fileCreated Date: 1/15/2012 8:09:40 AM
Transcript of fileCreated Date: 1/15/2012 8:09:40 AM
isTANBUL UNivnnsirrsi norslver rart.ntBsi YAYINLARI No. 2272
OSMANLI MUESSESELERI
VE
MEDENIYET| TNNIH|NT
BAKr$
TE$KILATI
GENEL
Prof. M. rerrrls GorBtr GfN
eoesiYan p,lUrrnsi MATBAASTlsreNsul - 1977
{lh's()z
(Jsrna,nli miiesseseieri, te"qkilatr ve medenii'eii ta.rihi, tr;ernel riir-irtarihinin irir briliimilnil, Csmanh-'.liir.1i t.arihinin cle esrsi;rr ve cziiniimeydana getirer: hir nii.ejjletcdir'. :iln be,g sc:ir: .iia,,lli.r cir:r,e, b'akiiltc-rniz" ta,rili dahlcit, ho.i'ir hil' irneml: kr;nu ii:,-,eirjncle araq.i.r,-.gia. 1re iec-ris fa.aliS'elii gc:itr:rec<,:il ayi'l i;ir' ].;i|:.lii irurdclu-llibln son::rii.i iru genis'.'e qoi{ vrjnlii tarih }ic.nula;rniln i:ii pii.rqnsl gr,n,.:i .re cilei llaralr {lle:alLnmlq rrc $imdi birinr:i klsnri veiylnlaniin dols ,rak;rirlrli" der.s noi--iart ort:r.va qlkmlqti. universitelii'i;r::dl dl-cilrr beri i:iniii dg;retimin-de daha fazla ii.rerincie durulan. iir:.*rnle a:i-rii.uliiirir.i:rr, sei.;ti-lier, i,,,.-runilamai:r.r "/i,"itllan };on6liir siJ;;riji ""'r.r l,]illiol-.i []sn:i:.nfu t;.r.jl:i sayuS-Iarr ve yavlnlana,n eso.:i"lerdql dal:a tcl; hu l:reznil:rr ku.r;s:L:,la.k"t:r icli.Miicsscseier" te6kilai ','r rncCi:nr.i'et, .'n'*;ri fi;l:it;:ir-T'ii.i,ir ir;.;lunununrlr'r'it't vc iCet'c yili,i::t, .'.:'Jl;t! j;,1:.'?rr';'gl:;;..q -, rr.ilt ..',' rr.;r i: :. jlgc-lerinin nasrj ida:"r: {rdildilileri, soiq-r/,r.1.. rlili:cirl:iJr i,r:ir,imlrri:i:r n:,.sr! ol-rirrgu ve irih.a;'r:L {}srnan}i de,,'lrl.i,i:d",.: ilinr ve k.,ili.il:. harelle:- ','c
-firliii-
1.'etle:ri, sosyal v* mr:detii-liet e::cr':e:ii gibi i;.o:riii:Lr I'Erric?. hir. ri;;r'rtil-.rl.e ariiqtlr:la krnusu vc iinitr.;i .".Llillltnt-y',r:, i:li';li ','lC,-rjr,l,n ehenrml-lJet 1'erihlliyordu" Ger'ql, n;n yal:tl: .i'iin t-.i11:, i-.:'l1t:;. T.q"yih-j 0:.iruanillnriilrenintrLn itnrululr r'lo:i'el'li );fi.i:r.n orgatll olar ll'i,-r:ih"i Ss.nrali iln-ciimeni Lrlecrnuiislurrr inNiq;;..r'l fu;',1l.o.nralinr..lan l,;,:rni"ll ',/'r,iha.ncl.t so:rijrritettifirniz Llonuia.rla il5lili ara.rirr:;:raln.r vr ',,"11'r.:::!:t:,: grir'iilttii, ciiira srx-ra 'f iirk T-ariir Enci-:preni ve Tiu:lt Tari!: iir,.,,:unr l:i;n Telerinde cle buistika.niette r;a1trymali'":, :t'n-1i r'.,.i :'f ::j,vl;tli.:.i ;irtir. i:!ii;r'ii1.; ra;i"lhfil..:-riiniz -Abr{urr'ehman Seireif, il,-.lii:ri,;'ii Rclllit ';.: l":.hnni.li jiocl;n:rz ifuaiFiiipri.llii vc tizellil,:.le $4,3;is li.,r',.r.,0.:flls isn:ail Inakkr {Jzr,nc'r.l.r.i birkairil larihi arasir;:rnali.rrn I',.;:;,rii; c:,:emfuu grs|l;rucliic i:ir q;i.lr;: ar-trlar, rehberlik eti-iler: ve l:u :,"iltilt.i:i rni;iiiru ,::ii.iiler. clc11r,'l.ii ",.;,yriiLr:.
