခ အပေးရန အ ကနကယပေးရန၊

33

မ (၁၅) လယြျနးြနတးထနးညအညငေနြျနးကငညြျနးေန ညညနး

မေန နလြျပဝင ြအပနရနြျနး ညစငးရညပနအ စစဥ ပေးရန၊

(၁၆) တင းရးညနးပေါးစငသ၏ ညငေနြျနးကင ပလအလနညယ င မ

ြအ ညတနးပကျနးြျနးကင တင းပဒညကြ း/ မေန နယြျနးမ

တ ေငြငတငးချြအလစပေးရန၊

(၁၇) တင းရးညနးယဥပကျးြ းပနြလယေြျနး မေန တးမ

ညနြက မေန ေထ ညနးပရနကကျးေ ပြနပဆနခအြျနးကင

ြနတးပေးရန၊

မ (၁၈) ပခတပေါစကနးပနေအ ကဗျနြျနးကငလး ညထကတနးမ

ညဆအမ မြန နြနစနညရငးတမ ထအညးေန ဋဌနနးခန း၊ ကငယတငမ

ြနတးပရးညနးင ရန ပလအကျအေျးပထနပေးခန းြန အ လယမ

ြျနး၏မ လကရစနပေယဥပကျးြညပေါ ေါဝပဆနရက င မ

စြးြန အတရန။

(ဈ) ညငပတညန။ ပညနကေါညတြတချကြျနးေါဝေါည -

( ၁) ပနရနပဒညညလငကညပခန ခသစးေနးပရးြန စပညနမ စငကေျး၊ပြးြန မ

ပရးအညခန နးကဏဍြျနးတထပရနကပညနညငပတညနလငေ နးမ

ြျနးမညရနညဟငနြန အ ပဆနရကရန၌ လယြျနးေါဝပစရနမ

အမညကျးခသစနးခအြျနးရရပရး စြသပဆနရကပေးရန၊

34

( ၂) နယေယညညးညး၌ လယညငပတညန ေနရြျနး ပေါထနးမ

လနပရးညတက ညခအညလြးြျနးမ ပြနထငတပေးေြ းမ လငညေမ

ပညနညပထနကညေသအြျနး၊မနးေနြျနးေသအေငးပေးရနအ ညငပတ

ညနညချကညလကြျနး၊မ ညရးညြန စြျနးကင လကလြးြ

ရယညညငသးေန ေငခ အရရန၊

(၃) ညငပတညနလငေနးြျနးြရလဒြျနးကငလကပတညပကနညထ

ပြနပဆနရကရနတလယြျနးကငယတင ေါဝငရန၊

( ၄) လယပရးရနကစစရေြျနးအမ ညကဆငပညနမ ညငပတညနြျနးမ

မေန လငေနေးရရလနပညနညတးညချကညလကြျနးကင လကပတမ

ညညငသးချရန၊

( ၅) ညပခန ခသေနညဆအြစ၍လယြျနးညငပတညနလငေ နးဆင ရန

ညပဘနတရနးအမလငေ နးစဥြျနးကင ရးးကျြးဝြမရပစရန၊

လကပတညညငသးချင ပစရနညစညြသြျနး၊ ချတဆကပဆနရက

ြြျနး၊ညကဆငရနနယေယညလငကပဆနရကပေးရန၊

( ၆) င သပတနညစငးရအမညကဆင ရနဝနကြ းဌနနြျနးက မေန တး၊

မေန ေညငပတညနေနရြျနးြတပခါ၍နးေနြလယရန

ညငပတညနလငေ နးြျနးကင ညနးပေးြန အတရန၊

( ၇) ဝနကြ းဌနနြျနး၊ ညကဆင ရန နယေယကဏဍြျနးညလငက

ညငပတညနလငေ နးစဥညတက လငသပလနကထပရနကပညန

ဘဏဍနပ၊မ နးေနေသအေငးြမ ညစညြသြျနးအညတမ ညငပတညနမ

35

ရလဒြျနးကငမ ညကဆငရနကဏဍညလငက ညလယတကညရမ

ညညငသးချင ရနမ ညတးညချကညလကစတနြျနးမ ထနးရ

ပဆနရကပေးရန၊

( ၈) င သပတနညစငးရကမ ညငပတညနကဏဍညလငကမ လငကနနရြအမ

