I

@@

@ @@@@@@@@@@@@@@@

‹ŽïÜìóè@@æî†óyýó�@ñüÙäaŒ@@Salahaddin University - Erbil

@@

@ @@ @@ @@ @�qdm�qdm�qdm�qdm@@@@ßìbåmßìbåmßìbåmßìbåm@@@@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@@@@�Éiì�Éiì�Éiì�Éiì@@@@pa†b›àpa†b›àpa†b›àpa†b›à@@@@ò‡�Øÿaò‡�Øÿaò‡�Øÿaò‡�Øÿa@@@@‡Éi‡Éi‡Éi‡Éi

§a§a§a§a‡é‡é‡é‡é@@@@#a#a#a#að÷aíð÷aíð÷aíð÷aí@@@@õ‡Üõ‡Üõ‡Üõ‡Ü@@@@@ð'Šb¿@ð'Šb¿@ð'Šb¿@ð'Šb¿aaaaóšbî‹Üóšbî‹Üóšbî‹Üóšbî‹Ü @@

@@

@@@@

óÜb�Š@@@óà‡Õà¶a �ݪ óïÝØ@óïi�Üa@óïšbî‹Üa@À �þ–óÉàbu æî‡ÜaOcÞïiŠ@@

ðèì ö$u@æà pbjÝ'nà äÞï@óuŠ†@+n,ub¾a@@@@@ @

@ @

@ÞjÔ@æà@ @

ììŒòŠb÷@@Š‡‚@†íá«@ @íÜbÙiíîŠ@‘óïšbî‹Üaóïi5Ü@@6óÉàbuóîíØO6@óîíØ2008@ @

@ @@ @

@ @

hiÓa‹’@ @cNN@ãN†@‡á«@‡¼c@‡î‡Íà@Šbî†

ßìÿa@æî‹“m 2015@ @

@ @

II

‡éÉm‡éÉm‡éÉm‡éÉm@@@@@@@@

@@@@@@@@

Z@óàíí¾a@óÜb‹Üa@ë‰è@çdi@‡éÉmaZ@óàíí¾a@óÜb‹Üa@ë‰è@çdi@‡éÉmaZ@óàíí¾a@óÜb‹Üa@ë‰è@çdi@‡éÉmaZ@óàíí¾a@óÜb‹Üa@ë‰è@çdi@‡éÉma@@@@@@@@

@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éi@ì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdmI@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éi@ì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdmI@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éi@ì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdmI@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éi@ì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdmI

Hóšbî‹ÜaHóšbî‹ÜaHóšbî‹ÜaHóšbî‹Üa@@ @ bèŒb−a@5@‡Ôg@ì~@ÞàbØ@ÞÙ“i@ðÝjÔ@æà@bénibnØ@ì@óibnÙÜa@çà@ðè@w÷bnåÜaì@ì@ðÝáÈ@˜Üb‚@æ

c@Eì@@ÞjÔ@æà@ bè‹“äc@E@ì@𗃓Üa@ñ‡éuÔÿ@@ béà‡@ÞjÔ@æà@óéu@ñ@Jädi@‡éÉmaì~@óïáÝÈ@ò†bé’@@ÞïåÜ

c@µàa@ÞÙ“i@Š†b—¾a@p‹ØˆN@o�jnÔa@báåî@@

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Z@ójÜbQÜa@âaììŒòŠb÷@Š‡‚@†íá«@@Z@ÊïÔínÜa@@Z@„îŠdnÜa@@@30@@@@@@O11@@@@O2015

III

Ó‹“¾a@@Ša‹ÔgÓ‹“¾a@@Ša‹ÔgÓ‹“¾a@@Ša‹ÔgÓ‹“¾a@@Ša‹Ôg

Zóàíí¾a@óÜb‹Üa@ë‰è@†a‡Èg@çc@‡é’cZóàíí¾a@óÜb‹Üa@ë‰è@†a‡Èg@çc@‡é’cZóàíí¾a@óÜb‹Üa@ë‰è@†a‡Èg@çc@‡é’cZóàíí¾a@óÜb‹Üa@ë‰è@†a‡Èg@çc@‡é’c@@@@@@@@

I@l@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdm@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdm@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdm@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdm

H@óšbî‹ÜaH@óšbî‹ÜaH@óšbî‹ÜaH@óšbî‹Üa@I@.n�ub¾a@ójÜb @béà‡Ô@ZÜaòŠb÷Œìì@c@bäcì@@Àa‹’g@o¥@õ‹u@‡Ô@H@Š‡‚@†íá«@ã‡Õm@çdi@ÖÐaì

@béÝÙ“i@@ÞïiŠcO@æî‡Üa@`þ–@óÉàbu@À@ó“ÔbåáÝÜ@ðÜb¨a@M@@pbjÝQnà@æà@ödu@ðè@ì@óïšbî‹Üa@óïieÜa@óïÝØ

ò†bé’@Þïä@¾a@óïšbî‹Üa@óïieÜa@À@.n�ubN@@

@@@@@@@@@@@@@@

fï÷Š@Ša‹Ôgfï÷Š@Ša‹Ôgfï÷Š@Ša‹Ôgfï÷Š@Ša‹Ôg@@@@bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@óå§bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@óå§bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@óå§bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@óå§ @@

@ I@ @ ójÜbQÜa@çdi@ ‡îûc@ ììŒòŠb÷c@ ‡Ô@ H@ Š‡‚@ †íá«d−@b麇Õm@ôÝÈ@ÖÐaìa@ a‰Ü@ @ óÐbØ@ @ óiíÝQ¾a@pbjÝQn¾a@pN@ó“ÔbåáÝÜ@@

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

OÊïÔínÜa@@@O@âýa‡á«@‡¼c@‡î‡Íà@Šbî†N†NãNc@@O„îŠdnÜa @30@@@@O11@@O2015@@

Z@ÊïÔínÜa@@ðibå§a@ÖïÐím@‡¼c@N†Nc@@bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@ßìü�à@@

@æî‡Üa@`þ–@óÉàbu@óïšbî‹Üa@óïieÜa@óïÝØ@M@ÞïiŠc@@@Z@„îŠdnÜa@@30@@@@@@O11@@@@@O2015

IV

ó“Ôbå¾a@óå§@Ša‹Ôgó“Ôbå¾a@óå§@Ša‹Ôgó“Ôbå¾a@óå§@Ša‹Ôgó“Ôbå¾a@óå§@Ša‹Ôg

à@óå§@öb›Èc@@æ®@.n�ub¾a@ójÜb @ó“ÔbåIŠb÷òŠ‡‚@†íá«@ììŒH@@bå“Ôbä~Üa@óàíí¾a@óÜb‹Üa@æÈ@ójÜbQ@Zl

@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdmI@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdmI@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdmI@ðŠb¿@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@.qdmI

óšbî‹Üaóšbî‹Üaóšbî‹Üaóšbî‹Üaì~H@@w÷bnä@æà@béïÜg@oÝ–ím@bàì@bénÜbŠ@çíá›à@À@óuŠ†@pbjÝQnà@Àín�m@óÜb‹Üa@çdi@Š‹Õä@æ®

@knÜa@óvÝ�ÐO@óïšbî‹Üa@óïieÜa@™b—n‚a@À@.n�ub¾a@@H@Àín�à@I@óuŠ‡iN@@

@@

ÊïÔínÜa : ÊïÔínÜa : âýa@@@‹èb @ÖïÑ’@çaíî‹àN@†N@ã@Z @ âýa@Z@çbáïÝ@‡¼@çbàbN†NãNc saí›È saí›È

nÜad„îŠ@Z30@O11@O2015 „îŠdnÜaZ30@O11@O2015

ÊïÔínÜa : ÊïÔínÜa : âýa@Z@@í�¨a@×aŒ‹Üa‡jÈ@çbîŠN†Nc âýa@Z@‡¼c@‡î‡ÍàŠbî†N†NãNc

sbЋ“àì@saí›È@@ó“Ôbå¾a@óå§@fï÷Š@@

„îŠdnÜaZ30@O11@O2015 „îŠdnÜaZ30@O11@O2015

@@@@

@@Z@ÊïÔínÜa@@

@@@çaì.@†NãNcZ@âýaua‡jÈ@âî‹Ø@@

@@óïšbî‹Üa@óïieÜa@óïÝØ@‡ïáÈ@@

@@„îŠdnÜaZ30@O11@O2015@@

V

fiafiafiafiaöa‡èöa‡èöa‡èöa‡è@@@@@@@@

NNN@¶a@@@@M@èbQÜa@ôàc@`ìŠÜ@ônÜaì@ônaŠ†@ò‹x@õ‹m@çc@çì†@oÝyŠ@ZÜa@ò‹æ@‡ic@bèb�äcsaN@@

M@a@dîdÉÜa@ôic@ñ‰Üžo�znÜc@êïÐ@óîíiÿa@‹Èb“à@N@êjÝÔ@ì@ò‹ÙÐ@ôÝÈ@@

M @çþŠc@Iôäaí‚c–@à@†a‡Õ–@aìó“Žïq@–@b÷b @Hc@ð÷bÔ‡–ñ†bánÈcì@ñ‡›ÈìN@@M @ôn‚cò�Žîìb÷@I@@ì@ônjïjyH@ônÕZÜaì@@éïÝÈì@}Øc@béib@@‡ánÈcÜaì@ò‡Õnà@óÉá“@ZÜa.åmðÜ@ðmbïy@óáÝÄ@@

ìàæ i@†ì‡y@ý@ój«ì@òíÔ@k�nØc@bè†íuíb�@@ìòbï¨a@ôåÉà@béÉà@oЋÈ@æàN@@

M I‡äóÜó÷�Š@LŒüèa@Šaì@LیŽ�ŠL@bïÜbm@Lbäa@@Hâ÷aím@ðyìŠN@@

M@@@@óÐbØ@ì@À‹“à@ðm‰mbc@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@N

M@ðmþïàŒì@ð÷þàŒ@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

MbЋy@JáÝÈ@æà@ÞØ@N

@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@

ììŒòŠb÷@@

VI

@ì@‹Ù“Üa@ì@‹Ù“Üa@ì@‹Ù“Üa@ì@‹Ù“Üa‹î‡Õm‹î‡Õm‹î‡Õm‹î‡Õm@@@@@@@@

@@@@@@@@èì@u@‡á¨au‹Ù“Üaì~@öbårÜaì@‡ázÝÜ@Özn�à@í@@ñ‰Üa@ðÕÜb‚ì@õýíà@ôÝÈ@æà@ÞáÉÜa@a‰è@ãb¸hi

@b¹hÐ@ ‹Ù“î@æàìIZ@¶bÉm@ êÜíÔ@æàsbÔþQäa@ ~âî‹ÙÜa@ êuíÜ@ sb—Üb‚@ êÝÉ°ì@Jà@ êÝjÕnî@çc@ð÷buŠ@ Êà@ Êšaín¾a

NH@‘båÜa@‹Ù“îý@æà@ua@‹Ù“îýI@H™I@ßí‹Üa@ßíÔ@æà@ì@H@ê�ÑåÜ@‹Ù“î@@

`b−g@À@‡Èb@æà@ÞÙÜ@ðäbånàg@âïÅÈì@‹Ù“Üa@˜Üb£@@ã‡Õmc@Þïá§bi@Jà@sbÐaeÈgì@@óÜb‹Üa@ë‰è

@Óa‹’fia@êÜíjÔ@ôÝÈ@ua@êÅÑy@H@‡¼c@‡î‡Íà@Šbî†@I@Šín؇Üa@ÞšbÑÜa@À‹“àì@ñˆbnc@Z@‹Ø‰Übi@˜‚cì

@†b’Šgì@|—äì@Êaì@Š‡–@æà@Jzåà@bà@ôÝÈì@¶ìÿa@ÃíQ©a@‰åà@êÜ@ênÉibnà@ì@Œb−cì@szjÜa@a‰è@ôÝÈ

.‚@JÈ@êîd°@çc@ua@ßdc@òŠí—Üa@ë‰éi@ÞáÉÜa@a‰è@xa‹‚g@ôÝÈ@‡ÈbN@öad§a@@@

æî‡Üa@`þ–@ óÉàbu@¶a@ ‹î‡Õmì@ ‹Ù“Üa@ ã‡Õmc@ báØM@@óïšbî‹Üa@ óïieÜa@ óïÝØ@ ò†báÉi@ óÝrán¾a@ÞïiŠc

@ì@ ~@ óïšbî‹Üa@ óïieÜa@óïÝØ@‡ïáÈ@ @H@ua‡jÈ@âî‹Ø@çaì.I@ Šín؇Üa@‡Èb�à@ˆbnÿa@âéåà@‹Ø‰Übi@˜‚cì

a@ÖïÐím‡¼cI@Šín؇Üa@ˆbnÿa@â�ÕÜa@ßìü�àì@bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@â�Ô@ðÜ@êà‡Ô@b¾ì@óîíiÿa@ênîbÈ‹Ü@H@ðibå§

N@szjÜa@ò‡à@óÝï @Þ–aínà@âȆì@†b’Šg@æà@@

@@çbîŠN†NcILH@ Šbv¨a@ ê @ öbÑ–N†NcI@ Šbåïáï�Üa@ ó“Ôbåà@ óå§@ öb›ÈŁÜ@ ‹Ù“Üa@ Þîdu@ ã‡Ôcì

@âémbÅyþ·@ aíáéc@ æî‰Üa@ H@ çbáïÝ@ ‡¼@ çbàbN†NãNcI~H@ Š†bÔ@ Òî‹’N†N@ ãNcI~H@ í�¨a@ ×aŒ‹Üa‡jÈ

Ð@âémbéïuímìN@óÜb‹Üa@ë‰è@Ëíšíà@öbåÌdï@@

N@pbŠíÙÜa@óÝy‹à@À@óï�nÜa@óøï�a@æà@â�ÕÜa@ò‰mba@óÐbÙÜ@çbånàaì@‹Ù“Üaì@ã‡Õmc@báØ@@

@óïáÝÉÜa@ âémbéïuímì@ óáïÕÜa@ âémbÅyþ¾@ ó“Ôbå¾a@ óå§@ ê÷b›Èc@ ì@ fï÷Š@ ¶a@ @ ðäbånàýaì@ ñ‹Ù“i@ êuímaì

N@szjÜa@a‰è@ó“Ôbåà@À@ò‡î‡�Üa@@

@óÉàb§@Þîd§a@‹Ù“Üa@bi@ã‡Õmc@báØqa�ŠæîŠó@@óïieÜa@ZïÝØbÐ�ýóÔŽõŒ†@@óÈbÔ@âè.ÐínÜ@ðÝ‚a‡Üa@â�ÕÜa

O@ öbïáïÙÜa@ â�Ô@ ãíÝÉÜa@ óïÝØì~@ paŠbjn‚ÿa@ óïÝáÉÜa@ öa‹uŁÜ@ óšbî‹Üaïäa�Š@ ó@öa‹uÿ@ @ }nƒ¾a@ @ âè.ÐínÜ

VII

óÉàbuOðuíÜíîbjÜa@ â�Ô@ ãíÝÉÜa@ óïÝØì~óï÷bïáïÙÜa@ pþïÝznÜaì@ pb–ízÑÜa@@âè.ÐínÜ@ ÞïiŠcOæî‡Üa@ `þ–

NóïjQÜa@öa†í�Üa@ójzÝÜ@pþïÝznÜaì@pb–ízÑÜa@öa‹ufi@}nƒ¾a@@

@â�Ô@ fï÷ŠOÞïÈba@ ‡¼c@ ‡á«NãNãIó–b‚@ ì@ ÞáÉÜa@ Öî‹ÑÜa@ ¶a@ ‹î‡ÕnÜaì@ ‹Ù“Übi@ ã‡Õmc@ báØ

@óÉàbuOöbïáïÙÜaqa�ŠæîŠó@óÉàbuO@öbáïÙÜa@â�Ô@Š‹Õà~@dîdÈ@‡¼c@@aŠa†NãNãIì@Hqa�ŠæîŠó@@Iì@H‡ä@ê‚@ua‡jÈ@ë

Š‡‚@ôÑ“n�àO@$î‹ánÜa@ óïÝØ~�ýóÔŽõŒ†Iì@H@çó!ìó!âïèa‹ia@‡á«@@ôÑ“n�àO@$î‹ánÜa@ óïÝØ~�ýóÔŽõŒ†@H

IìßíŠ@ ÞïÈba@ ŠaíjîŠ@ ôÑ“n�àO@ $î‹ánÜa@ óïÝØ@ ~�ýóÔŽõŒ†Iì@ H@ßbàó’Ž@æ�y@@óïieÜa@ óïÝØ~@ ‡á«

@óî†a‡ÈcOóšbî‹Üa�ýóÔŽõŒ†N@H@@

ðäbånàaì@ñ‹Ù’@ã‡Ôc@Þïá§bi@@sbäbЋÈ@ì ¶g@†NãIđ@NŒŠ Šb@@À@öb—yÿa@ò†bà@‘Š‡à@H@‡¼c@‡î‡Íà

æî‡Üa@`þ–@óÉàbuO@†b—nÔÿaì@òŠa†ÿa@óïÝØ@M@N@óÜb‹ÝÜ@óï÷b—yfia@pbïÝáÉÜa@öa‹ug@À@H@ÞïiŠc@@

@ZïÝØbÐ@À@`bnÐ@‡ï’Šöbáï’N†Nã@ì@dîdÉÜa@æᨋÜa‡jÈN†Nã@IóÜb‹ÝÜ@ñíÍÝÜa@ãíÕ¾a@¶g@‹Ù“Üa@ã‡Ôc@báØì

@óïieÜa�ýóÔŽõŒ†@óÉàbuOóïi‹ÉÜa@óÍÝÜa@â�Ô@O�ŠqaæîŠóN@H@@

@óïšbî‹Üa@óïieÜa@óïÝØO@ÖïÑ’@çaíî‹à@†I@æà@ÞÙÜ@ðäbånàcì@ñ‹Ù“Üa@ã‡Ôc@báØ@ì–@`þ–@óÉàbu

@æî‡Üa–@@óïieÜa@óïÝØOóïÝïÝznÜa@öbïáïØO@lbèíÜa@‡jÈ@çaŒí‚N†@ì@ÞïiŠc–@@æî‡Üa@`þ–@óÉàbu@M@@ì@ÞïiŠc

@ãNãŠòìó!@pbmbjåÜa@öbáïØO@†íÜíà@âïèa‹ia@@ãíÝÉÜa@óïÝØO@ðuíÜíîbjÜa@â�ÔO@óïÉïjQÜa–@æî‡Üa@`þ–@óÉàbu–@

@oáÙyN@†Nc@ì@@ÞïiŠc@‡á«@ôÝÈ@æî‡Üa@`þ–@óÉàbuOãíÝÉÜa@óïieÜa@óïÝØO@öbïáïÙÜa@â�ÕÜa@fï÷Š–@@@ÞïiŠc

@æî‡Üa@`þ–@óÉàbuOãíÝÉÜa@óïÝØO@öbïáïÙÜa@â�ÕÜa@fï÷Š@@âîa‹i@ŽßíŠ@ânìŠN†@ìM@@æà@êÜì‰i@b¾@HÞïiŠc

jØ@†íéuNóÜb‹Üa@ë‰è@ãb¸g@À@âèb@ñ‰Üa@.jÙÜa@âém‡Èb�¾ì@ò.

