ХЭРХЭН АВАХ ВЭ? - bulgan.nso.mn Barilga, teever-2016.pdf · хүч)-д Үндэсний...

1

Дэд бүтцийн салбарын танилцуулга

СТАТИСТИК МЭДЭЭЛЛИЙГ ХЭРХЭН АВАХ ВЭ?

ТӨРИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭГ ҮГҮЙ НЭЭЛТТЭЙ ХҮРГЭНЭ

ХҮНД СУРТАЛ АВИЛГА

2


ГАРЧИГ

Аргачлалын тайлбар..................................................................................................................3

Булган аймгийн үйсэл хөгжил, аж үйлдвэр, барилга үйлчилгээний өнгө төрх.......................4

Товч танилцуулга........................................................................................................................5

I. Хүн ам, хөдөлмөр....................................................................................................................8

II. Бизнес регистрын сан............................................................................................................8

III. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн...............................................................................................10

IV. Аж үйлдвэр............................................................................................................................11

V. Барилга...... ............................................................................................................................12

VI. Тээвэр холбооны салбарын үйлчилгээ...............................................................................14

3


Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам: (ажиллах хүч)-д Үндэсний тооцооны системийн хүрээнд, тухайн цаг хугацаанд бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, үйлчилгээ үзүүлэхэд ажиллах хүчээ нийлүүлж байгаа ажиллагч, нийлүүлэхэд бэлэн байгаа ажилгүй иргэдийг хамруулна.

Ажиллагч: гэж цалин хөлс, орлого олох зорилгоор эдийн засгийн үйл ажиллагаанд оролцож, хөдөлмөр эрхлэлтийн аль нэг статуст хамрагдаж буй иргэнийг ойлгоно.

Бизнес регистр: гэдэг нь аж ахуй нэгж, байгууллагын нэр, хаяг, регистрийн дугаар, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний хэмжээ/ аж ахуй нэгж, байгууллагын борлуулалтын орлого, үндсэн хөрөнгийн хэмжээ/, ажиллагчдын тоо зэрэг үндсэн үзүүлэлтүүдийг агуулсан мэдээллийн сан юм.

Бизнес регистрийн санд: эдийн засгийн бүхий л салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгж, байгууллага болон тэдгээрийн салбар нэгжүүдийн мэдээллийг хамруулна.

Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн: тухайн нутаг дэвсгэрийн хүрээнд дотоод, гадаадын аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн нэг жилийн хугацаанд шинээр бий болгосон нийт нэмэгдэл өртгийн хэмжээ юм.

Аж үйлдвэрийн салбар: үйл ажиллагааг аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажиллагчид, зардал, бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хэмжээ (биет болон үнийн дүнгээр), борлуулалт, үндсэн хөрөнгө болон санхүүгийн үндсэн үзүүлэлтүүдээр илэрхийлж, аж ахуйн нэгжийн сар, жилийн тайлан, тооллого, судалгааны үр дүнгээр тоон мэдээллийг ашиглан тэдгээрийг нэгтгэн гаргадаг.

Үйлдвэрлэл: нь тухайн аж ахуйн нэгжийн зах зээлд болон өөрийн эцсийн хэрэглээнд зориулж үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнээс бүрдэнэ.

Барилга угсралт их засвар: нь барилга байшин барих болон инженерийн зориулалтаар зам, гүүр, далан угсрах зэрэг инженерийн бусад байгууламжийг барих

хэлбэрээр үндсэн хөрөнгийг бий болгох, шинэчлэх, засварлах, өргөтгөхөд чиглэсэн үйл ажиллагаа юм.

Ачаа эргэлтийг: тээвэрлэсэн ачааг тээсэн зай /км/-аар үржүүлсэн үржвэрийн нийлбэрээр тооцоно.

Зорчигч эргэлтийг: зорчсон зорчигчдын тоог аялсан зай /км/-аар үржүүлсэн үржвэрийн нийлбэрээр тооцно.

Суурин телефон цэг: гэдэг нь нийтийн телефон сүлжээнд хэрэглэчийн шугамаар телефон станц дээр порт эзлэн зориулалтын төхөөрөмжөөр холбогдсон эцсийн хэрэглэчийг хэлнэ.

Үүрэн утас хэрэглэгч: гэж цахилгаан холбооны нийтийн сүлжээнд хөдөлгөөнт технологийг ашиглан холбогдох боломж бүхий хэрэглэгчдийг ойлгоно.

Утасгүй холбооны хэрэглэгч: гэж тухайн байгуулсан сүлжээний хүрээнд ажиллах радио долгионы холбооны хэрэглэгчийг ойлгоно.

Сансрын холбооны хэрэглэгч: гэж сансрын хиймэл дагуул ашиглан холбогдож буй холбооны хэрэглэгчийг ойлгоно.

4


БУЛГАН АЙМГИЙН ҮҮСЭЛ ХӨГЖИЛ, АЖ ҮЙЛДВЭР, БАРИЛГА,

ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ӨНГӨ ТӨРХ Булган аймаг нь Монгол орны төвийн хойд хэсэгт 48,8 мянган ам км буюу Монгол орны нутаг дэвсгэрийн 3.1 хувийг эзлэж, хангайн уулархаг ойт хээрийн бүсэд оршдог.