ဥေပဒြျနး၊မ ြဝါဒြျနးအမညငပတညြျနးညနး ညကနညကယပေးမ

ြအဥေပဒအ ြဝါဒြျနးထနးရရန။

() ညေပသ အ နးေန။ ပညနကေါညတြတချကြျနးေါဝေါည -

( ၁) ညငပတညန၊ ညေပသ အနးေနမ ေါရြရပညန လယြျနးညနးမ

စနစတကျ ပလအကျအေျးပထနပေးငညအ ညစညြသြျနးကင

ချြတကျအညငသးရန၊

( ၂) ြဒယနညေါညဝ ပခတြညေပသ အမနးေနရေြျနးကင လယမ

ြျနးမပလအလနည ကေ နးေြ း ညကျးရရ ညညငသးချင ပစရန၊

( ၃) နးေနအေတညကပညနမ ညြညစးြျနး၊မ လေရနးပဆနရကမ

ြြျနးတ လယြျနး၏ေါဝြကငညနးပေးမမြန အတရန၊

( ၄) လယြျနး၏ဆနးညစတထြနတးငစြးကငမ ညညညြတေန မ

မေြ းလ ယညေပသေနရ၊မ နးေနရြျနး၏ညငပတညနေန င မ

ရနညတက လငညေပညနမညကညညပထနကညေသအြျနးမရရပစမ

ပရးပဆနရကပေးရန၊

36

( ၅) နးေနကျြးကျလ ယြျနးကင င သ၏ြသြြ းတငးတကပရးမ

တ ညကျးရရညညငသးချင ြအ ညခအညပရးြျနးမ ပြနပဆနမ

ပေးရန၊

( ၆) ညေပသ အနးေန ညရငးညနးတြးြျနးကင ပခတစနစ အ

ပလျန ပညန ညဆအြန အတပေးရန။

( ဋ) မေန ညနတအ င သညနးပကနးြန စြ။ ပညနကေါညတြတမ

ချကြျနးေါဝေါည -

( ၁) လညခအညပရး၏တနြငးြျနး၊ဒြငကပရစစသနးြျနးအြကဒရယမ

ညပဘနတရနးြျနးကငမ လယြျနးမ နနးလကျအညငသးပစပရး

ညနးပေးြန အတရန၊

( ၂) င သအညနးပကနး လယြျနးမမြန စလနပစပရးညတက ပလအကျအမ

ေျးပထနညအ ညစညစဥြျနး ညပကနညထပြနပဆနမ

ရကရန၊

( ၃) လယြျနး၏ပစတနနအဝနထြးအ ေရဟတစတဓါတြသ ြြ းြကင

မြန အတပေးရနအ ညပထနကညကပေးရန၊

( ၄) ဝနထြးလ ယြျနးကင ထငကညအပညနလစန၊မစြးရြန အတြ

ညစညစဥြျနးအ ညကျးခသစနးခအရရပစေြ း ညလငေကငဂငဏယမ

မြန တငးစတအတနဝနယြ၊မတနဝနခသြ၊မ စတဓါတြျနးေျးပထနမ

မြန အတပေးမခန းညနးြန အ ညဂတလငကစနးြြျနးကင ဆနကျမ

တငကြျကရန။

37

( ဌ) ညယသဇနတညငသးစြ အ ညဘနဝေတဝနးကျထနးညြးပရး။

ပညနကေါညတြတချကြျနးေါဝေါည -

( ၁) ြသ ြြ းတငးတကပရးအ စးေနးပရးြန အတညအ လငေ နးြျနးမ

ည မ ညဘနဝေတဝနးကျမ ထခငကေျကစးြြရပစေ ပရရမ

တတသအပညနမမြသ ြြ းြြန စစဥြျနးညြန စမမဟနချကမမတငးတကမ

မ ပစပရးလ ယြျနးကငယတငမေါဝပဆနရက ငရန၊

( ၂) ညဘနဝေတဝနးကျဆငရနထခငကြကငမ စစစခန းအမ မကြ တ

ကနကယခန းြျနးတမလယြျနးကငမေါဝပဆနရကခအပေးရန၊

( ၃) ညယသဇနတအမ ညဘနဝေတဝနးကျ ထနးညြးပရးဆငရန

