منابرϭم رسمهaquaticcommons.org/21059/1/27006.pdf · ج :رکشتريدقت...
79
أ
Transcript of منابرϭم رسمهaquaticcommons.org/21059/1/27006.pdf · ج :رکشتريدقت...
أ
ب
دانشگاه آزاد اسالمي
واحد علوم و تحقيقات
دانشکده علوم و فنون دريايي
(M.Sc)پايان نامه کارشناسي ارشد در رشته فيزيک دريا
بيني تغييرات تراز دريابررسي و پيش
هاي عصبي مصنوعيبا استفاده از شبكه
در سواحل شمالی خليج فارس
استاد راهنما:
زادهاسماعيل حسندکتر
استاد مشاور:
علي اکبري بيدختيعباسعلی دکتر
نگارنده:
حميدرضا قانع
0993-0931سال تحصيلی
ج
تقدير‌و‌تشکر:
بمه‌ام زادهحسان آقااي دکتار جناا دانم ا اتمد د‌هامايم ح‌ممدمرص‌و‌مم وهص وظيفه‌خود‌مي
اتت ممييي نه‌دمدهداني‌‌‌م ح‌اه شيادش ن‌ده‌انج ص‌اين‌تمقيق کهم يه‌دلگرمي‌اياج نب‌بوده‌‌هاماي يي
ني ي .
بمه‌امم و‌ده‌انجم ص‌ايممن‌تمقيمق‌‌‌اکباري بيادختي علاايدکتار ا اتمد د‌مشم وه‌ممدمرص بامم ب دم ح
ح‌ها‌داهص.ه کي ل‌تپ تگزا حي تش ن‌ده‌طول‌دوهه‌تمصيل
ن مممه‌ها‌کممه‌د ممول حيممت رممموده‌و‌داوهح‌ايممن‌ا يمم ن‌‌دکتاار یر ا اتممد د‌ممدممرص بامم ب دمم ح
اذير داد مياون .
تشممکر‌نيمموده‌و‌ميممواهه‌‌گيااوي دکتراحماادي‌بامم ب دمم خصوممم ا کليممه‌اتمم تيد‌دوهان‌تمصمميل
.تش ن‌مسد ددهدان حي
عضو‌ممدرص‌ميم عليمگ‌ومروه يزيمن‌دانشمگ ه اد‌‌‌‌‌‌مهندس فرزانه عزيزيانا ترک ه‌خ ن
که‌ده‌دوهان‌تمصيل‌مرا‌ي ه نيودند‌تپ تگزاهص.دکتر هاد صفدرخانیيزد و ر ند‌ايش ن د
کممه‌ده‌ن ممود‌اممده‌و‌ممم دهص‌و‌خصومم ده‌دوهان‌تمصمميل بممراي تمما تيمم ص‌‌‌‌والادين همساارم ا
ني ي .خدا‌ا نه هاضگ‌ب شد.اند‌بسي ه‌تپ تگزاه مگوذاشده
ها‌تسمکين‌داد م ي م ها‌تميل‌نيود‌و‌خسدگي‌که روتا نه‌تخدي‌همسر مهربانمو‌ده خر‌ا
خدا‌ا او‌‌م يش‌ها‌ب ران‌ني ي .توان مم ت‌نيي.نه يت‌تپ تگزاهص‌تا م وهص‌بود‌و هامش‌دل ؛بي
هاضگ‌ب شد‌و‌بهشت‌برين‌ب يش.
د
:تقديم به فرزندانم
حانيهو‌‌‌فاطمه
ه
هرتت
عاوان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مفمه
1چکيده
2مقدمه: صل‌اول
3مقدمه
5م نگ‌نظر : صل‌دوص
6:مدل‌م ح م هح‌ترح م ني2-1
6:ايسد ترح م ني2-1-1
9: ر ياد‌تص د ي‌ممض‌ي نو ه‌تفيد 2-1-2
9:الگوم ح‌ترح م ني‌ايسد 2-1-3
AR(P):9هورتيو ر ياد‌اتو2-1-3-1
AR(1):11 ر ياد‌اتوهورتيو‌مرت ه‌اول2-1-3-1-1
AR(2):11 ر ياد‌اتوهورتيو‌مرت ه‌دوص2-1-3-1-2
2-1-3-1-3 ACF وPACF فرآيند AR(p): 12
MA(q):12 ر يادم ح‌مي نگين‌مدمرک2-1-3-2
MA(1) :13 ر ياد‌مي نگين‌مدمرک‌مرت ه‌اول2-1-3-2-1
:MA(2) ر ياد‌مي نگين‌مدمرک‌مرت ه‌دوص2-1-3-2-2
11
2-1-3-2-3ACFوPACFر ياد MA(q):11ده‌ح لت‌کلي
ARMA(p,q) :15 مدمرک ر يادم ح‌اتوهورتيو‌مي نگين2-1-3-3
16:م ح م ني‌و‌هوش‌تف ضلي‌ن ايسد يي‌مي نگين‌ده‌ترح2-1-1
11:(ARIMA)الگوح‌اتوهورتيو‌مي نگين‌مدمرک‌تف ضلي‌تلفيق‌شده2-1-5
CCF(k):11 ت بع‌مي سدگي‌مدق بل2-1-6
و
11: مون‌م ح م هح2-1-1
R (R-square) مون2-1-1-12
:11
مون2-1-1-22R(R-square(Adjusted :
19
19: مون‌دوهبين‌واتسون2-1-1-3
21: ولر- مونديکي2-1-1-1
22:عص گ‌مصاوعگ ش که2-2
22:م عص گ‌مصاوعگ‌ش که مفهوص2-2-1
22:م عص گمصاوعگوبيولوژيکگم ش کهتش به2-2-2
21:کاي م عص گ‌اتدف ده‌مگ‌ش کهچرا‌ا 2-2-3
25:م عص گ‌ده‌مق يسه‌ب ک مپيوترم تادگ‌ش که2-2-1
26:م عص گ‌ک هبردم ح‌ش که2-2-5
21:م عص گ‌مع يب‌ش که2-2-6
21:م عص گ‌مصاوعگ‌م نگ‌ش که2-2-1
21:(MLP)اليه‌م ارتپدرون‌چادش که2-2-1
29:(BP) الگوهيد اس‌ا اندش ه‌خط 2-2-9
BP:32ممدوديت‌الگوهيد 2-2-11
31:اندا ه‌حركت2-2-11
35:نگ شت وج‌م ح مو شي‌به‌حدود‌ما تب2-2-12
36:م ح مو شي‌به‌ش كه وج اهائهنموه2-2-13
36:تاجش‌ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌ش كه2-2-11
11: عص ي‌مصاوعيطراحي‌يك‌ش كه‌مراحل2-2-11
12 موهد‌مط لعهماطقه: صل‌توص
13:بغرا ي ح‌ط يعي‌خليج ه 3-1
11: ب‌و‌موا خليج ه 3-2
15: موهد‌مط لعهماطقه3-3
11 صل‌چه هص:ند يج
11:وابسدگگ‌ترا دهي خليج ه به‌نيروم به نگ1-1
51: م ه برهتگ‌مدل1-2
51برهتگ‌مي سدگگ‌بين‌ترا دهي ب ا هامدرم ش هودم و‌ب د: 1-2-1
51:هوش‌هورتيونگ1-2-2
ARIMA:61مدل1-2-3
61 عص گ‌مصاوعگ:ش که1-3
13وير و‌ايشاه د صل‌ااج :نديجه
11وير :نديجه1-1
15:مق يسه1-2
16ايشاه د:1-3
11ما بع:
ح
هرتت‌بداول
عاوان
مفمه
21 ولر-(:مق دير‌مربوط‌به‌تطوح‌ايش‌بياي مونديکي1-2بدول)
ا هامدرممم شمم ه‌و‌دممم و‌بمم د‌ده‌ايسممدگ ه(:ضممرايب‌مي سممدگگ‌بممين‌تممرا دهيمم بمم 1-1بممدول)
بوشهر
51
ضممرايب‌مي سممدگگ‌بممين‌تممرا دهيمم بمم ا هامدرممم شمم ه‌و‌دممم و‌بمم د‌ده‌ايسممدگ ه(:2-1بممدول)
هب يگ
51
51(:بداول‌هورتيونگ‌ده‌ايسدگ ه‌بوشهر3-1بدول)
59(:بداول‌هورتيونگ‌ده‌ايسدگ ههب يگ1-1بدول)
69ش کهم عص گ‌ده‌دو مو ش‌و‌تست(:معي ه‌ک هايگ5-1بدول)
16 عص گ:مق يسه‌ند يج‌مدل م ه ب ش که(1-5بدول)
ط
م هرتت‌شکل
عاوان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مفمه
23بيولوژيکگ عص گ(:ش که1-2شکل)
21(:ني يگ‌ا ين‌تلول‌مصاوعگ‌ت ده2-2شکل)
29اليه ارتپدرون‌ته(:ش که3-2شکل)
31 عص گ‌ارتپدرونم ش که(:تيگا ل1-2شکل)
31 توابع يگيوييد‌و‌ت نژانت‌ميپربولين(:مق يسه5-2شکل)
13(:بغرا ي خليج ه 1-3شکل)
16بوشهر‌و‌شهيد‌هب يگ‌ده‌شي ل‌خليج ه م مودعيت‌ايسدگ ه(:2-3شکل)
19ترا دهي مي نگين‌م م نه‌ايسدگ مه هب يگ‌و‌بوشهر(:1-1شکل)
51(:مي سدگگ‌معکو ترا دهي ب ش ه‌‌ده‌ايسدگ ه‌بوشهر2-1شکل)
52مي سدگگ‌مسدقي ترا دهي ب دم دهايسدگ ه‌بوشهر(:3-1شکل)
53ترا دهي ب ب د‌ده‌ايسدگ ه‌بوشهر‌مي سدگگ‌معکو (:1-1شکل)
55مي سدگگ‌معکو ترا دهي ب ش ه‌‌ده‌ايسدگ ههب يگ(:5-1شکل)
56(:مي سدگگ‌مسدقي ترا دهي ب دم دهايسدگ ههب يگ6-1شکل)
51مي سدگگ‌معکو ترا دهي ب ب د‌ده‌ايسدگ ههب يگ(:1-1شکل)
61خودمي سدگگ‌ده‌ايسدگ ه‌بوشهر(:نيوداه‌ت بع1-1شکل)
61(:نيوداه‌ت بعخودمي سدگگ‌بزئگ‌ده‌ايسدگ ه‌بوشهر9-1شکل)
62(:نيوداه‌ت بعخودمي سدگگ‌ده‌ايسدگ ههب يگ11-1شکل)
63(:نيوداه‌ت بعخودمي سدگگ‌بزئگ‌ده‌ايسدگ ههب يگ11-1شکل)
166 عص گ‌ش کهم مو شگ‌و‌خروبگنيوداه‌مي سدگگ‌داده(:12-1شکل)
166 عص گ تست‌ش کهم مو شگ‌و‌خروبگ‌ده‌مرحلهنيوداه‌مي سدگگ‌داده(:13-1شکل)
61برا ايسدگ ه‌بوشهر2 عص گم مو شگ‌و‌خروبگ‌ش کهنيوداه‌مي سدگگ‌داده(:11-1شکل)
تست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مرحلهده2 عص گم مو شگ‌و‌خروبگ‌ش که(:نيوداه‌مي سدگگ‌داده15-1شکل)
برا ايسدگ ه‌بوشهر
61
ح
61برا ايسدگ ههب يگ2 عص گم مو شگ‌و‌خروبگ‌ش که(:نيوداه‌مي سدگگ‌داده16-1شکل)
تست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ده‌مرحله2 عص گم مو شگ‌و‌خروبگ‌ش که(:نيوداه‌مي سدگگ‌داده11-1شکل)
برا ايسدگ ههب يگ
61
م عص گ‌مربوط‌به‌ا هامدر‌ترا دهي برحسب ش هودم (:نيوداه‌ند يج‌ح مل‌ا ش که11-1شکل)
دهايسدگ ه‌بوشهر
11
م عص گ‌مربوط‌به‌ا هامدر‌ترا دهي برحسب ش ه‌و‌ب د(:نيوداه‌ند يج‌ح مل‌ا ش که19-1شکل)
دهايسدگ ه‌بوشهر
11
و‌ب د‌ده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌م عص گ‌مربوط‌به‌ا هامدر‌ترا دهي بر‌حسب‌دم (:نيوداه‌ند يج‌ح مل‌ا ش که21-1شکل)
ايسدگ ه‌بوشهر
11
م عص گ‌مربوط‌به‌ا هامدر‌ترا دهي برحسب ش هودم (:نيوداه‌ند يج‌ح مل‌ا ش که21-1شکل)
دهايسدگ ههب يگ
11
م عص گ‌مربوط‌به‌ا هامدر‌ترا دهي برحسب ش ه‌و‌ب دد يج‌ح مل‌ا ش که(:نيوداه‌ن22-1شکل)
دهايسدگ ههب يگ
12
و‌ب د‌ده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌م عص گ‌مربوط‌به‌ا هامدر‌ترا دهي بر‌حسب‌دم (:نيوداه‌ند يج‌ح مل‌ا ش که23-1شکل)
ايسدگ ههب يگ
12
1
چکيده:
تمرا دهيمم تغييمرا بيامي‌لمذا‌اميش‌‌‌بمر‌مام طق‌تم حلگ‌تم بير‌بسمزايگ‌داهد.تغييمرا تمرا دهيم 1
ا
وون ووني‌وبمود م حهوش‌اين‌مه ني م ح‌اطالع تي‌مرت ط‌ب مميط‌دهي اتت.براح ترينضروهح
کممه‌هو تممواحل‌شممي لگ‌خلمميج مم ه ده‌ايممن‌مط لعممه.داهد2
اهت مم ط‌ا هامدرممم انجمم ص‌ور دممه‌اتممت
ت بيروذاه ا د يل ش ه3
دم 1
و‌ترعت‌ب د1
وابسمدگگ‌تمرا ه ور دموهد‌برهتگ‌دراه‌بر‌ترا دهي
دهي ب ا هامدرم به نگ‌مثل‌ش خص‌مونسون6
اطلمس‌شمي لي‌‌نوتم ن و‌شم خص1
(NAO) تجزيمه
م ح م هحو‌مدلوردد‌وتمليل‌مي1
دهو ص‌بعدح‌بم اتمدف دها شود.بهت‌ايش‌بياي‌ترا دهي اهائه‌مي
مصاوعگ‌م ح‌عص يش كه9
بدتت ممده‌ا و‌ب ند يجبياي‌براح‌اولين‌ب ه‌ترا دهي ده‌اين‌ماطقه‌ايش
شده‌اتت. يسهم ح م هح‌مقمدل
و‌بمذه‌ميم نگين‌مربمعR=0.84بياگ‌ب اتدف دها مدل مم ه ده‌ترمهم ضمريب‌مي سمدگگ‌بم ايش
و‌بمذه‌ميمم نگين‌مربمع‌خطمم )R=0.85يدر‌بممرا ايسمدگ ه‌بوشممهر‌و‌‌تم ندي21.9(برابممرRMS)خطم
RMSبممرا ايسممدگ ه‌هبمم يگ ده‌مق يسممه‌بمم مشمم مدا وادعممگ‌بردممراه‌اتممت.تمم ندييدر48.4(برابممر
بهدمرين‌‌‌نموهون‌اتمت6ميم نگ اليمه‌و‌ده‌ممر‌اليمه1داها کهعص گ‌موهد‌اتدف ده ش کهدهح ليکه
وR=0.90126کاد‌که‌ند يج‌د بل‌اطييا نگ‌ده‌ترمه ضريب‌مي سدگگ‌بم بياگ‌ها‌توليد‌مگح لت‌ايش
و‌بمذهR=0.93916بمرا ايسمدگ ه‌بوشمهر‌و‌‌‌‌‌تم ندييدر13.7برابر(RMSخط )بذه‌مي نگين‌مربع
ده‌مق يسه‌ب مشم مدا وادعمگ‌‌‌برا ايسدگ ههب يگ‌ت ندييدر22.6برابر(RMSمي نگين‌مربع‌خط )
بياممگ‌تممرا دهيمم ده ميممز بممرا امميشبردممراه‌اتممت.بامم براين‌هوش‌ايشاه دشممده‌توانسممت‌بطمموه‌مو قيممت
.موهد‌مط لعه‌موهد‌اتدف ده‌دراه‌ويرد ماطقه
تغييرا ترا دهي تواحل‌شي لگ‌خليج ه ش ه دم ترعت‌بم د ايش‌بياگ‌کلي کليدح:
م ح‌عص ي‌مصاوعگم م ه ش كهمدل
1 - Prediction of Sea Level variations 2 - Northern Coasts of Persian gulf 3 - pressure
4 - Temperature 5 - wind velocity 6 - monsoon 7 - North Atlantic Oscillation 8 - Statistical Model
9 - Artificial Neural Network
2
فصل اول
مقدمه
3
مقدمه:
اوشمميده‌شممده‌اتممت.ممم دهمممد‌ا تممطی مممين‌بمم ب‌اديمم نو 11 مممين‌تممي هه ب‌اتممت.تقري مم
-ادي نو انرژ عظي خوهشيد ها‌که‌موبب‌تقويمت‌بري نم بمو ايمدايش‌و‌تغييمر ب‌و‌مموا‌ممگ
ممم موبممب‌تعممديل‌و‌کادممرل‌ميممزان‌تغييممرا دممم اديمم نو کاممد.شممود‌ده‌خممود‌هخيممره‌و‌تممپس اد‌مممگ
ممموايگ‌اممگ‌بممرد.تمموان‌بممه‌امييممت‌نقممش‌اديمم نو ده‌تغييممرا ب‌و‌‌شمموند.بممدين‌ترتيممب‌مممگ‌هو انممه‌مممگ
توانمد‌ب عم وذاهند.با براين‌ترا دهيم ممي‌‌بسي هح‌ا نيروم ح‌بوح‌و‌ادي نوتي‌بر‌ترا دهي تأبير‌مي
بوبود ممدن رايامدم ح يزيكمي يم دح‌ده‌ممميط‌دهيم يي‌ومردد‌و‌بمه‌ميمين‌ماظموه‌تمرا دهيم ام هامدر
توانمد‌‌دهيم ممي‌‌‌يل‌مخدلم تغييمرا تمرا ب شد.به‌دالمهيي‌ده‌اهت ط‌بين‌كييده ح‌بوح‌و‌ادي نوتي‌مي
تغييممرا تمرا دهيمم بممه‌طمموه‌مملممي‌و‌يمم تغييمر‌كاممد.بامم براين‌ال ص‌اتممت‌‌ا يمك‌ماطقممه‌بممه‌ماطقممه‌ديگممر
اخيمرا‌تغييمرا تمرا دهيم بمه به ني‌مط لعه‌شود‌ت رايادم ح‌ژئو يزيكي‌مربموط‌بمه ن‌بمه‌دتمت يمد.