Нийт талбайн 70.0 хувь нь ХАА-н эдэлбэр газар үүнээс 2.4 хувь тариалангийн газар, 2.3 хувь нь хадлангийн, 58.5 хувь бэлчээрийн, 28.7 хувь ой, 0.5 хувь усан талбай, 2 хувь нь тусгай хэрэгцээний болон нөөцийн газар болно. Хангайн нурууны салбар бэсрэг уулс Хантай, Булган хан, Ханжаргалант, Дулаан хан, Намнан, Хутаг-Өндөр, Онгон сарьдаг, Сардиг Бүтээл, Бөхөн шарын нуруу, Бүрэн хан, Могодын нуруу, Авзага хайрхан, Бүрэгхангай, Дулаан хан, Хөгнө хан, Лах баян, Өрхтэй, Баянзүрх, Баян-Агт зэрэг 2000 метрээс дээш өндөр 20 гаруй уул нуруудтай.

Хамгийн өндөр цэг нь Хантай нурууны оргил Давлан 2171 метр, хамгийн нам дор газар нь Сэлэнгэ мөрний сав Сүмийн Булан, Итгэттолгой орчим далайн түвшнээс дээш 950 метр оршдог. Сэлэнгэ, Эг, Орхон, Туул, Хануй, Хар бух, Тарвагатай, Тарни, Хангал, Ингэт, Хужир, Баян гол, Зэлтэр, Алтайд, Ачуут, Могой, Төлбөр, Балиг, Цагаан гол зэрэг 380 гаруй ариун уст гол горхи, 370 шахам булаг шандтай, Хунт, Хульж, Хануй, Цагаан гол, Чин толгой, Чулуут, Хөөвөр, Зүүн түрүү зэрэг З0 орчим анагаах чадалтай рашаантай.

Харгал, Олон нуур, Цэгээн, Шарга, Айрхан, Хунт, Өрмийн цагаан, Чингийн цагаан, Баяннуур, Галуут зэрэг 71 нууртай. Газар тариаланд тохиромжтой хар ба хар хүрэн бор болон саарал хөрстэй. Хуш, хус, хар мод, улиас, нарс, бургас, хайлаас, яшил, яргай, чаргай зэрэг шилмүүст ба навчит модтой. Төрөл бүрийн жимс жимсгэнэ, эмийн ургамалтай. Уур амьсгал нь эх газрын, эрс тэс сэрүүвтэр чийглэг, үнэмлэхүй дулаан 34.8 хэм, үнэмлэхүй хүйтэн 44.1 хэм, жилийн дундаж тундас 324 мм боловч зарим жил 500 мм-ээс дээш ч байдаг. Салхины дундаж хурд 2,2 м/сек, цасан бүрхүүлийн дундаж зузаан 15-25 см байдаг. Байгалийн нөөц, ашигт

малтмалаас алт, мөнгө, зэс молибден, хар тугалга, чулуун нүүрс, оюу, номин, болор, гантиг боржин чулуу, барилгын төрөл бүрийн эрдэс баялагтай, элс, хайрга, хүрмэн ба шохойн чулуу, зос будаг зэрэг элбэг.

Булган хотод анх 1948 онд хүнсний үйлдвэр, 1951 онд дизель цахилгаан станц, авто тээврийн бааз, 1960 онд барилгын үйлдвэр байгуулагдсан. 1958 онд Монгол Улсын анхны томоохон Гурилын үйлдвэр ашиглтанд орсноор хүнсний анхны томоохон үйлдвэр бий болж, хүнсний үйлдвэрийн эхлэлийг тавьсан түүхтэй. 1965 онд Эрчим хүчний үйлдвэртэй үүдээ нээж, 1980 онд Эрдэнэтээс өндөр хүчдэлийн шугам татсанаар төвийн эрчим хүчний системд холбогдож байнгын тасралтгүй эрчим хүчээр хангагдсан. Анх 1979 онд Эрдэнэт-Булган-Дашинчилэнгийн радио релейны шугам тавигдаж телевизийн тогтмол нэвтрүүлэг үздэг болсон.

Хангал сумын нутагт Зэс молбиден, хүдрийн баялаг орд нээгдэж, түүнийг даган шинэ суурин сүндэрлэсэн нь одоогийн Орхон аймаг бөгөөд 1974 онд Сайд нарын Зөвлөлийн тогтоолооор Булган аймгийн АДХурлын гүйцэтгэх захиргааны харьяанд Эрдэнэтийн хороо захиргааг байгуулагдан ажиллаж эхэлсэн түүхтэй. Улмаар 1975 оны 12-р сард улсын чанартай биеэ даасан хот байгуулж манай аймгийн нутаг дотор Орхон аймаг төрсөн юм.