@a‰�@óïÝáÉÜa@ói‹vnÜa@öa‹ug@À@óÝÈbÑÜa@âém‡Èb�¾@szjÜa@óåïÈ@†a‹ÐŁÜ@˜Üb©a@‹Ù“Übi@ã‡Õmc@báØ

@óïieÜa@ZïÝØbÐ@À@~szjÜa�ýóÔŽõŒ†@óÉàbuOqa�ŠæîŠó@N@Hua@|nÐ@Ša†ŠóN†I@óïÝÙÜa@‡ïáÈì@@

bånàýaì@‹Ù“Üa@ã‡Õmc@báØì@‡ïÉ@Šín؆@ì@óïäbáïÝ�Üa@À@@ŒbjîŠ@âØby@‡ï�ÜaIð÷bÔ‡–c@¶a@ç‡ïÉ@Šadä@@ôÐ

@æî‡Üa@`þ–@óÉàbu@À@ôîòŒ†@ðÝÈ@ðÕ@@ì@æî‡Üa@`þ–@óÉàbu–@@‡á«@‡ï�Üa@ì@@ÞïiŠcqõŠò‡“@@À

VIII

@ôÐ@âïèa‹ia@kî‹Ì@‡ï�Üaì@.Üìóè@À@@ZÑà@çaìŠb؇ï�Üa@ì@@óïäbáïÝ�Üa�ýóÔŽõŒ†@@@ôÐ@@‡¼@ßbàó’@ãNãì

uN@óïjQÜa@öa†í�Üa@ój¨a@æÈ@szjÜa@À@âém‡Èb�¾@H@çaŠí@óÉàb@@

@ óïieÜa@ ônïÝØbÐ@ ôÐ@ óåïà@ ‡ï@ ôÑQ—à@ ãNãI@ ¶g@ çbånàýaì@ ‹Ù“Übi@ ã‡Õma@ báØì�ýóÔŽõŒ†@@óÍÝÜa@ â*ÔO

@ óíÙÜa@ óïieÜa@ZïÝØbÐ@ôÐ@çbárÈ@‡á«@çbàb@ ãNãì~�ýóÔŽõŒ†@óî�ïÝ.äfia@ óÍÝÜa@â*Ô@˜ƒÝ¾a@ óibnÙÜ@ H

@óÍÝÜbiì@óíÙÜaî�ïÝ.äfiaóN@@

I@óaŠ‡Üa@À@ð÷þàŒ@óÐbÙÜa@¶a@‹î‡ÕnÜaì@‹Ù“Üa@ã‡Õma@báØçbîˆ@‡Üb‚~@Šóäa†~@çaìŠbØ~@kî‹Ì~@‡á«~ðÝÈ~

NH@ñ‡äaŠ~@@

@Þ»di@ã‡Õmc@ça@ôä‡É�îì~béi@Hò‹ÑÍàì@ó¼ŠI@ðm‡Üaì@`ìŠ@¶g@oÝ–ímbàì@szjÜa@w÷bnä@ã‡Ôc@báØì

@@âém‡Èb�à@ ì@ âéÉïv“m@ ôÝÈ@ sbÉï»@ ZÝ÷bÈ@ ¶g@ çbånàÿa@ ˜Üb‚ì@ ‹Ù“Üa@ âïÅÈì@ @ öbÐíÜaì@ k¨a@ ôäbÉà

@ ñ‡ÜaíÜaI@ ó–b‚@ óïÐbÉÜaì@ óz—Üa@ ua@ âèadvÐ@ óÜb‹Üa@ ë‰è@ ãb¸ÿ@ ðÜ@ âém‡äb�àì@ âéáȆì@ëbÐb’dîdÉÜa

@òdîdÉÜa@Z‚cì~uaŽîìb÷@ò�@ðäaí‚cì b÷b@@ìŽriaìó“@NHçþŠc@ì@†a‡Õàì@@

@~@ÖïÐínÜa@ua@æàì@ò‡Èb�¾aì@çíÉÜa@Ž‡îŽ‡à@æà@óÜb‹Üa@ë‰è@öbåÌg@À@âèb@æà@ÞØ@‹Ù’c@Þïá§bi@sbäbЋÈ@ì

N@µ¾bÉÜa@lŠ@u@‡á¨a@çc@bäaíȆ@‹‚cì@@

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

órybjÜaórybjÜaórybjÜaórybjÜa@@@@@@@@

IX

óÜb‹Üa@˜ƒÝàóÜb‹Üa@˜ƒÝàóÜb‹Üa@˜ƒÝàóÜb‹Üa@˜ƒÝà@@@@@@@@

Üa@¶a@szjÜa@Ó‡éîÜa@¶a@szjÜa@Ó‡éîÜa@¶a@szjÜa@Ó‡éîÜa@¶a@szjÜa@Ó‡éîôÝÈ@Ó‹ÉnôÝÈ@Ó‹ÉnôÝÈ@Ó‹ÉnôÝÈ@Ó‹Én@@@@@@@@

1M æÈ@Ò“ÙÜa@@@@@@âïÔ@@À@×ì‹ÑÜaŠbjn‚fia@µi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éi@ì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aæî@@@óya‹Üa

ì@@Šbjn‚fia@ðÝjÕÜa@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@N@@óïjî‹vnÜa@ì@óQib›Üa@@óÈíáa@õ‡Ü@@

2M @µi@ ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@ ‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@ âïÔ@À@ ×ì‹ÑÜa@ æÈ@Ò“ÙÜaŠbjn‚fiaæî@@ðÝjÕÜa

õ‡ÉjÜaì@öa†í�Üa@ójzÝÜ@óÜìbånàI@óïjî‹vnÜaì@óQib›Üa@óÈíáa@õ‡ÜH@Nð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@@

3M @ì@ðÝjÕÜa@ì@óya‹Üa@À@@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@âïÕÜa@À@×ì‹ÑÜa@æÈ@Ò“ÙÜa

@‡Éi@Höa†í�Üa@ójzÝÜ@óÜìbånàI@óïjî‹vnÜaì@@óQib›Üa@óÈíáa@µi@@ñ‡ÉjÜa@‡Éi@@µî‡ÉjÜa@æîŠbjn‚ýa

Nð÷aí�a@‡é§a

@@

¶a@órybjÜa@eÑm¶a@órybjÜa@eÑm¶a@órybjÜa@eÑm¶a@órybjÜa@eÑm@@@@@@@@

1M@@óÜý†@paˆ@×ì‹Ð@†íuìµi@óï÷b—ya@@æîŠbjn‚g@ @âïÔðÝjÕÜa@ì@óya‹Üa@ @@ð÷aí�a@‡é§a@‡ÉiáÝÜ@óÈíáv

À@@óïjî‹vnÜa@@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aN@@

2M@@óÜý†@paˆ@×ì‹Ð@†íuìóï÷b—ya@@Àa‡äíÜb¾a@âïÔ@$Éiì@‡îbéî‡Übîò‡�Øÿa@pa†b›à@@@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi

@µiì@@ðÝjÕÜa@æîŠbjn‚ÿa@À@öa†í�Üa@ój¨a@oÜìbåm@ZÜa@óQib›Üaì@óïjî‹vnÜa@µnÈíáa‡ÉjÜañ@N@@

3M@@óï÷b—ya@óÜý†@paˆ@×ì‹Ð@†íuì@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@@âïÔ@À

@æîŠbjn‚fia@µiNöa†í�Üa@ójzÝÜ@óÜìbånà@óïjî‹vnÜaì@óQib›Üa@óÈíáváÝÜ@µî‡ÉjÜa

X

fiafiafiafiaszjÜa@óïvéåàì@paöa‹uszjÜa@óïvéåàì@paöa‹uszjÜa@óïvéåàì@paöa‹uszjÜa@óïvéåàì@paöa‹u@@@@@@@@

gjî‹vnÜa@ wéå¾a@ órybjÜa@ oà‡ƒnï@@ ôÝÈ@ ñ‹uc@ ñ‰Üa@ szjÜa@ óÉïjQÜ@ ênàöþ¾ZÝïØbÐ@ lþ @@óïieÜa

@ ŽõŒ†�ýóÔ@óÉàbu@À�Šqaó�Šæî@Üa@ðŠb¿@æàI@ðaŠ‡Üa@ãbÉÝÜ@ðšbî‹Üa@Ãb“å2014M2015@H~@â膇È@çbØì

I25H@@ æî‹“Èìsb�½sbjÜb Lâéáï�Õm@ 5ì@I@ µnÈíáª@ ¶a10@lþ @ HaI@ ì@ óïjî‹vnÜa@ óÈíá10@lþ @ H

@óQib›Üa@óÈíáª~ìæà@@ã‡Üa@pbåïÈ@kz@âqÜŞpa‹à@tþr@@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‹àì@óya‹Üa@óÜby@À@ò‹à@L

a@ò‹¾aì@ò‹’bjàÿ@ójî‹vnÜa@óÈíáa@öbQÈa@‡Éi@ò.‚¨aí�Üa@ój@öa†~I@Ša‡Õ·@@µÈíjc@ò‡¾@ì2ãíïÜa@À@ã‹ÌH~@

@bè‡Éi@ìâé÷a†c@‡Éi@ã‡Üa@kz@5@§a@‡é�a@ð÷aí@~µàbnïÐ@L‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@I@dïØa‹m@‹î‡Õm@5ìE @L@@µàbnïÐ

C @~@çíîbqbmíÝÙÜaGSH@@ L@@dïmíïá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîdäcSOD@@H~@‡ÔìgnoÝáÉ@@wàbä}Üa@órybjÜa

afi@I@dèb§a@ð÷b—ySPSS-V 17 a@pþïÝznÝÜ@HfiN@óï÷b—y@@

@@

@óaŠ‡Üa@oÝ–ím@‡Ôì@óaŠ‡Üa@oÝ–ím@‡Ôì@óaŠ‡Üa@oÝ–ím@‡Ôì@óaŠ‡Üa@oÝ–ím@‡Ôìggggóïmýa@pbubnånýa@¶óïmýa@pbubnånýa@¶óïmýa@pbubnånýa@¶óïmýa@pbubnånýa@¶@@@@@@@@

1M@aszjÜa@@óÈíáváÝÜ@ñ‡ÉjÜaì@ðÝjÕÜa@æîŠbjn‚flÜ@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@õín�à@bѯ@a@óQib›Üaì@óïjî‹vnÜ

N@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@óvïnä@óïjî‹vnÜa@óÈíáa@¡b—Üì@@

2M@@ßìbåm@õ†c¶g@öa†í�Üa@ój¨a@@À@׋Ð@õín�à@ò†bîŒ@@µàbnïÐIE @@µàbnïÐ@ìC@@‡ï�Øìc@‹ií@âîdäa@ì

a@µi@H@dïmíá�î†ì@ðÝjÕÜa@Šbjn‚fi@ÉjÜafia@¡b—Üì@óïjî‹vnÜa@óÈíáváÝÜ@õ‡N@ñ‡ÉjÜa@Šbjn‚@@

3M@c@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@õ†g@¶@@À@׋Ð@µàbnïÐI@õín�à@ò†bîŒE@@H@dïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîdäc@ì

N@óïjî‹vnÜa@óÈíáª@¡b—Üì@óQib›Üaì@óïjî‹vnÜa@µnÈíáa@µi@@

4M@@ E@ öa†í�Üa@ ój¨a@ßìbåm@ sbzšaì@׋Ð@ ‹éÅî@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aI@õín�à@À@Šbjn‚ýa@µi@ H@çíîbqbmíÝØì

ÝjÕÜa@ µàbnïÐI@ õín�à@ À@ Ú܉Øì~@ óïjî‹vnÜa@ óÈíáváÝÜ@ ñ‡ÉjÜaì@ ðC @ÝØ@ ì@µnÈíáa@ µiH@ çíîbqbmí

NóQib›Üaì@óïjî‹vnÜa@@

XI

أتي:دراسة بما يوفي ضوء ا�ستنتاجات توصي ال

1M@@ôÝÈ@‡ïØdnÜa@òŠì‹šga@ój¨a@öbQȵ—n¬@Óa‹’g@o¥ì@µšbî‹ÝÜ@öa†í�ÜN@@

2M@eÑÜì@}Øc@pbïáÙi@öa†í�Üa@ój¨a@öbQÈdi@õ‹‚c@pbaŠ†@öa‹ugpa@N@ßí c@óïåàŒ@@

3M@@õ‹‚c@pbaŠ†@öa‹ugNóÑÝn¬@óïjm@†‡’ì@pbåïÈì@pbïÜbÉÐ@ôÝÈ@@

4M@ïšbîŠ@ôÝÈ@óéib“à@pbaŠ†@öa‹ugN@ñí�åÜa@‹—åÉÜa@æà@pb@@

5M@‡�Øýa@ pa†b›à@ $Éiì@ ò‡�ØŁÜ@ paŠbjn‚ýaì@ pbbïÕÜa@ öa‹ug@ òŠì‹š@nÜa@ wéå¾a@ ßþ‚@ ò

ÝÜ@ñíå�Üañ‡Ü@óïuíÜíï�ÑÜaì@óï÷bïáïØíîbjÜa@óÜb¨a@ôÝÈ@Ó‹ÉnÝÜ@óšbî‹@µïšbî‹Üa .

XII

ا�����ى

ا����ا����ا����ا���� ا�����ىا�����ىا�����ىا�����ى ا����

ت����و� ا��

çaíåÉÜaçaíåÉÜaçaíåÉÜaçaíåÉÜa@@@@@@@@ ggggkÜbQÜa@Ša‹ÔkÜbQÜa@Ša‹ÔkÜbQÜa@Ša‹ÔkÜbQÜa@Ša‹Ô@@@@@@@@II

óïÝÙÜa@À@bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@ßü�à@LÓ‹“¾a@ÊïÔímóïÝÙÜa@À@bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@ßü�à@LÓ‹“¾a@ÊïÔímóïÝÙÜa@À@bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@ßü�à@LÓ‹“¾a@ÊïÔímóïÝÙÜa@À@bïÝÉÜa@pbaŠ‡Üa@ßü�à@LÓ‹“¾a@ÊïÔím@@@@@@@@III ó“Ôbå¾a@óå§@Ša‹Ôó“Ôbå¾a@óå§@Ša‹Ôó“Ôbå¾a@óå§@Ša‹Ôó“Ôbå¾a@óå§@Ša‹Ô@@@@@@@@IV

fiafiafiafiaöa‡èöa‡èöa‡èöa‡è@@@@@@@@V ‹î‡ÕnÜaì@‹Ù“Üa‹î‡ÕnÜaì@‹Ù“Üa‹î‡ÕnÜaì@‹Ù“Üa‹î‡ÕnÜaì@‹Ù“Üa@@@@@@@@VI

˜ƒÝ¾a˜ƒÝ¾a˜ƒÝ¾a˜ƒÝ¾a@@@@ði‹ÉÜaði‹ÉÜaði‹ÉÜaði‹ÉÜa@@@@@@@@IX õín¤aõín¤aõín¤aõín¤a@@@@@@@@XII @óá÷bÔ@óá÷bÔ@óá÷bÔ@óá÷bÔßbÙ’ýaßbÙ’ýaßbÙ’ýaßbÙ’ýa@@@@@@@@XVI

ßìa‡§aóá÷bÔßìa‡§aóá÷bÔßìa‡§aóá÷bÔßìa‡§aóá÷bÔ@@@@@@@@XVI Öyþ¾a@óá÷bÔÖyþ¾a@óá÷bÔÖyþ¾a@óá÷bÔÖyþ¾a@óá÷bÔ@@@@@@@@XVII

pa‹—nƒ¾a@óá÷bÔpa‹—nƒ¾a@óá÷bÔpa‹—nƒ¾a@óá÷bÔpa‹—nƒ¾a@óá÷bÔ@@@@@@@@XVIII

������ ���� 1 -4

1 -1 óïáècì@szjÜa@óà‡Õ¾aóïáècì@szjÜa@óà‡Õ¾aóïáècì@szjÜa@óà‡Õ¾aóïáècì@szjÜa@óà‡Õ¾a@@@@@@@@1 1 -2 szjÜa@óÝÙ“àszjÜa@óÝÙ“àszjÜa@óÝÙ“àszjÜa@óÝÙ“à@@@@@@@@2 1 -3 szjÜa@Óa‡ècszjÜa@Óa‡ècszjÜa@Óa‡ècszjÜa@Óa‡èc 3 1 -4 óïš‹Ðóïš‹Ðóïš‹Ðóïš‹Ð@@@@szjÜaszjÜaszjÜaszjÜa@@@@@@@@3 1 -5 szjÜa@pýbªszjÜa@pýbªszjÜa@pýbªszjÜa@pýbª@@@@@@@@3

��� وا������ 24- 5 ا�"را �ت ا��

2 -1 óî‹ÅåÜa@pbaŠ‡Üaóî‹ÅåÜa@pbaŠ‡Üaóî‹ÅåÜa@pbaŠ‡Üaóî‹ÅåÜa@pbaŠ‡Üa@@5 2 -1-1 @ój¨a@ój¨a@ój¨a@ój¨aöa†í�Üaöa†í�Üaöa†í�Üaöa†í�Üa@@5 2 -1-2 Üa@ójy@ðè@bàÜa@ójy@ðè@bàÜa@ójy@ðè@bàÜa@ójy@ðè@bàöa†í�öa†í�öa†í�öa†í�@@6 2 -1-3 a@†aí¾aa@†aí¾aa@†aí¾aa@†aí¾aöa†í�Üa@ój¨a@À@óäíÙn¾öa†í�Üa@ój¨a@À@óäíÙn¾öa†í�Üa@ój¨a@À@óäíÙn¾öa†í�Üa@ój¨a@À@óäíÙn¾ 7 2 -1-4 Üa@ójzÝÜ@óîìbïáïÙÜa@kïØeÜaÜa@ójzÝÜ@óîìbïáïÙÜa@kïØeÜaÜa@ójzÝÜ@óîìbïáïÙÜa@kïØeÜaÜa@ójzÝÜ@óîìbïáïÙÜa@kïØeÜaöa†í�öa†í�öa†í�öa†í�@@8 2 -1-5 ò‹¨a@Šì‰§aò‹¨a@Šì‰§aò‹¨a@Šì‰§aò‹¨a@Šì‰§a@@8

