· Web view2.3 ก ตต กรรมประกาศ ค อ ข อความแสดงความขอบค ณบ คคล สถาบ นและ/หร อหน
...คำนำ ตามแผนย ทธศาสตร สำน...
Transcript of ...คำนำ ตามแผนย ทธศาสตร สำน...
“...คณธรรมททกคนควรจะศกษา
และนอมนำมาปฏบต มอยสประการ
ประการแรก คอการรกษาความสจความจรงใจตอตวเอง
ทจะประพฤตปฏบตแตสงทเปนประโยชนและเปนธรรม
ประการทสอง คอการรจกขมใจตนเองฝกใจตนเอง
ใหประพฤตปฏบตอยในความสจความดนน
ประการทสาม คอการอดทน อดกลนและอดออมทจะไมประพฤตลวง
ความสจสจรต ไมวาจะดวยเหตประการใด
ประการทส คอการรจกละวางความชว ความทจรต
และรจกสละประโยชนสวนนอยของตนเพอ
ประโยชนสวนใหญของบานเมอง...”
พระราชดำรส ในพระราชพธบวงสรวงสมเดจพระบรพมหากษตรยาธราชเจา
ณ ทองสนามหลวง วนจนทร ท ๕ เมษายน ๒๕๒๕
คำนำตามแผนยทธศาสตรสำนกงานคณะกรรมการปองกนและ
ปราบปรามการทจรตแหงชาต5ป(พ.ศ.2551-2555)ยทธศาสตร
ท 1 รณรงคเสรมสรางวฒนธรรมสจรต แผนงานสงเสรมคณธรรม
จรยธรรม และวนย โครงการสงเสรมธรรมาภบาล (Good
Governance)และบรรษทภบาล(CorporateGovernance)ในกลม
เปาหมายภาครฐวสาหกจและธรกจเอกชนประกอบกบแนวทางการ
ปฏบตตามอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต
ค.ศ.2003 (United Nations Convention Against Corruption :
UNCAC) ใหสงเสรมการมสวนรวมอยางเขมแขงของบคคล และ
กลมตาง ๆ นอกจากภาครฐในการปองกนและตอตานการทจรต
คอรรปชน เชน ภาคประชาสงคม องคกรภาคเอกชน และองคกร
ระดบชมชนทองถนเปนตน
คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ไดจดตงสำนกปองกนการทจรตภาครฐวสาหกจและธรกจเอกชน โดยมอบหมายภารกจในการขบเคลอนสงเสรมธรรมาภบาล (Good Governance) และบรรษทภบาล (Corporate Governance) เพอลดปญหาการทจรตคอรรปชนในกลมเปาหมายภาครฐวสาหกจและธรกจเอกชน ใหเปนรปธรรมและ มประสทธภาพ และเพอบรรลผลตามภารกจดงกลาว สำนกปองกนการทจรตภาครฐวสาหกจและธรกจเอกชน จงไดรวบรวมองคความรตาง ๆ ทเกยวของกบการสงเสรมหลกธรรมาภบาล (Good Governance) และบรรษทภบาล (Corporate Governance) ตลอดจนหลกการดำเนนธรกจ ทตองรบผดชอบตอสงคมโดยรวม หรอ CSR (Corporate Social Responsibility) ในรปแบบหนงสอ “คณธรรม นำธรกจ” โดยหวงเปนอยางยงวาผอานจะไดนำความรดงกลาวไปใชใหเกดประโยชนและสรางแนวคดรวมกน ในการสงเสรมใหมการนำหลกธรรมาภบาลและบรรษทภบาลมาใชในการดำเนนธรกจอยางกวางขวาง อนจะสงผลใหลดปญหาการ ทจรตคอรรปชนในภาพรวมของประเทศดวย
ขอขอบคณนกวชาการ ผเขยนบทความ และคณะทำงานดำเนนการรวบรวมขอมลและจดทำเอกสารสอประชาสมพนธ สำนกปองกนการทจรตภาครฐวสาหกจและธรกจเอกชน ตลอดจนผเก ยวของทกทานททำใหหนงสอ “คณธรรม นำธรกจ” เลมนสำเรจลลวงไดดวยด และจะไดพฒนาปรบปรงใหมคณคามากยงขนในโอกาสตอไป
คณะผจดทำ
สารบญสารจากประธานกรรมการ ป.ป.ช. : นายปานเทพกลาณรงคราญ 6
คำนยมของกรรมการ ป.ป.ช. : ศาสตราจารยดร.ภกดโพธศร
“แนวคดการปองกนการทจรตภาคเอกชน” 8
บทความเชงวชาการ
ศาสตราจารยดร.เมธครองแกว
“นกเศรษฐศาสตรมองความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมอยางไร ?” 11
ดร.โสภณพรโชคชย
“แนวทางการแกปญหาทจรตคดโกงในภาคธรกจเอกชน” 23
นายสถาพรโคธรานรกษ
“การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน 35
นายพฒนชยกลสรสวสด
“จรรยาบรรณทางธรกจ ไมทำแลวจะเสยใจ” 57
ดร.เอกชยอภศกดกล
“ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมจากภาระสยทธศาสตร” 65
ดร.สมเกยรตตงกจวานชย
“ปาฐกถาเรองเศรษฐธรรมในยคโลกาภวตน : ทนนยม VS ศลธรรม” 77
ดร.สมฤทธยศสมศกด
“คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย” 87
มานดาซนเมอรแมน
“บรรษทภบาล” ทำไม และเพอใคร 105
BusinessThai
“บรรษทภบาลปลกไมขน เมอกำไรมเหนอภาพลกษณ” 109
สถานการณปญหาการคอรรปชน 113
ภาคผนวก 129
สำนกงานป.ป.ช.�
สำนกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรต
แหงชาตหรอทรจกกนในนาม“สำนกงานป.ป.ช.”ไดจดพมพและ
เผยแพรหนงสอ “คณธรรม นำธรกจ” เพอเผยแพรองคความร
ความเขาใจ และสงเสรมสนบสนนใหภาคธรกจเอกชนประกอบการ
ดวยหลกบรรษทภบาลทด (Good Corporate Governance)
ประมวลจรยธรรม(CodeofConduct)และหลกเศรษฐกจพอเพยง
ซงเปนแนวทางหนงในการแกไขปญหาการทจรตทเกยวกบการ
ดำเนนธรกจและในภาพรวมของประเทศ ในโอกาสน ผมขอสง
ความปรารถนาดมายงทานนกธรกจ และพนองประชาชนทเคารพ
รกทกทาน
สารจากประธานกรรมการ ป.ป.ช.
นายปานเทพกลาณรงคราญประธานกรรมการ ป.ป.ช.
คณธรรมนำธรกจ �
ปญหาการทจรตคอรรปชนเปนปญหาสำคญท
กอใหเกดความเสยหายอยางรนแรงตอระบบเศรษฐกจ
สงคม การเมอง และการพฒนาประเทศของเรามา
อยางตอเนอง ไมมผใดประสงคจะใหเกดขนภายใน
บานเม องของตน หร อแมกระท งภายในองคกร
หนวยงาน สถาบน บรษท หาง รานตาง ๆ ไมวาจะ
เปนภาครฐ ภาครฐวสาหกจ หรอภาคธรกจเอกชน
กยอมไมประสงคจะใหเกดขนดวยเชนกน
ในระดบสากลการทจรตคอรรปชนมลกษณะ
เปนอาชญากรรมขามชาตและอาชญากรรมทาง
เศรษฐกจ สงผลใหเกดวกฤตการณความเสยหาย
อยางรายแรงตอระบบเศรษฐกจของบานเมองเรา
มาแลว และไดสงผลกระทบตอภาคธรกจเอกชน
โดยตรงอกดวย วกฤตการณดงกลาวไดถกจารกลงใน
ประวตศาสตรทพวกเราจะตองจดจำไวเปนบทเรยน
แหงความผดพลาดไปอ กยาวนาน หากเราไม
รวมมอกนปองกนแกไขแลว ในอนาคตปญหาการ
ทจรตคอรรปชนในภาคธรกจเอกชนอาจเกดข นอก
และอาจทวความรนแรงมากขนเรอย ๆ จนไมสามารถ
แกไขใหคนส สภาวะท ประชาชนจะอย ดกนดไดอก
ตอไป
ปญหาสำคญน องคการสหประชาชาตในฐานะ
ของเวทประชาคมโลกไดจดใหมการประชมปรกษา
หารอเพอแกไขปญหาการทจรตคอรรปชนมาอยาง
ตอเนอง จนเปนผลใหเกดอนสนธสญญาสหประชาชาต
วาดวยการตอตานการทจรตคอรรปชนขน และคณะ
กรรมการ ป.ป.ช. กไดแสดงบทบาทสนบสนนการ
ดำเนนการดงกลาวอยางแขงขนมาโดยตลอด ซงการ
ดำเนนการทจะสงผลใหการปองกนและแกไขปญหา
การทจรตคอรรปชนประสบความสำเรจไดนน จำเปน
อยางยงทจะตองอาศยการรวมพลงจากทกภาคสวน
ทงภาครฐ ภาคประชาสงคม และภาคธรกจเอกชนท
จะตองใหความรวมมอกนผลกดนขบเคลอนใหความ
พยายามในการแกไขปญหาการทจรตท เปนปญหา
สำคญนไดบรรลผลสำเรจ
ผมขอขอบคณทานผทเกยวของทกฝายทชวย
สนบสนนและมสวนรวมทำใหการจดพมพและเผยแพร
หนงสอ “คณธรรมนำธรกจ” นเกดขน และขอเรยน
ใหทานทงหลายทราบวา คณะกรรมการ ป.ป.ช. ม
นโยบายท ใหความสำคญกบงานดานการปองกน
การทจรตไมย งหยอนไปกวางานทางดานการปราบ
ปรามการทจรต ซงหนงสอนเปนสวนหนงของงานดาน
การปองกนการทจรต หากการดำเนนงานดานปองกน
การทจรตเขมแขงและมประสทธภาพแลว กเปนท
เชอมนไดวางานทางดานการปราบปรามการทจรตกจะ
ลดนอยลง และยงสงผลใหสามารถบรรลเปาหมายใน
การแกไขปญหาการทจรตไดอยางแทจรง
ดงนน ผมจงหวงเปนอยางยงวาจะเปนโอกาสดททกทานโดยเฉพาะผประกอบการในภาคธรกจเอกชนจะไดรบองคความร ความเขาใจ และตระหนกถงความสำคญของปญหาการทจรตคอรรปชน รวมถงการรวมพลงกนรณรงคสรางกระแสในการสงเสรมสนบสนนใหภาคธรกจเอกชนประกอบการดวยหลกบรรษทภบาลท ด (Good Corporate Governance) มประมวลจรยธรรม (Code of Conduct) และนำหลกเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช ซงเปนแนวทางหนงในการแกไขปญหาการทจรตท เก ยวกบการดำเนนธรกจและในภาพรวมของประเทศใหลดนอยลง อนจะสงผลใหบานเมองของเรามความเจรญรงเรองอยาง ยงยนตอไป
สำนกงาน ป.ป.ช. �
แนวคดการปองกนการทจรตภาคเอกชน
ปจจบนกระแสทนนยมและบรโภคนยมไดไหลบาเขาส
ประเทศตาง ๆ ทวโลกทงประเทศกำลงพฒนาและประเทศทพฒนา
แลวสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาวะสงคม เศรษฐกจ
การเมอง และวฒนธรรมในแตละประเทศอยางใหญหลวงทงใน
ดานบวกและดานลบ
โดยเฉพาะอยางย งภายใตระบบเศรษฐกจโลกในชวงสองสามทศวรรษทผานมา ซงมการแขงขนของภาคธรกจเอกชนททวความรนแรง ยงขนเพยงเพอใหไดมาซงผลกำไรหรอผลประโยชนในรปแบบอน จนบางคร งไมคำนงถงความถกตองตามกฎหมายหรอแมกระท งคณธรรม จรยธรรม จนทำใหเกดปญหาวกฤตทางดานเศรษฐกจในหลายประเทศในเอเชย รวมทงประเทศไทยเมอป 2540 หรอกรณเกดการฉอฉลทางธรกจ
ศ.ดร.ภกด โพธศร กรรมการ ป.ป.ช.
คณธรรมนำธรกจ �
อสงหาร มทรพยและการประกอบการดานธรก จ การเงนของประเทศมหาอำนาจทางเศรษฐกจ เชน ประเทศสหรฐอเมรกา เมอป 2551 ยงผลใหธรกจขนาดใหญตองลมละลายและสงผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจท วโลกอยางใหญหลวง จงเหนไดว า ภาคธรกจเอกชนมบทบาทสำคญยงในการขบเคลอนเศรษฐกจใหเปนไปในทศทางทถกตองและเหมาะสม ทงน โดยยดหลกธรรมาภบาลและการดำเนนธรกจ ทโปรงใสเปนสำคญ ภาคธรกจเอกชนอกหลายสวนทยงขาดบรรษทภบาล มปญหาการทจรตทงภายในองคกรเองและการดำเนนการระหวางองคกร นอกจากนยงเชอมโยงไปถงขาราชการประจำในแทบทกระดบ ตลอดจนนกการเมองทงระดบทองถนและระดบชาตอนเกยวดวยการจดซอหรอจางในโครงการตาง ๆ ของรฐโดยเฉพาะอยางยงโครงการขนาดใหญทมการใช งบประมาณจำนวนมากแทบทกโครงการลวนแลวแตจะตองมนกการเมอง ขาราชการประจำ และนกธรกจเขาไปเกยวของรวมกนในการทำทจรตแทบทงสน
บทบาทและความสำคญของภาคธรกจเอกชน ทเกยวของกบการปองกนและแกไขปญหาการทจรตคอรรปชนไดเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางในระดบสากลดงเชนท ปรากฏในอนสญญาสหประชาชาต วาดวยการตอตานการทจรต (UNCAC) ขอบทท 12 ซงกำหนดใหรฐภาคของอนสญญาดงกลาว (ปจจบนม 135 ประเทศ) จกตองกำหนดใหภาคเอกชนมบทบาทและมสวนรวมในการดำเนนการตอตานการทจรต เชนเดยวกบภาครฐ ในสวนของประเทศไทยกไดมการกำหนดไวในยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตถงความสำคญของการมสวนรวมจากทกภาคสวน ซงรวมถงภาคเอกชนในการแกไขป ญหาการท จร ตคอร ร ปช น โดยในกรณของ ภาคเอกชนน นไดเน นหลกการของบรรษทภบาล หล กความร บผ ดชอบต อส งคมของภาคธ รก จ (Corporate Social Responsibility : CSR) และประมวลจรยธรรม (Code of Conduct in Business Sector) ใหเปนแนวทางประกอบการของภาคธรกจเอกชนเพอ
ใหเกดความโปรงใสไรการทจรตและประสบผลสำเรจในการประกอบธรกจของตน
สำหรบ สำนกงาน ป.ป.ช. ในฐานะผรบผดชอบหลกในการขบเคล อนยทธศาสตรชาตฯ รวมถงใน ภาคเอกชนกไดดำเนนการปรบโครงสรางภายในใหมหนวยงานระดบสำนกข นมาเพ อร บผดชอบกล ม เป าหมายภาคเอกชนในการดำเน นการดานการปองกนการทจรตเปนการเฉพาะ ทงนกจกรรมหลก ๆ ตามแผนงานโครงการท ได กำหนดข นต งแต ป งบประมาณ พ.ศ.2551 เปนตนมา มทงการรวบรวมองคความร การจดการประชมเสวนา และเผยแพรความรขอมลขาวสารทเกยวกบการสงเสรมสนบสนนใหภาคเอกชนดำเนนการตามหลกบรรษทภบาล CSR และประมวลจรยธรรมอยางกวางขวางและตอเนอง ครอบคลมกลมเปาหมาย ทงทเปนบรษทขนาดใหญและวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ทงน โดยเนนกลม SMEs เปนพเศษเนองจากปจจบนเหนวาธรกจในกลมนมอยเปนจำนวนมากและมความสำคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศไทยเปนอยางยง อกทงยงไมมกฎหมายหรอกฎระเบยบใด ๆ ในการกำกบดแลใหตองยดหลกบรรษทภบาลในการประกอบธรกจตางจากบรษ ทขนาดใหญท ม การจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยซงมกฎหมายบงคบไวแลว อยางไรกตามการดำเนนการดงกลาวจะประสบผลสำเรจมากนอยเพยงใดยอมตองขนอยกบการเขามามสวนรวมของภาคธรกจเอกชนเองดวย หากทางภาคธรกจเอกชนใหความรวมมอในการตอตานการทจรตอยางจรงจงแลวปญหาการทจรตคอรรปชนในสงคมไทยจะสามารถลดลงไดอยางแนนอน
ดงน น ในโอกาสท สำนกปองกนการทจรต ภาครฐวสาหกจและธรกจเอกชน ไดจดทำหนงสอ “คณธรรม นำธรกจ” ขนเพอเปนเอกสารเผยแพรองคความร ใหเกดการดำเนนธรกจอยางสจรตและโปรงใสโดยยดถอหลกบรรษทภบาล จงขอแสดงความยนดมา ณ โอกาสน
สำนกงานป.ป.ช.10
ศาสตราจารย ดร.เมธ ครองแกว“นกเศรษฐศาสตรมองความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมอยางไร?”
ดร.โสภณ พรโชคชย“แนวทางการแกปญหาทจรตคดโกงในภาคธรกจเอกชน”
นายสถาพร โคธรานรกษ“การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน”
นายพฒนชย กลสรสวสด“จรรยาบรรณทางธรกจ ไมทำแลวจะเสยใจ”
ดร.เอกชย อภศกดกล“ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมจากภาระสยทธศาสตร”
ดร.สมเกยรต ตงกจวานชย“ปาฐกถาเรองเศรษฐธรรมในยคโลกาภวตน : ทนนยม VS ศลธรรม”
ดร.สมฤทธ ยศสมศกด“คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย”
และบทความอน ๆ โดยมานดาซนเมอรแมน “บรรษทภบาล” ทำไม และเพอใคร
BusinessThai “บรรษทภบาลปลกไมขน เมอกำไรมเหนอภาพลกษณ”
บทความเชงวชาการ
นกเศรษฐศาสตรมองความรบผดชอบ ของภาคธรกจเอกชน ตอสงคมอยางไร?
โดยศ.ดร.เมธครองแกวกรรมการ ป.ป.ช.
บทความ
สำนกงานป.ป.ช.12
เศรษฐศาสตรเปนวชาทใชวธทางวทยาศาสตรมาศกษาพฤตกรรมการเลอกหรอ
การตดสนใจของคนในสงคม โดยตงอยบนสมมตฐานของการศกษาวาผเลอกหรอผตดสนใจ
ทำไปเพอใหเกดประโยชนแกตนเองมากทสด แตยอมรบขอเทจจรงวามความจำกดอยในสง
ทเลอกไดและการเลอกแตละครงจะมตนทนและผลประโยชนผกพนอยเสมอ หมายความวา
เมอเลอกอะไรหนงอยางกคอ การไมไดเลอกอะไรอกอยางหนงหรอหลายๆ อยาง ซงแตละ
อยางกจะมตนทนและผลประโยชนแตกตางกนออกไป อยางนอยเศรษฐศาสตรจะตอบเรา
ไดวาสงทแตละคนเลอกนนใหผลประโยชนสทธกวาทางเลอกอนๆทไมไดเลอก
ภายใตโครงสรางความจรงทางสงคมเชนน จะเหนไดวาเศรษฐศาสตรจะมคำอธบายตอพฤตกรรมการเล อกของมน ษย หร อคนในส งคมเสมอ แต คำอธบายดงกลาวจะเปนทยอมรบของผอนหรอผฟงในสงคมหรอไมเปนเร องท ไมอาจคาดเดาได แต อยางนอยเศรษฐศาสตรกมวธทจะแสดงใหผฟงเหนวา นกเศรษฐศาสตรสามารถใชเครองมอตาง ๆ ทางวชาการ ไมวาจะเปนเครองมอทางดานคณตศาสตร สถต หรอการทดลองทางสงคมอน ๆ เพอจะโนมนาวใหผฟงเหนวาหรอยอมรบวาการวเคราะหทางเศรษฐศาสตรนน มตรรกะหรอความมเหตมผล และมความคงเสนคงวา ทนาเชอถอได
เรองทเกยวกบความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคม (Corporate Social Responsibility หรอ CSR) กเชนเดยว นกเศรษฐศาสตรจะมมมมองเกยวกบเรองน ทอาจจะแตกตางไปจากนกวชาการทางดานสงคมศาสตรอน ๆ ซงผลจากการมมมมองทตางกนนเอง อาจทำใหผลการวเคราะหไมเหมอนกบ ม มมองของผ เช ยวชาญดานบร หารธ รก จหร อ การจดการ แตมมมองท แตกตางกนน นาจะเปนประโยชนทจะทำใหผอานหรอผฟงเขาใจเรอง CSR อยางถองแทหรอลกซงมากยงขน
ในบทความน ผ เขยนจะรวบรวมแนวคดของ นกเศรษฐศาสตรทมตอ CSR เพอตอบโจทยทตงเปน
ชอของบทความนวา “นกเศรษฐศาสตรมอง CSRอยางไร” คงพดไม ได ว าน กเศรษฐศาสตร เห น เหมอนกนหมดเกยวกบ CSR แตอยางนอยผอานจะไดเหนแนวการวเคราะหท ใชหลกเศรษฐศาสตรตามทกลาวถงแลวขางตน โดยสวนท 2 ของบทความน จะเปนการรวบรวมความหมายหรอคำนยามของ CSR มองจากมมมองทางเศรษฐศาสตร และจากความหมายหรอคำนยามน บทความน จะเร มเจาะลกเขาไป ในเนอหาของ CSR ในสวนท 3 ซงเปนสวนหลกของบทความน วา CSR มผลทางเศรษฐศาสตรอยางไร? จรงหรอไมทบรษททสนใจใน CSR มกจะประสบผลสำเรจในการประกอบการทางธรกจท ดกวาบรษท ทไมสนใจใน CSR และควรหรอไม หรอจำเปนหรอไม ท บร ษ ทจะต องสนใจใน CSR ในแง ม มทางเศรษฐศาสตร สวนท 4 จะสรปและกลาวถงขอเสนอทางการศกษาเพ มเตมและการกำหนดนโยบายท เหมาะสม
2. ความหมายของ CSR ในทาง
เศรษฐศาสตร กอนท เราจะกลาวถงความหมายของ CSR
คงเปนการเหมาะท เราจะไดพดถงววฒนาการของระบบการบรหารธรก จ และการจดการในระบบทนนยมเสรในชวงหลงสงครามโลกครงท 2 เพอใหเหน
1. บทนำ
นกเศรษฐศาสตรมองความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมอยางไร?
คณธรรมนำธรกจ 13
วาบทบาทของภาคธรกจเอกชนตอสงคมไดพฒนา มาอยางไร? เปนท ทราบกนดวา รปแบบของการบรหารจดการบรษทในระบบทนนยมเสรไดเปลยนไปมากตามการเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง และการพฒนาเทคโนโลย Henderson (2005, 2007) ไดแบงการพฒนารปแบบของการบรหารจดการบรษทตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 จนถงปจจบน ออกเปน 3 ชวงเวลา คอ ชวงทหนง ระหวางทศวรรษท 1950 และ 1960 เปนชวงทอาจเรยกไดวาเป นระบบท นน ยมโดยผ จ ดการ (Manager ia l Capitalism) โดยผจดการในบรษทใหญๆ ในประเทศอตสาหกรรมตะวนตกมอำนาจในการตดสนใจมาก ในการใชทรพยากรของบรษทเพอทำในสงซงจะทำใหบรษทมความสำเรจในธรกจ ในชวงเวลานบทบาทของผถอหนหรอเจาของบรษทจะมไมมากนก
ในชวงเวลาท 2 ซงครอบคลมทศวรรษท 1970 ถง 1990 เปนชวงทบทบาทของผจดการบรษท และ ถกแทนท โดยผ ถ อห นหรอผ ลงทนในบรษท (หรอเจาของบรษทนนเอง) ชวงน เปนชวงทเรยกวาเปนระบบทนนยมของผลงทน (Investor Capitalism) ในชวงนผจดการจะถกกดดนใหทำหนาทเพอสนองตอบคาความตองการของผถอหน หากผจดการไมสามารถสรางผลกำไรใหเปนทนาพอใจของผถอหนไดกมโอกาสตองถกเปลยนตวมากขนกวาแตกอน
ในชวงเวลาท 3 คอ ช วงเวลาในทศวรรษ ท 2000 สภาพการสอสาร คมนาคม และการคาของโลกทเปลยนไปทำใหโลกเลกลง ประชาชนมความ ใกลชดกนมากขน ตดตอกนงายขน และมสวนรบรความเปล ยนแปลงและความเปนมาเปนไปในการบรหารจดการของบรษทมากข น บทบาทของท ง ผ จ ดการและเจาของบรษท (ผ ถ อห น) ถกจำกด ใหแคบลงโดยการมสวนรวมและ/หรอสวนการรบรของประชาชนท วไป ซ งเปนท งผ ซ อสนคาและบรการ
ของบรษท และผสนบสนนบรษทในดานอน ๆ ชวงนเองเปนชวงทอยในระบบทนนยมของการมความรบผดชอบตอสงคม (Socially Responsible Capitalism) และเปนชวงทความสำคญของ CSR ไดถกทำใหเผยแพรกระจายออกไปอยางรวดเรว อยางไรกด โดยความเป นจร งแล วความน ยมใน CSR เก ดข นหล งปรากฏการณทางสงคมทสำคญอยางหนงในชวงตนทศวรรษ 1980 ปรากฏการณทวานคอ การทองคการสหประชาชาตไดต งคณะกรรมการข นมาคณะหนงมชอวา คณะกรรมการระดบโลกวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (World Commission on Environment and Development หรอ WCED) เมอป ค.ศ. 1983 โดยม Dr. Gro Harlem Brundtland อดตนายกรฐมนตรของนอรเวย เปนประธาน เพอศกษาถงปญหาทเกยวกบผลกระทบของการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมทมตอสภาวะแวดลอมของมนษยและการใชทรพยากรทางธรรมชาตของโลก ผลการศกษาของคณะกรรมการชดน ซ งเร ยกกนโดยท วไปวา Brundtland Report on Our Common Future ไดรบการตพมพเผยแพร ในป ค.ศ.1987 ไดกลาวถงการพฒนาทเหมาะสม หรอพงประสงคของมนษยชาต โดยเรยกการพฒนานวา “การพฒนาแบบยงยน (Sustainable Development) โดยใหความหมายอยางกวาง ๆ วาเปนการพฒนาทมงมนทจะสนองตอบตอความตองการและความมงหวงของประชากรโลกในปจจบน โดยไมใหมผลไปบนทอนความสามารถในการทำอยางเดยวกนของประชากรโลกในอนาคต” ซงเมอขยายความแลวใหหมายถง การพฒนาทมสวนประกอบของ 3 สงพรอม ๆ กน คอ การพฒนาทางเศรษฐกจ การปกปองสงแวดลอม และการพฒนาทางสงคม
ประกอบกบความกาวหนาทางเทคโนโลย สารสนเทศ ทำให คอมพวเตอร และการส อสารโทรคมนาคมแพรขยายมากขน มสวนชวยในการขยาย
สำนกงานป.ป.ช.14
การคาระหวางประเทศและความสมพนธระหวางประเทศในดานอน ๆ จงอธบายไดวาเพราะเหตใดบทบาทของภาคธรกจเอกชนในยคทศวรรษ 1990 ตอทศวรรษ 2000 จงมบทบาทมากขนในระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศตาง ๆ ทวโลก การลมสลายของระบบสงคมนยมของโซเวยตและประเทศในยโรปตะวนออกในชวงปลายทศวรรษ 1980 มสวนชวยใหระบบทนนยมเสรทภาคธรกจเอกชนมบทบาทเปนตวละครหรอผเลนหลกในระบบเศรษฐกจไดรบการขยายบทบาทย งมากข นไปอก ดเหมอนวาธรกจเอกชน จะแสดงบทบาทเป นพระเอกมากข นในกระแส โลกาภวตนทเกดขนอยหรอเปนอยในปจจบน
ในภาพของการบรหารจดการภาคธรกจโดยท วไปแลว บทบาทท เพ มข นน กคอบทบาทในการ ชวยสงคม ซงโดยปกตเปนเร องทอยในความรบผดชอบของรฐบาล ท เปนเชนน อาจจะเปนเพราะวารฐบาลทำไดไมเตมทเพราะขาดทรพยากร หรอเพราะวาระบบราชการไมคอยมประสทธภาพเทาทควร หรอ
เช องช าส การทำงานของภาคธรก จเอกชนไมได ตวอยางของการมสวนรวมของภาคธรกจเอกชนในเรองทเกยวกบความรบผดชอบตอสงคมจะเหนไดจากแนวนโยบายของคณะมนตรระดบโลกของภาคธรกจเพอการพฒนาทยงยน (World Business Council for Sustainable Development หรอ WBCSD) ซ งเปนองคกรของภาคธรกจเอกชน ประกอบดวยผบรหารระดบสง (CEOs) ของบรษทตาง ๆ ในหลายประเทศ (สำนกงานกลางตงอยทกรงเจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด) ไดระบถง CSR วาเปนพนธกจของภาคธรกจเอกชน ทสงผลตอการพฒนาทยงยน โดยควรทำงานรวมกนกบพนกงานลกจาง ครอบครวของคนงานเหลาน ชมชนทองถนและสงคมสวนรวม เพอทำใหคณภาพชวตของคนเหลานดย งขน จะสงเกตเหนวาความเขาใจ ของผนำขององคกรนไมไดพดถงเร องของกำไรและความตองการของผถอหนแตอยางใด
ตรงนเองเปนจดทนกเศรษฐศาสตรจะสามารถกระโดดเข ามาร วมวงส งสรรค ด วยได ในทาง
นกเศรษฐศาสตรมองความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมอยางไร?
คณธรรมนำธรกจ 15
เศรษฐศาสตรนน เมอตกลงกนไดแลววาวธทจะทำใหเก ดประสทธภาพสงสดของการใชทร พยากรท ม อยจำกด คอการแบงงานกนทำตามความสามารถหรอความเหมาะสม (Division of Labour) แลวในแตละงานผ ท เก ยวของกจะดำเนนการใหไดประโยชนสง โดยใชตนทนตำสด ซงหมายความถงการคดคนวธการใหม ๆ ทจะเพมผลผลต ลดตนทน และเพมคณภาพของงานนน ๆ ดวย ถางานทวาน คองานทางดาน ผผลตสนคาหรอการใหบรการผทเกยวของคอผบรหารในภาคธรกจเอกชน กจะมเปาหมายทจะทำใหองคกรหรอบรษทของตนมกำไรสงสดจากการผลตสนคาหรอบรการทมคณภาพสงสด ตนทนตำสด ในราคาทผซอยนดซอสงสด
เม อป ค.ศ. 1970 ศาสตราจารย Milton Friedman นกเศรษฐศาสตรมชอชาวอเมรกน ซงตอมาไดร บรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตรไดเปดฉากวจารณแนวคดเกยวกบความรบผดชอบทางสงคมของภาคธรกจเอกชน (Friedman, 1970) จะสงเกตวา ในขณะน นคำวา CSR ยงไมเกด แตคำวาความ รบผดชอบทางสงคม (Social Responsibility) มการ พดถงกนบางแลว โดยเฉพาะอยางยงในความหมายวา บรษทท ด ม ความรบผดชอบควรจะเอาใจใส เร องทางสงคมเพมขนดวย Friedman ซงเปนทร จก กนดต งแตสมยน นแลวว าเปนผ สนบสนนระบบเศรษฐกจทนนยมเสรอยางยงยวด จะทำทกวถทาง ท จะไมแทรกแซงกลไกตลาด แตจะปลอยใหมการ แขงขนโดยเสร และหากมความจำเปนอนใดทจะตองมการดำเนนการเพอผลหรอสวสดการทางสงคม กจะปลอยใหเปนหนาทของรฐบาลเฉพาะเทาทจำเปน
Friedman อ างว าผ จ ดการบร ษ ทม หนาท ความรบผดชอบโดยตรงและอยางเปนทางการหรอท
เรยกเปนภาษาองกฤษวา Fiduciary Duty ตอผถอหนหรอเจาของบรษทเทานน และการทำหนาทดงกลาว ใหประสบความสำเรจกคอ การเพมกำไรของบรษทเปนสำคญ แตการเพ มผลกำไรน จะตองเปนไป โดยถกตองตามกฎหมายหรอระเบยบทใชอยในขณะนนโดยไมมการโกงหรอหลอกลวง แนนอนวาผจดการ คนน อาจม จ ตอ นเป นก ศล ชอบท บร จาคเง น เพ อสาธารณประโยชน หร อช วยเหล อก จการ ทางดานสงคม แตเงนบรจาคหรอเวลาของผจดการ คนนจะตองเปนเงนหรอเวลาสวนตว ไมใชเงนหรอเวลาของบรษท ถาเขาทำเชนนโดยไมใชเงนหรอเวลาตวเองแลว ผลตอบแทนของผถอหนลดลงกแสดงวาเขาใชเงนของผถอหนนนเอง หรอหากเขาทำเชนนแลวทำใหราคาสนคาหรอบรการของบรษทสงขน กแสดงวาเขากำลงใชเงนของผบรโภคนนเอง Friedman ไดพดเกยวกบเร องนไวอยางน “ในระบบเศรษฐกจเสรท เอกชนเปนเจาของทน ผจดการบรษทเปนลกจางของบรษทนน ๆ ผจดการคนนมความรบผดชอบโดยตรงตอนายจางของตน ความรบผดชอบทวานคอ การบรหารจดการบรษทใหเปนไปตามความประสงคของเจาของ ซงโดยทวไปกหมายถง ทำรายไดใหมากทสดภายใตเง อนไข หรอกฎหมายของสงคมในรปของกฎหมายและประเพณทดงาม” (Friedman, 1970)
เพราะฉะนนในความเหนของ Friedman แลว ความรบผดชอบทางสงคมของบรษทเอกชนมองจากมมมองของผ จ ดการบรษทแลวไมมหรอไมตองม หากจะตองบงคบใหผ จ ดการเหลาน ทำตวเหมอนขาราชการ หรอหนวยงานของรฐท ร บผดชอบงาน ทางดานสงคมดวย ระบบเศรษฐกจทวากจะกลายเปนระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม ไมใช ระบบแบบทนนยมเสรอกตอไป1
1PeterDrucker(1986) ปรมาจารยทางดานการตลาดของสหรฐอเมรกา ไดกลาวไววา “ความรบผดชอบประการแรกของธรกจ
คอ การหากำไรทเพยงพอทจะครอบคลมตนทนในอนาคต หากความรบผดชอบทางสงคมสวนนยงไมเกดความรบผดชอบทาง
สงคมอน ๆ กไมสามารถเกดได”
สำนกงานป.ป.ช.1�
ถามองอยางผวเผนแลวจะมองวาความคดของ Friedman เก ยวกบ CSR ในความหมายท ใชหรอ ร จ กก นอย ในป จจ บ นเป นความคดส ดโต งก ได นกเศรษฐศาสตรสวนใหญในเวลาตอมามไดมองบทบาทของผจดการเฉพาะเปน “ลกนอง” (Agent) ทตองทำกำไรให “ลกพ” (Principal) คอผถอหนหรอเจาของบรษทใหมากทสดแตเพยงอยางเดยว เปนไปได ว าผ ถ อห นเองอาจจะเสนอแนะหร อแนะนำ แมกระทงบงคบ ใหผจดการบรษทมแผนการบรหารจดการท ช วยสงคม นอกเหนอไปจากการบรหารจดการกจกรรมของบรษทแตอยางเดยวเทานนกได ดงนน การตความบทบาททางสงคมของบรษทธรกจเอกชนในปจจบนอาจจะกวางกวาความหมายท Friedman มอยในใจ ในทนเราจะหยบยกความหมายหร อคำน ยามทางเศรษฐศาสตร ของ CSR ของ นกเศรษฐศาสตรเพยง 2 หรอ 3 คน เพอใหเหนแนวทางหรอทศทางการส อความหมายทางเศรษฐศาสตร ของ CSR
ยกตวอยางเชน ศาสตราจารย David Henderson แหงสหราชอาณาจกร (Henderson, 2001, 2007) อาจจะไม ได พดถ งคำน ยามของ CSR ในทางเศรษฐศาสตรโดยตรง หากแตใชความหมายของ CSR เหมอนกบท WBCSD ไดวางกรอบไวตามท เราได กลาวถงแลวแตตน ในสวนทวาดวยการพฒนาแบบ ย งยน หรอท เรยกขานกนอกลกษณะหนงวา CSR หมายถง การบรรลถงวตถประสงคหลก 3 ประการของการทำธรกจในปจจบน (หรอทเรยกเปนภาษาองกฤษวา “Triple Bottom Lines”) คอการประสบความสำเรจ ในทางเศรษฐก จโดยม กำไร (Prof i ts ) ในทาง สงแวดลอมโดยการรกษาสงแวดลอมของโลกเอาไว (Planet) และในทางสงคมโดยทำใหคนมความสข (People) แต Henderson กใชแนวคดหรอความเขาใจเชงเศรษฐศาสตรโจมตความหมายของ CSR ตามท
กลาวถงขางตนวา เลอนลอย (Vague) ไมสามารถใชเปนหลกการหรอแนวทางในระดบปฏบตในสภาพความเปนจรงได นอกจากน ความเขาใจทวา CSR มความสำคญและความจำเปนท ตองนำมาใชเพราะ โลกในปจจบนประสบกบความลมเหลวในบทบาท ของรฐบาลในกระแสโลกาภวตน ทำใหภาคธรกจเอกชนตองออกมาแสดงบทบาทเพมขนนน Henderson กเหนวาไมเปนความจรง และการเขามามบทบาทในสงคมทมากขนของภาคธรกจเอกชนอาจมผลทำใหเกดความไรประสทธภาพทางเศรษฐศาสตรหรอการแขงขนในระบบเศรษฐกจ อาจทำใหการเจรญเตบโตลดลง และเปนผลเสยหรอผลรายตอสวสดการของประชาชนดวยซำ โดยรวมกคอนกเศรษฐศาสตรคนนกไมคอยศรทธาตอ CSR ดวยอกคน
นกเศรษฐศาสตรกล มหนงของมหาวทยาลย Harvard พยายามจะใหความหมายของ CSR ดวยความเปนกลางมากขนโดยใชการศกษาเชงประจกษ ทหาความสมพนธในเชงปรมาณระหวางผลสมฤทธของการประกอบการทางธรกจและระดบความสนใจบทบาทของธรกจนนตอสงคม แนวคดเชนนดจะตรงความหมายในทางเศรษฐศาสตรของ CSR มากทสด ยกตวอยางเชน Paul R. Portney (2005, 2008) อธบายวา CSR คอรปแบบของกจกรรมทบรษทธรกจเอกชนกระทำเปนปกตทนอกเหนอไปจากภารกจหรอกจกรรมท ตองกระทำตามกฎหมาย หรอระเบยบปฏบต ในสวนท เก ยวกบสภาพแวดลอม ความปลอดภย และสขภาพของคนงาน และการลงทน ในชมชนซงบรษทธรกจนนดำเนนกจการอย หรอพดอยางงาย ๆ กคอ CSR เปนสงทบรษททำเกนไปจาก สงตองทำหรอถกบงคบใหทำ (Beyond - Compliance Activities) นนเอง
Einer Elhauge (2005) อธบายความหมายของ CSR ใหแคบลงไปอก โดยกลาววา CSR หมายถง
นกเศรษฐศาสตรมองความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมอยางไร?
คณธรรมนำธรกจ 1�
การยอมเสยสละกำไรของบรษทเพ อกจกรรมหรอประโยชนทางสงคม (Sacrificing Profits in the Social Interest) ความหมายนเขาใจงายและสามารถใชเปนเง อนไขในการทดสอบความส มพ นธ ระหว าง การบรหารจดการเพอใหบรษทมกำไรและการตดสนใจ เสยสละกำไรสวนหนงไปในการทำกจกรรมทางสงคม แนวทางการมอง CSR ในแนวนเองทนกเศรษฐศาสตรหลายคนใชเพอศกษาตอเพอใหทราบถงความหมาย และความสำคญทแทจรงของ CSR2
3. ประสบการณ CSR จากมมมอง
ทางเศรษฐศาสตร จากแนวทางการใหคำนยามของ CSR วาคอ
สวนแบงของกำไรบรษททใชไปในกจกรรมทางสงคม ทำใหนกเศรษฐศาสตรกล มหน งซ งประกอบดวย ศาสตราจารย Forest L. Reinhardt ศาสตราจารย Robert N. Stavins และศาสตราจารย Richard H.K. Victor สามารถทำการศ กษาเพ มเต มเก ยวก บประสบการณการใช CSR ในธรกจเอกชนท งในประเทศอตสาหกรรมทพฒนาแลวและประเทศทกำลงพฒนา นกเศรษฐศาสตรท สอนและวจยทางดาน การบรหารธรกจและการจดการเหลาน (Reinhardt, Stavins and Vietor, 2008) ไดตงโจทยหรอคำถามเกยวกบ CSR ไว 4 ขอ ดงน
1. บรษทอาจเสยสละกำไรเพอประโยชนของสงคมไดหรอไม?
2. บรษทสามารถเสยสละกำไรเพอประโยชนของสงคมอยางตอเนองไดหรอไม?
3. ในความเปนจรง บรษทเสยสละกำไรเพอประโยชนทางสงคมหรอไม? และ
4. บรษทควรเสยสละกำไรเพอประโยชนทางสงคมหรอไม?
คำถามท 1 : บรษทอาจเสยสละกำไรเพอ
ประโยชนของสงคมไดหรอไม?
คำถามนเปนคำถามในเชงกฎหมาย กลาวคอในประเทศต าง ๆ ม กฎหมายท กำหนดหน าท ความรบผดชอบของบรษท หรอองคกรทางธรกจอน ๆ อยางไรบาง? การปฏบตนอกเหนอไปจากทกฎหมายกำหนดอาจทำไดหรอไม? อยางไร? ทงน เพราะวา CSR หมายความถงกจกรรมทอย นอกเหนอไปจากหนาทพนฐานทกำหนดในกฎหมาย
Reinhardt, Stavins and Vietor (RSV) ไดอธบายว าม หล กหร อทฤษฎเก ยวก บว ตถ ประสงค ทางกฎหมายของบรษท (Corporation) อยางนอย 4 หลกหร อทฤษฎด วยก น หล กแรกค อ หล กว าด วย ความสำคญลำดบแรกของผ ถ อห น (Shareholder Primary) ซงคลาย ๆ กบแนวคดของ Friedman ทกลาวถงแลวขางตน หลกทสองคอ หลกการทำหนาทจดสรรผลประโยชน โดยคณะกรรมการบร ษ ทจากการประกอบธรกจใหผ ถอห นซ งถอเสมอนเปนเจาของปจจยการผลต เน องจากผถอหนอาจจะลำบากใจ ในการทจะลงทนบางอยางทอาจไมไดผลตอบแทน คนมา หลกทสามคอ หลกการใหผ จดการบรษทมอำนาจในการพจารณาดำเนนการกจกรรมดานสงคม ทเปนไปตามขนบธรรมเนยมประเพณท ทำสบเน อง กนมาในสวนนถาเปนในประเทศสหรฐอเมรกาแลว
2MartinDanielSiyaranamual(2007) เปนนกเศรษฐศาสตรอกคนหนงทมมมมองเกยวกบความหมายของ CSR ทนาสนใจ
เขามองวา CSR คอการทบรษทเอกชนขายสนคาเอกชน (Private Goods) ไปพรอมๆ กบการจดหาสนคาสาธารณะ (Public Goods)
ใหแกสงคม
นกเศรษฐศาสตรสามารถใชเครองมอตาง ๆ ทางวชาการ ไมวาจะเปนเครองมอทางดานคณตศาสตร สถต หรอการทดลองทางสงคมอน ๆ เพอจะโนมนาวใหผฟงเหนวาหรอยอมรบวาการวเคราะหทางเศรษฐศาสตรนน มตรรกะหรอความมเหตมผล และมความคงเสนคงวาทนาเชอถอได
สำนกงานป.ป.ช.1�
ทางฝายตลาการจะยดหลกสทธการตดสนใจของฝายธรกจ (Business Judgment Rule) กลาวคอ ทางฝาย ผพพากษาจะไมเขาไปกาวกายอำนาจการตดสนใจทางธรกจของผจดการบรษท ในประเทศอนทใชระบบกฎหมายแนวหลกปฏบตทว ๆ ไป (Common Law System) เช น ประเทศสหราชอาณาจ กรหร อออสเตรเลยกจะใชหลกเกณฑเดยวกน สวนหลกทสน น เปนหลกท สนบสนนใหบรษทมบทบาทในทางสงคมอยางเตมท ทงหมดนแสดงวาแนวคดเกยวกบบทบาททเหมาะสมของบรษทตอ CSR มหลกหรอทฤษฎสนบสนนไดตงแตไมยอมใหบรษททำอะไรนอกจากหากำไรสงสดอยางเดยวจนถงชวยสงคมไดอยางออกหนาออกตา คำถามคอ เราเลอกอยางไร?
คำถามท 2 : บรษทสามารถเสยสละกำไร
เพอประโยชนทางสงคมอยางตอเนองไดหรอไม?
ถงแมกฎหมายจะไมไดหามไววาบรษทจะนำ ผลกำไรไปทำกจกรรมทางสงคมไดโดยเสร แตอยางนอยจะตองทำหนาท ความรบผดชอบตอผ ถ อห น (Fiduciary Duty) ใหเสรจสนกอน แลวจงจะทำสวนทเกนไปจากทตองทำตามกฎหมาย ประเดนกคอวา ถงแมบรษทดงกลาวจะเสยสละกำไรเพอทำกจกรรมทางสงคมไดแตกไมไดหมายความวาจะสามารถทำกจกรรมดงกลาวไดอยางยงยนหรอตอเนองภายใต การแขงขนทางธรกจทมความรนแรง RSV ไดกลาวถงเหตผล 6 ประการวาทำไมบรษทจงอยากจะสนใจทำกจกรรมดาน CSR คอ
(1) ตองทำตามกฎเกณฑหรอระเบยบของรฐเหมอนกบบรษทอน ๆ ทกบรษทในโครงการบางอยางทมผลทางสงคมรวมกน
(2) กจกรรมททำนน มไดเปนภาระแกบรษท แตอยางไร เชน บรษทขายอาหารเอาอาหารเหลอไปบรจาคใหผยากไร เปนตน
(3) เปนไปไดวากจกรรมทางสงคมทบรษททำอาจจะชวยลดคาใชจายอน ๆ ของบรษทมากกวา คาใชจายในกจกรรมทางสงคมทบรษทตองเสยไป
(4) กจกรรมทางสงคมท ว าอาจจะชวยเพ ม รายไดของบรษท
(5) บร ษ ทต งใจจะทำก จกรรมทางส งคม นอกเหนอไปจากท กำหนดไวในกฎหมาย เพ อให ภาพลกษณของบรษทดดในสายตาของผคมกฎหรอรฐบาลเพออาจจะไดรบการปฏบตทดในอนาคตหรอในโอกาสอน
(6) ในทางกลบกน บรษ ทอาจจะต งใจทำกจกรรมทางสงคมใหเกนเลยไป เพอกระตนใหมการเปลยนแปลงกฎหรอระเบยบใหไปในทศทางนน เพอเอาชนะคตอสทางธรกจ
คำถามท RSV ถามตอไปกค อวา ภายใตเง อนไขอะไรจงจะมความเหมาะสมหรอเปนไปได ทางเศรษฐศาสตรท บรษทจะยอมเสยสละกำไรเพอ CSR ในกรณนบรษทอาจจะทำกจกรรมดาน CSR (1) โดยสมครใจ (2) โดยไมคอยเตมใจแตถกบบใหทำ สำหรบบรษททสมครใจทำ CSR ดวยความเตมใจอาจ
นกเศรษฐศาสตรมองความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมอยางไร?
คณธรรมนำธรกจ 1�
เปนเพราะวาบรษทไดประโยชนจาก CSR มากกวาตนทนทเสยไป (จากสวนแบงของกำไรบรษท) และในหลาย ๆ กรณ ผบรโภคบางคนหรอบางกลมยนดทจะจายเงนเพ อซ อสนคาท ผลตจากวธท เปนมตรกบ สงแวดลอมในราคาทสงขนกวาสนคาโดยทวไป หรอลกจางหรอคนงานของบรษทอาจจะแสดงตวชวยงานการกศลโดยไมคดคาจาง หากการกระทำดงกลาวมสวนในการสรางภาพความเอาใจใสตอสงคมของลกจางหรอเจาพนกงานของบรษทน ซงจะสงผลดตอการอดหนนสนคาหรอบรการของบรษทนตอไป
สำหรบบรษทท “จำใจ” ตองทำกจกรรมดาน CSR เพราะถกแรงกดดนทางสงคมทไมอาจหลกเลยงไดน น กไมไดหมายความเสมอไปวาการจำใจมกจกรรมดาน CSR จะมแตผลเสยเสมอไป อนทจรงแลว บรษทในสภาพดงกลาวอาจคำนวณของตนทนของการกระทำดงกลาวอยในตนทนการผลตของบรษททงหมด เพราะฉะนนกจะไมถอวากจกรรมดงกลาวเปนภาระของบรษททตองเผชญนอกเหนอความคาดหมาย และในบางกรณอาจถอเปนสวนหนงของคาใชจายท ไมอาจเอาคนได (Sunk Cost) และไมมผลตอการรบนโยบายเพอหากำไรสงสดของบรษทแตอยางใด
คำถามท3:มบรษทยอมเสยสละกำไรเพอ
CSRจรงหรอ?