مهيمي‌‌واتطه‌اهت م ط‌بم تغييمرا بهم ني ب‌و‌مموا‌مموهد‌توبمه‌دمراه‌ور دمه‌اتمت.تمرا دهيم ام هامدر
ب شمد.اهتفم س‌تمطی‌دهيم نسم ت‌بمه‌مربمع‌‌‌‌‌‌‌‌م ح‌ادي نوتمي‌و ب‌و‌مموايي‌ممي‌‌‌براح‌دهك‌اهت ط‌بين‌اديده
اح‌تقري م شود.اهتف س‌تماج‌مم مواهه‌‌ميويرح‌ا ض اندا ه مياي‌ا طريق‌هاداه‌اهتف س‌تاجي
كاد.ده‌مقي ض يي‌يكاواخدي‌تهيه‌ميها‌مش مدا به ني‌تطی‌دهي
شمود.ت م دل‌‌‌شا تمگ‌ايمن‌ماطقمه‌ممگ‌‌‌‌‌ب د‌ده‌ماطقمه‌ب عم تغييمرا هامدرمم مواشا تمگ‌و‌اديم نو
.مط لعمه‌تمرا دهيم ده‌ايمن‌‌‌‌‌دمدم م نگ‌و‌مک نگ‌مخدل هخ‌مگ بين‌بو‌وادي نو ده‌مقي انرژ
--تو يع‌ورمم ا طريمق‌بمرميکاش‌مموا‌‌‌‌م ديا ميکگ‌و يزيکگ‌بو‌و رايادماطقه‌‌ا نظر‌مط لعه
دهي و‌وردش‌ترموم الين11
امييت‌داهد.ترا دهي م ش خص‌کليد برا نش ن‌دادن‌تغييمرا ب‌و
عمدد امکم ن‌امذير‌نيسمت.مط لعمه‌‌‌‌‌‌تم خت‌و ممون‌ممدل‌مم واتت‌و‌م بمدون‌ده‌نظمر‌ومر دن نم
ا ترا دهي خصوم ده‌مديريت تغييرا مملمگ ب‌و‌مموا‌و‌اهت م ط‌بمين‌ابمرا مواشا تمگ‌و‌‌‌‌‌‌‌ماطقه
.ادي نو شا تگ‌نيز‌امييت‌داهد
گگ‌ا هامدرممم ده‌ايممن‌تمقيممق‌کممه‌بممه‌تممواحل‌شممي لگ‌خلمميج مم ه اخدصمم داهد‌ابدممدا‌مي سممد
تممپس‌يممن‌مممدل.ه‌اتممتبم د‌بمم تممرا دهيمم برهتممگ‌و‌مم تم ه‌شممد‌‌‌دممم و‌تممرعتمواشا تمگ‌مثممل شمم ه
هورتيونگ11
-توان‌ترا دهيم ها‌اميش‌‌که‌ب ن‌مگ‌شده‌اتت دهي و‌ا هامدرم ي د‌شده‌اهائه‌بين‌ترا
.ميچاين‌وابسدگگ‌ترا دهي ب ا هامدرم به نگ‌مثل‌ش خص‌مونسمون‌و‌شم خص‌نوتم ن بياگ‌کرد
مم تغييمرا و‌دادهARIMAوردد.تپس‌بم اتمدف دها ممدل مم ه مي‌تجزيه‌وتمليل اطلس‌شي لي
مم ح‌‌بم اتمدف دها شم كه‌‌‌‌نه يمت‌شمود.ده‌‌ايش‌بياي‌ممي‌ترا دهي ده‌وذشده تغييرا ترا دهي ده ياده
مم ح‌‌بيامي‌و‌بم ندم يج‌بدتمت ممده‌ا ممدل‌‌‌‌‌‌عص ي‌مصاوعگ‌براح‌اولين‌ب ه‌ترا دهي ده‌اين‌ماطقه‌ايش
کمه‌اوال‌ممر‌دو‌ابمر‌بهم نگ‌نم م رده‌شمده شم خص‌‌‌‌‌‌‌‌‌دممد‌ند يج‌ح ممله‌نشم ن‌ممگ‌‌‌‌مق يسه‌شده‌اتت. م هح
مونسون‌و‌ش خص‌نوت ن اطلس‌شي لي ته چادان‌د بل‌توبهگ‌ده‌ترا دهي خلميج م ه نداهنمد
ز ميم‌توانمد‌بمه‌طموه‌مو قيمت‌‌‌‌مگ عص گ‌مصاوعگ يعاگ‌اتدف دها ش کههوش‌ايشاه د‌شده‌و‌ب ني
عص گ‌مصماوعگ‌بمه‌عاموان‌يمن اتدف دها ش که‌بياگ‌ترا دهي موهد‌اتدف ده‌دراه‌ويرد.برا ايش
10 - Thermohaline Circulation 11 - Regression
1
م مخدلم علم و‌مماعت‌ده‌حم ل‌وسمدرش‌و‌هو‌‌‌‌‌‌بياگ‌بين‌ممقق ن‌ده مياهابزاه‌ب يگزين‌برا ايش
بوتميله‌‌بيامگ اميش] 1[ (1991و‌ميمل‌و‌ميکم هان)]3[ (1992هشمد‌اتمت.مم هکز‌و‌ميکم هان)بمه
مم مم ه هورتميونگ‌ها‌بم مم مق يسمه‌کردنمد.ايمن‌‌‌‌‌‌‌‌‌بياگ‌بوتيله‌ممدل عص گ‌مصاوعگ‌و‌ايشش که
شموند‌‌م م ه هورتيونگ‌به ت نگ‌ابرا‌و‌تفسير‌ممگ‌تمقيق نش ن‌داد‌که‌ده ر يادم خطگ مدل
عگ‌بمدون نکمه‌‌‌عصم گ‌مصماو ولگ‌ده ر يادم ايچيده‌غيرخطگ‌ممدوديت‌داهنمد.حم ل نکمه‌شم که
بيامگ هوشمگ‌د بمل‌انعطم و‌‌‌‌‌دانشگ‌ده‌اهت ط‌بمين‌مدغيرمم وهود و‌خروبمگ‌داشمده‌ب شمد‌ده‌اميش
ت ن‌اتت.
ده‌شرق‌اتمدرالي بياگ‌تغييرا ترا دهي ده‌هابطه‌ب ايش[5(]2111)م ک هياسکگ‌و‌ميک هان
ديامم م ک هياسممک و‌ميکمم هش‌‌‌نميچاممي‌انممد.انجمم ص‌داده‌عصمم گ‌مصمماوعگ‌تمقيقممگ شمم که‌بمم اتممدف دها
شم که‌اتمدف دها بياگ‌تغييرا ترا دهي ده‌بزيره‌باموبگ‌اتمدرالي بم ده‌هابطه‌ب ايش[6(]2111)
عصمم گ[ا شمم که1(]2115م ک هياسممکگ‌و‌ميکمم هان)انممد.عصمم گ‌مصمماوعگ‌تمقيقممگ‌انجمم ص‌داده
ده‌تمواحل‌غربمگ‌ارتغم ل‌‌‌‌مموج‌‌گبيا[برا ايش1]2115مصاوعگ‌برا تخيين‌ترا دهي و‌ده‌ت ل
.اتدف ده‌نيودند
صل‌دوص
م ني‌نظرح
1
مم عصم گ‌مصماوعگ‌ممم ت‌خواممد‌‌‌‌‌‌م م ه و‌نيز‌م نگ‌شم که‌ده‌اين صل‌ده‌موهد‌مدل
شد.
مدل هاي آماري سري زماني 2-0
ترح م ني2-1-112
ايسد 13
ومويي کمهتم بع‌تو يمع ن ر يامد ده‌تيم ص م نهم يکسم نب شمد.ده ر يامد‌ايسمد ر يادح‌ها‌ايسد
2و‌واهيمم نسtميم نگين
tتعريمم ممي‌شممود نسمم ت‌بمه ممم نب بممت(2-2)و(1-2) کممه‌ط مق‌هابطممه
[.9اتت]
(2-1)
ZE tt
(2-2))( 22 tttZE
ه‌ط مق‌‌كمρ(x)بم چگم ليf(x)اميد‌هي ضمي‌تم بعE(f(x))اص م ن ر ياد‌وtمولفهZtكه‌ده ن
به‌دتت‌مي يد.(3-2)هابطه
(2-3)
dxxxfxfE )()())((
ده‌تممرح ممم ني‌ايسممد تمم بع‌اتوكواهيمم نس11
و‌خممود‌مي سممدگي11
(ACF)مرت ممه kاص کممه‌ط ممق
[.9و1وابسده‌اند‌و‌وابسدگي م ني‌نداهند]kتعري مي‌شود قط‌به(5-2)و(1-2)هابطه
(2-1)))((,cov
ZZEZZ kttkttx
(2-5)
0)var()var(
,covk
ktt
ktt
k ZZ
ZZ
k
Zt+kوZt :اتوکواهي نس‌بين
k
Zt+kوZt ت بع‌مي سدگي‌بين:
12 - Time Series
13 - Stationary
14 - Auto Covariance
15 - Autocorrelation Function
6
طوه‌که م ح م ني‌مخدل اتت.مي ن ت بع‌مي سدگي‌نش ن‌دماده‌ميزان‌وابسدگي‌ت بع‌ده‌و ص
دهو ص مم ني‌د مل‌وابسمدگي‌بم اليي‌داهد‌کمه‌‌‌‌‌‌تطی ب‌ده‌مر‌لمظه‌به‌اهتف س‌‌داني اهتف س‌تطی بمي
وردد.ماطقه ميزان‌اين‌وابسدگي‌معلوص‌ميده‌مر‌تطی ب‌اهتف س‌تغييرا ب برهتي‌ميزان‌هوند
[:9ب شد]ده‌ين ر ياد‌ايسد ت بعخودمي سدگي‌داهاح‌خوا ير‌مي
var(Zt) ; ρo=10=-ال
-بokk
;1
kkممم kبممراح‌تيمم ص-ج وkk يعامميρkو k تمموابغي وباممد.ايممن‌حقيقممت‌ا نجمم
يکس ن‌اتت.Zt Zt-k وZt Zt+k شود‌که‌اخدال م ن‌ن شي‌مي
ها‌مي‌تموان‌بمه‌مموه يمر‌بمر وهدACF ,Z1, Z2,…Znبراح‌ين‌ترح‌مش مده‌شده‌معلوص
[:9کرد]
(2-6)
n
tt
knt ktt
k
ZZ
ZZZZ
1
2
1))((
)(
اتت.Zمقداه‌مي نگينZكه‌ده ن
کمه‌وابسمدگي‌خطمي ها بعمد‌ا ايمنZt+kوZtده‌بسمي هح‌ا ممواهد‌ممي‌خموامي مي سمدگي‌بمين
Ztها‌حممذ نيممودي عمالوه‌بممر‌خممود‌مي سمدگي‌ممم ح‌بممين-1Zt+kو...Zt+2 وZt+1مشمدرک‌مدغيرممم ح
بمداني .ايمن‌اممر‌لمزوص‌معر مي‌تم بع‌مي سمدگي‌بزئميZt+kو16
kkکامد‌كمه‌ع م ه اتممت ها‌ايجم ب‌ممي
[:1ا ]
(2-1) 111
(2-1)
21
11
22
16- Partial Autocorrelation Function
1
(2-9)
1
1
1
1
1
33
12
11
21
312
21
11
(2-11)
1
1
1
1
1
13121
2311
1221
13121
2311
1221
kkk
kk
kk
kkkk
k
k
kk
كممه‌ده نkk
ممميPACFاص‌اتممت‌و‌معيمموال ن‌ها‌بمم نيمم دkخممود‌مي سممدگي‌بزئممي‌مرت ممه
مم ح‌بمزها‌ا يمن‌هوشkشا تي .ام ده‌مم ت ه‌عيلي‌به‌ب ح‌مم ت ه‌دترميام نمم ح‌ايچيمده‌بمراح
بروشدي‌که‌توتط‌داهبين11
(ابداس‌شد اتدف ده‌مي‌شود‌اين‌هوش‌چاين‌اتت:1961)
(2-11)
k
j
k
j j
jkj
jkkjk
kk1
1
1
11
1,1
(2-12) jkkkkkjjk
1,1,1,1
ر ياد‌تص د ي 2-1-2 11
ممض‌ي نو ه‌تفيد19
ها‌تص د ي‌ممض‌مي‌ن ماد‌مر‌و ه‌دن له‌اح‌ا مدغيرم ح‌تص د ين مي سده‌ا (at)ين ر ياد
داشمده‌ب شمي کمه‌واهيم نس نهم ب بمت تو يعي‌ب بت‌ب مي نگين‌ب بت کمه‌معيموال‌ممفر مر ممي‌شمود
17- Durbin
18- Random
19- White Noise
1
ده‌ايمن‌مموه ر يامد‌تصم د ي‌مممض‌يم نو مه.اتوکواهيم نس ن‌ممفر‌ب شمد k ≠0بمراح‌ممر ب شد‌و
داشمت.تم بع‌اتوکواهيم نس‌و‌ضمريب‌خمود‌مي سمدگي‌و‌ضمريب‌خمود‌مي سمدگي‌بزئمي‌ده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تفيد‌خموامي
[:1موهد‌نو ه‌تفيد‌چاين‌تعري مي‌شود]
(2-13)
00
01
k
k
kk
(1-11)
00
01
k
k
k
(2-15)
00
02
k
k
ka
ده‌اين‌هوابط2
aواهي نس‌نو ه‌تفيد
kاص‌نو مه‌تمفيد‌وkاتوکواهيم نس‌مرت مه
kضمريب
اص‌نو ه‌تفيد‌اتت.kخودمي سدگي‌مرت ه
الگوم ح‌ترح م ني‌ايسد 2-1-3
AR(P)هورتيو ر ياد‌اتو2-1-3-121
بممر‌حسمب‌تعممداد‌مدام ميا ايممن ر يامد دهو مهمم ح ممم نيZtده‌ايمن‌الگممو‌ده‌ممر ممم ن‌مقمداه
[:9و1شود‌و‌شکل‌کلي ن‌چاين‌اتت]ايشين بي نمي
(2-16)aZZZ tptptt
11
atكه‌ده نچاين ر يادح‌ها‌اتوهورتيو‌مرت ه ر ياد‌اتت.t م ن مولفهZtمولفه‌نو ه‌تفيد‌و
p اص‌يAR(P):مين ماد.اين ر ياد‌ها‌ب هابطه ير به‌موه خالمه‌مي‌توان‌ده‌نظر‌ور ت
(2-11)aZ ttB
p)(
(2-11))221
()( 1 BBBp
Bعيلگممر‌اممس‌هو‌اتممت‌کممه‌بممه‌ا اح‌مممر‌تمموان ن بممه‌ممموه يممر يممن‌الممه‌ا مرت ممه ممم ني:
ر ياد‌ک تده‌مي‌شود.
(2-19)ZZB kttk
20- Auto Regressive
9
AR(1) ر ياد‌اتوهورتيو‌مرت ه‌اول2-1-3-1-1
براح‌اين ر ياد‌چاين‌داهي :
(2-21)aZBtt
)1( 1
خم هج‌دايمره‌واحمد‌دمراه‌داشمده‌ب شمد(φB=0-1)اين ر ياد‌ده‌موهتي‌ايسد تت‌که‌هيشمه‌مم ح
دتت‌مي يد.به(21-2).ده‌اين‌الگو‌ضريب‌خود‌مي سدگي‌ط ق‌هابطه‌ب وشديΙφΙ<1يعاي
(2-21) k
kk 111
[.9و1ضريب‌خود‌مي سدگي‌بزئي‌چاين‌اتت]
(2-22)
20
111
k
k
kk
AR(2) ر ياد‌اتوهورتيو‌مرت ه‌دوص2-1-3-1-2
براح ر ياد‌اتوهورتيو‌مرت ه‌دوص‌داهي :
(2-23) aZZZ tttt
2211
وي
(2-21) aZBB tt )21(
21
خمم هج‌دايممره‌واحممد‌دممراه‌داشممده‌ب شممد.بممه‌عامموانφ(B)=0ايسممد يي‌ب يممد‌هيشممه‌ممم ح بممراح
)(256.05.11مثمم ل BBB ايسد تممت يممرا‌هيشممه‌ممم ح‌مممذکوه(B=1.07,B=1.08) بزهودممر‌ا
واحدند.شرط‌کلي‌ايسد يي‌براح‌اين ر ياد‌چاين‌اتت:
(2-25)
12
1
112
121
11
ACFاين‌مدل‌چاين‌مم ت ه‌مي‌شود
(2-26) 2211
kkk
(2-21)
22
2 1
2
1
(2-21)
1
21
1
PACF [9و1اين‌مدل‌چاين‌بر وهد‌مي‌شود:]
(2-29)
1
2111
1
(2-31)
12
1
2
12
22
(2-31)04433
2-1-3-1-3 ACF وPACF فرآيندAR(p)
مم ح‌تياوتمي‌‌‌‌اين‌ممدل‌بمه‌مموه ترکي ميا نمزول‌مم ح‌نيم يي‌و‌يم مموج ACFده‌ح لت‌كلي
بسدگي‌داهد.φp(B)ميرا‌اتت‌که‌اين‌به‌هيشه‌م ح
ها‌ممي‌تموان‌بمه‌مموه ترکيمب‌خطمي‌تمدون‌مم ح φkk تمدون خمر‌مم تريسPACFده‌مموهد
[.9و1مفر‌مي‌شود] pبعد‌ا ت خيرPACFد لي ن‌نوشت با براين
ر يادم ح‌مي نگين‌مدمرک2-1-3-221
MA(q)
ها‌بر‌حسب‌تعداد‌مدا ميا نو هم ح‌تمفيد‌وم ص‌مم ح مم ني‌وذشمده‌بمه‌مموه Ztده‌اين‌مدل
دمي ير‌نش نمي
(2-32) aaaaZ qtqtttt
2211
21- Moving Average
11
وي
(2-33) )1(1)( BBB q
q
(2-31)aBZ tt )(
.ن مي ميMA(q) ي qاين ر ياد‌ها ر ياد‌مي نگين‌مدمرک‌مرت ه
يممن ر ياممد‌ميمم نگين‌مدمممرک‌ميممواهه‌ايسد تممت‌و‌ده‌تومممي اديممده‌ممم يي‌مهمم اتممت‌کممه‌ده ن
[.9و1م ح‌کوت ه م ن ب دي‌بي ناد]هه مدم ين‌ابر ني‌ها‌ايج د‌کااد‌که‌براح‌دوايش
MA(1) ر ياد‌مي نگين‌مدمرک‌مرت ه‌اول2-1-3-2-1
اين ر ياد‌به‌موه ير‌اتت
(2-35)aBZ tt)1(
1
atنو ه‌تفيد‌ب مي نگين‌مفر‌و‌واهي نس:2
a
ت بعخودمي سدگي‌اين ر ياد‌به‌موه ير‌بر وهد‌مي‌شود
(2-36)
10
1
12
1
1
k
k
k
PACFشود ر ياد‌مي نگين‌مدمرک‌چاين‌مم ت همي
(2-31) 4
1
2
11
11 1
)1(
(2-31) 6
1
2
1
2
1
22 1
)1(
(2-39)
)1(2
1
)1(
1
2
11
k
k
kk
بمهθ1بم توبمه‌بمه‌عالممتPACFشمود دطمع‌ممي1 کمه‌بعمد‌ا تم خير ACFبمر‌خمال ر يامد
[.9و1شود]موه ني يي‌ي تياوتي‌به‌مفر‌ميرا‌مي
12
MA(2) ر ياد‌مي نگين‌مدمرک‌مرت ه‌دوص2-1-3-2-2
)(اور2
211)( BBB نگ ه‌ين ر ياد‌ميم نگين‌مدممرک‌مرت مه‌دوص‌بمه‌مموه ب شد
خوامي داشت2-11
(2-11) aBBZ tt)1(
2
21
شود:مي‌ت بع‌مي سدگي‌اين‌مدل‌ط ق‌هابطه ير‌بر وهد
(2-11)
30
21
11
)1(
2
2
2
1
2
2
2
2
1
21
k
k
k
k
PACF[:9و1شود]اين‌الگو‌چاين‌بر وهد‌مي
(2-12) 111
(2-13)
2
1
2
12
221
(2-11) )1(21
)2(
2
2
1
2
1
221
3
1
33
2-1-3-2-3ACFوPACFر ياد MA(q)ده‌ح لت‌کلي
ACFنيونممه‌ده‌ايممن‌مممدل‌بعممد‌ا ومم ص ممم نيqشممود‌ولممي‌مممفر‌ممميPACF نيونممه‌بممه‌ممموه
[.9و1شوند]تازله ح‌ني يي‌ي موبه ح‌تياوتي‌به‌تيت‌مفر‌ميرا‌مي
13
ر يادم ح‌اتوهورتيو‌مي نگين‌مدمرک2-1-3-322
ARMA(p,q)
مي نطوه‌که‌ده‌بخش‌د ل‌ديمدي يمن ر يامد‌ايسمد ها‌بمه‌شمکل‌ميم نگين‌مدممرک‌يم بمه‌مموه
ه‌مر‌ين‌ا دو‌موه اين‌اتت‌که‌ميکمن‌اتمت‌‌‌توان‌نش ن‌داد.ب وبود‌اين مشکل‌داتوهورتيو‌مي
-ا هامدرم ح ي دح‌داشده‌ب شد‌و‌بمه‌طموه‌کلمي‌تعمداد‌ا هامدرمم ح يم د کم هايي‌‌بمر وهد‌ها‌ام يين‌ممي
وهد.بامم براين‌ده‌تمم خدن‌الگممو لممم م‌کممردن‌بيممال اتوهورتمميو‌و‌ميمم نگين‌مدمممرک‌ده‌يممن‌الگممو
بمه‌مموه يمر‌مادهمي(ARMA)ميم نگين‌مدممرک‌‌ميکن‌اتت‌ال ص‌شمود‌کمه‌بمه ر يامد‌اتوهورتميو
شود:مي
(2-15)aZ tB
qtB
p)()(
(2-16) BB
pp
Bp
1
1)(
(1-11) BBq
qB
q 1
1)(
خ هج‌دايره‌واحد‌دراه‌ويرد. (φp(B)=0)براح‌ايسد يي ر ياد‌ال ص‌اتت‌ت هيشه‌م ح
-ها‌به‌موه اتوهورتيو‌ممض‌نيز‌به‌موه يمر مميARMA ر ياد‌واهون‌اذير‌و‌ايسد
توان‌نش ن‌داد.