Өнөөгийн Булган аймгийн өнгө төрх нь үйлдвэрлэл үйлчилгээг хөгжүүлэх, хөрөнгө оруулалтын бодлогыг дэмжих, тэргүүний техник технологи, орон нутгийн түүхий эдэд суурилсан жижиг дунд үйлдвэрлэлийг шинээр бий болгоход түлхүү анхаарч аймгийн мал сүргийн бүтцийг зөв зохистой хадгалах, газар зохион байгууллалтын төлөвлөгөөг оновчтой хийх, санхүүгийн зах зээлийг боловсронгуй болгох, татварын бааз суурийг өргөтгөх, улс орны хөгжлийн бодлого зорилттой уялдуулах, авто замын салбарыг хөгжүүлж, улс орон нутгийн замын засвар шинэчлэлийг сайжруулах, цахим засаглал, цахим үйлчилгээг аймгийн хэмжээнд нэвтрүүлэхэд үр дүнтэй ажлуудыг зохион байгуулж “ШИНЭЛЭГ БУЛГАН”-ы хөгжил дэвшлийн төлөө бүх нийтээрээ ажиллаж хөдөлмөрлөж байна.

5


I. ХҮН АМ, АЖИЛ ЭРХЛЭЛТ

II. БИЗНЕС РЕГИСТРИЙН САН

III. ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮН

Булган аймаг нь 2016 оны жилийн эцэст 61149 хүн амтай, үүний 50.8 хувь нь эрэгтэйчүүд, 49.2

Монгол улсын хэмжээнд 2016 онд 141502 аж ахуйн нэгж байгууллага бүртгэлтэй байгаагийн 51.0 хувь

Урьдчилсан гүйцэтгэлээр 2016 онд Булган аймаг нь 294.5 тэрбум төгрөгийн ДНБ-н бий болгосны

хувь нь эмэгтэйчүүд эзэлдэг. Нийт хүн амын 28.1 мянга буюу 46.3 хувь нь эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам байгаагийн 26.7 мянган хүн нь ажил хөдөлмөр эрхэлж байна. Булган аймгийн ажиллагсадын тоо өмнөх оноос 1.1 хувиар буурч, хангайн бүсийн ажиллагсадын 10.2 хувийг эзэлж байна

буюу 72182 аж ахуйн нэгж байгууллага үйл ажиллагаа явуулж байна. Нийт аж ахуйн нэгж байгууллагын 8.3 хувь буюу 11758 хангайн бүсэд бүртгэлтэй байгаагийн 11.3 хувь буюу 1330 нь Булган аймагт бүртгэлтэй байна. Аймгийн бүртгэлтэй аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо өмнөх оноос 8.3 хувиар өссөн байна. Нийт бүртгэлтэй аж ахуйн нэгж байгууллагын 80.5 хувь буюу 1071 нь 2016 онд тогтмол үйл ажиллагаа явуулж байна. 2016 онд тогтмол үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо 2015 оноос 8.8 хувиар өссөн байна.

57.3 хувийг хөдөө аж ахуйн салбар, 18.9 хувийг аж үйлдвэр, барилгын салбар, 23.8 үйлчилгээний салбар бүрдүүлсэн байна. 2016 онд урьдчилсан гүйцэтгэлээр Булган аймаг нь хангайн бүсийн ДНБ-ний 9.4 хувь буюу 294.5 тэрбум төгрөгийг бүрдүүлж өмнөх оноос 6.9 тэрбум төгрөг буюу 2.3 хувиар буурсан байна. Нэг хүнд ногдох ДНБ-ний хэмжээ 4.8 сая төгрөг болсон нь өмнөх оноос 0.2 хувиар буурчээ. 2016 онд хангайн бүсэд аймгуудын ДНБ-ний 38.6 хувийг Орхон аймаг бүрдүүлсэн байна. Мөн хангайн бүсийн аймгуудын ДНБ-ний 30.8 хувийг хөдөө аж ахуйн салбарт, 45.2 хувийг аж үйлдвэр, барилгын салбарт, 24.0 хувийг үйлчилгээний салбар бий болсон нэмүү өртөг эзэлж байна

Хангайн бүсэд 2016 оны эцэст үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллагын тоог 2011 онтой харьцуулахад 6.4 пунктээр өссөн байна. Мөн аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо 2011 онтой харьцуулахад 63.5 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна. 2011 онд хангайн бүсийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжийн 655 буюу 12.6 хувийг Булган аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж

Зураг II.1

Зураг II.2

Зураг III.1

Бизненс регистрийн санд бүртгэлтэй аж ахуйн нэгжийн тоо

Үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгж, байгууллагын тоо

Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн тэр бум төгрөг

304

47

35 8 21

Бөөний болон жижиглэн худалдаа, гэр ахуйн барааны засварлах үйл ажиллагаа Зочид буудал, зоогийн газар Тээвэр, агуулахын аж ахуй, холбоо Санхүүгийн гүйлгээ хийх үйл ажиллагаа Үл хөдлөх хөрөнгө, түрээс, бизнесийн үйл ажиллагаа

5964 61437711

8767

1081211758

600 741 955 984 1228 1330

2011 2012 2013 2014 2015 2016Хангайн бүс Булган

ахуйн нэгж байгууллага эзэлж байсан бол 2016 онд 1071 буюу 13.5 хувийг эзэлж байна

6


Зураг III.2

Зураг IV.1

Зураг IV.2

Зураг IV.3

Зураг IV.4

Зураг IV.5

Аймгийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүн, салбараар, хувиар, оноор