XIII

2 -1-5 -1 ‰§a@Š†b—à‰§a@Š†b—à‰§a@Š†b—à‰§a@Š†b—àò‹¨a@Šìò‹¨a@Šìò‹¨a@Šìò‹¨a@Šì@@@@@@@@9@@@@@@@@2 -1-5 -2 æî‹ánÜa@öbåqa@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙmæî‹ánÜa@öbåqa@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙmæî‹ánÜa@öbåqa@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙmæî‹ánÜa@öbåqa@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙm@@@@@@@@10@@@@@@@@2 -1-6 îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aîbéî‡Übîa‡äíÜb¾aîbéî‡Übîa‡äíÜb¾aîbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@I‡@I‡@I‡@I‡MDA@@@@HHHH@@@@@@@@12@@@@@@@@

2 -1-7 ò‡�Øÿa@pa†b›àò‡�Øÿa@pa†b›àò‡�Øÿa@pa†b›àò‡�Øÿa@pa†b›à@@12 2 -1-7 -1 óïºdäÿa@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@ò‡�Øÿa@pa†b›à@@13 2 -1-7 -2 óïºdäÿa@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›à@@13 2 -1-7 -3 ðšbî‹Üa@knÜa@ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àðšbî‹Üa@knÜa@ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àðšbî‹Üa@knÜa@ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àðšbî‹Üa@knÜa@ì@ò‡�Øÿa@pa†b›à@@14 2 -1-8 µàbnïеàbnïеàbnïеàbnïÐE@@14 2 -1-9 ¥@µàbnïÐ¥@µàbnïÐ¥@µàbnïÐ¥@µàbnïÐ Vitamin-C@@15 2 -1-10 aaaa@çíîbqbmíÝÙÜ@çíîbqbmíÝÙÜ@çíîbqbmíÝÙÜ@çíîbqbmíÝÙÜZZZZ Glutathione@@15 2 -1-11 äcäcäcäcdïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîddïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîddïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîddïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîdSOD:@@16 2 -1-12 óÔbQÜa@óáÅäcóÔbQÜa@óáÅäcóÔbQÜa@óáÅäcóÔbQÜa@óáÅäc@@17

2 -2 @pbaŠ‡Üa@pbaŠ‡Üa@pbaŠ‡Üa@pbaŠ‡Üaóéib“¾a@óÕib�Üaìóéib“¾a@óÕib�Üaìóéib“¾a@óÕib�Üaìóéib“¾a@óÕib�Üaì@@@@@@@@21 2 -2-1 óaŠ†óaŠ†óaŠ†óaŠ†@@@@@@@@@@@@ÞàaÞàaÞàaÞàa@@@@‹ib–‹ib–‹ib–‹ib–@@@@@@ðÝÈ@@ðÝÈ@@ðÝÈ@@ðÝÈ@@@@@I@I@I@I2008HHHH@@21 2 -2-2 ~@çì‹‚e@ì@µ�y@†íjÈ@ÞàbØI@óaŠ†~@çì‹‚e@ì@µ�y@†íjÈ@ÞàbØI@óaŠ†~@çì‹‚e@ì@µ�y@†íjÈ@ÞàbØI@óaŠ†~@çì‹‚e@ì@µ�y@†íjÈ@ÞàbØI@óaŠ†2009HHHH@@22 2 -2-3 I@óaŠ†I@óaŠ†I@óaŠ†I@óaŠ†µàbïåi@ŒíÔbÔ@ŠbØŒŠ@çbiµàbïåi@ŒíÔbÔ@ŠbØŒŠ@çbiµàbïåi@ŒíÔbÔ@ŠbØŒŠ@çbiµàbïåi@ŒíÔbÔ@ŠbØŒŠ@çbiLLLL2011@@@@HHHH@@23

42- 25 وا)�اءا�$����"ا&��%�$#��ا����

3M1@@wéåàwéåàwéåàwéåà@@@@szjÜaszjÜaszjÜaszjÜa@@@@@@@@25 3M2@@szjÜa@óåïÈszjÜa@óåïÈszjÜa@óåïÈszjÜa@óåïÈ@@@@@@@@25 3M3@@szjÜa@óåïÈ@üÐbÙmszjÜa@óåïÈ@üÐbÙmszjÜa@óåïÈ@üÐbÙmszjÜa@óåïÈ@üÐbÙm@@@@@@@@25@@@@@@@@3M4@@pbàíÝɾaì@pbäbïjÜa@Ê»@Þ÷bìpbàíÝɾaì@pbäbïjÜa@Ê»@Þ÷bìpbàíÝɾaì@pbäbïjÜa@Ê»@Þ÷bìpbàíÝɾaì@pbäbïjÜa@Ê»@Þ÷bì@@@@@@@@26@@@@@@@@3M5@@szjÜa@À@óà‡ƒn�¾a@@paì†ÿaì@òdéuÿaszjÜa@À@óà‡ƒn�¾a@@paì†ÿaì@òdéuÿaszjÜa@À@óà‡ƒn�¾a@@paì†ÿaì@òdéuÿaszjÜa@À@óà‡ƒn�¾a@@paì†ÿaì@òdéuÿa@@@@@@@@26@@@@@@@@3M6@@óà‡ƒn�¾a@óï÷bïáïÙÜa@†aí¾aóà‡ƒn�¾a@óï÷bïáïÙÜa@†aí¾aóà‡ƒn�¾a@óï÷bïáïÙÜa@†aí¾aóà‡ƒn�¾a@óï÷bïáïÙÜa@†aí¾a@@@@@@@@27@@@@@@@@3 -7 óïäa‡ï¾a@szjÜa@paöa‹ugóïäa‡ï¾a@szjÜa@paöa‹ugóïäa‡ï¾a@szjÜa@paöa‹ugóïäa‡ï¾a@szjÜa@paöa‹ug@@27 3 -7-1 @ói‹¤@ói‹¤@ói‹¤@ói‹¤óïÈþQnÿaóïÈþQnÿaóïÈþQnÿaóïÈþQnÿa@@28 3 -8 paöa‹ugpaöa‹ugpaöa‹ugpaöa‹ug@@@@szjÜaszjÜaszjÜaszjÜa@@@@óïäa‡ï¾aóïäa‡ï¾aóïäa‡ï¾aóïäa‡ï¾a@@28 3 -8-1 ã‡Üa@pbåïÈ@.›¥ã‡Üa@pbåïÈ@.›¥ã‡Üa@pbåïÈ@.›¥ã‡Üa@pbåïÈ@.›¥@@28 3 -8-2 ð÷aí�a@‡é§a@Šbjn‚c@‡î‡¥ð÷aí�a@‡é§a@Šbjn‚c@‡î‡¥ð÷aí�a@‡é§a@Šbjn‚c@‡î‡¥ð÷aí�a@‡é§a@Šbjn‚c@‡î‡¥@@@@@@@@29 3 -8-3 î‹vnÜa@âïá—nÜaî‹vnÜa@âïá—nÜaî‹vnÜa@âïá—nÜaî‹vnÜa@âïá—nÜa@@30

XIV

3 -9 fia@À@bémbÈa‹à@5@ZÜa@ÃbÕåÜafia@À@bémbÈa‹à@5@ZÜa@ÃbÕåÜafia@À@bémbÈa‹à@5@ZÜa@ÃbÕåÜafia@À@bémbÈa‹à@5@ZÜa@ÃbÕåÜaŠbjn‚Šbjn‚Šbjn‚Šbjn‚@@@@@@@@31 3 -10 szjÝÜ@óï�ï÷‹Üa@ói‹vnÜaszjÝÜ@óï�ï÷‹Üa@ói‹vnÜaszjÝÜ@óï�ï÷‹Üa@ói‹vnÜaszjÝÜ@óï�ï÷‹Üa@ói‹vnÜa@@31 3 -10-1 aaaaóya‹Üa@Šbjn‚óya‹Üa@Šbjn‚óya‹Üa@Šbjn‚óya‹Üa@Šbjn‚@@31 3 -10-2 @Šbjn‚ýa@Šbjn‚ýa@Šbjn‚ýa@Šbjn‚ýaðÝjÕÜaðÝjÕÜaðÝjÕÜaðÝjÕÜa@@31 3 -10-3 öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåmöa†í�Üa@ój¨a@ßìbåmöa†í�Üa@ój¨a@ßìbåmöa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@@31 3 -10-4 fiafiafiafiað÷a‰ÍÜa@†b’Šð÷a‰ÍÜa@†b’Šð÷a‰ÍÜa@†b’Šð÷a‰ÍÜa@†b’Š@@32 3 -10-5 ñ‡ÉjÜa@Šbjn‚ýañ‡ÉjÜa@Šbjn‚ýañ‡ÉjÜa@Šbjn‚ýañ‡ÉjÜa@Šbjn‚ýa@@@@@@@@32 3 -11 óî}nƒ¾a@pþïÝznÜaóî}nƒ¾a@pþïÝznÜaóî}nƒ¾a@pþïÝznÜaóî}nƒ¾a@pþïÝznÜa@M@M@M@M@@@@Procedures@@@@@@@@32 3 -11-1 ò‡�Øì.i@õín�à@‹î‡Õmò‡�Øì.i@õín�à@‹î‡Õmò‡�Øì.i@õín�à@‹î‡Õmò‡�Øì.i@õín�à@‹î‡Õm@@@@‡Üa@À@æè‡Üa‡Üa@À@æè‡Üa‡Üa@À@æè‡Üa‡Üa@À@æè‡Üaãããã‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aI‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aI‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aI‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aI@@@@MDA-HHHH@@@@@@@@32 3 -11-2 @µàbnïÐ@õín�à@‹î‡Õm@µàbnïÐ@õín�à@‹î‡Õm@µàbnïÐ@õín�à@‹î‡Õm@µàbnïÐ@õín�à@‹î‡ÕmEIIIIαααα - Tocopherol@À@H@À@H@À@H@À@Hã‡Üaã‡Üaã‡Üaã‡Üa@@@@@@@@34 3 -11-3 @µàbnïÐ@‹î‡Õm@µàbnïÐ@‹î‡Õm@µàbnïÐ@‹î‡Õm@µàbnïÐ@‹î‡ÕmC@@@@@ã‡Üa@ôÐ@ã‡Üa@ôÐ@ã‡Üa@ôÐ@ã‡Üa@ôÐDetermination of Vitamin C in Blood@@@@@@@@36

3 -11-4 ‹î‡Õm‹î‡Õm‹î‡Õm‹î‡Õm@@@@çíîbqbmíÝÙÜaçíîbqbmíÝÙÜaçíîbqbmíÝÙÜaçíîbqbmíÝÙÜa@@@@ÀÀÀÀ@@@@ã‡Üaã‡Üaã‡Üaã‡Üa @@@@GSH)H@@@@@@@@37 3 -11-5 ‹î‡Õm‹î‡Õm‹î‡Õm‹î‡Õm@@@@óïÜbÉÐóïÜbÉÐóïÜbÉÐóïÜbÉÐ@@@@âîdäcâîdäcâîdäcâîdäc@@@@‹ií‹ií‹ií‹ií@@@@‡ï�Øìc‡ï�Øìc‡ï�Øìc‡ï�Øìc@@@@dïmíï†dïmíï†dïmíï†dïmíï†@@@@IIII(SOD@@@@@@@@39 3 -12 óï÷b—yÿa@Þ÷bíÜaóï÷b—yÿa@Þ÷bíÜaóï÷b—yÿa@Þ÷bíÜaóï÷b—yÿa@Þ÷bíÜa@@@@@@@@42

56- 43@@@@@@@@/�ض و��-�, ا����+* و%���(�$�

4 -1 @ w÷bnä@ ó“Ôbåàì@‹È@ w÷bnä@ ó“Ôbåàì@‹È@ w÷bnä@ ó“Ôbåàì@‹È@ w÷bnä@ ó“Ôbåàì@‹È‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@@@@a@ Þ—à@ À@ ò‡�Øÿa@ pa†b›à@$Éiìa@ Þ—à@ À@ ò‡�Øÿa@ pa†b›à@$Éiìa@ Þ—à@ À@ ò‡�Øÿa@ pa†b›à@$Éiìa@ Þ—à@ À@ ò‡�Øÿa@ pa†b›à@$Éiì@ã‡Ü@ã‡Ü@ã‡Ü@ã‡Ü

óya‹ÜaI@óïjî‹vnÜa@óÈíáváÝÜóya‹ÜaI@óïjî‹vnÜa@óÈíáváÝÜóya‹ÜaI@óïjî‹vnÜa@óÈíáváÝÜóya‹ÜaI@óïjî‹vnÜa@óÈíáváÝÜMMMM@@@@ýaýaýaýaNH‡é§a@‡Éi@ðÝjÕÜa@Šbjn‚NH‡é§a@‡Éi@ðÝjÕÜa@Šbjn‚NH‡é§a@‡Éi@ðÝjÕÜa@Šbjn‚NH‡é§a@‡Éi@ðÝjÕÜa@Šbjn‚@@43

4 -2

w÷bnä@ó“Ôbåàì@‹Èw÷bnä@ó“Ôbåàì@‹Èw÷bnä@ó“Ôbåàì@‹Èw÷bnä@ó“Ôbåàì@‹È@@@@ã‡Üa@Þ—à@À@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aã‡Üa@Þ—à@À@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aã‡Üa@Þ—à@À@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾aã‡Üa@Þ—à@À@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@@@@@@@@@ ðÝjÔ@ Šbjn‚aI@ óïjî‹vnÜa@ óÈíáváÝÜ@ ðÝjÔ@ Šbjn‚aI@ óïjî‹vnÜa@ óÈíáváÝÜ@ ðÝjÔ@ Šbjn‚aI@ óïjî‹vnÜa@ óÈíáváÝÜ@ ðÝjÔ@ Šbjn‚aI@ óïjî‹vnÜa@ óÈíáváÝÜ–@ ‡Éi@ õ‡Éi@ Šbjn‚a@ ‡Éi@ õ‡Éi@ Šbjn‚a@ ‡Éi@ õ‡Éi@ Šbjn‚a@ ‡Éi@ õ‡Éi@ Šbjn‚aHöa†í�Üa@ ój¨a@ ßìbåmHöa†í�Üa@ ój¨a@ ßìbåmHöa†í�Üa@ ój¨a@ ßìbåmHöa†í�Üa@ ój¨a@ ßìbåm@@@@@‡Éi@‡Éi@‡Éi@‡Éi

ð÷aí�a‡é§að÷aí�a‡é§að÷aí�a‡é§að÷aí�a‡é§aNNNN@@47

4 -3 w÷bnä@ó“Ôbåàì@‹Èw÷bnä@ó“Ôbåàì@‹Èw÷bnä@ó“Ôbåàì@‹Èw÷bnä@ó“Ôbåàì@‹È@@@@@ã‡Üa@Þ—¾a@À@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@ã‡Üa@Þ—¾a@À@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@ã‡Üa@Þ—¾a@À@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@ã‡Üa@Þ—¾a@À@ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@µi@µi@µi@µi

óïjî‹vnÜaì@óQib›Üa@µnÈíáaóïjî‹vnÜaì@óQib›Üa@µnÈíáaóïjî‹vnÜaì@óQib›Üa@µnÈíáaóïjî‹vnÜaì@óQib›Üa@µnÈíáa@@@@µî‡ÉjÜa@æîŠbjn‚fia@µiµî‡ÉjÜa@æîŠbjn‚fia@µiµî‡ÉjÜa@æîŠbjn‚fia@µiµî‡ÉjÜa@æîŠbjn‚fia@µiNNNN@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@52

@@@@@@@@57MMMM58 ا� ����)�ت وا�����0تا� ����)�ت وا�����0تا� ����)�ت وا�����0تا� ����)�ت وا�����0ت

5 -1 pbubnånýapbubnånýapbubnånýapbubnånýa@@@@@@@@57 5 -2 mbï–ínÜambï–ínÜambï–ínÜambï–ínÜabbbbínÜ@@@@@@@@58

XV

1%��2 ا�����ا

R72-R59 ا����درا����درا����درا����در

óïi‹ÉÜa@Š†b—¾aóïi‹ÉÜa@Š†b—¾aóïi‹ÉÜa@Š†b—¾aóïi‹ÉÜa@Š†b—¾a@@@@@@@@R59 óïjåuýa@Š†b—¾aóïjåuýa@Š†b—¾aóïjåuýa@Š†b—¾aóïjåuýa@Š†b—¾a@@@@@@@@R62

óïäìeÙÜýa@ÊÔaí¾aóïäìeÙÜýa@ÊÔaí¾aóïäìeÙÜýa@ÊÔaí¾aóïäìeÙÜýa@ÊÔaí¾a@@@@@@@@R72

A81A81A81A81----A73A73A73A73 ا��456

ÙÜa@óÍÝÜbi@˜ƒÝ¾aÙÜa@óÍÝÜbi@˜ƒÝ¾aÙÜa@óÍÝÜbi@˜ƒÝ¾aÙÜa@óÍÝÜbi@˜ƒÝ¾aííííóóóó@@@@@@@@iii-i fia@óÍÝÜbi@˜ƒÝ¾afia@óÍÝÜbi@˜ƒÝ¾afia@óÍÝÜbi@˜ƒÝ¾afia@óÍÝÜbi@˜ƒÝ¾aóîdïÝ−óîdïÝ−óîdïÝ−óîdïÝ−@@@@@@@@C-A

XVI

��+�� ا�?