(2-11)aZB tt)(
(2-19)
BBBB
q
Bp 2
211
)(
)(
)(
-2)و(51-2) بمه‌مموه هابطمه اين ر ياد‌ها‌به‌مموه يمن‌ميم نگين‌مدممرک‌مممض‌نيمز
توان‌نش ن‌داد.مي (51
(2-51)aBZ tt )(
(2-51)
BBB 2
211)(
شود.ت بع‌اتوکواهي نس‌و‌خود‌مي سدگي‌براح‌اين ر ياد‌ب اتدف دها هابطه‌بروشدي ير‌بر وهد‌مي
(2-52)111
qkpkpkk
22 - Auto Regressive Moving Average
11
(2-53)111
qkpkpkk
بمه‌تميت‌ممفرqبعمد‌ا تم خيرARMA(p,q)ب يد‌ده‌نظر‌داشت‌که‌ت بعخودمي سدگي‌يمن‌الگموح
کاد.ميل‌مي
(51-2)ت بعخودمي سمدگي‌ا هابطمهARMA(1,1)به‌عاوان‌مث لا مواهد وق ده‌الگوح
[.9و1شود]بر وهد‌مي
(2-51)
21
121
)1)((
01
1
11
2
1
1111
kk
k
k
k
م ح م ني‌و‌هوش‌تف ضلي‌ن ايسد يي‌مي نگين‌ده‌ترح2-1-1
م ح م ني‌ن ايسد مسداد ولي‌بمه‌خم طر‌بعضمي‌نيرومم ح‌تعم دلي‌ه دم ه ورچه‌بسي هح‌ا ترح
ب شد‌و‌اخمدال ن‌ده‌تمطوح‌ميم نگين‌مملمي‌اتمت.بم م بسي ه‌ش يهم ميم ح‌مخدل اين‌ترحبخش
نخم هج‌دايمره‌واحمدARاح‌مم ح‌چامد‌بيلمه ر يامد‌ن ايسد تمت‌اومر‌هيشمهARMAتوبه‌به‌الگومم ح
مم ح‌ن ايسمد مسمدقل‌ا تمطی وادع‌نشود.ب وبود‌اين‌با به‌ط يعت‌ميگن‌بودن ه د ه‌اين‌نوس‌تمرح
Cکامد‌بمراح‌ممر‌ب بمت‌‌‌‌‌عيلگر‌اتوهورتيو‌ب شد‌که‌ه د ه‌ترح‌ها‌بي نميψ(B) ن‌اتت.با براين‌اور
داهي
(2-55) ZBZB tC
t )()(
.به‌موه ير‌ب شد ψ(B) ب يدd>0نديجه‌اين‌مي‌شود‌که‌براح
(2-56) )1()()( BBB d
عيلگر‌اتوهورتيو‌ايسد اتت.با براين‌ين‌تمرح‌ن ايسمد ح‌ميگمن بم تف ضمليφ (B)كه‌ده ن
ن ايسد تمت Ztکردن‌ما تب‌ترح‌کلي بمه‌يمن‌تمرح‌ايسمد ت مديل‌ممي‌شمود.بمه‌ع م ه ديگمر‌تمرح
(B-1)اص ن‌يعايdليکن‌ترح‌تف ضلي‌شده‌مرت هdZt1 براح‌عدد‌دهتتd[9و1 ايسد تت.]
الگوح‌اتوهورتيو‌مي نگين‌مدمرک‌تف ضلي‌تلفيق‌شده2-1-523
(ARIMA)
23 - Auto Regressive Integrated Moving Average
11
واضمی‌اتممت‌کمه ر ياممد‌ايسممد ح‌ح ممل‌ا يممن‌تممرح‌ن ايسمد ح‌ميگممن‌تف ضمملي‌شمده الزاممم يممن
(B-1) ر ياممد‌تف ضمملي‌ممممض‌نيسممت.بممه‌طمموه‌کلممي‌تممرح‌تف ضمملي‌شممدهdZtا يممن ر ياممد‌ايسممد ح
ARMAکاد‌يعايايروح‌مي
(2-51) aBZBB tqtd
p)()1()( 0
θoوqمرت ممهMA:ني ياممده ر ياممدp θq(B)مرت ممهARني ياممده ر ياممدΦp(B)ده‌ايممن‌هابطممه
ت‌و‌معيموال‌‌به‌مي نگين ر ياد‌وابسده‌اتم θoب شد ر ياد‌ايسد تت‌وd=0هوند‌دطعي ر ياد‌مسداد.اور
.کااد ن‌ها‌ا الگو‌حذ مي
الگوح‌ن ايسد ح‌ح مل‌ده‌هابطه وق‌ها‌ين‌الگوح‌اتوهورتميو‌تلفيمق‌شمده‌بم ميم نگين‌مدممرک
الگمممموحp=0وددممممي‌شممممود.نشمممم ن‌داده‌ممممميARIMA(p,d,q)و‌بمممم ن ماممممدمممممي(p,d,q) ا مرت ممممه
ARIMA(p,d,q)ها‌ين‌الگموح‌ميم نگين‌مدممرک‌تلفيمق‌شمده‌ا مرت مه(d,q)ن مامد‌و‌بمه‌مموه ممي
[.9و1شود]نش ن‌داده‌ميIMA(d,q)ين‌الگوح
ت بع‌مي سدگي‌مدق بل2-1-621
CCF(k)
ها‌ايسممد ح‌تممواص‌وممويي ytوxt (معلمموص‌ب شمماد (…±,t= ±1,±2بممراحytوxtاوممر‌دو ر ياممد
(51-2)ط ممق‌هابطممه ytوxtايسممد ب شمماد.ده‌ايممن‌ممموه کواهيمم نس‌مدق بممل‌بممينytوxtمرومم ه
شود.تعري مي
(2-51) ))(()(,
yktxtyxyxEk
اميد‌هي ضي Eكه‌ده نyx,
اتت.ytوxtمي نگينμyوμxوytوxt کواهي نس‌مدق بل
تقسممي کاممي تمم بع‌مي سممدگي‌مدق بممل‌يمم ytوxtاوممر‌‌ح مممل‌هابطممه مموق‌ها‌بممر‌انمممرا معيمم ه
(CCF)يد. به‌دتت‌مي(59-2) هابطه
(2-59)
yx
yx
yx
kk
)()(
,
,
xtانممرا معيم هσyوσxميچاين‌‌وytوxtاصkي مي سدگي‌مدق بل‌مرت هρx,y(k) CCFكه‌ده ن
مسداد.ytو
برخال ت بعخودمي سدگي ت بع‌مي سدگي‌مدق بل‌مدق هن‌نيست يعاي
(2-61))()(,,
kkyxyx
24- Crosse Correlation
16
[.9و1دمد] نه قط‌اندا ه‌ين‌اهت ط بلکه‌بهت ن‌ها‌نيز‌نش نميCCFبا براين‌مي سدگي‌مدق بل
مون‌م ح م هح2-1-1
ممم ممموه ويممرد.ده‌اياجمم ممم ح‌مخدلفممي‌بممر‌هوح‌دادهمممونده‌بمر وهد‌مممدل‌ممم ح ممم هح‌ب يممد
[.1ويرد]شود موهد‌برهتي‌دراه‌ميه‌ده‌هوابط‌ترح م ني‌اتدف ده‌ميم کنمومدداول‌ترين
R (R-square) مون2-1-1-12
دهمد‌تغييرا مدغير‌وابسده‌اتت‌که‌توتمط‌مدغيرمم ح‌مسمدقل‌توضميی اين مون‌نش ن‌دماده
شود.اين مون‌معي هح‌براح‌ک ه يي‌مدل‌اتت‌و‌ميواهه‌مقداه ن‌بين‌مفر‌و‌ين‌اتت.ايمن‌‌داده‌مي
شود. مون‌به‌موه ير‌بر وهد‌مي
(2-61)2
2
2
)(1
ZZR
t
te
Zt etمقمداه‌ميم نگينt Zمقداه‌ا هامدر‌وابسده‌ده م نZtده ن‌که‌انمدا هZtاخمدال بمين
95/1Rاتت.ممثالR-squareمقداه مون2Rايش‌بياي‌شده‌وZtور ده‌شده‌و2بمه‌ايمن‌معا تمت=
شود.توتط‌ا هامدر‌موهد‌اتدف ده‌ده‌مدل‌توضيی‌داده‌ميZدهمد‌تغييرا مدغير‌وابسده95که
مون2-1-1-22R(R-square(Adjusted
Rميکن‌اتت2
بم واهد‌تم خدن‌ام هامدر‌مسمدقل‌اضم ي‌و‌بمي‌اهت م طي‌ده‌ممدل ا مزايش‌ي بمد.ده
ايمن‌ح لممت2Rشممود.ايممن مممون‌بممه‌ب عمم حصممول‌اطييامم ن‌ا ممممت‌واهد‌تمم خدن‌ام هامدر‌بديممد‌مممي
شود:موه ير‌بر وهد‌مي
(2-62)
)1/()(
)/(1
22
2
2
nZnZ
knR
t
te
م ح‌اندا ه‌ويرح‌شده‌اتت.مر‌دادهتعدادnتعداد‌ا هامدرم ح‌مسدقل‌موهد‌اتدف دهوkکهده ن
چه2R2وR تموان‌بمه‌دهتمدي‌ممدل‌اطييام ن‌بيشمدرح‌ح ممل‌کمرد.ب يمد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بمه‌يکمديگر‌نزديکدمر‌ب شماد‌ممي
توبه‌داشت‌که‌ممدوده‌تغييرا 2R اتت.[1,1-]ميواهه
واتسون مون‌دوهبين2-1-1-321
25. Durbin-Watson
11
-اين مون‌مدداول‌ترين موني‌اتت‌که‌براح‌تشخيص‌خود‌مي سدگي‌مق دير‌خط بمه‌کم ه‌ممي
-هورتيون‌ها‌تخيين‌مي هود.ده‌اين‌هوش‌ابددا‌بدون‌ده‌نظر‌ور دن‌مشکل‌خود‌مي سدگي هابطه
ود.ش ير‌بر وهد‌مي مقداه‌اين مون‌ا هابطه(et) ني تپس‌ب اتدف دها مق دير‌خط
(2-63))1(2)(
2
2
1
e
eed
t
tt
کهده ن
:ضريب‌مي سدگي‌خط م تت‌که‌به‌موه ير‌تعيين‌مي‌شود
(2-61)
e
ee
t
tt
2
1)(
40توان هييد‌کههوابط وق‌مي ا dاتت.ماگم مي‌کمه‌مي سمدگي‌ک ممل‌و‌مافمي‌بمينet مم
(1- =وبود‌داشده‌ب شد
(مقداهd=4اتت‌و‌وددي‌که‌مي سدگي‌ک مل‌و‌مث ت‌بمينetمم وبمود‌داشمده
(1=ب شد
( مقداهd=0(2اتت.حد‌وتط‌يعايdماگ مي‌اتف ق‌مي)ا دد‌که‌ميچ‌خمود‌مي سمدگي
=1وبود‌نداشده‌ب شد)م etبين
.)
ولر- مونديکي2-1-1-126
ويرد.بمر‌اتم ممون‌‌‌‌ترح م ني‌موهد‌اتدف ده‌دراه‌مي‌اين مون‌براح‌برهتي‌تطی‌ا ي يي
ايشاه دح‌توتط‌ديکي‌و ولر ترح م ني‌ها‌ب ر ياد‌اتوهورتيو‌مرت ه‌اول‌به‌موه ير‌ده‌نظمر
ويري .مي
(2-65)ttt aZZ 1
ي
(2-66)ttt aZZ 1
ب شممد1ب شممد ر ياممد‌ا يمم نيسممت‌و‌ماگ ميکممه1اتممت.ماگمم ميکممه1کممه‌ده ن
ولر‌به‌موه ير‌اتت:- مونديکي ر ياد‌ا ي تت.هابطه
(2-61))1( n
مم ح‌‌تعداد‌ا هامدرم مي‌ب شد. مون وق‌داهاح‌يمن‌توضميی‌حمدح‌اتمت‌کمه‌کييمتnکهده ن
بامدح‌‌ت ح‌به‌دتت ممده‌و‌بمدول‌‌م ح‌ش يهتوتط‌ديکي‌و ولر‌به‌کين‌هوش1بمراني ن‌براح
بر وهد‌شده‌کوچکدر‌ا ممفر‌اتمت.يمن ممون‌مافمي‌بم دمده‌مطلمق‌نسم د شده‌اتت.معيوال‌کييت
26 .Dickey-Fuller
11
بزها‌م ين‌ا ي بودن‌ترح مم ني‌اتمت.اومر‌دمده‌مطلمق ممون‌ا دمده‌مطلمق‌بمرانمي‌ده‌ممر‌تمطی
ي يي‌بزهودمر‌ب شمد ن‌وم ه‌تمرح مم ني‌ده ن‌تمطی‌ا ي تمت ده‌غيمر‌ايمن‌مموه تمرح‌ده‌تمطی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا
ولر‌نش ن‌داده‌شده‌اتت.-تطوح‌ا ي يي‌و‌مق دير‌بمراني‌ديکي(1-2بدول)ب شد.ده‌مزبوه‌ا ي نيي
ولر-:مق دير‌مربوط‌به‌تطوح‌ايش‌بياي مونديکي(1-2بدول)
تطی‌ا ي يي ولر-مق دير مونديکي
-4/209299%
-3/527995%
-3/194890%
عصبی مصنوعی شبکه 2-2
م عص گ‌مصاوعگ‌ش که مفهوص2-2-1
انگيز‌و‌مطلموب‌‌انگيز‌مغز‌ده‌ين‌تيسد مصاوعگ‌مييشه‌وتوتهم شگفتت ويژوگاي ده
انمد‌و‌دتمد وهد ن‌اممرو ه‌ده‌د لمب ع ليمت‌کمرده‌‌مم ده‌ايمن ميامه‌‌‌‌بوده‌اتت.بسي هند‌ممققيامگ‌کمه‌تم ل
م تجربمگ عص گ‌مصاوعگ‌ب اردا ش‌هو دادهشود.ش کهم عص گ‌مصاوعگ‌بي ن‌مگش که
19
ممم عصمم گ‌‌شمم که.[11]کاممدممم هابممه‌تمم خد ه‌شمم که‌مادقممل‌مممگ‌‌‌‌‌دانممش‌يمم دمم نون‌نهفدممه‌ده‌وها داده
تمليممل‌‌بمم اتممدف دها تممرعت‌مم تمم ه‌و‌‌‌تمم هي ضممگ‌اتممت‌کممه‌‌‌‌ممم مممدل‌مصمماوعگ‌يکممگ‌ا هوش
نمم مرت ط‌ممم مممرت ط‌يمم کمم مپيوتر توانمم يگ‌دتممدي بگ‌بممه‌توابممع‌ماطقممگ اهت مم ط‌بممين‌مممر‌وونممه‌تممر داده
تم ممدل‌‌بيامگ‌و‌مم عصم گ‌ده ميامه‌اميش‌‌‌‌شم که.[11]وير شده‌يم مم تم ه‌شمده‌ها‌داهد‌‌‌اندا ه
ا کمم هبرد‌و‌بسممي ه‌وتمميع‌و‌وسممدرده بممه‌وونممه‌‌ايچيممدهبعممد و‌تمليممل‌مسمم ئل‌چاممد‌‌ياممدم مخدلمم ر
ب شاد.داها‌مگ‌هاتوان يگ ي د
عصمم گ‌ع مم ه اتممت‌ا يممن‌تيسممد اممردا ش‌اطالعمم کممه‌خصومممي کمم هبرد و شمم که
شا تم يگ ميامه‌‌مم عصم گ‌ده.شم که[12]ب شمد‌عص گ‌بيولموژيکگ‌ها‌داها‌ممگ املگ‌ين‌ش که
ا داهنمد‌بمه‌طموه کمهتم کم هبرد‌بسمي ه‌وتميع‌و‌وسمدرده‌‌‌‌‌بيامگ‌و‌ممدل‌‌ايشالگو اردا ش تيگا ل
مم غيرخطمگ‌بموده‌‌‌‌کادمرل‌تيسمد تم و‌دهممدل‌‌مم عصم گ تمرين‌ک هبردمم شم که‌‌‌يکگ‌ا مو ق
نامده‌کلمگ‌وعيمومگ ايمن‌‌‌‌‌مم عصم گ‌ده‌کم هبرد نهم بمه‌عاموان‌يمن‌تم بع‌تقريمب‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانم يگ‌شم که‌‌‌اتت.
م ت ديل‌کرده‌اتت.ت اين‌مک نيزصابزاه بسي ه‌مفيد‌ده‌ش يهم ها‌به‌ش که
م عص گمصاوعگوبيولوژيکگم ش کهتش به2-2-2
مم عصم گ‌بيولموژيکگ‌الهم ص‌ور دمه‌‌‌‌‌‌مم عصم گ‌مصماوعگ‌ا شم که‌‌‌‌علم شم که وير ده‌شکل
مموهد‌برهتمگ‌دمراه‌‌‌‌‌مم عصم گ‌مصماوعگ‌ها م نگ‌که‌ت خد ه‌و‌الگوهيد شم که‌نشده‌اتت.ممقق
-.ده‌اين‌بخش‌به‌تش به‌بين‌ايمن‌دو‌شم که‌ارداخدمه‌ممگ‌‌‌‌انديشاددماد بهت خد ه‌وتشکيال مغز‌مگمگ
شود.