Аж үйлдвэрийн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт, оноор, өсөлт, бууралт хувиар,

сая.төг

Чулуун нүүрс, төмрийн хүдэр олборлолт, оноор, мян.тн

Үр тарианы гурил, цардуул, малын тэжээл үйлдвэрлэлт, оноор, мян.тн

Талх, нарийн боов үйлдвэрлэлт, оноор, мян.тн

Дулаан үйлдвэрлэлт, оноор, мянГкал

IV. АЖ ҮЙЛДВЭР

V. БАРИЛГА

2016 онд аж үйлдвэрийн салбарын нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт оны үнээр 5711.5 сая төгрөг болж

2016 онд Булган аймагт 8639.3 сая төгрөгийн барилга угсралт, их засварын ажил гүйцэтгэсэн нь

өмнөх оноос 35.1 хувиар буурсан байна. Нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлтийн 4.7 хувийг уул уурхайн олборлох аж үйлдвэр, 63.9 хувийг боловсруулах аж үйлдвэр, 31.4 хувийг дулаан уус, ус үйлдвэрлэлт эзэлж байна. 2016 онд аймгийн уул уурхайн салбарын үйлдвэрлэлт 269.7 сая төгрөг болж өмнөх оноос 3.6 дахин буурсан нь хамгийн өндөр бууралттай байна. Аж үйлдвэрийн салбар нь 2016 онд 7786.3 сая төгрөгийн борлуулалт хийсэн нь өмнөх оноос 40.2 хувиар буурсан байна. Нийт борлуулалтын 3.5 хувийг уул уурхайн салбарт, 51.3 хувийг боловсруулах аж үйлдвэрийн салбарт, 45.2 хувийг дулааны салбарт хийсэн байна.

өмнөх оны мөн үеэс 4705.6 сая төгрөг буюу 35.3 хувиар буурсан байна. Нийт барилга угсралт их засварын ажлын 32.2 хувийг орон сууцны барилга, гарааштай, үйлчилгээтэй, 12.2 хувийг спорт, биеийн тамир, 13.6 хувийг нь инженерийн барилга байгууламжийн

7


Зураг V.1

Зураг VI.2

Зураг VI.1

Барилга угсралт, их засварын ажил, улирлаар

Суурин телефон цэгийн тоо, айл өрхийн эзлэх хувь

Дулаан үйлдвэрлэлт, оноор, мянГкал

VI ТЭЭВЭР, ХОЛБООНЫ САЛБАРЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭ

Аймгийн тээврийн салбар нь 2016 онд 10.3 мянган тн ачаа

тээвэрлэсэн нь өмнөх оноос 7.2 хувиар өссөн, ачаа эргэлт 4747.4 мян.тн.км явсан байна. Тус салбар нь 2016 онд 33.5 мянган хүн тээвэрлэсэн нь өмнөх оноос 0.1 хувиар өсч, зорчигч эргэлт 3 дахин буурсан байна. Тээврийн салбарын нийт орлого оны үнээр 160.2 сая төгрөгт хүрч өмнөх оноос 3 дахин өссөн нь хуурай замын ачаа тээврийн орлого 128,3 сая төгрөгт хүрсэн нь голлон нөлөөлсөн байна. Тээврийн хэрэгслийн тоо 9146 болсоны 4058 буюу 44.4 хувь нь суудлын авто машин эзэлж байна.

Телефон цэгийн тоо 2016 оны эцэст 752 болж өмнөх оноос 9.2 хувиар буурч, интернет хэрэглэгчдийн тоо 7247 болж 1.8 дахин өссөн байна. Телефон цэгийн тоо буурсан нь үүрэн

их засварын ажил эзэлж байна. Харин инженерийн барилга байгууламжийн, их засварын ажил 2016 оны жилийн эцсийн байдлаар 1177.6 сая.төгрөг болж өмнөх оны мөн үеийнхээс 209.6 сая.төгрөг буюу 21.6 хувиар өссөн байна.

операторт ухаалаг утас ашиглан (3.5-G, 4-G) систем ашиглагчдын тоо өссөн нь голлон нөлөөлж байна.

8


I. ХҮН АМ, ХӨДӨЛМӨР

II. БИЗНЕС РЕГИСТРИЙН САН

Бүсээр 2012 2013 2014 2015 2016Хангайн бүс 273.7 276.4 260.9 251.5 274.0Архангай 49.6 48.3 45.3 41.4 44.8Баянхонгор 38.6 39.1 40.0 40.5 45.4Булган 29.6 28.9 28.1 28.3 28.1Орхон 41.7 39.4 40.3 40.2 44.0Өвөрхангай 54.3 57.7 54.5 42.9 56.4Хөвсгөл 59.9 63.0 52.7 58.6 55.0

Аймаг 2011 2012 2013 2014 2015 2016Хангайн бүс 232.3 251.1 249.4 243.1 248.6 249.0Архангай 47.0 48.0 46.2 43.6 40.2 42.5Баянхонгор 34.5 37.3 36.3 37.8 38.9 39.3Булган 24.9 26.9 27.5 25.3 27.0 26.7Орхон 32.8 35.7 31.1 35.4 38.3 37.2Өвөрхангай 44.0 52.4 54.8 52.5 51.4 52.7Хөвсгөл 49.1 50.8 53.5 48.5 52.6 50.4