ညညေနြျနးကငလယြျနး ကျယကျယေန နေန နညရပရးညတက

နးလြးြျးစငသြန အ ပဆနရကရန၊

( ၄) ညဘနဝေတဝနးကျထနးညြးပရးညတက လယြျနး၏

စြးပဆနရမ မြန အတပေးရနအ ေးပေါးပဆနရကြကငမ

ညနးပေးရန၊

( ၅) ညဘနဝညပြညစြျနးကင ြလညဘနဝညတင း ြေျကစးပစမ

ရနအယငယးေျကစးစေန ပနပညနညပြညစြျနးကငထနးညြး

ပစနအပရနကရနတမ လယတင းညမ င သပတနအေးပေါး

ေါဝပဆနရကေငခ အရရန၊

( ၆) ကနဗနထငတလငေြမ ပလျနအနးပညနမ လပဘနညြညစးမ

တပထနငပရးညတကမ ေတဝနးကျအညဟဇနတြန စပစမ

မေြ းစဥမ ဆကြေန တြသ ြြ းတငးတကြကင ညပထနကညကြန စပစမ

38

ည အေန နလေန အြြ းြြ စြးညတငးြန အ ထငတလငေညညငသးချမ

ပရးအ စြးညညကျးရထပရနကစန ညညငသးချပရး၊ မေန နလမ

မေန အြြ းငစြးြရပညန ညဘနဝညယသဇနတမပဆနရကရနအ

တတညနနးလပညနေတဝနးကျထနးညြးပရးဆငရနမညညမ

ေနမ ညတတေနြျနးကငမ မေန နလပဝြျမ ပေးင ပစပရးမ

ပဆနရကရန၊

( ၇) ညဘနဝေတဝနးကျမ ထနးညြးပရးအ ဆကစေပနပညန

စနေစေစစးြျနး စြသခနခြစနစကင ပြနပဆနေြ း လယြျနးမ

ညပနြန အ ညဘနဝေတဝနးကျ ထနးညြးပရးညတက စနပတမ

ညကေ နးရန အမ လကပတညပကနညထပြနပညနမ ညစမ

ညစဉြျနးပဆနရကရန။

( ဍ) မြ ြးချြးပရး/ဘဝလငသခြ သ ပရး။ ပညနကေါညတြတချကြျနးမ

ေါဝေါည-

(၁) င သပတနတပဆနကပရး၊ ညြျးညနးေန နလညအြန တပရး၊

မြ ြးချြးပရးြန စစဥအ ပဆနရကချကြျနးတ လယြျနး

စဥဆကြေန တ ညေန အညဝေါဝပဆးပးမ ပဆနရကခအကင

ညရနညဟငနြန အ ပဆနရကရနအမညကနညကယပေးရန၊

(၂) ညြျးညနးေန နလညအြန တပရး၊ ညြျးညနးတနးတပရးကင

ဦးတညအ မေန ပထနစငစတဓါတအ တင းရးညနးလယမ

39

ြျနးညကေ နး ညချးချးနနးလယငသကေ ြ ရအညနလနပရး

ညစညစဥြျနး ပဆနရကရန၊

( ၃) လယြျနး၊ ညထးညြန အ ညြျးညြးယြျနး၏ ဘဝလငသခြ သ ပရးမ

အ ညတရနယကးရ းပရးညတက တရနးဥေပဒစငးြငးပရးကင

မြန အတပဆနရကပေးရန၊

( ၄) မြ ြးချြးပရး၊မတြ ြပရးအမတရနးဥေပဒစငးြငးပရးမညနးနးမ

ပညနပဒညြ လယြျနး၏မ ညနနဂတြသ ြြ းမ တငးတကပရးမ

ညတက ညကနညကယပေးခန းအ မေန နလေန စငေျးပထနမ

မခန း လငေ နးြျနးြန အတပဆနရကရန၊

( ၅) ရနဇဝတြအမ ေဋေကခြျနးတမ လယြျနးမ ေါဝေတညကပနမ

မခန းညနး တနးဆးကနကယရနအ ပလျနအချပရးလငေနးစဥြျနးမ

တ လယြျနးေးပေါးေါဝရန၊

( ၆) ရနဇဝတြကျးလနခအပညနမ လယလရယြျနးအ ေတညက၍

တရနးစရပရးစနစတ ထငကညအပညန မေန စဒဏအညတ