คำถามนเราไดตอบไปแลวในทางหลกการวา อาจจะมหรอไมมกไดแลวแตเหตผลของแตละบรษท แตคำตอบทเปนจดเนนของสวนนจะเปนคำตอบทอาศยการศกษาในเชงประจกษ กลาวคอ จะมการศกษาพฤตกรรมของบรษทตาง ๆ ทเคยรวมอยในกจกรรม CSR วาจรงหรอทมการเสยสละกำไรจรง ๆ
เรองน Portney (2005, 2008) ไดรวบรวมผลการศกษาในเชงประจกษของนกวจยหลายคนซงพยายามหาวธตอบคำถามขางตนโดยคำนวณความแตกตางของ ผลกำไรระหวางบรษทททำ CSR หรอมโครงการ CSR กบบรษททไมไดทำหรอไมมโครงการ CSR ยกตวอยางเชน RSV (2008, หนา 23-24) ไดอางรายงานผล การศกษาของ Margolis, Elfenbein and Walsh (2003) ซงไดทำการวเคราะหความสมพนธระหวางผลสมฤทธทางการเงน (Financial Performance) กบการมกจกรรมทางธรกจท มผลตอสงคม (Socially Responsible Business Practices) และไดพบวารอยละ 27 ของบรษททเปนตวอยางของการศกษาทงหมด 169 บรษทแสดงใหเหนถงความสมพนธในเชงบวก รอยละ 58 ไมแสดงผลอยางใดอยางหนงทมสาระสำคญในเชงสถต และรอยละ 2 แสดงผลในทางลบ จากการศกษาครงน Margolis, Elfenbein and Walsh จงสรปวาโดยทวไปแลว CSR มผลนอยตอการมกำไรของบรษท3
ยงมงานวจยเชงประจกษอกหลายชนท Portney และ RSV สำรวจ ซ งผลกออกมาคลาย ๆ กนคอ บรษทสวนใหญจะรวมเอากจกรรมทางดานสงคมเปนสวนหนงของการทำธรกจโดยทวไป เชน การลงทนดานโฆษณา หรอการวจยและพฒนา (R&D) เปนตน ไมปรากฏชดเจนวามบรษทใดยอมเสยสละกำไรของบรษทเพอทำกจกรรมทางสงคมอยางไมบนยะบนยง หากแตจะทำกจกรรมทางสงคมทในทสดแลวจะมผลดตอกำไรหรอผลสมฤทธทางการเงนของบรษทในทสด แตอยางไรกตามมการวจยจำนวนไมนอยท Portney และ RSV ไมไดพดถง แตใหผลการศกษาในทาง ตรงกนขาม ยกตวอยางเชน Orlitzky, Schmidt and
3 อยางไรกตาม RSV ไดตงขอสงเกตวาถงแมผลในทางตรงจะบอกวา CSR ไมมผลตอกำไรของบรษท แตผลในทางกลบกนจะม
นำหนกหรอความเกยวของมากกวา กลาวคอ บรษททมกำไรดจะมความโนมเอยงทจะทำ CSR มากกวาบรษททไมคอยมกำไร
สำนกงานป.ป.ช.20
Rynes (2003) ไดใชวธวเคราะหหาความสมพนธระหวางความสำเรจ หรอผลสมฤทธทางดานสงคมและส งแวดลอมของบร ษ ท (Corporate Social /Environmental Performance หรอ CSP) กบความสำเรจหรอผลสมฤทธ ทางดานการเงน (Corporate Financial Performance หรอ CFP) นกวจยกลมนไดพบวาจากการนำขอมลจากผลการศกษา 52 ช น มาศกษาเปรยบเทยบในรปแบบจำลองเดยวกน (Meta - Analysis) ซงเทยบเทากบการมขอมลตวอยางเกอบ 34,000 ตวอยาง ผลการศกษาแสดงอยางชดเจนวา กจกรรมหรอความสนใจตอสงคมมผลในทางบวก ตอผลกำไรหรอความสำเรจทางการเงนของบรษทอยางชดเจน กลาวอกอยางหนงคอ บรษททลงทนทางดาน CSR มแนวโนมจะไดผลตอบแทนในดานผลกำไรสงกวาบรษททไมมกจกรรมหรอการลงทนทางดานสงคมและสงแวดลอม
เมอสรปผลการวจยเชงประจกษท งหมดแลว ขณะน คงยงไมสามารถพดไดเต มปากเตมคำวา การลงทนทางดานสงคมจะมผลบวกหรอลบตอ ผลประกอบการของบรษทอยางหนงอยางใด บางทบทสรปของ RSV ในเรองนอาจจะมความเหมาะสมดทสดกได เมอนกวจยกลมนกลาววาบรษทบางบรษทอาจทำกำไรในระยะยาวจากกจกรรมทางสงคมบางกจกรรมในบางเวลา (RSV, 2008, หนา 25)
คำถามท 4 : บรษทควรเสยสละกำไรเพอ
ผลประโยชนของสงคมหรอไม?
คำถามน เป นคำถามในเช งปท สฐานนยม (Normat ive Quest ion) กล าวค อ ไม ต งอย บน หลกเกณฑททกคนเหนดวยทงหมด แตขนอยกบผตอบแตละคน เพราะฉะนนคงเปนการยากทจะหาคำตอบสดทายได แตอยางไรกตาม ในทางเศรษฐศาสตร เรามวธท จะรบมอกบคำถามในทำนองนโดยการใช
หลกวาผจดการบรษทหรอเจาของบรษทจะทำอะไรกแลวแตจะใชหลกเกณฑวาตนทนทเพมขนตอหนวยของกจกรรมทเพมขนนน จะไมสงกวากำไรหรอผลประโยชน จากหน วยก จกรรมเด ยวก นน น และ จดสมดลของการลงทนจะอยทตนทนและผลประโยชนสวนเพ มตอหนวยกจกรรมทเพ มข นมขนาดเทากน ผ จ ดการอาจมการวดผลประโยชนและตนทนของกจกรรมทนอกเหนอจากทางเศรษฐกจ (Non-Economic Activities) หรอกจกรรมทมองเหนหรอจบตองไมได (Non-Tangible Activities) ทสามารถนำมาเปรยบเทยบในทางเศรษฐศาสตรได
4. บทสรปและขอเสนอแนะเชงนโยบาย ในบทความนเราไดพจารณาถงความรบผดชอบ
ของภาคธรกจเอกชนตอสงคมหรอ CSR จากมมมองของนกเศรษฐศาสตรซ งศกษาพฤตกรรมการเลอก ของคนในสงคมภายใตสมมตฐานของอรรถประโยชนส วนตนเป นท ต ง และการ เก ดค า เส ย โอกาส (Opportunity Cost) ในทกการเลอกภายใตขอสมมตนนกเศรษฐศาสตรมองวา ผจดการบรษทซงตองทำงานสนองตอบตอความตองการของเจาของบรษท (หรอ ผ ถอห น) มขอตองพจารณาวาจะตดสนใจดำเนนกจกรรมทมผลทางสงคมนอกเหนอจากหนาท หรอวตถประสงคโดยตรงของบรษทอยางไร หรอมากนอยเพยงใด? ถาหากทางผถอหนหรอเจาของบรษทมไดสงใหทำกจกรรมดาน CSR ผจดการคนนกอาจไมมภาระความรบผดชอบอยางเปนทางการท จะตองไปย ง เกยวกบ CSR นน แตถาหากจะทำกเปนการตดสนใจสวนตวของผจดการโดยไมเกยวกบการบรหารจดการของบรษทแตอยางใด แตถาเปนนโยบายของบรษทผานมตของผ ถ อห น การตดสนใจทำ CSR ของ ผจดการกอาจจะมองไดวาเปนสวนหนงของตนทนการบรหารจดการ ซงอาจจะตองไดรบผลตอบแทนคนมา
นกเศรษฐศาสตรมองความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมอยางไร?
คณธรรมนำธรกจ 21
ในรปของราคาสนคาหรอบรการทสงขน หรอตนทนการประกอบการในดานอน (เชน คาจางหรอคาใชจายบรษทดานอ น) ท ลดลง หรอบรษทอาจมนโยบาย ทตองการสงเสรมใหเกดประโยชนทางสงคมจรง ๆ โดยยอมลดกำไรของบรษทลง แตก เป นไปไดว า ภาพลกษณของบรษททดจากการทำ CSR ดงกลาว จะมผลทำใหความตองการสนคาหรอบรการของบรษทนนสงขนโดยความรสกทด (Goodwill) ของผซอหรอผบรโภคทมตอบรษท ทงหมดนแสดงใหเหนวา โดยมมมองของนกเศรษฐศาสตรแลวไมมอะไรท ไดมาฟร ๆ หรอมการตดสนอะไรทเกดขนโดยไมมตนทน คำตอบสดทายอย ท การสรางความสมดลระหวางตนทนและผลประโยชนของการเลอกทกอยาง โดยการเลอกสดทายคอการเลอกทมประโยชนสทธสงสด
เพราะฉะนนคำถามทวาบรษทหรอภาคธรกจเอกชนควรจะตองเอาใจใสตอ CSR หรอไมจงเปนคำถามท จะต องนำประเด นหร อหล กค ดในทางเศรษฐศาสตรมาพจารณาดวย เพราะการตดสนใจ ทกอยางของบรษทมผลตางตอบแทนหรอการไดอยาง/เสยอยาง (Trade Off) ท งส น ท สำคญท ส ดคอ ผ ร บผ ดชอบการบร หารงานของบร ษ ทจะต อง ดำเน นการให ธ รก จอย ได ก อน โดยการม กำไร พอสมควรหรออยางนอยท ส ดคอไมขาดทน แต การอยไดน กไมไดหมายความจะตองทำทกวถทาง เพ อใหอย ได แตเปนการอย ได ภายใตกรอบของกฎหมายและระเบยบปฏบต ท ถกตอง ไมใชการทำลายคแขงหรอคตอสดวยวธทไมถกตองหรอไมเปนธรรม หรอหากำไรโดยหลอกลวงหรอเอาเปรยบลกคา แตเอาชนะกนดวยความสามารถในการบรหารจดการ ความสามารถและประสทธภาพในการผลต และ การคดคนนวตกรรมใหม ๆ ทชวยลดตนทนและเพมคณภาพของผลผลต
ในประเดนน ผ เข ยนเคยต งกฎเกณฑไว ว า ความรบผดชอบของธรกจเอกชนตอสงคมจะตองผาน กฎเกณฑพนฐานทางเศรษฐศาสตร 5 ขอกอน กอนทจะไปคดทำอยางอ นท นอกเหนอไปจากนกฎเกณฑ 5 ขอนคอ (1) ผบรหารจดการธรกจเอกชนจะตอง มความซอสตยตอรฐ คอ ปฏบตตามระเบยบของ ร ฐและไมหล กเล ยงหนาท เช น ไม โกงภาษร ฐ (2) มความซ อสตยตออตสาหกรรมหรอกจกรรม ทตนเองประกอบการอย หมายความวาไมทำใหวงการอตสาหกรรมหรอกจกรรมนนเสอมเสย เพอผลประโยชนสวนตน (เชน ไมสนใจกรณอตสาหกรรมททำใหเกดมลพษตอสงแวดลอม) (3) มความซอสตยตอคแขงทางการคาโดยแขงขนกนในกตกาทางการคาทเปนธรรม และเอาชนะกนดวยประสทธภาพและความสามารถในทางหาความกาวหนาตามทกลาวถงแลวขางตน (4) มความซอสตยตอลกคาโดยการไมหลอกลวงลกคา และ (5) มความซอสตยตอลกจางโดยใหคาจางท เปนธรรมและดแลสวสดการในการทำงานใหอย ในระดบทเหมาะสม เมอทำครบทง 5 ขอนแลว เกอบจะเรยกไดวา ไมมความจำเปนตองคดทำอะไรเพมเตมใหสงคมอกแลว เพราะสงคมจะไดประโยชนไปเตม ๆ เรยบรอยแลว แตถาจะทำอะไรเพ มเตมเปนพเศษ ไปกวาน กยอมได โดยอยภายใตเง อนไขวาจะตองสามารถอธบายเหตผลทางเศรษฐศาสตรของการกระทำนน ๆ ได การกระทำกจกรรมทางสงคมจนมผลทำใหบรษทตองขาดทนหรอเสยหายไมใชเร องท ถกตอง แตถาเปนการลดกำไรลงเพอคนประโยชนใหสงคมกสามารถอธบายได และไมเปนเรองทเสยหาย และอาจเปนเรองทคนประโยชนกลบมาใหบรษทไดอกในอนาคต
สำนกงานป.ป.ช.22
Drucker, Peter. (1986). Frontiers of Management. Butterworth-
Heinemann.
Elhauge, Elner. (2005). “Corporate Managers’ Operational
Discretion to Sacrifice Corporate Profits in the Public
Interest”, in Bruce Hay, Robert Stavins, and Richard
Vietor (eds.) Environmental Protection and the Social
Responsibility of Firms. Washington DC: Resources for
the Future.
Friedman, Milton. (1970). “The Social Responsibility of Business is
to Increase lts Profits”, The New York Times Magazine,
13 September.
Henderson, David. (2001). Misguided Virtue: False Notions of
Corporate Social Responsibility. London: Institute of
Economic Affairs, December.
Henderson, David . (2007) . “Misgu ided Corproate
Virtue and the Role of Business Today” Presented to a
Net Impact Conference at the Melbourne Business
School , 23 February (http://www.nzbr .org.nz/
documents/speeches/070223 misguided virtue.pdf)
Margolis, Joshua, Hillary Elfenbein and James Walsh. (2007).
“Does It Pay to Be Good? A Meta-analysis and
Redirection of Research on the Relationship Between
Corporate Social and Financial Performance”. Havard
Business School Working Paper.
Orlitzky, Marc, Frank Schmidt and Sara Raynes. (2003).
“Corporate Social and Financial Per formance:
A Meta-Analysis”, Organization Studies. vol. 23, no. 3,
pp. 403-441.
Portney, Paul R. (2005). “Corporate Social Responsibility:
An Economic and Public Policy Perspective”, in Bruce
Hay, Robert Stavins and Richard Vietor (eds.).
Environmental Protection and the Social Responsibility
of Firms. Washington DC: Resources for the Future.
Portney, Paul R. (2008). “The (Not So) New Corporate Social
Responsibility: An Empirical Perspective”, Review of
Environmental Economics and Policy. vol. 2., issue 2,
Summer, pp. 261-275.
Reinhardt, Forest L., Robert N. Stavins and Richard H.K. Vietor.
(2008). “Corporate Social Responsibility Through An
Economic Lens”. National Bureau of Economic
Research Working Paper 13989, May.
Siyaranamual, Martin Daniel. (2007). “The Economic of
Corporate Social Responsibility (CSR): Selling to
Someone who Has Personal Valuation:, Department of
Economics. Padjadjaran University Working Paper in
Economics and Development Studies no. 200706, June.
เอกสารอางอง
บทความ
แนวทางการแกปญหาทจรตคดโกง ในภาคธรกจเอกชน
โดยดร.โสภณพรโชคชย
สำนกงานป.ป.ช.24
ซงแปลภาษาไทยวา การทจรต ประพฤตมชอบ โกงกน และตดสนบนแพรหลายเปนอยางมากและในแทบทกวงการในประเทศไทยของเรา ผมจำไดวาเมอ 30 ปทแลวสมยผมยงเปนนกศกษาปรญญาตรมคำขวญทโดงดงวา“ชวยขจดคอรรปชนใหสนเพอแผนดนไทยอยรอด” บดนคนทเคยโกงกนเมอ 30 ปทแลว กคงหมดอำนาจหรอตายไปเกอบหมดแลวแตคนโกงกนรนใหมกกลบมาสบทอด“เจตนารมณ”อยางไมขาดสาย!
การทจรต ซ งเปนคำไทยทตอไปนจะใชแทนภาษาองกฤษวา Corruption น นมกพ งเปาไปท การประพฤตมชอบในวงราชการ แตในบทความนมงชใหเหนถงการทจรตในภาคเอกชน ซงมสวนสมพนธกบการทจรตภาครฐเชนกน
อยางไรจงเปนการทจรต หนวยงานขององคการสหประชาชาตท ช อวา
United Nations Development Program (UNDP) ได จดทำ Anti-Corruption: Practice Note (1) ขน ใจความสำคญสรปไดวาการทจรตนนเปนความลมเหลวของการบรหารจดการทแสดงถงการขาดความโปรงใสและการตรงไปตรงมา และไมไดเปนการปกครองโดยระบบนตรฐท ถอกฎหมายเปนหลก ปรากฏการณเชนน ในประเทศไทยของเราสะทอนจากอาการ “คนไทยกลวตำรวจ แตไมกลวกฎหมาย” ซงตางจากประเทศ ตะวนตกอยางเดนชด (2)
UNDP ไดสรปผลรายของการทจรตหลายประการไดแก
1. ลดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและการลงทนจากตางประเทศ
ผมเคยไปเปนทปรกษาของกระทรวงการคลง ในประเทศเพอนบาน 2-3 แหง บรษทขนาดใหญทจะเขาไปทำธรกจตางตองเสย “คาตง” ใหกบขาราชการใหญ เชน ธรกจโทรคมนาคม หาไมกจะไมไดรบสมปทาน เปนตน
2. ลดทอนรายไดของภาครฐทจะนำมาเพอการชวยเหลอผมรายไดนอย
ทำใหผมรายไดนอยยงยากจนลง สงผลเสยตอประเทศโดยรวม จะเหนไดวาประเทศในภมภาคน อาจมความแตกตางกนไมมากนกเมอราว 50 ปกอน แตในขณะนแตกตางกนมาก ประเทศทมการทจรตมากยอมเจรญนอยกวาประเทศทมการทจรตนอย
3.จดสรรทรพยากรผด
ทำใหการจดสรรทรพยากรทมอยอยางจำกด ซ งแทนท จะนำไปพฒนาประเทศ กลบนำไปใชในวงการอนทอาจมความจำเปนนอยกวา เชน ในดาน งบประมาณการทหาร เปนตน
4. ทำใหกฎหมายบานเมองขาดความศกดสทธ
สงผลเสยตอระบบนเวศน เชน การตดไมทำลายปา การทำลายสงแวดลอม เปนตน
5.เปนการทำลายระบบสทธมนษยชน
สรางวงจรความชวรายจากการทจรต กลมท อยเหนอกฎหมายยอมกระทำการใหผอนเสยสทธอนชอบธรรม และสงผลตอความเปนอนหนงอนเดยวกนในสงคมโดยรวม
การขจ ดการท จร ตจ งเป นภาระหนาท อ น ศกดสทธของคนไทยทกคน การรวมกนขจดการทจรตจ งเป นก ศลกรรมท ทำแลวจะเป นมงคลตอช ว ต
Corruption
(1)โปรดดรายละเอยดไดท: http://www.undp.org/governance/docs/AC_PN_English.pdf (2)โปรดอานกรณเปรยบเทยบกบประเทศฟนแลนด:ดร.โสภณพรโชคชย.สนทนาเรองรฐสวสดการกบอาจารยบญสง
ชเลธร(กมภาพนธ,2552)ท: http://www.thaiappraisal.org/Thai/Market/Market234.htm
คณธรรมนำธรกจ 25
เหนอกวาการทำบญใด ๆ แตในความเปนจรงกอาจ “โชคราย” ถกทำลายชวตและทรพยสนไดเชนกน
รปแบบการทจรตในภาคเอกชน บางทานอาจนกภาพไมออกวาการทจรตใน
ภาคเอกชนเปนอยางไร เพราะสวนมากเหนแตการทจรตในภาครฐ รปแบบการทจรตในภาคเอกชนม ตงแตการทถกปจจยภายนอกบงคบใหทำการทจรต เชน จำเปนตองจายเงน “ใตโตะ” หาไมกไมอาจประกอบธรกจได (โดยสะดวก) การทจรตฉอโกงโดย ผ บรหารบรษทน นเอง การทจรตภายในวสาหกจ ซงกระทำโดยพนกงานเอง เปนตน
1.การทจรตทเกดจากปจจยภายนอก
ในทน หมายถง การทวสาหกจเอกชนจำเปนตองตดสนบนเจาพนกงานเพอใหสามารถทำธรกจได (โดยสะดวก) หรอโดยไมถกขดขวาง หนวงเหน ยว ปรากฏการณ เช นน ม เห นอย ท ว ไปในวงการ การรบ-สงสนคาระหวางประเทศ การขอรบใบอนญาตตาง ๆ จากทางราชการ แมแตวสาหกจช นดท ม ธรรมาภ บาลสงจากต างประเทศก ย งต องยอม ตดสนบน เชน การเขาไปทำธรกจโทรคมนาคม ในประเทศโลกทสาม เปนตน
ในประเทศตะวนตกทมระบบการตอสกบการทจรตทด ปรากฏวาตนทนในการเลยงภาษสงกวามลคาของการเสยภาษใหถกตองตามกฎหมาย แตในกรณประเทศกำลงพฒนา ตนทนในการเลยงภาษกลบตำกวา จงทำใหนกธรกจยนดหรอจำเปนทจะตอง ตดสนบนเพอใหการทำธรกจเปนไปดวยความราบรน โดยถอตนทนนเปนตนทนปกตหนงของการทำธรกจนนเอง
2.การตงใจฉอโกงโดยเจาของวสาหกจ
กรณน ถ อเป นการม งกระทำอาชญากรรม โดยโจงแจง ไดแก การต งวงธรกจแชรลกโซ หรออาชญากรรมเศรษฐกจผานการขายสนคาดวยระบบขายตรงบางรายการ เปนตน กรณนถอเปนการฉอโกงลกคาหรอผมสวนไดเสยอน สมควรทจะถกดำเนนคดตามกฎหมายอยางเดดขาด
เมอเรว ๆ นพนกงานผชวยเลขานการของผมคนหนงยนดลาออกจากงานเพอไปสมครงานในบรษทใหม ซงเปนของเพอนและจายเงนเดอนมากกวาผมถง 40% ผมกยนดใหลาออกไป แตพนกงานผนทำงาน ไดเพยงเดอนเศษ ๆ กลาออกเพราะพบวาบรษท ดงกลาวเปนบรษททเขาขาย “ตมตน” ประชาชน ในระหวางทำงานกทำดวยความไมสบายใจ เพราะม ผรกษากฎหมายเขามาตรวจและจบกมผบรหารบรษทบอยคร ง แตผ บรหารกไมไดถกจบไป ซ งกคงเปนเพราะไดตดสนบนเจาพนกงานนนเอง
3.การทจรตของผบรหาร-พนกงาน
ผมเปนกรรมการทปรกษาของสมาคมสนเชอ ทอยอาศยมาหลายสมย ทราบจากขอมลทเกยวของวา การทจรตในวงการสถาบนการเงนนน สวนมาก มาจากการทจรตจากบคคลภายใน เชน โดยผบรหารหรอพนกงาน ไมใชการโกงจากลกคาภายนอก ดงนน จงอาจกลาวไดวาการทจรตจากภายในน เปนการทจรตท ควรใหความสนใจเปนพเศษ โปรดดพาด หวข าวเฉพาะในวงการสถาบนการเง นท ม ระบบ ตรวจสอบทดทสดแลว ยงมขาวออกบอย ๆ ดงตอไปน
แจงจบผ ชวย ผจก.แบงกธนชาตโกง 17 ล. (คมชดลก, 3 เมษายน 2552) (3)
•
แนวทางการแกปญหาทจรตคดโกงในภาคธรกจเอกชน
(3)แจงจบผชวยผจก.แบงกธนชาตโกง17ล.
สำนกงานป.ป.ช.2�
จำคกเกรกเกยรต 20 ป ชดใชบบซ 1.5 พน ล. (กรงเทพธรกจ, 11 มนาคม 2552)
ศาลสงจำคกสาวแบงก 492 ป ฐานโกงเงนลกค ากว า 65 ล านบาท (โพสต ท เดย , 27 กนยายน 2551)
ผช.ผจก.สาวแบงกโกง 200 ล. ตร.ประกาศจบทว ปท. (ขาวสด, 6 พฤษภาคม 2550)
พน กงาน ธ.กร งเทพ โกงเง นลกค าเก อบ 3 ลานบาท (28 กนยายน 2550)
รวบหน มแบงกโกง 45 ล. ตดหวยงอมแงม (ไทยรฐ, 26 พฤศจกายน 2548)
สาวแบงกทหารไทยโกงเงนลกคา 13 ล. นานกวา 3 ป (ขาวสด, 25 กมภาพนธ ไมทราบป)
4.การรบประโยชนทมควรได
ประ โยชน ท ม ค ว ร ได ป ระกอบด วยการ “กนตามนำ” ในกระบวนการจดซ อของวสาหกจ ซ งมกมความไมโปรงใสตาง ๆ ท งน รวมไปถงการ รบประโยชนทางออมตาง ๆ อนไดแก ใบหน หรอการ
•
•
•
•
•
•
ไดรบการอำนวยความสะดวกในการจบจายหรอการรนรมยตาง ๆ เชน การเขาแหลงบนเทงตาง ๆ เปนตน
ผ บรหารของวสาหกจขนาดใหญโดยเฉพาะ ทเปนบรษทมหาชนนนทำการผกขาด ตดตอนบรการเสรมตาง ๆ เชน ในกรณสถาบนการเงน ผบรหารนน ๆ อาจต งบรษทขนเงน บรษทยาม บรษทประเมน คาทรพยสน ฯลฯ เพอใหบรการแกสถาบนการเงนของตนเอง การนยอมทำใหสถาบนการเงนไมไดรบสนคาหรอบรการทมคณภาพ เนองจากขาดการแขงขนเสรจนไดรบบรการทดท สด ณ ราคาทถกทสด ทำให ผถอหนทงหลายไดรบความเสยหาย
5.สวสดการทสงเกนควร
วสาหกจขนาดใหญหลายแหงโดยเฉพาะบรษทมหาชนจายสวสดการท สงเกนจรง เชน ในวงการ สายการบน สายการบนทมช อเสยงช นนำของโลก บางแหง ใหอดตพนกงานสามารถซอตวเดนทางในอตราราคาเพยงไมกรอยบาท ในขณะทผใชบรการทวไปตองเสยคาบรการหลายหมนบาท เปนตน
คณธรรมนำธรกจ 2�
อาจกลาวไดวา พนกงานของวสาหกจขนาดใหญหลายแหงมประสทธภาพการทำงานทตำ ทำงานอยในลกษณะเสมอน “ทาก” “กาฝาก” หรอ “พยาธ” ท เกาะกนวสาหกจขนาดใหญ ในบางหนวยงานอาจสามารถ “ดน” พนกงานเหลานออกไดจำนวนมาก และหากพนกงานเหลาน ออกไปแลว กใชวา จะหางานทำไดในตลาดแรงงานท วไป เพราะคงมคณภาพตำเกนกวาจะหางานตามอตราเงนเดอนทไดรบอยในวสาหกจปจจบน
อาจกลาวไดวารปแบบของการทจรต ซงสรปจากกระทรวงการตางประเทศเดนมารคมดงน
กลโกงในการประมล การ “ฮว” ประมล การโกงในเรองสญญา การโกงในระบบการตรวจสอบ การโกงในการจดซอ-ตนทนสนคา/บรการ การตดสนบน การโกงคาใชจายตาง ๆ เชน คาเดนทาง การขโมยและการยกยอกทรพยขององคกร
ความคาดหวงของสงคม ความคาดหวงของสงคมตอการไมทจรตของ
วสาหกจตาง ๆ นนสามารถเขาใจได ไมวาจะเปนว สาหกจขนาดใหญ หร อธ รก จขนาดกลางหร อ ขนาดยอม (SMEs: Small and Medium Enterprises) ลวนตองไมกระทำการทจรต ดงน
1.ธรกจSMEs
หลายทานคงเคยไดยนวา แมคาขายขนมจน เอากระดาษทชชมาผสมในนำยา นยวาเพอลดตนทนใหขายไดราคาถก ชวยใหขายไดดขน หรอใสผงชรสมากมายเพยงเพ อใหคนตดใจในรสชาตโดยขาด ความรบผดชอบ หรอนำอาหารท เส อมคณภาพ มาขายจนกระท งเดกนกเร ยนกนแลวอาเจยนกน ทงโรงเรยน เปนตน
••••••••
ในธรกจไมวาระดบ SMEs หรอธรกจขนาดใหญ มคตช วรายอย อยางหน งกคอ “ดานได-อายอด” กลาวคอ ทำอะไรกไดท ขอเพยงใหไดผลตอบแทนงดงามในวนนโดยไมรบผดชอบ การทำธรกจเชนนยอมไมยงยนและยงเสยงกบการถกสงปด เราจงควรสงเสรมธรกจใหรบผดชอบ หาไมถอเปนการละเมด เปนการกระทำผดกฎหมาย เปนอาชญากรรมทตองถกลงโทษ
2.บรษทมหาชน
ขาวในหนงสอพมพอาจพบเหนไดวาเจาของเดมของบรษทมหาชน ทงกจการของตนเองหลงจากเขาระดมเงนในตลาดหลกทรพยไดแลว ผบรหารบางคนโกงบรษทของตนเอง หรอใชจายเงนฟมเฟอยเพอบำรงความสขสบายของผบรหาร เปนตน
อยางไรกตาม ในปจจบนนตลาดหลกทรพยและสำนกงานคณะกรรมการกำกบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (กลต.) ตางมมาตรการควบคมบรษทมหาชนรดกมกวาแตกอน และถอเปนมาตรฐานทดสำหรบวสาหกจอน ๆ นอกตลาดหลกทรพยเพอ ใหเกดความโปรงใส เปนธรรม และปดโอกาสการทจรต
3.นายธนาคาร
เราคงเคยไดยนวา ธนาคารหลายแหงทเจงไปนนเปนเพราะการปลอยกอยางขาดความรบผดชอบใหเครอญาตโดยขาดหลกทรพยคำประกนท เพยงพอ ธนาคารหลายแหงขโมยโครงการทมแนวคดการตลาดด ๆ ไปทำเสยเอง หรอกวาจะกเงนไดกตองจายเบยบายรายทางใหเจาหนาทฝายสนเชอ ผจดการสาขาและผจดการเขต เปนตน
ธนาคารท ม ความรบผดชอบตอสงคมกคอ การรบผดชอบตอลกคาเปนสำคญ ไมวาจะเปนลกคาท มาฝากเงนหรอท มาก เงน โดยการ “กวาดบาน” ตวเองกอน ปดโอกาสท จะเกดทจรต ทำใหลกคา ไววางใจ เปนตน
แนวทางการแกปญหาทจรตคดโกงในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.2�
3.สอมวลชน
เราไดยนปญหาของสอมวลชนอยเนอง ๆ เชน การเขยนเชยรดารา หรอผมอปการคณทลงโฆษณา หรอท ร ายไปกวาน นกคอ การใชปากกาเปนอาวธ ในการทำรายคนอน ขาวในหนาหนงสอพมพมกเปนขาวท ไดจากการแถลงขาวของผ มสวนไดสวนเสย การเสนอขาวอาจคำนงถงผลประโยชนของผบรโภคนอยกวาผ จายเงนโฆษณาททำใหส อมวลชนอยได หนงสอพมพจงอาจเปนเพยง “กระบอกเสยง” หรอเปนเพยง “กระดาษเปอนหมก” ไปในบางคราว
ส อมวลชนท ม ความร บผ ดชอบต อส งคม หรอไมทจรตจงไมควรเปนเคร องมอของประเทศมหาอำนาจ นายทนขามชาต หรอนายทนในประเทศรายใหญ ๆ ทมงการเสนอขาวเฉพาะบางมมบางดานอนถอเปนการ “ปดฟาดวยฝามอ” และเปนเครองมอโฆษณาชวนเชอโดยไมรบผดชอบ
4.หางสรรพสนคา
หางสรรพสนคาท ขายของราคาแพงเกนเหต หลอกขายของทคณภาพไมสมราคาหรอหลอกลวงดวยกลยทธลดแลกแจกแถมทฉอฉล ยอมถอเปนการละเมด กระทำการทจรตตอลกคา หางสรรพสนคาทไมทจรตกคอไมตงราคาสนคาเกนควรในเชงเปรยบเทยบกบคแขง
5.นกพฒนาทดน
ความคาดหวงของสงคมตอนกพฒนาทดน เชนผประกอบการบานจดสรรหรออาคารชดกคอ การไมฉอโกงลกคา การไมใชวสดหรอการสงมอบบานและบรการสาธารณปโภค สาธารณปการท มคณภาพ ดอยกวาทโฆษณาไว เปนตน รวมทงการไมหลอกขายบานในราคาทสงเกนจรง เปนตน
6.บรการวชาชพ
บรการวชาชพอาจถอเปน SMEs เราคงเคยไดยนบรษทบญช หรอผ ตรวจสอบบญชบางราย ฉอฉลดวยการลงลายมอชอตรวจสอบบรษทนบแสนรายตอป บรษททปรกษา เชน ผประเมนคาทรพยสนบางแหงไมซ อสตยตอวชาชพ ตงแตผ บรหารจนถง ผประกอบวชาชพเรยกรบเงนจากลกคา หรอรวมกบลกคาออกรายงานประเมนโกงธนาคาร หรอรวมมอกบผบรหารธนาคารโกงธนาคารทตนบรหารอย เปนตน ดงน น นกวชาชพท ดตองไม “พายเรอใหโจรน ง” แต ควรดำเน นว ชาช พตามกฎหมาย ไม ละเม ด จรรยาบรรณของวชาชพเพอผลประโยชนสวนตว
การควบคมวชาชพนน รฐบาลมกเปนผดำเนนการควบคมโดยต งเปนสภาวชาชพ เชน แพทยสภา สภาว ศวกร และสภาสถาปนก ในประเทศไทย ยงมว ชาชพอกหลายแขนงท ย งไมม สภาวชาชพ อาจกลาวไดวาในประเทศท ไมคอยพฒนายงไมมระบบควบคมนกวชาชพเพอใหความไมมระบบ และขาดการควบคมนเปนชองทางการโกงกนตาง ๆ โดย ใชนกวชาชพเปนตรายาง (Rubber Stamp) ตอไป
การไมทจรตกบ CSR หลกการร บผดชอบตอสงคมของวสาหกจ
(CSR: Corporate Social Responsibility) ตาม The UN Global Compact ซ งเปนกรอบท วางโดยองคการสหประชาชาต (4) ใหวสาหกจดำเนนตามหลกการ 10 ประการน น มสวนเก ยวของกบประเดนสทธ มนษยชน มาตรฐานแรงงาน สงแวดลอม และการ ไมยอมรบการโกงกนสนบน ในขณะน ม ว สาหกจ เขารวมลงนามเปนจำนวนมาก โดยถอเปนกลมทม ผเขารวมมากทสดในโลก
(4)โปรดดรายละเอยดไดท: http://www.unglobalcompact.org/AboutTheGC/index.html
คณธรรมนำธรกจ 2�
วสาหกจใดทประสงคจะเขารวมเปนสวนหนงของ UN Global Compact จะตองลงนามตกลงปฏบตตามหลกการ 10 ประการอยางเครงครด ซงประกอบดวยเรองสทธมนษยชน มาตรฐานแรงงาน สงแวดลอม และการไมรวมมอกบการตดสนบนหรอทจรต ดงน
1.ดานสทธมนษยชน
หลกขอท 1 : ธรกจควรสนบสนนและเคารพการปกป องส ทธ มน ษยชนท เป นท ยอมร บของนานาชาต
หลกขอท 2 : ธรกจไมพงของแวะกบการกระทำทขดหลกสทธมนษยชน
2.ดานมาตรฐานแรงงาน
หลกขอท 3 : ธรกจควรสงเสรมและตระหนกถงเสรภาพในการกอตงสหภาพแรงงานของพนกงาน
หลกขอท 4 : ธรกจตองรวมขจดการบงคบ การใชแรงงาน
หลกขอท 5 : ธรกจตองรวมขจดการใชแรงงานเดก
หลกขอท 6 : ธรกจตองไมกดกนการจางงานและอาชพ
3.ดานสงแวดลอม
หลกขอท 7 : ธรกจควรสนบสนนการดำเนนการปองกนปญหาสงแวดลอม
หลกขอท 8 : ธรกจควรแสดงความคดรเร มสรางสรรคใหม ๆ ตอความรบผดชอบดานสงแวดลอม
หลกขอท 9 : ธรกจควรสงเสรมและเผยแพรเทคโนโลยทเปนมตรกบสงแวดลอม
4.ดานการไมยอมรบการทจรต
หล กข อท 10 : ธ รก จควรดำเน นไปโดย ปราศจากการทจรตและประพฤตมชอบในทกรปแบบ รวมทงการบงคบ ขดรด และการตดสนบน ทงนอาจพจารณาในกรณภายในวสาหกจ และการใหสนบน อนเปนการทจรตในวงราชการกเปนสงทพงหลกเลยง
การปฏบ ต ให ครบถวนหร อไม ละเม ดตาม หลกการขางตนจงถอวาวสาหกจนน ๆ ม CSR ดงนน CSR จงไมใชการไปทำบญเอาหนา หรอสกแตทำทดแลสงแวดลอม หรอเลยงไปทำดทางอนในหนาฉาก แตหลงฉากกลบขดรด ฉอฉล เอาเปรยบผมสวนไดสวนเสยโดยไมละอายและไมเกรงกลวตอกฎหมาย
วาดวยจรรยาบรรณ ในการปองกนการทจร ตน น จรรยาบรรณ
ถอเปนมาตรการสำคญประการหนง จรรยาบรรณนนถอเปน Solf Law หรอ “กฎหมายอยางออน” ซงไมใชกฎหมาย Hard Law แตเปนเร องเกยวกบมรรยาท มาตรฐานวชาชพ จรรยาบรรณธรกจหรออะไรทำนองน ในวงวชาชพตาง ๆ ม Soft Law ซงสงคมทวไปกเคยไดยนอยบาง เชน จรรยาบรรณแพทย มรรยาททนาย มาตรฐานบญช เปนตน ดงนนนกวชาชพทม CSR ก ค อ น กว ชาช พท ม การปฏบ ต ตาม Soft Law โดยเครงครดจนสรางความไววางใจและความเชอถอตอผใชบรการและสงคมโดยรวม
ทำไมจงมการบงคบใชหลกนตร ฐโดยหามละเม ด หร อม การวางและบงค บใช Soft Law โดยเครงครด เหตผลกคอเพอผบรโภคนนเอง เพราะในทางกฎหมายกถอวาอำนาจเปนของปวงชน ในทางรฐศาสตรกถอวาประชาชนคอเจาของประเทศ หรอแมแตในทางการตลาดกถอวา “ลกคาคอพระเจา” ดงนนนกวชาชพจงตองใหความสำคญกบประชาชนเปนอนดบแรก
ประชาชนน ไม ใช ส งลอย ๆ แต หมายถ ง ผบรโภค ลกคาของเรานนเอง หากประชาชนวางใจ ใชบรการ กยอมถอเปนมงคลตอวสาหกจ การถอประชาชนเปนท ต งจงเปนหนทางเดยวท จะพฒนาธรกจหรอวชาชพใหดขน เราจงตองเรมตนทประชาชนกอน ไมใชทประโยชนของนกวชาชพ หาไมนกวชาชพกคงเปนเพยง “แกงค” หรอ “ซองโจร” ไป
แนวทางการแกปญหาทจรตคดโกงในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.30
การควบคมทางวชาชพ ไดแก 1.การออกใบอนญาตประกอบวชาชพ
หลายทานคงจำภาพยนตรเรอง “องคบาก” ได ในภาพยนตรดงกลาวมเรองใบอนญาตเลนดนตร ซงตามทองเรองดนาขน แตในความเปนจรงนบเปนความนาเสยดายเปนอยางยง หากมการออกใบอนญาตในวชาชพตาง ๆ ตงแตสมยนน วชาชพตาง ๆ กจะมการพฒนา โดยทวไปในแตละวชาชพกจะมการจดระดบ น กว ชาช พกจะพยายามเพ มพนความร เพ อการ ยกระดบตนเองอยเสมอ
2.การควบคมการปฏบตงานตามวชาชพ
เพ อให น กว ชาช พปฏ บ ต งานโดยย ดถ อมาตรฐานและจรรยาบรรณวชาชพโดยเครงครด หาไมจะถกลงโทษในสถานตาง ๆ ตงแตการตกเตอนจนถงการยดใบอนญาตประกอบวชาชพ หมดทางทำมาหากนในวชาชพอกตอไป อยางไรกตาม การจดการศกษาตาง ๆ ไมใชหนาทขององคกรควบคมวชาชพ เพราะถอเปนธรกจอยางหนงทมผใหบรการทวไป เชน สถาบนการศกษาในระดบตาง ๆ ท งหลาย หากองคกรวชาชพจดการศกษาเสยเอง กเทากบผบรหารองคกร “ทำมาหากน” กบการจดการศกษา ทำใหขาดความเปนกลางในการควบคมทางวชาชพไป
ในการควบคมว ชาชพตาง ๆ ร ฐบาลตอง ออกหนามาควบคม โดยเสนอกฎหมายใหมพระราช-บญญตวชาชพตาง ๆ และจดต งสภาวชาชพตามกฎหมาย เชน แพทยสภา สภาวศวกร สภาสถาปนก สภาวชาชพบญช เปนตน ในแตละวงการ เชน แพทย อาจมแพทยสมาคมในพระบรมราชปถ มภ หร อ มสมาคมแพทยเฉพาะทางตาง ๆ มากมาย แตเพอการควบคมวชาชพทเปนกลาง จงตองตงสภาวชาชพ
สมาคมว ชาช พไม สามารถเป นผ ควบค ม นกวชาชพได เพราะสมาคมประกอบดวยผมสวนไดสวนเสย ถาปลอยใหกรรมการสมาคมซงเปนบรษท คแขงหนง มาคอยตดสนหรอควบคมบรษทคแขงอน กยอมไมเกดความเปนธรรม สมาคมวชาชพอาจทำหนาท ปกปองผ ประกอบวชาชพ จดงานสงสรรค หรออน ๆ อยางสมาคมนกบญชและผตรวจสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย แตเดมกจดการศกษา แตเมอมสภานกบญช สมาคมนกยบเลกไป เพราะไมมหนาทควบคมวชาชพ เปนตน สมาคมในวชาชพอนกอาจยงอย แตไมไดทำหนาทควบคมวชาชพ
สภาวชาชพจะประกอบดวยผแทนจากรฐบาลซง (โดยทางทฤษฎ) ถอเปนตวแทนผลประโยชนของประชาชน นอกจากนยงมผแทนนกวชาชพ ผแทนผใชบรการ ผแทนหนวยราชการทเกยวของ ผแทนสถาบนการศกษาทเก ยวของ เปนตน การควบคมวชาชพ จงเปนเคร องแสดงความรบผดชอบตอสงคมของ นกวชาชพโดยแท ในสงคมไทยยงมนกวชาชพอกมากท ร ฐบาลยงไมไดควบคม โดยเฉพาะนกวชาชพท เกยวของกบผลประโยชนของประชาชน และอาจสรางความเสยหายไดในวงกวาง เชน ตวแทนนายหนา ผบรหารทรพยสน ผประเมนคาทรพยสน เปนตน
ประเทศท ขาดการควบค มทางว ชาช พ ยอมเปนการเปดชองใหเกดการทจรตและประพฤต มชอบตาง ๆ ตามมาอกมากมาย ทำใหปญหาการฉอโกงทงในสงคมและการฉอโกงชาตเกดข นอยางดกดน การควบคมและพฒนานกวชาชพยอมทำให นกวชาชพมความเปนอสระ ไมถกครอบงำโดยมชอบ และจะเปนการชวยสงคมตรวจสอบความถกตอง ตาง ๆ ไดเปนอยางด
การทจรตนนเปนความลมเหลวของการบรหารจดการท แสดงถง การขาดความโปรงใสและการตรงไปตรงมา และไม ได เปนการปกครอง โดยระบบนตรฐทถอกฎหมายเปนหลก
คณธรรมนำธรกจ 31
นอกจากน ย งม จ รรยาบรรณทางธ รก จ ซ งไมใชของนกวชาชพ แตเปนของผ ประกอบการ (Entrepreneurs) เชน กรณจรรยาบรรณหอการคาไทย จรรยาบรรณของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (5) เปนตน
ศลธรรมไมใชแนวทางการแก ไข ในการแกไขปญหาทจรตไมใชแค “อมพระ
มาพด” ในเชงสากล การใชศลธรรมมาแกไขปญหาทจรตไมได
1.ขดจำกดของการรณรงคใหทำด
โดยท วไปมการรณรงคใหประชาชนยดม น ในศาสนา กจกรรมรณรงคอาจมากขน แตการเขาถงศาสนากลบนอยลง สงทนาสงเกตประการหนงกคอ การยกศาสนาหรอความดมานำเสนอนน คนทไดดเพ มข นอาจไมใชคนฟงแตเปนคนพด ท อยางนอย กไดหนา ไดภาพลกษณ ยงถาพดหรอสรรหาคำคมไดประทบใจเพยงใด ยงไดผลเพยงนน ในวงการศาสนา ท กท านก คงเคยได ย นว าพระรปใดท ม น ำเส ยง การเทศนท ไพเราะกม กเปนท น ยมของญาตโยม การนแสดงวาเรายงยดตดอยในเปลอกหรอรปแบบมากกวาแกนหรอสาระ
การอธบายเรองการทำดนน แทนทจะเอาความเชอทางศาสนามาอางอง เราควรอธบายโดยอาศยความเปนจรง เชน ความซอสตยตอลกคานนไมใช การทำดตามทบญญตในหลกศาสนาหรอเพราะกลว ตกนรก แตตองทำในภาคบงคบตามกฎหมาย คอหาก ไมซอสตย ฉอโกงลกคา กอาจถกลกคาฟองรองเรยกคาเสยหายได ทำใหเสยชอเสยง ความเชอถอหมดไป การทำงานอยางซอสตยจงทำใหธรกจยงยน ลกคาตอนรบและเตบโตตอไปดวยบรการหรอสนคาท ม
คณภาพสมราคา การอธบายเชนนจะเขาใจไดงายและชดเจนโดยไมตองอาศยบทบญญตของศาสนาใดมากลาวอาง
2.ไมควรอางความดโดดๆ
การพรำพดวาเราควรทำด (เพมขน) นนอาจไมเกดประโยชนนก เพราะคนดกทำดอยแลว แตปญหาทกวนน ไมใชอย ท ทำดนอยไปแตอย ท การละเมดกฎหมายกนอยางแพรหลาย โดยเจาหนาทผเกยวของกลบเอาหไปนาเอาตาไปไรตางหาก เราจงควรรณรงคป องก นไม ให ทำผ ดกฎหมาย ส วนช องโหว ของกฎหมายทมบางคนเลดลอดไดประโยชนเปนเพยงสวนนอยนดซ งตองหาทางอดหรอปรบปรงเปนระยะ ๆ โปรดสงวรวาการรณรงคใหทำความดบางครงอาจเปนไปเพ อซ อนเร นการทำช วจนเข าทำนองอางว าม คณธรรมแตละเมดกฎหมาย
ย งกวาน น เราควรรณรงคใหประชาชนร จกปกปองและหวงแหนสทธของตนเองตามกฎหมายและไมเฉยชาตอการกระทำผดกฎหมายของผอนทสงผลตอตนเอง ชมชน และสงคม การเพกเฉยหรอละเลยตอหนาทยงถอเปนอาชญากรรมอยางหนงดวย และยงเปนการเอ อประโยชนตอผ หาผลประโยชนโดย มชอบและไมตระหนกวาคาใชจายในการแกปญหามากกวาการปองกนหลายเทา โดยเฉพาะอยางยงคอ ชวตมนษยซ งสรางคนใหมมาทดแทนคนเกาไมได รฐบาลท เพกเฉยเชนน เทากบเปนรฐบาลท อย ขางอาชญากรหรอเปนหวหนาอาชญากรเสยเอง
3.ระวงคนทำดแตเปนอาชญากร
บางคนดคลายมค ณธรรม แตม กละเมดกฎหมาย มคนทำดมากมายแตประกอบอาชญากรรมอยเปนนจ บรษทพฒนาทดนบางแหงอาจดประสบความสำเรจ ทำบญทำกศลมากมายเจาของกดม
แนวทางการแกปญหาทจรตคดโกงในภาคธรกจเอกชน
(5)โปรดอานจรรยาบรรณหอการคาไดท
http://www.thaiechamber.com/cms/content.jsp?id=com.tms.cms.section.Section_61e4dc43-c0a81019-6dd8f100-17a390b6
และจรรยาบรรณของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ไดท http://www.fti.or.th/Fti%20Project/ethics_fti.aspx
สำนกงานป.ป.ช.32
ชอเสยง ไมเคยถกสอมวลชนตตงแตกลบ “รดเลอดกบป” ตอผรบเหมาทำผดสญญากอสรางลาชาเกนทน หรอสงมอบบานทไมมคณภาพ กอสรางแบบสกเอาเผากนใหลกคา
อกกรณหนงสถาบนการเงนบางแหงอาจเปน ผ อ ปถ มภ งานมรดกของชาต ท ย งใหญหร อทำสาธารณประโยชนมากมาย แตภายในสถาบนการเงนน นกลบขาดธรรมาภบาล ไมปฏบตตามกฎหมาย ผบรหารโกงสถาบนการเงนของตวเอง พนกงานเรยกเก บเง นใต โต ะก บผ มาขอก ผ บร หารใหส นเช อ เครอญาตโดยไมมหลกประกนจนกลายเปนหนทไมกอใหเกดรายได สดทายสถาบนการเงนแหงนนกลมไป
4.ระวงทำดเพอปกปดคนผดและความผด
การทำด แบบแอบแฝงและไร ประส ทธ ผล นอกจากจะได ด เฉพาะคนทำด แล ว บ อยคร ง ยงเปนการชวยปกปดความชวของคนชวทซอนตวอย ภายใตเสอคลมของคนด เชน เรารณรงคปลกปากนใหญ แตไมเคยใสใจวาเราจะรณรงคกนปราบปรามการลกลอบตดไมทำลายปากนอยางไร ทานทราบ หรอไมในป 2504 มพนทปาไมอย 273,629 ตร.กม. (53% ของพนทประเทศไทย) แต ณ ป 2547 เหลออยเพยง 167,591 ตร.กม. (33% ของพนทประเทศไทย) (6) หรอหายไปเทากบ 68 เทาของพนทกรงเทพมหานคร หรอเทากบเราสญเสยพนทภาคใตและภาคตะวนออกรวมกน
แนวทางการแก ไข แนวทางการแกไขปญหาทจรตของวสาหกจ
เอกชนนน สามารถพจารณาไดในหลายมต อยางไรกตามพงเรมตนทผบรหารเปนอนดบแรก และตามดวยการปฏบตตามกฎหมายโดยเครงครด รวมท งการตรวจสอบทเขมงวด
1.เรมตนทผบรหาร
ผมเคยอานหนงสอประวตของพระพทธเจา ซงแปลโดย ทาน สว.รสนา โตสตระกล และสาม วาในสมยพทธกาล ในราชสำนกของพระเจาสทโธทนะ กมปญหาขนนางทจรต แตกแกไขอะไรไมไดมากเพราะพวกขนนางทจรตเหลาน ค ำจนบลลงกอย ขนนางเหลานตางกขบเค ยวกนเพอม งปกปองและสรางฐานอำนาจของตนเอง ไมใชมงขจดความทกขยากใหผยากไร พระพทธเจาไดเหนความเปนจรงขอนจงไมคดทจะเปนกษตรย (7)
การท จะแกปญหาทจรตได จงจำเปนตอง เร มตนท ผ บรหารกอน หากผ บรหารมความต งใจ (Strong Commitment) ทจะแกไข ปญหากอาจไดรบการแกไขใหลลวงไป
2.เนนทการปฏบตตามกฎหมาย
การทจะแกปญหาทจรตได เราตองบงคบใช Hard Laws หร อให ประเทศม ล กษณะนต ร ฐ โดยเครงครด อยางไรกตามกฎหมายตาง ๆ อาจมชองโหวบาง เรากควรแกไขกฎหมายใหทนสมยอยเปนระยะ ๆ หากไมแกไขขอกฎหมายกเทากบสงเสรมการ