Аймаг 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016% 2015

Хангайн бүс 5964 6143 7711 8767 10812 11758 108.7Архангай 699 709 871 978 1249 1335 106.8Баянхонгор 698 752 877 1046 1297 1408 108.5Булган 600 741 955 984 1228 1330 108.3Орхон 2299 2310 2857 3138 3716 4060 109.2Өвөрхангай 873 826 1052 1233 1487 1622 109.1Хөвсгөл 795 805 1099 1388 1835 2003 109.2

Аймаг 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Хангайн бүсэд эзлэх хувь

Хангайн бүс 5186 5208 5844 6787 7113 7924 100.0Архангай 636 696 753 922 977 1019 12.9Баянхонгор 666 554 685 827 887 977 12.3Булган 655 762 762 961 984 1071 13.5Орхон 1752 1585 1743 1810 1086 2123 26.8Өвөрхангай 735 792 885 1065 1371 1196 15.1Хөвсгөл 742 819 1016 1202 1808 1538 19.4

Хүснэгт I.1 Эдийн засгийн идэвхитэй хүн ам, бүсээр, мян.хүн

Хүснэгт I.2 Ажиллагсад, бүсээр, мян.хүн

Хүснэгт II.1 Бизнес регистрийн санд бүртгэлтэй аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо, бүсээр

Хүснэгт II.2 Үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллагын тоо

9


Аймаг

Улсы

н дү

н

Хан

гайн

бүс

Арх

анга

й

Бая

нхон

гор

Бул

ган

Өвө

рхан

гай

Хөв

сгөл

Орх

он

Бүгд 72182 7924 1019 977 1071 1196 1538 2123Хөдөө аж ахуй, ан агнуур, ойн аж ахуй, загас барилт 3539 704 108 76 197 84 181 58

Уул уурхай, олборлох үйлдвэр 690 63 1 7 3 46 2 4

Боловсруулах үйлдвэр 5303 752 92 97 81 151 162 169Цахилгаан хий үйлдвэрлэл, ус хангамж 242 65 3 10 8 25 14 5

Барилга 6074 353 33 60 32 48 69 111Бөөний болон жижиглэн худалдаа, гэр ахуйн барааны засварлах үйл ажиллагаа

27744 2510 315 218 304 303 440 930

Зочид буудал, зоогийн газар 2167 273 36 22 47 19 31 118Тээвэр, агуулахын аж ахуй, холбоо 2592 248 28 44 35 50 71 20

Санхүүгийн гүйлгээ хийх үйл ажиллагаа 1065 90 4 11 8 10 6 51

Үл хөдлөх хөрөнгө, түрээс, бизнесийн үйл ажиллагаа 6944 265 26 28 21 35 37 118

Төрийн удирдлага, батлан хамгаалах, албан журмын нийгмийн даатгалын үйл ажиллагаа

1435 344 60 61 55 64 73 31

Боловсролын салбарын үйл ажиллагаа 3344 529 82 77 60 79 116 115

Эрүүл мэнд, нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа 3271 625 84 106 111 96 139 89

Нийгэм, бие хүнд үзүүлэх бусад үйлчилгээ 7748 1103 147 160 109 186 197 304

Олон улсын байгууллагын үйл ажиллагаа 24 - - - - - - -

Хүснэгт II.3 Үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуй нэгж, байгууллагын тоо, салбараар, улс, бүсээр

10


III. ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮНХүснэгт III.1 Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн, бүсээр, оны үнээр, сая.төг

Аймаг Хангайн бүс Архангай Баянхонгор Булган Орхон Өвөрхангай Хөвсгөл

2012

ДНБ, сая.төг 2269030.4 252448.9 193811.7 188164.5 1138014.6 206878.9 289711.7

Дүнд эзлэх хувь

Хөдөө аж ахуй

27.8 60.7 53.2 62.9 1 48.1 50.2

Аж үйлдвэр, барилга

51.4 13.3 11.4 15.6 88.4 12.3 16.9

Үйлчилгээ 20.8 25.9 35.4 21.5 10.6 39.6 32.9

2013

ДНБ, сая.төг 2701639.2 315937.6 261 220.3 257336.7 1190352.1 307253.1 369539.4



32 63.2 55.8 63.7 1.3 53.1 48.1


47.3 15.2 12.3 17.6 86.7 14.9 20

Үйлчилгээ 20.7 21.5 31.9 18.6 12.1 32 31.9

2014

ДНБ, сая.төг 3 080 305.9

367 617.3

328 787.0 293 916.2

1 266 273.7

382 265.6 441 446.1



32.5 64.1 51.5 62.8 1.1 51.7 45.5


44.6 13 16.6 15.9 84.3 15.7 22

Үйлчилгээ 22.9 22.9 31.9 21.4 14.6 32.5 32.5

2015

ДНБ, сая.төг 3 246 405.4

393 776.8

349 375.7 307 915.0

1 315 632.9

407 747.2 471 957.9



32.9 63.9 51.7 61.5 1.1 52.4 46.2


44.3 13.6 17.4 16.8 83.9 16.1 21.8

Үйлчилгээ 22.8 22.5 30.9 21.8 15 31.5 32

2016*

ДНБ, сая.төг 3121955 381718.4 353492.8 294493.2 1204146.7 402322 485781.8



30.8 61.1 45.1 57.3 1 47.2 41


45.2 14.4 23.7 18.9 83.4 19 27.8

Үйлчилгээ 24 24.5 31.2 23.8 15.5 33.8 31.2

11


IV. АЖ ҮЙЛДВЭРХүснэгт IV.1 Аж үйлдвэрийн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт, оны үнээр, салбараар, сая.төг