XVII

ا��456ا��456ا��456ا����456+�� ��+�� ��+�� ��+��

ا����ا����ا����ا���� �456�456�456�456ا�ا�ا�ا� تتتت

1@@@@@@@@ccccôjQÜa@ÞáÉÜa@Öî‹Ð@öb›Èc@ò†b�Üa@öbôjQÜa@ÞáÉÜa@Öî‹Ð@öb›Èc@ò†b�Üa@öbôjQÜa@ÞáÉÜa@Öî‹Ð@öb›Èc@ò†b�Üa@öbôjQÜa@ÞáÉÜa@Öî‹Ð@öb›Èc@ò†b�Üa@öb@@@@‡Èb�¾a@ÞáÉÜa@Öî‹Ðì‡Èb�¾a@ÞáÉÜa@Öî‹Ðì‡Èb�¾a@ÞáÉÜa@Öî‹Ðì‡Èb�¾a@ÞáÉÜa@Öî‹Ðì@@@@@@@@A73

2@@@@@@@@Ší–Ší–Ší–Ší–ì@‡Èb�¾a@ÞáÉÜa@Öî‹Ð@òì@‡Èb�¾a@ÞáÉÜa@Öî‹Ð@òì@‡Èb�¾a@ÞáÉÜa@Öî‹Ð@òì@‡Èb�¾a@ÞáÉÜa@Öî‹Ð@òa@öbåqc@szjÜa@óåïÈa@öbåqc@szjÜa@óåïÈa@öbåqc@szjÜa@óåïÈa@öbåqc@szjÜa@óåïÈì@Šbjn‚ýì@Šbjn‚ýì@Šbjn‚ýì@Šbjn‚ýã‡Üa@pb–ízÐã‡Üa@pb–ízÐã‡Üa@pb–ízÐã‡Üa@pb–ízÐ@@@@@@@@A74

3@@@@@@@@@òŠbáng@òŠbáng@òŠbáng@òŠbángöa}©a@öaŠa@ËþQný@çbïjnýaöa}©a@öaŠa@ËþQný@çbïjnýaöa}©a@öaŠa@ËþQný@çbïjnýaöa}©a@öaŠa@ËþQný@çbïjnýa@@@@@@@@A80@@@@@@@@

4 @öa†í�Üa@ój¨a@öbQÈfi@óïåàdÜa@òeÑÜaì@ójbå¾a@óïáÙÜa@‡î‡znÜ@öa}©aì@µ—nƒ¾a@öbc@òŠbáng@öa†í�Üa@ój¨a@öbQÈfi@óïåàdÜa@òeÑÜaì@ójbå¾a@óïáÙÜa@‡î‡znÜ@öa}©aì@µ—nƒ¾a@öbc@òŠbáng@öa†í�Üa@ój¨a@öbQÈfi@óïåàdÜa@òeÑÜaì@ójbå¾a@óïáÙÜa@‡î‡znÜ@öa}©aì@µ—nƒ¾a@öbc@òŠbáng@öa†í�Üa@ój¨a@öbQÈfi@óïåàdÜa@òeÑÜaì@ójbå¾a@óïáÙÜa@‡î‡znÜ@öa}©aì@µ—nƒ¾a@öbc@òŠbáng

szjÜa@óåïÉÝÜszjÜa@óåïÉÝÜszjÜa@óåïÉÝÜszjÜa@óåïÉÝÜ@@@@@@@@A81

@@@@

@@@@

XVIII

��+�� ا�����2ات��+�� ا�����2ات��+�� ا�����2ات��+�� ا�����2ات

CAT catalase

CP seruloplasmin

MDA malondialdehyde

DNA deoxyribonucleic acid

SOD Superoxide dismuease

PX-GSH Glutathione peroxidase

GPX Glutathione peroxidase

GSH glutsthione

GSSG Glutathione disulfide

GST Glutathione S-transferases

PFK Phosphofructokinase

HDL high-density lipoprotein

LDL low-density lipoprotein

TBA Thiobarbituric acid

DTNB 5,5'-dithiobis-(2-nitrobenzoic acid

HCL hydrochloric acid

K2HPO4 phosphate dibasic

NBT Nitroblu tetrazolum

SSA Sulfosalicylic acid

TCA Trichloroacetic acid

@@@@

الباب ا�ول

التعريف بالبحث -1

@@

@@

@@

ا��ب ا�ول�� ا��ب ا�ول��� ا��ب ا�ول��� ا��ب ا�ول����

XX

ا����� ����� -1

1-1 ����� ���� ا��� ة أه

�%$#� ا��� 1-2

أه�اف ا��� 1-3

��وض ا��� 1-4

-ت ا����+� 1-5

ا�%�يا�+�ل 1- 1-5

1-5 -2 /0�$� ا�+�ل ا

ا�+�ل ا0��1/ 3- 1-5

1

1@M@M@M@M@@@@szjÜbi@Òî‹ÉnÜaszjÜbi@Òî‹ÉnÜaszjÜbi@Òî‹ÉnÜaszjÜbi@Òî‹ÉnÜa

1MMMM1@@@@ênïáècì@szjÜa@óà‡Õàênïáècì@szjÜa@óà‡Õàênïáècì@szjÜa@óà‡Õàênïáècì@szjÜa@óà‡Õà@@@@@@@@

@@@@@@@@çc@êÜ@æÙºý@ðšbî‹Üa@knÝÜ@óïáÝÉÜa@käaí§bi@öbÕmŠfia@çgnî@ãíÝÉÝÜ@båáéÐ@õ‡à@ßþ‚@æà@ýg@Ö¥Õz

@óïÝáÉÜbi@óQjm‹¾a@óÑÝnƒ¾aöbïáïÙÜaì@bïuíÜíï�ÑÜa@âÝÈ@béåàì@óïjnÜa ~@ôšbî‹Üa@kQÜaì@óïmbï¨a@@|ším@ZÜa

@ðšbî‹ÝÜ@ óïÑïÄíÜa@ òdéuÿa@ ôÝÈ@ @ pbjnÜa@ béq‡¥@ ZÜa@ pa.ÍnÜaì@ pbÑïÙnÜaì@ pbibvnýa@ õ‡à@ båÜ

NpbjnÜa@ë‰�@âénibvna@õ‡àì~@µŠbáÝÜì@@

@âéÐ@À@pbàíÝɾa@ÚÝnº@ñ‰Üa@íè@|ubåÜa@lŠ‡¾aì@béåàì~@óÑÝnƒ¾a@pbjnÜa@‰ïÑåm@‡åÈ@t‡±@bà

@†aí¾a@æà@ ò†‡«@Ëaíäc@ßìbåm@ ‡Éi@ðšbî‹ÝÜ@ óïÑïÄíÜa@ òdéuÿa@Þ‚a†@t‡±@ bàì@ô÷aí�aì@ð÷aíèþÜa@‡é§a

@ó¤båÜa@óïjÝ�Üa@pa.qbnÜa@æà@ê—ݦì@óïÑïÄíÜa@òdéuÿa@ôÝÈ@óïib°g@pa.qbm@ta‡yg@À@ò‡Èb�m@ZÜa@óï÷a‰ÍÜa

nÜa@óŠb¿@æÈN@óïšbî‹Üa@æîŠbá@@

I@ðÜaí¢@µv�Øìÿa@Ûþéna@¶a@pþ›ÉÜa@óuby@†a†dm@ðä‡jÜa@knÜa@öa†c@‡åÈì10M20@H

@ò‹¨a@ Šì‰§a@ ò†bîŒ@ ¶a@ õ†üm@ µv�Øìÿa@ Ûþéna@ À@ óÝ÷b�a@ ò†bîdÜa@ ë‰èLóya‹Üa@ oÔì@ æà@ ‹rØc@ ò‹à

‡¥@ZÜa@pa.ÍnÜa@çc@báØL@óïÝáÉÜa@ë‰è@æà@l‹�n¾a@µv�ØìŁÜ@pbÑ݃áØ@öbénäa@‡Éi@ã‡Üa@óïÙïàbåî†@À@t

@æîíÙm@¶g@óïÝáÉÜa@ÚÝm@¶a@õ†ümHöaímŠýa@ò†bÈcI@béïÐŽ‹à@ZÜa@öb›ÈŁÜ@óÈ‹�i@@ã‡Üa@ËbЇäcì@ôä‡jÜa@Ãb“åÜa

I@æà@çc@¶a@óÐbšÿbi@òŠíQ‚@‹rØÿa@ò‹¨a@Šì‰§a2M4@â�§a@À@µv�Øìÿa@ó§bÉà@óïÝáÈ@æà@sbjî‹ÕmHE

õ†üî@óï÷aíèþÜa@óÔbQÜa@xbnäfi@L@ça‹‚cì@`bnÑÜa‡jÈINò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙm@¶a2005،35@ò‡È@pŠb’cì@ H

Në‡Éiì@æî‹ánÜa@öbåqc@À@ ò‹¨a@Šì‰§a@‡ïÜím@¶a@çaíï¨aì@çb�äfia@À@öaí@pbaŠ†LµàbïåiI2011@ L5@H

@õìíåÜa@$àb¨aì@óï“Ìÿa@À@ò†íuí¾a@pbåïmì}Üa@ì@çíè‡Üa@ôÐ@Š‹›Üa@ta‡yc@ôÝÈ@ò‹¨a@Šì‰§a@ÞáÉmì

a‹Üa@òŠbjÈ@íè@óï“Ìýa@çíè‡Üa@ôÐ@Š‹›Üa@ë‰è@çc@ì@~@õ‹‚c@óîíÝ‚@pbjØ‹àì@ôåïv�Øìýa@™íÕåà@õŒíjî

@óuì†d¾a@ ò‡�Øýa@ âdi@ Ó‹Éîì@ óï“Ìÿa@ çíè†@ ôÐ@ óÉj“¾a@ .Ì@ ò†‡Én¾a@ ãíz“ÝÜ@ ò‡�Øc@ æÈ

INçíè‡ÝÜviitala.2004.3ì†d¾a@ ò‡�ØŁÜ@ sa‹’bjà@ sa‹’üà@ ã‡Üa@ Þ—à@ À@ ‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@ ‡Éîì@ H@óu

2

INçíè‡ÝÜClarkson &Thompson. 1995.27@Þrà@a‹àÿa@ æàsa.rØ@ ò‹¨a@ Šì‰§a@kj�mì@ H

INµÉÜaóÙj’@ a‹àcì@ çí�åØŠbi@ ‹àì@ óïÝÙÜa@ a‹àcì@ ‹Ù�Üa@ öa†ì@ çb ‹�Üa

vladimirov.2004.57@béÝîdmìc@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙm@Êå¸@ZÜa@†aí¾a@ÚÝm@ôéÐ@ò‡�Øÿa@pa†b›à@bàcH

wmbåÜa@ Š‹›Üa@ |Ý—mìc@@æà@ ‡uímì@ óïºdäc@ .Ìì@ óïºdäc@ pa†b›à@ Ž¶g@ ò‡�Øÿa@ pa†b›à@ â�Õmì@ béåÈ

I@@@@@NóïjQÜa@lb“Èÿaì@pbmbjåÜa@ôÐ@óï÷a‰ÍÜa@ò‡�Øýa@pa†b›à stahl . 1997.46H@@À@pbaŠ‡Üa@âècì

Lçì‹‚cì@ µ�y@ †íjÈ@ ÞàbØI@ óaŠ†@ ßba@ a‰è2009@ çbiI@ óaŠ†ìHŠb ŒŠ@@µàbïåi@ ŒíÔbÔ

L2011@þÉÜaíicIìHL@ çì‹‚cì@`bnÑÜa‡jÈ@ ‡¼c2005@æÈ@szjÜa@ ôÐ@szjÜa@ óïáèc@ æáÙm@ båè@ æàì@ L@ H

@ÞïÝÕm@ßþ‚@æà@ öa†ła@µ�¥@ðÜbnÜbiì@µšbî‹ÝÜ@ óàbÉÜa@ óz—Üa@À@ ò.jØ@ ò‡÷bÐ@ b�@ óï÷a‰Ì@ †aíà@ ì@ Þ÷bì

@×bÐc@båÜ@@|nÐ@‹‚c@käbu@æàìN@ðä‡jÜa@‡é§a@æÈ@ó¤båÜa@ò‹¨a@Šì‰§a@âØa‹m@æÈ@ó¤båÜa@pbib–ýa@ò‡î‡u

@ò‡�ØŁÜ@ò†b›¾a@óï÷a‰ÍÜa@†aí¾a@óïáèc@õ‡à@æÈ@µšbî‹ÝÜì@ôjnÜa@käb§a@À@µÝàbÉÝÜ@óïáÝÉÜa@óЋɾa@æà

N@ðä‡jÜa@‡é§a@æÈ@ó¤båÜa@ò‹¨a@Šì‰§a@òŠíQ‚@ÞïÝÕm@À@bè.qdmì@@

1@@@@–@@@@2@szjÜa@óÝÙ“àszjÜa@óÝÙ“àszjÜa@óÝÙ“àszjÜa@óÝÙ“à

Šbá¾a@ì@µšbî‹ÝÜ@ênÉibnà@ìsbŠ‡à@ì@sbiŠ‡à@êäíØ@órybjÜa@ÞáÈ@ßþ‚@æà@pýíQi@À@óšbî‹Üa@µ

@ãbÉÜa@ÞÙ“i@ðšbî‹Üa@ óvÝ�ÑÜa@ßba@À@ sbÑÉš@Ûbåè@çc@óÅyýL@×a‹ÉÜaì@çbn†ŠíÙÜa@Þ‚a†@pb b“åÜaì

@™b©a@ÞÙ“i@ò‡�Øÿa@†b›¾a@†aí¾aì@óïz—Üa@óî‰ÍnÜa@ßìbåmì@ò‡�Øÿa@pa†b›à@æà@öa†í�Üa@ój¨a@‡Émì

I@ò†bà@ôÝÈ@bé÷aínyý@Ú܈ì@óàb�anegellone@æÈ@ó¤båÜa@òŠb›Üa@pþÈbÑnÜa@óÝ�Ý@ßbQifi@béjïØ‹m@ôÐ@H

@‡èb“î@E@ßba@a‰è@À@oî‹uc@ZÜa@tízjÝÜ@ênÉibnà@æÈ@sþ›Ð@L@bèŠa‹šc@æà@â�§a@˜ïݦì@ò‹¨a@Šì‰§a

@†b›áØ@öa†í�Üa@ój¨a@ãa‡ƒng@æÈ@ sbïÝ«@só–b‚ì@ßba@a‰è@À@pbàíÝɾaì@@pbaŠ†@óÝÔìL@óïÐbØ@tí¢

À@ò‡�ØŁÜ@@êïÝÈ@ðšbî‹ÝÜ@ñŠbé¾aì@ðz—Üa@käb§a@µ�¥@À@béåà@ò†bÑnýa@õ‡àì@ðšbî‹Üa@Ãb“åÜa@ßbª

@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@‹qüî@ÞèZ@ômła@ßìd�nÜa@ôÝÈ@óibuŁÜ@Ëíší¾a@a‰è@óaŠ†@ñŠì‹›Üa@æà@órybjÜa@õ‹î

æà@_ý@ãc@ðšbî‹Üa@Ãb“åÝÜ@óvïnä@ óäíÙn¾a@ ò‹¨a@Šì‰§a@Šbqc@ óÜaŒg@ìc@ÞïÝÕm@À@@ßíݨa@¶a@ßí–íÜa@Þuc

3

@µ�¥@À@@öa†í�Üa@ój¨a@ßìbåm@ óïáèÿ@ðšbî‹Üa@ßba@µÝàbÉÜaì@µšbî‹Üa@ ò†bÐc@Ú܉Ø@ì@ ójbå¾a@ óïáÝÉÜa

N@‡é§a@æà@öbÑ“nýaì@ðšbî‹Üa@öa†ÿa@@

@@

@@

@@

1MMMM3@@@@@@@@@szjÜa@Óa‡èc@szjÜa@Óa‡èc@szjÜa@Óa‡èc@szjÜa@Óa‡èc@@

Z@@ôÝÈ@Ó‹ÉnÜa@¶g@szjÜa@Ó‡éîM@@

1M æÈ@Ò“ÙÜa@@@@@@âïÔ@@À@×ì‹ÑÜa@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@óya‹Üa@æîŠbjn‚fia@µi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éi@ì

N@@óïjî‹vnÜa@ì@óQib›Üa@@óÈíáa@õ‡Ü@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@@ðÝjÕÜa@ì@@

2M @ðÝjÕÜa@ æîŠbjn‚fia@µi@ ò‡�Øÿa@pa†b›¾a@$Éiì@ ‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@ âïÔ@À@ ×ì‹ÑÜa@ æÈ@Ò“ÙÜa

Höa†í�Üa@ójzÝÜ@óÜìbånàI@óïjî‹vnÜaì@óQib›Üa@óÈíáa@õ‡Ýõ‡ÉjÜaì@Nð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@@

3M @ì@ðÝjÕÜa@ì@óya‹Üa@À@@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@âïÕÜa@À@×ì‹ÑÜa@æÈ@Ò“ÙÜa

@‡Éi@@µî‡ÉjÜa@æîŠbjn‚ýa@‡Éi@Höa†í�Üa@ójzÝÜ@óÜìbånàI@óïjî‹vnÜaì@@óQib›Üa@óÈíáa@µi@@ñ‡ÉjÜa

Nð÷aí�a@‡é§a

1–@@@@4@@@@@@@@@órybjÜa@eÑm@Z@szjÜa@ì‹Ð@órybjÜa@eÑm@Z@szjÜa@ì‹Ð@órybjÜa@eÑm@Z@szjÜa@ì‹Ð@órybjÜa@eÑm@Z@szjÜa@ì‹Ð@@@@@@@@

1M@íuì@óÈíáváÝÜ@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ðÝjÕÜa@ì@óya‹Üa@@æîŠbjn‚fia@âïÔ@@µi@óï÷b—ya@óÜý†@paˆ@×ì‹Ð@†

Nò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éi@ì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@À@@óïjî‹vnÜa@ @

2M@@@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@@âïÔ@À@óï÷b—ya@óÜý†@paˆ@×ì‹Ð@†íuì

µnÈíáa@µi@@Nñ‡ÉjÜaì@@ðÝjÕÜa@æîŠbjn‚ÿa@À@öa†í�Üa@ój¨a@oÜìbåm@ZÜa@óQib›Üaì@óïjî‹vnÜa@@

4

3M@@ð÷aí�a@‡é§a@‡Éi@ò‡�Øÿa@pa†b›à@$Éiì@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@âïÔ@À@óï÷b—ya@óÜý†@paˆ@×ì‹Ð@†íuì