စတေင းဆင ရနမ မေန ေန ပရးအ မေန နလထပထနပရးတငကင

ဦးစနးပေးလငေပဆနရန၊

( ၇) ြတကေန နးပညနမ လယြျနးကေ နးတမ ညေန နညလနယငသကေ ြမ

တပဆနကခန းြန အ မြ ြးချြးပရးပြနပဆနြကင ညပထနကမ

ညကေန ရန၊

40

( ၈) လြျးပရး၊ ဘနညနပရးြတ ြြျနးညကေ နး ညဟဇနတြန စပစမ

ြအ င သပတနညစငးရက ပဆနရကပနညအ ြဝါဒြျနး၊ ဥေပဒမ

ြျနး၊ ညစညစဥြျနးတ လယြျနးေါဝပဆနရကရန။

( ဎ) ကျနး၊ ြ ြျြ။ ပညနကေါညတြတချကြျနးေါဝေါည -

( ၁) လစတခသယြကင ညပခန ခသပညန ခခန နးဆကဆသခန းြျနးကင

မြန စပစငပညန ညယညဆြျနး၊ ညညငသးညနးြျနးအ ြဒယနမ

ပြနေန ချကြျနးညပေါ ညညေနပေးရနအ ဥေပဒြျနးမေန ဋဌနနးမ

၍ တနးဆးကနကယရန၊

( ၂) ြညနစြး ညြျ းညြးြျနးညေါညဝ ညထးညပလးပေးရြအ

ညြျးညြးြျနးညတက လငသခြ သ စတချရပညနမ ေတဝနးကျကင

လယစတနြျနးတ ထအညးထနးရပေးရနြန စပစမ လငညေမ

ေါကမညြျးညြးနနးခငရနပနရနြျနး(SafeHouse) တပထနမ

၍ြန စပစမပဆနရကပေးရန၊

( ၃) ဆငသးြန တချကချရညအ ညခနးကဏဍြျနး၌ ညြျးညြးယြျနး၊

လစတကင းညတြအ လဝပညညမ ကေန နးညြျနး၏

ပခါးပဆနြ အ ရေင ခအြျနးကင တနးတညခအညပရးပေးရန၊

( ၄) စဥဆကြေန တြသ ြြ းတငးတကြ အမ ြျတပညနြသ ြြ းတငးတကြမ

ြျနးညတက ညြျးညနးအ ညြျးညြးြျနးညကေ နး ထပရနကမ

စန ြတြကေန ပဆနရကပညန ညပလအညထကငတငးြန အခန းြန အ

စဦးစြကညကျးရပကေ နး ညရလနပစရန။

41

(ဏ) လညခအညပရး။ ပညနကေါညတြတချကြျနးေါဝေါည -

( ၁) လညခအညပရးပကေ န နစနတြးေါညချကြျနးညရလယတစဦး

၏ပြးရနေါညခအညပရးြျနးတနးတြျရရပရးညတကညကန

ညကယပေးရန၊ပလးစနးရန၊ မြန အတရနအ မြန အဆးပေးရန၊

( ၂) လယြျနးကင လညခအညပရး ညပဘနတရနးြျနးအ တနဝနမ

ယြ၊ တနဝနခသြ ညညေနြျနးပေးရန၊

( ၃) လညခအညပရး လငေ နးစဥြျနးတ ေနပေးခန း၊ စးရငသးမ

လသပဆနမခန း၊ ပစနအကေ အပလအလနခန း၊ ြတတြးတခန း၊

ညစရခသခန းအမ တင ကေ နးြ ယတရနးကစစရေြျနးတ လယမ

ြျနးမ ညရနညဟငနြန အမ ေါဝလနပညန ညပကနညထပြနမ

ပဆနရကရန။

(တ) င သတကနဆကဆသပရး။ ပညနကေါညတြတချကြျနးေါဝေါည-

( ၁) င သတကနလြညညငကညဝနးတ မြန နြနလယြျနး၏ ဂငဏမ

ညကခနညရညပညးအ ညဆအညတနးမ မြန အြနးလနပစရန

လငညေပညန ပထနကေသအြြျနးညခအညလြးြျနး ပြနပဆနပေးရန၊