م يگ‌به‌ن ص‌تلول‌عص گتيسد عص گ‌انس ن‌ا واحد21
تشمکيل‌شمده‌اتمت.ممر‌تملول‌‌‌‌‌‌‌يم نموهون
امم داها توانم يگ‌‌‌مم عصم گ‌بمدن‌اتمت عص گ‌داها خصومي مشدرک‌بسي ه بم ديگمر‌تملول
مم عصم گ‌اتمت‌و‌‌‌‌اردا ش‌و‌اندقم ل‌تميگا ل‌ع موه ده‌طمول‌ومذهو ه‌‌‌‌‌‌مامصر‌به رد ده‌دهي ت
دماد.م تيسد اهت طگ‌مغز‌ها‌تشکيل‌مگاين‌وذهو ه
مم دمامد.دنمدهيت‌‌مم عصم گ‌بيولموژيکگ‌ها‌نشم ن‌ممگ(ت خدي ن‌ين‌بفت‌ا تملول1-2شکل)21
ا بس تلول29
م عص گ‌ده‌مملگ‌که‌عالئ ت ديگر‌تلول31
اتص لگ‌بمه‌نم ص‌تميا اس ها‌دهنقطه
مم بمه‌‌‌شموند.ايمن‌وهود انمد.ده ن‌تميت‌ا تميا اس‌عالئم دهي مت‌ممگ‌‌‌‌‌‌کاامد‌وسمدرش‌ي دمه‌‌‌دهي تممگ
م تي يمل‌بمه‌تمريمن‌تملول‌‌و‌‌‌‌‌شوند.تعداد ا وهود تلول‌مدايت‌و‌ب يکديگر‌بيع‌مگ طر بدنه
م نگ‌که‌تمرين‌ان شمده‌شمده‌ده‌تملول.شدن ن‌ها‌داهندل‌به‌مي نعت‌ا برانگيخدهتعداد ديگر‌تي ي
شود‌و‌عالمدگ‌ها‌به‌ا يين کسونا ين‌حد تج و کاد تلول‌برانگيخده‌مگ31
و‌ده‌نه يت‌به‌طر
.[13] رتددم عص گ‌‌مگت ير‌تلول
27-Neuron
28-Dendrite
29-Cell Body
30-Signal
31-Axon
21
ب شمد‌‌هون‌ممگ‌وم بين‌ممر‌دو‌نم‌‌م و‌شد تيا اسهونوبه‌طوه‌خالمه نچه‌مه اتت‌ترتيب‌ن
بعضمگ‌ا تم خد هم عصم گ‌ماگم ص‌تولمد‌ايجم د. يمد‌که‌توتط‌ين راياد‌شييي يگ‌ايچيده‌بمه‌دتمت‌ممگ
- ياد‌ي ا بين‌ممگ‌م بديد‌به‌وبود‌مگخالل‌ي دوير به‌عاوان‌اهت طم ديگر‌دهشوند‌و‌دسيتمگ
.ا ايمن‌هو[11]ب شمد‌ق‌امذير پاالتديسميدهپ‌ممگ‌‌‌هون‌داها توان يگ‌تط يوهوند.به‌ع ه ديگر‌مر‌ن
م ندوگ‌ده‌ح ل‌تغيير‌مسداد.ت خد هم عص گ ده‌خالل‌تجربه
:[11]به‌طوه‌کلگ‌تش به ش کهم عص گ‌مصاوعگ‌و‌بيولوژيکگ‌ع هتاد‌ا
مم مم تم تگ‌خيلمگ‌‌‌‌مصماوعگ‌و‌بيولموژيکگ‌دتمدگ ه م ت خد ه ده‌مر‌دو‌شم که‌بلوک-1
ب شاد.م مصاوعگ‌ا ت دوگ‌بيشدر برخوهداه‌مگهونوا مسداد‌و‌عالوه‌بر‌اين نت ده
کاد.ش که‌هاتعيين‌مگ‌عيلکرد‌هون‌م وم بين‌ناهت ط-2
کاي م عص گ‌اتدف ده‌مگ‌چرا‌ا ش که2-2-3
توانامد‌ده‌‌‌مم ايچيمده‌ممگ‌‌‌‌ل‌توبمه‌خمود‌ده‌اتمداد ج‌ندم يج‌ا داده‌‌‌‌مم عصم گ‌بم توانم يگ‌د بم‌‌‌‌‌‌ش که
ممم و‌کمم مپيوتر‌شا تمم يگ نهمم بسممي هممم مخدلفممگ‌کممه‌بممرا انسمم ن‌‌اتممدخراج‌الگوممم و‌شا تمم يگ‌وممرايش
توان‌مواهد ير‌ها‌ن ص‌برد:م عص گ‌مگ‌اتدف ده‌كرد.ا مزاي ش که‌دشواه‌اتت
ي دوير اياکمه‌چگونمه‌وظم ي خمود‌ها‌بمر‌اتم اطالعم داده‌شمده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ي دوير تط يقگ:توان يگ•
به ن‌و‌ي تج هب‌اوليه‌انج ص‌دمد‌ده‌وادع‌امالح‌ش که‌ها‌ووياد.
خمممود‌تممم م ندمگ:يمممن‌شممم که‌عصممم گ‌مصممماوعگ‌بمممه‌مممموه خودکممم ه‌تممم م ندمگ‌و‌اهائمممه•
عمده يم دوير تم و ه‌شمده‌و‌‌‌‌‌مم بم د م يگ‌که‌ده‌طول مو ش‌دهي ت‌کمرده‌ها‌انجم ص‌دممد.نموهون‌‌‌‌‌داده
ي بد.ا تخ‌به‌وهود تغيير‌مگ
(:شبکه عصبی بیولوژیکی1-2)شکل
21
توانمد‌بمه‌مموه مموا و‌بمه‌‌‌‌‌‌‌دهن :مم ت ده‌ش کهعص گ‌مصاوعگ‌ممگ‌‌عيلگرم بگ•
مم شم که‌‌‌‌وتيله‌تخت‌ا زاهم مخصومگ‌که‌طراحگ‌و‌ت خت ن‌برا دهي ت‌ند يج‌بهياه‌د بليمت
عص گ‌مصاوعگ‌اتت‌انج ص‌شود.
ي بد‌ولمگ‌برخمگ‌امک نم نب ايج د‌خرابگ‌ده‌ش که‌مقداه ا ک هايگ‌ک مش‌مگتميل‌خط :•
شود.ب وبود‌مشکال بزها‌ميچا ن‌حفظ‌مگ
مم بمرا دهي مت‌خروبمگ‌ما تمب‌‌‌‌‌‌‌م عصم گ‌دم ده‌بمه‌دتمده‌بامد وهود دتده‌باد :ش که•
ب شاد.مگ
ب برخوهد‌ب تعداد‌ممدود نيونه يمن‌‌ت د‌ت تاه تعيي دمگ:اين‌خ ميت‌ش که‌ها‌د ده‌مگ•
مم ها‌بمه‌ممواهد‌مشم مده‌ا د مل‌نيمز‌تعيمي دممد.د نون‌کلمگ‌ا ن‌ها‌بمه‌دتمت وهده ندم يج‌ايمن موخدمه
م و‌هوابط‌ها‌به‌خ طر‌بسپ هد.نه يت‌وادعيتتوان يگ‌که‌ده‌موه ن ود نت م نه‌ب يد‌بگ
به‌حد‌ک گ‌ا يمداه‌اتمت‌تم اطالعم راور دمه‌‌‌‌‌‌انعط اذير :ين‌ش کهعص گم -ا يداه •
توانمد‌‌‌خود‌ها‌حفظ‌کاد‌و‌م د بليت‌انعط و‌تط يق‌ها‌داهد‌و‌بمدون‌ا دتمت‌دادن‌اطالعم د لمگ‌ممگ
مواهد‌بديد‌ها‌بپذيرد.
م عص گ‌ده‌مق يسه‌ب ک مپيوترم تادگ‌ش که2-2-1
:هد ير‌تف و داهدطوه‌کلگ‌ين‌ش کهعص گ‌ب ين‌ک مپيوتر‌تادگ‌ده‌موابه
ا بممرا بممه‌ممموه تممر ابممرا‌نکممرده شمم مل‌ح ظممه‌‌‌‌‌ممم عصمم گ‌دتممدوها ها‌‌‌شمم که‌المم :
نگهداه داده‌و‌دتدوهالعيل‌نيسداد.
دماد.م به‌موه موا ا تخ‌مگ‌ا ا وهود به‌مجيوعه‌ب:
م .م و‌هوش‌م تروک ه‌داهند‌ت الگوهيد بيشدر‌ب ت ديال و‌نگ شت‌ج:
ش مل‌ابزاه‌مم ت تگ‌ايچيده‌نيسداد ا تعمداد يم د ابزاهتم ده‌کمه‌اغلمب‌کيمگ‌بيشمدر‌ا يمن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌د:
اند.تشکيل‌شدهدماد بيع‌و ن‌داه‌ها‌انج ص‌مگ
ا مدف و برا حل‌مسئله‌داهند.ک مپيوترم تادگ‌ا شيوه‌الگموهيديگ‌‌‌م عص گ‌شيوه‌ش که
مم بمدون‌ابهم ص‌دن م لا ا دتمدوهالعيل‌‌حمل‌مسمئله‌مجيوعمه‌‌‌کااد‌که‌بمرا برا حل‌مسئله‌اتدف ده‌مگ
شود.اين‌دتدوها به ب ن‌تطی‌ب ال‌و‌تپس‌به ب نم شين‌کمه‌تم م نه‌دم ده‌بمه‌تشمخيص ن‌اتمت‌‌‌‌‌‌‌‌مگ
شوند.اومر‌مراحلمگ‌کمه‌کم مپيوتر‌بمرا حمل‌مسمئله‌ب يمد‌طمگ‌کامد‌ا د مل‌شما خده‌شمده‌ن شماد‌و‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ت ديل‌مگ
توانامد‌خيلمگ‌‌‌‌شده‌ب شد ت م نه‌توان يگ‌حمل‌مسمئله‌ها‌نمداهد.ک مپيوترمم ممگ‌‌‌‌‌الگوهيد مشخصگ‌وبود‌ندا
مم ا ا نهم نمداهي انجم ص‌دمامد.شم که‌‌‌‌‌‌تودمادتر‌ب شاد‌اور‌بدواناد‌ک هم يگ‌ها‌که‌م ميچ‌ايش ميامه
هنمد‌کمه‌‌‌تواناد‌مکيل‌م ب شاد.ک هم يگ‌وبود‌دا‌بلکه‌مگ‌‌عص گ‌و‌ک مپيوترم نه‌تاه هديب‌م نيسداد
بهدر‌اتت‌ا هوش‌الگوهيديگ‌حل‌شموند‌و‌ميمين‌طموه‌ک همم يگ‌وبمود‌داهنمد‌کمه‌بمز‌ا طريمق‌شم که
ب شماد‌و‌ال دممه‌تعمداد يم د نيممز‌بمرا بدتممت وهدن‌بم ده‌حممداکثر ا عصم گ‌مصماوعگ‌د بممل‌حمل‌نيممگ
22
بمر‌شم که‌‌‌‌طوه‌معيمول‌يمن‌کم مپيوتر‌تمادگ‌بمرا نظم ه کااد.بهم وق‌اتدف ده‌مگ‌ترکي گ‌ا هوش
کااد اور‌به‌طوه‌ممسو اتدف ده‌شوند‌ک هم م عص گ‌معجزه‌نيگ‌شود.ش کهعص گ‌اتدف ده‌مگ
دماد.عجي گ‌انج ص‌مگ
م عص گ‌ک هبردم ح‌ش که2-2-5
ممم نمم ليز‌‌ا بيلممه‌تمم م نه‌کمم هبرد‌وتميعگ‌مسممداد ممم عصمم گ‌مصمماوعگ‌داها داماممه‌شم که
خل مم ن نمم ليز‌کيفيممت‌بوشممک ه نمم ليز‌کيفيممت‌کمم مپيوتر ممم يش‌اتمم ق‌‌هيسممن کادممرل‌موااييمم بممدون
ممم تشمخيص‌ترمممز‌کمم ميون تخيممين‌هيسممن‌واص شا تمم يگ‌‌‌اوهژانمس اکدشمم هوغممن‌و‌ومم تمم م نه
طيفممگ تشممخيص‌داهو ر ياممدم کادممرل‌ممماعدگ مممديريت‌خطمم تشممخيص‌مممدا تشممخيص‌مپ تيممت
مم و‌‌‌تشخيص‌اشي ء‌ته‌بعمد و‌دتمت‌نوشمده‌‌‌‌م يردهي يگ گ‌مينشا ت ي‌ب ي بگ‌اطالع هاه‌دوه
.…چهره‌و
ممم عصمم گ‌ده‌ک هبردممم مخدلفممگ‌نظيممر‌مسمم ئل‌تشممخيص‌الگممو‌کممه‌خممود‌شمم مل‌‌‌‌‌امممرو ه‌شمم که
شمود‌و‌نيممز‌‌‌مسم ئلگ‌م نامد‌تشممخيص‌خمط شا تمم يگ‌وفدم ه اممردا ش‌تصموير‌و‌مسم ئلگ‌ا ايممن‌دتمت‌مممگ
هونممد.ده‌کادممرل‌يمم مممدل‌تمم باممد مدممون‌يمم تصمم وير بممه‌کمم ه‌مممگ‌‌‌‌مسمم ئل‌دتممده‌باممد م ناممد‌دتممده
ا داهنممد‌نيممز‌بممه‌ممموه هو ا ممزون‌ا ممم يگ‌کممه‌تمم خد ه‌داخلممگ‌ن شمما خده‌يمم بسممي ه‌ايچيممده‌‌‌‌‌‌‌‌تمم م نه
تموان‌ده‌کادمرل‌وهود يمن‌موتموه‌ا شود.به‌عاوان‌مث ل‌ممگ‌‌م عص گ‌مصاوعگ‌اتدف ده‌مگ‌ش که
خمود‌تم بع‌کادمرل‌ها‌يم د‌خواممد عصم گ د‌کمه‌ده‌ايمن‌مموه شم کهعص گ‌اتدف ده‌نيو ين‌ش که
ور ت.
م عص گ‌مع يب‌ش که2-2-6
مم مرتموص‌داهنمد معم ي گ‌نيمز‌داهنمد‌‌‌‌‌‌‌‌س ت‌به‌ت م نهنم عص گم يگ‌که‌ش که‌ب وبود‌برتر
:که‌اژومشگران‌اين‌هشده‌تالش‌داهند‌که نه ها‌به‌حدادل‌برت ناد ا بيله
ي دتدوها مشخصگ‌برا طراحگ‌ش که‌بهت‌ين‌ک هبرد‌اخدي ه وبود‌نداهد.دواعد•
عص گ‌به يزين‌مس له‌امگ توان‌ب اتدف دها ش که‌ده‌موهد‌مس ئل‌مدل‌ت مر نيگ•
برد.به‌ع ه ديگر‌مرت ط‌ت خدن‌ا هامدرم ي ت خد ه‌ش که‌به‌ا هامدرم ر ياد‌معيوال‌غير‌ميکن
اتت.