(6)โปรดดขอมลของกรมปาไมณ http://www.forest.go.th/stat/stat49/TAB4.htm
(7)ดร.โสภณพรโชคชย. พระพทธเจา ผประกาศศกยภาพความเปนมนษย
(http://www.thaiappraisal.org/Thai/Market/Market172.htm)
ซงเขยนจากหนงสอ “คอเมฆสขาว ทางกาวเกาแก” วรรณกรรมพทธประวตในทศนะใหม ทแปลมาจากหนงสอ Old Path White
Clouds: Walking in the Footsteps of the Buddha ซงเปนหนงสอพทธประวตทเขยนโดยภกษ ตช นท ฮนห และไดรบการถายทอด
เปนภาษาไทยโดย คณรสนา โตสตระกล และคณสนตสข โสภณสร จดพมพโดยมลนธโกมลคมทอง
คณธรรมนำธรกจ 33
ทำผดกฎหมาย เปดชองโหวอยรำไป เชน ในวงการประเมนคาทรพยสน มการจดสอบและจดการศกษาใหบรษทประเมนอยางจรงจง ซงเปนการทำไดดในระดบหนง แตชองโหวท ไมไดแกกคอการปลอยใหบรษทมหาชนวาจางบรษทประเมนกนเอง ซงยอมมโอกาสประเมนตามใจชอบ อนอาจทำใหประชาชน ผถอหนเสยประโยชนได นจงเปนตวอยางทชดเจนวาหากเรา “ปลม” กบการทำดในระดบหนง (จดสอบและจดการศกษา) แตละเลยสาระสำคญคอการ อดชองโหวกเทากบเราเปดโอกาสใหเกดการฉอฉล
เราจะหวงใหกฎหมายสมบรณแบบ ไรชองโหวคงไมได บางคนอาจอาศยชองโหวของกฎหมายเพอหาผลประโยชนใสตวบาง แตกรณนกเกดขนไดนอยมาก และคงตอง “ยกประโยชนใหจำเลย” ไป เพราะกฎหมายไมไดกำหนดไว จงไมถอเปนความผดและกฎหมายทงหลายกมกไมมผลยอนหลง อยางไรกตามปญหาสวนมากทเกดขนกคอ การทผรกษากฎหมายรวมมอตความกฎหมายอยางบดเบ ยวเพ อฉอฉล มากกวา เชน การสรางอาคารพาณชยในพนทตองหามบางบรเวณตามผงเมอง ดวยการหลกเล ยงไปสรางเปนบานเดยวทดคลายอาคารพาณชย โดยแตละหลงหางกนแคคบเดยว กรณเชนนถอวาผดกฎหมายชดเจน แตผ รกษากฎหมายคงตความสงเดช หรอ “เอาหไปนา เอาตาไปไร” มากกวา
ขอพงสงวรประการสำคญกคอ เราจะใหใครมาละเมดกฎหมายทมอยไมได หาไมกจะเปนการยอมรบอาชญากรรม ดงน น เราจงตองเร มตนทการทำให ถกตองตามตวบทกฎหมายท มอย ก อนเพ อยดถอปฏบตตามกตกาทชอบธรรมฉบบเดยวกน ผไมยดถอกฎหมาย ไมปฏบตตามกฎหมาย ยอมไมมคณธรรมหรอจรยธรรม เพราะการละเมดกฎหมายเปนการ ลวงเกนหรอเอาเปรยบบคคลอน เปนการสรางความเดอดรอนใหสงคมโดยรวม
3.พฒนาระบบตรวจสอบทเขมแขง
ลำพงการมกฎหมาย (Hard Law) ททนสมย มบทลงโทษทเขมงวดโดยไมเลอกปฏบต และการมจรรยาบรรณ (Soft Law) ทชดเจนในแตละวชาชพเพอประโยชนของผ บรโภค ยงไมเพยงพอท จะปองกน หรอแกไขปญหาทจรต ยงมความจำเปนท จะตองพฒนาระบบตรวจสอบทเขมแขง เขมงวด ตอเนอง ทงน เพอใหเกดความโปรงใสอยางแทจรง การตรวจสอบท ม ประส ทธ ภาพน นนอกจากจะเป นการ ปองปรามในลกษณะ “เขยนเสอใหววกลว” แลว ยงเปนกจกรรมทควรดำเนนการตอเนองเพอประกนระบบคณภาพใหเขาทและอยกบรองกบรอยอยางสมำเสมอ
ระบบตรวจสอบสามารถดำ เนนการได2รปแบบคอ
การตรวจสอบภายใน โดยใชพนกงานหรอ เจาหนาทในวสาหกจเองเปนผดำเนนการ โดยผตรวจสอบตองมความเปนอสระ และขนอยกบผบรหารสงสดในวสาหกจ การใชผ ตรวจสอบภายในซ งค นเคยกบว สาหก จของตนเองจะช วยให สามารถค นพบ ขอผดพลาดหรอกรณทจรตตาง ๆ ไดอยางรวดเรว
การตรวจสอบภายนอก ทงน ใชในกรณทการตรวจสอบภายในอาจมขอบกพรอง หรอใชในกรณการตรวจสอบภายใน รวมถงการเพมมมมองใหม ๆ จากภายนอกเพอใหปญหาทจรตสามารถไดรบการแกไขอยางมประสทธภาพ ในกรณนจงอาจวาจางผตรวจสอบจากภายนอกเพอใหมมมองทแตกตางออกไป
กรณศกษาสงทาย ในฐานะทผมเคยเปนทปรกษาในตางประเทศ
ใหกบรฐบาลเวยดนาม อนโดนเซย และบรไน ผมไดพบเหนกรณศ กษาท น าสนใจหลายประการ แต บางประการอาจอางองชอประเทศไมได เพราะอาจทำใหเกดความเสยหายตอชอเสยงของประเทศนน ๆ อยางไรกตาม มกรณศกษาทนาสนใจ 2 กรณทพงอางองได เพราะเปนขาวทลงในสำนกขาวตางประเทศมาแลว
•
•
แนวทางการแกปญหาทจรตคดโกงในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.34
(8) ขาว “Vietnam jails footballers for fix” โปรดดท: http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6301647.stm
1.กรณกปตนเวยดนามแอรไลน
ในกรณน กปตนดงกลาวซ อเคร องเสยงจาก ตางประเทศเขาประเทศของตนเอง แตทางราชการเวยดนามจบได กปตนผโชครายดงกลาวถกไลออก ทงทราคาเครองเสยงเปนเงนเพยงราวแสนกวาบาทเทานน กรณนผดกบในบางประเทศทเจาหนาทการบนนำสนคาหนภาษเขาประเทศจนผคาสนคาหนภาษประกอบกจการจนรำรวย
2.กรณนกฟตบอลทมชาต(8)
เมอคราวแขงขนกฬาซเกมสทกรงมนลา พ.ศ. 2548 นกฟตบอลทมชาตเวยดนามไดรบการตดสนบนใหชนะพมาเพยง 1:0 และผลการสอบสวนพบวา นกฟตบอล 8 คนมความผด โดย 2 คนตดคก (ขณะนยงไมออกจากคก) ทานจะสงเกตไดวาเรองเชนนไมเคยเกดขนในแผนดนไทย
จากกรณตวอยางเชนน ช ใหเหนวาวนหน งเวยดนามจะแซงหนาประเทศไทยอยางไมตองสงสย เพราะประเทศของเขาพยายาม “ปดกวาดบาน” ทำความสะอาดระบบตาง ๆ ภายในประเทศจน การทจรตลดนอยลง ซงจะสงผลใหขดความสามารถในการแขงขนของเวยดนามสงขนกวาไทยในอนาคต
การแกไขปญหาทจรตตองดำเนนการอยางจรงจงเปนระบบ ไมใชเพยงแคการรณรงคใหคนทำด มศลธรรม ตองมมาตรการปองปรามทดจงจะเกดผล การแกไขปญหาทจรตนเปนวาระแหงชาตเพอความสามารถในการแขงขนทเปนธรรมของภาคธรกจไทย ทำใหประเทศชาตของเรารดหนาไปอยางยงยน
เกยวกบผเขยน ดร.โสภณ พรโชคชย วทยาศาสตรดษฎบณฑต
ท ด นท อย อาศยจากสถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย ประกาศนยบตรการประเมนคาทรพยสนจากสถาบนนโยบายทดนลนคอลน และการพฒนาทอย อาศย จากมหาว ทยาล ยคาทอล กลแวง ป จจ บ นเป น ผบรหารธรกจเอกชนในฐานะประธานศนยขอมล วจยและประเมนคาอสงหารมทรพย AREA ในทางสงคมเปนกรรมการหอการคาสาขาจรรยาบรรณ สาขาเศรษฐกจพอเพยง เปนท ปร กษาสมาคมสนเช อ ท อย อาศย เปนประธานกรรมการมลนธ ประเมน คาทรพยสนแหงประเทศไทย เปนอปนายกสมาคมอสงหารมทรพยนานาชาต เปนท ปรกษาสถาบนประเมนคาทร พยส นแหงชาตของสหรฐอเมร กา ซ งจ ดต งโดยสภาคองเกรส เป นต น ดร.โสภณ ไดมโอกาสชวยราชการสำนกงาน ป.ป.ช. โดยเปนวทยากรและเปนประธานคณะทำงานดำเนนการรวบรวมขอมลและจดทำเอกสารสอประชาสมพนธ
บทความ
การเสรมสรางบรรษทภบาล ในภาคธรกจเอกชน
โดยนายสถาพรโคธรานรกษ
สำนกงานป.ป.ช.3�
บรรษทภบาล (Good Corporate Governance) ในภาคเอกชนคอ หลกการสำคญ
ในการบรหารงานยคใหมททกกจการตองใหความสนใจ
ความหมายของ Good Corporate Governance เปนลกษณะและวถทางของการใชอำนาจรฐเพอการจดการทรพยากรทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศเพอการพฒนา ดวยเหตนเองคำวา “ธรรมาภบาล” จงถกนำมาใชในภาครฐ และเม อเวลาย งผานไป กระแสเร ยกร องใหองคกรภาคธรก จปฏบ ต ตาม หลกธรรมาภบาลกมมากขน โดยเฉพาะกจการทมผลตอนกลงทน เชน บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยฯ และกลายเปนปจจยหลกของการพจารณาการลงทนทงภายในและภายนอกประเทศ
วกฤตทางเศรษฐกจทเกดขนในประเทศไทยเมอป 2540 และไดลกลามไปอกหลายประเทศในเอเชยนน สาเหตสำคญเกดจากการขาดบรรษทภบาล โดยทวกฤตการณทางดานการเงนท เกดข นน นเปนเพยงปลายเหต ดงนน ธนาคารโลกจงไดพจารณาวาตวชวดทสำคญทแสดงถงการฟนตวของเศรษฐกจจากวกฤตเอเชยไมใชเพยงตวเลขการเตบโตทางเศรษฐกจทดขน แตขนอยกบการฟนตวของการพฒนาบรรษทภบาล
ผลการดำเน นงานของภาคเอกชนจำนวน ไมนอยขาดพนฐานทด ขาดพนฐานบรรษทภบาลทคอยคำจนการเตบโตใหมนคงและยงยน ขาดความสจรตตอผถอหน ตอภาครฐ และตอภาคสงคม โดยมงเนนใหเกดกำไรสงสดในระยะสน
ดงน น ปญหาการขาดความเขาใจในหลกบรรษทภบาล และการขาดความเชอมโยงทจะแสดงใหเหนถงประโยชนอยางเปนรปธรรมของการปฏบตตามหลกบรรษทภบาล จงนาจะเปนหวใจสำคญของการนำระบบบรรษทภบาลมาใชกบองคกรภาครฐและภาคเอกชนในประเทศไทยใหเกดประสทธภาพและประสทธผลในทสด
โดยแตละองคกร แตละประเทศ กยอมทจะมเกณฑกำหนดแตกตางกนออกไป ซ งอาจสรปเปนประเดนสำคญไดดงนคอ
1. ความรบผดชอบตอหนาทและสงคม(Responsibility)
องคกรจะตองกำหนดภารกจของแตละฝายอยางชดเจน ทกคนทกฝายร หนาท ของตนวาจะ ตองทำอยางไร และเขาใจในหนาทของตนเองอยางชดเจน ยดหลกความถกตองในการปฏบตหนาท เพ อประสทธภาพสงส ดในการทำงาน ตลอดจน ความรบผดชอบตอสงคมโดยรวม
2. ค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ ต อ ก า ร ก ร ะ ท ำ
(Accountability)
ก จการต องปฏ บ ต หน าท ด วยความร ส ก รบผดชอบในการกระทำตอทกฝาย ทกหนวยงาน รวมท งทราบขอบเขตหนาท ความรบผดชอบและลกษณะงาน ตลอดจนวธการทำงาน
3.ความยตธรรม(Fairness)
เป นหล กสำค ญพ นฐานในการทำธ รก จ การสรางความยตธรรมในการดำเนนธรกจควรเร ม ต งแตระดบนโยบาย กฎระเบยบตาง ๆ จะตองม ความเสมอภาค มความเทาเทยม มหลกการทชดเจนและสามารถตรวจสอบได
4.ความโปรงใส(Transparency)
เป นหล กสำค ญอ กประการหน งของการ บรหารงานตามหลกบรรษทภบาล ขอมลขาวสารทางธรกจตาง ๆ โดยเฉพาะผลการดำเนนงานและภายในทางการเงนทบรษทเปดเผยจะตองโปรงใส เชอถอไดเพอสรางความเชอมนใหแกบคคลหรอผท เกยวของ เชน ผ ถอห น สถาบนการเงน หนวยงานราชการ เปนตน
ความหมายบรรษทภบาล
คณธรรมนำธรกจ 3�
5.คณคาระยะยาว(Long-termValue)
หลกบรรษทภบาลใหความสำคญกบการสราง
ค ณคาในระยะยาวแก ก จการมากกว าระยะส น
ผ บรหารทมวสยทศนจะมงม นท ทำธรกจเพ อสราง
คณคาในระยะยาวเพอความมนคงและยงยนของกจการ
6. การปฏบตการทม งสความเปนเลศ
(BestPractices)
กจการตองมงสงเสรมใหทกหนวยงานปฏบตงาน
มงสความเปนเลศ มงสรางความสมบรณแบบ โดยม
นโยบายทชดเจนเพอใหบรรลเปาหมายของกจการ
โดยผลกดนและสนบสนนใหทกฝายมการพฒนา
ตนเองตลอดเวลา
แนวทางในการสรางบรรษทภบาลใน
ภาคเอกชน ประกอบดวย 1. คณะกรรมการบรษท (Board of
Directors)
เป นคณะกรรมการท สำค ญในการกำหนด เปาหมาย นโยบายและทศทางการดำเนนงานของกจการ คณะกรรมการบรษทมหนาทในการกำกบดแลและตรวจสอบการบรหารงานใหเปนไปอยางยตธรรมตอผทมสวนไดสวนเสยทกกลมและไดรบผลประโยชนสงสด ดงนน คณสมบตของคณะกรรมการบรษทจงมสวนสำคญตอกจการ
2.ผบรหาร(Executive)
เป นคณะบ คคลท ม ความสำค ญในการ นำนโยบายจากคณะกรรมการมาสภาคปฏบต โดยตองประสานงานกบทกภาคสวน รวมถงพนกงานระดบตาง ๆ ใหการดำเนนงานเปนไปตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ
3.พนกงานบรษท(Staffs)
เปนกลมบคคลทเปนกลจกรสำคญขององคกร ทจะทำงานใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายของกจการ ดงน น ระบบการบรหารทรพยากรมนษย ถ อเป นเคร องม อสำค ญประการหน งตามหล ก บรรษทภบาล โดยเร มต งแตการคดเลอกพนกงาน เขาทำงาน ควรใชระบบคณธรรมไมควรใชระบบอปถมภ เพอใหไดบคลากรทมความรความสามารถเหมาะสมกบงานททำ กจการควรจดใหมการพฒนาศกยภาพของบคลากรอย างต อเน อง ม การจ ดสวสดการใหอยางเหมาะสม
การเปลยนแปลงในระบบบรรษทภบาล
ทดในภาคเอกชน
นอกจากวกฤตการเงนทเกดขนในประเทศไทย
อนมสาเหตมาจากการขาดวนยทางดานการเงนและ
ขาดบรรษทภบาลทดแลว ในประเทศสหรฐอเมรกา
กไดเกดเหตการณทไมคาดคดเกดขน กลาวคอ บรษท
เอนรอน ซ งถอเปนบรษทช นนำของประเทศไดลม
สลายลงอยางรวดเรว อนเกดจากระบบธรรมาภบาลท
มปญหาโดยเฉพาะเรองผลประโยชนทบซอน (Conflict
of Interest) และการหาประโยชนจากขอมลภายใน
(Insider) รวมทงการตบแตงตวเลขทางดานบญชอยาง
มหาศาลจงเกดกระบวนการปรบปรงบรรษทภบาลใน
หลายภาคสวน เช น ระบบการตรวจสอบบญช
มาตรฐานการบญช เปนตน
ดงนน การปรบปรงระบบบรรษทภบาลทเกดขน
ท ประเทศสหรฐอเมรกาไดมการปรบปรงมาตรฐาน
การบญชและการตรวจสอบบญชใหมความนาเชอถอ
มากขนกวาในปจจบน การมบญชท สะทอนสภาพ
ความเปนจรงทางดานการเงนของบรษทเปนส งท
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.3�
สำคญยงเพราะเปนขอมลสำคญทผถอหนและผลงทน
อน ๆ ตลอดจนหนวยงานของรฐใชในการประเมนผล
การดำเนนงานและความมนคงทางการเงนของบรษท
เพอใชในการตดสนใจในการลงทน การกำกบดแล
การวางนโยบายทางเศรษฐกจ ตลอดจนการหารายได
เขารฐ
ถาขอมลทปรากฏในงบการเงนขาดความเชอถอ
แลว การเปดเผยขอมลกไมมประโยชนตอผลงทนและ
ผทเกยวของ เพราะการใหขอมลทไมถกตองอาจทำให
เกดความเสยหาย ดงน น การพฒนาระบบขอมล
ทางการเงนเช อถอไดแลว รฐควรท จะสงเสรมให
กจการมระบบการควบคมภายในทด (Internal Control)
ท ม ประสทธ ผลมากข นและมการตรวจสอบการ
บรหารงาน (Monitoring) จากภายนอกมากขน เชน
พฒนาตลาดทนโดยการสงเสรมใหมการ
ลงทนในระยะยาวมากขน
1.
ส ง เสร มให ม ผ ลงท นรายใหญในตลาด
หลกทรพย เชน บรษทกองทนรวม (Mutual Funds)
บรษทประกนภย เปนตน เพอทจะใหผลงทนเหลาน
ชวยตรวจสอบการบรหารงานของบรษทจดทะเบยนใน
ตลาดหลกทรพยฯ
กระตนใหธรกจรบผดชอบตอสงคมมากขน
(Corporate Social Responsibility)
ค ว า ม ร บ ผ ด ช อ บ ต อ ส ง ค ม
(Corporate Social Responsibility)
ในปจจบนการบรหารธรกจทม งใหเกดกำไรม
ความซ บซ อนมากกว าการค ดถ งแค ต นท นและ
ผลตอบแทน ธรกจตองคำนงถงผมสวนไดสวนเสยจาก
ทกกล ม ต งแตผ ถ อห นไปจนถงลกคาและสงคม
โดยรวม นอกจากน ยงตองตระหนกถงความเสยง
ท อาจเกดข นโดยมไดคาดคดไดตลอดเวลา เชน
2.
3.
คณธรรมนำธรกจ 3�
ภยพบต ท เก ดจากธรรมชาต และส งแวดลอมท
เปลยนแปลงไปอนเกดจากมนษย เปนตน ธรกจยง
ตองเผชญกบการแขงขนสงและมการเปลยนแปลงท
รวดเรว ตองสามารถตอบคำถาม และการตรวจสอบ
ของหนวยงานราชการและกลมประชาสงคมตาง ๆ ได
ในชวงหลายปท ผานมา มกจการขนาดใหญ
หลายแหงไดลมสลายลงเนองจากประกอบธรกจโดย
ขาดหลกคณธรรมและจรยธรรม เชน ธนาคารกรงเทพ
พาณชยการ เปนตน การกระทำดงกลาวไดสงผล
กระทบตอธรกจโดยรวม ดงนน กจการในปจจบน
จงจำเปนตองมคณธรรมและจรยธรรม ตลอดจน
การบรหารงานแบบใหมเพอเปนหลกประกนผลกำไร
และการเตบโตทยงยน
การบรหารงานแบบใหมดงกลาวเกดแนวคด
เรองการจดการความเสยง การสรางความพงพอใจ
ใหแกผมสวนไดสวนเสย บรรษทภบาล และความรบ
ผดชอบตอสงคมของบรษทเขาดวยกน ซงสอดคลอง
กบแนวทางปรชญาเศรษฐกจพอเพยงโดยแนวทาง
ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมมตเพมขนอก 2 ดาน คอ
ดานแรก แนวทางของเศรษฐกจพอเพยง
นำเสนอกระบวนการสำหรบการวางแผนและการ
ดำเนนงานตามแผนยทธศาสตรของธรกจทมเปาหมาย
อยท ผลกำไรทย งยนและความรบผดชอบตอสงคม
และส งแวดล อม หล กการท งสามประการของ
เศรษฐกจพอเพยงสามารถใชเปนกรอบบรณาการ
สำหร บการจ ดทำย ทธศาสตร ท สร างภม ค มก น
ในองคกรตอความเสยงภายนอก มบรรษทภบาล และ
มความระมดระวงตอผลกระทบทจะเกดกบชมชน
สงคมและสงแวดลอม
ดานทสอง แนวทางเศรษฐกจพอเพยงแสดง
ใหเหนถงระดบของความรบผดชอบทมากกวาการ
กระทำตามกฎและกตกาเทานน มบรษทใหญในเมอง
ไทยจำนวนไมนอยทพบวาการใชเศรษฐกจพอเพยง
เปนปรชญาชนำการบรหารธรกจและการสรางความ
เขาใจในปรชญานใหเกดข นรวมกนในหมพนกงาน
และผ ม สวนไดสวนเสยอ น ๆ สามารถทำใหเกด
วฒนธรรมทเออตอความสำเรจขององคกรในระยะยาว
ไดอยางดยง
จรรยาบรรณหอการคาไทย
เน องดวยระบบบรรษทภบาลไดมการพฒนา
อยางตอเนอง ซงถอวากจการทไดปฏบตตามระบบ
ดงกลาวควรไดมการสงเสรมและเผยแพรคณงาม
ความดตาง ๆ ใหกบสาธารณชนไดทราบเพ อเปน
ตวอยางทด หอการคาจงจดใหมรางวลจรรยาบรรณ
ดเดนขน
หอการคาไทย เปนองคกรท ก อต งข นเพ อ
ส งเสร มการดำเน นว สาหก จ โดยทำหน าท ให
คำปรกษาและขอเสนอแนะแกสมาชกเกยวกบเศรษฐกจ
การคา การบรหาร อตสาหกรรม เกษตรกรรม และ
การเงน พรอมทงใหคำปรกษาและขอเสนอแนะแก
รฐบาลเพอประโยชนแกเศรษฐกจและสงคมของชาต
โดยรวม
หอการคาไทยดำเนนงานบรรลวตถประสงคได
เน องจากกรรมการ สมาชก และเจ าหนาท ของ
หอการคาไทยทกระดบลวนประพฤตปฏบตตามหลก
จรยธรรม การดำเนนงานของหอการคาจงราบรนและ
ไดรบความเชอมนจากบคคลภายนอกและสงคมดวยด
เสมอมา
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.40
เพ อสงเสรมใหกรรมการ สมาชก เจาหนาท ของหอการคาไทยมแนวปฏบตอ นดงามและเปนแบบแผนเดยวกน เพอคงไวซงเกยรต ศกดศร และความเชอมนทสาธารณชนมตอหอการคาไทย จงไดประมวลร างจรรยาบรรณของหอการคาไทยเปน ลายลกษณอกษรไว ณ ทน โดยแบงเปน 3 ภาคคอ
ภาคแรก จร ยธรรมในการดำเนนงานของหอการคาไทย ซ งเป นแนวทางท หอการคาไทย พงปฏบตตอสมาชกผเกยวของ สงคม และเศรษฐกจโดยรวม
ภาคทสอง เปนขอพงปฏบตของกรรมการและเจาหนาทหอการคาไทย
ภาคทสาม เป นข อพงปฏบ ต ของสมาชกหอการคาไทย และหลกบรรษทภบาลสำหรบสมาชก
หอการคาไทย
จรรยาบรรณและจรยธรรมธรกจ
หลกปฏบตเกยวกบจรรยาบรรณและจรยธรรม
ธรกจเปนพ นฐานท สำคญในการเสร มสรางและ
ยกระดบการกำกบดแลกจการทด เปนรากฐานสำคญ
ของความมนคงและการเจรญเตบโตทยงยน ตลอดจน
เปนสงท จะสนบสนนใหองคกรสามารถบรรลความ
มงหมายทกำหนดไว
แนวคดพนฐานในการกำหนดเรอง
จรรยาบรรณ
เพ อเปนแนวทางใหทกคนปฏบตหนาท และ
ปฏบตตนอยางถกตอง มคณธรรม และถกทำนอง
คลองธรรม ซ งในการปฏ บ ต ให ถกต องทำนอง
คลองธรรมนน จะตองทำดวยจตสำนกทด ผลงาน
กจะเปนผลดตอตนเองและสวนรวม
ดงนน องคกรจะตองจดทำระบบเพอสนบสนน
ใหมการปฏบตตามจตสำนกท ด ซ งประกอบดวย
2 ประการ
พนฐานจตทดของบคลากร
สงแวดลอมทด คอ การมระบบงานและการ
ควบคมดแลทด มความโปรงใส สามารถชแจงได และ
กอใหเกดความเปนธรรมตอทกฝายทเกยวของ
ขอควรคำนงในการกำหนดจรรยาบรรณ
ความถกต องตามกฎหมาย ในเร องของ
จรรยาบรรณนน นอกจากถกตองตามกฎหมายแลว
จะหมายรวมถงความถกตองตามนโยบาย ขอบงคบ
และระเบยบตาง ๆ ขององคกร ความถกตองตาม
ขนบธรรมเนยมประเพณ และวฒนธรรมททองถ น
ปฏบต
ความสมดล ในเร องของจรรยาบรรณน น
จะหมายถงการปฏบตตอทกฝายอยางเปนธรรม ไมวา
จะเปนองคกร ผถอหน พนกงาน ลกคา ผรวมคา
คแขง และรวมถงความผดชอบตอสงคมดวย แนวทาง
เรองความสมดลน จะสะทอนใหเหนถงความเปนธรรม
ความมคณธรรมและศลธรรมของผ บรหารองคกร
ในการดำเน นธ รก จน น ผ บร หารจะต องสร าง
ความสมดลของผลประโยชนใหกบหลาย ๆ ฝาย เชน
ผถอหน พนกงาน ลกคา และสงคม เปนตน
ความสบายใจ ในเรองของจรรยาบรรณนน
จะตองกำหนดใหชดเจนวาอะไรทำได อะไรทไมควรทำ
เพอใหทกคนทเกยวของเกดความสบายใจตอสงทได
กระทำไป ทกคนจะตองทำใหสงทถกตอง ซงสามารถ
ตรวจสอบความถกตองไดดวยตนเอง เชน ใหลองถาม
ตวเองวา ส งท ต งใจจะทำน นสามารถเปดเผยตอ
ผ บ งคบบญชา เพ อนรวมงาน ผ ใตบงคบบญชา
1.
2.
1.
2.
3.
คณธรรมนำธรกจ 41
และ/หรอครอบครวทบานไดหรอไม ถาคดวาสามารถ
เปดเผยไดทกระดบกเชอวาสงทตงใจจะทำนนมความ
ถกตอง
จรยธรรมในการดำเนนธรกจ
ขอพงปฏบตเกยวกบจรรยาบรรณในการดำเนน
ธรกจสำหรบกรรมการ ผบรหาร พนกงาน และลกจาง
ทกคนไดยดถอปฏบตอยางเครงครด ดงน
ผถอหน องคกรจะตองดำเนนธรกจอยางม
ประสทธภาพและประสทธผล โปรงใส เกดผลการ
ดำเนนการทดอยางตอเนองและมนคง สรางผลตอบแทน
ทเหมาะสมแกผถอหน รกษาชอเสยงและภาพลกษณ
ทดขององคกร
ลกคา องคกรต องม งม นในการปกปอง
ผลประโยชนของลกคาตลอดเวลา เอาใจใส รบผดชอบ
และสรางความพงพอใจสงสดใหแกลกคาดวยการ
นำเสนอบรการทมคณภาพและประสทธภาพ
พนกงาน องคกรจะตองถอวาพนกงานทกคน
เปนทรพยากรทมคา ดงนน องคกรจะตองสงเสรมและ
พฒนาความรความสามารถของพนกงานใหมความ
กาวหนา มความมนคงในอาชพและใหผลตอบแทนท
เหมาะสมตามความร ความสามารถ ความรบผดชอบ
และผลการปฏบตงาน
ความรบผดชอบตอสงคม ส งแวดลอม
และทร พยากรธรรมชาต องค กรต องม นโยบาย
ใหความชวยเหลอและสนบสนนกจกรรมเพอสงคม
1.
2.
3.
4.
อยางตอเน อง ในดานการศกษา ศาสนา ศลปะ
วฒนธรรม และกฬา ตลอดจนเร องส งแวดลอม
และทรพยากรธรรมชาต ท งเร องนำ อากาศ และ
อณหภม (โลกรอน)
ความรบผดชอบตอค แข งทางธ รกจ
องคกรตองมนโยบายสงเสรมการแขงขนภายใตกรอบ
กตกาทเปนธรรม โปรงใส ไมแสวงหาขอมลท เปน
ความลบของค แขงดวยวธ ท ไมส จร ต ไมทำลาย
ช อเสยงของค แขงดวยการกลาวราย หรอกระทำ
การใด ๆ ทไมเปนธรรม
รกษาความลบของลกคา องคกรตองม
ความม งม นในการสรางความเช อม นใหแกลกคา
ทกราย โดยปกปองและรกษาขอมลของลกคาไวเปน
ความลบ องคกรจะตองไมเปดเผยขอมลของลกคา
นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจาก
ลกคา
ความซอสตย ยตธรรมและมคณธรรมใน
วชาชพ องคกรตองมความมงมนทจะดำเนนธรกจ
ดวยความซ อสตยสจรตและมจรรยาบรรณในการ
ดำเนนธรกจ
ความร ความสามารถในการประกอบ
ธรกจ องคกรตองมความมงมนทจะดำเนนธรกจใน
ระดบเดยวกนกบผเชยวชาญในวชาชพ โดยใหมการ
ปฏบตหนาทตามหลกวชาการอยางมประสทธภาพ
ผสมผสานดวยความรและเทคโนโลยใหม ๆ
5.
6.
7.
8.
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.42
1. บรษท กฟฟารน สกายไลน ยนต
จำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“ส งท ดฉนยดถออย เสมอกคอ ทกคนท อย รายรอบตวเราไมวาจะเปนใครควรไดร บความสข ความยตธรรม โอกาสและสงทดในชวต เพราะสงทสะทอนกลบมาคอความสขของตวเราเองในอนทจะมนใจไดวาเรา...มชวตอยอยางคนทสรางความสขและความสำเรจใหกบใคร ๆ ไดอยางแทจรง”
พ.ญ.นลนไพบลย
ประธานกรรมการและกรรมการผจดการ
2. บรษท คว.ท.ซ.ทรานสฟอรเมอร
จำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“มความม งม นท จะทำอยางไรใหส นคาท เราผลตมคณภาพด มาตรฐานสงระดบ World Class สามารถแขงขนไดในตลาดทกแหงในโลก ดงน น จงตองมการพฒนาเพอยกระดบความสามารถของบคลากร องค กร รวมถ งค ค าของเราด วยให ม ประสทธภาพสงสดในการทำงาน เปนทพงพอใจสงสดแกลกคา และจะตองพฒนาชวตความเปนอยของพนกงานในองคกรใหสงขนอยางตอเนองและพอเพยง ซ อสตย มค ณธรรมในการทำงาน พรอมกบการ สร างความมส วนร วมในการพฒนาองคกร และปลกจตสำนกรบผดชอบตอสงคม ชมชน สงแวดลอม และประเทศชาต”
คณพลพพฒนตนธนสน
ประธานกรรมการบรษท
3. บรษท โชตวฒนอตสาหกรรม
การผลตจำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“บรษทม งม นท จะรกษาไวซ งคณธรรมและจรยธรรมในการดำเนนธรกจ เพอสรางความเปนธรรมและความยตธรรมตอผมสวนไดเสยในทกดาน รวมทงมการพฒนาและปรบปรงกระบวนการ และสนคาอยางตอเนอง เพอมงสรางคณคาใหลกคา และเพอดำรงไวเพอความเตบโตทมนคงและยงยนขององคกร”
คณเจรญศรเจรญกล
รองกรรมการผจดการ
4.บรษทไทยประกนชวตจำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“การดำเนนธรกจของบรษท ไทยประกนชวต จำกด ยดมนตอการสรางความแขงแกรงดานการเงนสงส ด ดวยการแสวงหากำไรท เหมาะสม ไมม งแสวงหากำไรสงสด ในขณะเดยวกนยงเช อม นใน หลกมนษยนยม โดยถอวาบคลากรเปนทรพยากรทสำคญทสดขององคกร นอกจากนยงม งม นในการสรางสรรคหลกประกนทม นคงใหกบครอบครวไทย และคำนงถงความพงพอใจสงสดของลกคาเปนสำคญ ตลอดจนรวมถงเขาไปมสวนรวมรบผดชอบตอสงคม เพอรวมสรางสงคมไทยใหเขมแขงอยางยงยน”
คณไชยไชยวรรณ
กรรมการผจดการใหญ
12 ธรกจ ไดรบประกาศเกยรตคณจรรยาบรรณดเดน หอการคาไทย ประจำป 2551
คณธรรมนำธรกจ 43
5.บรษทไทยอสเทรนรบเบอรจำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“ในอตสาหกรรมการเกษตรท ราคามความผนผวนอยตลอดเวลา องคกรทดจะตองใหขอมลท ถกตองตอคคา ซอขายสนคาอยางซอสตย โปรงใสและเปนธรรม องคกรจะตองปฏบตตามขอตกลงและคำม นส ญญาแมจะทำใหเก ดผลขาดทน แตใน ระยะยาวองคกรกจะไดรบความเชอถอและสามารถดำเนนธรกจไดอยางย งยน พนกงานควรไดรบการเอาใจใส มบรรยากาศในการทำงานทด และมโอกาสอยางเทาเทยมกนในการเตบโต นอกจากน องคกรควรม ความร บผ ดชอบต อส งแวดล อม และช มชน เพอสรางสงคมทด”
คณสนนชโกกนทาภรณ
รองกรรมการผจดการ
6.บรษทนำตาลมตรกาฬสนธจำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“เปนองคกรตนแบบท ดำเนนธรกจภายใต หลกจรยธรรมและการกำกบดแลกจการทด ควบค ก บความร บผ ดชอบต อการพ ฒนาส งคมและ สงแวดลอมอยางยงยน ตามมาตรฐานสากล”
7.บรษทนำตาลสงหบรจำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“เปนองคกรตนแบบท ดำเนนธรกจภายใต หลกจรยธรรมและการกำกบดแลกจการทด ควบค ก บความร บผ ดชอบต อการพ ฒนาส งคมและ สงแวดลอมอยางยงยน”
คณชยยทธเลกออง
ผอำนวยการโรงงานนำตาลมตรกาฬสนธ
8. บรษท น สกนเอนเตอรไพรส
(ประเทศไทย)จำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“สำหรบ น สกน แลว จรรยาบรรณคอสงทเราให ความสำค ญเป นอย างย ง เพราะเราถ อว า การทำงานอยางซอสตย และมคณธรรมตอผบรโภค ผแทนจำหนาย และพนกงาน เปนการดำเนนธรกจ ใหเปนไปอยางโปรงใส และยงกอใหเกดเปนความเชอมนระหวางบรษทและผแทนจำหนาย เพราะสำหรบ น สกน แลว สงสำคญไมใชแคการทำยอดขายให สงเพยงอยางเดยว แตคอการเปนพลงแหงความดทแผไปทวโลก เสรมศกยภาพใหผคนสามารถพฒนาชวต ใหดขน และเรายงสนบสนนใหผแทนจำหนายเคารพและทำงานภายใตจรรยาบรรณซงเปนไปตามปณธานของ น สกน”
คณภคพรรณลวฒนนท
ผจดการทวไป
9.บรษทยพดโบรคเกอรจำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“ซ อสตย โปรงใส (Good Governance) ตอ ผเอาประกนภย บรษทประกนภย และพนธมตรรวมอาชพ การบรการใหลกคาพงพอใจสงสด และชแจง ใหผ เอาประกนทราบถงเง อนไข ความค มครอง สทธประโยชนใหชดเจน”
คณมนญญาวภตภมประเทศ
กรรมการผจดการ
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.44
10.บรษทสยามรคอนดชนอนดสตร
จำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“บรษทจะดำเนนธรกจดานเครองถายเอกสารและเทคโนโลยการจดการงานเอกสารภายใต Concept “Ecocopy” โดยยดหลกธรรมาภบาลในการบรหารงานองคกร และความรบผดชอบตอสงคม สงแวดลอม ตลอดจนความคมคาทางเศรษฐกจ อนเปนประโยชนตอผใชบรการ และประเทศชาตโดยรวมเปนสำคญ”
คณธระธชรตนกมลพร
กรรมการผจดการ
11.บรษทโอ.อ.ไอ.พารทจำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
- ผลตสนคาดมคณภาพ ดวยราคาทเหมาะสม ซอสตย และรกษาความลบของลกคา
- สนบสนนใหมมาตรฐานในระบบการบรหารคณภาพ มการแลกเปลยนประสบการณเพอใหเกดการพฒนาไปพรอม ๆ กน และซอ ขาย ดวยความยตธรรม
- ใหผลตอบแทนดวยความเทยงธรรม ยกระดบความร ความสามารถในการปฏบตงาน รวมท ง สงเสรมใหมการพฒนาคณภาพชวตตามแนวพทธ
- ไมสรางมลภาวะใหกบสงแวดลอม ใชทรพยากรใหเกดประโยชนอยางสงสด
- บรจาคทรพยเพอสนบสนนการศกษา ศาสนา สาธารณสข พ ฒนาช มชน ถ ายทอดความร ประสบการณใหกบผสนใจทวไป
12.บรษทไอเอนจประกนชวตจำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ
“The mission of ING Life Limited is to set the standard in helping our customers manage their financial future. Every employee represents our company values : Customer first, Simplicity and timeliness, High quality and high ethical standards. We believe that our high ethical standards form the foundation of building our success and customer”
ตราสญลกษณ Q-MARK ความเปนมา
แนวโนมของการแขงขนในเวทการคาทงภายในประเทศและตางประเทศไดทวความรนแรงมากข น สนคาไทยสวนใหญมกไมไดรบการยอมรบ ความ เช อม นและการไววางใจ เทยบเทากบสนคาท ม ตราสนคาของตางประเทศ ทง ๆ ทสนคาของประเทศไทยหลายประเภทมคณภาพทดเทยมและไดดำเนนธรกจตามหลกการบรหารจดการทด แตไมสามารถสรางตราสนคาใหเปนทร จกแพรหลายไดเพราะขอจำกดในคาใชจายของการสรางตราสนคาใหเปนทรจก
คณะกรรมการรวม สภาหอการคาแหงประเทศไทย สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และสมาคมธนาคารไทย หร อ กกร. จ งร วมกนทำโครงการ ตราสญลกษณ Q-MARK ขน ดวยความมงมนและความพยายามในการท จะสรางผ ประกอบการไทย ใหเปนท ยอมรบ ทำใหผ ใชและผ บรโภคเกดความ เช อถอไววางใจในคณภาพสนคาและบรการของ ผประกอบการไทย เพราะผานการตรวจประเมนจาก ผเชยวชาญมาตรฐาน มความปลอดภยและสามารถใชไดสมประโยชนตามฉลากของสนคา โครงการ ตราสญลกษณ Q-MARK มงเนนการสรางจตสำนก
คณธรรมนำธรกจ 45
ของผผลต ผคา และผใหบรการ ในการผลตสนคาและใหบรการทไดมาตรฐานและมจรยธรรมในการทำธรกจตอผบรโภค เพอสรางกระแสการแขงขนดานคณภาพและความนาเชอถอ การทมผประกอบการ ในอตสาหกรรม/บรการ ไดตราสญลกษณหลาย ๆ รายก จะจงใจให ผ ท ย งไม ได ร บตราส ญลกษณ Q-MARK พยายามปรบตวใหทดเทยมกบผ ท ไดรบ ตราสญลกษณแลว จงเปนการสรางกระแสการผลตหรอบรการ ม งคณภาพความนาเช อถอ ซ งมผล ตอความนยมในสนคาและบรการของผประกอบการไทย โดยเฉพาะอยางยงผประกอบการขนาดเลกและขนาดยอมใหเตบโตและแขงขนไดอยางยงยน
วตถประสงค
เพ อสรางความเขมแขงและยกระดบความ เชอมนในสนคาและบรการของผประกอบการไทย
เพอสงเสรมใหผผลตสนคาและบรการเอาใจใสตอการผลตสนคาและบรการของตนใหเปนไปตามมาตรฐาน มคณภาพตามฉลาก มการจดการอาชวอนามย ความปลอดภย การจดการสงแวดลอม และการประหยดพลงงาน
เพอสงเสรมใหผประกอบการมความรบผดชอบตอลกคา/ผ ใช และผ บร โภค ตลอดจน ผ ม ส วนเกยวของและสงคม โดยใชหลกธรรมาภบาลในการประกอบการและบรหารจดการธรกจอยางมจรยธรรม
การเรมตนโครงการตราสญลกษณ
Q-MARK โครงการตราสญลกษณ Q-MARK ไดเรมตนเมอ
วนพฤหสบดท 10 มนาคม 2548 ณ โรงแรมอมพเรยล ควนปารค สข มวท โดยมนายพนจ จารสมบต รองนายกรฐมนตร นายชาตศร โสภณพานช ประธานคณะกรรมการรวมฯ (กกร.) และประธานสมาคมธนาคารไทย ดร.อาชว เตาลานนท ประธานสภา
หอการคาแหงประเทศไทย นายประพฒน โพธวรคณ ประธานสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และ นายสมภพ อมาตยกล ประธานคณะกรรมการบรหารโครงการตราสญลกษณ Q-MARK ไดรวมกนมอบ ตราสญลกษณ Q-MARK ใหแก 6 บรษทเอกชนผผานการประเมน ดงน
ภาคการคาการบรการ
- บรษท เอมเค เรสโตรองต จำกด
- บรษท เมองไทยประกนชวต จำกด
ภาคการผลต
- บรษท เอกรฐ วศวกรรม จำกด (มหาชน)
- บรษท ลโอนคส จำกด
- บรษท ไทยโตชบาอตสาหกรรม จำกด
- บรษท เอส. ซ. ไอ. อเลคตรค แมนนวแฟคเชอเรอ จำกด
ค ณ ส ม บ ต ข อ ง ต ร า ส ญ ล ก ษณ
Q-MARK Q-MARK เปนตราสญลกษณทแสดงวาไดมการ
ตรวจประเมนกจการของผผลต ผคา และผใหบรการถงความรบผดชอบในการสงมอบสนคาและบรการทมค ณภาพ ตลอดจนการเอาใจใสต อผ บร โภคและ มจรยธรรมในการประกอบธรกจ
ไดผานการประเมนโดยผ เช ยวชาญแลววาสนคาและบรการมความนาเชอถอ มความปลอดภย มสมรรถนะ และมคณภาพตรงตามทผผลตระบไวในฉลาก หรอตรงตามทผผลตอางองไว
ผ ผล ต ผ ค า และผ ให บร การม ความ รบผดชอบในสนคาและมบรการหลงการขายทด และมจรยธรรมในการทำธรกจและรบผดชอบตอสงคม
•
•
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.4�
ตวชวดทสำคญทแสดงถงการฟนตวของเศรษฐกจจากวกฤตเอเชยไมใชเพยงตวเลขการเตบโตทางเศรษฐกจทดขน แตขนอยกบการฟนตวของการพฒนาบรรษทภบาล
ตราสญลกษณ Q-MARK กบ ISO
หรอ มอก. มอก. เปนมาตรฐานผลตภณฑของสำนกงาน
มาตรฐานอตสาหกรรม ซ งผานการตรวจรบรองวา มมาตรฐานตามทสำนกงานกำหนด สวนใหญจะมมาตราสวนกำหนดไวสำหรบสนคาหลก ๆ ทมระดบความสำคญกบภาคเศรษฐกจหรอสงคม
ISO เปนกระบวนงานการบรหารคณภาพ
ผ ประกอบการท ขอใช ตราส ญล กษณ Q-MARK นน ตองม มอก. หรอ ISO สำหรบสนคา ทควรตองม สำหรบสนคาทไมม มอก. กตองมการทดสอบวามคณภาพตรงตามฉลาก และมการประเมนเพมเตมในดานธรรมาภบาล ความรบผดชอบตอลกคา ดแลสงแวดลอม และมการประหยดพลงงานดวย
ประเภทของตราสญลกษณ Q-MARK การประเมนเพอใหใชตราสญลกษณ Q-MARK
แบงเปน 3 ประเภท คอ
(1) ภาคการคาและบรการ
(2) ภาคการผลต
(3) ภาคการเงนและการธนาคาร
การใหใชตราสญลกษณ Q-MARK แบงเปน 3 กรณ คอ
•
•
•
กรณ 1 : ตราสญลกษณ Q-MARK ทใชทงองคกร
กรณ2: ตราสญลกษณ Q-MARK ทใชเฉพาะประเภทของสนคา หรอบรการ หรอบางสาขาของธรกจ
กรณ3: ตราสญลกษณ Q-MARK ทใชเฉพาะผลตภณฑทไดผานการประเมน
ตราสญลกษณทใหสำหรบผลตภณฑ หรอบรการทผานการประเมน แบงไดเปน 4 ประเภท คอ
- คณภาพตรงตามฉลาก
- คณภาพตามมาตรฐานกลมอตสาหกรรม
- คณภาพตามมาตรฐานประเทศคคา
- คณภาพตามมาตรฐานประเทศไทย
หลกจรยธรรมในการบรหาร มการกำหนดและประกาศจรยธรรมองคกร
ใหเหนชดเจน
ใหพนกงานมสวนรวมในการดำเนนงาน
ดแลสวสดการพนกงาน
มขบวนการตรวจสอบภายใน
ประกอบธรกจในกรอบของกฎหมายแรงงานการผลต เสยภาษถกตอง
รบผดชอบตอลกคา ผบรโภคทไดซ อสนคาหรอบรการ
•
•
•
•
•
•
•
คณธรรมนำธรกจ 4�
มความรบผดชอบในเร องความปลอดภย สขอนามยของพนกงาน ลกคา และสงคม
ม บร การร บข อร องเร ยนและนำไปแก ไขปรบปรง
รบผดชอบตอสงแวดลอม
ป ร ะ โ ย ช น ข อ ง ต ร า ส ญ ล ก ษณ
Q-MARK ประโยชนตอองคกร
ความเช อถอและวางใจจากลกคาและผ ม สวนไดสวนเสยทำใหบรษทท ไดรบตราสญลกษณ Q-MARK ทำธ รก จในประเทศและสงออกตลาด ตางประเทศไดอยางมคณคามากขน บรษทขนาดใหญสามารถใชเปนเกณฑในการเลอกบรษทขนาดเลกทไดตราสญลกษณ Q-MARK ไปรบเหมาแบงเบาภาระงานท ไมใชงานหลก (Outsource) ทำใหบรษทมความ คลองตวมากขน
ประโยชนตอสวนรวม
ตราส ญล กษณ Q-MARK สร างความกระต อ ร อ ร นการพ ฒนาค ณภาพผล ตภ ณฑ การบรหารจดการ และการบรการใหเปนไปตามมาตรฐานสากล
การพ ฒนาผล ตภ ณฑ และบร การให ได มาตรฐาน มกระแสรวมดานมาตรฐานและคณภาพ ทำใหเกดความรวมมอและการรวมตวกลมคลสเตอร อตสาหกรรมและการคาทเขมแขง
วสาหกจหลาย ๆ แหงอาจรวมตวเปนกล ม คลสเตอรและกำหนดมาตรฐานของกลมขนเพอขอรบการประเมนเพอใชตราสญลกษณ Q-MARK
•
•
•
ส ท ธ ใ น ก า ร ใ ช ต ร า ส ญ ล ก ษ ณ
Q-MARK ผ ได ร บ Q-MARK ม ส ทธ ใช เคร องหมาย
ตราสญลกษณ เปนเวลา 2 ป
(1) เพอเปนเครองหมายแหงคณภาพสนคาและบรการ
(2) เพอเปนเครองหมายแสดงถงความรบผดชอบของผ ผลต ผ คาและผ ใหบรการในการเอาใจใสตอคณภาพสนคาและบรการ
ผทไดรบอนญาตมสทธโฆษณาประชาสมพนธการไดรบ Q-MARK ผานทางสอมวลชนตางๆ สามารถแสดงเครองหมายรบรองตราสญลกษณ Q-MARK ไดอยางเปดเผย
ตวอย างบรษทท มปญหาทางด าน
ธรรมาภบาล
บรษท เอส จำกด (มหาชน)
จดทะเบยนเมอ วนท 11 พ.ย. 2548
ประเภทธ รก จ โรงงานประกอบ โชว รม ศนยบรการ ตวแทนจำหนาย อซอม
เหตการณทเกดขนกบบรษท เอส จำกด
(มหาชน)
ธ.ค. 2551
ตลาดหลกทร พย ข นเคร องหมาย “NP” หลกทรพย SECC
บนทกบญชโดยไมมรายการรถยนต (สนคา)
พบใบหนปลอมกวา 10 ลานหน
ก เง นจากสถาบนการเง นโดยปลอมแปลงเอกสาร
•
•
•
•
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.4�
กรรมการผจดการของบรษทหลบหนออกนอกประเทศ
ม.ค. 2552
ผถอห นรายยอย เลงฟองเรยกคาเสยหาย SECC 1 พนลานบาท
ก.ล.ต.สงอายดทรพยกรรมการผจดการกบ ผเกยวของและหามออกนอกประเทศ
SECC แจ งกรรมการผ จ ดการพ นสภาพ พนกงานบรษทแลว
ก.พ. 2552
ก.ล.ต. เร งตรวจสอบเอกสาร (SECC) เนองจากกงวลวาจะถกฟองกลบ
ม.ค. 2552
บรษท เอส ไมยอมแพ ขอเปดศนยบรการตอ
บรษท ไวท จำกด
จดทะเบยนเมอ วนท 13 พ.ย. 2546
ประเภทธรกจ ภตตาคาร หองอาหาร บาร ไนทคลบ
เหตการณทเกดขนกบบรษทไวทจำกด
ม.ค. 2552
1 ม.ค. 2552 เวลาประมาณ 00.20 น เกดเหตเพลงไหมมผ เสยชวต 66 ราย บาดเจบกวา 200 ราย
ออกหมายจบกรรมการบรษทและผเกยวของ
ยายฟาผา 2 ผอ.เขต ชวยราชการสำนกปลด กทม.