( ၂) င သတကနလယမညြညစးြျနးအမချတဆကပဆနရကရန၊

( ၃) မေန ေတ ညလငေလငေကငပနပညန လယြျနး၏ ညညကညငးမ

ညြစးစြအမ ရညအရထငကပညနမ ညခအညပရးြျနးညတက

င သပတနညစငးရည ညခန နးငသညစငးရြျနး၊ င သတကနမ

42

ညြညစးြျနး၊ ညစငးရြဟငတပညနမ ညြညစးြျနး အမ ထထမ

ပရနကပရနကေးပေါ းမပဆနရကမေြ းမညကနညကယပေးရန၊

( ၄) မြန နြနအ င သတကနလယြျနးညကေ နး ကဏဍပေါးစငသ းပနမ

ြလယပရး ညစညစဥြျနး တငးြန အပဆနရကရန။

ညပရးပေါညပခန ညပန

၃၄။ ညဘနဝပဘးည တရနယြျနး၊ လတင၏မ မေန ြပဆနရကြပကေ နအြန စပညန

ပဘးညတရနယြျနး၊ စစပဘးစစဒဏ အ နယပြန ြတြ ြြြျနးပကေ နအမ မြန စပေါလနမ

ပညန ညပရးပေါညပခန ညပနြျနးတမ လယြျနးမ ညထးညြန အ ညြျးညြးယြျနးအ

ြညနစြးလ ယြျနးကငမ ထပရနကစနကနကယ ကပေးငရန င သပတနညစငးရက

ပဆနရကပေးရြ။ ထငညငပဆနရကရနတ လယြျနး၏ ေးပေါးေါဝပဆနရကမ

ြကငလး ရယရနလငညေေါည။

လယြျနးရရငပညန ညခအညလြးြျနး

၃၅။ ဤလယြဝါဒေါ လယြျနးအညကဆင ညအ ညခအညလြးြျနးညနးလငသးမ

ကင လယညနးလငသး တနးတရယေငခ အရည။

လယြျနး၏တနဝနဝတတရနးြျနး

၃၆။ လယြျနးညပနြန အ မေန ပထနစငကင ချစမြန တငးစတ အညတ င အသညနးမ

ပကနးေညစန ပနထင မေြ းမ ဤလယြဝါဒေါ ညဓကကဏဍြျနးတ ပြနေန ထနးပညနမ

တနဝန အဝတတရနးြျနးကငမပလးစနးလငကနနပဆနရကရနမလငညေေါည။

43

ညကဆင ရနညညးညး၏တနဝနဝတတရနးြျနး

၃၇။ င သပတနညစငးရအတက လယြျနး၏ညပရးညရနအ ေတညကဆကယမ

ပညနဌနနြျနး၊ ညြညစးြျနးအ ြဘမေန ညြျနးညလး လယြဝါဒ၏ ပြျနြနးမ

ချက၊ ရရယချကြျနးကင ညပကနညထပြနမ ပဆနရကရနတမ ညဓကညခနးြမ

ေါဝေါည။ လယြဝါဒြတဆအပေါပေါကလနငပညန ဥေပဒြျနး၊ ြဟနဗျဟနမ

စြသကနး၊ စြသချကြျနးညနြကရေြ းြန စပညန ဥေပဒြျနး၊ ြဟနဗျဟနစြသကနး၊ စြသချကမ

ြျနးကငလယြျနး၏ညကျးညနးပလျနစနေန အေန အဝဝ ညပကနညထပြန ပဆနရက

ပေးရြ။

ပေါးစေးပဆနရကြယ တရနး

၃၈။ လယြျနးအညကဆငပညန ညခနးကဏဍညညးညးညတက လငေ နးြျနးမ

ညပကနညထပြနမ ပဆနရကရနတ ကဏဍြျနးညကေ နး ချတဆကေးပေါးမ

ပဆနရကရန လငညေပကေ နး ဤြဝါဒြ ညညညြတေန ေါည။မ မေန ပထနစငဝနကြ းမ

ဌနနြျနးညချးချးမကေ နး၊ မေန ပထနစငညစငးရ တင းပဒညကြ း/မေန နယ ညစငးရညြြျနးမ

မကေ နး၊ ညစငးရ၊မ လြညြညစးြျနးအ လယြျနးကေ နး ပေါးစေ းပဆနရကြမ

ယတရနးကင လငေထငသးလငေနးြျနးအည ပြနပဆနရြြန စေါည။