ortayn kcirdul*,r'. Ancnli l:[i.i.lit-r !:un]an i:lr i:li:,rrn1,:i,; aiira..q nil,uie-meh miirnliiitiriit. llu istj.kan:ert.i.r.- lr.tilai-ri*.ll :,iitlr.lar':,-::. Ia,ilr"iir.*aii. i1t'i1s-
Irrmr.la.r'rn bir g*k lionuvu g"r"'dll1:i;:r ll:y-irsi*-rnlil:Li, "r'eili veoi i,a;:ihiseirqekiet"ilt bi,ll,Lin ilirli dilt)'asll:;r gozii ciai-i.ne seriilriesi gerrkiS.r,y-Cu. iit.e vrindan. iir:jversil.ecl* j-lril l:6liirrri-r;:il'-:, 1i-,:;'1 ;r;r iri::r'rii oitri:alliirit.Etlri:tla :,'c oill'ctim faaliytlini;,t bi:"slli.i.rii:.lrsr rill filiidaL i:l:;i:rlllr.
VUI
igte bu ihtiyacrn mahsulii olarak meydana grkan bu ilk derslerin not-lan, konuya genel bir bakrg halinde bu kitabr meydana getirdi. Fr-sat ve imkdn olursa devamrda yayrnlanacak, ayrrca tegkilat tarihidersleri notlarr ve aragtrrmalarr ile yayrna };.az:,rlanacktrr. <<Osmanh
mi.iesseseleri, tegkilat ve medeniyetine genel bakry> tn bu ilk krsmrn-da, tince Osmanh imparatorlufunun kurulug devrine, o devirdekimiiessese ve te$kilatrn yaprsrna ve k6,kenlerine, bu kuruluqlartn na-srl geliStifine, basitten rniirekkebe doiru dal budak salmasrna temasedilmig, siyasi ve askeri tarihe, sadece, konunun ihtiyag cluycluiunisbette yer verilmig, bu arada, hiikiirndarlann ve devlet aciamlart-run bu sahadaki hizrnet ve faaliyetleri de az gok bahs konusu edil-migtir. Osmanh miiessese ve te$kilatrmn kurulug ve geligme safha-srndaki bazr tarihi olaylar, zam rL zamatt yabaner tarihgiler arasrndaiart6ma konusu yaprhr ve gok defada yanh6 ve garazkar yorumlarauirardr ki, bunlardan biride bu derslerde enine boyuna incelenrnig,dolayrsryte buraya da girrnigtir ki, ewelce bagka bir yerde Yayrnlan-m6 bulunmasrna rafmen, gelecekteki Tiirk tarihgilerinin formasyo-nuna bir katkrda bulunabilmek arzusryle tekrarrnda sakrnca giiriil-memi$tir.
Bu krsrmda, XV. yiizyrl miiesseseleri ve medeniyetine genel ba-
krg derslerinde d,zellikle II. Murad ve Fatih Sultan Mehmet devirle-rinin geligmelerine definilmig, ancak, zaraar1 fakt<iri.i 6'nem tagrdririqin, sadece gok d'nemli bazr ydnleri iizerinde durulmug, ve konulard,zetlenmeSe gahgrlmEtrr. XVI. yiizyri milesseseler, tegkilatr ve me-
cleniyeti biiliimiinde ise, imparatorluiun sosyatr ve ekonornik bi.inyesi
oldukQa deiigik bir gehre arz ettiii ve yeni miiesseseler doiduiu yeni
ihtiyaglar belirdifi cihetle, iite yandan devlet idaresi daha karmagrk,medeniyeti ve medeni eserleri daha agrk ve parlak bir hal aldl$r igin,
bunlar iginde bazrlarrna, konularrn ehemmiyeti nisbetinde, genig biryer verilmese, olaylar agrklanmaia gahgrlmrgtrr. Aslmda 6$rencilere
ders notlan niteliiinde olan bu kitabrn bu konular ile i.lgilenecek ta-rihgitere de yararh olacafi, bazr atranlarda rgrk tutacair ve aydrnltkgetireceii iimidini besliyoruz. Ayni zamanda, bu derslerde bulunan
ve bundan sonra da bunu okuyacak d,irencilerimizin gelecekte yet-
kili birer Tiirk tarihgisi olarak yetiSmelerine kiigiik bir katkrda bu-
lunmasrm diliyoruz.
M. Tayyib Giikbilgin Erenkdy, Nisan 1977
ONSOZ
GIRIS
Miiessesenin tarifi
Osmanh Miiessese.
Osmanh Devletini
Krsa Bibliografya
OSMAN GAZI DI
ORHAN GAZI DI
MURAD I DEVI
Murad I'm $ahsi1
XV. Yiizyrlda Osn
OSMANLI UUNSLERE BIR (
Rumeli Fatihleri
Anadolu'da Osma
$eyh Beclreddin S
MURAD II DEV.TINE GENE
Eflak Voyvodast