ก.พ. 2552
สงคดให DSI สบตอ เนองจาก
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1. ความผ ดปกต ในงบด ลของบร ษ ท ค อ มเงนสด 20 ลานบาท เขามาในบญชโดยไมทราบทมา
2. ไมเคยมการเรยกเกบภาษสรรพสามตเลย
3. มคราบเฮโรอนและโคเคนตดอยในหองบญชและหองนกดนตร
4. มการปลอมลายมอชอวศวกรและสถาปนกในการกอสราง
บรษท ประกนภย จำกด
จดทะเบยนเมอ วนท 13 ส.ค. 2518
ประเภทธรกจ บรษทประกนภยทใหบรการการประกนวนาศภยทกชนด เชน ประกนรถทกชนด ประกนเรอ ขนสง ธรกจ
เหตการณทเกดขนกบบรษท ประกนภย
จำกด
ก.ค. 2550
กระทรวงพาณชย ส งใหหยดรบประกนภยเปนการชวคราว
มปญหาเรองการบรหารงาน ขาดเงนกองทนมเรองรองเรยนเกยวกบคาสนไหมทดแทนเปนจำนวนมาก
สำนกงาน คปภ. ไดเรงรดใหบรษทแกไขฐานะการเงน
ส.ค. 2550
บรษทไดเสนอแผนปรบปรงธรกจตอกรมการประกนภย ในการแกไขฐานะการเงน โดยมการนำเงนเขามาเพมเตมเพอแกไขฐานะการเงน และจายคาสนไหมทดแทนแกประชาชน
ชวงแรก ระหวางเด อน ส.ค.-ธ.ค. 2550 จำนวน 643 ราย เปนเงน 7.41 ลานบาท
•
•
•
•
•
คณธรรมนำธรกจ 4�
ชวงท สอง ระหวางวนท 7-23 ก.ค. 2551 อกจำนวน 1,113 ราย เปนเงน 5.36 ลานบาท
เจรจากบบรษทตางชาต 4 ราย เพอเขามารวมทน โดยจางบรษททปรกษาการลงทน เพอประสานดแลการเจรจาใหเปนไปตามกฎหมายโดยใหเสรจภายใน 60 วน
ม.ค. 2552
ถกส งเพ กถอนใบอนญาตประกอบธรก จประกนวนาศภย เกดจากสาเหต
ปญหาขาดเงนกองทนท ตองดำรงไวตามกฎหมาย
มหนสนเกนกวาทรพยสน 748.15 ลานบาท
มคาสนไหมทดแทนคางจายท มารองเรยน ตอสำนกงาน คปภ. 16,585 ราย เปนเงน 701.41 ลานบาท
มการกระทำทเปนการฝาฝนพระราชบญญตประกนวนาศภย พ.ศ. 2535
ธนาคารกรงเทพพาณชยการ (บบซ)
เหตการณทเกดขนกบธนาคาร
ป 2535
นาย ก ไดเข าร บตำแหนงเป นกรรมการ ผจดการ
ป 2538
นาย ก ไดแตงตงนาย ร เขามาเปนทปรกษา
อนมตสนเชอใหบรษท ซพ
ธนาคารแห งประเทศไทย ได ม คำส งให ตรวจสอบการอนม ต ส นเช อท ม วงเง นเกน 30 ลานบาท ตองผานการกลนกรองของคณะกรรมการบรหาร เพอพจารณาความสามารถ ในการชำระหน
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ใหบรษท ซพ ไดเปดบญชกระแสรายวนกบบบซ
ระหวางป 2538 - 2539
นาย ก ไดใชบตรผานรายการ (บตรอเลกทรอ-นกส) ในการอนมตสนเชอใหกวา 2,000 ลานบาท
บรษท ซพ ไมไดทำสญญาใด ๆ
นาย ก ได อน ม ต การต อเวลาการชำระ หนสนเชอใหอก 6 เดอน
ขยายวงเงนสนเชอใหอกกวา 380 ลานบาท รวมทงอนมตเงนกระยะสนอก 100 ลานบาท
ไดเปดบรษทหลายแหงแลวเขามาขอกจากธนาคารกรงเทพพาณชยการ
ไดขอกเงนจาก ธนาคารกรงเทพพาณชยการ เพอโอนถายเงน โดยไมไดทำธรกจจรง
ไดใชหลกทรพยทตราคาสงเกนจรงคำประกน
ปลอยกทมความเสยงสงและกจกรรมทใชเงนทนสงมากใหพรรคพวกทเปน “นกการเมอง” จำนวนหลายหมนลานบาท
“ตบแตงบญช” ใหม ผลกำไรนบร อยนบ พนลานบาท
นาย ก, นาย ร และผเก ยวของไดยกยอกทรพย BBC จำนวน 1,228,896,438 บาท จากการลงนามทำสญญาแลกเปลยนสนทรพยธนบตร ระหวาง BBC กบบรษท ไฟแนนซ
ธนาคารกรงเทพพาณชยการเสยหายอยางรนแรง จนตองลมละลาย มหนสนมหาศาล ราว 3,000 ลานดอลลารสหรฐ (เกอบ 1.2 แสนลานบาท)
สถาบนการเงนกวา 50 แหงปดตวลง
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.50
ธนาคารแหงประเทศไทยเขายดกจการไปบรหารจดการแทน
นาย ก รบผดชอบในการบรหารผดพลาดหรอปลดออกจากตำแหนง
นาย ร หนออกจากประเทศไทย
ทางการไทยออกหมายจบนาย ร
นาย ร ถกจบกมทเมองวสตเลอร ประเทศแคนนาดา
ป 2540
เขาส ว กฤต เศรษฐกจการเงนในเอเชยหรอ ทเรยกวา “โรคตมยำกง”
รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง ไดมคำสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวน ขอเทจจรงกรณปญหาธนาคารกรงเทพพาณชยการ
ป 2548
นาย ก ถกศาลอาญากรงเทพใตตดสนจำคกรวมทงหมด 3 คด คดละ 10 ป รวมเปน 30 ป และปรบรวมกนทงหมด 3,330 ลานบาท
ม.ค. 2552
ผ พ พากษาแคนาดาส งปล อยต วนาย ร เปนการช วคราว ในระหวางรอการพจารณา คดความ
ศาลแคนาดา พพากษาสงตวนาย ร เปนผรายขามแดน ใหกบประเทศไทยศาลอาญามคำพพากษา เหนวา นาย ก, บรษท อเมรกน
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
และนาย พ กระทำผดตอหนาทโดยทจรต
ศาลพพากษาลงโทษจำคกนาย ก เปนเวลา 20 ป และใหปรบเปนเงนกวา 3,134 ลาน รวมทกคด จำคก 110 ป
ปรบบรษท อเมรกน เปนเงน 2,000 ลานบาท และลงโทษนาย พ เปนเวลา 10 ป และใหปรบ 2,000 ลานบาท
นายเอกช ยและนายว นช ย ให ยกฟ องเน องจากพยานหลกฐานไมพอฟงไดวารวมกระทำความผดดวย
ใหนาย ก, บรษท อเมรกน และนาย พ รวมกนชำระคาปรบใหธนาคารกรงเทพพาณชยการเปนเงนจำนวนกวา 1,567 ลานบาท
บรษท ปาน จำกด
ผกอตงบรษท นาง ป กบนาย ช
ประเภทธรกจ คานำมน ตดตอซอขายนำมนกบหลายบรษท
ป 2547
ศาลส งลมละลาย เน องจากทำการคาไมประสบผลสำเรจทำใหมหน ส นจำนวนมาก ทำใหมคดตดตว เฉพาะป 2547 กวา 60 คด ร ว ม ม ล ค า ค ว า ม เ ส ย ห า ย ท ง ห ม ด 8,241,692,091.73 บาท
มเจาหนรายใหญ อาท บรษท ปตท. จำกด (มหาชน) กว า 5,000 ล านบาท ธนาคาร
•
•
•
•
•
•
ตราบใดในสงคมยงมทงคนดและไมดอยรวมกน คนไมดกพยายาม หาชองทางในการหลบหลกกฎเกณฑ กฎหมายตาง ๆ เพอประโยชนตอตนเองและพวกพองโดยขาดซงคณธรรมและจรยธรรม แมถกตองตามกฎหมายกตาม
คณธรรมนำธรกจ 51
ทหารไทย กวา 800 ลานบาท บรรษท บรหารสนทรพยไทย กวา 500 ลานบาท บรษท บรหารสนทรพยพญาไท จำกด กวา 200 ลานบาท
นาง ป ไดไปขอทำบตรประชาชนใหมและเปลยนชอเปนนาง ก
หลงเกดเหตสนาม นาย ช สามไปแจงความกบตำรวจวามพลเมองดแจงพบศพ นาง ก ลอยอยในทะเล มหลกฐานเปนบตรประจำตวประชาชนของภรรยาพรอมบตรเครดตในศพ
ม.ค. 2548
เจาหนาทออกใบมรณะบตรใหนาง ก
ไดรบสนไหมทดแทนจากบรษท ไทยประกนชวต จำกด จำนวน 900,000 บาท และจากบรษท เอไอเอ อก 1.2 ลานบาทดวย
นาง ก เดนทางไปทำศลยกรรมทประเทศจน แลวใชบตรประชาชนเปนบคคลอน โดยมชอปลอมถง 3 ชอ
ม.ค. 2548
สวมบตรประชาชน น.ส. ช
พ.ค. 2548
สวมบตรประชาชน น.ส. ณ
ม.ย. 2548
ตำรวจออกหมายจบ ขอหารวมกนฉอโกงนำมนเชอเพลงรวมเปนเงนทงสน 14,640,100 บาท
ใชโฉนดทดนใน จ.ประจวบครขนธ เน อท รวมประมาณ 4 ไร มลคา 20 ลานบาท เปนหลกทรพย เพอขอประกนตว แตเจาของคด คดคานการประกนตว
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ตำรวจออกหมายจบในขอหาปลอมและใชเอกสารสทธปลอมและฉอโกง 2 ใบ
ใชชอวา น.ส. พ ไปขอทำบตรประชาชนใหม
เจาหนาทสมทรสาครไมทำบตรประชาชนให พบวาลายนวมอไปตรงกนกบ นาง ก
ไดนำหลกฐานในนามของ น.ส. พ ไปยนขอทำบตรประชาชนท จ.สพรรณบร และสามารถทำได
ก.ค. 2548
สวมบตร น.ส. พ
ส.ค.2548
บจก. โชคชยมหาชย กบพวกเจาหนไดเขารองทกขตอพนกงานสอบสวน บก.ป. ใหตรวจสอบสาเหตการเสยชวตของนาง ก
ปลายป 2548
นาย ช ปลอมบตรประชาชนนาย ว แลวนำไปทำประกนชวต
วางแผนหลอกลวงชาวพมารายหน งเพ อสงหารแลวนำไปแอบอางเปน นาย ว เสยชวต เพอจะไดเรยกรบเงนคาประกนชวตของนาย ว
ป 2550
นาย ช ไดทำกรมธรรมประกนชวตกบบรษท เมองไทยประกนชวต โดยใชชอนาย พ วงเงน 2 ลานบาท และ 4 ลานบาท
นาย ช ในชอนาย พ ยงไดทำประกนชวตกบบรษท อเมรกนอนเตอรแนชชนแนลแอสชวรนส หรอ เอไอเอ วงเงน 3 ลานบาท สวนอกฉบบเปนของบรษ ท ไทยพาณชยน วยอร คไลฟประกนชวต ไมทราบวงเงน
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.52
นาย ช ใชช อนาย พ ไปขอก เง นจำนวน 10 ลานบาท จากธนาคารกรงเทพ
ป 2552
ตำรวจเขาจบกมในซอยนราธวาสราชนครนทร 14 เขตยานนาวา กทม.
ถกสงตวไปคมขงทเรอนจำกลาง จ.สมทรสาคร
ตำรวจเขาตรวจคนทาวนเฮาส 3 ชน ไดยดบตรประจำตวประชาชน เอกสารการทำธรกจซอขาย บตรเครดต ขอมลทะเบยนราษฎร ปน 2 กระบอก
ถกแจ งข อหา รวม 63 คด รวมมลค า ความเสยหาย 8,241 ลานบาท
ตวอยางบรษทตางประเทศทมปญหา
ทางดานบรรษทภบาล
บรษท อ จำกด (มหาชน)
จดทะเบยน ป 2504 ในช อ บรษทเงนทน หลกทรพย จำกด (มหาชน)
ประเภทธรกจ ธนาคาร เอ เปนบรษทในเครอของบรษท อ ซ งเปนกล มบรษทผ นำของโลกท ใหบรการระหวางประเทศดานธรกจประกนภย และ การบรการทางการเงน เปดใหบรการทางการเงนอยางครบวงจร ซงใหบรการแกธรกจ หนวยงานหรอสถาบนตาง ๆ รวมทงลกคารายบคคลดานธรกจการประกนวนาศภยและการประกนชวตผานระบบเครอขายทมครอบคลมอยทวโลก
ส.ค. 2550
บรษท อ เปดเผยกำไรไตรมาส 2 พงขน 34% แตะระดบ 4.28 พนลานดอลลาร และไมมการประกาศลดมลค าส นทร พย ทางบ ญช ใน
•
•
•
•
•
•
สนทร พย ท เข าไปลงทนในตลาดซบไพร ม สวนทางกบทนกวเคราะหหลายสำนกคาดวาบรษท อ จะขาดทน 3.25 พนลานดอลลาร
ประธานเจาหนาทฝายบรหารความเสยงของบรษท อ ออกมายนยนวาสนทรพยทงหมดทบร ษ ท อ ถ อครองในตลาดซ บไพร มจะ ไมไดรบความเสยหาย นอกเสยจากวาตลาดอสงหารมทรพยของสหรฐจะทรดตวลงข นรนแรง
พ.ย. 2550
บรษท อ เผยกำไรไตรมาส 3 รวงลง 27% แตะระดบ 3.09 พนลานดอลลาร เน องจากบรษท อ ตองขายสนทรพยบางสวนทลงทนไวในตลาดอสงหารมทรพยเพ อปกปองบรษท ไมใหขาดทน
บรษท อ กลาวในการประชมวา “ธรกจและการลงทนของบรษท อ ในตลาดอสงหารมทรพยสหรฐยงราบรนด”
บรษท อ ประกาศซอหนคนมลคา 8 พนลานดอลลาร ซงเปนเวลา 6 วน หลงจากราคาหนของบรษทด งลงไปแตะระดบตำสดในรอบ 52 สปดาหท 56 ดอลลาร
ธ.ค. 2550
ซอโอ บรษท อ กลาววา แมบรษท อ มการปรบลดมลคาสนทรพยทางบญชเน องจากขาดทนในตลาดอสงหารมทรพยของสหรฐ แตสถานการณดานการเงนของบรษทยงอย ในระดบท “จดการได” ซงการยนยนครงนนชวยหนนราคาหนบรษท อ ดดขนกวา 4% แตะท 58.15 ดอลลาร
•
•
•
•
•
คณธรรมนำธรกจ 53
ก.พ. 2551
บรษท อ เปดเผยในรายงานทย นตอคณะ-กรรมการกำกบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (ก.ล.ต.) สหรฐวา บรษทขาดทนจากการทำสวอปในตลาดสนเชอมากกวาทประกาศไวกอนหนานถง 4 เทา คดเปนวงเงน 4.88 พนลานดอลลารในชวงเดอน ต.ค.-พ.ย. ป 2550 ซงขาวดงกลาวไดฉดราคาหนบรษท อ ดงลง 12% แตะท 44.74 ดอลลาร
บรษท อ เปดเผยยอดขาดทนไตรมาสท รนแรงทสดในประวตศาสตร 89 ปของบรษท หลงจากตองปรบลดมลคาสนทรพยทางบญชเปนวงเงน 1.11 หมนลานดอลลาร โดยในชวงไตรมาส 4 บรษทขาดทนสทธ 5.29 พนลานดอลลาร และประกาศระงบแผนการซอหนคนทนท
บรษท อ ออกมาสยบความตนตระหนกในตลาดดวยการเปดเผยวา บรษทยงมเงนทนเกนบญชอย 1.45-1.95 หมนลานดอลลาร
พ.ค. 2551
บรษท อ เปดเผยตวเลขขาดทนอยางหนกระลอกทสอง โดยในไตรมาสแรกของป 2551 ขาดทนถง 7.81 พนลานดอลลาร และยงตองระดมทนเพ มอ ก 1.25 หม นลานดอลลาร เพ อปองกนไมใหบร ษทตองปรบลดมลคาสนทรพยทางบญชลงอก การขาดทนครงนสงผลให S&P และฟทช เรทตงส ประกาศลดอนดบเครดตบรษท อ
บรษท อ ยอมรบวา ก.ล.ต. และกระทรวงยตธรรมสหรฐ กำลงตรวจสอบแนวทางการทำ
•
•
•
•
•
สวอปในตลาดสนเช อของบรษท อ ซ งทางบรษทกใหความรวมมอเปนอยางด แตขาว ดงกลาวไดฉดราคาหนบรษท อ ดงลง 6.8% แตะท 33.93 ดอลลาร
ส.ค. 2551
บรษท อ เปดเผยตวเลขขาดทนรายไตรมาสอก 5.36 พนลานดอลลาร ซงเปนการขาดทนตดตอกน 3 ไตรมาสซอน ขณะทผบรหารของบรษท อ ยอมรบวาบรษทจำเปนตองระดมทนเพม สงผลใหราคาหนดงลงไปอก 18%
ก.ย. 2551
บรษท อ หาทางระดมทนโดยใชหลกทรพย คำประกนกวา 1.3 หมนลานดอลลารสหรฐจากบรษทตาง ๆ อาท Kohlberg Kravis Roberts & Co. และ J.C. Flowers & Co. อกทงมขาววาบรษท อ ยนหนงสอขอกเงนโดยตรงจากเฟด สงผลใหราคาห นบรษท อ ด งลงอก 61% จนมลคาหนเหลอเพยง 4.76 ดอลลาร และ ยงถกมดสปรบลดอนดบเครดต
เฟดตดสนใจปลอยวงเงนกฉกเฉนใหกบบรษท อเมรกน มลคา 8.5 หมนลานดอลลาร โดยออกแถลงการณว า “การขาดสภาพคลองของ บรษท อ อาจซำเตมตลาดการเงนทเปราะบางอย แลว ใหแยลงไปอก อกท งจะย งฉ ดร งเศรษฐกจใหชะลอตวลงมากกวาเดม การปลอยวงเงนก ฉกเฉนจะชวยใหบรษท อ คลองตวทางการเงนจนสามารถดำเนนการตามภาระผกพนเมอถงเวลากำหนด และเงนกดงกลาวจะชวยใหกระบวนการทบรษท อ จะขายธรกจบางสวนเปนไปอยางราบรน และเพอไมใหเกดภาวะชะงกงนตอเศรษฐกจโดยรวมของสหรฐ”
•
•
•
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.54
ป 2552
ถกโจมตเร องต งเง นโบนสจำนวนสงแบง ผบรหาร ขณะทขอรบเงนชวยเหลอฉกเฉนจากรฐบาลเพอพยงฐานะ โดยใชเงนไป 218 ลานดอลลารเพ อจายโบนส ซ งตวเลขมากกวาจำนวน 165 ล านดอลลาร ท เป ดเผยไป กอนหนาน ถง 32% เอกสารยงระบดวยวา มเจาหนาทของธนาคาร เอ 73 คนไดรบเงนโบนสคนละกวา 1 ลานดอลลาร ขณะท ม 5 คน ไดรบมากกวา 4 ลานดอลลาร
สมาชกสภานตบญญตและประชาชนทวไปเกดความร สกโกรธและไมพอใจอยางรนแรงเนองจากเงนโบนสจำนวนดงกลาวมาจากงบกว กฤต การเง นของร ฐบาลสหร ฐท แบ งมา ชวยเหลอธนาคาร เอ แลวกวา 1.7 แสนลานดอลลารตงแตกนยายน 2551
วฒสภาสหรฐเตรยมท จะลงคะแนนเสยง ร างกฎหมายจ ดเก บภาษ เง นโบน ส 90% กบธนาคาร เอ
บรษท อ ไดเปดเผยรายช อธนาคารท งในสหรฐและยโรป ซ งไดร บเง นชดเชยรวมถง 9.3 หมนลานเหรยญสหรฐ (ราว 3.34 ลานลานบาท) จากการท บรษท อ เขาไปคำประกน การลงทนในตราสาร CDS แลว ซงกอใหเกดเสยงโจมตไปทวสหรฐในขณะน เนองจากเงน ดงกลาวมาจากเงนภาษชาวอเมรกน ทรฐบาลอดฉดชวยบรษท อ ธนาคารทไดรบเงนชดเชยครงน
•
•
•
•
ผ บร หารและพน กงานของธนาคาร เอ บางสวนตกลงยอมคนเงนโบนส คาดจะไดคนราวครงหนงของเงนโบนสทงหมด
สำหรบเงนโบนสทเหลออก 85 ลานเหรยญ อยการนวยอรกบอกวาธนาคาร เอ ไดจาย ใหแกพนกงานทประจำอยตางประเทศ จงไมนาจะเปนไปไดททางการสหรฐจะทวงเงนดงกลาวคน
ผบรหารสวนหนงของธนาคาร เอ ไดลาออกแลว
บรษท บ
ดำเนนธรกจ มายาวนานกวา 40 ป
เหตการณทเกดขน
นาย บ เร มกระจายเครอขายแชรลกโซมา ตงแตชวงตนทศวรรษท 80
ป 2503
นาย บ กอตงบรษท ชอ บ
ป 2513
นองชายของนาย บ ซงสำเรจดานกฎหมายมารวมงาน
ป 2534, 2536
นาย บ ไดรบเลอกเปนประธานตลาดห นแนสแดค
ป 2535, 2547
นกลงทนเร มสงสยในพฤตกรรมการลงทน ไดสงคณะกรรมการกำกบดแล
•
•
•
•
•
•
•
•
Q-MARK เปนตราสญลกษณทแสดงวาไดมการตรวจประเมนกจการของ ผผลต ผคา และผใหบรการ
คณธรรมนำธรกจ 55
ป 2550
หลกทรพยและตลาดหลกทรพยเขาตรวจสอบ
แตไมพบพฤตกรรมทผดปกต
ป 2551
นาย บ ไดสรางชอเสยงในการเปนผจดการ
กองทนชอดงมานานกวา 30 ป
นาย บ มสนทรพย ในการบรหารจดการคด
เปนมลคา 1.7 หมนลานดอลลาร
นาย บ เขาไปเจาะลกคาจากคลบไฮโซฯ
หรอสโมสรของชนชนนำในสงคม
ลกค ากล มใหญท ส ดในฟลอร ดา โดยม
ความสมพนธเปนเพ อนฝง ครอบครว และ
เพอนนกธรกจในวงการเดยวกน
นาย บ ใหผลตอบแทนสงถง 10.5% เพอให
นกลงทนมาลงทนกบกองทนใน S&P 100
กองทนของนาย บ มผลตอบแทนเปนบวก
ในขณะทดชนเอสแอนดพลดลงกวา 7.5%
นาย บ อ างว า ใช กลย ทธ แบบพระม ด
ในการลงทน
นาย บ อางถงการใชกลยทธการลงทนแบบ
Split-Strike Conversion เปนวธการซอและขาย
Stock และ Index Options ควบคกบการลงทน
ในหน เพอลดความผนผวนจากการลงทน
Aksia เปนบรษทท ปร กษาการลงทน ให
ความเหนวา S&P 100 Options ท นาย บ
ลงทนนน มมลคานอยมากเกนกวาทจะใชใน
การบรหารความเสยงของพอรตการลงทนใน
หนของกองทนได
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
นาย บ อาศยชอเสยงของตนเองทมอยใน
วอลลสตร ท ซ งเป นท ยอมร บและเช อถ อ
ของบคคลจำนวนมาก ทำให เขาสามารถ
ปลอมแปลงเอกสารผลการลงทนไดเนยนมาก
นาย บ ซอขายหนผานระบบอเลกทรอนกส
ไมคอยใหลกคาและนกลงทน บรษทตรวจสอบ
บญชเขาไปดรายละเอยดของการลงทน ทำให
ยากท จะต ดตามผลกำไรหร อขาดท นได
อยางละเอยด
นาย บ เลอกจางบรษ ทตรวจสอบบญช
ขนาดเลก ทมพนกงานเพยง 3 คน
นาย บ ยงมการทำ Front-Running หรอ
การซ อขายห นกอนคำส งซ อขายของลกคา
หรอกองทน
นาย บ ไดจ ายเง นใตโตะใหแกผ บร หาร
กองทนหรอ Fund Manager บางคน เพอใหมา
ลงทนในกองทนของตน
นาย บ ลงทนในกองทนทตวเองมความสมพนธ
อนด เปนแหลงการผอนถายเงนจากกองทนอก
วธหนง
นาย บ ไดสารภาพตอคณะกรรมการกำกบ
หลกทรพยและตลาดหลกทรพยสหรฐ และ
หน วยงานส บสวนสอบสวนของสหร ฐว า
เขาฉอโกงประชาชน โดยโนมนาวใหเหยอมา
ลงทนในลกษณะของ Ponzi Scheme โดยเขา
เอาเงนจากนกลงทนอกคนหนงมาจายใหกบคน
แรกๆ เปนลกโซตอเนองกนไป ทำแบบนมานาน
หลายปแลว
•
•
•
•
•
•
•
การเสรมสรางบรรษทภบาลในภาคธรกจเอกชน
สำนกงานป.ป.ช.5�
Ponzi Scheme คอ พฤตกรรมการฉอโกงทม
ล กษณะเปนแชรลกโซ โดยลกคาจะไดร บ
ผลประโยชนตอบแทนจากการลงทนในอตรา
สง ๆ หากสามารถหาลกคามาลงทนตอเนอง
เปนไปเรอย ๆ
FBI ไดบกจบกมตวนาย บ ในขอหาจดตง
กองทนเฮดจฟ นดในรปแบบของแชรลกโซ
ซ งเปนธรกจท ผดกฎหมาย สงผลใหสถาบน
การเงน กองทน นกลงทน สญเงนไปเปนวงเงน
ถง 5 หมนลานดอลลาร
ผพพากษาศาลกรงนวยอรกมคำสงใหอายด
ทรพยสนทงหมดของนาย บ
ศาลอนญาตใหนาย บ ไดรบการประกนตว
ออกไปโดยใชสนทรพยมลคา 10 ลานดอลลาร
ป 2552
ศาลชนตนไดพพากษาจำคกเขาไวถง 150 ป
ศาลสหรฐฯ ส งอายดทร พยท งหมดของ
นาย บ
อนญาตใหประกนตวไดในวงเงน 10 ลาน
เหรยญ
ไมสามารถหาเงนมาประกนตวได จงขอให
ควบคมต ว ห ามออกจากบานตลอดเวลา
24 ชวโมง โทษทจะไดรบคอจำคก 20 ป และ
เสยคาปรบจำนวน 5 ลานเหรยญ ไมรวมกบคด
ฟองรองของนกลงทนทมยาวเปนบญช
อ ยการร องขอต อผ พ พากษาให ยกเล ก
การใหประกนตวและใหส งเขาเขาเร อนจำ
ระหวางรอการพจารณาคด
•
•
•
•
•
•
•
•
•
นาย บ ไดสงทรพยสนมคา เชน นาฬกา และ
เครองประดบอญมณ เปนมลคารวม 1 ลาน
ดอลลาร ไปใหกบญาตๆ และเพอน ซงเปน
การฝาฝนคำสงอายดทรพยสน
สรป การพฒนาในระบบธรรมาภบาลยงตองพฒนา
อยางตอเน อง ตราบใดในสงคมยงมท งคนดและ ไมดอยรวมกน คนไมดกพยายามหาชองทางในการหลบหลกกฎเกณฑ กฎหมายตางๆ เพอประโยชนตอตนเองและพวกพองโดยขาดซงคณธรรมและจรยธรรม แมถกตองตามกฎหมายกตาม
ดงนน ระบบกลไกตางๆ ในระบบธรรมาภบาลจงตองพยายามทำใหคนดสามารถยนหยดอย ได ในสงคมโดยไดรบการสนบสนน สงเสรม จากทก ภาคสวน เพอประโยชนของสวนรวมและประเทศชาต
เอกสารอางอง สจตรา บณยรตพนธ. รายงานวจยเรอง ประชาชนและธรรมาภบาล :
การสำรวจทศนคตของคนไทยในภาคเหนอและภาคตะวน
ออกเฉยงเหนอ. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนาบรหาร
ศาสตร
ขอมลอเลกทรอนกส
www.thairath.co.th
www.breakingnews.com
www.news.sanook.com
www.oic.or.th
www.giggog.com
www.sampanhins.com
www.thannews.com
•
บทความ
จรรยาบรรณทางธรกจ ไมทำแลวจะเสยใจ
โดยนายพฒนชยกลสรสวสด
สำนกงานป.ป.ช.5�
บทความนจะขอแนะนำเรองจรรยาบรรณทางธรกจแบบสบายๆ ในลกษณะถาม-ตอบ
เพอแลกเปลยนแนวคดและทศนคตรวมกน จากนนคอยมาหาขอสรปรวมกนวาควรจะทำ
หรอไมทำดแตผมไดบอกไวแตตนแลววา“ไมทำแลวจะเสยใจ”ทานจะเชอไหม
ปจจยแหงความสำเรจ เร องของจรรยาบรรณทางธรกจน การท จะ
ทำสำเรจหรอไมสำเรจนน จากประสบการณของผม ขนอยกบปจจยทสำคญ 4 ประการคอ 1. แนวคด 2. ศรทธา 3. ความมงมนของผนำ และ 4. การทำงานเปนทม
1.แนวคด มาดทแนวคดกนกอนดกวาไหมครบ เพราะมนงายดแตลกลำ หากผมถามทานวา ทานชอบแบบไหนในการดำเนนธรกจ และใหทานเลอกตอบ เพยงขอใดขอหนงเทาน นนะครบ ในแตละคำถาม ห ามเล อกตอบท ง 2 ข อ ในคำถามเด ยวก น อยางเดดขาด พรอมไหมครบ ทานชอบแบบไหน
มงคง หรอ มนคง
ยงใหยงหมด หรอ ยงใหยงม
เปนไปไมได หรอ เราทำได
หากแนวคดของทาน เลอก มนคง ยงใหยงม และเราทำได ถาเปนเชนนการเสรมสรางจรรยาบรรณทางธรกจในองคกรของทานสามารถเดนหนาตอไปไดทนท แตถาทานยงมแนวคดในการดำเนนธรกจท มงเนนไมแบงปนใหกบใครเลย เพราะกลววาใหแลว จะหมด และแถมยงคดตอไปอกวาองคกรของเรา คงทำไมไดหรอกเรองจรรยาบรรณ หากทานมแนวคดเชนนทานตองใจเยน ๆ กลบไปนอนซกตน ไปวด ฟงธรรม ไปเยยมเยยนองคกรอน ๆ ทมจรรยาบรรณ หรอไปพบปะพดคยกบนกธรกจอน ๆ ทเขายดมน ในจรรยาบรรณด หากทานมใจ มความเลอมใสวา คนทำดยอมไดด ทานกสามารถทจะเรมปรบปรงและพฒนาระบบการจดการของทานใหมจรรยาบรรณ ทางธรกจไดอยางไมยาก
•
•
•
2. ศรทธา เปนส งสำคญย ง เพราะความศรทธาจะทำใหเกดความเลอมใส และความเสอมใสจะนำไปสความสำเรจไดนนเอง คนเราพอศรทธาในเร องใดเร องหน งแลว จตใจกจะยนดและเปดรบ พรอมทจะศกษาหาขอมล คด วเคราะห พอประจกษในสาระกจะยอมร บและนอมนำไปส การปฏบ ต เม อนำไปปฏบต ไดส กพกจะเกดความประทบใจ วาทจรง ๆ แลวนนทำดยอมไดดอยางแนนอน กจะเกดความทมเททจะทำอยางสมำเสมอและมนคง พอทำตอไปไดอกสกพกกจะเกดปญญาทจะคด จะพเคราะหดวยตนเอง หากมนใจวาสงเหลานเปนสงทดทควรแลวกจะยดถอเปนมาตรฐานของการดำเนนชวตในสงคมตอไปน นเอง ความศรทธาน นสำคญย ง ลองถาม ตวเราเองดกไดวา หากเราไมศรทธาเรองความร เราจะยอมมานงอาน นงเรยนกนอยทำไม เราศรทธาคำสอนของศาสดา กนอมนำเราไปสการเปนคนดมศลธรรมนนเองพดไดงาย ๆ วา ศรทธาคอจดเรมตนของความสำเรจนนเอง
3. ความมงมนของผนำ ผ นำในท น ไมไดหมายถงเบอรหนงคนเดยว แตหมายถงเบอรหนงและ ผ ท รายงานตรงตอเบอรหนงทกทาน พดงาย ๆ ก 3 ระดบบนนนเอง ทกทานในทมของผนำองคกรตองมความม งม นอยางแรงกลาในการดำเนนการเร อง จรรยาบรรณทางธรกจ หามทำแลวหยด หยดแลวทำ แบบสามวนดสวนไข วนนอยากทำกทำ วนนไมอยากทำกไมทำ หามเดดขาด หากผ นำไมมความม งม น ทมนคงแลวไซร รบรองไดวาเละเปนโจกอยางแนนอนดงาย ๆ วนน สงเพอนรวมงานทกคนวาเราตองเปนคนด มศลธรรม ถอความสตย พอสามวนผานไป ทำแบบปากวาตาขยบ ลกคามาซ อสนคามลคา
บทนำ
คณธรรมนำธรกจ 5�
สามลานบาท แตไมตองการใบกำกบภาษเพราะหากออกไปกำกบภาษตองบวกภาษมลคาเพมไปอก 7% รวมแลวลกคาตองจายเงนใหกบเรา สามลานสองแสนหนงหมนบาท ทน กเกดอาการกลววาจะไมไดขาย ขนมา กเลยตาขยบใหลกนองทำ ทานวาจะเละไหม ผมบอกไดโดยไมตองคดเลยวาสงททานพดพรำและทำมาทงหมดนน มนจะพลนสลายหายไปในบดดล เพราะอะไรหรอครบ หากผมถามทานวาลกนองหรอ ผใตบงคบบญชาของเรานนเขาเชอในสงทเราพด หรอเชอในสงทเราทำ ผมมนใจวา ลกนองของเราทกคนจะเชอในสงทผนำทำมากกวาสงทผนำพด ดงนน สงททานไดทำลงไป แบบทยกตวอยางตาขยบไปแลวนน มนจะทำใหทกสงทกอยางพงทลายลงอยางงายดาย ในมมกลบกน หากผนำมอทธบาท 4 ในเร องของจรรยาบรรณทางธรกจ อกท งมความม งม นอยาง แรงกลาทจะทำใหองคกรของตนมจรรยาบรรณทางธรกจ แบบทวาถงไหนถงกน อะไรท ดท ถกไมเคย ปลอยวาง ขอรบรองไดวาฝนนตองเปนจรงอยางแนนอน
4. การทำงานเปนทม การทำเปนทม ฟงดกเหมอนไมมอะไรแตองคกรทตองการมจรรยาบรรณทางธรกจทดใหไดนน ขอเรยนใหทราบเลยวา องคกรของทานตองเสร มสร างการทำงานเปนทมใหได อยางนอยระดบ 3 หรอถาจะใหดกตองใหถงระดบ 4 ใหได มฉะนนจรรยาบรรณทางธรกจทวานมนจะดนไปดนมาและสำเรจไดยาก หากเปรยบเทยบการทำงานเปนทมเหมอนกฬา กจะทำใหเขาใจไดงายขน เรมทกฬากอลฟกนกอนเลย เปนการทำงานเปนทมแบบเรมตน ใชหลกตวใครตวมน ตางคนตางเลน ตางคนตางตลก เมอตเสรจกเอาคะแนนมารวมกนเปนผลงานของทมตางกบกฬาฟตบอล ทคนในทมตางชวยกนเลน ชวยกนตานทานการบกและแถมยงชวยกนรก ชวยกนสงลกและทำประต แตวาไปแลวการทำงานเปนทมแบบกฬาฟตบอล กยงมเรองของตำแหนงเขามายดตด
มศนยหนา กองกลาง กองหลง ประต แนจรงตองการทำงานเปนทมระดบ 3 คอไมมการยดตดตำแหนง เพอนรวมทมสามารถสลบตำแหนงกนเลนชวยเหลอ ซงกนและกนไดตลอดเวลา วนนคณไมอย วนนคณ ไมวาง ฉนสามารถทำแทนไดทนท กฬาทวานคอกฬาอะไรครบ ตวอยางกฬาชนดน กเชน บาสเกตบอล ท ผ เลนทกคนสามารถสลบตำแหนงกนเลนไดหมด หากองคกรของเรามการทำงานเปนทมแบบน รบรองวาการเสรมสรางจรรยาบรรณทางธรกจ จะเปนไปแบบสบาย ๆ ไดอยางแนนอน สวนระดบ 4 นนเหนอกวาระดบ 3 ตรงทนอกจากจะสลบตำแหนงกนเลนไดแลว เพอนรวมทมยงแครความรสกของเพอน ๆ ในทมอกดวย คอเอาใจเขามาใสใจเรา หากเราทำดเพอนเรากดดวย แตถาหากเราทำแยเพอนเรากลำบาก เชนกฬาเทนนสค หากเราเสรฟลกโดงไปใหฝายตรงขาม เพ อนเรากจะลำบาก หากเราเสรฟลกแบบตวเอส คแขงขนรบยาก เพอนเรากสบาย หากเราทำงานของเราอยางมคณภาพตรงตามความตองการอกทงสงมอบงานใหกบเพอนกอนลวงหนา เพอทเพอนจะไดมเวลาเพยงพอทจะเตรยมตวไปนำเสนอใหกรรมการบรหารทราบ แบบนเปนเรา เรากชอบครบ
ทำไปทำไม ทำแลวไดอะไร คำถามยอดนยม และกไมรวาจะแกไดอยางไร
ในเรววน เพราะมนกำลงจะกลายเปนวฒนธรรมของคนไทยไปเสยแลวทตองการจะเปนผรบมากกวาทจะเปนผ ใหจนเสยนสย ถาไมได ไมทำ ถาไดนอยก ไมพอใจอก ทำไมมองสนไมมองไกล หากเจอคนมาถามวาออกกำลงกายแลวไดเท าไรคนประเภทน มองสนไมคดถงความมนคงและความยงยน และหากไปเจอคำถามวาออกกำลงกายนนด เหนดวยทกอยาง แตไมมเวลาออกกำลงกายเอง ดงนน จะไปจางคนอนมาออกกำลงกายแทนเพ อใหรางกายแขงแรงจะไดไหม? จะตอบอยางไรด
จรรยาบรรณทางธรกจไมทำแลวจะเสยใจ
สำนกงานป.ป.ช.�0
หากมใครมาถามวา “ไปวด ไปทำไม ไปแลวไดอะไร” หรอถามวา “ทำบญทำไปทำไม ทำแลวไดอะไร” หากเจอคำถามแบบนตองใจเยน ๆ ตองใชเวลาในการสร างความเข าใจและช ให เห นถงผลประโยชนทจะไดรบของการกระทำใหผถามไดทราบ ผมเชอมนวา หากใจไมดานพอและมแนวคดอยางทผมไดอธบายไปแลว รบรองวารอยละรอยยอมทจะปรบปรงและพฒนาไปสองคกรทมจรรยาบรรณทางธรกจดวยกน ท งน น เม อร แลวว าทำไปแลวไดประโยชนอยางไร คำถามทวาทำไปทำไมกจะจบไปดวยกน
ผลประโยชนทจะไดรบ ผมขอยกตวอยางมาใหดประมาณ 10 ประการ แตถาหากจะพดไปแลว ผลประโยชนทจะไดรบนนยงมมากกวาน และจะขออธบายเพมเตมของผลประโยชนทจะไดรบใหทราบเพยงสงเขป
ความเชอถอ
ความทมเท
ภาพลกษณทด
เพมรายได
เพมความสามารถในการแขงขน
ความสขในการทำงาน
สรางทนมนษย
ลดความเสยงทางธรกจ
เขาถงแหลงเงนทนไดงาย
. การลดหยอนทางสงคม
ความเชอถอ คนเราหากไมเช อถอกนแลว ทำอะไรกจะไมไวใจกน ระแวงไปหมด แตถาหาก เชอถอ กจะเชอใจ วาไงวาตามกนเพราะรวาคนคนน ไมโกงแนนอน คนคนน คบได อยางคำกลาวท ว า ไมลมขามได แตคนทมความนาเช อถอ ขามไมได
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
คณธรรมนำธรกจ �1
บจก. ชยบรณ บราเดอรส ของผมเคยประสบปญหาเรองการเปลยนชอยหอหรอตราสนคา เพราะในอดตเราซอกลความรในการผลตหมกพมพสกรนมาจากตางประเทศ เมอผลตไดแลวกขอใชตราสนคาหรอยหอของเขา ตดบนสนคาของเรา เน องจากย หอหรอตราสนคาของเขาเปนทร จกกนแพรหลายไปทวโลก อยางทเรยกกนวา แบรนดดง นนเอง เขาเองกชอบเพราะยงเปนการประชาสมพนธ ตราสนคาของเขา ใหเปนทรจกมากยง ๆ ขน ผมกขายหมกพมพสกรนท ผมผลตเอง และกใชตราสนคาของเขามานานนบสบป และแลววนหนงกมาถง คอวนทอายของสญญาหมดลง เนองดวยเจาของเดมไดขายบรษทนไปแลว ดงนน จงมทมบรหารของบรษทใหมทไดซอกจการตดตอมา และในทสดผบรหารของเขากบนมาพบพรอมสญญาฉบบใหมทมความหนาเปน 100 หนา เมอเทยบกบสญญาเกาททำกบเจาของเดมนนมเพยง 2 หนา คอหนาแรกและหนาหลง เพราะเราตางรวาอะไรควรทำ และอะไรไมควรทำ เรยกวาสญญาสภาพบรษ ซงเราตางกใชรวมกนมา 15 ป ไมเคยเกดปญหาใด ๆ ผมใชเวลานงอานสญญาใหมอย 2 วน อานจบแลวกพดกบตวเองวา เราไมสามารถตอและเซนสญญานไดอยางเดดขาด เพราะมแตขอผกมด มแตหาม ไมมให ตองการได แตไมตองการแบงปน ผมและทมงานนงคยกบเขาอย 3 รอบ สดทายเรากตองกลายจากคคา มาเปนคแขง เพราะไมสามารถเซนสญญานได แตแมวาจะเปลยนมาเปนคแขง แตสมพนธไมตรทเรามตอกนมาหลายสบปไมเคยเปล ยนแปลง ยงคบหาสมาคมกนเหมอนเดม พอตอสญญาไมได กตองเลกใชตราสนคาของเขา จงตองมาตงชอตราสนคาของเราใหม โดยเราใชชอตราสนคา เปนชอเดยวกบชอ บรษทของเรา คอ “ชยบรณ” ทงน เพราะชอของบรษท เปนทรบรและรจกกนอยางแพรหลายมานาน แตกยง ไม วายก นไม ได นอนไม หล บ กล วมาก ๆ และ
วตกเปนท ส ด เพราะหากลกคาไมเขาใจ และไมยอมรบตราสนคาใหม อะไรจะเกดขน พดไดสน ๆ คำเดยววา เจงแน ๆ ถงข นปดกจการเลยกวาได ทานลองนกดซครบวาหากลกคาคดไปวา ออเปลยนตราสนคาใหม ไมใชตราสนคาทเปนของนอก แสดงวาคณภาพตองลดลง เขาถงไมใหใช หรออาจจะคดไปตาง ๆ นานาไดรอยแปด สรปไดงาย ๆ คอขาด ความเช อม นในตราสนคานนเอง และผลทตามมา กคอการเลกซ อ ในชวงน นเราตองออกเดนสายไป พบลกคาทกวน เพอชแจงใหทราบวา เรานนผลตหมกพมพสกรนมานานกวา 15 ป แตตลอดเวลาทผานมาเราใชตราของนอกเทานน วนนกยงผลตเองอยเหมอนเดมแตเปลยนมาใชตราสนคาของเราเอง สวนคณภาพไมเคยเปลยน แถมยงปรบราคาลงเพราะไมตองเสย คาลขสทธ ลกคาเกอบทกรายจะมองหนาเราและพดเปนเสยงเดยวกนวา “ผมไมสน” เมอไดยนคำนเราตองกลนนำลายและคอยถามกลบไปวา ทวาไมสนนน หมายถงอะไร ในใจตความเอาไปเองว า ลกคา ไมสนใจตราสนคาใหมของเราและคงไมตองการ ซอสนคาจากเราอกตอไป แตเราคาดผด ลกคาทกรายพดเปนเสยงเดยวกนวา ทไมสนนน คอไมสนใจใน ตราสนคาใหม แตสนใจวาใครขายมากกวา ลกคาบอกวาตอใหผมเปลยนอก 10 ตราสนคาเขากไมสน เขาบอกวารจกบรษทของเรามานาน และตลอดเวลาทคาขายกนมารดวาบรษทของเรามจรรยาบรรณทางธรกจด มความจรงใจและมงมนทจะเปนหนสวนกบลกคา ดงนน ไมตองกงวลวาจะหายไปไหน ยงภกดและจะซอสนคาจากบรษทของเราตอเนองตลอดไป และจะชวยบอกตอใหก บเพ อน ๆ ไดทราบดวย อกทางหนง
ผมขอสรปเรองนวา ดวยความเชอมนทลกคามใหกบเรา จงทำใหผานพนวกฤตครงนนมาไดนนเอง
จรรยาบรรณทางธรกจไมทำแลวจะเสยใจ
สำนกงานป.ป.ช.�2
ความทมเท เปนสงสำคญมากในการดำเนน
ธรกจ หากองคกรไหนเพอนรวมงานทกคนตางทมเท
ความร ความสามารถในการทำงานกนอยางเตมท
องคกรนนจะประสบความสำเรจทคาดหวงไวไดอยาง
ไมยากเยน ในมมกลบกน หากองคกรใดเพอนรวมงาน
ตางคนตางทำ ตางคนตางไปคนละทศคนละทาง เชอ
ไดเลยวาความลมเหลวยอมไมอยไกล คนเราจะทมเท
ใหกบองคกร เมอองคกรนน โปรงใส ตรวจสอบได
ไมมลบลมคมใน ผนำตองใกลชดกบเพอนรวมงาน
เอกสาร ขอมลสารสนเทศทสำคญทจำเปนในแตละ
ระดบ ตองแบงปนกนใหไดรบทราบ และหากไมเขาใจ
หรอตองการขอมลเพมเตมสามารถสอบถามทไปทมา
ได องคกรทมลกษณะเชนน บรรยากาศและสภาพ
แวดลอมในการทำงานจะเตมไปดวยความไววางใจ
การใหเกยรตซงกนและกน ความทมเทกจะเกดขนได
ทนท ความทมเทนจะเปนพลงทมคามหาศาลในการ
ผลกดนองคกรใหเจรญกาวหนาไดอยางไรขดจำกด
ตวอยางเชน ประเทศฟนแลนด ทประเทศของเขาไดรบ
การจดอนดบจาก IMD วาเปนกลมประเทศทมความ
โปรงใสในการทำงานอนดบหนงของโลก นกธรกจทนน
พดคำไหน เปนคำนน รฐบาลกบประชาชนพดคยและ
แลกเปลยนสารสนเทศซงกนและกน ใครไมเขาใจอะไร
ตองการทราบเรองอะไร สามารถสอบถามรฐบาลได
ตลอด ประเทศฟนแลนดมสภาพภมอากาศทหนาว
เยนและมประชากรประมาณ 4 ลานคน แตกลบเปน
ประเทศทมความร ความสามารถ มการจดการทด
เยยม และมการรวมมอชวยเหลอเกอกลในการดำเนน
ธรกจ มความสามารถในการผลตสนคาท ดและม
คณภาพ ออกมาจำหนายไดอยางตอเนองแพรหลาย
ทวโลกและสนคาหนงทเรารจกกนดนนคอ โทรศพท
มอถอ Nokia
ภาพลกษณทด ภาพลกษณเปนสนทรพย
ประเภทหนงแตเปนสนทรพยประเภททจบตองไมได
สนทรพยทจบตองไมไดนยงใชจะยงเพมคา เชน ความร
ภาพลกษณช อเสยง จรรยาบรรณ ฯลฯ ตางกบ
สนทรพยทจบตองได เชน อาคาร อปกรณ เมอเรา
ยงใชจะยงเสอมคาลง การสรางภาพลกษณสามารถ
ทำไดหลากหลายวธ แตวธหนงทด ทรงคณคา และ
มพลง นนคอการเปนองคกรทมจรรยาบรรณทางธรกจ
หากทานตองไปซอสนคากบองคกร 4 ประเภทน ทาน
จะเลอกซอสนคาจากองคกรไหนบาง ประเภทท 1
เปนองคกรทดและเกง ประเภทท 2 เปนองคกรทดแต
ไมเกง ประเภทท 3 เปนองคกรทไมดแตเกง ประเภท
ท 4 คอเปนองคกรททงไมดและไมเกง ผมมนใจวา
ประเภทท 1 คอองคกรทเราตองการคบคามากทสด
และในมมกลบกนองคกรประเภทท 4 คอองคกรทเรา
ไมตองการคบคามากทสด ปญหาจงมาอยทองคกร
ประเภทท 2 และประเภทท 3 ผมมนใจวาทานตอง
เลอกองคกรประเภทท 2 กนทกทาน เพราะเราตาง
ยอมรบองคกรทแมจะไมเกงแตซ อสตยไมคดไมโกง
ตางกบองคกรประเภทท 3 ทเกงแตไมมความซอสตย
ในวชาชพ คบหาไปรงแตจะสรางปญหาใหกบองคกร
ของเราไดในระยะยาว ดงนน การเปนองคกรทไมม
จรรยาบรรณทางธรกจ นานไปเขาจะไมมใครมาคบหา
จรรยาบรรณทางธรกจจ ะทำสำ เรจหรอ ไมสำ เรจน นข นอย ก บ ปจจยทสำคญ 4 ประการ คอ 1) แนวคด 2) ศรทธา 3) ความมงมนของผนำ 4) การทำงานเปนทม
คณธรรมนำธรกจ �3
นนเอง คำถามทพบบอย ๆ คอ ภาพลกษณน น
ทานไมได ทำไปไมมประโยชน ทำไมตองมาทำให
เสยเวลาดวย ขอใหทานคดเองและตอบเองจะดกวา
สมมตวาวนน ทานไปซอ Note Book มอยสองยหอให
เลอก ทานจะเลอกซอยหอไหนด ยหอ IBM ราคา
22,000 บาท หรอย หอ ABC ซ งมคณสมบตและ
หนาตาไมแตกตางไปจากยหอ IBM แตขายทราคา
20,000 บาท ทานเลอกซอ IBM ใชไหม ทงทราคากสง
กวา สรปไดวาภาพลกษณทำใหขายสนคาไดและ
ยงขายไดราคาทดกวาสนคาทไมมภาพลกษณ
ความสขในการทำงาน องคกรทมพนกงาน
ท มจรรยาบรรณ การทำงานทกอยางจะต งอย บน
พนฐานของความถกตองมากกวาความถกใจ เมอเปน
เชนนการทำงานกจะสนก การทำงานทกอยางจะม
มาตรฐานการทำงานททกคนรวมกนสราง ทกคนตางร
วาตองทำอะไร ทำอยางไร ดงนน กฎ ระเบยบจงไม
ตองมาเขมงวดกนมาก และหากใครขยน ท มเท
ยอมมโอกาสกาวหนาในการทำงานตามความสามารถ
องคกรเชนนเราเรยกวาองคกรแหงความสข
สรางทนมนษย องคกรทโปรงใสในการจดการ
เปนองคกรทด องคกรทซ อสตย ยอมเปนองคกรท
คนทวไปฝนหาทจะรวมงานดวย ดงนน โอกาสทจะ
หาเพอนรวมงานทด มความร ความสามารถ เขามา
รวมงานยอมไมใชเร องยาก ตางกบองคกรท ไมม
จรรยาบรรณทางธรกจ ซงใครกไมอยากจะคบหา
8. ถกตองของการสรางจรรยาบรรณ
ในองคกร
หากทานสนใจและคดทจะสรางองคกรของทาน
ใหเปนองคกรทมจรรยาบรรณทางธรกจขอแนะนำให
ดำเนนการตาม 8 ขนตอนน
1. ความเขาใจทถกตอง ถอเปนกระดมเมด
แรกทสำคญยง หากใสกระดมเมดแรกผด เมดทเหลอ
ใสไปกเสยเวลาเปลา ๆ เพราะตองมาเสยเวลาถอด
ออกอกในภายหลง ดงนน จงจำเปนอยางยงทจะตอง
เสร มสร างความเข าใจท ถกต องว าจรรยาบรรณ
ทางธรกจนนคออะไร จรรยาบรรณนนตางกบกฎหมาย
เพราะกฎหมายหากไม ทำถ อว าผ ดท นท แต
จรรยาบรรณเปนความประพฤตทถอวาถกหรอผด ทอาจ
แตกตางกนไปไดในแตละองคกร ไมไดมหลกยดท
ตายตว ตวอยางเชน บางองคกร สามภรรยาสามารถ
ทำงานรวมกนไดแตบางองคกรไมได การจะสรปวา
เรองใดถกหรอเรองใดผดของจรรยาบรรณนนสวนใหญ
จะมาจาก วฒนธรรม ประเพณ สงคม คานยม บาง
องคกรหามนำโทรศพทมอถอเขามาในสถานททำงาน
แตบางองคกรเปดเสร บางประเทศผชายตองไปขอ
ผหญงหากตองการแตงงาน แตบางประเทศผหญง
กลบเปนฝายไปขอผชาย ดงนน จงจำเปนอยางยงท
ต องสรางความเขาใจท ถกตองร วมกนใหช ดเจน
เสยกอน วาอะไรคอส งท ถก และอะไรคอส งท ผด
จรรยาบรรณในองคกรของเรา เราอาจใชเกณฑในการ
ตดสนใจไดโดยยดหลกของประโยชนนยม (เนนท
ประโยชนเปนท ต ง) สจจนยม (เนนตามหลกของ
ศาสนา) และมนษยธรรมนยม (เนนในเร องของ
ความเหนอกเหนใจ)
2. ความคดทถกตอง เม อเขาใจถก กจะ
ค ดถก ค ดถกว าอะไรควรทำและอะไรไมควรทำ
เรากจะประจกษในสาระวามหลายเรองหลายประเดน
ทเราตองเลกทำและในมมกลบกมหลายเร องหลาย
ประเดนทเราตองชวยกนทำเพอสรางองคกรของเราให
มจรรยาบรรณทางธรกจทเขมแขงใหได ดงนน เราตอง
มาปรกษารวมกนวา เรองอะไรบางทเราตองดำเนน
การเพ อสรางจรรยาบรรณทางธรกจ ใหเกดข นใน
จรรยาบรรณทางธรกจไมทำแลวจะเสยใจ
สำนกงานป.ป.ช.�4
องคกรของเรา
3. ความทมเททถกตอง คอการจดลำดบ
ความสำคญของเรองทเราคดไวแลววาตองการจะทำ
เน องจากเรามทรพยากรจำกด เราไมสามารถทำ
ทกเรองในเวลาเดยวกนไดพรอมกนหมด หากเราไมจด
ลำดบความสำคญของเรองทจะทำใหด ทายสดเรา
จะไมไดดซกเรองนนเอง จะทานอาหารใหอรอยตอง
คอย ๆ ทานทละคำอยามมมาม
4. การกระทำทถกตอง ใหนำเรองทจดลำดบ
ความสำคญแลวมาจดแผนปฏบตการใหชดเจน วา
ใครจะทำ ทำอะไร ทำทไหน ทำเมอไร ทำอยางไร
และงบประมาณทตองใชเปนเทาไร ประเดนนสำคญ
มาก เพราะหากวางแผนดกมชยไปแลวกวาครง
5. การควบคมทถกตอง เพอใหแผนปฏบต
การดำเนนการเปนไปไดเปนอยางด จำเปนอยางยงท
ตองมการตรวจตดตามวากจกรรมทกอยางดำเนนไป
ตามแผนงานหรอไม ตองการทรพยากรหรอความ
ชวยเหลอใด ๆ เพมเตมหรอเปลา และทายสดจำเปน
ตองมการปรบแผนหรอไม ทงน เพอใหแผนปฏบตการ
สามารถดำเนนไปไดอยางตอเนอง
6. การประเมนทถกตอง คอการประเมนวา
ผลการดำเนนการของแผนปฏบตการเม อเทยบกบ
เปาหมายเปนอยางไร หากผลดำเนนการเหนอกวา
เปาหมาย เราจะเรงใชประโยชนอยางไรในการนำไป
ตอยอดเพอใหการดำเนนการสำเรจไดอยางมประสทธผล
แตถาผลดำเนนการตำกวาเปาหมาย เราจะมแผน
ในการแกไขหรอปรบปรงรวมกนไดอยางไร
7. การปรบปรงทถกตอง ประเดนทสำคญ
ทสดของเรองนคอ การปรบปรงทกอยางตองเปนไปใน
ทศทางเดยวกน หรอตองสอดคลองซ งกนและกน
ในของทกเร องและของทกแผนปฏบต การ ท เรา
ดำเน นการ เพราะถาหากแตละแผนปฏบ ต การ
มความขดแยงกน จะทำใหเกดแรงตาน แตถาหากทก
แผนปฏบ ต การสอดคลองประสานกลมกลนก น
จะเปนการชวยเสรมแรงใหการดำเนนการสำเรจลลวง
ไดโดยงายและรวดเรว
8. การพฒนาทถกตอง เมอเราดำเนนการมา
ไดระยะหนง จนองคกรและเพอนรวมงานของเราเรมม
จรรยาบรรณในการดำเนนธรกจแลว สงทตองทำตอไป
คอการสรางศรทธาในจรรยาบรรณ ตองทำใหเรองของ
จรรยาบรรณทางธรกจนอยในจตสำนกของเพอนรวม
งานทกคนในองคกรใหได เมอฝงรากลกลงในจตสำนก
ไดแลว เมอนนจรรยาบรรณทางธรกจนจะยนยงและ
มนคงตลอดไป
บทความ
ความรบผดชอบ ของภาคธรกจเอกชนตอสงคม
จากภาระสยทธศาสตร โดยดร.เอกชยอภศกดกล
สำนกงานป.ป.ช.��
ปญหาความลมเหลวทางธรกจและการประพฤตมชอบในรปแบบตางๆทเกดขนอยาง
ตอเนองชใหเหนวา การดำเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมนนมความสำคญ
องคกรธรกจเอกชน เชน บรษทตองมการกระทำทเสมอภาคและโปรงใส การมกฎกตกา
เกยวกบจรยธรรมในการประพฤตตนของผบรหาร สามารถชวยใหจดหาเงนทนไดงายและ
ตนทนตำ และเมอธรกจมขอบเขตการดำเนนงานกวางขน และอยในภาวการณแขงขนสง
ภาคเอกชน เชน บรษทดงกลาว จงจำเปนตองสรางเสรมความเขมแขง ใหบรษททเขารวม
ทนและรวมงานดวย มคณลกษณะทเหนอกวาบรษทอน โดยเฉพาะคณสมบตทเชอมโยงกบ
การมลกษณะของความรบผดชอบตอสงคมของบรษทนนๆ ตลอดจนการมรปแบบการ
ดำเนนธรกจอยางเปนกระบวนการทมประโยชนชดเจน ซงนบเปนสงทควรสนบสนนใหเกด
ขนอยางยงยน เนองจากสามารถสรางมลคาเพมใหแกองคกรธรกจเอกชนไดอยางม
ประสทธภาพและประสทธผลตลอดไป
Abstract:
The problem of business failure and various forms of misconduct occurring continuously reflect the fact that operating business with social responsibi l i ty is important. Private business organization such as companies must have fair and transparent actions. Having clear morality rules and agreements governing the administrators’ behavior helps the company in finding funds and saving costs. When business expands and enters the highly competitive environment, the company has also to strengthen its partners and the joint investors. They must be characterized to stand out abover other companies, especially in regard to the social responsibility of the company. They should as well run the business in systematic way which assures its profits. Such process has to be sustained as it could effectively and efficiently create value added to the business organizations on the continuous basis.