၃၉။ ြဝါဒ၏လငညေချကညရ ချြတပဆနရကရြအမ ကစစရေြျနး၊ လကရမ

ပဆနရကပနပညန လငေ နးညစညစဥြျနးတ ကနဟချကြျနးမ မြန အဆးရန၊ ြလငညေမ

ညြျနးကငမေန ဆရန၊ လငေ နးထေတြြျနးကင ေယြျကရနအ မေန နလညငသးညေြြျနးမ

44

ကင မေန လငေပဆနရကရနတ ပေါးစေ းပဆနရကြမ ယတရနးညညးညးက ညကမ

ညပေးေါြ။

ြဝါဒကငညပကနညထပြနပဆနရကခန း

၄၀။ ြဝါဒေန ဌနနးေြ းပနနကမ ြဟနဗျဟနလငေနးစဥကငမဤြဝါဒညတေန ေြ းမ

(၆)လမ ညတးညေြ းပရးဆရြ။ တင းပဒညကြ း/မေန နယညဆအ ညတးညချကမ

ညလကြျနးကငရယ၍ ညြျးညနးညဆအြဟနဗျဟနစြသချကကင ပရးဆညပကနညထမ

ပြနရြ။ ညဆငေါ ညြျးညနးညဆအြဟနဗျဟနစြသချကကင ညကဆင ရနဝနကြ းဌနန၊

ညြညစးြျနးအ ေးပေါး၍ လယကငယစနးလယြျနးေါဝပညန မေန ပထနစငမ

ညဆအ၊ တင းပဒညကြ းအ မေန နယညဆအ လယအပရးရနပကနြတြျနးြစးကန

ညပကနညထပြနပဆနရကရြ။ ထငညင ညပကနညထပြနရနတ လယအမ

ပရးရနပကနြတြျနး၏ ပဆးပး းြ၊ ေအလးမြန ညနြအ တနဝနယ၊ တနဝနခသြ

ညနးပကနးစနြန အ ပဆနရကမ ညပကနညထပြနရြြန စည။ ြဝါဒတ ေါရမ

ပညနြြျနးကင ညပကနညထပြနရနတ မေန ညလထငပညနကပခန ညဆအညထ

ထပရနကစန ညပကနညထပြနပဆနရကမခန းကင ညပလးထနး၍ လကရညညကမ

ဝလျကရပညန ဥေပဒြျနးအ ပဆနရကဆ ညြျးညနးညဆအ ြဟနဗျဟနစြသကနးြျနးမ

ည ပညြြြရလျ ညချနအတပေန း ထပရနကပညနြန စန ပဆနရက င ရန

ခနညနးစငကရြ မြန စေါည။ ညကယ၍ ပဆနရကဆ စြသကနး၊ စြသချကြျနးတ

မေန ဆြန အစကပဆနရကရန လငပနေါက ညကဆင ရနဝနကြ းဌနနြျနး ညလငကညအမ

ပလျနညလငမမြန အစကေန ဆပဆနရကရနမမကြ းေြးညနးထငတရေါြ။

၄၁။ ညထးညပလးပေးရြအ လယညြျးညစနးြျနးညတက ြဟနဗျဟနမ

စြသကနး၊ စြသချက အ လငေ နးစဥြျနးတ ညးညနြန အစကပဆနရကညအညအ ကစစမ

45

ြျနးရညဆငေါကမ ညကဆင ရနဝနကြ းဌနနြျနးအမ ညြညစးြျနးြ ပညနကပြနေန ေါမ

လငေ နးြျနးမဦးစနးပေးပဆနရကရန ညပရးကြ းေါည-

(က) လြညြညစးညတးရ ချတအြးေါးပညန လယြျနး၊ စတေင းမ

ဆင ရနအ ကငယကနယေငးဆင ရန ြညနစြးပညန လယြျနး၏

စးေနးပရး၊ လြပရးအ ကျနးြနပရးညနြခသချကမ ြျနးရရပရးကင

ညပလးထနးပဆနရကရန၊

( ခ) ထခငကလယပညန လယလရယတငကင လငညေချကအည

ပစနအပရနကြပေးင ပရးဦးစနးပေးပဆနရကရန၊

( ဂ) ဦးစနးပေး လယလရယြျနး ညချးချးလး လငညေချကအမ

ပဆနရကရြအလငေနးညပဘနညဘနဝတြြျနးရလျ ေးပေါးမ