دت‌ند يج‌بسدگگ ي د به‌اندا ه‌مجيوعه مو ش‌داهد.د•
ي حدگ‌غير‌ميکن‌ب شد. مو ش‌ش که‌ميکن‌اتت‌مشکل‌و•
اذير‌نيست.)عيوميت‌ي دن( ن‌به‌ت دوگ‌امک ن‌بياگ‌عيلکرد ياده‌ش کهايش•
م نگ‌ش کهم عص گ‌مصاوعگ2-2-1
23
شم که‌عصم گ‌مصماوعگ‌اتمت‌کمه‌عيلکمرد‌‌‌‌‌‌‌‌هون‌کوچکدرين‌واحد‌يمن‌ووونه‌که‌هکر‌شد نمي ن
(مشم مده2-2شمکل)وونمه‌‌کمه‌ده ممر‌تملول‌عصم گ‌ميم ن‌‌‌‌دممد.بدنمه‌‌مگ‌م عص گ‌ها‌تشکيلش که
تم بع‌ترکيمب‌ايمن وظيفمه‌وويامد.شود‌ا دو‌بخمش‌تشمکيل‌شمده‌اتمت.بخمش‌اول‌ها‌تم بع‌ترکيمب‌ممگ‌‌‌‌‌‌‌‌مگ
داهد‌که‌بمه‌‌بخش‌دوص‌تلول‌ت بع‌اندق ل‌دراه‌م ها‌ترکيب‌و‌ين‌عدد‌توليد‌کاد.ده‌اتت‌که‌تي ص‌وهود
عص گ‌به‌موه ير‌اتت. وهود و‌خروبگ‌ين‌ش کهووياد.هابطه نت بع‌تمرين‌نيز‌مگ
(2-61) a=f(W P+b)
fت بع‌تمرين:
Wم تريس‌و ن:
bب شد(.:م تريس‌و نب ي )نش ن‌دماده‌ت بير‌وهود ب بت‌بر‌تيسد مگ
aخروبگ:
P وهود:
وونمه‌کمه‌‌‌انمد.ده‌وادمع‌ميم نمم بيولوژيمن‌اتمدواه‌ورديمده‌‌‌‌ترين‌توابع‌تمرين‌بمر‌ا يمه‌ممدل‌‌‌هايج
توابممع‌‌تمريممن‌خ ممگ‌برتممد‌تمم يممن‌تميگا ل‌توليممد‌کاممد يمن‌تمملول‌بيولوژيممن‌ب يممد‌بمه‌تممطی تممد نه
ا خم نرتماد‌‌‌داه‌شمده‌بمه‌يمن‌حمد تمد نه‌‌‌‌‌و نمم ترکيمب‌شمده‌و‌‌‌‌تمرين‌نيز‌تم مم نگ‌کمه‌وهود
کااد.مقداه‌خروبگ‌بسي ه‌کوچکگ‌توليد‌مگ
تمريممن‌شممده‌و تمملول‌عصمم گ‌ا خ مممگ‌برتممادممم ترکيممب‌شممده‌بممه‌حممد تممد نه‌‌وددممگ‌وهود
بمرداه بمواب‌خروبمگ‌شم که‌بم مقمداه‌مطلموب‌مموهد‌نظمر کاد.بم مق يسمه‌‌تيگا ل‌خروبگ‌توليد‌مگ
شم که‌ضمرايب‌تاظمي مم مخدلم ا خمر‌بمه‌تميت‌ابدمدا‌‌‌‌‌‌و‌ب اتمدف دها الگموهيد خط مم ت ه‌شده
ي بد.شوند‌به‌طوه که‌ده‌تيکل‌بعد‌خط ک مش‌مگاخش‌مگ
(:نمایی از یک سلول مصنوعی 2-2)شکل
ساده
21
(: شبکه پرسپترون سه الیه3-2)شکل
(MLP)اليه‌م ارتپدرون‌چادش که2-2-132
شمود‌کمه‌ممر(ني يگ‌ا ش که‌ارتپدرون‌ته‌اليه‌نش ن‌داده‌شده‌اتت.مالحظمه‌ممگ3-2شکل)ده
مم کم مال مم يگ شم که.بمه‌چامين‌شم که د ل‌مدصل‌اتتم اليههونودهمر‌اليه‌به‌تي مگ‌نهون‌ون
مرت ط33
.[11]وويادمگ
شمود. خمرين‌‌‌ته‌اليه‌ا بهم ايوتدن‌ته‌ش که‌ارتپدرون‌تمن‌اليمه‌ايجم د‌ممگMLPين‌ش که
اول مم اليمه‌‌خروبمگ‌‌شموند.مي نگ‌و‌وهود ن ميده‌ممگ خروبگ‌و‌دو‌اليه‌ديگر‌اليه اليه اليه
تمموص‌ها مم اليممه‌وهود دوص دوص‌و‌بممه‌ميمين‌ترتيممب‌بممرداه‌خروبمگ‌اليممه بمرداه‌خروبممگ‌اليمه
دماد.توص‌ا تخ‌وادعگ‌ش که‌ها‌تشکيل‌مگ م اليهت ند.و‌خروبگمگ
خط 94 (BP)[11] 2-2-9الگمممموهيد اممممس‌ا اندشمممم ه
مم ح‌عصم ي‌مسمداد.ايمن‌‌‌‌‌تمرين‌نموس‌شم كه‌‌‌مدمداولBPب دم نون‌يم دويرحMLPم ح‌عص يش كه
ب شاد.مخفي‌مي اليه‌مسداد‌كه‌داهاح‌يك‌ي چاد‌اليهم يي‌چادش كه م ش كه
شمود‌كمه(دو‌نموس‌تميگا ل‌اتمدف ده‌ممي1-2شكل)مط بقBPب د نون‌ي دويرحMLP ده‌ش كه
32-Multi layer perseptron
33-Fully Connected 34- Back Propagation
ی عصبی پرسپترونهای شبکه(:سیگنال4-2)شکل
21
كاامد)ا مم يي‌مسمداد‌كمه‌ده‌مسمير‌ه مت‌حركمت‌ممي‌‌‌‌‌‌‌بهدر‌اتت‌ا م تييمز‌داده‌شموند.يمك‌نموس‌تميگا ل
)ا تميت‌‌كاامد‌تيت‌چپ‌به‌هاتت(و‌دتده‌ديگر‌تيگا ل‌م يي‌مسداد‌كه‌ده‌مسمير‌بروشمت‌حركمت‌ممي
ت بع‌‌م حاول‌تيگا ل هاتت‌به‌چپ(.به‌دتده31
م ح‌خط دوص‌تيگا ل و‌به‌دتده36
ووياد.مي
مم ح‌ممر‌‌‌اتم تم بعي‌ا وهودح‌‌‌نخسمت‌بمر مم ح‌دتمده‌‌دليل‌اين‌ن مگذاهح‌اين‌اتت‌كه‌تيگا ل
دوص‌بممه‌خمم طر‌ماشممعب‌شممدن‌ا ممم ح‌دتممدهشمموند‌و‌تمميگا لهون‌و‌ا هامدرممم ح‌شمم كه‌مم تمم ه‌مممي‌ونمم
.م ح‌خطم موتموماد‌‌م ح‌ديگر‌ش كه‌به‌تيگا لخروبي‌به‌اليه تيگا ل‌خط و‌تو يع‌بروشت‌ا اليه
-به‌ع ه ديگر‌ده‌مسير‌بروشت‌شروس‌ك ها اليه خر ب يي‌كه‌برداه‌خطم ده‌اخديم ه‌اتمت ممي
شود.اول‌تو يع‌مي خر‌به‌اليه ب شد.تپس‌برداه‌خط ا اليه
كمه‌ا هوش‌وراديم ن‌و‌تاظمي و نهم الگوهيد اس‌اندش ه‌خط براح مو ش‌شم كه‌ا دم نون‌دلدم
دمد‌به‌اين‌ترتيب‌كه:كاد‌خط ح‌تيسد ها‌ك مش‌مياتدف ده‌مي
(2-69)
Nout
j
Npat
k
jkjk OTwE1 1
2)(2
1)(
به‌طوهيكه:
:T برداه‌مد
:Oخروبي‌ش كه
Noutخروبي م ح‌اليههونو:تعداد‌ن
Npat تعداد‌الگوم:
ا تغييممر‌و نهمم ميامميي شممود‌ب يممد‌و نهمم بمم اتممدف دها بممراح‌اياكممه‌خطمم ح‌كممل‌تيسممد بمم اتممدف ده
(امالح‌شوند.11-2) هابطه
(2-11)jiji
W
EkW
چون‌مقداه‌خط برابر‌اتت‌ب :
(2-11)
(2-12)
35- Function Signals 36- Error Signals
jij
j
j
j
jji W
Net
Net
O
O
e
e
E
W
E
...
Jjj OTe
26
شود:نديجه‌مي(12-2)(ده‌مع دله11-2ب دراه‌دادن‌مع دله)
(2-13)
:داشده‌ب شي اور
(2-11))Net('f).OT( jkjkjkjk
ب شد‌نديجه‌خوامد‌شد.(كه‌د نون‌دلد مي11-2هابطه)
(2-11)jkjkjk IW
نرخ مو ش:
Ijkوهودح:
معر ي‌الگو‌به‌شم كه‌ده‌مسميرح‌هو‌بمه‌بلمو‌كمه‌خروبمي‌ها‌بمه‌وبمود ش كهماظوه‌ا مو ش
.بمه‌ع م ه ديگمر‌ده‌ايمن‌‌‌‌‌كاادم ده‌مسير‌ب وشت‌تغيير‌ميب شد.بعد‌ا نو نه و‌ب ي وهد‌ميمي
م معر ي‌الگو‌ا مسيرح‌ا اولين‌اليه‌به خرين‌اليه‌و‌امالح‌و نه ده‌مسيرح‌ا خمرين‌‌نوس‌ش كه
وويامد.ممي‌‌مم ح‌امس‌اندشم ه‌خطم م شم كه‌ويرد.به‌ميين‌دليل‌به‌اين‌ش كهبه‌اولين‌اليه‌موه مياليه
شوند‌و‌بم اتمدف دها خروبمي‌بدتمت‌‌‌‌‌براح‌شروس مو ش‌ش كه و نه به‌موه تص د ي‌اندخ بمي
شمود‌تم خروبمي‌‌‌‌اين ر ياد‌ب توبه‌به‌تعداد‌الگوم ن‌دمده‌تكمراه‌ممي.شوندمي‌‌‌‌و نه امالح مده
بهت بع‌مد ميگرا‌شود.
توان‌اتدف ده‌كرد.ا دو‌ش خص ير‌به‌طوه‌ميزم نميBPبهت‌تود تكراه‌الگوهيد
ال (مي نگين‌مربع خط ده‌مر‌تيكل31
)بيع‌مربعم خطم بمراح‌تيم ص‌الگومم ح‌يم دويرح(
تميكل‌تعمداد‌تكمراه‌برابمر‌بم تعمداد‌‌‌‌‌‌‌اح‌ب شمد.ب يمد‌توبمه‌داشمت‌كمه‌ممر‌‌‌‌‌‌‌كيدر‌ا مقداه‌ا ايش‌تعيمين‌شمده
يم دويرح‌موبمود‌اتمت‌تميكل‌برابمر‌بم مم ح‌نيونمه‌‌تم داده111ب شمد‌ممثال‌اومر‌‌‌‌م حي دويرح‌ممي‌نيونه
شود.مرحله‌تكراه‌مي111
)نمرص‌وراديم ن‌خطم خيلمي‌‌‌‌‌اح‌كموچكدر‌وردد‌ب(نرص‌ورادي ن‌خط ا يك‌مقداه‌ا ايش‌تعيين‌شده
.كوچك‌ب شد(
BPيت‌الگوهيد ممدود2-2-11
ويممرح‌ا توابممع‌بممه‌مشممدقMLPممم ح‌مخدلمم ده‌شمم كه‌هونهمم ح‌اليممهو بممراح‌ن‌بهممت‌مم تمم ه
ب شمد.ا ايمن‌هو‌ب يسممدي‌تموابعي‌مموهد‌اتمدف ده‌دممراه‌ويرنمد‌كمه‌داهاح‌مشممدق‌‌‌‌‌‌‌‌هونهم احديم ج‌مممي‌‌وت مديل‌ن
-موبمود‌مميBPتاه ممدوديدي‌اتت‌كه‌ده‌الگموهيد اذيرح‌توابع‌ت ديلب شاد.به‌ع ه ديگر‌مشدق
ب شد.
37- Epoch
jjj
ji
INetfeW
E).(').1.(
21
ب شاد:يكي‌ا انواس‌ت ديل‌مدداول‌كه‌شرط وق‌ها‌داها‌مسداد‌توابع ير‌مي
(2-16)
ت بع‌ت نژانت‌ميپربوليك
(2-11)
يكمي‌ديگمر‌ا ب شماد.[ممي-1و1[و]1و1مم ح]خروبي‌اين‌توابع‌به‌ترتيمب‌مدعلمق‌بمه‌بم ه
ويمرح‌بمه‌هوشمه ح‌عمددح‌كمه‌ح ممل ن‌خطم ح‌مم تم تي‌‌‌‌‌‌‌‌‌مشدقويژويه ح‌اين‌توابع ن‌اتت‌كه‌براح
احدي ج‌نيست.به‌ع م ه ديگمر‌مشمدق‌دو‌تم بع موق برحسمب‌مقم دير‌خمود‌توابمع‌د بمل‌بيم ن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوامد‌بود
مسداد.
يد: ير‌بدتت‌مي ب مشدق‌ور دن‌ا دو‌طر هابطه‌ت بع يگيوييد‌هابطه
(2-11)
يد: ير‌بدتت‌مي ت بع‌ت نژانت‌ميپربوليك‌هابطه ويرح‌ا دو‌طر هابطهو‌ب مشدق
(2-19)
MLP ت مديل يگيوييممدح‌شمم كه‌شممود‌كمه‌مشممدق توابممع‌‌بم توبممه‌بمه‌معمم دال بمم ال‌مشم مده‌مممي
ب شد‌و‌احدي بي‌به‌عيل‌مشدق‌ويرح‌نيست.ت بعي‌مسدقي ا مقداه‌ت بع‌ممرك‌مي
اور‌ت بع‌تمريك ت بع يگيوييد‌ب شد‌با براين:
(2-11)jkNetjkjk
e)Net(fO
شود:نديجه‌مي11-2 و‌ا هابطه
(2-11)))Net(f).Net(f)Net('f jkjkjk
كمه‌دم نون‌دلدم بمراح‌تم بع12-2 هابطمه11-2 ده‌هابطمه11-2و11-2ب ب يگذاهح‌هابطمه
شود: يگيوييد‌اتت‌نديجه‌مي
(2-12))O.(O).OT( jkjkjkjkjk
شود.نيوداهم ح‌توابع وق‌و‌مشدق تش ن‌مش مده‌مي1-2ده‌شكل
)1(1)(
)()()( 2
2
2
221 a
ee
ee
ee
eeeenfa
nn
nn
nn
nnnn
)(1
1)( nSig
enfa
n
nn
nn
ee
eennssiga
)tanh()(
)1(1
11
1
1
)1()(
2
1 aaeee
enfa
nnn
n
21
اندا ه‌حركت2-2-1131
بممراح‌كمم مش ممم ن‌تربيممت‌الگمموهيد اندشمم ه‌بروشممدي‌ضممين‌ا ممزودن‌بممر‌ا يممداهح ر ياممد مممو ش
د لي‌اتت.بمه‌مممض‌اياكمه‌‌‌‌‌شود‌كه‌مدا تب‌ب مقداه‌تغيير‌و نش كه ع هتي‌به‌تغيير‌و ن‌اض همي
شممود‌و‌بممراح‌تعمديل‌و ن‌ده‌مرحلممه‌بعمد‌بممه‌كمم ه‌‌‌شممود مقممداه ن‌ده‌ح ظمه‌هخيممره‌ممي‌‌تاظمي انجمم ص‌ممي
شود.مع دال تاظي ده‌اين‌هوش‌به‌موه ير‌اتت:ور ده‌مي
(2-13))K(w)k(w)k(w
(2-11)))k(w()k(a()k(w l
ده‌تغيير‌اتت.ترص‌مومادوص 9/1ضريب‌اندا ه‌حركت‌بوده‌و‌مقداه ن‌ده‌اطرا ب يي‌كه
دممد‌‌توان‌ش كه‌ها‌بهياه‌كرد.اض ه‌كردن‌ترص‌مومادوص‌اب ه‌ميمدغير‌ديگرح‌اتت‌كه‌ب تاظي نمي
مم نمرخ‌‌‌‌كه‌ب و ص‌بزهودرح‌بدون‌اياكه‌مشكلي‌براح‌شم كه‌بوبمود يمد بدموان‌شم كه‌ها ممو ش‌داد.
شمود.نمرخ ممو ش ر يامد ممو ش‌ها‌بمه‌‌‌‌‌‌‌ده‌نظمر‌ور دمه‌ممي1تم 11/1ي دويرح‌اتت‌و‌حدود ن‌بمين
كامد.ايمن‌هوش‌هوح‌تعمدادح‌ا مسم يل‌‌‌‌‌كادمرل‌ممي‌‌‌‌وتيله‌تکثير‌بر‌ميزان‌و نم ده‌ممر‌بم ه‌تصمميی
كاد‌ام هوح‌بعضي‌مس ئل‌ديگر‌تأبير‌ك ي مافي‌داهد.خوب‌ك همي
نگ شت وج‌م ح مو شي‌به‌حدود‌ما تب2-2-12
-اندش ه‌بروشدي‌اغلب‌ا توابع‌تمريك ويوييد‌ي ت نژانمت‌ميپربوليمك‌اتمدف ده‌ممي ده‌يك‌ش كه
و‌دمده‌مطلمق‌وهودح‌بمه‌تم بع6د.ده‌موهتي‌كه‌دده‌مطلق‌وهودح‌بمه‌تم بع يگيوييمد‌بزهودمر‌ا وش
38- Momentum
( : مقایسه توابع زیگمویید)نمودار سمت چپ( و تانژانت هیپربولیک)نمودار سمت راست(5-2)شکل
29
كامد.ا نجم يي‌كمه‌مشمدق‌‌‌‌‌ب شد‌مشدق‌اين‌توابع‌به‌تيت‌مفر‌ميمل‌ممي3ت نژانت‌ميپربوليك‌بزهودر‌ا
مطلمق‌‌هود‌لمذا‌ده‌مموهتي‌كمه‌دمده‌‌‌‌‌ت بع‌تمريك‌به‌عاوان‌مضربي‌ده‌معم دال تغييمر‌و ن‌بمه‌كم ه‌ممي
و‌ده6م حو ن‌داه‌به‌يك‌تلول‌عص ي‌ده‌ح لت‌اتدف دها ت بع يگيوييمد بزهودمر‌ا بيع‌وهودح
ب شممد‌و نهمم ح‌واهد‌شمده‌بممه ن‌تمملول‌عصمم ي3ح لمت‌اتممدف دها تمم بع‌ت نژانممت‌ميپربوليمك بزهودممر‌ا
وبود‌و نمم ح‌‌كه‌اهائه‌كاي حدي‌ب م ح‌بزهوي‌ها‌به‌شهودحو مو ش‌نخوامد‌ديد.دهموهتيكه
م ح‌بعد بزها‌خوامد‌شمد‌و‌مشمكل‌‌‌كوچك‌ده‌ش كه بيع‌وهودح‌م حو ن‌داه‌به‌تلول‌عص ي‌اليه
عدص مو ش‌هخ‌خوامد‌داد.براح‌بلوويرح‌ا اين‌مشكل‌ده‌ح لت‌اتدف دها ت بع‌تمريك يگيوييد‌بمه
[نگ شمت-1و1يمك‌بمه‌بم ه][و‌ده‌ح لت‌اتدف دها تم بع‌تمريمك‌ت نژانمت‌ميپربول1و1حدود‌ب ه]
شود.انج ص‌مي
خروبي‌يك‌تلول‌عص ي‌نيز‌به‌عاوان‌مضمربي‌ده‌معم دال تغييمر‌و نو نهم ح‌خم هج‌شمونده
شمود.لمذا‌ده‌حم لدي‌كمه‌خروبمي‌يمك‌تملول‌عصم ي‌ممفر‌ب شمد‌و نمم ح‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ا ن‌تلول‌به‌كم ه‌بمرده‌ممي
بم ح‌اياكمه‌ده‌ح لمت‌اتمدف دها تم بع‌‌‌‌‌‌‌خ هج‌شمونده‌ا ن‌تملول ممو ش‌نخواممد‌ديمد.بمه‌ميمين‌دليمل‌بمه
[يمم 1/1و1[نگ شمت‌شمموند‌بهدمر‌اتممت نهمم بمه‌بمم ه]1و1تمريمك يگيوييممد‌وهودح‌مم بممه‌بمم ه]
[نگ شت‌شوند.1/1و9/1]
خوامي وج‌م ح مو شمي‌ها‌بمه ن‌نگ شمت‌كامي بزهودمر‌‌‌‌‌‌اح‌كه‌ميچقده‌ب هب يد‌ددت‌شود‌مر
مم ح‌مخدلم ها‌ا وج بين‌مق دير‌نگ شت‌شده‌بيشدر‌خواممد‌بمود‌و‌شم كهب شد‌ده‌اين‌موه تف و
بياد.تواند‌تييز‌دمد‌و‌ده‌نديجه‌بهدر مو ش‌مييكديگر‌بهدر‌مي
ا هابطمه[Bl , Bu]بمه‌بم ه‌دلخمواه(x1 , x2 , …xn)براح‌نگ شمت‌دتمده‌اطالعم تي‌چمون
توان‌اتدف ده‌كرد: ير‌مي
(2-11)minmax
uminlmaxlui'i
xx
BxBx)BB(xx
xmaxم كزيي مقداه‌ا مجيوعه:(x1 , x2 , … , xn)
xminميايي مقداه‌ا مجيوعه:(xl, x2, …, xn)
م ح مو شي‌به‌ش كه وج اهائه نموه2-2-13
ده مو ش‌يك‌ش كه‌عص ي‌بهدر‌اتت‌كه وج‌م ح مو شي‌ها‌به‌طوه‌تص د ي‌به‌ش كه‌اهائمه
بامدح‌شمده‌و‌بمه‌ترتيمب‌بمه‌شم كه‌اهائمه‌‌‌‌‌‌‌‌اطالع مش به‌ده يل‌وهودح‌ده‌كا ه‌يكديگر‌ومروه‌كاي .اور
اح‌امكم ن‌‌ويرد‌بعدا ا ي د‌ب رد‌ي اور‌ده‌برن ممه‌شوند ده‌اين‌موه ش كه‌ميكن‌اتت نچه‌ها‌ي دمي
يمب‌اطالعم اهائه‌اطالع به‌طوه‌تص د ي‌به‌ش كه‌وبود‌نداهد‌بهدر‌اتت‌مر‌چاد‌دوهه‌يك‌بم ه‌ترت
ها‌ده يل‌وهودح‌عو كاي .