Nöa†í�Üa@ójzÝÜ@óÜìbånà@óïjî‹vnÜaì@óQib›Üa@óÈíáváÝÜ@µî‡ÉjÜa@æîŠbjn‚fia@µi@@

1@@@@–@@@@5@@@@@@@@szjÜa@pýbªszjÜa@pýbªszjÜa@pýbªszjÜa@pýbª@@@@@@@@

1M5@M1@@óïieÜa@ ônïÝØbÐ@ À@ óšbî‹Üa@ ðŠb¿@ HórÜbrÜaI@ óÝy‹¾a@ lþ @ æà@ óåïÈ@ @ O@ ñ‹“jÜa@ ßba

ŽõŒ†�ýóÔ@óÉàb§aOæîŠóqa�Š@IôaŠ‡Üa@ãbÉÝÜ2014M2015I@â膇È@ÎÜbjÜa@ì@H25NsbjÜb @H@@

1M5M2@Iæà@@O@ðäbàdÜa@ßba28O1O2015I¶a@H16O4O2015@@@NH@@

1M5M3@a@ ßba@ óïieÜa@ZïÝØbÐ@ ôÝ‚a‡Üa@ â�ÕÜa@ ôÐ@ óïšbî‹Üa@ æîŠbánÜa@ óÈbÔ@ @ O@ ðäbÙ¾@ ŽõŒ†łóÔ@óÉàbuO

æîŠóqa�Š@@@óÉàbu@OãíÝÉÜa@ßíÙ@O@öbïáïÙÜa@â�Ô@O@óïmbï¨a@öbïáÙÜa@}n¬ìæîŠóqa�Š@@@â�Ô@OôuíÜíîbjÜa@}n¬ì

@æî‡Üa@`þ–@óÉàbuOãíÝÉÜa@óïÝØO@ðuíÜíîbjÜa–@@@@@@@NÞïiŠc

@@

@@

@@@@@@@@

الباب الثانيا�طار النظري والدراسات - 2

المتشابھة@@@@@@@@

@@@@@@@@

@@@@@@@@

@@@@@@@@

@@@@@@@@

6

ا��ب ا0�2/�� ا��ب ا0�2/��� ا��ب ا0�2/��� ا��ب ا0�2/����

2- ( ���%� ا�را�� ا67��� وا����5 (ا

ا�را��ت ا67��� 1- 2

ا��� ا5;داء 1- 1- 2

��ه/ ا��� ا5;داء 2- 2-1

ا5;داءا�;اد ا��$;�0 �/ ا��� 3- 2-1

��و�� #��� ا5;داء 4- 2-1�� ا��آ�> ا$

ا+

7

2@M@M@M@M@@@@aŠ‡ÜaaŠ‡ÜaaŠ‡ÜaaŠ‡Üapbpbpbpb@@@@ÜaÜaÜaÜaóÕib�Üaì@óî‹ÅåóÕib�Üaì@óî‹ÅåóÕib�Üaì@óî‹ÅåóÕib�Üaì@óî‹Åå@@@@Hóéib“¾aIHóéib“¾aIHóéib“¾aIHóéib“¾aI@ @@ @@ @@ @@@@@@@@@

2@@@@@M@M@M@M1@@@@Zóî‹ÅåÜa@pbaŠ‡ÜaZóî‹ÅåÜa@pbaŠ‡ÜaZóî‹ÅåÜa@pbaŠ‡ÜaZóî‹ÅåÜa@pbaŠ‡Üathe theoreticai background

2MMMM1@M@M@M@M1@@@@@ój¨a@ój¨a@ój¨a@ój¨aöa†í�Üaöa†í�Üaöa†í�Üaöa†í�Üa@@@@Nigella sativa

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@‡ƒnaoà@ój¨aaöa†í�ÜIyój@ÜaóØ}@@H@~@ã‡ÕÜa@‰åà@Lçíàe@„åÈ@pím@}Ô@À@öa†í�Üa@ój¨a@ôÝÈ@‹rÈ@‡ÕÐ@öbáÝÉÜa@k�¢

@çc@t‡±@Eì@L‘båÜa@ãbánèa@ôÝÈ@pˆízna@ZÜa@pbmbjåÜa@æà@öa†í�Üa@ój¨aìc@‘båÜa@ânèi@pbjå@ôj oÝÉÐ@báÝrà@Êà@@ój¨a

@À@âÝì@ óïÝÈ@ua@ôÝ–@ua@ßíŠ@ ßíÕÜ@ sbÔa‡—à@ öa†@ÞÙÜ@ öbÑ’@ öa†í�Üa@ ój¨a@çc@ çì‡ÕnÉî@‘båÜa@æà@.rÙÜbÐ@ Löa†í�Üa

B@ZñŠbƒjÜa@|ïz– Bãd�Üa@ýg@öa†@ÞØ@æà@öbÑ’@öa†í�Üa@ój¨a@À@çgINua@ßíŠ@ׇ–@LñŠbƒjÜa5687،448H@

@@@@@@@@

@@@@@@@@

8

@@@@@@@@

2MMMM1@M@M@M@M2@@@@@@@@@@@@Üa@ójy@ðè@bàÜa@ójy@ðè@bàÜa@ójy@ðè@bàÜa@ójy@ðè@bàöa†í�öa†í�öa†í�öa†í�@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@

@@@@@@@bïÕî‹Ðc@ßb±@À@õ‹‚c@ò‡î‡È@Ö båà@À@ËŠdî@êåÙÜì@ LÂín¾a@$ïiÿa@‹zjÜa@ óÕQåà@À@ bĞîíå@íáåî@ðmbjä@k“È@ðè

óïi‹ÉÜa@ò‹îd§aì@bïeì~@í�Üa@ójzÝÜ@ðÝ–ÿa@æ í¾a†öa@íè@õ‹Í—Üa@bïebáØ@@bîŠí@æà@ÞØ@À@óÉb’@pbyb�à@ôÝÈ@íáåm

@ æà@ ÞÙÜ@ ó܇nɾa@ Ö bå¾a@À@ bénÈaŠŒ@p‹“näa@ âq@ ~Âín¾a@$ïiÿa@ ‹zjÜa@í¨@ õ‹‚ÿa@Ö bå¾a@$Éiì@ ×a‹ÉÜaìc@bïÕî‹Ð

ìcbÙî‹àL@pbîýíÜaì@ óî†íÉ�Üaì@ ‹—àì@ ×a‹ÉÜaì@ ça‹îgì@ çbn�Øbiì@ ‡å�aì@ bîŠí@ bïÜby@ b�@ óvnå¾a@ ça‡ÝjÜa@ âècì@@ò‡zn¾a

óïÙî‹àýaIN@b’biL1992،16M23H@

íè@pbjåÝÜ@ðáÝÉÜa@âýaìI@ bÑïmb@þvïäH@æÈ@ênàbÔ@ßí @‡îdî@ý@óàbÕÜa@.—Ô@pbjä@íèìI30@@kyb—Üa@‡jÈINâH

Lçì‹‚aì2008،73H@ò‹x@ñín¥ì@L‹á“Üa@pbjä@µiì@ êåïi@ÂÝ©a@ânî@ bćäbïyc@êäg@ôny@çí�äbïÜaì@‹á“Üa@óÝ÷bÉÜ@ðánåî@íèì

@ôÝÈ@pbjåÜaöaíéÝÜ@béš‹Ém@‡åÈ@†íÿa@çíÝÜa@ðÜg@ßíznm@bà@çbÈ‹@ZÜaì@†bÉiÿa@óïqþq@öb›ïi@Šì‰i@béÝ‚a‡i@óÜí�jØôéÐL@

íÝÉm@óïÜíy@ój“ÈI@30H@ì@ÊQÕÜa@óÕïáÈ@óÕïÔ†@×aŠìcì@óÈ‹Ñnà@ój—nåà@×b@b�@L@âcóî†bàŠ@¶g@öbÔŠŒ@ŠbèŒ@çíÝÜa@@çì‹Ôì

óåå�à@Šì‰iìIN@LöbÔŠŒ1993،13H@@

9

@@@@a†í�Üa@ ójzÝÜì@ð−íÜbÙÜbiB@ ‡å�a@ À@ béäíá�î@Ú܉Øì@ L†íÿa@ çíáÙÜaìc@ L@ öa†í�Üa@ óîìa‹ÙÜa@ ZÞrà@ Lõ‹‚c@ öbc@ ö

BŒbïäí’B@âbi@oЋÈ@óº‡ÕÜa@‘ŠbÐ@†þi@Àì@LB†íÿaL@âbi@‹—à@ì@ãb“Üa@†þi@À@öa†í�Üaój¨a@Ó‹Émì@@@@@@@@@@@@@@@ójy@I

Àì@H@‘bj�i@Il‹Í¾a@Àì@H@xíå@I‹÷ad§a@À@ì@H@óØ}Üa−fia@béïá�î@ì@H@óQ�ª@I@æáïÜa@çíáÙÜa@ìc@öa†í�Üa@bîìa‹ÙÜbi@dïÝ@

æà@âéÑî@ bà@ óï�ä‹ÑÜbiì@@âénÍÝi@öa†í�Üa@ój¨a@óáÝØNigell Black cumin@@æàì†íýa@óïàþfia@ça‡ÝjÜa@À@bé÷bc@@

Faux cumin@@ój¨a@lˆbÙÜa@çíáÙÜaì@Iöa‡îí�ÜaìóydÕÜaìóØŠbj¾a@L‡ïÉIN@H1989،21H@@

¸ÚÝn@QÜa@ßba@À@ýbáÉna@ì@ò‹é’@béÈaíäc@‹rØc@æÙÜ@bÑå–@æî‹“È@æà@‹rØc@bï¾bÈöa†í�Üa@ój¨a@ôjZðè@Ëaíäc@óqþq@M@@

1@M@y@óÈìŠd¾a@óØ}Üa@ójnigella sativia @@‹rØÿa@béïá�î@ì@õ‡å�a@çíáÙÜa@ì@†íÿa@çíáÙÜa@bé÷bc@æà@ìsmall

fenel flwer

2@M@@óïÝÕ¨a@óØ}Üa@ójyN.Arvensis −fia@béïá�î@ì@õdïÝsmall fennel @ßíÕ¨a@ôÐ@bî‹i@íáåm@ôèìNóî}Üa

3@M@Z@óïÕ“à‡Üa@óØ}Üa@ójy@ N .Damascena ì@óïØeÜa@öa†í�Üa@ój¨a@bi@b›îc@ôȇm@ì@óïàb“Üa@ìcmïá�n@bébi−fi@õdïÝ@@

Wild fennel ŠbèŒc@ôå§@Ö÷a‡¨a@ôÐ@béäíÈŠdîìì@bè@bèŠì‰iLôÐbî‹i@íáåm@çc@béåÙº@báØ@aßíÕ¨IN@L‹Ô‡Üa1994،54H@

2MMMM1@M@M@M@M3@@@@@@@@a@†aí¾aa@†aí¾aa@†aí¾aa@†aí¾a@öa†í�Üa@ój¨a@À@óäíÙn¾@öa†í�Üa@ój¨a@À@óäíÙn¾@öa†í�Üa@ój¨a@À@óäíÙn¾@öa†í�Üa@ój¨a@À@óäíÙn¾@@@@@@@@

@Šì‰jÜa@ñín¥öa†í�Üaój¨a@I@ôÝÈ40ì@LoibrÜa@oîdÜa@æà@HEI@ðÜaíy1HE@äþï¾aI@pbåïäíib—Üa@æàµI@ðÜaíyì@LH1.4@HE

@óïåè‡Üa@b¼ÿa@æà@‡î‡ÉÜa@ôÝÈ@ñín±@óØ}Üa@ójy@oîŒì@LŠbïQÜa@oîdÜa@æà@@@@@Lóïbÿa@Üa@ójy@ñín¥@báØöa†í�@@ôÝÈ

çíÝïvïåÜa@ò†bà@ INigellone@@HÜaI@Ú܉Øì@óïÉïjQÜa@ ò‡�Øÿa@pa†b›à@‡yc@ðèìÝÙqbmíb@ójy@Šì‰i@ñín¥@ sb›îcì@ LHçíî

ìNHµåïuŠÿaI@ $¼@ ôÝÈ@ óØ}Üa@ æÈ@ sþ›ÐçíÝïvïåÜaIóÕib�Üa@ óïÉïjQÜa@ pbäíÙ¾aNigellone@5@ óîŠíµÝi@ ò†bà@ ðèìLH

È@À@ò‹à@ßìÿ@bé–þƒna@ ãb1929@‡Éîì@ LpbjåÜbi@ò†íuí¾a@óÜbÉÑÜa@ò†b¾a@ bèŠbjnÈbi@µ¨a@Ú܈@‰åà@oà‡ƒna@ZÜaì@Lã

¥ÜaNigellone B@µàbnïÐ@Þrà@óïÉïjQÜa@ò‡�Øÿa@pa†b›à@‡yc@íèEBì@BAÜaI@ò†bà@Ú܉Øì@BÙqbmíÝb@saŠì†@kÉÝm@ZÜaì@Hçíî

10

bi@ðá�î@bà@‹ b¬@‡š@â�§a@ óîb¼@À@bĞïbcŠì‰§@@ ò‹¨aIFree radicals@p‹“ä@ZÜa@tb¢ÿa@æà@‡î‡ÉÜa@Ûbåèì@ LH

@ ¥Üa@ êjÉÝî@ ñ‰Üa@ óîbá¨a@ Šì†@ æÈ@ sa‹‚üàINigellone@ójî‹ÍÜa@ †aí¾a@ æà@ ‡î‡ÉÜa@ ‹ b¬@ æà@ â�§a@ óîb¼@ À@ H

IXenobiotics(.L‘ŠbÐ@pdÈI2009L4H

2MMMM1@M@M@M@M4@@@@@@@@Üa@ójzÝÜ@óîìbïáïÙÜa@kïØeÜaÜa@ójzÝÜ@óîìbïáïÙÜa@kïØeÜaÜa@ójzÝÜ@óîìbïáïÙÜa@kïØeÜaÜa@ójzÝÜ@óîìbïáïÙÜa@kïØeÜaöa†í�öa†í�öa†í�öa†í�@@@@ZZZZ@M@M@M@M@@@@@@@@

Zðmdîb¿@öa†í�Üa@ój¨a@kØem@@

@@pbî‹Ù�Üa@~@óïåïàýa@b¼ÿaì@pbåïmì}Üa@L@@òŠbïQÜa@píîdÜa@L@ónibrÜa@píîdÜa@L@ç†bɾa@L@pbåïàbnïÑÜa@L@pa‡îíÝÕÜa@L@

pbäíÐíÝÑÜa@L@pbåïnÙÝÜa@L@pbïäíib—Üa@L@pbï—ÑÉÜa@L@æîŠbàíÙÜa@L@pbvåma‹ÜaL‡ï¼IN2001،6@H@@@@@@@@

2MMMM1@M@M@M@M@@@@5@@@@@@@@ò‹¨a@Šì‰§aò‹¨a@Šì‰§aò‹¨a@Šì‰§aò‹¨a@Šì‰§a Free radicals : @@@@@@@@

@@@@@@@ò‹¨a@Šì‰§a çb�äýa@â�u@À@óïÉïjQÜa@$îÿa@óïÝáÈ@æÈ@wnåm@pbøîdu@ðèL@§a@ë‰èŠì‰@@Ûbåè@çÿ@ò‹Õn�à@.Ì@ò‹¨a

@æà@˜ÝƒnÜa@À@ ò‡ïÑà@ ò‹¨a@ †Šaí“Üa@ NÞÝ©a@ a‰è@ b�@|z—î@ b�íy@ù’@ñc@æÈ@szjm@ béÝÉ°@ b¿@ LbémbäìeÙÜa@ †‡Éi@ÞÝ‚

@bîþ©aóà‹�a@—m@béåÙÜì@Lpbiì‹Ùï¾aì@À@c‡jm@béåïyì@Lbéåà@˜ÝƒnÜa@ôÝÈ@â�§a@òŠ‡Õà@æÈ@bénïáØ@‡îdm@báåïy@óÝÙ“à@|j

@óáïÝ@oäbØ@ZÜa@bîþ©a@ë‰è@|j—nÐ@Lðè@‹Õn�m@ôny@bîþ©a@ë‰è@¶a@ðäìeÙÜýa@ÞÝ©a@Þîízni@óáïÝ�Üa@â�§a@bîþ‚@öa‰îa

pí¸@‡Ô@ ìc@âïÝ�Üa@ÞÙ“Übi@ bénÑïÄì@ñ†üm@çc@ ÊïQn�m@ýì@ ò‹Õn�à@.Ì@ @@ báØI@ÞÙ“Üa@À1INH Allen.2011.33(@

@óîìíåÜa@ b¼ýaì@ µmì}Üaì@ çíè‡Üa@ Þrà@ óïmbï¨a@ pbøîd§a@ @ ò‡�Øc@ ôÝÈ@ óïÝibÕÜaì@ òŠ‡ÕÜa@ b�@ ò‹¨a@ Šì‰§aì

INpaŠ‡ïèíiŠbÙÜaì@@Jacob.&Burri.1996.63(

@@

@@

11

I@ÞÙ’1H@@

óïÝ©a@ôÐ@ò‹¨a@Šì‰§a@ÞáÈ@|šíî@@

@@@@@@@@@ì É@@‹—åÉÜa@a‰è@ßadn‚a@çhÐ@Ú܈@Êàì@~öa‰ÍÜa@ò‡�Øc@Öî‹ @æÈ@óÔbQÜa@xbnäg@À@sbáéàì@sbïbc@sa‹—åÈ@µv�Øÿa

@æà@ óïÉïjQÜa@óQ“åÜa@ óï÷bïáïÙÜa@†aí¾a@æà@ óïQì@pbÈíáª@ d“åm@ bà@ sbjÜbÌ@ˆg@ óïÉïjQÜa@Óì‹ÅÜa@o¥@ôny@LsþàbØ@çíÙî@ý

éïÝÈ@ÖÝQî@ZÜa@ÚÝm@ðèì@ð÷a‰ÍÜa@ßíznÜa@pbïÝáÈò‹¨a@Šì‰§a@ b Free radicals@ó»béà@ôÝÈ@ ò‹¨a@ Šì‰§a@ÞáÉmì@ N

bîþ©a@pbäíÙàbè.à‡mì@óÑÝnƒ¾a@óîíÝ©a@béÑ÷bÄìì@óïqaŠíÜa@bém†bà@À@óÍÜbi@saŠa‹šc@béi@t‡znÜ L a@ôÝÈ@òeÐ@‹—Ô@æà@âÌ‹Ü