กระแสโลกในเรองความรบผดชอบขององคกรธรกจตอสงคม (Corporate Social Responsibility : CSR) เรมมความชดเจนขนตงแตป ค.ศ.1999 เมอ Kofi Annan เสนอบญญต 9 ประการสำหรบธรกจ (The UN Global Compact) ซงแบงเปน 3 หมวดหลก คอ ใหคำนงถงสทธมนษยชน แรงงาน และสงแวดลอมในการทำธรกจดวย ในการประชม World Economic Forum โดยสหประชาชาตได ม การผลกด นและประกาศเร องน อยางเปนทางการในป ค.ศ. 2000 (www.unglobalcompact.org) และในปเดยวกนนนเององคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา หรอ OECD (Organization for Economic Co-operation and Development) ซงไดแก องคกรของกลมประเทศรำรวยทสดของโลกไดออกแนวปฏบตสำหรบบรรษทขามชาต (Guidelines for MNE’s-revision 2000) โดยเสนอแนะใหบรรษทขามชาตม CSR และยงเสนอใหบรรษทขามชาตตดตอคาขายกบคคาทวโลกเฉพาะทม CSR (ศรชย สาครรตนกล, 2548) องคกรตาง ๆ นนกำลงปรบเปลยนรปแบบการทำธรกจคร งใหญเปน รปแบบธรกจทตองสามารถเตบโตไดทางพาณชยอยาง
บทคดยอ
คณธรรมนำธรกจ ��
มความรบผดชอบตอผมสวนไดสวนเสยทางธรกจ การไมม CSR จะกลายเปนสงทสรางปญหาใหญใหกบองคกร ไมสามารถคาขายกบบรรษทขามชาตหรอถกตอตานจากผบรโภค นนคอ ถาธรกจใดสรางมลภาวะใหกบสงแวดลอม ใชแรงงานเดก มปญหากบชมชนและอน ๆ กจะมปญหาในการทำมาคาขายกบผอนโดยเฉพาะประเทศ OECD
หากมองถงการขบเคลอนของ CSR ในเอเชย จะพบวา CSR เก ดจากผลกระทบท ธ รก จม ต อ สงแวดลอมและชมชนมมากขน อนเปนผลจากการขยายตวของพลเมองและภาคอตสาหกรรม ประกอบกบความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสารททำใหลกคาสามารถเรยกรองมาตรฐานความตองการทจะเหนการผลตของอตสาหกรรมทไมทำลายสงแวดลอมไดง ายและรวดเร ว ในเวลาเดยวกนร ฐบาลออกกฎหมายเพ อควบคมเพ มมากข น รวมไปถงคนในเอเชยมการศกษามากขนและเรมมองเหนถงจตสำนกทบรษทพงมตอสงคม
สำหรบในประเทศไทยนน ภาครฐเรมเขามามบทบาท โดยรเร มการสราง “การให” และ “งานอาสา” กลายเปนวาระแหงชาต และมการผลกดนใหตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยเขามามบทบาทสำคญในการขบเคล อนการใหและการแสดงความ รบผดชอบในฐานะตวแทนองคกร ภาคธรกจ และตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยกไดประกาศกอตงสถาบนธรกจเพอสงคม หรอ CSRI (The Corporate Social Responsibility Institute) เพอทำหนาทสงเสรม สนบสนนใหบรษทของคนไทยดำเนนธรกจอยาง มความรบผดชอบมากขน เปนเสมอนศนยกลางในการสงเสรมแนวคดและการปฏบตตามหลกธรกจ เพอสงคม
1. ความหมายของ CSR
มผใหความหมายสำหรบความรบผดชอบขององคกรธรกจตอสงคมหรอ CSR (Corporate Social Responsibility) เอาไวมากมาย เชน ในมมมองของ Philip Kotler กรดานการตลาดใหความหมายของ CSR รวมกบ Nancy Lee (Kotler, P. & Lee, N., 2005) ไววา เปนพนธกจในการพฒนาชมชนใหมคณภาพความเปนอย ท ด ข น ดวยความชำนาญทางธรกจ และการ แบงปนทรพยากรขององคกร หรอทใชกนแพรหลาย คอจาก The World Business Council for Sustainable Development ทไดใหความหมายของ CSR วาคอ ความมงมนอยางตอเนองขององคกรตอการปฏบตตามพนธสญญา ในการดำเนนธรกจอยางมจรยธรรม เพอสรางความเจรญกาวหนาตอการพฒนาเศรษฐกจพรอมไปกบการพฒนาคณภาพชวตของพนกงานและครอบครวตลอดจนชมชนและสงคม (Martin et.al., 2005) และในกฎบตรของตลาดหลกทร พย แห ง ประเทศไทย (ฐานเศรษฐกจ วนท 26 เมษายน 2550) ไดระบวา “หนาทความรบผดชอบตอสงคมขององคกร ก จการหร อบร ษ ทธ รก จ (Corporate Socia l Responsibility: CSR) คอ ภาระผกพนอนถอเปน พนธสญญาท องคกร กจการ หรอบรษทธรกจท ประกอบกจการใด ๆ ตองปฏบตตามภารกจหนาททไดกำหนดไวแลวดวยความสขม รอบคอบ โดยมการกำกบดแลกจการท ด (Good Governance) และจรยธรรม (Ethics) เพ อความเจรญเตบโตท ม นคง ยงยน โดยไมสรางผลกระทบในทางลบ กบทงยงตองดำเนนกจกรรมเพอชวยเหลอสงคมและสงแวดลอม เพอกอใหเกดการพฒนาคณภาพชวต ชมชน สงคม และสงแวดลอมทงภายในองคกร อนรวมถงผถอหน นกลงทน กรรมการ ผบรหาร พนกงาน ลกจาง ผมสวนไดเสยกบองคกรและภายนอกองคกร อนรวมถงสงคม ชมชนและสงแวดลอม ฯลฯ ใหมสภาพและ
ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมจากภาระสยทธศาสตร
สำนกงานป.ป.ช.��
ความเปนอยท ดข น ดวยทรพยากรทางการเงนและไมใชทรพยากรทางการเงนประกอบกน อนจะนำมาซงการเพมมลคาและบรรลความสำเรจขององคกรกจการหรอบรษทธรกจทยงยนไดอยางแทจรง (Sustainability) และตลอดไป”
2. เหตผลทตองม CSR
จากผลการสำรวจและวจยพบวาผบรโภคไทย มความเขาใจเรอง CSR มากกวา 3 ใน 4 ประมาณรอยละ 76 คอ อยในระดบมาก (คะแนน 3.8 จากคะแนนเตม 5) ซงสะทอนใหเหนวาผบรโภคเรมเขาใจและเหนวาการรบผดชอบตอสงคมขององคกรธรกจเปนเรองสำคญ และยงเปนเหตผลใหผบรโภคมากกวาครงหรอมากกวารอยละ 50 ตดสนใจเลอกซอของจากบรษททมความรบผดชอบตอสงคมมากขนในอนาคตและยงพบวาผบรโภคมความตระหนกตอเรองนมากกว ากล มผ ผล ตเส ยอ ก (โดยจากคะแนนเต ม 5 ผบรโภคประมาณ 2 ใน 3 หรอรอยละ 66.2 คอให
คะแนน 3.31 สำหรบความตองการเหนองคกรธรกจรบผดชอบตอสงคม) ขณะทกลมผผลตหรอผประกอบการประมาณรอยละ 65 (ใหคะแนน 3.23 จากคะแนนเตม 5) มองเหนความสำคญของเรอง CSR ในอนาคต (ประชาชาตธรกจ วนท 24-26 ตลาคม 2548) อยางไรกตาม แมวาการทำ CSR กำลงไดรบความสนใจ แตยงมปญหาอกมากในทางปฏบตของบรษท เพราะยงไมมนใจ เนองจากบรษทตองจายเงนในโครงการเพอสงคมและกจกรรมเพอรบผดชอบตอสงคมตาง ๆ แตไมรวาจะเกดอะไรขนหรอจะคมหรอไม และลกคาจะมองบรษทดข นจรงหรอ ซ งเปนเร องท ประเมนผลตอบแทนในดานตวเงนไดยาก ดงน น ส งสำคญทบรษทจะตองพจารณาในการทำ CSR คอในเร อง “คณคา” หรอ “มลคาเพม” ทบรษทจะไดรบซงมหลายกรณทจะเหนวาบรษทไดประโยชนชดเจน เชน หากบรษทไมทำลายสงแวดลอม ลดของเสยทออกจากโรงงานจะทำใหลดตนทนในการกำจดของเสย ตวอยางแบบนจะชดเจนขนในแงของความคมคา และ
คณธรรมนำธรกจ ��
กระตนใหบรษทรบผดชอบตอสงคม การตดสนใจในการจะทำ CSR หรอไม จงตองมองในแงของการสรางคณคาใหบรษทและผลประโยชนท บรษทจะไดจรง มากกวาการประเมนคาในเรองเงน
3. องคประกอบของ CSR
ในกฎบตรวาดวยหนาทและความรบผดชอบตอส งคมขององค กรและบร ษ ท พ.ศ. 2550 ของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (ฐานเศรษฐกจ วนท 26 เมษายน 2550) ระบวาการประกอบกจการตองตระหนกถงหนาท และความรบผดชอบตอสงคม 3 ดาน (Triple Bottom Line Corporate Social Responsibility ESG : CSR) ไดแก ส งแวดลอม (Environment) สงคม (Social) และการกำกบดแลทางเศรษฐกจและธรก จ (Governance) สำหรบดาน ส งแวดลอม ส งท จะตองคำนงถง อาท คณภาพอากาศ คณภาพนำ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ฯลฯ ดานสงคม ส งท จะตองคำนงถง อาท สทธ มนษยชนของพนกงาน ผลกระทบดานชมชน ความรบผดชอบตอสนคา ผลกระทบทางวฒนธรรม ฯลฯ ขณะทการกำกบดแลทางเศรษฐกจและธรกจจะตองคำนงถ งยอดขาย กำไรสำหร บผ ถ อห นและผ ท เก ยวข องด วยการดำเน นการท ม ความโปร งใส ตรวจสอบได เปนตน
ในขณะทเอกสารการอบรมในหลกสตร CSR ของธนาคารโลก (ศรชย สาครรตนกล 2548) ระบวา CSR ควรมองคประกอบดงตอไปน
1. สงแวดลอม
2. แรงงาน
3. สทธมนษยชน
4. การมสวนรวมกบชมชน
5. มาตรฐานการดำเนนธรกจ
6. ตลาดและ CSR ในความหมายทกวางออกไป ไดรวมประเดนตาง ๆ เหลานดวย
7. การพฒนาองคกรและการพฒนาเศรษฐกจ
8. สขอนามย
9. การศกษาและการพฒนาภาวะผนำ
10. การบรรเทาสาธารณภย
สวน “OECD - Consensus” ทใชเรยก OECD Guidelines for MNE’s - Revision 2000 (ศร ช ย สาครรตนกล, 2548) ระบถงพฤตกรรมของธรกจ ทพงประสงคใน 7 เรองดวยกน คอ
1. การจางงานและแรงงานสมพนธ
2. สทธมนษยชน
3. สงแวดลอม
4. การเปดเผยขอมล
5. การแขงขน
6. การเสยภาษ
7. วทยาศาสตรและเทคโนโลย
4. รปแบบของ CSR
สมาคมเก ยวกบการพฒนาเส อผาไทย หรอ “Thai Garment Development Association, 2005” ระบวากจกรรมทถกจดวาเปน CSR นนมการแบงออกเปนประเภทตามทรพยากรทใชในการดำเนนกจกรรม หากเปนการดำเนนกจกรรมโดยใชทรพยากรทมอยภายในองคกรเปนหลก จะเรยกวา Corporate-driven CSR ตวอยางเชน องคกรบรจาคเงนทไดจากกำไรในกจการ หรอบรจาคสนคาและบรการของบรษทเพอชวยเหลอ ผประสบภยตาง ๆ หรอนำพนกงานลงพนทเพอเปนอาสาสมครชวยเหลอผประสบภย เปนการเสยสละทรพยากรดานเวลา หรอเปนการลงแรง นอกเหนอจาก
ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมจากภาระสยทธศาสตร
สำนกงานป.ป.ช.�0
การลงเงนหรอใหเปนสงของตามปกตทวไป เปนตน และในสวน Corporate-driven CSR น หากพจารณาโดยยดทตวกระบวนการทางธรกจ (Business Process) เปนหลก ยงสามารถจำแนกออกเปน CSR ทอยในกระบวนการทางธรกจ (CSR in Process) คอ มความซอสตยสจรต รบผดชอบ ไมสรางความเสยหายใหกบผเกยวของ ตงแตผถอหน ผบรหาร พนกงาน ลกคา คคาคแขง ชมชน สงคมและสงแวดลอมกบ CSR ซงแยกตางหากจากกระบวนการทางธรกจท เกดข น ภายหลง (CSR after Process) คอ การสรางสรรคกจกรรมชวยเหลอสงคม เชน การใหทนการศกษา แจกสงของสนบสนนการกฬา ชวยพฒนาแหลงนำหรอปลกปา เปนตน
กรณเปนการดำเนนกจกรรมโดยใชทรพยากรนอกองคกรเปนหลก จะเรยกวา Social-driven CSR ตวอยางเชน การเชญชวนใหลกคาซ อสนคาและบรการของบรษทในชวงเวลาการรณรงคโดยบรจาครายไดจากการขายสนคาและบรการสวนหนงตอทก ๆ การซอแตละครง ใหแกหนวยงานหรอมลนธท ชวยเหลอผประสบภย เปนการระดมเงนบรจาคจากการซอของลกคา และมอบหมายใหผอ นทมใชพนกงานในองคกรนำไปชวยเหลอในพนท เปนตน
ดงนน รปแบบของ CSR ทจะทำใหสามารถอยรวมกนในสงคมไดตองสามารถประสานกจกรรมทางธรกจใหสอดคลองกบความรบผดชอบตอสงคมไดเปนอยางด
5. แนวทางการทำ CSR นายพพฒน ยอดพฤตการณ ผ อำนวยการ
สถาบนไทยพฒน (บสเนสไทย, 2007) อธบายวา หวใจของการทำ CSR นน ควรตองเรมจากภายในกอนจงจะมงออกไปสภายนอก องคกรตองตงคำถามและกำหนดวตถประสงคของการทำกจกรรมความด
เพอสงคมทแนชดวา ตองการทำเพอสงคมจรงๆ หรอตองการทจะสรางภาพลกษณขององคกรใหดดและหร อเป นท น าเช อถ อยกยอง ต อจากน นจ งเร มกระบวนการทำกจกรรมความดออกไปสสงคม ซ ง อาจจะผานแนวทางการทำแบบ CSR in Process กได คอ การผลตสนคาหรอบรการทเอ ออำนวยแกกลมลกคาทเปนผดอยโอกาสในสงคม หรออาจจะเปนการทำในลกษณะของการมจตสำนกทดตอสงคม เชน การทำระบบปองกนของเสยท จะออกจากโรงงาน ไปสสงคมภายนอกจนไดรบความเดอดรอน หรอมผลกระทบทไมดตอสงคม ขณะเดยวกนกสามารถทจะทำกจกรรมความดในรปแบบ CSR after Process หรอการบรจาคเงนและสงของเพอสงคมกได และประการสดทายของหวใจการทำ CSR ใหประสบความสำเรจ ท ด คอ การมองวาสงคมเปนเสมอนสวนหนงขององคกรตนเอง
สวน Kotler และ Lee ผ เช ยวชาญดานการตลาด ไดแนะนำวา ในการทำ CSR ผบรหารตองตดสนใจในเรองตอไปน ประการแรก คอ การตดสนใจเลอกประเดนทางสงคมวาจะทำอะไร ประการท 2 การตดสนใจเลอกมมทสรางสรรคของประเดนทางสงคมนน ๆ ประการท 3 การตดสนใจทจะเลอกวธการดำเนนการ และสดทายการตดสนใจทจะเลอกวธการประเมนผล
สำหรบระดบของการทำกจกรรมทถอวาเปน CSR นน จำลกษณ ขนพลแกว (2549) ไดอธบาย เอาไววา CSR ในระดบลางสดกคอ การปฏบตตาม ขอกฎหมายทประเทศนน ๆ ไดกำหนดขน อาจเรยกวาเปน Legal Compliance แคระดบน ก ม ธ รก จมากมายในประเทศไทยยงไมสามารถปฏบตได ทงน กเนองมาจากจตสำนกของผบรหารและผประกอบการทยงไมไดพฒนาใหรสกผดชอบชวดในฐานะทเปนสวนหน งของสงคมและประเทศชาต สงคมไทยจนถง
คณธรรมนำธรกจ �1
ปจจบนจงยงขาดความรบผดชอบและเตมไปดวยการปลอยนำเสย การสรางมลพษ และการใชแรงงานเดก
ระดบถดมาทเรยกไดวาเปนระดบท เกนกวากฎหมายกำหนด (Beyond Legal Responsibility) แตบอยครงทกำหนดขนจากความตองการของลกคา เชน การทเราจะสงสนคาไปยงบางประเทศ ซงคคาหรอลกคาในประเทศนนๆ ใหความสำคญมากกบเร อง ส งแวดลอม โดยท ส นคาน น ๆ จะตองไมทำให เกดมลภาวะทเปนพษ หรอกลายไปเปนขยะพษในประเทศเขา เปนตน สำหรบธรกจทตองการอยรอดและแขงขนได จำเปนตองปรบตวใหสอดรบกบสงน ซ งมกจะถกรองขอหรอบงคบมาจากลกคา นบเปน การเปล ยนแปลงการทำงานขององคกรท เกดจาก แรงกดดน (Change from Crisis) เชน การจดทำมาตรฐานตาง ๆ อาท มาตรฐานดานสงแวดลอม ความปลอดภย อาชวอนามย ตลอดจนมาตรฐาน ดานแรงงาน เปนตน
ระดบสงสดของ CSR คอ การนำเอาประเดนเร อง CSR มาส งเสร มภาพล กษณขององค กร (Corporate Image) และทำใหสนคาและบรการมความโดดเดนเหนอคแขง (Product Difference) ระดบนเรยกวา Strategic Differentiation เปนการปรบเปลยนองคกรทเกดจากวสยทศน (Change from Vision) เปนการดำเนนการแบบมการเตรยมการ จำเปนตองมการวเคราะหขอมลทเก ยวของกบองคกรมาเปนอยางด เพอนำเขาสกระบวนการจดการทางยทธศาสตร
ดงน น การทำ CSR ในปจจบนจงไมใชการ ทำกจกรรมเพอสงคมหรอการบรจาคเงนชวยเหลอหนวยงานสาธารณะเพยงเพ อสงเสรมภาพลกษณ อกตอไป แตหมายรวมถงความรบผดชอบตงแตการคดสรรทรพยากรทดไมสรางปญหาใหกบสงคม การประหยดพลงงาน และการไมทำใหเกดมลพษทจะ
สรางผลกระทบในระยะยาวตอสงแวดลอม อนอาจจะกลายเปนปญหาเร อร งตอชมชนหรอสงคมไดในอนาคต
6. การสรางมลคาดวย CSR :
ยทธศาสตรธรกจใหม
การนำผลการศ กษาจากต างประเทศมา เท ยบเค ยงก บแรงจงใจในการทำ CSR ในไทย (ประชาชาตธรกจ วนท 24-26 ตลาคม 2548) พบวา ส งท จะได จากการทำ CSR น นจะทำให บร ษ ท สามารถขยายตลาด ปรบปรงภาพลกษณขององคกร ลดความเสยงจากการทำผดกฎหมาย สรางแรงจงใจใหกบพนกงานและนกลงทน และสรางความเชอมนใหสงคมในการเขาไปทำงานทตองเก ยวพนกบองคกรชมชน และท สำคญท ส ด จะทำใหเกดการสราง ผลกำไรในระยะยาวเพอความยงยนขององคกร โดยไมยดตดอยแตเพยงการสรางภาพลกษณ
นอกจากน Kotler ยงเชอวา CSR จะสามารถสรางประโยชนใหกบองคกรธรกจ โดยประการท 1 ดวยการทำ CSR บรษทจะสามารถเพมยอดขาย และสวนแบงทางการตลาดได บรษทท ไมไดทำ CSR แมยอดขายอาจจะไมไดตกลงไป แตบรษทททำ CSR จะมโอกาสทดกวาในการคา ประการท 2 CSR จะชวยสรางความแขงแกรงในเร องการวางตำแหนงของตราสนคาใหมตำแหนงทด เหมาะสมและมคณคา ประการท 3 การทำ CSR น นจะเป นการสร าง ภาพลกษณองคกรใหดข น โดยประเดนน ยงเปนท วพากษวจารณกนมาก แตมขอสรปบทหนงทชดเจนวาอยางนอยทสดการทำ CSR เพอสรางภาพลกษณกยงดกวาบรษททไมไดทำ ประการท 4 ชวยลดตนทนใหบรษทดวยเหตผลหลายประการ ไมวาจะเปนความสามารถในการทำใหพนกงานทมความสามารถให
ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมจากภาระสยทธศาสตร
สำนกงานป.ป.ช.�2
ความรวมมอทำงานอยในองคกร หรอการลดปรมาณสารพษจากกระบวนการผลต ซงเทากบวาเปนการลดตนทนในการบำบด ประการท 5 จะทำใหบรษทอยในความสนใจของผลงทนในตลาดและนกวเคราะหมากยงข น โดยดาวโจนสถงกบมดชนเปนพเศษสำหรบบรษทททำ CSR ซง Kotler ยงเชอวาการทำ CSR เปนความทาทายของบรษททไมยากเกนกวาทจะทำได
อยางไรกตาม ในอกมมมองหนง การทำ CSR นนองคกรอาจจะไมไดคาดหวงถงผลประโยชนทจะกลบมาสองคกร แตจะโดยตงใจหรอไมตงใจกตาม อยางนอยท สด ในการแสดงความรบผดชอบขององคกรตอสงคม ประโยชนยอมจะยอนกลบมาส องคกรอยางแนนอน โดยเฉพาะความรสกทด ความผกพนทผคนในสงคมมตอองคกร ตลอดจนการไดรบความเช อถ อและการยอมรบใหเป นองคกรท จะสามารถดำรงอยไดในสงคมโดยไมถกตอตาน และสามารถอยไดอยางยาวนานดวยภาพลกษณทด
การบรหารงานเพอสรางมลคากจการ (Value-Based Management หรอ VBM) เปนแนวคดการบรหารจดการองคกรดวยตวแบบจำลอง เทคนคและหรอวธการใด ๆ ทจะทำใหกจการสามารถสรางมลคาเพมใหแกกจการในระดบสงสด โดยมงเนนการบรหารจดการทอยบนรากฐานของปจจยตาง ๆ ทเปนปจจยขบเคลอนมลคาเพมของกจการ ซงมลคาเพมทเกดขนเปนผลลพธจากการบรหารงาน การแสดงความ รบผดชอบตอสงคมทคำนงถงประโยชนของผมสวนไดเสยทกฝายนนเอง (จรตน สงขแกว, 2550) โดยมลคา
ท เกดข นสามารถวดไดดวยมาตรวดมลคาเพ มของกจการ ซงม 2 แนวทางคอ (1) มาตรวดมลคาเพมของปจากกำไรเช งเศรษฐศาสตร (Economic Profit, Economic Value Added® (EVA®) (2) มาตรวดมลคาเพมในระยะยาว ไดแก วดจากกำไรเชงเศรษฐศาสตรทกจการสรางไดในอนาคต และวดจากกระแสเงนสดพรอมจาย (FCCF) ทกจการสรางไดในอนาคต หกดวยเงนทน (IC) ซงการวดมลคาเพมดงกลาวแสดงใหเหนถงมลคาทเกดขนอยางเปนรปธรรมชดเจน
การบรหารงานเพ อสรางมลคาเพ มน นตองอาศยปจจยขบเคลอนมลคาเพมของกจการ ซงไดแก มลค าเพ มในระยะยาว > มลค าเพ มของป > แรงขบเคลอนมลคาดานการเงน (อาท เงนทนในการดำเนนการ เงนในการใชจาย ภาษ ตนทน รายได) > แรงขบเคลอนมลคาดานการปฏบตการ (อาท การ หาชองทางการจดจำหนายใหเหมาะสมกบสนคา และราคาความสามารถในการใชหวงโซคณคา การทดแทนและการรกษาสนทรพย) > แรงขบเคล อนมลคาทเปนปจจยเชงกลยทธ ซ งในทน จะกลาวถง แรงขบเคลอนมลคาทเปนปจจยเชงกลยทธ 4 ประการ (จรตน สงขแกว, 2550) ดงน
1. กลยทธดานการดำเนนงาน (Performance Strategy) เพมประสทธภาพของฐานการดำเนนงานเดม เพอเพมระดบกำไรจากการดำเนนงานหลงภาษ ทสรางขนจากเงนลงทนทมอยในปจจบน (Asset in Place)
ในโลกแหงการแขงขนทางธรกจในทก ๆ สวนของโลกนน ความเกง เพยงอยางเดยวไมเพยงพอทจะสรางความยงใหญใหองคกรทกภาคสวน ไดอย างย งยน แตตองประกอบดวยความมจรยธรรมเปนพนฐาน ในการดำเนนการตาง ๆ ควบคไปพรอมกนดวย
คณธรรมนำธรกจ �3
2. กลยทธการเตบโต (Growth Strategy) เพมยอดขายหรอลงทนเพม เฉพาะสถานการณทกจการมอตราผลตอบแทนตอเงนลงทนสงกวาตนทนของเงนทนทตองจดหาเงนทนเพม อนทำใหมลคาปจจบนสทธของการเตบโต (Present Value of Growth Opportunity หรอ PVGO) เปนบวก
3. กลย ทธ การบร หารส นทร พย (Asset Management Strategy) ลดความตองการใชทรพยสนเพอการดำเนนงาน ทำใหลดความตองการเงนทนลงหรอยบเลกโครงการ
4. กลยทธโครงสรางเงนทน (Capital Structure Strategy) ปรบโครงสรางเง นทนใหอย ในระดบท เหมาะสมและบรหารความเสยง เพอลดอตราตนทนของเงนทน
ปจจยขบเคลอนมลคาเพมของกจการทง
4 ประการนน ยงสามารถนำมาใชในการ
บรหารงานดงแผนกลยทธตามแนวคด Balanced
Scorecardขางลางน
ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมจากภาระสยทธศาสตร
ทมา:จรตนสงขแกว(2550)
แผนกลยทธการบรหารงานตามแนวคด Balanced Scorecard
สำนกงานป.ป.ช.�4
ทงน การบรหารงานเพอการสรางมลคาเพมนนกตองอาศยการดำเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมเปนกรอบในการดำเนนงานทงในเร องของความยตธรรม ความโปรงใส ความรบผดชอบ และความแบงปน เนองจากในอดตจากการลมสลายของสถาบนการเงน การฉอโกงรายการทสำคญ ๆ การฟองรองทเกดขน และการขาดความรบผดชอบเปนเหตใหเกดการเรยกรองใหกจการมการควบคมธรกจของตนและมความรบผดชอบตอสาธารณะใหมากขน (ศลปพร ศรจนเพชร, 2550) ความรบผดชอบตอสงคมอาจจะเร มตนดวยการมการกำกบดแลกจการท ด จงเปนหลกเกณฑและมาตรฐานทกำหนดขนเพอให คณะกรรมการฝายบรหารและพนกงานขององคกร ทกคนใชเปนแนวทางในการกำกบดแล การบรหารงานและปฏบตงานใหมคณภาพ มความโปรงใสและ มประสทธภาพในภาระหนาท ความรบผดชอบในการบรหารงานทกข นตอน และมความสามารถในการ แขงขน (เมธา สวรรณสาร, 2541) ซงในการทจะสรางใหเกดการกำกบดแลกจการทดนน ตองมกระบวนการทประกอบดวย (ศลปพร ศรจนเพชร, 2550)
1. มคณะกรรมการบรษททมประสทธภาพและมจรรยาบรรณ
2. สรางระบบการควบคมและตรวจสอบท เขมแขงและมประสทธภาพ
3. มการเปดเผยขอมลทโปรงใสและชดเจน
4. มการกำหนดผลตอบแทนในองคกรธรกจ ทสรางแรงจงใจในการทำงาน
การทองคกรธรกจใชกระบวนการดงกลาวเพอเพ มประสทธ ภาพในการดำเน นงานของตนกจะ
เปนการเพมศกยภาพในการแขงขน ทงตอการดำเนนธรกจในประเทศและการขยายธรกจไปในตางประเทศ และเพอปรบตวใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงและสรางมาตรฐาน รวมทงยกระดบใหเปนสากลเพอใหเปนทยอมรบของทวโลก ซงจะชวยใหสามารถแขงขนกบนานาประเทศได เน องจากการดำเนนธ รก จ ใหประสบความสำเร จอยางย งย น นอกจากการ คาดการณท แมนยำ การวางแผนกลยทธอยางมประสทธภาพ และการดำเนนการใหไดตามแผนแลว ความเชอมนและการสนบสนนจากผมสวนเกยวของ เปนปจจยหน งท จะขาดไมไดเลย ซ งการจะทำให คนทวไปยอมรบนน ความโปรงใสตรวจสอบได และเปนธรรมแกทกฝาย หรอการปฏบตตามหลกการกำกบดแลกจการทด จดเปนองคประกอบทสำคญอยางย ง (กานต ตระกลฮน, 2548) ซ งจากความสำคญนเอง ทำใหหนวยงานทงภาครฐและเอกชน ต นตวและพยายามผลกดนใหเกดการดำเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมในประเทศไทย
การดำเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมนน มความเกยวพนและเชอมโยงกบผคน สงคม ส งแวดลอม เชน ทำอยางไรใหมการใชพลงงาน ไดอยางมประสทธภาพมากทสด ทำอยางไรใหคนงานมความปลอดภยมากทสด ทำอยางไรไมใหเกดการละเมดสทธมนษยชนในกรณคนงานเปนคนตางชาต เปนตน ดงน น จงตองมการบรหารงานท มความ รบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility หร อ CSR) ควบค ก นไปดวย ซ งใน ISO 26000 Working Draft 2 (6-10-2006) ไดระบวา เปนการกระทำขององคกรในการแสดงความรบผดชอบตอการดำเนนงานขององคกรทสงผลกระทบตอสงคม โดยเปน
CSR เกดจากผลกระทบทธรกจมตอสงแวดลอมและชมชนมมากขน อนเปนผลจากการขยายตวของพลเมองและภาคอตสาหกรรม
คณธรรมนำธรกจ �5
ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคมจากภาระสยทธศาสตร
การกระทำท สอดคลองกบผลประโยชนของสงคม และการพฒนาอยางยงยน บนพนฐานการประพฤตปฏบตตามจรยธรรม การปฏบตตามกฎหมายและกฎบตรระหวางประเทศและผสานอย ในกจกรรมท องคกรดำเนนการอย อยางตอเน อง ซ งในปจจบนองคกรธรกจตางกหนมาใหความสำคญกบการแสดงความรบผดชอบตอสงคมกนมากขน ทงน เพอสรางภาพลกษณทดและใหเปนทยอมรบของสาธารณชน (สทธศกด ไกรสรสธาสน, 2550) และเปนทมาของการสรางมลคาเพมใหกจการอกทางหนง นนเอง
ผลดทกลาวมาแลวทงหมดนบเปนนมตหมายอนดทในปจจบนองคกรทงภาครฐและเอกชนตางหนมาใหความสนใจและใหความสำคญกบการทำงานอยางมความรบผดชอบกนอยางกวางขวาง เพราะ ในโลกแหงการแขงขนทางธรกจในทก ๆ สวนของโลกนน ความเกงเพยงอยางเดยวไมเพยงพอทจะสรางความยงใหญใหองคกรทกภาคสวนไดอยางยงยน แตตองประกอบดวยความมจรยธรรมเปนพนฐานในการดำเนนการตาง ๆ ควบค ไปพรอมกนดวย ดงน น นบเปนเรองนายนดถาประเทศของเราจะมองคกรทงภาคร ฐและธรก จเอกชนท เก งและดอย ในสงคมเดยวกนเพมมากขนเรอย ๆ
เอกสารอางอง กานต ฮนตระกล. 2548. “เครอซเมนตไทยกบการดำเนนธรกจตามหลกบรรษทภบาล”. มตชนรายวน. (9 มกราคม 2548). ปท 28
ฉบบท 9801.
จรตน สงขแกว. 2550. “การบรหารงานเพอสรางมลคากจการตามกรอบ EVA”. เอกสารการสมมนาทางวชาการเรอง หลกสตรการ
กำกบดแลกจการทด. อาคารตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กรงเทพมหานคร, 4 มถนายน 2550. หนา 25-52.
จำลกษณ ขนพลแกว. 2549. “ความรบผดชอบตอสงคมของธรกจ (Corporate Social Responsibility)”. จดหมายขาวรายเดอน
สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. 7 (79) : ตลาคม 2549.
พรอนงค บษราตระกล ม.ป.ป.. “การตรวจสอบภายในและบรรษทภบาลสำหรบธรกจ”. www.The Institute of Internal Auditors of
Thailand.htm.
เมธา สวรรณสาร. 2541. “การกำกบดแลกจการทดกบการบรหารความเสยงขององคกร”. วารสารนกบรหาร : 21(3) กรกฎาคม-
กนยายน, หนา 35-36.
สงเวยน อนทรวชย. 2546. “มมมอง และความหวง....เรองการกำกบดแลกจการทด (1)”. วารสารตลาดหลกทรพย. (www.set.or.th.).
สทธศกด ไกรสรสธาสน. 2550. “การบรหารงานอยางแสดงความรบผดชอบตอสงคมเพอการสรางมลคากจการ”. เอกสารการสมมนา
ทางวชาการ เรอง หลกสตรการกำกบดแลกจการทด. อาคารตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย : กรงเทพมหานคร,
4 มถนายน 2550. หนา 71-79.
สำนกงานป.ป.ช.��
ศลปพร ศรจนเพชร. 2550. “โครงการจดทำหลกสตรการกำกบดแลกจการทด”. เอกสารการสมมนาทางวชาการ เรอง หลกสตรการ
กำกบดแลกจการทด. อาคารตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กรงเทพมหานคร, 4 มถนายน 2550. หนา 53-69.
ศรชย สาครรตนกล. 2548. “CSR กบ SRI คออะไร ?”. ประชาชาตธรกจ. 14 กรกฎาคม 2548, หนา 2.
อญญา ขนธวทย. 2550. “การเพมมลคากจการโดยการกำกบดแลกจการและการบรหารงานอยางแสดงความรบผดชอบตอสงคม”.
เอกสารการสมมนาทางวชาการ เรอง หลกสตรการกำกบดแลกจการทด. อาคารตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
กรงเทพมหานคร, 4 มถนายน 2550. หนา 1-23.
ฐานเศรษฐกจ. 2550. (www.matichon.co.th/prachachat/prachachat_detail.php). วนท 26 เมษายน 2550.
ผจดการ. 2550. CSR ไมใชแค “ทำบญ” www.manager.co.th. 4 พฤษภาคม 2550.
บสเนสไทย. 2007. “CSR- อยางนสของแท...!”. 28 พฤษภาคม 2007.
ประชาชาตธรกจ. 2548. “บรษทไทยกบ CSR เพอ พ.อาร.มากกวาเพอสงคม”. 24-26 ตลาคม 2548, หนา 56.
2550. “เปดเคลดลบความสำเรจ ยนลเวอร-สตารบคส-ไทยประกนฯ สรางแบรนดใหยงยนดวย CSR”.
13 สงหาคม 2550. หนา 34.
2548. “มอง CSR ผานสายตา ฟลป คอตเลอร”. 4 กรกฎาคม 2548. ปท 29 ฉบบท 3702, หนา 56.
Fahy, M., J. Roche and A. Weiner. 2005. Beyond Governance. (Creating Corporate Value Through Performance,
Conformance and Responsibility). John Wiley & Sons Ltd. England.
Kotler, P. and N. Lee. 2005. Corporate Social Responsibility. John Wiley & Sons Ltd. England. Thai Garment Development
Association. 2005. Corporate Social Responsibility (CSR). www.thaigarment.org.
The United Nations Global Compact. 2007. www.unglobalcompact.org
บทความ
ปาฐกถาเรองเศรษฐธรรม ในยคโลกาภวตน :
ทนนยม VS ศลธรรม โดยดร.สมเกยรตตงกจวานชย
สำนกงานป.ป.ช.��
มคำพดคำหนงทพดกนแลวผมรสกทงมากคำนนนาจะมาใชกบหวขอเสวนาเราไดเปน
อยางดประโยคนนบอกวาUtopiaisnowhereสงคมพระศรอารยหรอสงคมอดมสขไมได
อยทไหน ถายดคำน ระบบเศรษฐกจทมศลธรรม กคงเปนฝนเกนไป แตวาถาเราเปลยน
ประโยคเมอก จาก Utopia is nowhere ตดคำใหม เปน Utopia is now here ซงกคอ
สงคมพระศรอารย สงคมอดมคต อยกบทานแลวทน นนกแปลวา ของทดเหมอนเปนไป
ไมไดเลย บางททำอะไรนดเดยวกดเปนของทเปนไปได ทผจดตงโจทยเรองเศรษฐกจทม
ศลธรรมซงเปนซรสตอเนองจากเรองสอมวลชนตอเนองจากเรองกระบวนการเรยนรและ
ตอเนองจากเรองการเมอง
กคงเหนวา เศรษฐกจเปนอกเรองหนงทกระทบกบเราเยอะ คำถามกค อ เศรษฐกจ โดยเฉพาะเศรษฐกจทอยในระบบทนนยมเสร มศลธรรมไดหรอไม ถาเอาเฉพาะลำพงระบบเศรษฐกจ มศลธรรมไดหรอไม กคงมคำตอบไดว า มไดแนนอน เพราะเศรษฐกจมไดหลายรปแบบ ในหวขอทจะพดกนตอไปในชวงการเสวนา จะเหนวามผอภปรายจากสนตอโศก ซ งเปนตวอยางของการทำใหระบบเศรษฐกจของชมชนอโศก เปนเศรษฐกจทมศลธรรม หรอตวอยางในสมยพ ทธกาล การสร างช มน มสงฆข นมา ก ม วตถประสงคชดวา เปนชมนมตวอยาง เปนชมชนในอดมคต ซงมศลธรรมเปนหลกแกนกลาง แตชมชนแบบนในปจจบน ดเหมอนเปนชมชนทเปนสวนนอย ชมชนสวนใหญอยภายใตระบบเศรษฐกจทเรยกวา ระบบทนนยมเสร
เพราะฉะนน คำถามทอาจจะเฉพาะเจาะจงกบพวกเราสวนใหญมากกวากคอ เศรษฐกจแบบทนนยมเสร มศลธรรมไดหรอไม ผจดตงคำถามเปนระบบมาก คอ ระบบเศรษฐกจในปจจบน แบบทนนยมเสร ม ศลธรรมไดหรอไมในทางแนวคด ถาแนวคดมศลธรรมได ในทางปฏบตในความเปนจรง ระบบเศรษฐกจทตองแขงขนกน ตองสรางตลาด สรางกำไรสงสด จะมศลธรรมไดจรงหรอไม โดยทไมตองเอาอะไรมากมาย
เอาแคระดบศล 5 กพอ ระบบทนนยมเสรจะพฒนาศลธรรมใหคนในสงคมไดหรอไมอยางไร ตองอาศยเงอนไขอะไร ระบบเศรษฐกจทมศลธรรมเปนพนฐาน หรอใหความสำคญกบศลธรรม ควรเปนอยางไร ทำไดอยางไร และเราจะสามารถพฒนาระบบเศรษฐกจในปจจบนใหมศลธรรมมากขนไดอยางไร
2. ทนนยมมากบความเคลอบแคลง
ทางศลธรรม? ทำไมจงเกดคำถามกบระบบเศรษฐกจแบบ
ทนนยมเสรวา จะมศลธรรมไดหรอไม ผมคดวาเปนความเขาใจกนสวนหนงวา รากฐานของเศรษฐกจท นน ยมเสร ไม ได ม ศ ลธรรมเป นแกนกลางเลย คำกลาวทยกขนมากลาวอางเปนประจำกคอ คำทอด ม สม ธ ซ งถ อได ว าเป นบ ดาของว ชาการเศรษฐศาสตรสมยใหม กลาวถงเศรษฐกจแบบตลาด หรอทนนยมเสร ในหนงสอ The wealth of the nation เมอสองรอยปกอน แปลเปนไทยไดวา “ไมใชเพราะความใจด ของพ อค าเน อ หร อคนตมส รา หร อ คนอบขนมปง ททำใหเราสามารถรบประทานอาหารเยนของเราได แตเปนเพราะผลประโยชนสวนตวของคนเหลานน เวลาเราจะแกปญหา เราจงไมมงไปถงมนษยธรรม แตเราตองมงไปถงความรกตวเอง และ
1. มนไมไดอยทไหน? มนอยแลวทน?