تاجش‌ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌ش كه2-2-11
31
ماظوه‌ا ميزان‌ي دويرح‌وعيلكمرد‌ايمن‌اتمت‌كمه‌شم كه‌تم چمه‌حمد‌دم ده‌اتمت‌بمه‌وهوديهم يي‌كمه
نه مو ش‌داده‌شده‌و‌به‌وهوديه ح‌بديدح‌كه‌ده‌دتده مو ش‌نيسمداد‌بمواب‌د بمل‌د مول‌اهائمه توتط
شمود‌كمه‌ده‌‌‌جيده‌ممي‌زان‌ي دويرح‌و‌عيلكمرد‌شم كه‌ا طريمق‌ا هامدرمم و‌هوشمه ح‌مخدلفمي‌تما‌‌‌‌‌‌‌دمد.مي
شود. ير‌به‌برخي‌ا نه اش هه‌مي
ال (بذه‌مي نگين‌مربع‌خط م :
ماظوه‌ا بذه‌مي نگين‌مربع‌خط م 39
(RMS)ده‌يك‌ش كه‌بذه‌مي نگين‌مربع‌خط م ح‌ايج د
خروبي‌اتت.چاين‌مقداهح‌ده‌الگموهيد اندشم ه‌بروشمدي دلخواه‌اليهم ح‌حقيقي‌و‌شده‌بين‌خروبي
به‌عاوان‌ت بع‌مد و‌و نم ح‌ش كه‌به‌عاوان‌مدغير‌ت بع‌ده‌نظر‌ور ده‌مي‌شود.
مي نطوه‌كه‌ده‌بخشه ح‌د لي‌اين صل‌بي ن‌شد‌اين‌الگوهيد ب اتدف دها هوش‌كم مش‌وراديم ن
هوند‌هو‌به نش ن‌دماده RMSداهد.طي مو ش‌ش كه مقداه‌‌تي يل‌به‌حدادل‌هت ندن‌ت بع‌مد ها
خيلمي‌كوچمكRMSهشد‌ش كه‌ده‌ميزان‌ي دويرح‌اتت.ال ده‌ددت‌شود‌ده‌يك‌ش كه‌ميكن‌اتت‌مقمداه
مم ح‌بديمد‌ن شمد.ده‌مموهتي‌كمه‌مقمداه‌‌‌‌‌‌‌ب شد‌و‌ليكن‌ش كه‌د ده‌به‌اهائه‌بوابه ح‌د بل‌د ول‌بمه‌وهودح
RMSين وهده‌شود‌ش كه‌ميكن‌اتت‌اطالع موبمود‌ده‌دتمده ممو ش‌ها‌حفمظ‌‌‌‌‌بيش‌ا حد‌ال ص‌ا ي
RMSمم ح‌بديمد‌ها‌ا دتمت‌بدممد.بمه‌ميمين‌دليمل‌بم توبمه‌بمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌كاد‌و‌د بليت‌تعيي و‌بمواب‌بمه‌وهودح
دطع‌بر‌ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌خوب‌يمك‌شم كه‌وموامي‌داد.ده‌يمك‌‌‌‌‌‌وهتوان‌به‌طا يين‌ميچ‌ودت‌نيي
توانامد‌‌م ح‌حقيقي‌و‌دلخواه‌ا دتده مو ش‌و م يش‌توأم ميبين‌خروبيRMSش كه‌عص ي‌مقداه
به‌عاوان‌معي هح‌براح‌تاجش‌ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌ش كه‌موهد‌اتمدف ده‌دمراه‌بگيرنمد امم تاهم بم
توان‌بر‌ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌يك‌مربوط‌به‌اطالع موبود‌ده‌دتده مو ش‌نييRMSتوبه‌به
دض و نيود.ش كه
مم و‌نموس‌تم بع‌تمريمك‌‌‌‌‌ميچاين‌به‌حدود‌ده‌نظر‌ور ده‌شمده‌بمراح‌نگ شمت‌خروبميRMSمقداه
نRMSشمود‌و‌مقمداهح‌بمراح‌‌‌‌اح ممو ش‌داده‌ممي‌‌موهد‌اتمدف ده‌نيمز‌بسمدگي‌داهد.ماگم مي‌كمه‌شم كه
ده‌نظمر‌‌مم يد‌اور‌ده‌اين‌ح لت حدود‌بزهودرح‌نس ت‌به‌ح لمت‌اول‌بمراح‌نگ شمت‌خروبمي‌‌‌‌بدتت‌مي
ور ده‌شود‌و‌ش كه‌دوب هه مو ش‌داده‌شود‌ميكمن‌اتمت‌بمه‌ميم ن‌ميمزان‌عيلكمرد‌و‌يم دويرح‌شم كه‌ده
ش كه‌نس ت‌به‌ح لت‌اول‌بزهودر‌ب شد.به‌ع م ه ديگمر‌ممر‌چمهRMSح لت‌اول‌دتت‌ي ده‌شود.ام
شم كه‌ده‌اندهم ح ممو ش‌ميكمنRMSمم بزهودمر‌ب شمد‌‌‌‌ب ه‌ده‌نظر‌ور ده‌شده‌براح‌نگ شت‌خروبي
تمر‌شم كهب شمد.اتت‌بزهودر‌شود ام اين‌مروز‌نيي‌تواند‌دليلي‌بر‌ميزان‌يم دويرح‌و‌عيلكمرد‌ضمعي
مموهد ممو ش‌دمراه‌داده‌‌‌‌‌‌مم اح‌ها‌به‌ا اح‌حدود‌مخدل براح‌نگ شت‌خروبيبه‌ميين‌دليل‌اور‌ش كه
توان‌نظر‌داد‌كمه‌ده‌كمداص‌‌‌مخدل مو ش‌نييم ح‌مخدل بدتت مده‌ا ح لده حRMSشود‌ب مق يسه
ح لت‌عيلكرد‌ش كه‌نس ت‌به‌ت يرين‌بهدر‌اتت.
39- Root Mean square
31
ده‌مموه اتممدف دها تم بع‌تمريممك‌ت نژانمت‌بممه‌بم ح‌تمم بع يگيوييمد بمم ه‌دلخمواه‌بممراح‌نگ شممت
بزهودرح‌نسم ت‌بمه‌ح لمت‌اتمدف دها تم بع يگيوييمد‌بمهRMSخروبي‌م بزهودر‌خوامد‌بود‌با براين
تواند‌به‌عاوان‌معي هح‌براح‌مق يسمه‌عيلكمرد‌شم كه‌ده‌ايمن‌‌‌‌‌م نييRMSمي يد.مق يسه‌بين‌اين‌‌دتت
دو‌ح لت‌موهد‌اتدف ده‌دراه‌ويرد.
ب(ضريب‌مي سدگي‌بين‌خروبي‌م ح‌حقيقي‌و‌دلخواه:
تغييرا مي ما دو‌مدغير‌ب يكمديگر‌ها‌مي سمدگي اديده11
ن مامد. مم ني‌كمه‌دو‌مدغيمر‌ده‌‌‌‌‌ممي
ووياد‌مي سدگي‌مث ت‌داهند.بمراح‌مثم ل‌دمد‌و‌و ن‌‌‌‌كااد ميا ق‌ب م وم بهت‌ب يكديگر‌تغيير‌ميتو
چاد رد‌مي سدگي‌مث ت‌داهند.برعكس‌اور‌دو‌مدغير‌ده‌توا ق‌ب م ولي‌خال بهت‌يكديگر‌حركمت
وويامد.ا‌ن مي سده‌ممي نه همي سدگي‌مافي‌داهند‌و‌اور‌مدغيرم ده‌توا ق‌ب يكديگر‌حركت‌كااد كااد
نيم يي .ايمن‌ضمريب‌ا براح‌تاجش‌ميزان‌مي سمدگي‌ا ضمري ي‌بمه‌نم ص‌ضمريب‌مي سمدگي‌اتمدف ده‌ممي
yمي نگين‌مدغيرمم حyوxمي نگين‌مدغيرم حxمم ت ه‌مي‌وردد.كه‌ده‌اين‌هابطه21-1هابطه
اتت.
(2-16)
ب شمد‌مي سمدگي‌ها‌ك ممل‌و‌مث مت‌وr=1دمراه‌داهد.ده‌مموهتي‌كمه1و-1مييشه‌بمينrمقداه
ب شمد‌مدغيرمم هان مي سمده‌وويامد.دهr=oب شمد‌مي سمدگي‌ها‌ك ممل‌و‌مافمي‌و‌اومرr=-1دهموهتيكه
يك‌ش كه‌عص ي‌نيز‌ضريب‌مي سدگي‌بين‌خروبي‌مم ح‌حقيقمي‌و‌دلخمواه‌ا دتمده ممو ش‌و مم يش
توأم ميدواند‌به‌عاوان‌معي هح‌براح‌تاجش‌ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌يمك‌شم كه‌اتمدف ده‌شمود.ممر‌چمه
مو ش‌و م يش‌به‌عدد‌يمك‌نزديكدمر‌ب شمد مقداه‌اين‌ضريب‌براح‌مر‌دو‌اطالع موبود‌ده‌دتده
ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌ش كه‌نيز‌بهدر‌اتت.ب يد‌به‌اين‌نكده‌توبه‌نيود‌كه‌مرومز‌ضمريب‌مي سمدگي
توان‌به‌تاه يي‌براح‌تاجش‌ميزان‌عيلكرد‌يمك‌‌بين‌خروبيه ح‌حقيقي‌و‌دلخواه‌ا دتده مو ش‌ها‌نيي
اطالعم موبمود‌ده‌دتمده ممو ش‌ها‌حفمظ‌كمرده‌و‌ضمريب‌‌‌‌‌‌‌‌‌ش كه‌بك هبرد. يرا‌ميكمن‌اتمت‌شم كه
ب شمد‌امم ندوانمد‌بمه‌وهودح‌مم ح‌بديمد‌ا تمخ1مي سدگي‌بين‌خروبي‌م ح‌حقيقي‌و‌دلخواه نهم نزديمك
د بل‌د ول‌اهائه‌دمد.
م ح‌حقيقي‌و‌دلخمواه‌كمه‌‌‌براح‌مر‌تلول‌عص ي‌ده‌اليه‌خروبي ضريب‌مي سدگي‌بين‌خروبي
ده‌طول‌يك‌تيكل11
شود: ير‌مم ت همي ياد‌ا هابطهت‌ميبدت
(2-11)
/])dd()oo([
)dd()oo(
Qr
rjضريب‌مي سدگي‌بين‌خروبي‌م ح‌دلخواه‌و‌حقيقي‌تلول‌عص ي:j
40- Correlation 41- Epoch
2/122 ])()([
)()(),(
yyxx
yyxxyxr
i
ii
32
Q)تعداد وج‌م ح مو شي‌ده‌دتده‌اطالع تي)طول‌ااوك:
:Oتعداد‌خروبي‌حقيقي‌ا تلول‌عص يjده‌اليه‌خروبي
Oم ح‌حقيقي‌ا تلول‌عص ي:مي نگين‌خروبيjده‌اليه‌خروبي
:dم ح‌دلخواه‌ا تلول‌عص ي‌‌مي نگين‌خروبيjده‌اليه‌خروبي
م ح‌حقيقي‌و‌دلخواهج(مي نگين‌خط ح‌نس ي‌بين‌خروبي
ن ماد.خم هج‌دسميت‌دمده‌‌‌‌تف ضل‌عددح‌مقداه‌دديق‌ا مقداه‌تقري ي‌يك‌كييت‌ها‌خط ح‌مطلق‌مي
شود.مر‌چه‌خط ح‌نس ي‌كموچكدر‌ب شمد‌م مين ن‌‌‌‌ن‌خط به‌مقداه‌دديق خط ح‌نس ين ميده‌ميمطلق‌اي
و‌مقمداه‌تقري ميVاتت‌كه‌اندا ه‌ويرح‌و‌مم ت دديق‌تر‌اتت.اور‌مقداه‌دديق‌يك‌كييت‌بمرداه‌بم
شود:ب شد‌خط ح‌نس ي‌به‌اين‌طريق‌مم ت همي’V ن‌برابر‌ب
(2-11)
ده‌يك‌ش كه‌عص ي‌نيز‌مي نگين‌خط ح‌نس ي‌بين‌خروبي‌م ح‌حقيقي‌و‌دلخواه‌ا دتده ممو ش
تواناد‌به‌عاوان‌معي هح‌براح‌تاجش‌ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌ش كه‌مموهد‌اتمدف دهو م يش‌توأم مي
وأمم بمراح‌ممر‌دو‌اطالعم موبمود‌ده‌دتمده ممو ش‌و مم يش‌‌‌‌‌‌‌‌‌دراه‌ويرند.مر‌چه‌ايمن‌مقمداه‌خطم ت
كيدر‌ب شد‌ميزان‌ي دويرح‌و‌عيلكرد‌ش كه‌نيز‌بهدر‌اتت.
بممراح‌مممر‌تمملول‌عصمم ي‌ده‌اليممه‌خروبممي ميمم نگين‌خطمم ح‌نسمم ي‌بممين‌خروبممي‌ممم ح‌حقيقممي‌و
وردد:دلخواه‌كه‌ده‌طول‌يك‌ااوك‌به‌دتت‌مي يد‌ا هابطه ير‌مم ت همي
(2-19)
حقيقممي‌و‌دلخممواه‌تمملول :Ejميمم نگين‌خطمم ح‌نسمم ي‌بممين‌خروبممي‌ممم ح
jعص ي
:Qتعداد وج‌م ح مو شي‌ده‌دتده‌اطالع تي
:dمقداه‌خروبي‌دلخواه‌ا تلول‌عص يjده‌اليه‌خروبي
:Oمقداه‌خروبي‌حقيقي‌ا تلول‌عص يjده‌اليه‌خروبي
عص ي‌مصاوعي مراحل‌طراحي‌يك‌ش كه2-2-11
ال (طراحي‌معي هح‌ش كه:
هونهمم ده‌مممر‌اليممه تعيممين‌‌‌وشمم كه تعممداد‌ن‌‌ممم ح‌موبممود‌ده‌ايممن‌مراحممل‌شمم مل‌تعيممين‌تعممداد‌اليممه
وردد.ب شد‌كه‌ب توبه‌به‌نوس‌مسئله‌تعيين‌ميبروشت‌اذير‌بودن‌ي ن ودن‌ش كه‌و‌ت ير‌مواهد‌ديگر‌مي
V
VVe
|'|
Q
jd
Od
QE
||1
33
مم ح‌اليمه‌‌‌هونووهودح‌اتمت.تعمداد‌نم م ح‌اليههونونكده‌د بل‌توبه‌ده‌اين‌بخش‌تعيين‌تعداد‌ن
وردد.به‌ع ه ديگر‌تمت‌اندخم ب‌طمراح‌مسمئله‌‌‌‌مي‌وهودح‌ا موه مسئله‌موهد‌برهتي‌مشخص
خروبي‌بسدگي‌به‌نوس هونه ح‌اليهونيست بلكه‌بسدگي‌به‌هوش‌حل‌مسئله‌موهد‌نظر‌داهد.تعداد‌ن
-هون‌ك ي‌اتت.تعمداد‌اليمه‌‌وبواب‌م داهد.براح‌مث ل‌چا نچه‌ا تخ‌م به‌موه يك‌عدد‌ب شد يك‌ن
وردد ام ده‌اكثمر‌مسم ئل‌ا يمك‌تم تمه‌اليمه‌‌‌‌‌‌ن‌توتط‌ك هبر‌تعيين‌ميااه هونه ح‌اليهوم و‌تعداد‌ن
ااه ن‌وبود‌نداهد.به‌ميين‌دليل‌ا ااه ن‌كف يت‌مي‌كاد.ميچاين‌هوش‌عيلي‌براح‌تخيين‌تعداد‌اليه
شود‌ت به‌مقداه‌مي نگين‌خط ح‌مطلوب‌هتيد.هوش‌تعي‌و‌خط اتدف ده‌مي
ب(تعيين‌نوس‌ت بع‌اندق ل:
شمود.ده‌‌تواند‌خطي‌ي غيرخطي‌ب شد‌كه‌برات ني خ يك‌مسئله‌اندخ ب‌ممي‌ع‌اندق ل‌ميت ب
شود‌كه‌به‌دو‌نوس‌ا مهيدرين نه ده‌دسيده ح‌د مل‌اشم هه‌‌‌عيل‌تعداد‌ممدودح‌ا اين‌توابع‌اتدف ده‌مي
شد.