Аймаг 2012 2013 2014 2015 2016 2016 % 2015%

Уул уурхайн олборлох салбар 9336.8 5231.5 16678.0 8798.9 5711.5 64.9 Нүүрс олборлолт 6228.1 3201.3 9385.0 738.0 269.7 36.5 Төмрийн хүдэр олборлолт 1137.6 735.9 752.2 738.0 269.7 36.5

Боловсруулах аж үйлдвэр 5090.5 2465.4 8633 - - - Үр тарианы гурил, цардуул, малын тэжээл үйлдвэрлэлт

1978.5 1589.0 5812.0 5960.1 3650.6 215.1

Мах, загас, жимс,ногоо үйлдвэрлэлт 1425.0 1075.2 5289.0 5397.2 3282.3 60.8

Сүү сүүн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт 3.3 - 22.9 18.1 - 0.0

Хүнсний бусад бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл 75.7 132.8 26.5 - - -

Нэхмэлийн үйлдвэрлэл 219.5 324.3 323.2 350.7 291.2 83.0 Хувцас, гутал үйлдвэрлэл 78.9 - 43.9 47.3 13.1 27.7

Мод, модон эдлэл үйлдвэрлэл - - 104.6 146.8 64.0 43.6

Нийтлэх , хэвлэх , дуу бичлэг хийх үйл ажиллагаа 36.4 18.6 - - - -

Шахмал түлш үйлдвэрлэлт 4.6 - 1.1 - - - Барилгын материал үйлдвэрлэл / блок / 30.5 - - - - -

Дулаан уур, ус үйлдвэрлэл, усан хангамж 104.6 104.6 104.6 - - -

12


Хүснэгт IV.1 Аж үйлдвэрийн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт, оны үнээр, салбараар, сая.төг

Аж үйлдвэрийн салбар 2012 2013 2014 2015 2016 2016% 2015

Аж үйлдвэр-Бүгд 10647.4 5873.8 9660.3 13026.7 7786.3 59.8Уул уурхайн олборлох салбар 6323.3 2454.8 1742.5 1307.6 269.7 20.6Нүүрс олборлолт 1232.8 870 610.4 1307.6 269.7 20.6Төмрийн хүдэр олборлолт 5090.5 1584.7 1132.1 Боловсруулах аж үйлдвэр 2347.2 2171.3 4713.3 8323.7 3994.3 48.0Үр тарианы гурил, цардуул, малын тэжээл 1725.3 1544.2 4175.3 7456.2 3421.9 45.9

Хүнсний бусад бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл 319.2 452 472.3 511.3 413.3 80.8

Согтууруулах ундаа үйлдвэрлэл -Oёдол, нэхмэлийн үйлдвэрлэл 89 63 78.4 -Хувцас, гутал үйлдвэрлэл 154.4 277.8 159.1 Мод модон эдлэл үйлдвэрлэл 43.7 23.7 -Нийтлэх , хэвлэх , дуу бичлэг хийх үйл ажиллагаа 5 2.7 -

Шахмал түлш үйлдвэрлэлт 36.5 -Барилгын материал үйлдвэрлэл /блок/ 128.5 -

Дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэлт, усан хангамж 1976.9 1247.7 3204.5 3395.4 3522.3 103.7

V. БАРИЛГАХүснэгт V.1 Аж үйлдвэрийн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт, оны үнээр, салбараар, сая.төг

Аймаг 2012 2013 2014 2015 2016Хангайн бүс 79 765.2 151 832.5 247 962.8 207 569.5 131 074.5Архангай 9 462.2 29 833.4 40 832.7 65 718.7 11 201.6Баянхонгор 7 579.7 10 231.5 38 773.0 24 913.1 9 403.8Булган 2 137.1 6 120.9 12 242.1 13 344.9 8 639.3Орхон 24 255.2 24 529.4 35 587.7 41 711.9 62 558.9Өвөрхангай 5 827.8 32 337.7 39 430.5 14 222.5 18 726.8Хөвсгөл 30 503.1 48 779.6 81 096.8 47 658.4 20 544.1

13


Хүснэгт V.2 Барилга угсралт, их засварын ажил, төрлөөр, сая.төг

Барилгын төрөл2015 2016 Хувь

Өссөн дүнгээр

Улирлын дүн





Дүн 13344.9 4938.4 8639.3 2967.8 64.7% 60.1%Орон сууцны барилга 1540.0 433.0 0.0 0.0