“åî@‡Ô@sa‡yaì@sa‹y@saŠ‰u@çc@ýg@LóïäbrÜa@æà@öaduc@Œìbvnm@ý@ZÜa@‹¨a@Š‰§a@òbïyðÜbnÜbiì@çŒaínÜa@ã‡È@ìc@ôšíÑÜa@æà@óÜby@‹@

¶g@ †üî@@ öí“äca‹à bè.Ìì@ ó‚íƒï“Üaì@ çb ‹�Üaì@ óîíà‡Üa@ óïÈìÿaì@kÝÕÜa@a‹àc@ Þrà@ ò‡î‡Èì~@@â¥�u@ ÊïQn¥�î

@ò†b›¾a@ †aí¾a@ ãbÅåi@ ôȇî@ ãbÅä@ Öî‹ @ æÈ@ Lkbå¾a@oÔíÜa@ À@pþÈbÑnÜa@ æà@ óÝ�Ý�Üa@ 뉥è@ ôÝÈ@ ò‹Qï¥�Üa@ çb¥�äfia

a†@ò‡�ØŁÜŠì‰vÝÜ@òŠb›Üa@pa.qdnÜa@‡š@óîb¼@pbïÜfØ@ÞáÉm@ZÜa@`þàÿaì@pbåïàbnïÑÜa@$Éi@À@‡uíî@ñ‰Üa@bîþ©a@Þ‚@

Lð䇾aì@ðäb—áÕÜaINò‹¨a2004 www.http://faculty.ksu.edu.sa/ (@@

2MMMM1@M@M@M@M5@M@M@M@M1@@@@ò‹¨a@Šì‰§a@Š†b—àò‹¨a@Šì‰§a@Š†b—àò‹¨a@Šì‰§a@Š†b—àò‹¨a@Šì‰§a@Š†b—à Sources of free radicals :@@@@@@@@

@Š‡—¾a@íè@ðøîd§a@µv�Øìÿa@Ú܈ì@µv�Øìÿa@¶g@xbn¥@pbmbjåÜaì@pbäaíï¨a@Êï»@çc@ˆgL@ò‹¨a@Šì‰vÝÜ@ô�ï÷‹Üa

óÔbQÜa@ xbnäfi.Ihalliwell& gutteridge.1985.106-147@I@ l‹Õîbà@ çc@ ãíÝɾa@ æàìH98@µv�Øìÿa@ æàHE

óÔbQÜa@ôÝÈ@ßí—zÝÜóï�ÑånÜa@óÝ�Ý�Üa@Öî‹ @æÈ@öbà@¶g@ßdn²@ðøîd§a.Iwohaieb &godin.1987.169-173@H

I@ óÍÜbjÜaì@ óïÕjn¾a@ ój�åÜa@ bàc2Ó‹zånÐ@ µv�Øìÿa@ æàHE ò‹¨aŠì‰§a@ ò‡Üíà@ bî†byc@ aŠb�à@ Þ‚‡nÜ@ Šb�¾a@ a‰è@ æÈ.@

Ibyczkowski& gessner.1988.569-580H@@óïá�§a@ò‡�Øÿa@pa†b›à@ÞjÔ@æà@bénï@óÜaŒgì@b�adn‚a@†bÉïÐ

INbéÈaíäc@Óþn‚a@ôÝÈ@óïÉïjQÜahalliwell.1995.1341-1348NH@@

12

@óï›îaÿa@pbïÜbÉÑÜa@ÒÝnƒ¾@óQíÜa@wmaíåÜa@Þrà@Š†b—à@ò‡È@æà@â�§a@Þ‚a†@ò‹án�à@òŠí—i@ò‹¨a@Šì‰§a@çíÙnm

@báïý@óÔbQÜa@‡ïÜínÜ@béàa‡ƒný@â�§a@ôÐ@óäìdƒ¾a@çíè‡Üa@$îíÕm@óvïnä@ìc@Ö“ån�¾a@µv�Øìÿa@æà@¶bÉÜa@dïØeÜa@æà@ì

Üa@ ìc@ ðbÕÜa@ âï°‹Üa@ ôÐò‹¨a@ Šì‰§a@ ‡ïÜím@ æà@ ‡îdm@ ZÜa@ óÑïåÉÜa@ óïšbî‹Üa@ æîŠbán.Ihalliwell & gutterida.

1999.37-46@pbÈbÉ’g@¶g@â�§a@‹Ém@béåà@ò‡È@Š†b—à@ðéÐ@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙnÜ@óïuŠb©a@Š†b—¾a@bàc@HUV,X-

Ray@áÉî@ˆg@bè.Ìì@óî‹“y@pa‡ïjà@ìc@ÞÕåÜa@Þ÷bì@çb‚‡Ø@óïøïi@óï÷bïáïØ@pbqíÝà@ìcßí¥@ôÝÈ@ÞH2O¶gOHINWu

&Cederbaum.2003.248-277@H@@

2MMMM1@M@M@M@M5@M@M@M@M2@@@@æî‹ánÜa@öbåqc@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙmæî‹ánÜa@öbåqc@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙmæî‹ánÜa@öbåqc@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙmæî‹ánÜa@öbåqc@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙm: Formation of free radicals during exercise@@@@@@@@

@ I@Šì‰§a@ë‰è@Þr¸@sïyL@óï�ÑånÜa@óÝ�Ý�Üa@À@ò‡�Øÿa@pþÈbÑm@æà@ðä‡jÜa@öa†ÿa@öbåqc@ò‹¨a@Šì‰§a@çíÙnm0.4@HE

@ò‡�Øÿa@@ béåà@ @õ‹‚a@Þ÷bíi@ ò‹y@Šì‰u@êåÈ@wnåm@ðä‡jÜa@knÜa@çdÐ@Ú܈@æÈ@sþ›Ðì@fÑånÜa@öbåqc@µv�Øìÿa@æà

ØþÜa@$àby@âØa‹mì@êmbÕn“àì@µÜbåþÜ@óïma‰Üa@õíÔa@Šì‰u@¶g@‡ï�Øìc@‹ií@ÞràL@sbïj�ä@óÑïÉ›Üa@Šì‰§a@ßí±@ñ‰Üa@Úïn

@Šì‰u@ æÈsþ›Ð@ Šì‰§a@ ë‰è@ Þrà@ pþ›ÉÜa@ ÒÝnÜ@ kyb—¾a@ ðibénÜýa@ ÞÈbÑnÜa@ wnåî@ báØ@ L@ ñ‡ï�Ø슇ï�a@ Š‰§a@ Þrà

@ NÚîŠíÝØ슇ï�a@$àbyì@µuìeïåÜa)Laaksonen. Niskanen . Uusitupa .Hanninen.1999.53-62

(،@ßþƒÐ@L@HöaìŠfiaì@ã‡Üa@˜ÕäIl@Ó‹Ém@óÜby@íè@óï÷aí�a@óQ“äÿa@öbåqc@ò‹¨a@Šì‰§a@xbnäÿ@sýbánya@‹rØÿa@Š‡—¾a@çgì

@˜Õä@¶g@ñ†üî@b¿@béåÈ@sa‡ïÉi@H@ßbzQÜaì@LóïÝÙÜa@L‡jÙÜaI@Þrà@â�§a@öb›Èa@æà@.rØ@ã‡Üa@ßíznî@óïšbî‹Üa@óQ“äÿa@óŠb¿

pþ›ÉÜa@ ¶g@ ã‡Üa@ ÊІ@‹ÍÜ@ ã‡Üa@óÝàbÉÜa). Witt&Packer.1994.81-85(@ã‡Üa@ †íÉî@ æî‹ánÜa@ æà@ öbénäýa@ ‡Éiì

Næè‡Üa@ ò‡�Øì.iì@ ò‹¨a@ Šì‰§a@ xbnäg@ ¶g@ ñ†üî@ b¿@ µv�Øìÿbi@ Êj“¾a@ ðÉïjQÜa) Kellog& Fridovich

.1975.8812-8817)( Wolbarsht & Fridovich. 1980.61-62(،@óuì†d¾a@ò‡�Øÿa@‹rØc@çdi@Žeйc@‡Ôì

ÜI@×íÐ@ óï÷aí�a@pb b“åÜa@ßþ‚@ bémbvnåàì@çíè‡Ý100N‡jÙÜa@æà@ ó»bä@ðè@ñí—ÕÜa@ @ @µv�Øìÿa@Ûþéna@æà@ HE)

Ursini &Ernster.1989.31-36(@@I¶g@$уåî@çc@æÙº@ã‡Üa@çbî‹u@çc@ˆc1O5@@öbåqc@@‡jÙÜa@¶g@ðÉïjQÜa@ê܇Éà@H

13

º@ óïÜbÉÜa@ ò‡“Üa@À@ æî‹ánÜa@ çhÐ@ a‰Ü@ ËíåÜ@ a‰è@ æà@æî‹ánÜa@óïÝ›ÉÜa@ óÕjQÜa@ À@‡îadnm@ ò‹y@ Šì‰u@xbnäc@À@kj�î@ çc@æÙ

@INkÝÕÝÜ1205M1982.1198NDavies(@.Ì@óïšbî‹Üa@óQ“äÿa@óŠbá¾@‡ïѾa@.qdnÜa@¶a@pbaŠ‡Üa@$Éi@pŠb’c@‡Ôì

@$îÿa@pbïÝáÈ@ßþ‚@æà@çb�äfia@ôÝÈ@óïä‡jÜa@óQ“äÿa@$ÉjÜ@óïjÝ�Üa@Šbqła@$Éi@†íuì@onjqc@õ‹‚c@pbaŠ†@çc@óï÷aí�a

INóv�äýaì@bîþ©a@.à‡m@¶g@ñ†üî@ b¿@ò‹¨a@Šì‰§a@æîíÙm@¶g@óî†ü¾a@óQ“äÿa@ë‰�@ójyb—¾a Dekkers.1996.213-

238(æà@†a‹Ðýa@õ‡Ü@óÑrÙ¾a@æîŠbánÜa@çc@æÈ@sþ›Ð@@ò‹¨a@Šì‰§a@æÈ@âubåÜa@Š‹›Üa@ò†bîŒ@¶g@ñ†üm@çc@æÙº@µiŠ‡¾a@.Ì

a@pbÈbІ@ôÝÈ@kÝÍnm@pbïáÙiìÐ@kj�Üa@a‰�ì@â�§h@Ëíjýa@À@ò‡yaì@ò‹à@lŠ‡nî@çc@ßìb±@ñ‰Üa@ßí�ÙÜa@˜ƒ“Üa@ç

jmsb@‡î‡’sa@@kj�nî@Š‹š@À@êá�uc@æà@‹rØêm‡÷bÐhttp://www.rice.edu/jenky/sports/antiox/htm.@

@@تضرر

@@

@@

@@

@@

تمارين ھوائية

استھ-ك متزايد ل-وكسجين

زيادة تولد الجذور الحرة فى المايتوكوندريا

أكسدة ين روتب

وأكسدة مزدوجة للدھون وضرر

)DNA(

دفاع غير أكسدة منظم

تكيف

أستجابة مضاد أكسدة حادة

تضرر اYنسجة

14

I@ÞÙ’2H

.I2002.30 ( Adams.يوضح تسلسل ا?حداث المتتابعة الناجمة عن تمارين الشدة المرتفعة

2@M@M@M@M1@M@M@M@M6@@@@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a:@@@@)MDA(malondialdyhayde:@@@@@@@@

@çíiŠbØ@pbøîdu@ óqþq@æà@çíÙnî@ñí›È@kØ‹à@ íèì@@pbåïmì‹iì@ óÉj“à@.Ì@ óïåè†@b¼c@ Êà@‡znm@ @ ‡îbéî‡Üaì

@paŠ‰Üa@ õín�à@ pýý†@ õ‡ydØ@ ‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@ ㇃n�îì@ ò‹¨a@ µv�Øìÿa@ paŠˆ@ ×þQäaì@ çíè‡Üa@ ò‡�Øc@ öbåqc

ò‹’bjà@ ò‹¨a@ Šì‰§a@‘bïÔ@ óiíÉ—Ü@Ú܈ì@ Hò‹¨aI@ ò†Šb“Üa.) -2291997.223Losada.(@íéÐ@@óïÝáÉÜ@ô÷béåÜa@wmbåÜa

æè‡Üa@ ò‡�Øì.i.I@557M550N2000NSlatter(@ óï÷du@ ‡ÉmìMDA@@ì@ pbåïmì}Üa@ Êà@ ÞÈbÑnÜa@ béåÙº@ ˆg@ óàb

IDNAæè‡Üa@ò‡�Øì.i@ôÝÈ@⁄ï܆@‡Éî@ óv�äÿa@À@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@†íuíÐ@ ò‹Ñ @tì‡y@kj�î@ b¿LH. )Rioa.and

pellengrinia.2005.316-328(@ÞjÔ@óÑÝn¬@pbÔìdi@ã‡Üa@À@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@‹î‡ÕnÜ@pbaŠ‡Üa@æà@‡î‡ÉÜa@õ‹uc@‡Ôì

@‹éÄ@ì@æî‹ánÜa@öbåqcì@‡Éi@ì@knÜa@õín�àìL@æî‹ánÜa‡åÈ@bѯýaì@ò†bîdÜa@µi@.ïÍnÜa@óÜby@À@‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@pbïáØ

N‡îbéî‡Übîa‡äíÜb¾a@õín�¾@w÷bnåÜa@À@‹qüî@™bƒ’þÜ) Rioaand pellengrinia.1993.191-202(

2MMMM1MMMM7@@@@Z@@@ò‡�Øÿa@pa†b›àZ@@@ò‡�Øÿa@pa†b›àZ@@@ò‡�Øÿa@pa†b›àZ@@@ò‡�Øÿa@pa†b›à antioxdants@@

@@pbjØ‹¾a@óîb¼@Ó‡éi@ò‡�Øÿa@óïÝáÈ@öbQig@ìc@Êåà@ôÝÈ@òŠ‡ÕÜa@b�@ZÜa@pbjØ‹¾aì@‹–båÉÜa@æà@óÈíáª@ðè

ÿa@ æà@ õ‹‚ÿaìµv�Ø@ @ ~ð¨a@ æ÷bÙÜa@ â�u@ À@ ò‡�Øÿa@ pa†b›à@ ‡uímì@@ òŠí–@ ôÝÈ@pbºdäg@ìc@pbÕÐa‹à@

óïºdäg Co-enzymes ôÝÈ@ ñín¥@ pbjØ‹à@ ìc@Þrà@ ßdnƒ¾a@ oî}ÙÜa@ ‹—åÈ@ÜaÙqbmíÝîbçí Glutathione).

http://faculty.ksu.edu.sa/sksa,2006(@‡Ém@Êï»@pbøîdu@óïÝ©a@ó�ï÷‹Üa@À@pbå÷bÙÜa@óï¨a@sbÐa‡èc@óÝán«@

Š‹›ÝÜ@ò‡�Øÿbi@ @Ú܉Ü@bîþ©a@çhÐ@ò‡Éà@ÓbïÜdi@ó——ƒnà@Êå¾@a‰è@Š‹›Üa@ðèì@pa†b›à@ò‡�Øÿa@Ú܉iì@Êå¸@

óïÝ�Ý�nÜa@pþÈbÑnÜa@ìc@bèûbéäg@ìc@óÜaŒg@Šì‰§a@ò‹¨a@ìc@`þ–g@Nb芋š) Mayes.2000.648-709( @@

15

@@@@@@@@ãíÕmì@ë‰è@pa†b›¾a@óïÝ©aóîbá¢@æà@Š‹›Üa@âubåÜa@æÈ@Šì‰§a@ò‹¨a@Ú܈ìL@æÈ@Öî‹ @óÜaŒg@Óbå–ÿa@óÜbÉÑÜa@

µv�ØìŁÜ@æà@â�§a@óQaíi@óáÅäÿa@óïÈbЇÜa@pa†b›¾@ò‡�Øÿa@Ú܉iì@ðá¥@â�§a@æà@pýby@tì‡y@l‹ÙÜa@

INñ‡�ØdnÜa@.6102000NExec(bàcL@†béufia@ñ‡�ØdnÜa@êädÐ@la‹Qša@À@çŒaínÜa@µi@†aí¾a@ò‡�Øü¾a@ZÜaì@Þá“m@

Óbå–ÿa@óÜbÉÑÜa@µv�ØìŁÜ@µiì@óáÅäÿa@óïÈbЇÜa@pa†b›¾@INò‡�Øÿa-82000.3 (Betteridge.@‡uím@ báØ

óïjQÜa@lb“Èÿa@âÅÉàì@líj¨aì@ êØaíÑÜaì@paì‹›©a@À@ óïÉïj @ òŠí—i@ ò‡�Øÿa@pa†b›à @Löa†í�Üa@ ój¨a@ béåàì@

ìcŒ†a†@@öb›ÕÜaì@âïqa‹§a@ìdÌ@‡š@â�§a@µ—¥@ôÝÈ@bémŠ‡Ô@kj�i@ò.‚ÿa@paíå�Üa@À@ò‡�Øÿa@pa†b›·@ãbánèýa

ïÝÈLbé@â�u@pbuby@ âÅÉà@ ðQÍnÜ@ ò‡�Øÿa@pa†b›à@Ò÷bÄì@ †‡Énmì@ NóÉ÷b“Üa@ ‹—ÉÜa@a‹àc@ æà@ â�§a@ ðÕm@ báØ

á�uì@óv�äc@âïà‹mì@öbÑ“Üaì@óîbÔíÜa@æà@çb�äfiaLbèbîþ‚ì@b@à@ðá¥@báØ@çc@Êàì@Nò‹¨a@Šì‰§a@ÞáÈ@Âjrmì@Š‹›Üa@æ

bénïÜbÈbÐ@p‡Øc@ óï÷b—yfia@pbaŠ‡Üaì@ óïáÝÉÜa@tízjÜa@ çc@ýg@ LóÔ‡i@ ózšaì@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›à@ÞáÈ@óïÜe@À@

bénàìbÕàì@a‹àÿa@æà@óîbÔíÜa.@ð䇾aì@ðäb—áÔ.2004(http://faculty.ksu.edu.sa/sksa,2006) @@

Òå—mìÒå—mìÒå—mìÒå—mì@@@@pa†b›àpa†b›àpa†b›àpa†b›à@@@@ò‡�Øÿaò‡�Øÿaò‡�Øÿaò‡�Øÿa@@@@ÖÐìÖÐìÖÐìÖÐì@@@@bénÉïj bénÉïj bénÉïj bénÉïj @@@@¶g¶g¶g¶g@@@@µÈíäµÈíäµÈíäµÈíä@@@@ZZZZ

2MMMM1@M@M@M@M7@M@M@M@M1Zóïºdäÿa@ò‡�Øÿa@pa†b›àZóïºdäÿa@ò‡�Øÿa@pa†b›àZóïºdäÿa@ò‡�Øÿa@pa†b›àZóïºdäÿa@ò‡�Øÿa@pa†b›à enzymatic antioxidants

õ†üm@pbºdäg@†béufia@æà@óïÝ©a@óîb¼@À@sbïbcì@sbàbè@saŠì†@ñ‡�ØdnÜa@Zpbºdäÿa@ë‰è@Þá“mìM@@@

@Idïmíá�î†@ ‡ï�Øìc@ ‹iíSODIdïÜbmbØ@ ì@ HCATIŒ‡ï�Øì.i@ çíîbqbmíÝØì@ HPX-GSH@çíîbqbmíÝØì@ H

IdïnØa‡îŠRD-GSH(). 2000.3-8.Betteridge(

2MMMM1@M@M@M@M7@M@M@M@M2@@@@óïºdäÿa@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àóïºdäÿa@.Ì@ò‡�Øÿa@pa†b›à:@@@@IIIINon enzymatic antioxidantsZ@HZ@HZ@HZ@H

pa†b›¾a@ë‰�@ZçaŠ‡—à@M@ßìÿa@íè@â�§a@ñ‰Üa@ãíÕî@béÕï݃ni@Þrà@µàíjÜýa@µiì.jÜaì@ÙÜaìÝçíîbqbmí@ñ‰Üaì@

sþàbÈ@çíÙî@‡î‡ÉÝÜ@sa‡Èb�à@æà@pbºdäÿa@ò†b›¾a@ò‡�ØŁÜ@L@bàc@Š‡—¾a@ðäbrÜa@íéÐ@öa‰ÍÜa@Þá“î@õ‰Üaì@@µàbnïÐICH@ì

µàbnïÐ@ IAHµàbnïÐì@L@IE@@HINãíïåïÝ�Üa@ì1997.49N (Stahil†a‡àfia@ž‡Éîì@oibrÜa@æà@pa†b›à@ò‡�Øÿa@óïÉïjQÜa@

16

ò†íuí¾a@À@†aí¾a@@ óï÷a‰ÍÜaæÈ Öî‹  óáÉ ÿa ò‹¨a@ Šì‰vÝÜ@ Šb›Üa@ .qdnÜa@ ‡š@ ÊІ@ Þ›Ðc@ óïz—Üa(

Petter.1989.5).