31
صل‌توص
ماطقه‌موهد‌مط لعه
31
بغرا ي ح‌ط يعي‌خليج ه 3-1
عممر شممي لگ دديقممه31دهبممه‌و31دهبممه‌تمم 21مممداه‌‌موديممت‌بغرا يمم يگ‌خلمميج مم ه بممين
خلميج م ه دهيم يي‌کم .ب شمد طول‌شردگ‌ا نص الاه ه‌ورياوچ‌مگدديقه25دهبه‌و56دهبه‌ت 11
اح‌اتمت‌کمه‌ا شمي لا اديم نو مامد‌اتمت.خلميج م ه بمه‌شمکل روه دگمي‌کشميده احو‌ح شميه عيمق
نديجممه‌برخمموهد غممرب‌بممه‌بامموب‌شممرق‌و‌تممپس‌بممه‌شممي ل‌شممرق‌مامممر اتممت.ايممن‌شممکل روه دگممي
االتفمرص12
باموب – اومر ده‌امدمداد‌شمي ل‌غربمي خموهده‌چمين تمخت‌عربمي‌ده‌باموب‌و‌حوضمه
اديم نو خلميج‌بمه‌‌‌عيم ن‌ده‌مممل‌وهود‌ايمن باوبي‌تلسله–شردي‌و‌اهتف ع ب هوند‌تقري ي‌شي لي
ممموه‌طمولي‌کشميده‌خلميج م ه .کاامد‌ماد‌و‌دهي ح‌عي ن‌اتت‌که‌ميچاين ن‌ها‌ا اطرا ممدود‌مي
دو‌ماطقمه‌کم مال مشمخص‌ا نظمر‌موه ولموژح13
تم د.نمواحي ممين‌شا تمي‌ها‌ا يکمديگر‌بمدا‌ممي و
ت تم خطمي‌و‌‌‌دمامد‌و‌ا‌خليج م ه ها‌تشمکيل‌ممي ت حلي‌و‌مدغير‌ايران‌مهيدرين‌واحدم ح‌موه ولوژح
اندهم ح.مم ح‌تم حلي‌کم عمر وبمود‌داهنمد‌‌‌‌‌‌اهتف عم دشمت‌‌‌باموبي‌ايمن کومسد ني‌مسداد.ده‌داماه
هتمد‌ايمن‌دلدم ده‌‌‌‌شمود‌و‌بمه‌نظمر‌ممي‌‌‌‌هود‌خمد ممي‌‌اهونمد دلدم ح‌هودخ نمه شمي ل‌غمرب‌خلميج م ه بمه
ده‌باوب‌شرق‌توتمط‌‌وذاهد.خليج ه مميط‌دهي يي قط‌ت بيرا مملي‌بر‌ب ح‌مي شرايط‌و‌عوامل
ي بمد.تمطی‌خلميج م ه ده‌حمدود‌‌‌‌‌کيلومدر‌ب دهي ح‌عي ن‌اهت ط‌ممي91مرمز‌ب عر حدود تاگه
42 - platform
43 - morfelogy
(: جغرافیای خلیج فارس1-3)شکل
36
1111کيلومدر‌مربع‌يعاي‌تقري حدود‌نصم وتمعت‌دهيم ح‌خمزه‌اتمت‌و‌طمول ن‌معم دل232151
.کيلومدر(اتت211–311مدر‌و‌عر ن‌مدغير)35کيلومدر عيق‌مدوتط ن
قممط‌ده.کامد‌مدمر‌تجم و ممي13تاگمه‌مرممز‌بمه‌طمر شمي ل‌غمرب‌عيمق‌دهيم بمه‌نمده ا ا
مدر25مدر‌و36مدر‌و‌به‌تدهيج‌به‌تيت‌شي ل‌غرب‌عيق‌به112اليسادص‌عيق ب‌به‌ها نزديکي
مم ح‌‌توده مدر‌داهد.ده‌تواحل‌باوبي35ي بد‌به‌طوهح‌که‌نص مس حت ن عيق‌کيدر‌ا ک مش‌مي
کيلمومدر11حمدود مدمرح ب36هود‌ژه م ح‌‌اهونمد ک ماد‌و‌ده‌دم نمه‌ب م ا عيق ب‌ميمرب ني
.ا تممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم حل ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممله‌داهد
طمر دهيم ح‌عيم ن‌برخموهداه‌اتمت‌و‌داهاح خلميج م ه ا شميب‌نم چيزح‌ا شمي ل‌غمرب‌بمه
القعر ن‌به‌ايران‌ه‌خطشي لي)ايران(اتت‌ده‌نديج شيب‌مالييي‌ده‌ح شيه‌باوبي‌و‌شيب‌تاد‌ده‌ح شيه
تمر‌‌خوهدوي اور داهاح‌بريدوي ي د‌و‌تواحل‌باوبي‌ماظ چين نزدين‌اتت.تواحل‌شي لي‌ده‌ابر
ب شمممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممد.ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممي
تمواحل‌ايمران‌بمه‌طمر شمي ل‌غمرب‌و‌تمپس‌ا نجم بمه بري ن‌تطمي‌ا تاگه‌مرممز‌ده‌امدمداد
طمي وهود با اديم نو مامد‌بمه‌خلميج‌‌‌‌‌نديجه‌اين‌بري نت تيت‌تواحل‌باوب‌غرب‌ادامه‌داهد.ده
ويمرد.خروج ب‌تاگين ن‌ا ا يين‌اين‌تاگه‌به‌دهيم ح‌عيم ن‌مموه ممي ه ا ممل‌تاگه‌مرمز‌و
.باوب‌شرق‌داهند–شي ل‌غرب غ ل بهت امواج
ب‌و‌موا خليج ه 3-2
حمراه ت بسمد ن ناتمت. ني‌و‌ومرص‌دمراه‌ور دمه‌‌‌بخليج ه ده‌ما طق‌بي ا نظر ب‌وموايگ
هود تطی راواني ب‌اهوند اتت‌و‌لذا‌ت خير‌ده ن‌شديد‌و‌ب وبود ت نديگراددهبه51نزدين‌به
ب شمد.حمراه مموا‌بم التر‌ا ممفر‌ممي تر‌اتت.ده صل مسد ن‌دهبمه ن‌ا دهي ح اد‌کيي‌ا يين
ت‌شوهح‌غيمر‌عم دح ن ت خيمر‌شمديد‌‌‌‌‌ليدر(و‌عل ورص‌ده31-15 ب‌خليج ه ح وح‌نين راوان)
واهدا ب‌شيرين‌تقري ميچ‌اتت ده‌ابر‌ت خير‌شديد اتت‌به‌طوهح‌که‌ده‌حوالي‌بمرين‌و‌دطر‌که
بري نه موايگ‌موتوص‌به‌ب د‌شمي ل‌کمه‌ا شمي ل‌غربمگ.هتدمي ورص‌ده‌ليدر15نس ت‌نين ب‌به
بمر‌تم بر‌کلمگ‌‌‌‌‌کاامد.ا مزون‌‌شي ل‌تي يل‌ايدا‌مگ‌و د ده‌دسيده باوبگ‌تغيير‌بهت‌داده‌و‌به‌طر مگ
مم ا ها‌بمه‌ممميط‌‌دم هه- واه بر‌ايج د‌امواج‌و‌بري نه تطمگ اين‌ب دم به‌مقداه ي د‌هتموب
اديمم نو موبممب‌ايممدايش‌بريمم ن بممگ‌ا شمموه بيشممدر‌خلمميج مم ه نسمم ت‌بممه.کاممددهيمم يگ‌حيممل‌مممگ
مموا ا تمواحل‌ايمران‌و‌ده‌بهمت‌ا دتم عدگرد بريم ن‌بمه‌‌‌ايمن‌شمود.اديم نو مامد‌بمه‌خلميج م ه ممگ
مرممز ا کمه‌ده‌تاگمه‌‌شموه ميمراه‌اتمت بمه‌وونمه اتت.بري ن‌مموهد‌نظمر‌بم کم مش‌دمم و‌مقمداه
ومرص‌ده‌ليدمر11ک هون‌حدود انده شي ل‌غربگ ده‌دم نه ورص‌ده‌ليدر‌ولگ‌ده6/36مقداه‌نين
تم ندييدر‌ده‌تم ل51تم 21و‌ده‌ح شميه‌شمي لگ5کيدمر‌ا تمواحل‌باموبگ اتمت.ميمزان‌ب هنمدوگ‌ده
م ه بمه‌طموه‌عيمده‌مممدود‌بمه‌هوان بهم کومهم اومر وهود بمه‌خلميج اتمت. بهم شميرين
ب‌ترند.ار‌‌‌اتت‌که‌ا مي ن نه هودم ک هون دبله‌و را ترکيه‌و‌عراق
51بم تمرعدي‌معم دل موا ح‌ب مموه‌طولي نو ه اح‌بزه‌و‌مد‌ده‌خليجم ح‌ن حيهبري ن
اهتف س‌بزه‌و‌ممد‌ده‌ايمن‌دهيم ا .مدر‌ا ک تکوين‌مي‌ي بد1ت ندي‌مدر‌ده‌ب نيه‌ده‌اعي ق‌مفر‌ت
.ب شد ه تقري مي ن‌بهت‌ب د‌مدداول‌ميمدر‌اتت.بهت‌بري ن‌بزه‌و‌مد‌ده‌خليج5/1ت 5/1
31
ماطقه‌موهد‌مط لعه3-3
مم ح‌بمزه‌و‌مدتماجي‌ا ه انج ص‌ور ده‌اتمت‌داده‌مط لعه‌که‌هو ت حل‌شي لگ‌خليجده‌اين
11 ت م ن‌نقشه‌برداهح‌‌و‌اطالع بوح‌ا ت م ن‌مواشا تي‌به‌طوه‌م م نه‌و‌برا ين‌دوهه
مموهد‌اتمدف ده‌دمراه‌ور دمه‌اتمت.ايمن‌اطالعم مربموط‌بمه‌دو‌ايسمدگ ه1999الگ1991ت له‌ا ت ل
.مودعيت نه نش ن‌داده‌شده‌اتت(2-3)ب شد‌که‌ده‌شکلبوشهر‌و‌شهيد‌هب يگ‌مگ
های بوشهر و شهید رجایی در شمال خلیج فارس(: موقعیت ایستگاه2-3)شکل
31
چه هص صل
يجند
39
نتيجه کلي مطالعه:
مثمل‌‌‌ده‌اين‌بخمش‌ابدمدا‌نشم ن‌داده‌خواممد‌شمد‌کمه‌تمرا دهيم ده‌خلميج م ه بمه‌نيرومم بهم نگ
.تپس‌نش ن‌داده‌خواممد‌شمد‌‌‌وابسدگگ‌بسي ه‌ن چيز داهدش خص‌نوت ن باوبگ ش خص‌مونسون‌و
و‌دهARIMA مم ه ا ممدل‌بم اتمدف ده‌‌‌که‌ته‌کييت ش ه ب د‌و‌دم ب ترا دهيم مي سمدگگ‌داهنمد.
بياگ‌اهائه‌شده‌اتت.عص گ‌مصاوعگ‌ايش نه يت‌ش که
وابسدگگ‌ترا دهي خليج ه به‌نيروم به نگ1-1
دهيم خلميج‌‌‌تمواحل‌شمي لگ‌‌‌و‌مونسمون‌ده‌تغييمر‌تمرا NAOته تغييرا خطمگ‌‌ده‌اين‌بخش
و‌ضمرايب(23.0r)مي سمدگگ‌‌ضمرايب‌بمرا ايسمدگ ه‌هبم يگ ويرد. ه موهد‌برهتگ‌دراه‌مگ
بم مربمع‌مي سمدگگ‌چادو نمه09.0برابر‌م م نهNAO دهي وم ترا م م نههورتيونگ‌بين‌داده
4.42 R(33.0دهمد‌و‌برا ايسدگ ه‌بوشمهر ضمرايب‌مي سمدگگrو‌ضمرايب‌هورتميونگ‌بمين)
بممممم مربمممممع‌مي سمممممدگگ‌چادو نمممممه016.0م م نمممممه‌برابمممممرNAO دهيممممم و‌مممممم تمممممرا م م نمممممهداده
3.102 R.05.0دهمد‌اتتvaluep اتت.با براين‌مر‌دو‌ايسدگ همي سدگگ‌مافمگ05.0 نه کيدر‌ا
دماد.نش ن‌مگNAOضعيفگ‌ب
يب‌مي سممدگگ‌بممين‌تممر ممم نگ‌شمم خص‌مونسممون‌و‌تممرا دهيمم خلمميج مم ه ها‌مم تمم ه‌‌‌‌ضممرا
و‌بممرا ايسمممدگ ه356.0valuepو327.0rايمم .بممرا ايسممدگ ه‌هبممم يگ ضممرايب‌مي سممدگگ‌‌‌‌‌‌کممرده
مم ن ما تمب‌ن شمگ‌ا هورتميون‌نشم نvaluep به‌دتت مدنمد.862.0valuepو063.0rبوشهر
م بمه‌طموه‌ضمعي تممت‌تم بير‌مونسمون‌اديم نو مامد‌دمراه‌داهد.دماد‌که‌ترا دهي ده‌اين‌ايسدگ همگ
مر‌دو‌ابر‌به نگ وق‌ته چادان‌د بل‌توبهگ‌نداهند‌که‌ده‌ترا دهي خلميج م ه بدموان نهم ها‌ده
(mslتممرا دهيمم ميمم نگين‌م م نممه)(1-1شممکل)ده‌‌ور ممت.مممدل‌مربمموط‌ده‌نظممر11
ممم دو‌‌ا داده
نيممم يش‌داده‌شمممده‌اتمممت.تمممرا دهيممم ده‌ت بسمممد ن‌بممم ال‌و‌ده1999تممم 1991ايسمممدگ ه‌ده‌دوهه مممم نگ
لگ‌ده‌دو‌ايسممدگ ه‌نسمم د مسممد ن‌امم يين‌اتممت.ميچاممين‌بممه‌وضمموح‌مشممخص‌اتممت‌کممه‌تغييممرا بممين‌تمم
.ميدو مسداد
44 - mean see level
11
11
بررسی مدل آمار 4-2
برهتگ‌مي سدگگ‌بين‌ترا دهي ب ا هامدرم ش هودم و‌ب د 4-2-0
ده‌اين‌دسيت‌ابددا‌مي سدگگ‌بين‌ترا دهي ب ا هامدرم ش هودم و‌ب د‌ده‌مر‌دو‌ايسدگ ه‌شد‌و
ند يج ير‌بدتت مد.
دهايسدگ ه‌بوشهر‌دم و‌ب د(:ضرايب‌مي سدگگ‌بين‌ترا دهي ب ا هامدرم ش هو1-1بدول)
MSL
Press Pearson
Correlation -.773(**)
Sig. (2-tailed) .000
N 120
Temp Pearson
Correlation .795(**)
Sig. (2-tailed) .000
N 120
Wind Pearson
Correlation -.179
Sig. (2-tailed) .050
N 120
MSL Pearson
Correlation 1
Sig. (2-tailed) .
N 120
12
دهايسدگ ه‌بوشهر‌نش ن‌ا 773.0r ضريب‌مي سدگگ ش هب ترا دهي (1-1بدول)ب توبه‌به
دهي خليج ه اتت.تواحل‌شي لگ‌ابر‌ب هومدر معکو و‌ا تخ‌ترا دهي نس ت‌به ش ه‌بو‌ده
دمد. ک مال‌اين‌موضوس‌ها‌نش ن‌مگ(2-1شکل)
pressMSL 986.0731.1132
110.00
120.00
130.00
140.00
150.00
160.00
995.00 1000.00 1005.00 1010.00 1015.00 1020.00 1025.00
Press
Observed
Linear
MSL
(: همبستگی معکوس تراز دریا با فشار در ایستگاه بوشهر2-4)شکل
13
دهايسدگ ه‌بوشهر‌نش ن‌ا ابر795.0r ضريب‌مي سدگگ‌دم ب ترا دهي (1-1بدول)ب توبه‌به
(3-1شکل)تواحل‌شي لگ‌دهي خليج ه اتت.اين‌ن حيه‌ا مسدقي و‌موبر‌دم بر‌ترا دهي ده
.دمدک مال‌اين‌موضوس‌ها‌نش ن‌مگنيز
tempMSL 104.1744.109
110.00
120.00
130.00
140.00
150.00
160.00
15.00 20.00 25.00 30.00 35.00
Temp
Observed
Linear
MSL
(: همبستگی مستقیم تراز دریا با دما در ایستگاه بوشهر3-4)شکل
11
ب توبه‌به
(1-1بدول)
ضريب
ترعت‌ب د‌ب مي سدگگ
اين‌دسيت‌ده‌ايسدگ ه‌بوشهر‌نش ن‌ا ا تخ‌ترا دهي نس ت‌به‌ترعت‌ب د‌ده179.0rترا دهي
ک مال‌اين(1-1شکل)تواحل‌شي لگ‌دهي خليج ه اتت.مرچاد‌که‌اين‌ابر‌ضعي اتت.ا
دمد.موضوس‌ها‌نش ن‌مگ
windMSL 983.1811.142
110.00
120.00
130.00
140.00
150.00
160.00
0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00
Wind
Observed
Linear
MSL
(: همبستگی معکوس تراز دریا با باد در ایستگاه بوشهر4-4)شکل
11
(:ضرايب‌مي سدگگ‌بين‌ترا دهي ب ا هامدرم ش هودم و‌ب د‌ده‌ايسدگ ههب يگ2-1بدول)
MSL
Press Pearson
Correlation -.840
Sig. (2-tailed) .000
N 120
Temp Pearson
Correlation .820
Sig. (2-tailed) .000
N 120
Wind Pearson
Correlation .603
Sig. (2-tailed) .050
N 120
16
دهايسدگ ههب يگ840.0r ضريب‌مي سدگگ ش هب ترا دهي (2-1بدول)ب توبه‌به
نش ن‌ا ابر‌ب هومدر معکو و‌ا تخ‌ترا دهي نس ت‌به ش ه‌بو‌ده‌تواحل‌شي لگ‌دهي خليج
دمد. ک مال‌اين‌موضوس‌ها‌نش ن‌مگ(5-1شکل) ه اتت. (: همبستگی معکوس تراز دریا با فشار در ایستگاه رجایی5-4)شکل
11
دهايسدگ ههب يگ‌نش ن820.0r ضريب‌مي سدگگ‌دم ب ترا دهي (2-1بدول)ب توبه‌به
شکل)ا ابر‌مسدقي و‌موبر‌دم بر‌ترا دهي ده‌اين‌ن حيه‌ا تواحل‌شي لگ‌دهي خليج ه اتت.
.دمدمگ نيز‌ک مال‌اين‌موضوس‌ها‌نش ن(1-6 دما در ایستگاه رجایی(: همبستگی مستقیم تراز دریا با 6-4)شکل
11
دهايسدگ ه603.0r ضريب‌مي سدگگ‌ترعت‌ب د‌ب ترا دهي (2-1بدول)ب توبه‌به
تواحل‌اين‌دسيت‌ا هب يگ‌نش ن‌ا ا تخ‌مث ت‌و‌نس د دو ترا دهي نس ت‌به‌ترعت‌ب د‌ده
دمد. ک مال‌اين‌موضوس‌ها‌نش ن‌مگ(1-1شکل)شي لگ‌دهي خليج ه اتت. (: همبستگی مستقیم تراز دریا با باد در ایستگاه رجایی7-4)شکل
19
روش رگرسيونی 4-2-2
مم تمرا (و‌ضمرايب‌هورتميونگ‌بمين‌داده85.0rبمرا ايسمدگ ه‌هبم يگ ضمرايب‌مي سمدگگ)
534.0,364.0,268.1 دهي و‌ا هامدرمم مواشا تمگ شم ه دمم و‌بم د‌بمه‌ترتيمب‌برابمر‌‌‌‌‌‌‌‌‌م م نه بم
2.722مربع‌مي سدگگ‌چادو نه R(844.0دهمد‌و‌برا ايسدگ ه‌بوشمهر ضمرايب‌مي سمدگگrو)
و‌ا هامدرممم مواشا تممگ شمم ه دممم و‌بمم د‌بممه دهيمم ممم تممرا م م نممه‌ضممرايب‌هورتمميونگ‌بممين‌داده
692.0,419.0,240.3ترتيمممب‌برابمممر 2.712بممم مربمممع‌مي سمممدگگ‌چادو نمممه R.دهممممد‌اتمممت
05.0valuep مواشا تممگ‌مممذکوه‌تمم بير عواممملمممر‌دو‌ايسممدگ ه‌‌ده‌اتممت.بامم براين05.0 نهمم کيدممر‌ا
دماد.نش ن‌مگ‌ترا دهي بر ي د بسي ه
(: جداول رگرسیونی در ایستگاه رجایی4-4)جدول
(: جداول رگرسیونی در ایستگاه بوشهر3-جدول 4)
11
بياگايش(1-1) هابطهبرا ايسدگ ه‌بوشهر‌ترا دهي ها‌بصوه (3-1بدول)ب توبه‌به
کاي :مگ
(1-1)797.83424.3419.0692.0 WTPMSL
بياگايش(2-1) برا ايسدگ ههب يگ‌ترا دهي ها‌بصوه هابطه(1-1ول‌بد)ب توبه‌به‌‌و
کاي :مگ
(1-2)956.849268.1364.0534.0 WTPMSL
ARIMAمدل 4-2-9
ترا دهي ده ياده‌ها‌توان‌ب دانسدن‌مي نگين‌ترا دهي ده‌وذشده مگو‌‌ب اتدف دها اين‌مدل
خودمي سدگگ‌ت بعب يد‌‌ابددا‌م خوداندخ ب‌ين‌الگو ما تب‌برا داده‌بياگ‌کرد.برا ايش
(ACF)11
PACF))خودمي سدگگ‌بزئگت بع‌‌و16
کاي .هت برا مر‌دو‌ايسدگ ه‌ها
11-Auto Correlation Function
16-Partial Auto Correlation Function
11
نمودار تابع خودهمبستگی جزئی در ایستگاه بوشهر (: 9-4)شکل
12
(: نمودار تابع خودهمبستگی در ایستگاه رجایی 11-4)شکل
13
-ها‌نش ن‌مگ2دطع‌ا مرت هPACFميرا‌وACFکه (11-1)الگ(1-1)ب اتدف دها نيوداهم
هاتدگ‌ودماد و مدل برهتگ ا اس الگو يعاگ مدل بهدرين ARIMA(2,0,0) م يگ اندخ ب
.ورديد مي نگين‌‌بياگ ايشمع دلهده‌نه يت‌ب ابرا اين‌الگو‌و‌ضرايب‌به‌دتت مده‌ا ن و‌لذا
ده مد.(3-1) هب يگ‌به‌ترتيب‌بصوه هابطهايسدگ ه‌برا ايسدگ ه‌بوشهر‌و‌‌ترا دهي
(1-3)
( ) ( )
.كرد‌اعي ل ن‌ده تغييرا صلي‌ها‌دوب ههب يد‌بوشهر‌و‌هب يگ‌كه‌ال ده‌ده‌مر‌دو‌ايسدگ ه
(: نمودار تابع خودهمبستگی جزئی در ایستگاه رجایی 11-4)شکل
11
عصبی مصنوعیشبکه 4-9
ليل‌ا هوش‌تعي‌و‌تعداد‌اليه‌ااه ن‌وبود‌نداهد‌به‌ميين‌دا نج که‌هوش‌عيلي‌براح‌تخيين
شود‌ت به‌مقداه‌مي نگين‌خط ح‌مطلوب‌هتيد.خط اتدف ده‌مي
راي ده ش يهت ش که ياد ده شده وونهت به عص گ مگم دم ا ش ه که ب شد
به‌عاتطمگ‌و‌ترعت‌ب د‌به‌عاوان‌وهود ش که م وان‌خروبگ‌ش کهم عص گ‌و‌ترا دهي
توان‌برا مر‌مقداه‌وهود ش ه م عص گ‌ايج د‌شده‌مگشوند.به‌کين‌ش کهعص گ‌تعري مگ
دم تطمگ‌و‌ترعت‌ب د‌مقداه‌ترا دهي ها‌مم ت ه‌نيود‌و‌ديگر‌احدي بگ‌به‌ابرا نرص‌ا زاهم
-بدتت مده‌ا ش که بطهب شد.به‌دليل نکه‌بدوان‌هاش يهت و‌مر م نم طوالنگ‌نيگ
داده هت به ادداص نيود مش مده مليو طوه به ها عص گ تهم ض ده شده ت ش يه م
و‌ترعت‌ب د‌مگبعد نيوده مر‌داده‌وهود ا ش هودم ها‌اي که‌بدين‌وتيله‌ب توان‌ترا دهي
مالحظه‌نيود.