Орон сууцны барилга, гарааштай

1135000 5.0 1140.0 20.0 100.4% 400.0%

Орон сууцны барилга, гарааш, үйлчилгээтэй

- 0.0 1640.0 352.0

Үйлдвэрийн - 0.0 112.1 0.0Худалдаа, үйлчилгээний 205.5 15.0 351.0 1.0 170.8% 6.7%

Зочид буудал 5.0 0.0 0.0 0.0Эмнэлэг 434.0 0.0 0.0 0.0Цэцэрлэг 250.0 0.0 120.0 0.0 48%Сургууль 2047.3 1460.3 183.7 1.0 8.9% 0.07%Соёлын 1000.0 0.0 0.0 0.0Спорт, биеийн тамир 1700.0 900.0 1054.4 0.0 62.0%

Конторын 1934.2 591.9 700.1 462.1 36.1% 78.0%Орон сууцны бус бусад барилга 98.4 98.4 0.0 0.0

Эрчим хүчний 0.0 0.0 689.9 689.9Төмөр бетон гүүр, гүүрэн гарц 393.607.7 0.0 0.0 0.0

Далан, суваг, шугам 1598.8 755.8 517.2 149.2 32.3% 19.7%

Бусад (бусад зам, талбайн ажил) 35.1 0.0 459.7 135.0 1308.6%

Орон сууцны бус барилгын их засвар

0.0 0.0 493.7 332.7

Инжежерийн барилга байгууламжийн их засвар

968.0 679.0 1177.6 825.0 121.6% 121.5%

14


Аймаг, нийслэл

Байгууллагын төрөл

2015 2016 ХувьӨссөн

дүнгээрУлирлын

дүнӨссөн


дүнӨссөн


дүнНийт 13344.9 4938.4 8639.3 2967.8 64.7% 60.1%

Булган Төрийн өмчийн 968.0 679.0 1051.5 698.9 108.6% 102.9%

Булган Хувийн 55.1 15.0 1012.2 234.9 1836.2% 1566.0%Орхон Хувийн 1538.0 433.0 451.6 451.6 29.4% 104.3%Дархан-Уул Хувийн 1700.0 900.0 1258.9 204.5 74.1% 22.7%Улаанбаатар Хувийн 9083.8 2911.4 4865.1 1377.9 53.6% 47.3%

Хүснэгт V.3 . Барилга угсралт, их засварын ажил, гүйцэтгэгчийн төрлөөр, сая.төг

VI. ТЭЭВЭР, ХОЛБООНЫ САЛБАРЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭХүснэгт VI.1 Аж үйлдвэрийн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлт, оны үнээр, салбараар, сая.төг

Үзүүлэлт Хэмжих нэгж 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016%

2015Тээвэрлэсэн ачаа мян.тн 8.9 16 3.2 11.7 9.6 10.3 107.3

Ачаа эргэлт тн.км 535.4 1 480.1 317.2 281 479.9 4747.4 989.2Зорчигчдын тоо мян. хүн 61.3 48.2 55.5 52.8 33.4 33.5 100.4

Зорчигч эргэлт

мян. хүн. км 15809.3 5109.5 12839.4 18203.2 17135.1 5855.1 34.2

Тээврийн нийт орлого мян.төг 27984.1 39036.6 34245.5 49507.5 48358.8 160297 331.5

Үзүүлэлт 2011 2012 2013 2014 2015 2016Бүгд 6742 7127 7698 7433 8791 9146Суудлын 2831 2798 2993 2971 3768 4058Ачааны 2398 2704 2939 3008 3697 3847Автобус 309 293 316 303 315 279Тусгай зориулалтын 65 55 42 48 61 85

Механизм 124 98 86 84 70 89Бага оврын Чиргүүл 181 132 105 93 93 106Мотоцикль 834 1047 1217 926 787 682

Хүснэгт VI.2 Тээврийн хэрэгслийн тоо, төрлөөр, оноор

15


Хүснэгт VI.3 . Барилга угсралт, их засварын ажил, гүйцэтгэгчийн төрлөөр, сая.төг

Үзүүлэлт х/ нэгж 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2016 % 2015

Үйлчилгээний орлого сая.төг 284.3 311.4 305.5 378.3 503.9 511.9 101.6

Үүнээс: хүн амаас орсон орлого сая.төг 134.4 123.1 117 89.8 248.9 239.2 96.1

Суурин телефон цэг тоо 1348 1361 1071 1025 930 752 80.9

Интэрнэт цэгээр үйлчлүүлэгчид тоо 7300 4300 7358 8758 3978 7247 182.2

16


ДҮГНЭЛТ

Аймгийн аж үйлдвэрийн салбарын хөгжил удаан байгаа хэдий ч аймгаас гаргасан бодлого зорилтод тулгуурлан хөгжлийн чиглэлийг тогтоож, нэгдсэн бодлогоор дэмжиж байгаагийн үр дүнд дэд бүтэц, үйлдвэрлэл, хөрөнгө оруулалт сүүлийн жилүүдэд нэмэгдэж байгаа нь ажиглагдаж байна. Цаашид хөдөө аж ахуйд түшиглэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, судлагдсан орд газар, олон жилийн нөөцтэй Сайхан сумын нүүрсний уурхай, Бүрэгхангай сумын төмрийн хүдрийн орд, Орхон сумын Мааньтын шохойн ордыг зөв менежментээр байгаль орчинд ээлтэй бодлогоор дэмжих, ард иргэдээ экологийн аюулгүй бүтээгдэхүүнээр хангах бодлогыг барьж ажиллахад онцгой анхаарах шаардлага байна.