2MMMM1@M@M@M@M7@M@M@M@M3 ðšbî‹Üa@knÜa@ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àðšbî‹Üa@knÜa@ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àðšbî‹Üa@knÜa@ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àðšbî‹Üa@knÜa@ì@ò‡�Øÿa@pa†b›àAntioxidants and sports trai @@@

@ò‡“Üa@paˆ@ æîŠbánÜbÐ@ æî‹ánÜaì@ ò‡�Øÿa@pa†b›à@pbîín�à@µi@ óÔþÈ@ †íuì@ ¶g@pbaŠ‡Üa@ æà@ ‡î‡ÉÜa@ .“î

@òdéuÿ@ìc@ôj—ÉÜa@ŒbévÝÜ@ó÷‡ém@ìc@Lpþ›ÉÝÜ@km@†‹ª@fïÜ@ôšbî‹Üa@knÜa@çÿLò‡�Øÿa@pa†b›à@æà@‡îdm@óÉÑm‹¾a

@pbïáÝÉÜa@km@¶g@ë.qdm@‡nº@b¹gìL@óîíï¨a@â�§a@ÒÝnÜa@óàìbÕà@ôÐ@bèìŠì‡i@ãíÕnÜ@ò‡�Øÿa@òa†b›à@béåïi@æàì@Lóï÷bïáïÙÜa

@óïÝÈbÑÜa@ò†bîŒ@ôÝÈ@âÅnå¾a@æî‹ánÜa@òöbÑØ@pbaŠ‡Üa@‡î‡ÉÜaìL@ò‹¨a@Šì‰§a@ò†bîŒ@óvïnä@ëbîþ‚ì@â�§a@êÜ@@‹Énî@‡Ô@õ‰Üa

båqc@ò‡�Øÿa@pa†b›à@ßìbåm@çc@pbaŠ‡Üa@ÚÝm@w÷bnä@p‡Øc@‡ÔìL@ò‡�ØŁÜ@ò†b›¾a@pa‹›zn�¾a@ßþ‚@æà@ìc@öa‰ÍÜa@ö

@µàbnÑi@â�§a@†a‡àa@çc@óïšbî‹Üa@pb——ƒnÜa@$Éi@p‹éÄc@‡ÔìLknÜa@æÈ@wmbåÜa@ôÝ›ÉÜa@ÒÝnÜa@æà@ÞÝÕî@knÜa@ÞjÔ

E,C @@öa†ÿa@æÈ@wmbåÜa@ò‡�Øÿa@ÂÍš@Þ÷ý†@bѯg@¶g@õ†ümLbéåà@Âï݃Ø@ìc@óÐ@óÑ—i@õ‹‚ÿa@@ò‡�Øÿa@pa†b›à@ìc

åÙÜ@ì@ôä‡jÜa@wmbåÜa@ò‡�Øÿa@‹mím@ßþzáša@¶g@õ†üî@‹án�¾a@ôä‡jÜa@knÜa@çhÐ@Ú܉Øì@õŠbé¾a@öa†ÿa@ôÝÈ@‹qümý@bé

INóåïÉà@ km@ óÈ‹u@ æà@ çíè‡ÝÜ@ óïÔíÐ@ ò‡�Øc@ çì‹éÅî@ µšbî‹Üa@ çc@ óuŠ†@ ¶g@ ôä‡jÜa@ knÜa@ æÈ@@`bnÑÜa@ ‡jÈ

Lçì‹‚eì2005،67M65M66H@@@@@@@@@

2MMMM1@M@M@M@M8@@@@@µàbnïÐ@µàbnïÐ@µàbnïÐ@µàbnïÐEZZZZ αααα - Tocopherol

@@@@@@@@@ÉàbnïÐE) ( @êmbjØ‹à@ Ó‹Émì@ çíè‡Üa@ À@ óïäbiìˆ@ ò‡�Øÿa@ pa†b›à@ ‹rØc@ æà

pýì.ÐíØínÜbi Tocopherols) (Lpýíåî‹míØínÜaì Tocotrenols) (L@ñ‰Üa@ ßì.ÐíØímbÑÜc@ kØ‹à@ béáèc@ æàì

îõ†ü@ì@ñ‡�ØdnÜa@ÒÝnÜa@æà@óîíÝ©a@óï“Ìÿa@óîb¼@À@sbîíïy@saŠì†¶g@õ†üî@õ‰Üa@@çaŠ‡¡@×b—nÜýa@æà@ßìe�ÜíÙÜa@Êåà

17

@µîa‹“Üaˆg@ćçg@@óï�Øì.jÜa@Šì‰§a@™bånÔbi@ãíÕî@µàbnïÑÜa@a‰èæà@@óîíÝ©a@óï“ÌÿaL@Šì‰§a@|bØ@B@.jÉm@êïÝÈ@ÖÝQî@Ú܉Üì

B Radicals ScavengerL@@õ‹‚ÿa@ò‹¨a@Šì‰§a@$Éi@.qdm@߆bÉî@báØLìÚ܉Ü@a‹àÿa@$Éi@æà@óîbÔíÜa@ôÝÈ@ÞáÉîL@

áصàbnïÐ@pbjØ‹à@ ÞáÉm@ b(E)@ò‡�Øc@¶g@ñ†üm@ZÜa@pþÈbÑnÜa@ óÝ�Ý@ óÔbÈgì@ óï÷a‰ÍÜa@ ‹–båÉÜa@$Éi@ ò‡�Øc@ Êåà@ ôÝÈ

píîdÜaì@çíè‡ÜaL@ÿa@Ëaíäc@pbjØ‹à@ó܆bÉ·@Ú܈ìì“åÜa@µv�ØLµàbnïÐ@k�nØa)@( EžÈ@çc@‡Éi@óÍÜbi@óïáèc‹@ëŠì†@Ó

�§a@bîþ©@ðšaeÐýa@‹áÉÜa@óÜb gì@ò‡�ØŁÜ@†b›áØ@pbQݧbi@óib–fia@tì‡y@ój�ä@ÞïÝÕnØ@a‹àÿa@æà@†‡È@ó§bÉàì@â

@ ߇ɷ@ óïjÝÕÜa77@٪@kÝ—mì@µîa‹“Üa@ój�åi@47@٪L@@ óïåÍÜa@ Š†b—¾a@ æàì�@ßíÑÜaì@ òŠ‰Üaì@ ÞïƒåÜa@oîŒ@ µàbnïÑÜa@ a‰

ðäa†í�Üahttp://faculty.ksu.edu.sa/sksa/2006 . @íè@ öb�åÜa@ ì@ ßbu‹ÝÜ@ öa‰ÍÜa@ À@ êi@ `íá�¾a@ ‡¨a@ çgì

I15ßì.ÐíØím@bÑÜa@æà@ãíïÜa@À@ãa‹ÍÝà@HN@IDietary.2000.55(

2MMMM1@M@M@M@M@@@@@@@@9@@@@ µàbnïеàbnïеàbnïеàbnïÐ MMMM Vitamin-C

@@@@@@@ÚiŠíÙÿa@$á¢@Ú܉Ø@ôá�î Ascorbic acid)@(@Z@ò‡�Øc@†b›à@íèìî@öb¾a@À@lì‰L@bîþ©a@Þ‚a†@ÞáÉîì

@æáš@sb›îc@㇃n�îì@â�vÝÜ@ðÈbЇÜa@ãbÅåÜa@ò‡äb�à@ôÝÈ@ÞáÉî@báØ@Lb芆b—à@âÅÉà@æà@ò‹¨a@Šì‰§a@ßadn‚a@ÊïQn�îì

@ óï÷bïáïÙÜa@ †aí¾a@$Éi@ óï@óÜaŒfi@â�§a@pbïÜeL@ Nâ�§a@À@ßadn‚ýaì@ ò‡�Øÿa@ óïÝáÈ@À@ãbè@Šì†@ êÜìØ@ÞáÉîì@†b›á

@wà}¾a@ñíÝ©a@píáÝÜLüîì@‹qbÙnÝÜ@ ò†b›¾a@†aí¾a@$Éi@ôÝÈ@ sb›îc@ ‹qL@ óàbÈ@ óÑ—iìâèb�î@@µàbnïÐC)@(@@ôÝÈ@ÄbѨa@À

@a‹àÿaóàìbÕàì@ óàbÉÜa@ óz—ÜaL@ óîíÝ©a@ óï“Ìÿa@ óîíÕmìLò‹¨a@ Šì‰§aì@ ãíá�Üa@ ÞÉÐ@ ßbQigìL@@ý@ çb�äfia@ â�u@ çÿì

pbï›á¨bØ@êïÝÈ@ñín¥@ZÜa@óáÉ ÿa@ßìbåm@k°@~µàbnïÑÜa@a‰è@xbnäg@ÊïQn�î@I@ðè@ãíïÜa@À@béi@ð–í¾a@óïáÙÜa@çcì90@H

I@ìL@ßbu‹ÝÜ@ãa‹ÍÝà75Nöb�åÝÜ@ãa‹ÍÝàHI56 Dietary. 2000.(@@@

@@

@@

18

2MMMM1@M@M@M@M10 aaaa@çíîbqbmíÝÙÜ@çíîbqbmíÝÙÜ@çíîbqbmíÝÙÜ@çíîbqbmíÝÙÜZZZZ Glutathione

@@@@@@@@ò‡�Øÿa@pa†b›à@æÈ@ÒÝn²@íèìL@â�§a@Þ‚a†@Öݦ@ZÜaì@öb¾a@À@ój÷a‰Üa@ò‡�Øÿa@pa†b›à@æà@çíîbqbmíÝÙÜa@‡Éî

I@µàbnïÐ@Þrà@óï÷a‰ÍÜa@ óïºdäÿa@.ÌE,C,A�ï÷Š@ÞÙ“iì@óïåïàÿa@b¼ÿa@æà@ â�§a@À@êÕÝ‚@æÙºìL@ãíïåïÝ�Üaì@Hô@ @@À

IN‡jÙÜa 39-43@N2008NSuleyman(@ íèÚïàbmíݧa@ ðè@ óïåïàc@b¼c@ óqþq@ æà@ óäíÙà@ ò.—Ô@ ë‡ïnji µn�ï�Üaì @

µ�îþ§aìIN Al-Zamely.2001.625-637(@õˆÿa@ æà@ óïÝ©a@ ôÝÈ@ óÅÐb¤a@ À@ e.jØ@ sa‹qc@ çíîbqbmíÝÙÝÜ@ çgì

@INñ‡�ØdnÜaAmer.2001.165-168(@çíîbqbmíÝÙÜa@‡ï�Øì.i@âîdäg@†íuì@Êà@çíîbqbmíÝÙÜa@ãíÕî@ˆgL)GPX(@@ßadn‚di

I@µu슇ï�a@‡ï�Øì.iH2O2I@ò‡�Øc@Êà@Ša‹ánbi@öbà@¶gHGSHI¶g@êÝîí¥ì@HGSSG@‡ï�Øì.i@óï@Þîdn@@Ú܉iìLH

I@ sb›îc@ ÞáÉîì@ µu슇ï�aGSH@pa†b›à@ $Éi@ æîíÙm@ ò†bÈc@ ôÝÈH

ò‡�Øýa).halliwell&gutteridge.1993.140-153@(Gutteridge@ ‡�Øüîì)GSH (¶a)GSSG@À@ H

@bîþ©aINò‹¨a@Šìd§a@À@ò†bîdÜa@óvïnäjill.1995.1079-1086H @ãíÕî@íéÐ@ò†‡Énà@Þ÷bíi@â�§a@çíîbqbmíÝÙÜa@ôá±ì

@âîdäc@Êå–@À@ãíïåïÝï�Üa@Êà@çìbÉnî@báØ@bîþ©bi@Ša‹šýa@æà@êåÙ¸@çc@ÞjÔ@óïåïv�Øìýa@pbøîd§a@ó܆bÉ·)glutathione

peroxidase(@�a@ ò‡�Øì.i@ ó܆bÉ·@ ãíÕî@ ñ‰ÜaIµu슇ïH2O2(@ âîdäc@ æîd¦@ À@ Þ‚‡îì)GSH(@pbºdäýa@ æàíèì

@†bÉiaì@ò‡�Øü¾a@†aí¾a@óïÜbÉÐ@oïjrm@À@âéàŠì‡i@çíîbqbmíÝÙÜa@ãíÕî@báØì@‡jÙÜa@ãí@óÜaŒc@À@ýbÉÐ@‡ÉîìL@ò‡�ØŁÜ@ò†b›¾a

a@ ó‡Èì@ µnïÝÙÜaì@ ðÈbå¾a@ Œbé§a@ bîþ‚ì@kÝÕÜaì@ „¾aì@µîa‹“Üa@ À@ Þ—±@ ‡Ô@ ñ‰Üa@ Š‹›Üa@kj�i@ ‡Ý§aì@ ‡jÙÜaì@ µÉÜ

INò‡�Øýa Ketterer.1988.343-361(@@@@@@@@

2MMMM1-1 dïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîdäadïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîdäadïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîdäadïmíá�î†@‡ï�Øìc@‹ií@âîdäaSuper Cholesterol Oxide Dismutase ( SOD) : @@@@@@@@

@@@@@@@@@l‹ÙÜa@ ÞïÝÕm@ ôÝÈ@ ÞáÉm@ ZÜa@ óáé¾a@ ò‡�Øÿa@ pa†b›à@ æà@ dïmíïá�î†@ ‡ï�Øìc@ ‹ií@ âîdäa@ ‡Éî

‡ï�Øìc‹ií�Üa@ Š‰u@ †íuì@ æÈ@ wmbåÜa@ ÒÝnÜa@ æà@ ñíÝ©a@ öb“ÍÜa@ ôÝÈ@ óÅÐb¤aìLñ‡�ØdnÜa.I

Weisiger.1973.4793-4796(@a@ a‰�@ óÑïÄì@ âècýóÈ‹@ ÞïÝÕmì@ Lbîþ©a@ óîíïy@ ò†bÉna@ íè@ âîdä@bè.à‡mL@

19

ãíÕîì@sb›îa@c@‹ií�Üa@ôá�î@ò‹¨a@Šì‰§a@æà@Ëíä@ó܆bÉ·ìì@‡ï�Ø@ñ‰Üa‡Éî@æà@§a@Ëaíäc@‹rØcŠì‰@@b·Šì@LbÈíï’@ò‹¨a

ŠíQ‚@bè‹rØc@IN6-cCord JM .1988.5(

æÙºì@Òïå—m@âîdäa) SOD( †bánÈýbi@ôÝÈ@Ëíä@ç‡É¾a@Âjm‹¾a@êi@ñ‰Üaì@‡Éî@sbîŠì‹š@@óïÜbÉÑÜsbÕÐa‹à@ sþàbÈ@ óÑ–íi

Z@Óbå–c@óqþq@¶a@âîdäÿa@@

1M SOD -Fe NòaíåÜa@óï÷a‡i@bîþ©a@À@‡uíî@ñ‰Üa

2M SO-Mu@NòaíåÜa@óïÕïÕy@bîþ©@bäíØínîb¾a@æÈ@sþ›Ð@ãŒþiínîb�Üa@ôÐ@‡uíî@ñ‰Üa

3M SO -Culzn@@INòaíåÜa@óïÕïÕy@bîþ©@ãŒþiínîb�Üa@ôÐ@‡uíî@ñ‰Üa637-Zamely.2001.625-Al(

2@M@M@M@M1MMMM12@@@@Z@óÔbQÜa@óáÅäcZ@óÔbQÜa@óáÅäcZ@óÔbQÜa@óáÅäcZ@óÔbQÜa@óáÅäc Energy Systems

@ @ðmbjåÜa@ öa‰ÍÜa@ íè@ ò.‚ÿa@ óÔbQÜa@ Š‡—àìL@ óï÷bïáïØ@ óÔb @ b芇—à@ óïÙïäbÙïà@ óÔb @ óvïnä@ ðè@ çb�äfia@ óØ‹y@ çg