คณธรรมนำธรกจ ��
เราจะไมส อสารกบคนท ทำใหเราอย ไดดวยความจำเปนของเราเอง แตด วยผลประโยชนของเขา” น ถอเปนฐานแนวคดของเศรษฐศาสตรยคใหมของ อดม สมธ
ซงตอนหลงกมคนถกเถยงกนวาเขาคดอยางนนจรงหรอไม อดม สมธ ไดสรปหรอไมว า คดวาเศรษฐกจไมมศลธรรมหรออยางนอยกไมมศลธรรมเป นแกนกลาง เพ ยงแต ให แต ละคนทำตามผลประโยชนของตวเอง แลวกลไกตลาดจะทำใหผลรวมของสงคมเกดข นมาไดดตามหลกฐานการศกษาประวตศาสตรทางเศรษฐกจ
มการไปคนดวา กอนท อดม สมธ จะเขยนหนงสอเรอง The wealth of the nation กเขยนหนงสออกเลมหนง ซงพดเรอง Theory of Moral Sentiments กคอ พดเรองศลธรรมโดยตรง ในเรองนน เขาไดเขยนถงความเหนอกเหนใจ สงสารซงกนและกนไวมากมาย คนกสงสยวา อดม สมธ มความสบสนหรอเปลา เพราะเร องหนงกพดเร องความสงสารเหนอกเหนใจ แตพอมาเขยนเรอง The wealth of the nation กลบ คดวา Self Interest หรอผลประโยชนของแตละคนเทานนททำใหเศรษฐกจขบเคลอนตอไปได หลกฐานทางประวตศาสตรเศรษฐกจทไปคนกนมา พบวา หลงจากอดม สมธ เขยนหนงสอเรอง Theory of Moral Sentiments แลวมาเขยน The wealth of the nation อดม สมธ กมโอกาสไปแกไขหนงสอเลมแรกทเขาเขยนไว แลวออกมาเปนรปแบบท เหนในปจจบน เพราะฉะนน คนทศกษาแลวเปนลกศษย อดม สมธ กคดวาไมนามความสบสน โลกนไมมของฟรและลทธเสรนยมใหม
เศรษฐศาสตรยคถดมามการตอกยำเรองความเสร กลไกตลาดวาสามารถทำสงด ๆ ใหสงคมได เมอสองวนกอน นกเศรษฐศาสตรท มช อเสยงมากของสหรฐอเมรกาและของโลก แหงสำนกชคาโก คอ
Milton Friedman เพงเสยชวตไป เขาเปนคนทไดรบรางวลโนเบล สาขาเศรษฐศาสตรในป 2519 กคอ 30 ปกอนหนาน เขาพดวา โลกนไมมของฟร ความคดของเขาซงบอกวา เศรษฐกจสามารถขบเคลอนไปไดอยางด ถารฐบาลไมเขามาเกยวของ กเปนตนกำเนดของสงทหลายคนเรยกวา ลทธเสรนยมใหม หรอ Neo Liberalism ซงวากนวาเปนฐานคดททำใหคนอยางประธานาธบดเรแกนของสหรฐอเมรกา หรอนายกรฐมนตรแธตเชอรขององกฤษ ในยค ค.ศ. 1980 นำไปปฏรประบบเศรษฐกจขององกฤษและสหรฐอเมรกา
ต วอย างของอ งกฤษ ก ค อ การแปรรปรฐวสาหกจ การลดบทบาทของรฐ ทางสหรฐกคลาย ๆ กน และทมามอทธพลตอเรามากทสดกคอ แนวคดทเรยกวา Washington Consensus หรอฉนทานมตวอชงตน ซงกถอเปนทายาททางปญญาทตอเรองมาจากอดม สมธ ตอเนองจากมวตน ฟรดแมน สถาปนาขนมาพรอมกบกลไกของธนาคารโลกไอเอมเอฟ แลวกกระทรวงการคลงของสหรฐอเมรกา คอทงหมดอยทกรงวอชงตนแลวกมการใหแนวนโยบายท ประเทศ ตาง ๆ ควรนำไปปฏบตเพอใหเกดการพฒนาเศรษฐกจ นนกคอ แนวคดวาดวยการแปรรปรฐวสาหกจ หรอ Pr ivat izat ion เร องของการเป ดเสร ทางการค า Liberalization และเร องของการลด ผอนเบากฎระเบยบเพอใหประกอบธรกจงาย หรอ Deregulation อยางไรกตาม ในทางวชาการ ทางแนวคด มนไดมหลายกระแสแนวคด ระยะหลงมสำนกเศรษฐศาสตรทไมไดอย ในเศรษฐศาสตรกระแสหลก กอธบายวา ปจจยทตองอยควบคกบสงคม มนตองมกลไกสถาบนและกลไกทางสถาบนเหลาน มนกเกดขนมาและชวยหนนเสรมใหระบบเศรษฐกจไปได ไมไดแปลวาคนเราตองเหนแกตวเสมอไปทจะทำใหสงคมอยได มนมเรองเหนแกผ อ น เศรษฐกจฐานกวาง สงเสรมศลธรรมลาสด
ปาฐกถาเรองเศรษฐธรรมในยคโลกาภวตน “ทนนยม VS ศลธรรม”
สำนกงานป.ป.ช.�0
อกกระแสหนง นำโดยเบนจามน ฟรดแมน ซงอยทมหาวทยาลยฮารเวรด เขยนหนงสอเลมหนงมเน อหานาสนใจ ช อก น าสนใจ ค อ The moral consequences of economic growth น นก ค อ ผลกระทบทางศลธรรมของการเจร ญเตบโตทางเศรษฐกจ เลมนมแนวความคดซงทาทายมาก คอไปไกลกวาการบอกวา เศรษฐกจตลาดจะด ถาไมมการเขามาแทรกแซง แตพดไปวาการเจรญเตบโต ซงมฐานอยางกวาง คอโตแบบมคนในสงคมจำนวนมากไดรบประโยชน ไมใชโตแบบกระจกตว นอกจากจะชวยทำใหชวตความเปนอยของคนในทางวตถดขนแลว ยงไปชวยหลาย ๆ เรองทเปนเรองทางสงคมดวย เชน เรองของประชาธปไตย เรองของความอดทนอดกลนตอผอ นทมความแตกตาง เขายกตวอยางมากมาย ขอสรปสดทายเขาบอกวา การเจร ญเตบโตทางเศรษฐกจแบบฐานกวาง คอ คนไดรบประโยชนในสงคมอยางทวถง จะมผลดตอลกษณะทางศลธรรมของคนในสงคมดวย
เขายกตวอยางจากระดบศลธรรมในปจเจกชนมาสศลธรรมของสงคม ตวอยางทอธบายแลวเขาใจงายกคอ เขาบอกวา ถาไมมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ คอ เศรษฐกจอยในภาวะชะงกงน จะเกดปรากฏการณท ความอดทนของคนในแตละชาต ตอคนทแตกตางกน เชน คนตางเชอชาต ความอดทนจะน อย ยกต วอย างเช น เก ดเหต การณในสหรฐอเมรกา กลางทศวรรษท 1970 และ 1990 เปนชวงทเศรษฐกจอเมรกาตกตำ ชวงนนกเปนชวงทเกดการเหยยดผวกนอยางกวางขวางในสหรฐอเมรกา และแนวค ดเร องการส งเสร มส ทธ เสร ภาพของ คนกลมนอย กถกปฏเสธไป
หรอตวอยางการหาเสยงเลอกตงประธานาธบดสหรฐฯ ในป 1992 และ 1996 ซงตอนนนเปนชวงทเศรษฐกจอเมร กาตกตำ ก ม การตอตานคนตางประเทศทเขามาทำงานในอเมรกา เพราะถอวาเขามาแยงงาน ตอตานนโยบายสงเสรมและสนบสนนคนกลมนอย และเกดกลมทเตมไปดวยความเกลยดชง
คณธรรมนำธรกจ �1
กลมคนตาง ๆ เขาไปทำรายคน เขาไปแยงชงกน และปรากฏการณนกเกดขนทวโลกในชวงเศรษฐกจตกตำ เชน ในเยอรมนกอนจะเกดพรรคนาซทเศรษฐกจตกตำในอนโดนเซยจะเหนวาหลงการตกตำทางเศรษฐกจ ในป 2540 ซงเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจ มการแยงชง มการปลนกน ของไทยเรากจะเหนวาในชวงเศรษฐกจตกตำ มนกมความระสำระสาย แลวกเกดนกการเมองพนธใหม เกดคณทกษณ ชนวตร ขนมาในสภาพสงคมแบบน
ฉะนน เขาพดวาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ซงผลกดนโดยกลไกตลาดเสร ตามมาดวยหลายอยางน น มผลอยางมากตอศลธรรมของคน ซ งไมใช ศลธรรมในระดบปจเจก แตเปนศลธรรมของสงคมเลยคอ ลกษณะของสงคมนนมนสะทอนออกมาเลยวา ในชวงทเศรษฐกจมการขยายตว คนกจะสดใสราเรง แลวกมความอดทนอดกลน มความเปนประชาธปไตยได แตถาเศรษฐกจตกตำ คนไมมความหวงกจะเกด การเกลยดชงกน เกดการลมลางประชาธปไตย เปล ยนแปลงการปกครองต าง ๆ น นเป นส งท เบนจามน ฟรดแมน พดเอาไว
ฉะนน ในแนวคดจะเหนวามแนวคดทหลากหลายมาก ตงแตเศรษฐกจทขบเคลอนโดยระบบตลาดลวน ๆ เปนสงทด อยาง อดม สมธ แลวกตอยอดดวยม วต น ฟร ดแมน นำไปส การปร บอย างแท จร ง จนมาถงเศรษฐศาสตรกระแสใหม ซงอาจมความเหนแตกตางวา เศรษฐศาสตรไมจำเปนตองยดถอความเหนแกตวหรอผลประโยชนเฉพาะตวแตมฐานคดกวางไปกวาน นได ยดเอาบรรทดฐานของสงคม ฉะนน เศรษฐกจไมใชตลาดอยางเดยว แตเก ยวของกบวฒนธรรมดวยสดทายงานของ เบนจามน ฟรดแมน บอกวา สงคมทระบบเศรษฐกจไปได ลกษณะทาง ศลธรรมของสงคมกไปไดดวยเชนเดยวกน ทนนยมแบบของใครของมน ในกรณของไทย กมงานมากมายทพด
วา ระบบเศรษฐกจทมความเหมาะสม สอดคลองกบหลกธรรมะ กมงานสำคญของทานพทธทาส เร องธมมกสงคมนยม ผทตดตามเครอขายธรรมโฆษณคงไดรจกงานนอยแลว และอกงานคองานของ อ.ปวย องภากรณ ทานเขยนไวมากมาย แตมความคดรวบยอดสรปในบทความทเรยกวา จากครรภมารดาถง เชงตะกอน ซงสรปวา ลกษณะของระบบเศรษฐกจทมศ ลธรรมเป นอย างไร และเป นศ ลธรรมท ก นได หมายความวา มศลธรรมแลวคนไดรบอานสงสจรง ไดรบการดแล เตบโตมาศกษาไป กไดรบการดแล มสวสดการสงคมและเมอเสยชวตไป ไปถงเชงตะกอนกไดรบการดแล น กเปนแนวความคดท มรปธรรมชดเจน เพราะฉะนน ถาตอบคำถามแรกวา ระบบเศรษฐกจแบบศลธรรมมหรอไม มแนนอน เพราะมตวอยางแนวคดชดเจน ตงแตแนวคดในศาสนาลวน ๆ อยางสงคมสงฆ
แตถาไปผนวกโจทยวา ทนนยมเสร มศลธรรมไดหรอไม ในทางแนวคดกคงกำกง บางแนวคดกบอกวา ศลธรรมเปนของท เกดข นมา ความอย ดมสข สวสดการ เกดขนมาเพราะเหนประโยชนของแตละคน โดยทแตละคนไมจำเปนตองมศลธรรม แบบท อดม สมธ พดวา พอคาเนอ คนตมสรา คนขายขนมปง ไม ได เห นอกเหนใจเรา แตทำใหเรามบร โภคได ไปจนถงแนวคดสมยใหมท เช อว า จำเปนตองม ศลธรรม และจะทำใหเศรษฐกจอยได ดงนน มนเปนแนวคดผสมผสาน ไมไดมอะไรทเดดขาดไป
โจทยสำคญไมใชการถกเถยงกนทางทฤษฎ มนอยททางปฏบต กำไรสงสดมนทำใหธรกจแตละแหงตองแขงขนกน ใครมศลธรรมจะแขงขนกบเขาไดยงไง พดภาษางาย ๆ แบบน น ผมคดเราคงตองดว า ทนนยมในโลกไมไดมแบบเดยว มนมตวอยางทนนยมในโลกหลายแบบ อยางทนนยมของสหรฐอเมรกาหรอองกฤษ ทเรยกวาทนนยมแบบแองโกลแซกซอนนน
ปาฐกถาเรองเศรษฐธรรมในยคโลกาภวตน “ทนนยม VS ศลธรรม”
สำนกงานป.ป.ช.�2
กมลกษณะเฉพาะตว เชน เนนกลไกตลาดมาก เนนตลาดหลกทรพยมาก ๆ ดวย เนนใหตลาดแรงงานมความเคลอนไหวไดด โยกยายงานไดงาย และเชอวาจะนำไปสความรงเรองทางเศรษฐกจ
ทนนยมพวกน ตอตานเรองสนบน คอรรปชน ถามาดทนนยมทใกลตวเรา ทนนยมอยางสงคโปร ซงใกลตวเรา จากการทนายทนของประเทศเหลานนมาลงทนในประเทศไทย ทนนยมของสงคโปร กจะมหนาตาลกษณะทแตกตางจากทนนยมทอน รฐบาลเงนมาก ทำใหเกดการเอาเงนไปลงทนในตางประเทศเยอะ ทนนยมของสงคโปรนน ถาอยในประเทศกจะบอกวา จะไมเอาการทจรตคอรรปชน ลกวนย พดเองวา อยามาทจรตในประเทศและเมอนกธรกจตองไปลงทนตางประเทศ ลกวนย กพดวา นกธรกจทไปลงทนในตางประเทศนน ใหรไวเสยวาในตางประเทศมคอรรปชนมากมาย ไปลงทนในตางประเทศแลว อยาเอาคอรรปชนกลบมาสงคโปร แตทานไมไดบอกวาอยาไปคอรรปชนในตางประเทศ
ทนนยมในเยอรมน ในญป น กแตกตางกน ทนนยมในเยอรมนใหความสำคญกบกลมแรงงานมาก และเปนการพฒนาการทางประวตศาสตร กรรมการบรษทในหลายบรษทมสหภาพแรงงานดวย ทนนยมของญปน ใหความสำคญกบความสมพนธระยะยาวระหวางกลมธรกจมาก และใหความสำคญกบการ กยมเงนจากธนาคารมากกวาตลาดหลกทรพย
ถาไปถงทนนยมแบบใหม ทนนยมแบบรสเซย กคอ ทนนยมแบบมาเฟย กำไรสงสด ไปกนไดกบ ศลธรรม? คำถามถดมา คอ ทนนยมมนตองแขงขนกนสรางกำไรสงสด แลวจะมวธ อยางไร ทำใหม ศลธรรม
ทนนยม ไมใชของท ลอยอย ในสญญากาศ ทนนยมแตละประเทศมความแตกตางกน เพราะฉะน นประเด นสำค ญ ค อ ท นน ยม อย ภายใต
โครงสรางทางวฒนธรรมดวย ถาโครงสรางทางวฒนธรรม ทางสงคมเออตอการทำอยางใดอยางหนง ยกตวอยางเช น ในสหรฐอเมร กาเอ อต อการทำ คอรรปชนอยางโจงครม เปนสงททำไดยาก มการหามกน มกฎหมายปราบปรามคอรรปชนคอนขางรายแรง อนนไมไดแปลวาไมไดมการแสวงหาผลประโยชนจากหน าท ทางการเม อง แต รปแบบการคอร ร ปช น ตดสนบนแบบตรงไปตรงมาเปนสงทยอมรบไมได และดวยเหตผลแบบน คานยมของสงคมแบบน กทำใหลกษณะของทนนยมของสงคมอเมรกา กมหนาตาแบบหนง ทนนยมของสงคมรสเซยกหนาตาแบบหนง ทนนยมของสงคโปรกมหนาตาแบบหนง และแนนอนของไทยกมหนาตาอกแบบหนง คอ ทงหมดลวนอยในโครงสรางทางวฒนธรรมและทางสงคม ตามปทสถาน หรอตามบรรทดฐานของสงคม
ผมคดวา ทผจดตงคำถามวา ระบบเศรษฐกจตองมการแขงขน มคแขง ตองสรางตลาด สรางกำไรน น จะมศลธรรมไดยงไง กช ใหเหนถงปญหาของทนนยม ไมวาทนนยมสญชาตไหน มนมจดรวมกน เมอเปนบรษท ตงชอมา หนาทคอ แสวงหากำไรสงสด แลวนำไปมอบใหแกผถอหน จดสรรแกผถอหน ไมวาจะมลกษณะตางกนยงไงในรายละเอยด หนาตา โดยรวมเหมอนกน คอ ตองแสวงหากำไรสงสดและความทตองแสวงหากำไรสงสดนน ทำใหทนนยมมโอกาสสรางบาปทางเศรษฐกจมากขน
บาปของทนนยมคออะไร บาปทเดนชดมากทสดคอ การผกขาดทางเศรษฐกจ ถอเปนบาปรายแรง เปนบาปทมาไกล ถอเปนบาปพนฐานทเกดข นกบระบบเศรษฐกจทนนยม อดม สมธ กเคยพดไวในหนงสอวา คนททำธรกจในอาชพเดยวกน สวนใหญ ไมคอยไดมาเจอกนหรอก แตพอมาเจอกนแลว คยกนทไรกจะจบดวยการสมคบกนเพ อหาประโยชนจากสาธารณะ เชน การรวมหวกนขนราคา อนนกชดเจนวามมาแตไหนแตไร การสมคบ ผกขาด ฮว ถอเปน
คณธรรมนำธรกจ �3
สงท เกดข นในระบบทนนยมมานาน ไมวาทนนยม แบบไหน นถอเปนบาปขนพนฐาน และในวชาการ ทางเศรษฐศาสตรถอวาการผกขาดเปนบาป เพราะวาการผกขาดนนทำใหผบรโภคไดประโยชนไปนอย ทำใหเสยประสทธภาพทางเศรษฐกจ ศลธรรมของ ว ธ ค ดทางเศรษฐศาสตรม นก จะมแง ม มของมน มนไมไดเปนศลธรรมแบบทางศาสนาท เราเช อกน ยกเวนแตมการตความเชอมโยงกน ทำนองเดยวกน
บาปอกตวหนงของลทธเศรษฐกจทนนยมเสร กคอ การเกงกำไรโดยใชขอมลภายใน เชน ไปซอขายหน ซอขายหลกทรพย แลวไปอาศยขอมลวงในจาก ผบรหารบรษท กรรมการบรษท รวาบรษทนนมแนวโนมประกอบธรกจ จะกำไรขาดทนยงไง แลวใชขอมลวงในนไปซอหน ขายหนกอนลวงหนา แบบนถอวายอมรบไมได แตในทางวชาการเศรษฐศาสตร ถาลำพงการเกงกำไรถอวาเปนสงทหลายกรณยอมรบได เพราะทำใหระบบตลาดมประสทธภาพด ทำใหราคามนอยในระดบทเหมาะสม สะทอนกบความเปนจรง แตหลาย ๆ เรอง เชน การโฆษณาใหคนบรโภคจะไมถอเปนบาปทางเศรษฐกจ เพราะถอวาผบรโภคมสทธตดสนใจไดดวยตวเขาเอง การโฆษณากไมถอเปนบาป ยกเวนถาเปนโฆษณาผดจรรยาบรรณ หลอกลวงระดบของบาปหรอระดบของสงทยอมรบไมไดในทางศาสนากบในทางโลก มนมความแตกตางกนเยอะมาก
คำถามทวา ถามแนวคดดานศลธรรมอยจรง แตระบบตลาดตองแขงขนกนทำกำไร ทำโฆษณา ศลธรรมมนจะอย ไดยงไง คำถามนถาตอบในทาง ธรรมกตอบวาคงมไดยากจรง ๆ ในระบบทนนยมเสร แตถาเปนศลธรรม ในระดบศลธรรมทางโลกนนมนมกลไกหลายอยางททำได ระบบทนนยมเสรพฒนาใหคนมศลธรรมไดหรอไม ภายใตเงอนไขใด อนนกคงตองตอบวามนมความหมายในทางศลธรรมบางแบบ ทมนถอไดวาเปนศลธรรมทางโลก แลวมนเหมาะกบทนนยม
เรองนเปนเรองทนกสงคมวทยาไดศกษามาเปนเวลานานแลว อยางงานเกาแกรอยปกอนของ แมกซ เวเบอร ซ งเข ยนหนงส อเร องจร ยธรรมของพวก โปรเตสแตนท กเขยนไวชดวามลกษณะหลายอยางของชาวโปรเตสแตนทท ส งเสรมใหเกดการเตบโต ของทนนยม เชน ความอตสาหะ ความขยนขนแขง อดทนในการทำงาน มวนย การประหยดอดออม ไดยนแบบนอาจแปลกใจ เพราะมกไดยนบอย ๆ วา ลทธทนนยมสงเสรมใหเกดการบรโภคเยอะ ๆ เพอจดพ จะไดโต ๆ ซงในแงมมหนงกถก แตถามองในเชงการเตบโตทางวตถลวน ๆ การเตบโตในระยะยาวใหไปไดไกล การบรโภคเฉพาะหนามาก ๆ ไมใชเรองทด ตองมสดสวนทพอเหมาะระหวางการบรโภคกบการออม
แมกซ เวเบอร เองก บอกวาการประหยดอดออมเปนเรองทด เพราะทำใหเกดเงนทนสะสม และทำใหเงนทนนนไปลงทนประกอบกจการตาง ๆ ได ซงตรงนกเปนการเกอหนนตอทนนยม และแนนอนวา ลกษณะทพดมา ขยนขนแขง อดทน มวนย ตาง ๆ เหลานไมใชลกษณะของคนโปรแตสแตนท แตยงอยในคนหลายกลมดวย ถาจะไปดคนจน คนยวกมลกษณะวฒนธรรมหลายอยางทเหมาะสมกบทนนยม
3. เศรษฐกจศลธรรม ฝนกลางวน
หรอฝน (ทอาจ) เปนจรง? คำถามใหญคอ ฝนเกนไปหรอไมทจะมระบบ
เศรษฐกจแบบมศลธรรม มนมตวอยางระบบเศรษฐกจทเรยกไดวามศลธรรมเปนศนยกลาง เชน ภฏาน ซงเราสนใจกนมากในชวงหลง ไมวาเรอง GDH ความสขมวลรวมประชาชาต และทนนยงยดหลกศาสนาเปนแกนกลาง เพ อนของผมท ไปเท ยวท ภฏานบอกวา รบประทานเนอทภฏานไมอรอย เพราะคนพยายามหลกเลยงจากการฆาสตว จะฆาสตวกตอเมอมนแกใกลจะตาย ฉะนนเน อมนเหนยว แตท งหมดไมได แปลวาคนภฏานไมไดสนใจอบายมขเลย มบารสำหรบ
ปาฐกถาเรองเศรษฐธรรมในยคโลกาภวตน “ทนนยม VS ศลธรรม”
สำนกงานป.ป.ช.�4
คนภฏาน มเหลาแบบหนงทคนภฏานไมถอวาเปนเหลา แตกนแลวเมา สวนวสกคนภฏานถอวาเปนเหลาเมอตมแลวจงไมบรโภคในประเทศ แตสงออกไปขายตางประเทศแทน แปลวา สงคมท ดเปนอดมคตอยางภฏานกมแงมมของความเปนมนษยอยเยอะ แตนบวายงมแงมมใกลเคยงอดมคตมากทสด
สงคมอยางสนตอโศก กเปนสงคมทเปนอคมคตไปในทางนน แตตวอยางรปการของทงสองแหงกคอ การยอมรบมาตรฐานการครองชพ หรอระดบรายไดของประชาชนในระดบทไมสง โดยเชอวามาตรฐานทางวตถไมใชมาตรฐานเดยว ถาสงคมยอมรบแบบน กทำใหเศรษฐกจมศลธรรมเปนศนยกลางไดไมยากและมการควบคมสง อยางภฏานสวนหนงทำไดเพราะสภาพทางภมศาสตรดวย การมภเขามาก ๆ ปดกน ตวเองไดดพอสมควรและยงมนโยบายปดกนดวย เชน คนจะไปเทยวภฏานตองขออนญาต เพราะแตละปมโควตาจำกดนกทองเทยว อนเตอรเนต ทวดาวเทยม เพงมเมอไมกปมาน ถาคนในสงคมมความเหนพองตองกนวา นคอวถชวตทพงปรารถนากจะทำกนได แนนอนมนมปจจยทซบซอน
โลกในยคโลกาภวตน มนทำใหประเทศทอยากทำแบบน ถ าไมมเจตจำนงม งม นกจะทำไดยาก ประเทศทสมาทานเศรษฐกจทนนยมเสรแบบประเทศไทยมานานพอสมควร มการพงการสงออก การลงทนตางประเทศนกทองเทยวตางประเทศ ในสดสวนทคอนขางสง ถารวมยอดสงออก-นำเขาเทยบกบสดสวนจดพ มนจะเกน 100% ถาประเทศอยในภาวะแบบน คงไกลเกนไปทจะดงมาหาอกดลยภาพหนง
โจทยของประเทศไทยทเปนโจทยข นตน คอ ทำอยางไรใหเปนสงคมทนนยม คลายทนนยมเสร แตมระดบของศลธรรม ซ งทำใหทนนยมแบบนไมเบยดเบยนชวตของคน สตว สงแวดลอม ธรรมชาต หรอเอารดเอาเปรยบกนมากเกนไป บาปมหลายระดบ กเลสมหลายระดบ ไมวาจะเหนพองกนหรอไมวา จดหมายปลายทางไปทางไหน แตสำหรบบาปหลายประเภท ผคนคงเหนดวยวา ตองจดการ เชน บาปแหงการผกขาด บาปแหงการเกงกำไร บาปแหงการเอาเรองทางเพศมาหาประโยชนทางเศรษฐกจ พดงาย ๆ คอกลบไปส พ นฐานของศล 5 ท อย างนอยเปนปทสถานของสงคมไทยวา ยอมรบไมได แลวตความขยายจดนนไป เชน ลกทรพยกคงตองตความขยายตอไปวา มนมลกทรพยแบบคอรรปชน ผกขาด เกงกำไร อะไรทสรางฉนทามตไดงายวาน คอ บาป สงคมกสามารถวางกลไกทางสถาบน กฎ ระเบยบ วฒนธรรมเพอแกปญหาไดงาย
การฆ าส ตว ม งานของลกศ ษย อาจารย พทธทาสตความไวแลวในบทความ “อรยสจ 4 แหงธรรมกสงคมนยม” ตพมพในหนงสอพทธศาสนาปท 66 เลมท 2 ฉบบพเศษ มการขยายความเรองพวกนไวละเอยดวา ถาจะขยายความศล 5 มรรค 8 ใหเขากบสงคมปจจบนตองทำอยางไร พดปด ในปจจบนอาจจะออกมาในการใชสอโฆษณาชวนเชอ ไมไดเปนการพดปดแบบบอกขาวเปนดำแบบเดม ถาจะกาวใหทนกบความเปลยนแปลงทางสงคมคงตองมการประยกตคำสอนหลกทางศาสนาเขามาตความใหมใหเขากบบรบททางสงคม ถาเราจะพฒนาเศรษฐกจทใหความสำคญกบศลธรรมเราตองทำยงไง โดยสรป
Utopia is now here ซงกคอ สงคมพระศรอารย สงคมอดมคต อย กบทานแลวทน นนกแปลวา ของทดเหมอนเปนไปไมไดเลย บางททำอะไร นดเดยวกดเปนของทเปนไปได
คณธรรมนำธรกจ �5
1. ตองมการแปรความทางศลธรรมคำสอน ตความใหเขากบสภาพการณทางสงคมแบบใหมและเมอตความแบบใหมวา สงทเปนความชวราย เปนบาป ในเศรษฐกจทนนยมแบบใหมคออะไร สงทจะพบกคอ ลำพงการแกเทศนา สงสอน ใหปจเจกชนแตละคนเปนคนดมศลธรรม จะมขอจำกดจากสงททานเหน เชน ผทไดประโยชนจากเศรษฐกจผกขาด ไมคดวาเศรษฐกจผกขาด คอ การลกทรพย และสงคมกยงนบถอนกธรกจทประสบความสำเรจจากธรกจผกขาด ธรกจสมปทานทแสวงหาประโยชนจากรฐและประชาชน
2. มการแปรการตความไปส การสรางกลไกสถาบนทางสงคม ซ งม หลายแบบต งแตกลไกท เกยวของกบตลาด รฐ สงคม เวลาเราจะตอบโจทยเรองทนนยมเสรในยคโลกาภวตน เราตองดวา 3 สวนนจะทำอะไรไดบาง กลไกกำกบทเกยวของกบตลาดในสวนของตลาด มแรงกดดนหลายเรองทพยายามจะสรางปทสถานใหมในวงการธรกจกนเอง เชน สงทเกดขนในประเทศไทยในรอบ 10 ปทผานมา หลกเกดวกฤตเศรษฐกจ ในวงการธรกจโดยเฉพาะบรษทท จดทะเบยนในตลาดหลกทรพย คอ เรองธรรมาภบาล
ธรรมาภบาลเปนระบบศลธรรมในการจดวางความสมพนธของคนในบรษท ทำอยางไรไมให ผ จ ดการโกงเงนผ ถอห น ทำอยางไรไมใหผ ถ อห น รายใหญเอาเปรยบผถอหนรายยอย ซงในประเทศไทยทำกนบอย โดยการไซฟอนเงนออกจากบรษท ในวงการตลาดหลกทรพยเอง กถอวายอมรบกนไมไดแลว ทำไมมนเปนบาปทเกยวของกบคนกลมเลกนก อนทจรงกมบาปอกรปแบบหนงทเร มถอแลววาเปนความไมรบผดชอบตอสงคม คอ ปรากฏการณทมการเคลอนไหว (Cooperate Social Responsibility)
บรรษทตองมความรบผดชอบตอสงคมดวย บรษทในตลาดหลกทรพยกสนใจลนหลาม หลกการน เปนการขยายความหลกธรรมาภบาลใหกวางข น มนจะดไปถงวาเอาเปรยบแรงงาน ซพพลายเออร ผบรโภค สงแวดลอมหรอไม เรองพวกนมแรงกดดนจากโลกาภวตนดวย เชน ผผลตเสอผาสำเรจรปของไทยทจะสงไปขายยงสหรฐอเมรกาและยโรป จะใชแรงงานเดกไมไดเลย เพราะบรษทแบรนดเนมทงหลายไมต องการใหช อของตวเองไปแปดเป อนกบการ ใชแรงงานเดก แรงงานทาส
ในตางประเทศไมไดแปลวา ระบบธรรมาภบาลของเขาไมมปญหา ประเทศทนนยมแนวหนาท สดอยางสหรฐอเมรกากเตมไปดวยขาวออฉาว แตงบญช ท งหมดเปนแรงกดดนใหวงการธรกจตองเขมงวดกนเอง แตถาเราจะหวงใหตลาดหรอวงการธรกจ รบผดชอบตวเองโดยลำพงกจะมขอจำกด เพราะจะมการกำกบพฤตกรรมท ถ อวาเปนบาปรายแรงของวงการทบนเซาะการเตบโตของทนนยมเทานน จะไมไปไกลกวานน โดยเฉพาะเรองของสงแวดลอม
ฉะนน กลไกทางสถาบนของสงคมทจำเปนตองมอกสองเร อง คอ บทบาทภาครฐกลไกกำกบใน ภาครฐ เกยวของกบการออกกฎระเบยบตาง ๆ ทม บทลงโทษ เชน การผกขาด ถาจะหวงใหธรกจดวยกนไมยอมรบการผกขาด กคงจะมเฉพาะบรษททเสยผลประโยชนจากการผกขาดเทานนทจะโวยวาย ถาภาระมนมาตกกบผ บรโภค บรษทเหลาน นกจะไมสนใจ รฐจงตองเขามามบทบาทปองกนการผกขาด ซงสงนย งเปนโจทยท สำคญของประเทศไทย เพราะการผกขาดทำใหทนนยมของไทยเปนทนนยมทอปลกษณมาก การทจะเกดกฎระเบยบในการปองปรามการหาประโยชนจากเศรษฐกจเหล าน แปลว า ระบบการเม องต องตอบสนองต อการไม แสวงหาผลประโยชนทางเศรษฐกจแบบน
ปาฐกถาเรองเศรษฐธรรมในยคโลกาภวตน “ทนนยม VS ศลธรรม”
สำนกงานป.ป.ช.��
กลไกกำกบทางสงคมนำเรามาสจดทสาม คอ สงคมเองมบรรทดฐานอยางไร ในการยอมรบเร องเหลาน ซงกลบไปสสงทพดมาตอนตน คอ การแปรความหมายทางสงคมโดยใชหลกศลธรรมแบบใหม นอกจากศล 5 แบบเดมทเปนสงพนฐานเหมาะสำหรบสงคมยคทระบบเศรษฐกจไมสลบซบซอน มาสยคทสลบซบซอนตองขยายความออกไปอยางไร จะเปนตวทมสวนชวยในการสรางปทสถานทางสงคม
ยกตวอยางอกเรอง เปนหวขอทเครอขายธรรมโฆษณไดจดการเสวนากนมา คอ เร องส อมวลชน วถทางศลธรรม จะยกมาดวาการจะใหสอมวลชนม ศลธรรมนน ตองมการผสมผสานในภาคทง 3 คอ รฐ ตลาด และสงคม เขาดวยกน โดยมการแบงพนทสอใหกบ 3 กลม สอมวลชนโดยเฉพาะวทย-โทรทศนของไทย มแค 2 รปแบบ ส อของรฐและส อเพ อการพาณชย สอทงสองแบบนมปญหากบระบบเศรษฐกจทมศลธรรม เพราะสอในเชงพาณชย ถาจะมรายการอะไรใหใครด ตองอาศยเงนจากโฆษณา ถาเปนเคเบลทวกตองจายเปนรายเดอนในราคาไมตำ ถาเปนสอของรฐกเตมไปดวยการยดเยยดความนาสนใจของผนำนโยบายของรฐบาลนน ๆ
สอจงเปนเครองมอในการสรางบรรทดฐานทางศลธรรมท เหมาะสมกบทนนยมในยคโลกาภวตน ซงจำเปนตองมสอเกดขนรปแบบหนงทนาจะมโอกาสเกดขนในประเทศไทย ในภาวะทเกดการเปลยนแปลงทางการเมองครงน คอ สอโทรทศนสาธารณะ กำลงมแนวคดจะตงโทรทศนในประเทศไทยทไมไดหารายไดจากโฆษณา และไมไดเปนเคร องมอของรฐในการ ชวนเชอ เชน บบซในองกฤษ มนจะมสวนเปลยนระบบเศรษฐกจดวยและทองถนจะไดสะทอนปญหาขนมา ซงแตเดมไมมพนทเลย
อกแบบหนงท สำคญเชนเดยวกน คอ ส อท ชมชนหรอภาคสงคมเปนเจาของเดยวกนอยางวทยชมชน มนเคยเกดมาแลวแตขณะนแมเกดขนแลวแตถกตความวาผดกฎหมาย ดวยความคดของรฐบาล ทยดนโยบายความมนคง กลวคลนใตนำ กลวการใชประโยชนของสอโดยประชาชนดวย ผมไมไดชใหเหนวาเราจำเปนตองมสอทงหมดเปนสอสาธารณะหรอ สอชมชน กลไกตลาดเองในรปของสอเชงพาณชยไดทำใหเก ดความนาสนใจในหลายรปแบบ หลายรายการกเปนประโยชนอยางนอยในแงของความบนเทง
เขยนโดยไท
เมอ 27 กรกฎาคม, 2007 - 20:14
tags: สมเกยรต ตงกจวานชย : ทนนยม VS ศลธรรม ปาฐกถาเรอง เศรษฐธรรมในยคโลกาภวตน
ดร.สมเกยรต ตงกจวานชย ผอำนวยการวจย สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (ทดอารไอ)
งานสวนโมกขเสวนาสญจร ครงท 11 ‘ระบบเศรษฐกจทมศลธรรม...ฝนไปหรอเปลา?’
18 พฤศจกายน 2549 จฬาลงกรณมหาวทยาลย
บทความ
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรม
ในสงคมไทย โดยดร.สมฤทธยศสมศกด
สำนกงานป.ป.ช.��
จากกรณทมขาวเกยวกบการขายหนบรษทใหญแหงหนงในตลาดหลกทรพยใหแก
นกลงทนตางชาตเปนจำนวนเงนหลายหมนลานบาทโดยมการวางแผนซบซอนหลายทอด
หลายตอน และทำใหไมตองเสยภาษแมแตบาทเดยวนน ดานหนงไดทำใหประชาชนสนใจ
ใฝรเกยวกบการวางแผนเลยงภาษอากรเพมขนอยางไมเคยปรากฏมากอนเพราะมเจาหนาท
บรหารระดบสงของกรมสรรพากรบางคนไดออกมากลาวยนยนความชอบดวยกฎหมาย
อยางออกหนาออกตา ในอกดานหนงคงไมมใครปฏเสธวาความรสกของใจเกยวกบ
จรยธรรมของนกการเมองทเกยวของและพฤตกรรมการเลยงภาษ เปนมลเหตสำคญ
ประการหนงททำใหเกดการยดอำนาจรฐประหารโดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบ
ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข
ปญหาการวางแผนเล ยงภาษกรณใดทำได
โดยชอบ หรอกรณใดทำไมไดเพราะขดกบเจตนารมณ
ของกฎหมายนน เปนเรองทมกเกดขนอยเสมอ ตาม
ประเพณปฏบตของกรมสรรพากรทผานมา ถามกรณ
เปนทสงสยวาตองเสยภาษหรอไม แมผตองสงสยจะ
เปนผมอำนาจ กรมสรรพากรจะไมตอบยนยนในทาง
เปดชองใหมการเลยงภาษแตอยางใด แตจะประเมน
ภาษไปก อน หากผ ถกประเม นภาษไม เห นด วย
กสามารถอทธรณและดำเนนการทางศาลเพอใหศาล
ตดสนเปนบรรทดฐานตอไป พฤตกรรมเจาหนาทของ
รฐในครงนเปนทนาสงสยอยางยงวาเหตใด จงทำผด
ประเพณ ซ งไม เพ ยงแตจะกอใหเก ดพฤตกรรม
เลยนแบบ อนอาจกอใหเกดความเสยหายรายแรง
ตอการคลงของประเทศ ยงสอไปในทางทจรตฐาน
ความผดตอตำแหนงหนาทราชการ การกระทำทกลาว
มาขางตนน แมจะไมอาจฟนธงวาเปนการทจร ต
ประพฤตมชอบตอตำแหนงหนาท ก ตาม แตกสอ
ใหเหนถงการกระทำอนไมสจรตและมความสมพนธ
ใกลชดกบผมอำนาจ โยงถงปญหาการคอรรปชนใน
สงคมไทยอยางเหนไดชด (กลมนกวชาการภาษอากร,
2549 : (3))
กลาวเฉพาะในชวงหนงทศวรรษทผานมา ม
เหตการณทกอใหเกดการอภปราย อยางกวางขวางใน
สงคมไทยเก ยวกบการทจรตคอรรปชนหลายเร อง
ไดแก การทจรตทปราศจากใบเสรจในยคของรฐบาล
ชาตชาย ชณหะวณ ท ร จ กกนดตอมาในช อของ
บฟเฟตคาบเนต การทจรตยาในสมยของรฐบาล
ชวน หลกภย ทขนมาบรหารประเทศชวงหลงวกฤต
เศรษฐกจป 2540 และกรณซกหนของ พ.ต.ท.ทกษณ
ชนวตร หรออกชอหนงคอ บกพรองโดยสจรต ในยค
สมยทเปนผนำประเทศ รวมทงลาสดกคอ กรณของ
ทางดวนบางนา โรงไฟฟาบอนอกและบานหนกรด
ตลอดจนการแปรสญญาสมปทานโทรคมนาคม ฯลฯ
ซงสวนหลงน อาจตองมการเสยคาโงกนขนานใหญ
ซ งอาจเร ยกรวมกนไดว า เปนการคอรร ปชนเชง
นโยบาย (นวลนอย ตรรตน และ กนกศกด แกวเทพ,
2545 : iv-v)
จากสภาพแวดลอมของสงคมไทยทเกดปญหา
การคอรร ปช นข นอยางมากหนาหลายตาตามท
กลาวมาขางตน ตลอดจนความคลมเครอของคำวา
การทจรตคอรรปชนสงผลใหผเขยน เกดความสนใจ
1. กลาวนำ
คณธรรมนำธรกจ ��
ปญหาเก ยวกบการคอรร ปชนในสงคมไทย จงได
เรยบเรยงบทความนข น โดยมวตถประสงคสำคญ
เพอทำความเขาใจปญหาเกยวกบการคอรรปชนใน
สงคมไทยวาเปนอยางไร การทจรตคอรรปชนจะสงผล
เสยหายตอสงคมสวนรวมอยางไรบาง ทงน ผเขยนได
ศกษาแยกแยะจดประเภทตาง ๆ ของการกระทำท
ใกลชดกบการทจรตคอรรปชน ตลอดจนการเสนอ
แนะแนวทางในการปองกนปญหาการคอรร ปชน
ในสวนทายของบทความ
2. คอรรปชนกบความเสยหายทเกดขน
ในสงคมไทย
ความรนแรงของการฉอราษฎรบงหลวง หรอ
คอรร ปชนในประเทศไทยเปนท ร บร ก นไปท วโลก
กลาวคอ ประเทศไทยถกจดอนดบโดยกลมนกธรกจ
ตางประเทศวาเปนประเทศทมการคอรรปชนสงสดอย
ในอนดบตน ๆ ของประเทศตาง ๆ ทวโลก หากเปรยบ
เทยบกบประเทศอ น ประเทศไทยมการคอรรปชน
คอนขางมาก โดยเหนไดจากคะแนนภาพลกษณการ
คอรรปชนทจดโดยองคกรโปรงใสระหวางประเทศไทย
ลาสดได 3.8 จาก 10 และอยลำดบท 59 วดจาก
ประเทศทโปรงใสมากมาหานอย (วทยากร เชยงกล,
2549 : 6)
ขอนาสงเกตประการหนงกคอวาประเทศทม
อตราการคอรรปชนสงมกอยในแถบเอเชย ซงแสดง
ว าพฤตกรรมการคอร ร ปช นม ความสมพนธ ก บ
วฒนธรรมด งเด มของแตละสงคมอย ไม น อยเลย
ปรากฏการณท แสดงวาการคอรร ปชนรนแรงมาก
อกประการหนงกคอ การททางฝายราชการไดมการ
จดตงหนวยงานเพอทำการปองกนและปราบปราม
คอรร ปชนข นหลายหนวย อาท สำนกงานคณะ
กรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
(สำนกงาน ป.ป.ช.) เปนตน ทางฝายเอกชนเองกไดม
การรวมตวกนตอตานคอรรปชนเกดขนเชนกน อยาง
เชน เครอขายประชาชนตานคอรรปชน (คตป.) กลม
แนวรวมตอตานคอรรปชนภาคเหนอ โครงการสงคม
โปรงใส องคการเพ อความโปรงใสในประเทศไทย
เปนตน (ปกรณ มณปกรณ, 2549)
การลมสลายของเศรษฐกจไทยท เร มตนเม อ
พ.ศ. 2539 หรอทเรยกวา “โรคตมยำกง” นนมสาเหต
เกดสะสมมาหลายป จรส สวรรณเวลา (2546 : 21-29)
ไดแสดงความเหนวาเหตการณดงกลาวเกดขนจาก
(1) ความเลวรายทางการปกครองทประกอบ
ดวยการฉอราษฎรบงหลวง การเอาพรรคพวกเขาสวม
ตำแหนงงานตาง ๆ การเลนพวกสรางกลมอทธพล
และการเลอกปฏบต
(2) การบรหารจดการทผดพลาด เชน การลงทน
ทไมคมคา การประพฤตปฏบตทสนเปลองและฟมเฟอย
ประสทธภาพของงานตำ และการผดวนประกนพรง
และ
(3) ปจจยจำเปนพนฐานไมเพยงพอ ทงปจจย
ทางกายภาพและทรพยากรบคคล ทงหมดนเปนผล
จากการขาดการปกครองท ดหรอธรรมาภบาล ท ง
ในสวนของรฐ ของบรษทธรกจเอกชน และของ
องคการมหาชน
จรส สวรรณเวลา ไดกลาวตอไปวา สงทราย
แรงทสดคอคอรรปชน หรอการฉอราษฎรบงหลวง ซง
เกดขนทวไปสำหรบนกการเมองและผบรหารระดบสง
ของหนวยราชการตาง ๆ อำนาจของนกการเมองม
มาก โดยเฉพาะการปลดหรอยายขาราชการระดบสง
จงมการใชอำนาจบงคบ ท งทางตรงและทางออม
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย
สำนกงานป.ป.ช.�0
ใหขาราชการหาผลประโยชนจากโครงการตาง ๆ โดยเฉพาะการใชเงนงบประมาณแผนดน หรอเงนโครงการตาง ๆ ในระยะหลง มการกำหนดเปอรเซนตทตอง ไดรบดวย หากขาราชการชนรองลงมาไมรวมมอกอยไมได ผท รวมมอกถอโอกาสหาผลประโยชนไปดวย กระทบลงไปส ระดบลางลงไปอก จนเส อมถอยไป ทงระบบ การใชจายเงนของแผนดนซงกคอเงนของประชาชน จงไมไดผลเตมเมดเตมหนวย โครงการทดแตไมไดจายเงนใตโตะกไมสามารถเกดขนได สวนโครงการท ไดร บอนมตและเกดข นกมไมนอยท ไมเหมาะสมหรอไมคมคาหรอไมไดผลตามตองการ
ในความเหนของ จรส สวรรณเวลา คอรรปชนไมไดเกดข นเฉพาะในระดบชาตท มนกการเมองผ บรหารระดบสงและราชการสวนกลาง ทตรงกบคำวาฉอราษฎรบงหลวงเทานน ในระดบทองถนกไดมการหาผลประโยชนในรปแบบตาง ๆ เพราะอำนาจไมไดเปนของประชาชนในทองถนอยางแทจรง ผลประโยชนอาจเกดขนจากการใชเงนของทองถน รวมไปถงการ
เกบภาษเถอนทชาวบานหรอประชาชนไมมทางเลอกนอกจากต องจ ายให ในร ฐว สาหก จท ผกขาดสาธารณปโภคกมการฉอราษฎร โดยการต งราคา คาบรการสงเกนควรและบงคบใหประชาชนผใชตองจาย รายไดจากผลกำไรทสงแตแทนทจะไปสรางความเจร ญของบร การ แต กล บนำไปตอบแทนใหก บ ผบรหารและพรรคพวกเกนควร นอกจากน ในกจการภาคเอกชนเองกตาม ผบรหารกจการทดำเนนการฉอฉลใหเกดผลประโยชนแกตนเองหรอพรรคพวก มผลใหบรษทหรอกจการออนแอลง อาจถงขาดทนหรอลมละลายในทสด เรยกวาลมบนฟกกเปนคอรรปชนแบบหนง ดงนน การปกครองทเลวรายจงไมใชมเฉพาะการปกครองระดบชาตหรอเกยวของกบนกการเมองหรอผมอำนาจเทานน ยงเกดขนในการปกครองของกจการหรอบรรษทดวย รวมกนแลวทำใหบานเมองออนแอลงมาก นอกจากนน นกธรกจททจรตใชการเมองเปนเคร องปกปองตนเอง โดยเขาไปลงทนในธรกจการเมองหาประโยชนอกทอดหนง
คณธรรมนำธรกจ �1
วทยากร เชยงกล (2549: 7-8) ไดกลาวสรปวา
การคอรรปชนของนกการเมอง และเจาหนาทของรฐ
กอใหเกดผลเสยหายตอปจจบนและอนาคตของ
ประเทศไทยอยางนอย 4 ขอ ดงน
1) ทำใหคนกล มนอยคดโกงทรพยากรของ
สวนรวมไปเปนของตนเองอยางผดกฎหมายและ
จรยธรรม การเมองไมไดพฒนาเปนประชาธปไตย
แบบทประชาชนมสทธเสรภาพ และความเสมอภาค
อยางแทจรง
2) ทำใหเกดการบดเบอนการใชทรพยากรของ
ประเทศททำใหประชาชนสวนใหญไมไดรบประโยชน
สงสด เชน มงบเพอพฒนาการศกษาและสาธารณสข
น อยลง การก อสร างถนนหร อถาวรว ตถ ต าง ๆ
มคณภาพตำ ตองซอมแซมบอย อายใชงานนอยกวา
ทควรเปน ประชาชนไดรบบรการคณภาพตำ ฯลฯ
3) ทำใหเกดการผกขาดโดยนกธรกจการเมอง
ขนาดใหญ ไมสงเสรมการแขงขนทเปนธรรม และ
มประสทธภาพ นำไปส ความออนแอ ความดอย
พฒนาลาหลงขององคกรทงภาครฐ และธรกจเอกชน
4) ทำใหเยาวชนและประชาชนมคานยมแบบ
ยกยองความรำรวย ความสำเรจ โดยถอวาการโกงเพอ
ใหตนเองไดประโยชน เชน การโกงขอสอบ การใช
อภสทธ เลนพวก โกงเลกโกงนอยตาง ๆ เปนเรอง
ปกตทใคร ๆ กทำกน ทำใหประชาชนขาดจรยธรรม
ศลธรรม คดแตในเชงแกงแยงแขงขน เอาเปรยบกน
อยางไมเคารพกตกา ไมมวนย ไมมจตสำนกทจะ
ทำงานรวมกนเพอหมคณะ กลายเปนคนเหนแกไดท
ออนแอ ไรความภาคภมใจ ไรศกดศร ดงนน การจะ
พฒนาคน ชมชน และประเทศชาต เพอจะรวมมอ
และแขงขนกบประเทศอน ๆ เปนไปไดยาก
3. ก า ร จ ด แ บ ง ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง
การคอรรปชน
คำวา การทจร ตคอรร ปชน มความหมาย
เดยวกบการฉอราษฎรบงหลวง หรออาจเรยกงาย ๆ
วา คอรรปชน หรอการคอรรปชน ชยวฒน สรวชย
(2546 : 13-15) กลาววารปแบบของ คอรรปชนได
พฒนาไปอยางรวดเรว ดวยอตราเรงของยคทนนยม
และยคโลกาภวตน และทสำคญประชาชนเจาของ
ประเทศตามไมทน เพราะขาดความร ความเขาใจ
และยงกวานน การทรฐบาลทกษณ ชนวตร จะจรงใจ
กำจดและทำลายโรคนใหหมดไป กลบทำเพยงรปแบบ
และสรางภาพ หรอทำกบประชาชน หรอค แข ง
ทางการเมองเทานน ในขณะทตวเองกลบคดและเสนอ
รปแบบการคอรรปชนเชงซอน คอรรปชนเชงนโยบายท
ม ขนาดใหญ ได เง นหร อผลประโยชนก อนใหญ
อกท งใชกระบอกเสยงของรฐบาล หรอส อเอกชน
ทสามารถควบคมได สรางภาพใหตนเองและบดเบอน
ขอเทจจรง
ในปจจบน การทจรตคอรรปชนมหลายรปแบบ
ประกอบไปดวยสงตอไปน (วทยากร เชยงกล, 2549 :
26-27)
1) การยกยอก (Embezzlement) ไดแก
การแอบเอางบประมาณหรอทรพยสนของรฐไปเปน
ของตน
2)การทเจาหนาทรฐเรยกรองเงนจากธรกจ
เอกชน (Extortion) หรอการทธรกจเอกชนใหสนบน
(Bribery) หรอผลประโยชนภายหลง (Kickback) แก
เจาหนาทรฐ ใหตดสนใจทำ หรอไมทำอะไรบางอยาง
ททำใหผใหสนบนไดรบผลประโยชนเหนอคแขงรายอน
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย
สำนกงานป.ป.ช.�2
3) การเลอกจางหรอแตงตงญาตและพรรค
พวกตน(Nepotism)
4) การทำสญญาจางหรอใหสมปทาน
เฉพาะพรรคพวกผสนบสนนตน(Cronyism)
5)การใชขอมลภายใน เพอซอหรอขายหนในตลาดหลกทรพย (Insider Trading) ซงนาจะหมาย รวมถงการใชขอมลภายในเพ อซ อขายเงนตราตางประเทศดวย เชน กรณเจาหนาทของรฐระดบสงรลวงหนาวารฐบาลจะตดสนใจประกาศลดคาเงน และมการบอกขอมลนใหนกธรกจและนกลงทนสงซอขายเงนตราตางประเทศเพอทำกำไรภายหลงจากทมการประกาศขาวตอสาธารณะ
6) การฟอกเงน (Money Laundering) ไดแก การโยกยายถายเทเงนทไดจากการทจรต ฉอฉล หรอไดมาโดยผดกฎหมายหรอศลธรรม เชน การพนน การขายของเถอน กจการโสเภณ การเปนนายหนาคาแรงงาน ฯลฯ ไปเขาธนาคาร สถาบนการเงน หรอธรกจทถกกฎหมาย เพอลบรองรอยแหลงทมาทไม ถกตองของเงน มทงการโยกยายไปตางประเทศและภายในประเทศ
7) การใชตำแหนงหนาทของเจาหนาทรฐ
เออประโยชนใหบรษทตนเองและพรรคพวก
ซ งอาจเร ยกว า เป นผลประโยชน ข ดแย งหร อ ผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interest)
8) การเออประโยชน (Trading Influence) ไดแก การทบรษทใหสญญาจะใหผลประโยชนแก เจาหนาทรฐในทางออม เชน ใหตำแหนงในบรษท เมอเจาหนาทรฐผน นปลดเกษยณหรอพนจากตำแหนง ใหตำแหนงงานแกญาต หรอใหผลประโยชนทางออมอน ๆ แกเจาหนาทรฐ เพอแลกกบการทเจาหนาทรฐเออประโยชนใหกบบรษทธรกจ
ในความเหนของ ผาสก พงศไพจตร (2546 : 161-162) แมวาการคอรรปชนจะมหลายรปแบบ แตทสำคญ ๆ มอย 2 ประเภท
ประเภทแรก ค อ ภาษ คอร ร ปช น ซ ง นกการเมองและขาราชการเกบจากพอคา นกธรกจ และประชาชน ในรปของคาคอมมชชนและสวยตาง ๆ นอกจากน ย งม การร วไหลของเง นงบประมาณ แบบอน ๆ ภาษคอรรปชนเหลานทกคนรจกกนด และ
ประเภททสอง ม ความซ บซ อนมากกว าประเภทแรก เพราะวาเปนการคอรรปชนทเกดจาก การทบซอนของผลประโยชนหรอการขดกนระหวาง ผลประโยชนสาธารณะและผลประโยชนสวนบคคล ทภาษาองกฤษเรยกวา Conflict of Interest ทเหนกนเสมอ ๆ คอรายไดซ งนกการเมองและพรรคพวก เพอนพองไดรบจากการตงราคาสนคา หรอบรการ ซงพวกเขาทำการผลตอยในราคาสง เนองจากเปนธรกจผกขาดหรอกงผกขาด ตวอยางทเหนไดชด เชน บรษท ก. ไดสมปทานจากรฐทำธรกจโทรศพทมอถอ และรฐใหสมปทานบรษทไมกแหงใหทำธรกจน ดงนน บรษท ก. จงสามารถคดคาบรการเปนรายเดอน (Retaining Fees) นอกเหนอจากคาใชโทรศพทจรง ๆ ในอตราสงกวาทเกบกนในประเทศอน ๆ นหมายความวาบรษท ก. สามารถทำกำไรไดมากจนเจาของบรษทเขย บฐานะเป นมหาเศรษฐหม นล านได ในเวลาประมาณ 5 ป
ผาสก พงศไพจตร ไดอธบายใหเขาใจความหมายของผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interest) วาคอการทบซอนของผลประโยชนของบคคลท ม 2 สถานะ หรอมากกวาในเวลาเดยวกน คอ ตำแหนงสาธารณะ (นายกรฐมนตร รฐมนตร อธบด ฯลฯ) และตำแหนงในบรษทเอกชน ซ งบคคลดงกลาวอาจม
คณธรรมนำธรกจ �3
ความโนมเอยงใชอำนาจและตำแหนงสาธารณะหา ผลประโยชนสวนตว หรอแสวงหาประโยชนใหแกกลมพวกพองของตนเอง ทงทางตรงและทางออมไดอยางงายดาย เชน กรณของนายกรฐมนตร หรอรฐมนตร มหน หรอครอบครวใกลชดเปนเจาของกจการ ซงไดรบสมปทานหรออยในฐานะจะไดรบสมปทานธรกจจากรฐ ขณะเดยวกนกอยในตำแหนงสาธารณะทเปน ผมอำนาจอนมตการใหสมปทานธรกจดงกลาวดวย ตวอยางทพบ คอ การไดชนะประมลโครงการกอสรางขนาดใหญจากภาคร ฐ เพราะผ ชนะประมลม พรรคพวกเปนนกการเมอง หรอบรษททชนะประมลมนกการเมองรวมหนอยเปนหนลม การชนะประมล ด งกล าวด วยอ ทธ พลทางการเม องจะส งผลให บรษทผชนะประมลสามารถหากำไรเกนควรได การคอรรปชนในโครงการขนาดใหญภาครฐ ไดกลายเปนแหลงหารายได จากการคอร ร ปช นท สำค ญของ นกการเมอง และขาราชการทเกยวของ
ตวอยางของผลประโยชนทบซอนอน ๆ ไดแกอธบดกรมแหงหนงเปนหนสวนของบรษททปรกษาโครงการซงดแลโครงการทชนะประมลจากกรมนน ๆ หรอกรณร ฐมนตรต งบร ษ ทซ อขายท ด นร วมกบ นกธรกจอ น ๆ ขายท ด น เพ อเปนท ต งโครงการกอสรางทอนมตโดยรฐบาลทรฐมนตร ผนนรวมเปนรฐบาลดวย การทบซอนของผลประโยชนยงเกดขนไดในกรณทขาราชการทเคยดำรงตำแหนงสำคญลาออกไปทำงานใหกบบรษทซงมสญญาทำธรกจกบรฐ หรออยในฐานะจดทำสญญา หรอมสวนไดสวนเสยในโครงการกบภาครฐ ผลประโยชนทบซอนแมจะไมเปนการกระทำความผดกฎหมายโดยตรง แตถอเปนการทจรตคอรรปชน อยางหนง ซงรจกกนทวไปวา
“คอรรปชนเชงนโยบาย”
จากการศกษารปแบบการคอรรปชนตามทศนะ
ของประชาชน โดยไดขอมลจากการสำรวจความ
คดเหนภาคประชาชนโดยเครอขายประชาชน 7,600
คน จากทกจงหวดทวประเทศ จดโดยสภาทปรกษา
เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ร วมกบสาขาวชา
รฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ระหวาง
วนท 1-31 พฤษภาคม 2547 ไดขอสรปวา การทจรตท
ประชาชนเหนมากทสดม 5 รปแบบทสำคญเรยงตาม
ลำดบ คอ
การรบสนบนและการรบของขวญ (40.94%)
การว งเต นขอตำแหนงในวงการราชการ
(43.94%)
การรบสวย รดไถ (40.94%)
คอรรปชนเชงนโยบาย (40.43%)
การแตงต งโยกยายขาราชการ (37.99%)
(วทยากร เชยงกล, 2549 : 48)
การทจรตคอรร ปชนในหลายกรณ ผ ท จรต
คอรรปชนอาจจะใชวธการโกงหลายรปแบบไปพรอม ๆ
ก นอย างสล บซ บซ อนได การจำแนกการทจร ต
คอรรปชนออกเปนรปแบบตาง ๆ ขางตน เพยงเพอชวย
อธบายใหเหนถงปญหาไดอยางกวางขวางและชดเจน
ขน ไมใชเร องทเกดข นแบบแยกจากกนโดยสนเชง
ดงเชนท จรส สวรรณเวลา (2546 : 21-29) ไดอธบาย
ใหเขาใจถงความเลวรายในการปกครองบานเมอง
ท ประกอบไปดวยการฉอราษฎรบงหลวง การเอา
พรรคพวกเขาสวมงานตำแหนงตาง ๆ การเลนพวก
สรางกลมอทธพล และการเลอกปฏบต โดยมความ
สมพนธกนดงน
1.