تب د‌به‌عاوان‌ا هامدرم وهود و‌ترا عص گ ش هودم و‌ترع برا مو ش‌ش که
ش که الگوهيد ده خروبگ ا هامدر عاوان به الگوهيد دهي اتت. شده ور ده نظر ده عص گ م
نوس ش که ا ش کهBPعص گ الگوهيد اين ا اتدف ده ب و ورديد راوانگ‌اندخ ب عص گ م
م يش‌دراه‌ور ت‌و‌به‌کين‌هوش‌تعگ‌و‌خط اتت که‌ده‌ادامه‌موهد بهدرين ن‌اندخ ب‌شده
وردد.عص گ‌اندخ ب‌و‌معر گ‌مگ بهدرين‌ش که
عص گ‌ت خده‌شده‌ب خط ي د‌ها‌ده ير وهده‌و‌ده‌برا دهک‌بهدر ين‌موهد‌ا ش که
کاي .ها‌معر گ‌مگ‌ه عص گ‌ت خده‌شدادامه‌بهدرين‌ش که
11
ده‌ش که دو‌اليه‌و‌ده‌مر‌اليه‌مي نگ‌داها نوهون‌و‌ت بع‌اندق ل3 اول ش کهعص گ‌ب
TANSIG نيوداه اتت. شده ور ده نظر ش کهده بهم مو ش ا اس نظر موهد عص گ
ب شد‌م يگ‌مگمموه‌ا قگ‌خروبگ م ده‌اين‌شکل.ب شدمگ(13-1شکل)و(12-1شکل)موه
عص گ‌بدتت گ‌اتت‌که‌توتط‌ش کهيم شده‌اتت‌و‌مموه‌عيود خروبگ‌که‌به‌نرص‌ا زاه‌داده
م خروبگ‌شود.اين‌بدين‌معاگ‌اتت‌که‌دادهY=Tا دد‌که مده‌اتت.بهدرين‌ح لت م نگ‌اتف ق‌مگ
-م مگهداد دمادهني يش Dataب شد.م خروبگ‌املگ‌بر‌م ماط ق‌مگعص گ‌و‌داده ا ش که
ک هايگ‌ش کهنش ن‌دمادهRب شد‌و‌م مگخط‌وذهنده‌ا اين‌داده‌نبهدري يش‌دمادهني Fit ب شد‌و
توان‌دهي ت‌که‌اين‌ش که(مگ12-1شکل)ا ب شد.مگ1مقداه ن‌برابر‌ب عص گ‌اتت‌که‌حداکثر
16
(موهد‌تست13-1شکل)عص گ‌ده‌مرحله مو ش‌ک هايگ‌ب اليگ‌ها‌ا خود‌نش ن‌داده‌اتت‌ولگ‌ده
شود.مگ‌دهمد‌مش مده21خط يگ‌ده‌حدود م ديگر‌ب اين‌ش کهکردن‌داده
ب شد.نوهون‌مگ6اليه‌و‌ده‌مر‌اليه‌مي نگ‌داها 1موهد‌برهتگ ش مل‌دوص‌عص گ ش که
اندق ل نيوداهTANSIGت بع اتت. شده ور ده نظر ش کهده اين به مربوط برا م عص گ
دمد‌نش ن‌مگ(11-1شکل) مده‌اتت.(11-1)ت (11-1)م م بوشهر‌و‌هب يگ‌ده‌شکلايسدگ ه
د‌ب شم خروبگ‌مگعيل‌کرده‌و‌تقري ماط ق‌ب دادهعص گ‌ده مو ش‌بسي ه‌خوب که‌ش که
ب شد‌و‌دمد‌که‌اين‌ش کهده تست‌م داها ک هايگ‌خوبگ‌مگنش ن‌مگ(11-1شکل)و‌ميچاين
ب شد.ها‌داها‌مگ‌دهمد‌برا هب يگ1برا بوشهر‌و‌‌دهمد11خط يگ‌کيدر‌ا
1ی عصبی ی تست شبکههای آموزشی و خروجی در مرحله(: نمودار همبستگی داده 13-4)شکل
2ی عصبی های آموزشی و خروجی شبکه(: نمودار همبستگی داده 14-4)شکل
ایستگاه بوشهربرای
2ی عصبی ی تست شبکههای آموزشی و خروجی در مرحله(: نمودار همبستگی داده 15-4)شکل
برای ایستگاه بوشهر
11
2ی عصبی های آموزشی و خروجی شبکه(: نمودار همبستگی داده 16-4شکل )
برای ایستگاه رجایی
2ی عصبی ی تست شبکههای آموزشی و خروجی در مرحله(: نمودار همبستگی داده 17-4شکل )
برای ایستگاه رجایی
11
ب ال‌اندخ ب‌نيود.ند يج‌‌م عص گ‌ها‌ا بين‌وزياهب يست‌بهدرين‌ش که بعد مگده‌مرحله
( مده‌اتت.1-1م عص گ‌ده‌دو مو ش‌و‌تست‌ده‌بدول)ح مل‌ا ش که
معي ه‌ک هايگ‌ش کهم عص گ‌ده‌دو مو ش‌و‌تست:(1-1بدول)
RMS
(cmبرحسب)
تست
R
نوس‌ش که‌ن ص‌ايسدگ ه مو ش
عص گ
41.19 0.7670.9432ده م يشگ
بوشهر
1عص گ ش که
)ب دو‌اليه‌و‌ته‌نوهون(
2عص گ ش که‌بوشهر 0.9376 0.9012 13.7
)ب چه ه‌اليه‌و‌شش‌نوهون( هب يگ0.9422 0.9391 22.6
ال‌اتت‌ولگ‌عص گ‌اول‌ب وبود‌اياکه‌ددت مو ش‌ب ده‌موهد‌ش که(1-1بدول)ب توبه‌به
انج ص‌اذير ده‌و‌ب ددت‌بسي ه‌خوبگ مو ش عص گ‌دوص ب شد.ده‌موهد‌ش کهده تست‌دديق‌نيگ
دمد.ده‌نديجه‌بهدرين‌ب شد‌و‌ده تست‌م ند يج‌بسي ه‌خوبگ‌نش ن‌مگم مگتقري ماط ق‌بر‌داده
نوهون‌برا مر‌اليه6اليه‌و1عص گ‌ب ب شد‌يعاگ‌ش کهعص گ‌ح لت‌دوص‌مگ ش که اندخ ب
مي نگ.
-1)م ده‌شکل عص گ‌دوص‌ها‌ت شده‌ح مل‌ا ش کهم ش يهبهدر دادهبرا ني يش
ا نج که‌ني يش ض چه هبعد غير‌ميکن‌بود‌اي .بعد هت نيودهده ض ته (23-1)ت (11
ش يهداده تهم موه به ورا ته ده ها شده نيودهت هت ته‌بعد مر ا اتدف ده ب ت اي
وير ترا دهي ح مل‌شود.و‌معدلنيوداه
19
در های عصبی مربوط به پارامتر تراز دریا بر حسب فشار و دما(: نتایج حاصل از شبکه11-4)شکل
ایستگاه بوشهر
در های عصبی مربوط به پارامتر تراز دریا بر حسب فشار و باد(: نتایج حاصل از شبکه19-4)شکل
ایستگاه بوشهر
61
های عصبی مربوط به پارامتر تراز دریا بر حسب فشار و دما(: نتایج حاصل از شبکه21-4)شکل
در ایستگاه رجایی
61
بادهای عصبی مربوط به پارامتر تراز دریا بر حسب فشار و حاصل از شبکه (: نتایج22-4)شکل
در ایستگاه رجایی
دباو دما های عصبی مربوط به پارامتر تراز دریا بر حسب (: نتایج حاصل از شبکه23-4)شکل
در ایستگاه رجایی
62
صل‌ااج
نديجه‌وير و
ا ايشاه د
63
وير نديجه5-1
نش ن‌داده‌شد‌که‌تواحل‌شي لگ‌خليج ه مي سدگگ‌ضعيفگ‌ب ش خصه مونسون1-1ده‌بخش -1
ا هو ترا دهي ده‌اين‌ماطقه‌نداهند.م ت بير‌د بل‌مالحظهداشده‌و‌لذا‌اين‌ش خصNAOو
ب عوامل موهد‌مط لعه ترا دهي مي سدگگ‌خوبگ‌نش ن‌داده‌شد‌که‌ده‌ماطقه1-2-1ده‌بخش -2
ش ه دم و‌ب د‌داهد.
م برا ايسدگ هبه‌ترتيب‌ترا دهي بياگايش‌ب اتدف دها مدل‌هورتيونگ2-2-1ده‌بخش -3
بوشهر‌و‌هب يگ به‌موه ير‌ح مل‌شد:
797.83424.3419.0692.0 WTPMSL
956.849268.1364.0534.0 WTPMSL
بصوه ير‌به‌ترتيب‌برا ايش‌بياگ‌ترا دهي ARIMAب اتدف دها مدل3-2-1ده‌بخش -1
م بوشهر‌و‌هب يگ‌ح مل‌شد:ايسدگ ه
( ) ( )
موهد‌مط لعه عص گ‌مصاوعگ تغييرا ترا دهي ده‌ماطقهب اتدف دها ش که3-1ده‌بخش -5
ايش که ورديد بياگ ب مي سدگگ ضريب ترمه R=0.90126ده خط مربع مي نگين بذه )و
RMS) ا 11کيدر و بوشهر ايسدگ ه برا خط R=0.93916دهمد مربع مي نگين بذه و
(RMS) دهمد‌برا ايسدگ ههب يگ ند يج‌د بل‌اطييا نگ‌ده‌مق يسه‌ب مش مدا وادعگ1کيدر‌ا
مو قيت بطوه توانست ايشاه دشده هوش لذا و نيود. ايشاهائه برا ده ميز دهي ترا بياگ
موهد‌مط لعه‌موهد‌اتدف ده‌دراه‌ويرد. ماطقه
مق يسه5-2
بياممگ‌بوتمميله‌شمم که امميش] 5[ (1991و‌ميممل‌و‌ميکمم هان)]3[ (1992مم هکز‌و‌ميکمم هان)
م مم ه هورتميونگ‌ها‌بم مم مق يسمه‌کردنمد.ايمن‌تمقيقم بياگ‌بوتيله‌مدلعص گ‌مصاوعگ‌و‌ايش
شموند‌ولمگ‌ده‌‌‌م م ه هورتيونگ‌به ت نگ‌ابرا‌و‌تفسمير‌ممگ ر يادم خطگ مدل‌نش ن‌داد‌که‌ده
عص گ‌مصاوعگ‌بدون نکمه‌دانشمگ‌ده ر يادم ايچيده‌غيرخطگ‌ممدوديت‌داهند.ح ل نکه‌ش که
بيامگ هوشمگ‌د بمل‌انعطم و تم ناتمت.اهت ط‌بين‌مدغيرم وهود و‌خروبگ‌داشده‌ب شد‌ده‌اميش
دمممد‌اتممدف دها مممدله ممم ه ني ماممد‌مممر ممم ن‌بسممي هو ضممر‌نيممز‌بممه‌خمموبگ‌نشمم ن‌مممگ‌تمقيممق‌ح
ا نجمم کممه‌ا هامدرممم ا زاهممم مخدلمم اتممت.ميچاممين‌‌‌‌تجزيممه‌و‌تمليممل ممراوان‌و‌اتممدف دها نممرص
61
دف ده‌لمذا‌اتم‌‌‌مواشا تگ ش هودم و‌ترعت‌ب د‌عالوه‌بر‌ت بير‌بر‌ترا دهي خود‌نيز‌بر‌م ت بير‌داهنمد
بممرا برهتممگ‌بممرميکاش‌بممين‌‌‌‌و‌د بممل‌اطييامم ن‌‌عصمم گ‌مصمماوعگ‌يممن‌هوش‌بسممي ه‌مفيممد ا شمم که
11کيدر‌ا بياممگ‌نسمم د دهتممت)بممه‌خمموبگ‌اندظمم هممم ها‌ده‌امميش ا هامدرممم مموق‌بممر‌تممرا دهيمم بمموده
همت‌‌ني يد.مضم اياکمه‌ديگمر‌نيم بمه‌ممر مم ن‌طموالنگ‌ب‌‌‌‌‌‌‌‌دهمد‌خط (ود بل‌د ول‌بر وهده‌مگ
ابرا نرص‌ا زاهم تمليلگ‌به‌ماظوه‌حل‌مسئله‌نيست.
بمرا مممدله مم ه و‌ندم يج‌ح مممل‌ا RMS و‌امم هامدر‌ضمريب‌مي سمدگگ 1-5ده‌بمدول
عص گ‌به‌ک هور ده‌شده‌مق يسه‌شده‌اتت.ش که
عص گ :مق يسه‌ند يج‌مدل م ه ب ش که(1-5بدول)
مدلنوس Rا هامدر RMS ا هامدر
21.9 cm 0.84 مدل م ه دهايسدگ ه‌بوشهر
13.7 cm 0.90 عصممممممم گ‌ده‌ايسمممممممدگ ه شممممممم که
بوشهر
48.4 cm 0.85 مدل م ه دهايسدگ ههب يگ
22.6 cm 0.93 عصممممممم گ‌ده‌ايسمممممممدگ ه شممممممم که
هب يگ
61
بيشمدر عص گ‌مصاوعگ‌ده‌اين‌ماطقمه‌ا ددمت‌‌‌دمد‌که‌اتدف دها ش کهنش ن‌مگ1-5 بدول
نس ت‌به‌مدل م ه برخوهداه‌اتت.
ايشاه د5-3
بياگ ر يادم بخصو ده ر يادم غيرخطگ‌به‌ب اتدف دها ده‌ايششود‌ايشاه دمگ
.اتدف ده‌شود‌ده‌ماطقه‌موهد‌مط لعه‌م عص گمدله م ه ا ش که
66
ما بع
دانشگاه پيام نوری،مرکز نشر سريها زمان ،0993نيرومند، ح،-1
م عص گ دانشگ ه‌اميرک ير واحد‌تفرش مرکز‌نشر‌ارو سوه‌م نگ‌ش که 1319ماه ج ص‌ب -2
حس بگ
3-Marquez,L.,Hill.T.,O Connor,M.,&Remus,W.(1992). Neural network models
for forecast a review. In IEEE proceedings the 25th
Hawaii international
conference on system sciences (pp.494-498)
4- Hill.T., Marquez,L., O Connor,M.,&Remus,W.(1994). Artificial neural
networks for forecasting and decision making. International Journal of
Forecasting, 10,(pp. 5-15)
5- O.Makarynskyy,D.,Makarynska,M, D.,Kuhn, M., Featherstone, W.E., (2004).
Predicting sea level variations with Artificial neural networks at Hillarys Boat
Harbour, Western Australia.Estuarine,Coastal and Shelf Science 61(pp 351-360)
6- D.,Makarynska, O.Makarynskyy, (2007). Predicting sea level variations at
Cocos(Keeling)Islands with Artificial neural networks,. Estuarine, Computers
&Geosciences 34(pp 1910-1917)
7- Makarynskyy,O. ,Makarynska,D. , D.,Kuhn, M., Featherstone, W.E., (2005a).
Using Artificial neural networks to estimate sea level in continental and island
coastal envirevments.In: Cheng,L. ,Yeow,K.(Eds.) ,Hydrodinamics IV:Theory
and Applications.Taylor &Francis Group,London,(pp.451-457)
8- Makarynskyy,O. ,Pires-Silva ,A.A. , Makarynska,D. ,Ventura-Soares,C.
,2005c. Artificial neural networks in wave predictions at the west coast of
Portugal.Computers&Geosciences 31(4) ,(pp415-424)
9- Box, G.E.P., Jenkins, G.M., Reinsel, G.C.,(1994). Time Series Analysis:
Forecasting and Control, third ed. Prentice-Hall, Inc., A Paramount
Communications Company, Upper Saddle River, New Jersey 07458, USA
10- Wang,j.Takefuji,Y. (1993) ,Neural Network in design and Manufacturing,
World Scientific,Singapore.
11- Wasserman,O.N. ,( 1993) ,Advanced Methods in Neural Computing,Van
Nostrand Reinhold ,New York.
61
12- Demuth,H.and Beale,M. , (2000). Neural Network Toolbax for use with
Matlab ,Ver .4,Math Work.
13- Y.Y.Li,J.Bridgwater, (2000) .پ Prediction of extrusion pressre using an
Artificial neural networkپ,Powder Technology 108, (pp 65-73)
61
Abstract
Sea- level variations have a significant impact on coastal areas. prediction of
Sea level variations expected from the pre most critical information needs
associated with the sea environment. For this, various methods exist.
In this study, on the northern coast of the Persian Gulf have been studied
relation to the effectiveness of parameters such as pressure, temperature and
wind speed on sea leveand associated with global parameters such as the North
Atlantic Oscillation index and NAO index and present statistic models for
prediction of sea level . In the next step by using artificial neural network predict
sea level for first in this region. Then compared results of the models.
Prediction using statistical models estimated in terms correlation coefficient
R = 0.84 and root mean square error (RMS) 21.9 cm for the Bushehr station, and
R = 0.85 and root mean square error (RMS) 48.4 cm for Rajai station, While
neural network used to have 4 layers and each middle layer six neurons is best
for prediction and produces the results reliably in terms of correlation
coefficient with R = 0.90126 and the root mean square error (RMS) 13.7 cm for
the Bushehr station, and R = 0.93916 and the root mean square error (RMS)
22.6 cm for Rajai station. Therefore, the proposed methodology could be
successfully used in the study area.
Keywords: Prediction of Sea Level variations; Northern Coasts of Persian gulf;
pressure; Temperature; wind velocity; Statistical Model; Artificial
Neural Network
69
Islamic Azad University Science
and Research of Tehran
Master of Science thesis in Physical Oceanography
Investigation and Prediction of Sea Level variations
in the Northern Coasts of Persian Gulf using
Artificial Neural Network
Supervisor:
Dr. E. Hasanzadeh
Advisor:
Dr. A. Ali Akbari Bidokhti
BY:
Hamid Reza Ghanea
2011