@pbjØ‹·I@pbjØ‹¾a@ë‰è@ôá�mìL@óïÜbÈ@óÔb @paˆ@‹–aìdi@Âjm‹m@óï÷bïáïØ@pbjØ‹à@ÞÙ’@ôÝÈ@â�§a@êäd²@ñ‰Üa@ðäaíï¨aì

@ ðèì@ HóïÜbÉÜa@ óÔbQÜaHµíåî†ýa@ pbÑíÐ@ ðqþqI.I@LŠí؉à2011L103M104LHg@ ‹îíQm@ ôÝÈ@ ÞáÉÜa@ çc@â�§a@ òdéu

bi@‡ánÉm@óïÝ‚a‡Üaÿ@ôÝÈ@‘bãbÅnäa@@óÔbQÜa@xbnäaLsØŠ@Ú܉Ü@óïáåm@ôÝÈ@sa@knÜa@dc@óÔbQÜa@xbnäa@óáÅäL@öbåi@Öî‹ @æÈ

a@ôÝÈ@óïåj¾aì@óååÕ¾a@óïjnÜa@wàa}Üaÿ@knÝÜ@óïáÝÉÜa@fL@xbnäa@çì†@æáÐÜaÙî@ý@óÔbQ@ðÝ›È@bjÕäa@Ûbåè@çíL@âq@æàì

@óØ‹y@Ûbåè@çíÙm@æÜc@ðšbîŠ@Ãb“ä@öa†a@ìLðèì@â�§a@À@ò†íuíà@óîìbïáïØ@†aíà@tþq@ÛbåéÐ(ATP ) @pbÑíÐ@ðqþq

aÿ¥Üaì@ µíåî†(CP) µuíÙîþÙÜa@ órÜbrÜa@ ò†b¾aì@ µmbî‹ØíÑíÐ@ INßíèì@ çínîbÌL1997،57LH @pbÑíÐ@ ðqþq@ ‡Éî

µíä†ýa” ATP“ Š‡—¾a@@ß킇Üa@À@ó–b‚@óïÝibÔ@êÜ@ð÷bïáïØ@kØ‹à@íèì@â�§a@bîþ‚@Êï»@À@óÔbQÜa@xbnäý@ðbÿa

óÔbQÜa@ óÝáÈ@ ôá�î@ a‰�ì@ óïÝ›ÉÜa@ óÔbQÜa@ dïé¤@ pþÈbÑm@ æà@ ‡î‡ÉÜbi@Energy Currency. )`bnÑÜa‡jÈ@

L2003،37H@ì@öa†ýaì@ÞáÉÜa@æàŒ@ ‹—Õi@dïánî@ bé›ÉjÐ@ béåà@ ‡yaì@ÞØ@ì@ÞáÉÜa@óÉïj @ðÔ@ óïšbî‹Üa@pbïÜbÉÑÜa@ÒÝn¦ì

@óÔbQÜa@ôÝÈ@ßí—zÝÜ@ óÑÝn¬@km@ âÅä@Ö÷a‹ @¶a@p†c@pbïÜbÉÑÜa@ ë‰è@Ëíåm@ óÉïj @çc@ báØ~@ êÜíQi@ ‹‚ýa@ bé›Éi@ dïánî

20

Šbá¾a@sïy@æà@bénï–í—‚@óïÜbÉÐ@ÞÙÜ@ÞÉu@b¿@óØ‹¨a@xbnäý@‡ánÉm@ˆg@ãbÅä@ÞØ@ãbéc@ój�äì@㇃n�¾a@knÜa@Ëíä@ì@ó

@ôÝÈ@‡ánÉî@ béåà@}Øÿa@â�ÕÜa@ì@ôåïv�ØìŁÜa@ ãbÅåÜa@ôÝÈ@‡ánÉî@‹‚ýa@bé›Éi@ì@µv�Øìÿa@ãbÅä@ôÝÈ@pbïÜbÉÑÜa@$Éi

@@INôåïv�ØìŁÜa@ì@Jïv�Øìÿa@µÝáÉÜa@µi@߆bjnÜaLôÝÉÜa2000،34H

Ûbåèì@µåqa@óáÅäc@óÔbQÝÜ@ÖÑnm@ï»béÉ@ôÝÈ@†a‡àg@pþ›ÉÜa@ðqþri@pbÑíÐ@µíä†ÿa ” ATP“ ÒÝn¦ì@báïÐ@béåïi@À@óïÑïØ@

óïáØì@xbnäg@a‰è@âîdäÿa@ë‰èìbénïáØì@óáÅäÿa@ðè@Z@@

1M ãbÅåÜa@ð÷aíèþÜa@@ðÙïnØýþÜa@Z@@

@@@@@@@M@ãbÅåÜa@JïubÑíÑÜa@ PC-ATP@@

@@@@@@M@ãbÅåÜa@$àby@ÚïåjÝÜa@LAH.@@

2M@ãbÅåÜa@ð÷aí�a@I@ãbÅåÜa@Jïv�Øìÿa O2 NH@@

1MMMM@@@@ãbÅåÜaãbÅåÜaãbÅåÜaãbÅåÜa@@@@ð÷aíèþÜað÷aíèþÜað÷aíèþÜað÷aíèþÜa@@@@@@@@ðÙïnØýþÜaðÙïnØýþÜaðÙïnØýþÜaðÙïnØýþÜa@@@@IIII@@@@ãbÅåÜaãbÅåÜaãbÅåÜaãbÅåÜa@@@@JïubÑíÑÜaJïubÑíÑÜaJïubÑíÑÜaJïubÑíÑÜa@@@@ PC-ATPZHZHZHZH@@@@@@@@

@@@@@@@@êj’@óÈ‹�Üa@ßćí¥@ZÜa@óïä‡jÜa@óQ“äÿa@óÔbQÜa@xbnäc@æÈ@ßü�¾a@íèì@óÔb @xbnäa@À@óáÅäýa@Ë‹c@ãbÅåÜa@a‰è@‡Éî

I@æÈ@‡îdîýbà@†ì‡y@À@õí—Ô@óÈ‹�Üa@¶g@õí—ÕÜa30@INóïäbq@HL@çì‹‚cì@`bnÑÜa@‡jÈ1993،80H@ñ‰Üa@‡é§a@íèì

îýn@INµv�Øìÿa@pþ›ÉÜa@êïÐ@kÝQ4qbi@L2014،32HI@öbåi@ò†bÈc@À@ãbÅåÜa@a‰è@‡ánÉîìLATP@óï÷bïáïØ@ò†bà@ôÝÈ@H

@µmbî‹ØíÑíÑÜa@ôá�m@ óÝ›ÉÜa@À@óäìd¬@õ‹‚cPCIN@L@çì‹‚cì@`bnÑÜa@‡jÈ1993،31H@I@ ŠbQ“äa@‡åÈìPC@Š‹¥H

I@ öbåi@ ò†bÉna@ ôÝÈ@ ÞáÉm@ óÔbQÜa@ æà@ ò.jØ@ óïáØATP@ ßíà@ ò†bÉna@ ânî@ ˆg@ êÜ@ ‹’bj¾a@ Š‡—¾aȇÉî@ ñ‰Üa@ H@æà

IATPINµmbî‹ÙÜa@pbÑíÐ@æà@ßíà@ŠbQ“äa@ÞibÕàH@L@çì‹‚cì@`bnÑÜa@‡jÈ1993،163H@æà@óäìdƒ¾a@óïÝÙÜa@óïáÙÜaìL

IATPIìHPCI@ðÜaí¢@Š‡Õmìsa‡u@óÝïÝÔ@óÝ›ÉÜa@À@H0.3I@ìL@pa‡ï�Üa@À@âÍØOßíáïÝàH0.6@ßbu‹Üa@À@âÍØOßíáïÝàH

ćçhÐ@Ú܉ÜìL ‡«@óÔb @‡Ém@ãbÅåÜa@a‰è@æà@ó¤båÜa@óÔbQÜa@IN@ò†ìL@`bnÑÜa@‡jÈ2000،51H@†‡ÉÜ@ðÑÙm@óïáÙÜa@ë‰è@ćçcìL

21

@INbém‹Ðì@æà@ ‹rØc@ óÔb @xbnäa@ óÈ‹@À@æáÙm@ ãbÅåÜa@ a‰�@ óïÕïÕ¨a@ óáïÕÜa@çc@.Ì@õí—ÕÜa@ óïÝ›ÉÜa@pbšbjÕäýa@æà

L@çì‹‚cì@”î슆1998،30H@@

@M@M@M@M@@@@ãbÅåÜaãbÅåÜaãbÅåÜaãbÅåÜa@@@@ ð÷aíèþÜað÷aíèþÜað÷aíèþÜað÷aíèþÜa@@@@ðÙïnØþÜaðÙïnØþÜaðÙïnØþÜaðÙïnØþÜa@@@@@@@@IIII@@@@ãbÅäãbÅäãbÅäãbÅä@@@@$àby$àby$àby$àby@@@@ÚïåjÝÜaÚïåjÝÜaÚïåjÝÜaÚïåjÝÜa@@@@LAHHHH.@@@@@@@@

@ãbÅåÜa@a‰è@‡ánÉîI@öbåi@ò†bÈg@ôÝÈATP@@@ð÷aí¥èþÜa@µuí¥ÙîþÙÜa@ޥݥ@óïÝáÈ@ó bíi@æÙÜì@sbï÷aíèý@H (fox&bowers.

1988.22)@I@¥Üa@öbåi@çg@ˆgLATP@@@@@@@@Þ¥Ýznîì@pþ¥›ÉÜa@À@sb¥äìd¬@çí¥Ùî@ñ‰¥Üa@ð÷aí¥èþÜa@Jïuí¥ÙîþÙÜa@ÞÝznÜa@óQaíi@H

@ó¥ï÷bïáïØ@pþÈbÑm@ò‡Éi@Šì‹¾a@‡Éi@ŒíØíÝØ@¶g@ó–b‚@pbºdäc@óQaíi.@@@Lçaí¥šŠì@`b¥nÑÜa@‡¥jÈI2003L308@H@@@ßí¥znÜa@ćça

@@@@I@ó¥ÔbQÝÜ@ðäb¥rÜa@ãb¥ÅåÜa@|ÝQ¥—¾@óІa‹à@óáÝØ@ðèì@ð÷aíèþÜa@ðÜíÙîþÙÜa@ÞÝznÜa@êïÝÈ@ÖÝQî@ð÷bïáïÙÜaLA@@@@ò†b¥à@wn¥åî@â¥q@H

LðÝÈì@ônî‹ÙnÜaINð÷bïáïÙÜa@ÞÈbÑnÜa@À@µv�Øìÿa@‹—åÈ@ß킆@ã‡ÉÜ@ÚïÐì‹îbjÜa@$àby@ôá�m@õ‹‚c1986L308@@æ¥àìLH

éuì@@@@@@@@@k¥ÝQnîì@pbåïubÑ¥íÑÜa@ãb¥Åä@æ¥à@sa‡¥ïÕÉm@‹¥rØc@µuí¥ÙîþÙÝÜ@Þ¥àbÙÜa@.Ìì@ð÷aíèþÜa@ûdvnÜa@çhÐ@óï÷bïáïÙÜa@‹ÅåÜa@ó

L‡ïªINsbï÷bïáïØ@sþÈbÑm@‹“È@båqc@æà@óÝ�Ý1999L156@@@@@@@@@ð÷aí¥èþÜa@‹Ù¥�Üa@ޥݥ@pb¥ºdäc@ð¥è@pb¥ºdäc@ò‹¥“È@ò‡Èb¥�·LH

@âîdäc@béáècìPFK@‡Éîì@L@HdïåîbØ@ínØ‹Ð@íÑíÐI@J@@@@@ñ†ü¥îì@sb¥ï÷aíèý@Œí¥ØíÝÙÜa@ŠbQ“äfi@óï÷béåÜa@òŠí—Üa@ÚïnØþÜa@$àby

@@ñ†ü¥î@báćà@óï›àb¨a@¶g@ã‡Üa@Âì@óîíÝÔ@æà@.Ím@ZÜa@µu슇ï�a@pbäíîc@æîíÙm@óvïnä@kÉm@tì‡y@¶g@pþ›ÉÜa@À@êáØa‹m

@öa†c@òöbÑØ@Ãíjè@¶gZÜa@ðÝ›ÉÜa@ÞáÉÝÜ@ój�åÜbi@óÔbQÜa@xbnäg@æÈ@ßìü�¾a@ãbÅåÜa@a‰è@@Ißa@æ¥È@ò‡à@‡îdm30@I@@¶g@ó¥ïäbq@H1M

2óÕïÔ†@H@I@NThrstensson.1975.249(@@@@@@@@

2@@@@@M@M@M@M@@@@@@@@Jïv�Øìÿa@I@ð÷aí�a@ãbÅåÜaJïv�Øìÿa@I@ð÷aí�a@ãbÅåÜaJïv�Øìÿa@I@ð÷aí�a@ãbÅåÜaJïv�Øìÿa@I@ð÷aí�a@ãbÅåÜaZHZHZHZH oxygen system

@ @µv�Øìÿa@ôÝÈ@ð÷aí�a@ãbÅåÜa@‡ánÉî‚@ZÜa@óïšbî‹Üa@pbïÜbÉÑÜa@xbn¥ì@êÝáÈ@óïÜe@À@ðuŠbm@a†c@‹án¥�û@@@pae¥Ð@¶g@b¥è

@×bQä@æáš@bïj�ä@óÝîí ãbÅåÜa@a‰èÚ܈ìL@@@@@@¶g@â¥�§a@xŠb¥‚@æ¥à@µn÷‹¥ÝÜ@Þ‚a‡Üa@µv�Øìÿa@ßí–íÜ@ÀbÙÜa@oÔíÜa@†íuíÜ

ã‡Üa@Öî‹ @æÈ@óÝàbÉÜa@pþ›ÉÜa @@@@@Þ¥áÉîì@×í¥Ð@b¥áÐ@b¥jî‹Õm@çbnÕïÔ†@׋Ín�m@ZÜa@óïšbî‹Üa@pbïÜbÉÑÜa@À@ãbÅåÜa@a‰éi@ÞáÉÜa@c‡jî

óï÷a‰ÍÜa@†aí¾a@ò‡�Øc@ßþ‚@æà@óÔbQÜa@.Ðím@ôÝÈ@ãbÅåÜa@a‰è@@@ó¥ïåè‡Üa@b¼ÿaì@ŒíØíÝÙÜa@ÞÝ¥@Öî‹ @æÈ@bîþ©a@À@ò†íuí¾a

22

@óÔbQÜa@æà@ò.jØ@pbïáØ@‹î‹znÜ@â�§a@¶g@Þ‚a‡Üa@öaí�a@Öî‹ @æÈ@bém‡�Øcì@óïåïàÿaì@@‡¥¾ì@Ša‹ánbiò@@@@@ò†‡¥«@.¥Ì@ó¥Ýîí 

óÝîíQÜa@bØŠýa@À@báØ@óïšbî‹Üa@óïÜbÉÑÜa@êjÝQnm@b¾@bÕj @ZÜaì@xbn¥@@óïáåmìöbåi@¶gbáÈ@óÑÝn¬@@pb¥ïÜbÉÑÜa@êubn¥@@Z¥Üa@@Þ‚‡¥m@

óáÅäc@æáš@óÔbQÜa@õ‹‚ÿa@@INßíèì@çínîbÌL1997،61H@@@@@@ò†b¥Èfi@ó¥ï÷a‰ÍÜa@†aí¥¾a@æ¥à@Š†b¥—à@tþq@ãbÅåÜa@a‰è@㇃n�îì

I@æîíÙmATP@@@@@ðÝ¥›ÉÜa@Ò¥ïÝÜa@À@ó¥äìdƒ¾a@ó¥ïåïuíÙîþÙÜa@pbjïj¨a@늇—à@ñ‰Üa@ŒíØíݧa@À@Þránîì@paŠ‡ïèíi‹ÙÜa@ôèìH

a@ŒíØíÝuì@@@ó¥ïåè‡Üa@$àaí¥¨aì@ðÝ›ÉÜa@ÒïÝÜa@À@çìdƒ¾a@âz“Üa@b芇—à@ZÜa@óïåè‡Üa@$àaí¨a@À@Þránîì@çíè‡Üa@Àì@ã‡Ü

LôjÉÙÜaINóïåïàÿa@b¼ÿa@À@Þránî@µmì}Üa@Àì@ã‡Üa@À@ò‹¨a2007L170@@H@@

@@@@@@I@|šìc@‡ÔìWilliams.1979.17à@òöbÑØ@‹rØÿa@ðè@ãbÅåÜa@a‰è@æà@ò‡Üín¾a@óÔbQÜa@çg@H@báïÐ@µÕib�Üa@µàbÅåÜa@æ

I@ò†bà@xbnäbi@˜²ATPI@¶a@Þ—m@µv�Øìÿa@xbnäa@ój�ä@çgì@H50@¶a@†a†dm@ój�åÜa@ë‰è@æÙÜ@ì@‡é§a@æà@µnÕïÔ†@‡ÉiHE

I80I@ßþ‚@HE5I@¶g@ì@‡é§a@‡Éi@Ö÷bÔ†@H98ò‡yaíÜa@óÈb�Üa@À@HE.@ÞáÉî@Jïv�Øìÿa@$îÿa@çhÐ@Ú܈@æà@âÌ‹Üa@ôÝÈì

@ öbåi@ @ ò†bÈa@ ôÝÈI@ æà@ ò.jØ@ êïáØATP@êøîd§@ ÞàbÙÜa@ ÞÝznÜa@ çg@ ˆgL@ÚïnØþÜa@$àby@ ì@ µubÑíÑÜa@ ãbÅåi@ sóäŠbÕà@ H

Iwnåî@ sbïåïv�Øìc@ ŒíØíݧa38ATPH@@@Iw¥nåî@ Jè‡Üa@ $àb¨a@ êøîd§@ ÞàbÙÜa@ ÞÝznÜaìL

138ATPLôjÉÙÜaINH2007L205LHÉï»@õ‹‚ÿa@óáÅäÿa@kïØ‹m@ò†bÈý@ð÷aí�a@ãbÅåÜa@æà@óÔbQÜa@㇃n�m@$àby@çaì@bé

@æÈ@bàc@ð÷aí�a@ãbÅåÜa@æà@ò‹Ðín¾a@óÔbQÜa@ÞÉÑi@öbÑ“nýa@