ပဆနရက င ြအ ယတရနးတစခင ပြနပဆနရန၊

ြဝါဒညပကနညထပြနရန ညရးညြန စလငညေချကြျနး

၄၂။ ဤြဝါဒကငမ ညပကနညထပြနရနတ လငညေညအ (နးေန၊ ဘဏဍနမ

ပ၊ လစြးညနး၊ ေစစးညညနး၊ ပနရန)ြျနးကင ပြနထငတညတြတခန း၊ ညခအညလြးမ

ြနတးပေးခန းတငညနးမ ညကဆင ရနဝနကြ းဌနနြျနးအ တင းပဒညကြ းအေန နယမ

ညစငးရြျနးြ မကြ းေြးပဆနရကကေ ရြ မြန စည။ ညကဆင ရနမ ဝနကြ းဌနနြျနး၊

ပနေန ပတနပကနစ အ တင းပဒညကြ း/မေန နယ ညစငးရညြြျနး၊မ ကငယေငညငေချေမ

ခအရတင း/ပဒညဦးစးညြ ြျနးညလငက လယပရးရနအ ေတညက၍ လငညေညအ ရနေငသမ

ပကင စစဥထအညးပရးဆ၍မညငသးစရြ။

46

မေန နလညငသးညေခန း အ မေန ဆြန အစကခန း

၄၃။ ဤြဝါဒညရ လငေ နးညပကနညထပြနပဆနရကြြျနးကင လယပရးရနမ

ပကနြတက တစစလျ(၁)မကြ ြ မေန နလကြ းကေ ေညငသးညေ၍ လငညေေါက ြဝါဒကင

ပခတစနစညပခန ညပနအ လငကပလျနပထြရရန မေန ဆမပဆနရကရြ။

နဂငသး

၄၄။ ဤလယပရးရနြဝါဒည မြန နြနင သညတးရ တကကြ လေရနးညမ

လယြျနးအ တင းရးညနးလယြျနး၏ ဦးပဆနပဆးပးြအ လတပတနြျနး၊

ဝနကြ းဌနနြျနး၊ ညခန နးညငေစငေါ ကငယစနးလယြျနးြ ေါဝပရးဆထနးခန းြန စေြ း မြန နြန

င သရလယြျနး၏ ကျနးြနကြ သခငပရး၊ ေနပရး၊ လငေကင စြးရ၊ လကျအဝတ၊

လတနြငးအဦးပဆနြ ညရညပညးေးပေါးေါဝ ပဆနရကြတင ြန အ ဘကစငသြသ ြြ း

တငးတကေြ း ြကဒရယဒြငကပရစ မေန ပထနစငပေါပေါကပရးညတက ညနးပကနး

ခင ြနပညန၊ထပရနကပညနြဟနဗျဟနပြန နက လငေနးစဥြျနးပရးဆရနတ ညပထနက

ညကေန ြအြဝါဒြန စည။ ညနနဂါတပြျနြနးချကညလနးညလနြျနးအ မေန အဝပန

ပညနလယြျနး၏ ညရညပညးအစတဓါတကင ေျးပထနပေးင ညအ ြပဘန

တစခငညြန စ လြးညနပေးင ညညနြက လယြျနး၏ ကငယတင ကငယကျေါဝြ၊

င သပတန၏ေသအေငးြ၊ ဝနကြ းဌနနအ ညခန နးပညနမ ညြညစးြျနး၏မ မကြ းေြးြ အ

မေန ညလထင အြညနးစငြျနး၏ လကတလငေပဆနြ ညနးလငသးပေါးစေခန းြန အ လယ

ြျနးညနးမ ကျနးြနကြ သခင ပညန င သအညနးပကနးြျနး မြန စလနရန ေျးပထနပေးငရန

47

ရရယည။ လကရ ငသညပခန ညပန၏ လယထင(ညငြဟငတ) လငေညနးညညနးမ

ြျနးေန နးပနညအ လဦးပရဆငလနဘညနး ပကနးစနညညငသးေန ၍ ညစငးရတစရေညပနြန အ

ကဏဍပေါးစငသတ ညထးညပလးထနးပဆနရကမ ညပကနညထပြနပဆနြအ

ဘကစငသလယြသ ြြ းြ ညစညစဥြျနးညနး လြးေန င ြအ ြဝါဒတစရေြန စညဟငမ

ယငသကေ ေါည။