2.
3.
4.
5.
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย
สำนกงานป.ป.ช.�4
การเอาพรรคพวกเข าสวมตำแหนงการงาน (Nepotism) คนไทยเรยกวา เดกฝาก ไดแก ผมอำนาจและอทธพลใชอำนาจหนาทและอทธพลนำคนทดอยความสามารถเขาไปรบตำแหนงเพ อประโยชนสวนบคคล แทนทจะพจารณาบคคลเขาส ตำแหนงตามความสามารถและความเหมาะสม การซอตำแหนงเปนสภาพเลวรายทสดของรปแบบน ทใชเงนเปนเครองมอเขาสตำแหนง เมอบคคลผรบผดชอบหนาทการงานดอยความสามารถ การงานนน ๆ กถดถอย เจรญกาวหนาไมได ยงประกอบกบการฉอราษฎรบงหลวง ประสทธภาพของงานกถดถอยเสยหาย
ระบบโควตารฐมนตรนาจะเปนสดยอดของความเลวรายน โดยไดกลายเปนประเพณ หรอวธปฏบตทสมาชกสภาผแทนราษฎรทไดรบการเลอกตงเขามาหลายสมย หรอเปนผ ทรงอทธพล ท มสมาชกสภา ผแทนราษฎรคนอน ๆ สนบสนนมากพอแลว จะมสทธในการอางทจะเปนรฐมนตร ซงมหนาทบรหารราชการแผนดนในแตละดานตามหนาท ของกระทรวงนน ๆ หากเหตผลของการเปนรฐมนตรเปนไปเพอใหรฐมนตรทรบผดชอบงานเปนผทร ปญหาของประชาชนกนาจะด แตรฐมนตรเปนผกำหนดและกำกบนโยบายและกจการของกระทรวงตาง ๆ ซงมหนาทเปนการเฉพาะ เมอผทไมรเรองเฉพาะดานนน ๆ มาเปนรฐมนตร หากอาศยขาราชการประจำ เปนเครองมอในการวางนโยบายและดำเนนกจกรรม โดยคอยดใหตรงกบความตองการของประชาชนกจะด แตยงมตวอยางรฐมนตรบางคนไมสนใจในกจการของกระทรวงท ตนมหนาท คงร บตำแหนงรฐมนตรเพยงเพอเปนชองทางในการหาผล
ประโยชนใหแกตนเองและพรรคพวก สงทสนใจจงมเพยงจะมการกอสรางหรอการจดซ ออะไรบางในกระทรวงทจะมทางหาผลประโยชน
เมอมรฐมนตรทมพฤตกรรมดงกลาวน และมอำนาจในการแตงตงปลดกระทรวงกมการใชอำนาจนในการหาผลประโยชน เปนทสงสยและเลาลอกนวาปลดกระทรวงทตงใหมบางคน ตองจายเงนจำนวนมากเปนลาน ๆ บาท ใหแกรฐมนตร หรอสญญาวาจะจดหาเง นจำนวนมากให เม อปลดกระทรวงเปนผ ท ถกรฐมนตรครอบดงนแลว การแตงตงขาราชการในระดบตำลงไป เชน อธบด รองปลดกระทรวง ผตรวจราชการกระทรวง กเปนชองทางหาผลประโยชนโดยตรง และโดยออม การลวงลกดงกลาวน อาจลวงลกลงไปในระบบราชการเปนฐานของระบบการฝากคนเขารบตำแหนง กระจายทวไปทงระบบ ลงไปถงหวหนาสวนราชการหรอตำแหนงอน ๆ ในภมภาคดวย เปนฐานรองรบการฉอราษฎรบงหลวงในวงราชการอยทวไป
การเล นพวกสร างกล มอ ทธ พลใช อำนาจ บาทใหญ ไมเกรงกลวตอกฎหมายหรอกลไกสงคม เมอมการเลนพวกเอาบคคลเขาสวมตำแหนงตาง ๆ และทำการทจรต กมการรวมตวเปนกลมใชอทธพลในกจการตาง ๆ (Cronyism) การกดขขมเหงผมกำลงนอย การรกษากฎหมายกออนแอ เพราะผรกษากฎหมายเองเขาไปอยในกลมอทธพล แมแตการออกกฎหมายกอาจมอทธพลเขาไปกำกบรายละเอยดของกฎหมาย เพอไมใหตนเสยประโยชน สภาพของกลมอทธพลมทงสวนกลางและสวนทองถ น ในบางกรณกใชอำนาจมด กระทำการอกอาจขมขผอนดวย
รปแบบของคอรรปชนไดพฒนาไปอยางรวดเรว ดวยอตราเรงของยคทนนยม และยคโลกาภวตน และทสำคญประชาชนเจาของประเทศตามไมทน เพราะขาดความร ความเขาใจ
คณธรรมนำธรกจ �5
การเลอกปฏบต (Favortism) เปนการชวยเหลอพรรคพวกใหไดรบประโยชนหรอไมถกลงโทษ เปน รปแบบตอเนองมาจาก Nepotism และ Cronyism ผทมหนาทแทนทจะกระทำตามหนาทอยางตรงไปตรงมากบบคคลและประชาชนโดยเสมอหนากน อาจเลอกกระทำเพอใหเกดประโยชนแกพรรคพวกของตน เลอกใชกฎหมายเฉพาะการลงโทษผทไมใชพรรคพวกของตน หากเปนพรรคพวกของตนกระทำผดกฎหมาย ก หาทางกลบเกล อนหร อป ดบ งเส ย การหว ง ผลประโยชนนอาจเปนการไดรบประโยชนโดยตรงในขณะนนเลย หรอเปนผลประโยชนโดยออมในระยะเวลาตอไปดวย กรณทำนองเดยวกนคอ ผ ท เปนรฐมนตรมหนาทตอคนทงประเทศแตกลบใชวธการตาง ๆ ดงงบประมาณไปยงทองถนของตนเพอใหเปนฐานเสยงในการเลอกตงของตน กเรยกไดวาเปนการเลอกปฏบตอนเปนพฤตกรรมททจรตตอหนาทในการเปนรฐมนตร
ในความเหนของ จรส สวรรณเวลา พฤตกรรมตาง ๆ เหลานประกอบกนเปนการปกครองทเลวราย ซงเกดขนไดทงระดบชาต ระดบทองถน ระดบสถาบน และระดบบรษท นบเปนโรครายเหมอนมะเรงท กดกรอนสงคมและเศรษฐกจใหออนแอลง เมอเปนมากแลวกยากทจะเยยวยารกษา การผาตดแกไขดวยการปฏรปการเมองกมความจำเปน แตรางกายกออนแอเสยหายไปทกระบบจนทนการผาตดใหญได
ลำบาก แถมมะเรงกจะไมยอมตอการรกษาไดงาย ๆ
4. ปร ะ เด นปญหาคอร ร ปช น แล ะ
ผลประโยชนทบซอนในยครฐบาลทกษณ
ประเทศไทยในยคทม พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร
เปนนายกรฐมนตร ไดเกดปรากฏการณทางการเมองท
นาสนใจและนาหวาดหวนในขณะเดยวกน กลาวคอ
ประชาชนไทยไดมการแบงกลมจดขวออกเปน 2 ฝาย
ทเหนคอนขางชดเจนคอฝายทสนบสนนนายกรฐมนตร
ทกษณ ชนวตร และอกฝายหนงคอ ฝายทไมเอา
ทกษณ หรอตองการขบไลทกษณออกจากการเปน
ผบรหารประเทศ โดยมองวารฐบาลทกษณทจดตงขน
ไดใชนโยบายประชานยม ใชเงนงบประมาณแผนดน
แสวงหาการสนบสนนทางการเมองจากประชาชน
ระดบลาง ซงเปนผทไมมความร หรอความรนอย โดย
กล มต อต านทกษณมองระบอบการปกครองใน
ลกษณะนวา “ระบอบทกษณ” ณรงค โชควฒนา
(อางถงใน วทยากร เชยงกล, 2549 : 53-57) ซงเปน
ผ หน งท อย ในฝายแนวคดท ตอตานรฐบาลทกษณ
ไดสรปประเดนการคอรรปชนและผลประโยชนทบซอน
ในยครฐบาลทกษณไวรวม 14 ประการ ดงน
1) นายกรฐมนตรและรฐมนตรบางคนไดมการเลยงกฎหมายดวยวธการโอนหนในบรษทธรกจของตนใหลกและญาตกอนเขารบตำแหนง ไมไดโอนใหนตบคคลดแลแทน และมสวนเกยวของทางออมในการใชอำนาจหนาทเออประโยชนใหกบธรกจของตนหลายทาง
2) มการออกกฎหมายแกไขสมปทาน ลด คาสมปทาน เปลยนวธการเกบภาษ การยกเวนภาษใหกบธรกจของตน
3) รวมลงทนกบธรกจเอกชน เชน สายการบนแอรเอเชย ใชอำนาจหนาทและการรบรขอมลภายในชวยเอ อประโยชนให สายการบนแอร เอเช ยเพ ม เส นทางการบนได ทำใหสายการบนของร ฐเส ยประโยชน
4) สนบสนนธนาคารรฐใหเงนกกบตางประเทศ เชน พมา เพอหวงผลประโยชนการขยายธรกจของตน
ในระยะยาว
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย
สำนกงานป.ป.ช.��
5) ใชงบประมาณแผนดนลงทนในโครงการ
ทเออประโยชนใหกบธรกจทตนและพรรคพวกไดรบ
สมปทาน
6) การจ ดซ อจ ดจ างและใช งบประมาณ
แผนดนใหกบตวเองและพรรคพวก โดยการลอกสเปก
ใหขอมลภายในทเปนประโยชนตอพรรคพวก การ
จดซอจดจางกรณพเศษ เปนตน
7) สร างโครงการลงท นขนาดใหญ โดย
เออธรกจของตนและพรรคพวกมากกวาประชาชน
8) การแปรรปรฐวสาหกจทมกำไรใหกบเอกชน
9) ใชอำนาจรฐ อำนาจเงนและการร ขอมล
ขาวสารภายในชนำตลาดหลกทรพย สรางผลกำไรให
กบกลมตนเองและพรรคพวก
10) เจรจาตกลงทำสญญาเขตการคาเสรแบบ
ทวภาค โดยเอ อประโยชนทางธรกจสำหรบกจการ
บางกจการซงเปนของกลมพรรคพวกตน
11) ชวยธรกจพรรคพวกหรอท ตนจะเขาไป
ครอบงำกจการทเปนลกหนทขาดการชำระหน (NPL)
ใหสามารถปรบโครงสรางหนได
12) ใชอำนาจหนาทเสนอขาว จดรายการทาง
โทรทศนเพอประชาสมพนธตนเอง และถอดรายการ
วทย โทรทศนทวพากษวจารณตนเอง
13) แทรกแซงการดำเนนงานขององคกรอสระ
14) ขายกจการของครอบครวท ใชสทธของ
ประเทศไทยให ก บต างชาต เช น ดาวเท ยม
โทรคมนาคม โทรท ศน และสายการบ น และ
หลกเลยงการเสยภาษอากร
5. สาเหตแหงปญหาของการคอรรปชน
ในมมมองนกวชาการ
เรองวทย เกษสวรรณ (2549, 265-267) ได
เร ยบเร ยงความหมายของคอรร ปชนตามแนวคด
ของ เดวด โรเสนบลม และเดอโบราห โกลดแมน
(David Rosenbloom and Deborah Goldman) วา
การคอร ร ปช นเป นการทรยศต อความไว วางใจ
สาธารณะ เพราะวาเปนการแสวงหาผลประโยชน
สวนตว คอรรปชนในภาครฐมอยทวโลกและเปนตว
จำก ดความสามารถของระบบบร หาร ในหลาย
ประเทศคอรร ปชนโดยวธ ต ดสนบนและใชความ
สมพนธสวนตว ซงเปนแบบแผนททำกนทวไปและเปน
ทรกนวาเปนรปแบบหนงททำใหขาราชการทำงาน
เหตผลสำคญท ทำใหเกดการคอรร ปชนใน
ภาครฐ เพราะภาครฐมอำนาจจดสรรส งท คนอ น
ต องการ ความตองการไดส งตอบแทนจากร ฐม
มากกวาสงทจะใหได และกระบวนการตดสนใจภาครฐ
ใชเวลาสนเปลองและผลลพธท ออกมากไมแนนอน
กระบวนการเชนนทำใหเกดสภาพไมสมดลระหวาง
ส งท ประชาชนอยากไดกบส งท ประชาชนไดรบจรง
จงเกดความพยายามเรงสงทอยากได หรอทำใหผล
ของการตดสนใจเปนไปตามทตองการ การเอาชนะ
อปสรรคน จ งตองอาศยอทธพลการเมองและการ
คอรรปชน ซ งเปนการลดขนตอนและทำลายความ
ชอบธรรมของกระบวนการทมอย
ท กประเทศมการแลกเปล ยนทางการเมอง
(Political Exchange) แตจะมความชอบธรรมแคไหน
เพยงใดนนขนอยกบปทสถานและคานยมของแตละ
สงคม การแลกเปลยนทางการเมอง เชน ผสมคร ส.ส.
หาเสยงวา หากเลอกเขาแลวเขาจะไปออกกฎหมาย
คณธรรมนำธรกจ ��
เพอลดภาษให หรอผขบขวงวอนไมใหเจาหนาทตำรวจ
เอาผด หรอกรณขายเสยงเพอแลกกบการสนบสนนใน
สภา หรอในพรรคการเมอง หรอสนบสนนการคดเลอก
ผ ดำรงตำแหนงทางการเมอง ทกระบบตองมการ
แลกเปลยนทางการเมอง แตกไมใชทกอยางผดไปหมด
เชน การหาเสยงวาเลอกแลวจะไปออกกฎหมาย
ลดภาษใหนนไมเปนความผด แตการหาเสยงวาเมอ
เลอกแลว จะใหเงนหรอจายเงนซอเสยงนนถอวาผด
หรอ กรณทขาราชการถกฝายการเมองใหเรงทำงาน
ตามนโยบายของรฐบาลยอมถอวาไมผด แตถาถกเรง
ใหทำงานโดยมผลประโยชนเปนตวเง นตอบแทน
กถอวา เปนการทจรต ดงนน การทจะตดสนใจวาการ
แลกเปลยนใดเปนคอรรปชนหรอไม จงเปนเรองยาก
เพราะขนกบประเพณการเมองของแตละบรบท
ในสหร ฐอเมร กา การคอร ร ปช นเป นเร อง
ปทสถานและคานยมของวฒนธรรม 2 แบบ คอ
วฒนธรรมนายกบลกนอง (Boss-Follower) หรอ
กลไกการเมอง (Political-Machine Based Culture)
ก บว ฒนธรรมพลเมองสมยใหม (Modern Civic
Culture)
วฒนธรรมนายกบลกนอง เปนการแลกเปลยน
ผลประโยชนกนระหวางผออกเสยงเลอกตงกบผทตน
เลอกซงถอเปนนาย หรอระหวางพรรคการเมองทเปน
กลไกของต วแทนก บธ รก จท ให การสน บสน น
ประชาชนออกเสยงเพ อแลกกบงานหรอความชอบ
หรอฝายธรกจใชเงนเพอแลกกบใบอนญาต หรอการ
เปนตวแทนหรอคสญญากบรฐ การแลกเปลยนตาม
วฒนธรรมแบบนไมไดมองวาเปนสงผด และเปนท
ยอมรบกนท วไปวา การทำผดกฎระเบยบ หรอ
กฎหมายเลกนอยนนเปนประโยชนเพอสนบสนนกลไก
ตวแทนหรอเพอนฝง ทงเจาหนาทรฐอาจรบของขวญ
หรอสงอ นจากผรบบรการเพอเปาประสงคของการ
สรางความนยม เจาหนาท รฐถกคาดหมายวาเปน
กลไกหรอตองเชอฟงพรรคการเมองทมอำนาจ พอถง
วนเลอกตง เจาหนาทรฐตองชวยหาเสยงโดยแลกกบ
เง นทองท ได จากรฐ เจ าหนาท ร ฐยงสามารถหา
ประโยชนจากการเปนคนรวงใน (Insider Knowledge)
เชน รลวงหนาวาจะตดถนนหรอสรางถนนใหมทใด
เปาหมายของการเมองระบบนไมไดตองการทำเพอ
นโยบายหรออดมการณใด แตทำเพอประโยชนโดย
แลกความสนบสนนกบการจายเงนให ซ งเรยกวา
“สนบนทซอสตย” (Honest Graft)
สวนวฒนธรรมพลเมอง (Civic Culture) ม
วฒนธรรมแตกตางจากวฒนธรรมนายกบลกนองโดย
ส นเชง หลกสำคญของวฒนธรรมพลเมอง ไดแก
การใหความสนใจประโยชนช มชน (Community
Regarding) คอ ม งสงเสรมผลประโยชนสวนรวม
มากกวาผลประโยชนสวนตว รฐบาลไมใชเครองมอ
หาความนยม แตเปนองคการท สรางสวสดการให
ชมชน รฐบาลไมไดเปนนายหรอผพทกษผลประโยชน
ของปจเจกบคคล แตมบทบาทตามรฐธรรมนญ จง
ถอวาการใหเง นเพ อแลกกบการเปนตวแทนหรอ
คสญญานนเปนการคอรรปชน วฒนธรรมพลเมอง
ไมเอาเร องสวนตวมาเก ยวของกบการจดสรรผล
ประโยชนและความสนใจในชมชน เชน เลอกชวยคน
เสยเปรยบในชมชน โดยจางผมความสามารถตำทสด
เจาหนาท ร ฐถกหามไมใหใชข อมลวงใน เพ อผล
ประโยชนสวนตว ถกหามไมใหเขาขางฝายใดฝายหนง
หาเสยง การนำระเบยบไปใชตองไมยดตวบคคลและ
เปนกลาง การร บสนบนเปนส งท ทำไมได อย าง
เครงครด แมแตการเสนอใหกถอวาเปนความผดแลว
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย
สำนกงานป.ป.ช.��
ปญหาการคอรร ปชนเกดข นจากปทสถาน 2 ประการทแตกตางกนขางตน แตแนวโนมทผานมา ปทสถานนายกบลกนองลดลงเรอย ๆ กลบกลายเปน กล มสวนนอย และปจจบนกอ อนแอลงมากกวาศตวรรษกอน แตแนวคดบางสวนกยงคงมอย ในทางการเมอง บางตำแหนงยงคงจดสรรโดยอาศยความเปนพรรคพวกเปนหลก ยงมการใหสงของจงใจในการลงคะแนน แตทำโดยโครงการเอาใจท ใช งบประมาณจากรฐ (Pork-Barrel Project) ซงมงไดเสยงสน บสน นจากช มชนหร อร ฐท งหมดมากกว า ผลประโยชนของปจเจกบคคลอยางเดยว สวนการแจกจายสงของจากรฐบาลไดรบแรงกดดนทางการเมองเพอกระจายไปทวทกพนท ปทสถานของวฒนธรรมพลเมองเผยแพรไปทว การเลนพรรคเลนพวกนนเปนทถกเหยยดหยาม และกลาวหาวาเปนการกระทำท ผดแผกไปจากหลกประโยชนของชมชนและหลกความไมลำเอยง วฒนธรรมพลเมองพยายามออกกฎเกณฑเพ อหาทางลดอทธพลจากการเมอง เชน การออกกฎหมายจ ดต ง ระบบค ณธรรมและกำหนดให ขาราชการวางตวเปนกลาง เปนตน
ขาราชการมสวนจดสรรประโยชนสาธารณะ จงอาจถกดงหรอดนไปในทศทางตรงขามกนระหวางวฒนธรรมนายกบลกนอง กบวฒนธรรมพลเมอง เหนไดจากผ บรหารภาครฐบางคนลำบากใจวาจะ ตอบสนองตอฐานเส ยงการเล อกต งของตนหรอประโยชนของชมชน แตในความเปนจรง ขาราชการสมยใหมมกยดวฒนธรรมพลเมอง ซงแตกตางระหวางวฒนธรรมนายกบลกนอง วฒนธรรมพลเมองในบาง
ครงจงแสดงออกมาในรปของกฎหมาย เชน กฎหมายผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interest) การหามขาราชการลาออกไปทำงานเอกชนทเกยวของกบงาน ในหนาท ผบรหารภาครฐจงอยใตมาตรฐานทเครงครดซงตองการขจดสงทไมเหมาะสมออกไป
ปญหาการทจร ตคอรร ปชนในประเทศไทย เกดมาจากโครงสรางทางเศรษฐกจการเมองท ม ลกษณะผกขาดอำนาจอยในมอคนกลมนอยทมทงทนความร อำนาจทางการเมอง อำนาจในการครอบงำขอมลขาวสาร ขณะท ประชาชนสวนใหญยากจน การศกษาตำ การเขาถงขอมลขาวสารตำ จงอยกนอยางกระจดกระจาย มการรวมตวกนนอย รวมทงประเทศไทยมวฒนธรรมแบบเลนพรรคเลนพวก เปน ผชอบอยใตความอปถมภ หวงพงพาคนรวยกวา และมอำนาจมากกวาใหมาชวยแกปญหาเฉพาะหนาเปนเรองๆ ใหกบตนได มากกวาเรองจะเขาใจสทธหนาทข อ งพล เม อ ง และความ เป นธ ร รม ใน ร ะบอบประชาธปไตยทประชาชนมสวนรวมอยางแทจรง การแสวงหาผลประโยชนของผมอำนาจ หากรจกแบงใหกบผอยในอปถมภดวยมกถกถอวาเปนเรองปกต จากการสำรวจท ศนคต ของประชาชน โดยสถาบ น พระปกเกลา เมอวนท 23 ธนวาคม 2548 พบวา คนไทยมความอดทนตอการทจรตคอรรปชนเพมมากขนกวาป 2544 โดยเฉพาะในกรงเทพฯ มประชาชนทตอบแบบสอบถาม 32.8% ตอบวาสามารถทนตอปญหาการทจรตคอรรปชนของรฐบาลได โดยอางวาเพอให
งานลลวงตอไป
ธรรมาภบาล คอ องคประกอบททำใหเกดการจดการอยางมประสทธภาพ มคณธรรม โปรงใส ยตธรรม และตรวจสอบได เพอสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทดใหเกดขนทกภาคของสงคม
คณธรรมนำธรกจ ��
6. แนวทางในการแก ไขปญหาคอรรปชน
ในการแกไขปญหาฉอราษฎรบงหลวง จงม คำกลาววา หวกระดก หางจงสาย หากรฐมนตรเปน ผ ซ อตรงส จร ต ไม หาผลประโยชนเข าส ตนเอง พรรคพวกและพรรคการเมองของตนเองแลว การแกปญหาฉอราษฎรบงหลวงในระบบราชการจงจะพอ มทางเหนผลได แตถารฐมนตรเปนผทจรตเสยเองแลว ยอมเปนการยากทจะแกปญหา หากมการตรวจสอบฟองรองกนขนจนปรากฏแกสาธารณะ ผรบผดกคงเปนขาราชการระดบตาง ๆ ทเปนแพะ จะเอาผดผอยระดบสงไดเพยงใดกอยทอำนาจและอทธพล ในกรณนน ๆ ยอมเปนการยากทจะสอบสวน หาหลกฐานเอาผดไปถงนกการเมอง สภาพการฉอราษฎรบงหลวงและการเอาพรรคพวกเขาสวมตำแหนงตาง ๆ จง สวมกนเขาตอเนองเปนลกโซของความเลวราย
ดงนน การทจะแกไขปญหาการคอรรปชนได นนตองประกอบดวยสวนสำคญ 2 สวน คอ ประการแรก คอ การสรางคานยม ความมจรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพ ซงอยในระดบปจเจกบคคล และประการท สอง คอ การสงเสรมแนวคดเก ยวกบธรรมาภบาลใหเปนทยอมรบในทกภาคสวนของสงคม เปนกฎเกณฑกตกาของสงคมในการสงเสรมการบรหารกจการบานเมองทด กลาวอกนยหนง การแกปญหาคอรรปชน ตองเนนทงในเรองสวนตวและสวนรวม โดยเรมจากสวนตน ไดแก เจาหนาทรฐทกระดบ ตงแตนายกรฐมนตรจนถงนกการภารโรง ทนอกจากจะไมทำการคอรรปชน หรอหาประโยชนอนมพงไดจากตำแหนงหนาทแลว ยงตองมจตทเกลยดคอรรปชนเหมอนกบโรครายซงจะมผลตอตวเองและเปนตวอยางของสงคม ตงแตระดบครอบครว ชมชนสงคม และประเทศชาต เพราะมงานวจยและขอเทจจรงออกมาวา การทลก ๆ รสกเฉย ๆ และรสกวาไมผดททำการ
คอร ร ปช น เพราะได เห นต วอย างของพ อแม ขณะเดยวกน เร องของสวนรวมย งมความจำเปนเพราะทำใหเกดสภาพทด ควรทำ หรอสภาพแวดลอมท ไมด ไมควรทำ เพราะเปนภาพสะทอนท เหนไดชดเจนท จะเปนขออาง หรอบรรทดฐานของสงคม เพราะสภาพสงคมปจจบน การทคนมความรสกเฉย ๆ กบการคอรรปชน ตดสนบน เพราะผนำทางการเมองและสงคม ในระดบตาง ๆ เปนตวอยางไมดในการคอรรปชน ดงประโยควา “คอรรปชนทำได แตขอใหผลงานออกมาด” ในสวนน ผเขยนจะขอนำเสนอการแกไขปญหาคอรรปชน ใน 2 ระดบ ดงทกลาวมา
6.1 การแกไขปญหาการคอรรปชนโดยมง
เปลยนแปลงคานยมในระดบปจเจกบคคล
ประเวศ วะส (2546 : 21) ไดอธบายไวในหนงสอ ธรรมาภบาลกบคอรร ปชนในสงคมไทย เกยวกบการปฏรปสงคมทเนน 7 เรอง โดยเรองแรก คอการสรางคณคาและจตสำนกใหม คณคาและจตสำนกเปนแกนหรอจตวญญาณของสงคม คน องคกร หรอสงคม ทไมมคณคาและจตสำนกยอมไมมความหมายและขาดพลงสรางสรรค คณคาและจตสำนกจะสงใหการพฒนาอยางอนไดผล และการพฒนาทกอยางตองมงสรางคณคาและจตสำนก
การสร างค ณค าและจ ตสำน กใหม ไม ได หมายความวาใหทงของด ๆ ทมมาแตเกากอน อะไรดเราควรอนรกษและสรางเสรมเพมพน แตเราตองสรางคณคาและจตสำนกในการอยรวมกนในสงคมใหญทเช อมโยงสลบซบซอน เคลอนไหวเปลยนแปลงโดยรวดเรว และวกฤตไดงายดวยการกระทำของคนใด คนเดยว ทงในประเทศและตางประเทศ
เราจะตองสรางความเขาใจและจตสำนกของความเปนมนษยทงของตนเองและผอน รวมถงสทธ
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย
สำนกงานป.ป.ช.100
มนษยชน การจดระบบการอย ร วมกนในสงคมท เปล ยนไป โดยเบ องล กท ส ดของแตละคนน นม พฒนาการทางจตวญญาณทสงขนเรอย ๆ อยางไมมทสนสด ซงจะยงใหเกดดลยภาพของสรรพสง
ในทน ผ เขยนเหนวาส งสำคญทสงคมกำลง มองหาไดแกเรองจรยธรรมของคนในสงคม จรยธรรม หมายถง ความดงาม (Virtue) ซ งตรงกบคำภาษาองกฤษวา Ethics ซงเดมหมายถงประเพณ (Customs) ธรรมเนยมปฏบต (Habitual Conduct) และตอมาไดกลายเปนศลธรรม (Morals) ซงตรงกบภาษาละตนวา “Mores” แปลเปนไทยหมายถง จารตประเพณ สวนจรรยาบรรณ หมายถงกฎเกณฑแหงความดทสมาชกของสงคมพงปฏบต ซงเกดขนเมอสมาชกสวนใหญในสงคมนนเหนวาพฤตกรรมทดงามนนจำเปนตองมการกำหนดอยางเปนทางการเพ อสมาชกทกคนจะได ถอปฏบตตามกฎเกณฑทเปนทางการ เพราะสมาชกแตละคนมไดผานกระบวนการขดเกลาทางสงคมมาเหมอน ๆ กน ยอมมความแตกตางกนทางคานยม ทศนคต และพฤตกรรม การหมนศกษาอบรมทางจรยธรรมยอมสงผลใหคนในสงคมมความรสกดานสงทสมควรทำหรอไมสมควรทำ รผดชอบชวด ลดละความเหนแกตวและยกระดบความเปนคนดของสงคม
ในแวดวงวชาชพ การทจะใหสมาชกใหมและสมาชกเกาไดรบร จรยธรรมรวมกน เพ อเกยรตยศ ศกด ศร ของวงการวชาชพ และเพ อปองกนการ เสยหายทเกดขนจากการประพฤตมชอบของสมาชก และควบคมความประพฤตของสมาชกให อย ในแนวทางทเหมาะสม กไดมการบญญต หรอออกขอ
บ งค บของว ชาช พ เร ยกว า “จรรยาบรรณ” (Professional Ethics หรอ Ethical Codes) ซงไดแก รปแบบหน งของจรยธรรมในวงการวชาชพ เปน ขอกำหนดกฎเกณฑใหผประกอบวชาชพยดถอปฏบต มการบงคบในระดบ “พง” คอ พงทำอยางน น พงทำอยางน ไมใชเปนการบงคบโดยเดดขาด แต ผลสมฤทธ หรอเปาหมายของจรรยาบรรณและศกดศรของผประกอบวชาชพโดยมจดมงหมายเพอคนและเพ องานอาชพน น ในแตละวชาชพจงไดกำหนด จรรยาบรรณมากำหนดบทบาทหนาท และพฤตกรรมของสมาชกในวงการวชาชพ ตวอยางเชน จรรยาบรรณคร จรรยาบรรณวชาชพการพยาบาล จรรยาบรรณวชาชพเภสชกรรม จรรยาบรรณวชาชพทนตกรรม เปนตน สำหรบความหมายของวชาชพแตกตางจากอาชพท วไป กลาวคอหมายถงอาชพท ตองอาศย ความร ความชำนาญ ซ งตรงกบภาษาองกฤษวา Profession ซ งจากพจนานกรมหลายฉบบ จะม ความหมายใกลเคยงกน กลาวคอ อาชพหรองาน ทตองอาศยวชาความรท มความกาวหนาหรอความชำนาญในระดบสง รวมทงการฝกฝนทมความเฉพาะเจาะจง มผ ใหความหมายของวชาชพเพ มเตมวา วชาชพมความหมายอยในตววาตองใชวชาชพเพอเลยงชพ
ด งน น จรรยาบรรณวชาช พจ งหมายถง ประมวลความประพฤต ข อบ งค บ มรรยาท ท ผประกอบวชาชพแตละอยางกำหนดขน เพอรกษาและสงเสรมเกยรตคณ ชอเสยง ฐานะของสมาชก ความดงาม รวมท งก อใหเก ดความสงบสขและ ความเจรญในตวคน วชาชพ และสงคม1
1 ผสนใจอาจศกษารายละเอยดเพมเตมไดจาก วรยา ชนวรรณโณ (บรรณาธการ) (2546). จรยธรรมในวชาชพ และ กหลาบ
รตนสจธรรม (2546). การศกษา วเคราะห สงเคราะห ภาพรวมจรรยาบรรณวชาชพในประเทศไทย (ในรายการอางองทายบท)
คณธรรมนำธรกจ101
ขอบงคบของขาราชการพลเรอน วาดวยจรรยาบรรณของขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2537 ประกาศ ใช เม อว นท 9 ม นาคม 2537 ได ม การกำหนด จรรยาบรรณตอตนเอง และจรรยาบรรณตอหนวยงาน ซ งล วนม งหมายให ข าราชการพลเร อนพ งเป น ผ มศลธรรมอนดและประพฤตตนใหเหมาะสมกบ การเป นข าราชการ ปฏ บ ต หน าท ราชการด วย ความซ อสตยและไมแสวงหาประโยชนโดยมชอบ ในกรณทวชาชพใดมจรรยาบรรณวชาชพกำหนดไว กพงปฏบตตามจรรยาวชาชพน นดวย นอกจากน น ขาราชการพลเรอนพงมทศนคตทด และพฒนาตนเองใหมคณธรรม จรยธรรม รวมทงเพมพนความร ความสามารถ และทกษะในการทำงาน เพอใหการปฏบตหนาทราชการ มประสทธภาพ ประสทธผลยงขน
6.2 การแกไขปญหาการคอรรปชนโดยใช
หลกธรรมาภบาล
ธรรมาภบาล แปลจากภาษาองกฤษวา Good Governance เปนศพทใหมในวงการวชาการทใชกนมาหลงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มผใหคำนยามความหมายของ Good Governance ไวหลายประการ เชน วธการปกครองทด การบรหารจดการทด สประศาสนการ ธรรมรฐและธรรมราษฎร ธรรมาภบาล หรอบรรษทภบาล เปนตน บวรศกด อวรรณโณ (2545) ไดกลาวไวในคำนยมของหนงสอแปลชอ ธรรมาภบาล :การบรหารการปกครองทโปรงใสดวยจรยธรรม วาธรยทธ บญม ไดบญญตคำวา “ธรรมรฐ” ซงแพรหลายอยในชวงตนกอนทราชบณฑตยสถานจะบญญตศพทนข นใหมใหเรยกวา“วธการปกครองทด” ซงกไมนยมแพรหลายเทาทควร ดงจะเหนไดจากระเบยบสำนกนายกรฐมนตรทประกาศใชในเรองน ยงหนไปใชคำวา “วธการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด แตคำหลงกไมตดปากวงการวชาการอกเชนกนคำทดเหมอนจะใชแพรหลายในเวลานคอ “ธรรมาภบาล”
โดยสาระ ธรรมาภบาล คอองคประกอบททำใหเก ดการจดการอยางมประสทธภาพ มคณธรรม โปรงใส ยตธรรมและตรวจสอบได เพอสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทดใหเกดขนทกภาคของสงคม อดม มงเกษม (2545) ไดกลาววา จำเปนตองรวมดำเนนการอยางตอเนอง ทงในระยะเฉพาะหนา ระยะปานกลาง และระยะยาว โดยตองมการปฏรป 3 สวน โดย 1) ภาครฐจะตองมการปฏรปบทบาท หนาท โครงสราง และกระบวนการทำงานของภาครฐ ใหเปนกลไกการบรหารทรพยากรของสงคมใหโปรงใส ซอตรง เปนธรรม มประสทธภาพ ประสทธผล และสมรรถภาพสงในการนำบรการของรฐท มคณภาพไปส ประชาชน โดยเนนการเปล ยนทศนคต คานยม และวธการทำงานของเจาหนาทรฐ ใหถอประโยชนของประชาชนเปนจดมงหมายในการทำงาน 2) ภาคเอกชนตองมการปฏรปและสนบสนนใหภาคธรกจมกตกาการทำงานทโปรงใส รบผดชอบตอผถอหน ซอตรงเปนธรรมตอลกคา มมาตรฐานในการใหบรการ และสามารถทำงานกบภาครฐและภาคประชาชนอยางราบร น ไววางใจกน และ 3) ภาคประชาชน ตองสรางความตระหนกตงแตปจเจกบคคลถงระดบกลมประชาคม ในเรองสทธ หนาท และความรบผดชอบทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง เพอเปนพลงของประเทศทมคณภาพ มความรความเขาใจในหลกการการสรางกลไกการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด (สมฤทธ ยศสมศกด, 2549 : 295-297)
ในบทความเรอง “การบรหารกจการบานเมอง ทด : แนวคดและประสบการณในภาคราชการไทย” อรพนท สพโชคชย (2547) ไดนำกรอบความคด และคำน ยามความหมายของธรรมาภ บาล ใน ความหมายสากล ไปสขอสรปในการจดองคประกอบ และคณลกษณะในเชงการบรหารจดการบานเมองทด 6 ประการ คอ
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย
สำนกงานป.ป.ช.102
1) การมสวนรวมของสาธารณชน (Public
Participation)
2) ความส จร ตโปร งใส (Honesty and
Transparency)
3) พนธะความพรอมรบผดชอบตอสงคมและ
สวนรวม (Accountability)
4) ความชอบธรรมของกลไกทางการเมอง
(Political Legitimacy)
5) กฎเกณฑทยตธรรมและความชดเจน (Fair
Legal Framework and Predictability) และ
6) ประสทธภาพและประสทธผล (Efficiency
and Effectiveness) และไดนำเสนอการบรณาการ
ธรรมาภบาลสภาคราชการ โดยกลาววาในระยะแรก
คณะร ฐมนตร ได ม การออกระเบ ยบสำนกนายก
รฐมนตรวาดวยการบรหารกจการบานเมองและสงคม
ทด พ.ศ. 2542 ซงมผลใชบงคบเมอวนท 30 สงหาคม
2542 แมวาขาราชการหลายสวนเรมเขาใจและคนเคย
กบหลกการบรหารกจการบานเมองทดขนบางแลว แต
ผลในทางปฏบตท เปนรปธรรมกยงอย ในวงจำกด
ดงนน ในป พ.ศ. 2546 คณะรฐมนตรจงไดมมตให
ยกเลกระเบยบสำนกนายกรฐมนตรดงกลาวเสย และ
ไดนำหลกการตาง ๆ ของธรรมาภบาลไปบรรจไวใน
มาตรา 3/1 ของพระราชบญญตระเบยบบรหาร
ราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 และไดม
การจดทำเปนพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและ
วธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ซงได
ประกาศใชในเวลาตอมา
โดยสรปแลว ความพยายามสรางธรรมาภบาล
ในภาคราชการของไทย คอการกำหนดใหสวนราชการ
ตาง ๆ ตองปรบปรงวธการบรหารราชการ และการให
บรการสาธารณะเปนไปตามหลกการบรหารกจการ
บานเมองทด ซงมเปาหมายหลกเพอใหสวนราชการ
พฒนาระบบ รปแบบ กระบวนการบรหารงานและ
การใหบรการสาธารณะใหมมาตรฐานเทาเทยมสากล
และมคณภาพสงขน
7. สรป
การทจรตคอรรปชน ซ งมความหมายเดยว
กบการฉอราษฎรบงหลวง หรออาจเรยกงาย ๆ วา
คอรรปชนนบเปนปญหาสงคมทนาหนกใจมากทสด
เรองหนงของประเทศไทย เพราะยากแกการปองกน
และปราบปราม เน องจากหาขอมลท แท จร งได
คอนขางยาก เราอาจพบดวยตนเองในบางเรองและ
หลาย ๆ เร องกมการรายงานขาวทางส อมวลชน
ความเสยหายโดยรวมทเกดขนทวประเทศมจำนวน
แทจรงเทาไรยอมไมมทางรไดอยางถกตอง ผหวงใยใน
อนาคตของประเทศเปนจำนวนมากตางกตระหนกวา
เปนปญหาทใหญหลวงมาก เปรยบเทยบเหมอนมะเรง
รายทกำลงขยายตวแผซานเขาไปในรางกายของผปวย
หากจะรกษาชวตไวจะตองใชวธการรกษาทตรงจด
รวดเรว และรนแรง หลายคนทมองโลกในแงราย อาจ
คดวาคงไมมทางทจะปราบคอรรปชนในประเทศไทย
ใหหมดสนไปได เพราะคอรรปชนไดกลายเปนสวน
หนงของวฒนธรรมไทยไปแลว (ปกรณ มณปกรณ,
2549)
การพจารณาวาการกระทำใดจะเปนการคอรรปชนหรอไม จงมรากฐานมาจากคานยม บรรทดฐาน และวฒนธรรมของสงคมในแตละชวงเวลา
คณธรรมนำธรกจ103
ปญหาการท จร ตคอร ร ปช น ซ งต อมาได
ครอบคลมถงเร องผลประโยชนทบซอน ทำใหเกด
ความเสยหายทงตอเศรษฐกจ การเมอง สงคมและ
วฒนธรรมอยางรนแรง คอ ทำใหมการเรงรดใชจาย
ทรพยากรธรรมชาต สาธารณสมบต งบประมาณ ฯลฯ
เพ อผลประโยชนระยะส นของน กการเม องและ
พรรคพวกซงเปนคนกลมนอย มากไปกวาผลประโยชน
ระยะยาวของประชาชนสวนใหญ การเรงรดทำลาย
ทรพยากรเพอผลตสนคาและบรการแสวงหาผลกำไร
สงสดของเอกชน ทำใหเกดการทำลายสภาพแวดลอม
การขาดสมดลในระบบนเวศนการขาดสมดลระหวาง
เมองกบชนบท การกระจายรายไดและทรพยสนทไม
เปนธรรม ปญหาความยากจน และปญหาทางสงคม
และวฒนธรรมอน ๆ เชน คานยมทเหนแกเงน เหนแก
การบรโภค และเหนแกตว เปนตน (วทยากร เชยงกล,
2549 : 34-35)
ผ เข ยนไดแจกแจงประเภทตาง ๆ ของการ
ทจรตคอรรปชน ซงจะเหนไดวา การคอรรปชนไดม
การพฒนาใหมกรรมวธทสลบซบซอนยงขน การทจรต
คอรรปชนในหลายกรณ ผทจรตคอรรปชนอาจจะใช
วธการโกงหลายรปแบบไปพรอม ๆ กน และการ
คอรรปชนในรปแบบหนงมกสงผลใหเกดการคอรรปชน
ทเกยวเนอง เปนกระบวนการ เปรยบเสมอนมะเรงราย
ทมการแพรขยายตวอยางรวดเรวในรางกายคนไข
อยางไรกตาม สงทสงคมสวนรวมยงทำความ
เขาใจไดยาก คอ การทจะพจารณาวาการกระทำใดท
ถอวาเปนการทจรตคอรรปชนหรอไม อยางไร ทงน
เนองจากพฒนาการของการคอรรปชน ไดครอบคลม
เกยวของกบเรองของผลประโยชนทบซอน ดงนน การ
พจารณาวาการกระทำใดจะเปนการคอรรปชนหรอไม
จ งม รากฐานมาจากค าน ยม บรรท ดฐาน และ
วฒนธรรมของสงคมในแตละชวงเวลา จนทำใหรสก
เหมอนกบวา การทจรตคอรรปชนเปนเรองธรรมดาใน
สงคมไทย เนองจากวฒนธรรมของสงคมไทยเปนเรอง
นายกบบาว ผใหการอปการะกบผรบการอปการะ แต
นกวชาการเชอวา ในความเปนจรงแลว การทจรต
คอรรปชนเปนเรองของการจดการทางสงคมทคนใน
สงคมตาง ๆ สามารถแกไขปองกนและปราบปรามได
ในปจจบน หลายประเทศแกไขปญหานได ประเทศไทย
ก ม หนทางแก ไขได ถ าประชาชนตระหน กถ ง
ปญหาทวาการทนกการเมอง เจาหนาทรฐคอรรปชน
ทำใหประเทศชาตเส ยหายไดมากเพยงใด และ
ประชาชนกลาลกขนมารวมมอกนปองกนการทจรต
คอรรปชนและปญหาผลประโยชนทบซอนอยางจรงจง
(วทยากร เชยงกล, 2549 : 178)
บทความน ผเขยนไดนำเสนอแนวทางการแกไข
ปญหาการทจรตคอรรปชนใน 2 ระดบ คอระดบ
ปจเจกบคคล คอการสรางภมคมกนทางดานจรยธรรม
และจรรยาบรรณวชาชพ และระดบสงคมไดแก การ
ประยกตใชแนวคดหลกธรรมาภบาล ซงแนวคดตาง ๆ
ทกลาวลวนปรากฏหรอมอยในสงคมไทยแลวทงสน
ขนอยกบวาทกฝายตองรวมดำเนนการอยางจรงจง
และตอเนอง ตงแตระดบครอบครว โรงเรยน องคการ
ประชาคม และสงคมภาพรวม เพอสรางระบบบรหาร
กจการบานเมองและสงคมทดใหเกดข นในทกภาค
สวนของสงคม
คอรรปชน ธรรมาภบาล และจรยธรรมในสงคมไทย
สำนกงานป.ป.ช.104
กหลาบ รตนสจธรรม และคณะ. (2546). การศกษา วเคราะห สงเคราะห ภาพรวมจรรยาบรรณ วชาชพในประเทศไทย. กรงเทพฯ
:ภาพพมพ.
จรส สวรรณเวลา. (2546). จดบอดบนทางสธรรมาภบาล : บทบาทของบอรดองคการมหาชน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ไชยวฒน คำช และคณะ. (2545). ผแปล. ธรรมาภบาล : การบรหารการปกครองทโปรงใสดวย จรยธรรม. กรงเทพฯ : นำฝน.
ชยวฒน สรวชย. (2546). ธรรมาภบาลกบคอรรปชนในสงคมไทย. กรงเทพฯ : สถาบนวถทรรศน.