1000 айл орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд баригдсан, баригдаж байгаа нийтийн болон хувийн орон сууцны шинэ хороололууд баригдаж байгаатай холбогдуулан түүний дэд бүтцийн асуудлыг бүрэн шийдвэрлэх.

Гол нэр төрлийн бүтээгдэхүүний тоо, чанарыг нэмэгдүүлэх, орон нутгийн онцлогт тохирсон бүтээгдэхүүнийг бий болгох, шударга өрсөлдөөнийг бий болгож хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжиж ажиллах нь зүйтэй юм. Булган аймагтаа өөрийн аймгийн орон нутагт үйлдвэрлэсэн гурилаа борлуулалт хийх, чанарыг нь сайжруулахМөн хөнгөн хүнсний чиглэлээр жижиг дунд үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх асуудлыг бодлогоор дэмжиж аймгийнхаа иргэдийг талх, нарийн боов, гурил, гурилан бүтээгдэхүүнээр бүрэн хангах төдийгүй хөрш зэргэлдээ аймаг, хотын зах зээлд нийлүүлэх боломж байна.Барилгын салбарын түүхий эдийг дотооддоо үйлдвэрлэх, тээвэр, холбооны салбарын үйл ажиллагааг дэмжиж орчин үеийн технологийн дэвшлийг ашиглах, хэрэглэгчдийн тоог нэмэгдүүлэх, цахим засаглал, цахим үйлчилгээний хүртээмжийг өргөжүүлэн ажиллах нь зүйтэй юм.

Энэхүү танилцуулгаас дүгнэлт хийхэд аж үйлдвэр, барилга үйлчилгээний салбарын үйл ажиллагаа нь хүн амын хэрэглээ, дэд бүтэц болон ашигт малтмалын нөөц, уул уурхайн газар зүйн байрлалаас илүү хамааралтайг харуулж байгаа бөгөөд тухайлбал боловсруулах аж үйлдвэрийн салбар нь хүн амынхаа хэрэгцээг бүрэн хангахад оршино. Манай аймгийн хувьд хөдөө аж ахуй, уул уурхай хосолсон бүс нутаг төдийгүй цаг уурын таатай нөхцөлтэй, зам харилцаа хөгжсөн, дэд бүтэц эрчимтэй хөгжиж байгаа Орхон, Хөвсгөл, Сэлэнгэ аймгуудтай хил залгаа оршдог олон давуу талууд байна.

Танилцуулгын зорилго нь Булган аймгийн дэд бүтцийн салбарын өнөөгийн байдлыг харуулсан бөгөөд цаашид бодлого боловсруулагч танилцуулгатай танилцан аж үйлдвэрийн салбарт зайлшгүй шаардлагтай байгаа хүчин зүйлийг судалж, зөв бодлого хэрэгжүүлэн ажиллана гэдэгт итгэлтэй байна.

17


АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ

1. Монгол улсын Статистикийн эмхтгэл 2015 он2. Булган аймгийн Нийгэм эдийн засгийн жил бүрийн танилцуулга3. www1212.mn вэб сайт 4. Ажиллах хүчний судалгааны улирлын танилцуулга 2016 он5. Bulgan.nso.mn

18


Статистикийн мэдээллийгхэрхэн авах вэ?

www.1212.mn Статистикийн мэдээллийн нэгдсэн сан bulgan.nso.mn Хэлтсийн вэб сайт

Ухаалаг гар утас, таблет ашиглан статистикийн мэдээлэл авах ezStat аппликейшн

Статистикийн хэвлэл бүтээгдэхүүнийг унших Монстат аппликейшн

www.nso.mn сайтад бүртгүүлснээр цахим шуудангаар тогтмол авч болно.

www.facebook.com/pages/ Статистик-Мэдээлэл

www.twitter.com/statistic_mn

1900-1212 703427661 минут = 200 төгрөг

www.facebook.com/pages/Булган аймгийн засаг даргын дэргэдэх статистикийн хэлтэс

19


ТЭМДЭГЛЭЛ

20


ТЭМДЭГЛЭЛ

Танилцуулгыг хянасан:

Хэлтсийн дарга /М.Мөнхбат/

Танилцуулгыг бэлтгэсэн:

Ахлах мэргэжилтэн /А.Нарантуяа/ Мэргэжилтэн /Г.Нандин/ /Ж.Мөнхзул/

Эх бэлтгэсэн:

Мэргэжилтэн /Б.Нямсүрэн/

ХЭРХЭН АВАХ ВЭ? - bulgan.nso.mn Barilga, teever-2016.pdf · хүч)-д Үндэсний...

Documents

Transcript of ХЭРХЭН АВАХ ВЭ? - bulgan.nso.mn Barilga, teever-2016.pdf · хүч)-д Үндэсний...