ธรรมเกยรต กนอร. (2546). “ปมหลงการกนสนบนกบสงคมไทย” ใน ชยวฒน สรวชย. (บรรณาธการ). ธรรมาภบาลกบคอรรปชนใน
สงคมไทย. กรงเทพฯ : สถาบนวถทรรศน.
นวลนอย ตรรตน และกนกศกด แกวเทพ. (2545). การตอตานทจรตยาภาคประชาชน. กรงเทพฯ : ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง.
ปกรณ มณปกรณ. (2549). “ปญหาสงคมไทย” ใน สมฤทธ ยศสมศกด และเอกวทย มณธร. (บรรณาธการ). มมมองสงคมไทยแบบ
บรณาการ. กรงเทพฯ : เวลดเทรด ประเทศไทย.
ประเวศ วะส. (2546). “ระเบยบวาระแหงชาตปฏรปสงคมไทย” ใน ชยวฒน สรวชย. (บรรณาธการ). ธรรมาภบาลกบคอรรปชนใน
สงคมไทย. กรงเทพฯ : สถาบนวถทรรศน.
ผาสก พงษไพจตร. (2546). “คอรรปชนสองรปแบบ” ใน ชยวฒน สรวชย. (บรรณาธการ). ธรรมาภบาลกบคอรรปชนในสงคมไทย.
กรงเทพฯ : สถาบนวถทรรศน.
เรองวทย เกษสวรรณ. (2549). ความรเบองตนเกยวกบรฐประศาสนศาสตร. กรงเทพฯ : บพธการพมพ.
วรยา ชนวรรโณ. (2546). (บรรณาธการ). จรยธรรมในวชาชพ. กรงเทพฯ : โรงพมพชวนพมพ.
วภาดา องสมาลน. (2546). “จรยธรรมในวชาชพขาราชการ” ใน วรยา ชนวรรโณ. (บรรณาธการ). จรยธรรมในวชาชพ. กรงเทพฯ
:โรงพมพชวนพมพ.
วทยากร เชยงกล. (2549). แนวทางปราบคอรรปชนอยางไดผล. กรงเทพฯ : สายธาร.
สมฤทธ ยศสมศกด. (2549). รฐประศาสนศาสตร : แนวคดและทฤษฎ. กรงเทพฯ : ธรรกมลการพมพ.
อรพนท สพโชคชย. (2547). “การบรหารกจการบานเมองทด แนวคดและประสบการณ ในภาคราชการไทย” เสนอในการประชมทาง
วชาการรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตรแหงชาต ครงท 5 (พ.ศ.2547) การเมองการบรหารของไทยในยคโลกาภวตน.
ระหวางวนท 1-2 ธนวาคม พ.ศ. 2547.
อดม มงเกษม. (2545). Governance กบการพฒนาขาราชการ. กรงเทพฯ : ไอเดยแสควร.
รายการอางอง
“บรรษทภบาล” ทำไม และเพอใคร โดยมานดาซนเมอรแมน
สำนกงานป.ป.ช.10�
หรอ Corporate Governance และ “ธรรมาภบาล” หรอ Good Governance
เปนคำฮตตดปากตงแตผบรหารระดบประเทศยนแมงเมาในตลาดหน! บรษทหรอองคกร
ไหนไมมสงน ดจะขาดคณคา ไรราคา ผบรหารกดไมนานบถอ ไมนายำเกรง ถงขนาดทม
นกลงทน แนวคณคาระดบเซยนประกาศวาจะไมลงทนในกจการใดทผบรหารไมม
“บรรษทภบาล”
แลวเจ า “บรรษทภบาล” ท ว าน ค ออะไร ทำอยางไรองคกรของเราจงจะไดมาครอบครอง และถาถามใหตรงใจยงขนไปอก คอ ถาบรษททำตามหลก “บรรษทภบาล” ทวานนแลวจะดจรงหรอ
“บรรษทภบาล” และ“ธรรมาภบาล” เปนเรองของ “กระบวนการ” ในการทจะควบคม กำกบดแล และขบเคล อนบรษทไปในทศทางท เช อวาดท ส ดสำหรบผถอหนและผมสวนไดเสยทกคนอยางถกตองและเปนธรรม ขออนญาตยำวา ตองทงถกตองและเปนธรรม ถกตองหรอถกกฎหมายแตไมเปนธรรมกใชไมได ในขณะเดยวกน จะคำนงถงแตความเปนธรรมโดยไมใหความสำคญกบความถกตองตามกฎหมายกไมเหมาะ
เรองของ “บรรษทภบาล” ไมใชนโยบายทพมพลงในรายงานประจำปหรอแถลงในทประชมผถอหน แตเปนหลกการและแนวคดทท งผ บรหารตองนำมาปฏ บ ต ภายใต การกำก บและตรวจสอบของ คณะกรรมการในฐานะทเปนผแทนผถอหน
ในอดต เรอง“บรรษทภบาล”อาจไมไดรบการเนนยำ หร อใหความสำคญมากนกเพราะธรก จ สวนใหญในประเทศไทยยงเปนลกษณะครอบครว แตเม อเศรษฐกจพฒนาไปถงระดบหน ง ตลาดทนม ความสำคญ และมบทบาทตอการพฒนาประเทศมากขน กจการมากมายเขาจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยและดำเนนการระดมทนจากประชาชน แนวคดเรอง “บรรษทภบาล” จงยงมความสำคญมากขนและเปนหวใจหลกของการพฒนาตลาดทน
โดยธรรมชาต ผถอหนรายใหญทเปนเจาของกจการกบนกลงทนรายยอยมผลประโยชนท ขดกน ขอเสนอท ดท สดสำหรบผ ถอห นรายใหญอาจไมม การเสนอใหแกนกลงทนรายยอย นอกจากน ผถอหนรายใหญ มกจะเปนกรรมการบรหารดวย ทำใหมขอมลอนไซดของธรกจทนกลงทนรายยอยไมม
ในขณะเดยวกน นกลงทนรายยอยกพรอมทจะขายหนทนททไดกำไร หรอขาดทนจนอาจมองไดวา นกลงทนรายยอยไมใชผประกอบการ ขณะทผถอหนรายใหญเปนผประกอบการ
เวลามเร องตองตดสนใจในทประชมผถอหน ไมวาเรองไหน รายยอยกแพทกท เพราะมตทประชม ผ ถ อห นโดยท วไปแลวใชคะแนนเสยงแคเกนคร ง ของผ ถ อห นท เข าประช มก พอ ถ าเป นบร ษ ท จดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ยงมกฎเกณฑ กตกาทเขามาชวยคานอำนาจผถอหนรายใหญเพอใหความ เปนธรรมตามสมควรแกผถอหนรายยอย แตถงกระนนกใชวาจะไมมคนพยายามเลยงภาษ หาชองวาง รโหวของกฎเกณฑตาง ๆ เพอหาประโยชนทอาจจะเปน ไปตามกฎหมายแตไมเปนธรรม
นอกจากน ผ ถ อห นและฝ ายจ ดการก ม ผลประโยชนขดแยงกนโดยธรรมชาต กจการกำไรมากหรอนอย ฝายจดการกอยากไดโบนสกอนโตเสมอ ในขณะทผ ถอห นอาจไมอยากจาย เพราะรายจายเหลานยอมสงผลกระทบตอกำไรของบรษทซงกคอสวนทผถอหนจะพงไดรบจากบรษททลงทนไปนนเอง
คำวา “บรรษทภบาล”
คณธรรมนำธรกจ10�
แมวาในทางกฎหมายและในทางทฤษฎ ผถอหนเปนผแตงตงกรรมการ และกรรมการไปแตงตงฝายจดการ แตผถอหนคนหรอกลมทตงกรรมการจรง ๆ แลว กคอผถอหนรายใหญนนเอง สทธขาดในการบรหารกจการจะอยในมอของกรรมการเปนสวนใหญ
ในตางประเทศ เขาเรยกวาเปนการแยกกนของ “ความเปนเจาของ” (Ownership) และ “อำนาจในการควบคมกจการ” (Control) ยงบรษทมขนาดใหญมาก มกจการในเครอมากมาย มผถอหนนบพน นบหมนราย ผถอหนยงมความรหรอขอมลเกยวกบบรษทนอยมาก เพราะกรรมการ โดยเฉพาะกรรมการบรหารและฝายจดการจะเปนคนตดสนใจกำหนดทศทางนโยบายและการดำเนนการเรองตาง ๆ ในแตละป จะพบกบ ผ ถอห นกแคคร งเดยวในวนประชมสามญประจำป นอกนน อยางดกรายงานความคบหนารายไตรมาสตามขอกำหนดของตลาด ซงหลายครงขอมลทแจง ผ ถ อห นทราบเป นข อมลท ไม ได ช วยไปต อยอด การวเคราะหอะไรไดเลย
อานมาถงตรงน หลายทานอาจถงบทสรปวา การลงทนในตลาดหลกทรพยนาจะเปนทางเลอกทเสยงเหลอเกน ในฐานะนกลงทนรายยอย เราจะไวใจใครได
ทานคดไมผดเลยคะ และนคอเหตผลวาทำไมเราตองใหความสำคญกบเร องของ“บรรษทภบาล” เพราะถาแนวคดและหลกการเรองน ไมเปนทยอมรบและยดถอปฏบตอยางจรงจงแลว โอกาสในการพฒนาตลาดทนของไทยจะลดลง
หลกการในเรอง “บรรษทภบาล”
ประกอบดวย ขอทหนง การปฏบตตอผถอหนอยางถกตอง
และเทาเทยม ทงคณะกรรมการและฝายจดการตองใหความสำคญกบผ ถ อห นและควรอำนวยความสะดวกตาง ๆ เพอใหผถอหนสามารถใชสทธของตนไดตามกฎหมาย
ขอทสอง ในการดำเนนการใด ๆ ตองคำนงถงประโยชนของผ มสวนไดเสยหรอ Stakeholder ท เกยวของทกราย ผถอหนอาจเปลยนใจขายหนวนใดวนหนง แตพนกงาน ลกคา คคา หรอแมแตชมชนทเราประกอบธรกจอยกมสวนสำคญในการดำเนนธรกจของเรา การทบรษทมงแตจะกอบโกยเพอประโยชนของผถอหน โดยไมใหความสำคญตอ Stakeholders กมกจะเปนความเจรญเตบโตทไมยงยน
ขอทสาม บทบาทของคณะกรรมการในฐานะทเปนผแทนผถอหนทงหมดของบรษท จงตองสอดสองการดำเนนงานของฝายจดการ (ซ งเปนผ ถ อห น รายใหญหรอตวแทนของผ ถ อห นรายใหญ) และ ตองพรอมทจะทวงตง ตรวจสอบ และคดคานการดำเนนงานใด ๆ ของฝายจดการทขดตอกฎหมายหรอไมเปนธรรม โดยคณะกรรมการตองคำนงถงประโยชนของบรษท ผถอหน และบรรดาผมสวนไดเสย
ขอทส องคกรควรดำเนนการใหม Code of Conduct หรอคมอในการบรหารงานและดำเนนการเพอใหกรรมการ ฝายจดการพนกงานนำไปยดเปนแนวทางในการปฏบต
ขอทหา การเปดเผยขอมลและความโปรงใส การตดสนใจทางธรกจเปนเรองทละเอยดออน และบอยคร งท ไมสามารถช ไดชดวาเปนการตดสนใจ ทดหรอไม เพราะถาคณะกรรมการหรอฝายจดการตดสนใจเรองไหนแลว ไดผลดตามทคาดไว คงไมมบรษทใดทตองลมละลายหรอขาดทน
ผเขยนเหนวาวธการทจะพสจนเจตนาทดและจรงใจของคณะกรรมการและฝายจดการวา ต งใจบรหารงานโดยความสจรต และคำนงถงประโยชนของผถอหนทกรายและผมสวนไดเสยทกราย คอการเปดเผยและรายงานขอมลทงในดานการเงนและดานอน ๆ อยางชดเจน ถกตอง ครบถวน
“บรรษทภบาล” ทำไม และเพอใคร
สำนกงานป.ป.ช.10�
ถามองแนวทางปฏบตทดขางตนแลวยอนกลบมามองชวตจรงทเหนและเปนอย คงเหนวาไมใชเรองงาย ในเมอกรรมการอสระเองกมาจากการแตงตงของผ ถ อห นรายใหญ แม จะม การวางกฎเกณฑว า กรรมการอสระ หรอกรรมการตรวจสอบสำหรบบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยจะตองไมมความ เกยวพนกบฝายจดการและผถอหนรายใหญ แตคงไมมการเสนอตงกรรมการอสระทผ ถอห นรายใหญ หรอฝายจดการไมรจก
จรงๆ แลว สงคมไทยท งสงคมราชการและสงคมธรก จ ก ไม ใช ส งคมท กว างใหญมากมาย ผบรหารระดบสงสวนใหญรจกคนเคยกนทงทางตรงและทางออมเกอบทงนน แมในระยะหลงเราจะไดเหน “การห กด บ” ระหว างฝ ายจ ดการก บกรรมการ ตรวจสอบ แตกรณดงกลาวเปนเร องของขอยกเวน มากกวาทจะเปนหลก
ดงนน การทหลกการในเรอง “บรรษทภบาล” จะนำมาใชไดผล คนกลมแรกทตองเลงเหนประโยชน คอ ผถอหนรายใหญนนเอง ถาผถอหนรายใหญและฝายจดการไมเชอหรอไมเหนประโยชนของในหลกการน แมจะมกฎหมายบงคบ กใชวาจะเปนเร องงาย เพราะประเดนเรอง “ถกตองตามกฎหมายแตไมเปนธรรม” กมตวอยางใหเหนอยอยางสมำเสมอ
ทางออกของน กลงท นรายย อยในกรณท ผบรหารไมไดยดหลก “บรรษทภบาล” กคอการขายหนทง หรอไมลงทนในกจการนน ๆ ซงกองทนซงเปน ผเลนขาใหญในตลาดหลกทรพยหลาย ๆ แหง อยาง
ในบานเรา กองทนทใหญทสดคงหนไมพน กบข. กม นโยบายการลงทนวาจะไมลงทนในกจการทผบรหารไมม “บรรษทภบาล”
ไมไดเหนวาเมองไทยเรามการทำการศกษาเชงสถตหรอไมอยางไร แตในตางประเทศไดมการศกษาและเผยแพรผลการศกษาออกมา นตยสาร Forbes เคยทำการสำรวจแลวพบวา กจการทไดรบการยกยองวาม “บรรษทภบาล” สงสดมผลตอบแทนการลงทนใหผถอหนดทสด ในขณะทกจการทมปญหาเรองน เปนกลมกจการทมผลตอบแทนการลงทนตำกวากลมแรกอยางมาก ทางนตยสาร Business Weeks กเคยทำการศกษาในลกษณะทคลายกน แตใหนกลงทน และบรรดากองทนใหคะแนนเร อง “บรรษทภบาล” ของบรษทในตลาดหลกทรพยผลออกมากปรากฏวา บรรดาบรษททไดคะแนนด ๆ จากนกลงทนในเรองนเปนบรษททมผลประกอบการดมาก ๆ
แลวในเมองไทยละ มาดขอมลนดกวา บรษททปรกษา McKinsey เคยทำการศกษาและรายงานใน Global Investor Opinion Survey ในป 2002 วาบรรดาลกคากวารอยละแปดสบของ McKinsey ยนดทจะจาย Premium ใหกบราคาหนทผบรหารม “บรรษทภบาล” โดย Premium ทใหกนมตงแตรอยละสบเอดของราคาตลาด ไปจนถงรอยละสสบ!!!!!!
มาถงตรงน แมแตผถอหนรายใหญเองกนา
จะพอมองออกวาคมทจะยดหลก “บรรษท
ภบาล” เพราะเปนการเพมมลคาหนของกจการ
ทานไดอยางดและถกตองตามกฎหมายดวย
บรรษทภบาล และ ธรรมาภบาล เปนเรองของกระบวนการ ในการทจะควบคม กำกบดแล และขบเคลอนบรษทไปในทศทางทเชอวาดทสดสำหรบ ผถอหนและผมสวนไดเสยทกคนอยางถกตองและเปนธรรม
บรรษทภบาลปลกไมขน เมอกำไรมเหนอภาพลกษณ โดยBusinessThai
สำนกงานป.ป.ช.110
นบตงแตรเรมเมอป 2545 มบรษทยนยอมใหจดอนดบการกำกบดแลกจการแค 10-11
แหงปจจยหลกมาจากนกลงทนสนใจแตการเกงกำไรราคาหนอยางเดยวโดยไมไดใหความ
สำคญกบภาพลกษณขององคกรทมความมนคงนาเชอถอ เขาขายคนไทยลมงายถงวกฤต
เศรษฐกจของบรษทในตลาดหลกทรพยฯทเคยเกดขนมาเมอไมนานมาน
“สาเหตททำให บจ. ยงไมนยมใหจดอนดบการกำกบดแลกจการนนอาจจะเปนเรองใหมทเกดขนในประเทศไทยในเรองการจดอนดบการกำกบดแลกจการโดยองคกรกลางหรอคนกลางทไมไดมสวนไดเสย รวมท งยงเปนเร องใหมท เกดข นในโลก” ศ.ดร.วรภทร โตธนะเกษม กรรมการผจดการ บรษท ไทยเรทตงแอนดอนฟอรเมชนเซอรวส จำกด (ทรส) กลาวโดย บอกวานบตงแตป 2545 ททรสใหบรการการจดอนดบการกำกบดแลกจการ (Corporate Governance Rating : CG Rating) เปนตนมา มบรษทจดทะเบยน (บจ.) ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (ตลท.) ใหทรสทำการจดอนดบการกำกบดแลกจการแลว 10-11 แหง จากปจจบนท ม บจ. ในตลาดหลกทรพยฯ กวา 400 แหง
ศ.ดร.วรภทร บอกดวยวา เทาทตรวจสอบพบประเทศอนเดยเพ งมการจดอนดบการกำกบดแลก จการเพ ยง 3-6 ราย สถาบนจ ดอ นด บความ นาเช อถอสแตนดารดแอนดพวร (เอสแอนดพ) จดอนดบกำกบดแลกจการทวโลกเพยง 30 รายเทานน
นกลงทนยงใหความสำคญในเรองการจดอนดบความเช อถอของตราสารมากกวาการพจารณาถงอนดบการกำกบดแลกจการ เพราะเปนการวดถงความสามารถในการชำระหน ค น บางองค กรอาจสามารถดำเนนธรกจใหอยรอดไดแตไมสามารถชำระหนคนได แตโดยหลกการแลวนกทนควรจะซอหนในบรษทหรอองคกรทไดรบการจดอนดบการกำกบดแลกจการทดหรอในอนดบสง
ขอมลเปดกวางสงผลภาพลกษณ สาเหตท การจดอนดบการกำกบดแลกจการ
ไมไดรบความนยมจาก บจ. นน เกดจากหลายสาเหตดวยกน นางมนฤด ไตรตรงษทศนา ผอำนวยการฝายจดอนดบการกำกบดแลกจการ บรษท ทรส เรทตงฯ ยกตวอยางกรณท บจ. เองกไมมนใจวาผลการจดอนดบจะอยทระดบใด หากมการประเมนผลการจดอนดบแลวไดในอนดบทไมด กอาจจะเกดการเสย ภาพลกษณของบรษท หากผลอนดบไดคะแนนไมถง 7 บจ. ทใหทำการประเมนกจะตองเสยคาใชจายท เกดขนเอง
บจ. อาจกลวหรอเกดความกงวลวาจะตองเปดเผยขอมลมากเกนไป การจดอนดบของทรสเรทตงฯ นนจะคอนขางดรายละเอยดในเชงลกเพอทไดใหผลการจดอนดบมความนาเชอถอ ถกตอง สมบรณทสด รวมถงกลวการเปรยบเทยบในอตสาหกรรมเดยวกน อาจมผลตอเรองการแขงขนทางธรกจ ทงทบางกรณคะแนนการจดอนดบตางกนไมมากนก เชน 7.58 กบ 7.70
การจดอนดบเปนเร องความสมครใจ หลายองคกรจะมองขามหรอใหความสำคญนอย เพราะ ไมไดมผลตอราคาหน อาจเกดความวตกในเรองความยงยากทเตรยมขอมลใหเขาทำการประเมน และอาจไมตอสญญาการประเมน จากการท ไมไดรบสทธประโยชนทางภาษตอหลงจากสทธประโยชนหมดลง
บรรษทภบาลไทยถกเมน องคกรธรกจไมใหความสำคญ
คณธรรมนำธรกจ111
มาตรการ “ตลท.-ก.ล.ต.” ไรผล “บจ. จดอนดบการกำกบดแลกจการหรอไมนน
เปนเรองความสมครใจ” นางสาวโสภาวด เลศมนสชย รองผจดการ ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กลาว และการพยายามสนบสนนให บจ. จดอนดบการกำกบดแลกจการกใหสทธพเศษทางภาษ ขยายสทธประโยชนท จะไดออกไปจนส นป 2548 จากเดมท สดสนไปเมอปลายป 2547
บจ. เองกสามารถปฏบตตามหลกการกำกบดแลทง 15 ขอ และเปดเผยผลการปฏบตเหตผลทไมสามารถปฏบตได หากมในแบบแสดงรายการขอมลประจำป (56-1) และรายงานประจำป
ตลาดหลกทรพยฯ พบวา ม บจ. ถงรอยละ 90 ปฏบตตามหลกการ 15 ขอไดแลว ป 2548 ตลาดหลกทรพยฯ จงศกษาเพมหลกการกำกบดแลกจการทดจากเดมทเสนอไว 15 ขอ เนนใหเปนไปตามแนวทางในระด บสากล การให รางว ล Best Corporate Governance Report ในงาน SET Awards ป 2548 ตลาดหลกทรพยฯ ยงคงนำผลประเมนการปฏบตตามหลกการ CG ทด15 ขอมาใช โดยอาจปรบรางวลใหเหมาะสมเป ดโอกาสให บร ษ ทขนาดกลางหร อ ขนาดเลกดวย
ท ปรกษาฝายวาณชธนกจรายหน งมองวาท ผานมาในการพจารณาถงการจดทำหนงสอชชวนเพอเสนอขายหนกไดมการนำเรองการกำกบดแลกจการ เขามารวมพจารณาในการจดทำ แตนกลงทนโดยทวไปมกไมใหความสนใจ มองวาการจดอนดบไมไดมผลทจะทำใหราคาหนหรอผลประกอบการปรบตวดขน ตามหลกของการคาทจะตองเนนในเรองกำไร
การเพ มค ณภาพของบร ษ ทท เสนอขาย หลกทรพยตอประชาชน (IPO) และบรษทจดทะเบยนจะเพ มความเขมงวดเร องคณภาพของระบบการ
ควบค มภายในและระบบบญช ในการพ จารณาอนญาตใหบรษทเสนอขายหลกทรพยตอประชาชน บรษทขนาดเลกปองกนและแทรกแซงการทำรายการทเกยวโยงกนของบรษทจดทะเบยนทมลกษณะเอารดเอาเปรยบผถอหนตรวจสอบพฤตกรรมทไมเหมาะสม เสนอแกไขกฎหมายให ก.ล.ต. มอำนาจกำกบดแลตลาดหลกทรพย
3 แนวทางแก ไข แนวทางในการสงเสรมให บจ. มการจดอนดบ
การกำกบดแลกจการนน นางมนฤดกลาววา ควรหรอไมทจะบงคบให บจ. ทกแหงตองทำการจดอนดบการกำกบดแลกจการ ซงเหนวาควรมการกำหนดให บจ. ทกแหงจ ดอนดบ เพ อเป นอกมาตรฐานหน งให นกลงทนพจารณา
นางสาวโสภาวด กลาววา ควรจงใจให บจ. เหนความสำคญของการจดอนดบเบองตนไดพดคย ก บทางสมาคมนกว เคราะหหล กทร พย แล ว ให น กว เคราะหให ข อมลเก ยวก บการจดอ นดบกบ นกลงทน เพ อใชเปนขอมลสวนหน งประกอบการตดสนใจ
นกวเคราะหมองวา การจดอนดบไมไดแสดงไดท งหมดว าจะสามารถเป นบรรษ ทภ บาลท ด ได ทง 100% บจ. ทไมไดจดอนดบการกำกบดแลกจการกไมไดแสดงวาจะไมไดเปนบรษททไมมบรรษทภบาลทดหรอดนอย หากจะใหมการบงคบกควรกำหนดระยะเวลา
นกวเคราะหชวยพฒนา ดร.กองเกยรต โอภาสวงการ ประธานกรรมการ
บรหาร บรษทหลกทรพยเอเชย พลส จำกด (มหาชน) มองวา ตลท., ก.ล.ต. และสภาธรกจตลาดทนใหความสำคญในเร องการพฒนาระบบบรรษทภบาลอยาง
บรรษทภบาลปลกไมขน เมอกำไรมเหนอภาพลกษณ
สำนกงานป.ป.ช.112
ตอเนองอยแลวมการเนนในเร องการเปดเผยขอมล บรษทใดท ม บรรษทภบาลตำกควรจะถกลงโทษ จากระบบสงคมและนกลงทนสถาบน การจดอนดบ ตองพจารณาความพรอมในดานตาง ๆ คาใชจาย ในการดำเนนงาน การเพม จำนวนสถาบนทจะทำหนาทประเมนผลหรอใหบรการ
“ในอนาคตอาจจะบงคบ แตในตางประเทศไมมใครทำแบบน หลกใหญนาจะขนอยกบนกลงทนเอง ทจะตองใชวจารณญาณตดตามดการบรหารงานของผบรหาร แมมการจดอนดบแลวไดในระดบดแตอาจจะมการกลบหว 180 องศาได คนทถกตตราวาด กอาจจะเลวได นกลงทนตองดแลตวเอง”
นาจะใหมการจดอนดบของกองทนตาง ๆ ในประเทศอยางชดเจน เพอใหนกลงทนสามารถใชขอมลเปรยบเทยบเพอการตดสนใจ หากมการจดอนดบกองทนเกดขนแลวกเทากบเปนการพฒนาทางดานการตลาดทนทางหนงได สงผลดตอการลงทนอยางในตางประเทศ
นายวศ ษฐ องคพ พ ฒนกล รองกรรมการ ผจดการ ฝายวเคราะหหลกทรพย บรษทหลกทรพย ทรนต จำกดบอกวานกวเคราะหใหความสำคญในเร องบรรษ ทภ บาลอย างต อ เน อง แนวทางท นกวเคราะหสามารถชวยพฒนาระบบบรรษทภบาลอาจดำเนนการไดในหลายแนวทาง เชน รวมมอกนของนกวเคราะหในการชวยตดตามขอมลตาง ๆ เพอปองกนการเอาเปรยบนกลงทนรายยอย ซงในระยะยาวจะสรางความมนใจ ความนาเชอถอใหกบตว บจ. เอง และภาพรวมในการลงทนตอตลาดหลกทรพย
นายประสงค ว น ยแพทย รองเลขาธ การ ก.ล.ต.มองวา ปจจบนม บจ. สามารถปฏบตไดเปนจำนวนมากมทงบรษททดและไมด ยากททำใหทก บจ. ปฏบตตามไดท งหมด บจ. ท ไมปฏบตตาม หลกการไมไดหมายความวา หลกการธรรมภบาลททาง ก.ล.ต. และ ตลท. วางไวไมประสบความสำเรจ
นกลงทนเมนคณคาบรรษทภบาล บรษททรส เรทตงฯ มการสมมนาเรอง “บรรษท
ภบาลในมมมองของนกลงทนสถาบนไทย” เมอวนท 3 มถนายน 2547 มการสรปผลวจย และทำการสำรวจความเหนผ ร บผดชอบบรหารเงนลงทนของบรษท หลกทรพยจดการกองทนรวม กองทนบำเหนจบำนาญขาราชการ และสถาบนการเงนรวม 30 แหง พบวา รอยละ 95 เหนความสำคญของการมบรรษทภบาล ทด
ขณะทนกลงทนเมอจะซอขายหนของ บจ. ใดนกลงทนจะใหความสำคญกบผลประกอบการในอดตและความสามารถในการสรางกำไรในอนาคตมากทสด รองลงมา คอเรองคณภาพและความนาเชอถอของขอมลทเปดเผย ตามดวยเรองสภาพคลองของหน และการทำหนาทของคณะกรรมการและคณะผบรหาร มนกลงทนเพยงรอยละ 3 ใชปจจยดานบรรษทภบาลเปนปจจยหลกในการพจารณาลงทน และรอยละ 87 ใชเปนเพยงปจจยประกอบเทานน
พรอมทงยงตงขอสงเกตอกดวยวา 1 ใน 3 ของกลมตวอยางกยงลงทนในบรษททมผลประกอบการ ทด ถงแมจะมลกษณะของบรรษทภบาลทไมด
สถานการณ ปญหาการคอรรปชน
สำนกงานป.ป.ช.114
โดยทวไปคำวา “คอรรปชน” (Corruption) ภาษาไทยใชคำวา “ทจรต” หมายถง
“การฝาฝน การละเมดกฎหมาย และจรยธรรม รวมถงการละเวนการปฏบตหนาท
ทจะตองกระทำดวย” 1 ความหมายทใชกนอยางแพรหลายคอ “การใชอำนาจในตำแหนง
หนาทของเจาหนาทของรฐโดยไมถกตองเพอประโยชนทมควรไดสำหรบตนเองหรอผอน” 2
แสดงใหเหนถงแนวความคดวาการคอรรปชนนนเกดจากการใชอำนาจในตำแหนงหนาท
มใชการใชอำนาจสวนบคคลแสวงหาผลประโยชนสวนตว
สำหรบภาคธรกจเอกชน “การคอรรปชนในภาคเอกชน” อาจหมายถง “การท กรรมการหรอ ผบรหารใชอำนาจในตำแหนงหนาททไดมาจากผถอห นหรอตวแทนผ ถ อห นในการบรหารและดำเนนนโยบายของบรษทเพอแสวงหาประโยชนสวนตน” 3
นกวชาการไดใหแนวคดเรองการคอรรปชนวา การแสวงหาผลประโยชนโดยมไดจำกดเฉพาะตวเงน อาจเปนประโยชนอยางอนดวย ตวอยางเชน การมอบหนไมระบชอผถอหรอการไดรบสวนลดในการซอสนคาหรอบรการ เปนตน
การคอรรปชนในภาคเอกชน (ก)ความเปนมาในอดต
ระบบธรกจของประเทศไทยในอดตมลกษณะพ นฐานมาจากบรษ ทหร อธ รก จครอบครว ซ งม โครงสรางการถอหนกระจกตวอยในมอของผกอตงบรษทและสมาชกในครอบครวเปนสวนใหญ มการดำเนนธรกจแบบเบดเสรจ ทำใหการตดสนใจรวดเรว การบรหารงานมความคลองตวสง สงผลใหกจการบรษทมผลกำไรและเตบโตอยางรวดเรว ซงในระยะ
แรกธรกจเอกชนดงกลาวยงไมค อยมปญหาการ คอรร ปชนปรากฏใหเหนมากนก การคอรร ปชน ภาคเอกชนในระยะแรกคงจำกดอยในวงแคบ ๆ เปนเรองของการไมซอสตยในการประกอบธรกจทมการเอาเปรยบผ บรโภค การคากำไรเกนควร หรอการยกยอก ฉอโกงของพนกงาน หรอผบรหารทมตำแหนงหนาททมโอกาสจะกระทำได การคอรรปชนในภาคธรกจเอกชนในระยะแรก ๆ จงไมคอยปรากฏเปนขาวทไดรบความสนใจมากนก
(ข) สถานการณการคอรรปชนในภาค
เอกชนของไทยในปจจบนมลกษณะดงน
1) การคอร ร ปช นในห างห นส วน บร ษ ท น ต บ คคล ได แก การท น ต บ คคลน นกระทำการ คอรรปชนเพอหวงผลประโยชนตอบแทนแกนตบคคลนนเอง หรอการทกรรมการ หรอผบรหารของนตบคคลนนคอรรปชน ยกยอก ฉอโกงนตบคคลนนเอง หรอ ผถอหน การตบแตงบญชเพอปกปดการคอรรปชน การทำบญช 2 ชดมตวเลขไมตรงกน และการไมออกใบเสรจใหแกผ ซ อ และการคอรรปชนเก ยวกบการ เสยภาษ เปนตน
ความหมายและแนวคดเรองการคอรรปชน
1แสวง บญเฉลมวภาส, การบงคบใชกฎหมายเพอปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบในประเทศไทย , คณะนตศาสตร
มหาวทยาลยธรรมศาสตร, พ.ศ. 2544, น.3 2สรปสาระสำคญจากอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานการคอรรปชน 3เดอนเดนนคมบรรกษและรตกนกจตมนชยธรรม, การสมมนาเรอง สงคมโปรงใสไรทจรต กลมท 5 บรรษทภบาล
“การคอรรปชนในภาคธรกจกบบรรษทภบาลในประเทศไทย”, สถาบนเพอการพฒนาประเทศไทย, น.2
คณธรรมนำธรกจ115
กรณบรษทมหาชนจำกดนนยงมการคอรรปชนทเกดจากการทกรรมการหรอผ บรหารใชอำนาจในตำแหนงหนาทแสวงหาผลประโยชนใหแกตนเองและพวกพอง เครอญาต แทนทจะทำเพอประโยชนของบรษท หรอผถอหนทกราย ซงทพบมากมดงน 4
ก) การปลอยเงนกใหแกคนทร จก (Conneted Lending) โดยไมมหลกทรพยคำประกน ท เรยกวา Clean Loan ซงเปนกรณทบรษทมหาชนจำกดบางแหงมผลประกอบการไดกำไรสงมาก แตกลมผถอหนรายใหญไมตองการนำผลกำไรมาแบงปนผลใหแกผถอหนรายยอยมากนก จงหาวธการตาง ๆ ทจะถายโอนผลกำไรออกไปกอนท จะนำมาเฉล ยปนผลแกผ ถอห น วธการหนง ไดแก การอนมตใหปลอยเงนก หรอใหเครดตแกนตบคคลทผถอหนรายใหญเปนเจาของหรอใหเครอญาตของตนกยมเงนไป โดยไมประสงคทจะตดตามเง นคน การปลอยก ด งกลาวมเพ ยงการ คำประกนโดยบคคล ซงมความเสยงสง ทำใหคงเหลอผลกำไรนำมาเฉลยแบงปนผลนอยลง
ข) การถายโอนกำไรระหวางบรษท (Siphoning of Company Fund) มกเปนการถายโอนกำไรจากบรษททมผ ถอห นรวมทนหลายรายไปยงบรษททม ผถอหนรายใหญเปนเจาของเพยงกลมเดยว ซงการถายโอนกำไรดงกลาวจะทำใหผถอหนรายใหญไมตองแบงปนผลกำไรใหแกผรวมทน หรอกลมผถอหนรายอน ๆ เชน เมอมผลประกอบการดมกำไรมาก ผถอหนรายใหญกขอใหบรษทไปรวมลงทนในบรษททผถอหนรายใหญเปนเจาของ กอนทจะนำผลกำไรมาแบงปนใหแกผถอหน ทำใหไดรบสวนแบงผลกำไรนอยกวา ทควร เพราะกำไรสวนใหญถกถายโอนไปยงบรษทท
ผ ถอหนรายใหญเปนเจาของ หรอบางกรณกมการอนมตใหซ อวตถดบจากบรษทท ผ ถอห นรายใหญ เปนเจาของ ซงมราคาสงกวาทองตลาดมาก เพอทำกำไรใหแกบรษททผถอหนรายใหญเปนเจาของจำนวนสงมาก แตกลบทำใหบรษทแรกนนมผลกำไรนอยกวาทควรจะเปนมาก
ค) การใชขอมลภายในเพอประโยชนในการคา (Insider Trading) เนองจากกรรมการหรอผบรหารของบรษททราบขอมลเก ยวกบความเปนไปของบรษท ทำใหนกลงทนทใกลชดสามารถกำหนดทศทางการลงทนวาจะขายหน หรอซอหนของบรษท กอนทบรษทจะประกาศผลประกอบการ ทำใหนกลงทนททราบขอมลวงใน สามารถทำกำไรจากมลคาหนทแตกตาง ส วนนกลงท นท ไม ทราบข อมลวงในไม สามารถ เตรยมการไดทน
ง) การคอรรปชนในบรษทในรปแบบอน ๆ เชน การอนมตใหผลตอบแทนแกกรรมการ และผบรหาร สงเกนควร เชน การจายคาเบยประชมสงมาก การแจกห นในราคาพาร หร อใบจองห น หร อการท กรรมการหรอผบรหารคากำไรกบบรษทโดยการซอถกขายแพง เปนตน
2) การคอรรปชนในสถาบนการเงน ไดแก การทพนกงานคอรรปชน โดยยกยอกเงนในบญชลกคา ปลอมเอกสารการเบกถอนเงนออกจากบญชลกคา หรอการท ผ บร หารระดบสงคอรร ปชนโดยปลอมเอกสาร ยกยายถายโอนเงนของธนาคาร หรออนมต สนเช อใหแกพรรคพวกโดยทจรต ผดระเบยบหลกเกณฑของธนาคาร ซงเปนเหตใหเกดหนสญและอาจเปนเหตใหธนาคารและสถาบนการเงนหลายแหงไดรบ
สถานการณปญหาการคอรรปชน
4เดอนเดนนคมบรรกษและรจตกนกจตมนชยธรรม, เรองเดยวกน, น.8 - 9
สำนกงานป.ป.ช.11�
ความเสยหายจนถงขนตองปดกจการลง และหลายแหงตองถกควบรวมกจการเขาดวยกน ตวอยางเชน การคอรรปชนของผบรหารระดบสงในธนาคารกรงเทพพาณชยการ จำกด (มหาชน) บรษทราชาเงนทน บรษทเงนทนหลกทรพย I.T.F. ซ งกอใหเกดความ เสยหาย นบหมนลานบาท และผบรหารระดบสงทคอรรปชนกไดหลบหนออกไปตางประเทศจนบางคดขาดอายความ
3) การคอรรปชนในลกษณะอนๆ นอกจากการคอรรปชนในหางหนสวน บรษท หรอนตบคคล และการคอรรปชนในสถาบนการเงนแลว ยงมการกระทำความผดอาญาในภาคเอกชนทอาศยเจตนา คอรรปชน อกหลายรปแบบ แตสวนมากจะเปนการกระทำความผดทมลกษณะทว ๆ ไป ซงจดวาเปน white collar crime เชน การคอรรปชนในการซอขายหลกทรพย หรอการปนหน ธรกจแชรลกโซ หรอการ กยมเงนอนเปนการฉอโกงประชาชน เปนตน
(ค) การคอรรปชนในภาคเอกชนของไทย
ในศตวรรษท21
การคอรรปชนในภาคเอกชนของไทยในศตวรรษท 21 คาดหมายวาจะมลกษณะดงน
1) มแนวโนมทจะกระทำความผดดวยวธการทสลบซบซอนมากยงขน โดยมการวางแผนปกปดการกระทำความผดไดอยางแนบเนยน และอาศยชองวางของกฎหมายทำใหเปนเพยงการผดสญญาทางแพงเทานน ซงกวาเหยอจะรตว กมการยกยายถายโอนทรพยสนทไดมาไปยงบคคลอนจนหมด
2) มส งบงช ผ กระทำความผดจะมการใชเทคโนโลยททนสมย เชน การโอนเงนทางคอมพวเตอร อนเตอรเนต หรอใชระบบการตดตอสอสารททนสมยกระทำความผดมากขน
3) มแนวโนมทจะรวมมอกนกระทำความผดเปนกล มขบวนการ หรอมการร วมมอกบองคกรอาชญากรรม และมลกษณะขามชาตมากขน เพอให
คณธรรมนำธรกจ11�
บรรลวตถประสงคในการกระทำความผด โดยเหนไดจากกรณการคอรรปชนทางการเงนและในตลาดทนทมการรวมมอกนระหวางกลมคนไทยกบนกธรกจหรอกลมทนตางชาต เมอไดผลประโยชนจนเปนทพอใจแลวกลมทนตางชาตกรบถอนตวออกไป สรางความเสยหายไวใหแกระบบเศรษฐกจเปนมลคามหาศาล
4) มแนวโนมทจะจดตงบรษท หรอนตบคคล เพออำพรางการกระทำความผดหรอมลกษณะเปนการกระทำความผดในรปหางหนสวน หรอบรษท ทเรยกวา Corporate Crime มากขน เชน ตงบรษทขนมาดำเนนกจการแลวขอสนเช อ หรอส งซ อสนคาโดยอาศยเครดต แลวยกยายเงน หรอทรพยสนออกไปยงบคคลอน หรอตงบรษทขนมาเพอรบถายโอนกำไรหรอเงนทนจากบรษทอนเขามา เปนตน
(ง)ความเสยหายจากการคอรรปชนในภาค
เอกชนของไทย
การคอรร ปชนในภาคเอกชนไดสร างความ เสยหายอยางมากแกระบบเศรษฐกจของประเทศไทย ปรากฏวา ระหวางป พ.ศ. 2535 - 2545 มการดำเนนคดคอรรปชนเกยวกบการเงนการธนาคารประมาณ 46 คด คดเปนจำนวนทนทรพยประมาณ 42,678 ลานบาท และมการดำเนนคดคอรรปชนเกยวกบตลาดทนประมาณ 59 คด คดเปนจำนวนทนทรพยประมาณ 9,179 ลานบาท สำหรบคดคอรรปชนเกยวกบบญชหางหนสวนบรษทระหวางป พ.ศ 2537 - 2541 มจำนวนประมาณ 3,539 คด รวมมลคาประมาณ 460 ลานบาท 5
ตารางแสดงความเสยหายทเปนตวเงนคดเปนรายปตงแตพ.ศ.2540-2543เฉพาะคดความผด
เกยวกบการเงนการธนาคารความผดเกยวกบหลกทรพยและการฉอโกงประชาชนของไทย6
พ.ศ.คดความผดเกยวกบการเงน
(xลานบาท)
คดเกยวกบหลกทรพย
(xลานบาท)
คดฉอโกงประชาชน
(xลานบาท)
2540 2541 2542 2543
26,500 8,460
7 480
243 123 1,320 4,187
n.a.* 192 4 30
35,447 5,873 226
5 สถาบนกฎหมายอาญา เอกสารสรปผลการสมมนาโครงการพฒนากระบวนการยตธรรมไทยกบปญหาอาชญากรรมทาง
เศรษฐกจ. 10 ป การดำเนนคดตลาดเงน ตลาดทนไทย : ประสบความสำเรจหรอลมเหลวเพยงใด. น.161 - 162 6ตวเลขไดมาจากการการสมมนา“10 ปการดำเนนคดตลาดเงน : ประสบความสำเรจหรอลมเหลวเพยงใด ซงรวบรวมจาก
กองบงคบการสบสวนสอบสวนคดเศรษฐกจ สำนกงานตำรวจแหงชาต สำนกงานอยการพเศษ ฝายคดเศรษฐกจและทรพยากร
สำนกงานอยการสงสด และสำนกงานคณะกรรมการกำกบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย, ปรากฏขอมลอยในเอกสารรายงาน
การสมมนาฯ น.161 - 163 n.a. = ไมมขอมล
สถานการณปญหาการคอรรปชน
สำนกงานป.ป.ช.11�
สาเหตของการคอรรปชนมดงน7
1) โอกาส ปจจยท เอ อตอการคอรร ปชนท สำคญคอ การมโอกาสในการกระทำความผด เชน กฎหมายหรอระเบยบไมรดกมเพยงพอ มชองวาง ใหสามารถกระทำผดไดงาย หรอการขาดการควบคมบงค บบญชาอยางเข มงวดกเป นสาเหตท ทำให เกดการคอรรปชนไดงาย นอกจากนตำแหนงหนาท ทสำคญบางตำแหนงกมโอกาสทจะคอรรปชนไดงาย เชน ผจดการฝายสนเชอ พนกงานการเงนและบญช ตลอดจนผมอำนาจอนมตหรอใชดลยพนจตาง ๆ
2) สงจงใจ สภาวการณบางอยางอาจถอวาเปนส งจงใจใหเกดการคอรรปชนได เชน สภาวะ คาครองชพของผปฏบตงานทตำไมเพยงพอตอการครองชพ ปญหาหน ส นหรอการท ต องทำงานอย ภายใตอำนาจอทธพลของกลมบคคลทคอรรปชน หรอการทมผ เสนอทรพยสนเงนทองเปนจำนวนมากพอ ใหแกเจาหนาท ผ ปฏบตงานกถอวาเปนส งท จงใจ ใหเกดการคอรรปชนไดงาย
3) ความเสยงภย หากผปฏบตงานมอสระมากเกนไปโดยไมมการตรวจสอบจากบคคลอนจะมโอกาสคอรรปชนไดงาย เนองจากโอกาสเสยงทจะตรวจพบหรอถกจบไดนอย
4) ความซอสตย ถงแมในหนวยงาน หรอองคกรนนจะมกฎระเบยบรดกม มการตรวจสอบการทำงานอยางเครงครด ไมเปดโอกาสใหมการคอรรปชนได แตหากผ ปฏบต งานไมมความซ อสตยอยาง เพยงพอแลว การคอรรปชนกจะยงคงเกดขนไดเสมอ
ปจจยของการคอรรปชนมดงน8
(1) การขาดความโปรงใสและขาดการตรวจสอบ ความโปรงใสและการตรวจสอบไดนนมความเกยวของกบเรองสทธในการเขาถงขอมล โดยปกตการคอรรปชนของเจาหนาทของรฐ โดยเฉพาะอยางยงบรรดานกการเมองมกจะมการวางแผนสลบซบซอนเปนอยางด และไมสามารถตรวจสอบได เนองจากไมมกลไกการตรวจสอบเพยงพอทจะใชควบคมการใชอำนาจของบคคลเหลานน นอกจากน การทเจาหนาทของรฐมอำนาจในการใชดลยพนจตามตำแหนงหนาทของตนอยางกวางขวางโดยขาดมาตรการตรวจสอบทเพยงพอและขาดการถวงดลทเหมาะสม กอาจเปนการเปดโอกาสใหเจาหนาท ของรฐใชดลยพนจเพ อการคอรรปชนได
(2) การผกขาด ในกรณน เปนเร องของการคอรรปชนโดยเกยวของกบการทำธรกจ กลาวคอ เพอใหบรษทททำธรกจเกยวของกบการพฒนาตาง ๆ ทไดรบสมปทานไดทำงานในโครงการตาง ๆ โดยบรษทเหลานจะใชวธการใหสนบนแกเจาหนาทของรฐเพอใหบรษทของตนไดรบสทธผกขาดในการทำงาน
(3) การไดรบคาตอบแทนการทำงานทไมเหมาะสม ในเรองนมความเชอกนโดยทวไปวาความยากจนเปนปจจยหนงทกระตนใหเจาหนาทของรฐเลอกทจะคอรรปชนเพอใหตนมคณภาพชวตทดข น อยางไรกตาม มบางทานโตแยงความคดเชนนเหมอนกน เนองจากแมวาเจาหนาทของรฐบางคนจะไดรบคาตอบแทนการทำงานทสงแตกยงกระทำการคอรรปชน
สาเหตและปจจยของปญหาการคอรรปชน
7สธอากาศฤกษ2525: ดใน นพนธ พวพงศกร และคณะ ; รายงานการวจย เรอง คอรรปชนในวงราชการไทย : กรณศกษา
และยทธศาสตรการตอตานคอรรปชนในเชงเศรษฐศาสตร พ.ศ. 2543 น.18 8 ทวเกยรต มนะกนษฐ, รายงานการวจย เรอง “การพฒนากฎหมายปองกนและปราบปรามอาชญากรรมขามชาตทจดตงใน
ลกษณะองคกร (ระยะท 2) หวขอ “การฉอราษฎรบงหลวงและมาตรการในการตอตานองคกรอาชญากรรม” พ.ศ.2547, น.10
คณธรรมนำธรกจ11�
ดวยเหตน จงอาจกลาวไดวามลเหตของการคอรรปชนอยท ความโลภเปนสวนใหญ สวนอนเปนเพยงสวนประกอบ
(4) การขาดจรยธรรม กลาวคอ ในกรณท เจาหนาท ของรฐขาดความสำนกในจรยธรรมและ คณธรรมในการดำเนนชวตและการทำงานกมโอกาสสงท เจาหนาท ผ น นอาจถกชกจงใหไปกระทำการคอรรปชนไดงาย
(5) ความโลภ เปนสาเหตทเจาหนาทของรฐระดบสงและนกการเมองทรบคาตอบแทนการทำงาน ทสง และมฐานะทางสงคมและเศรษฐกจด แตกลบกระทำการคอรรปชน ทงน เนองจากความโลภของบคคลเหลานไมมขอบเขตจำกด ไมรจกความเพยงพอ การคอรรปชนจงเปนทางเดยวทสามารถสนองความตองการของบคคลเหลานได
มาตรการทางกฎหมายในการปองกน
และปราบปรามการคอรรปชนในภาคเอกชน
ขณะน ยงไมมกฎหมายท ใชบงคบกบการท
ผบรหารหรอพนกงานใชตำแหนงหนาทเรยกรบ หรอ
ยอมจะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใด เพอกระทำ
การหรอไมกระทำการใดในหนาทอนเปนปรปกษตอ
ผลประโยชนของวสาหกจอยางเปนระบบ ดงเชน
มาตรการปองกนและปราบปรามการคอรรปชนใน
ภาครฐทไดกลาวมาแลว
ในสวนน จะกลาวถงมาตรการทางกฎหมาย
ในการปองก นและปราบปรามการคอร ร ปช นใน
วสาหกจตอไปน (1) หางหนสวน (2) หางหนสวน
จดทะเบยน (3) หางหนสวนจำกด (4) บรษทจำกด
(5) บรษทมหาชนจำกด9 (6) บรษทจดทะเบยนใน
ตลาดหลกทร พย (7) บร ษ ทหลกทร พย10 และ
(8) ธนาคารพาณชย โดยพจารณาจากกฎหมายท
เกยวของ กลาวคอ ประมวลกฎหมายอาญา ประมวล
กฎหมายแพงและพาณชย พระราชบญญตกำหนด
ความผดเกยวกบหางหนสวนจดทะเบยน หางหนสวน
จำกด บรษทจำกดและมลนธ พ.ศ. 2499 พระราช
บญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505 พระราช
บญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย พ.ศ. 2535
และพระราชบญญตบรษทมหาชนจำกด พ.ศ. 2535
เนองจากบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย
และบรษทหลกทรพย ไดแก บรษทจำกด และบรษท
มหาชนจำกด และวสาหกจทประกอบกจการธนาคาร
พาณชยได ตองเปนบรษทมหาชนจำกดเทานน ดงนน
มาตรการทกฎหมายสรางขนเพอใชกบผบรหารของ
บรษทจำกด บรษทมหาชนจำกด จงสามารถนำมา
อนโลมใชกบบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย
บรษทหลกทรพย และธนาคารพาณชยไดดวย
9บรษทมหาชนจำกด คอ บรษทซงตงขนดวยความประสงคทจะเสนอขายหนตอประชาชน 10 บรษทหลกทรพย ไดแก บรษททประกอบธรกจการเปนนายหนาซอขายหลกทรพย การคาหลกทรพย การเปนทปรกษา
การลงทน การจดจำหนายหลกทรพย และการจดการกองทนรวม
สถานการณปญหาการคอรรปชน
สำนกงานป.ป.ช.120
มาตรการทางกฎหมายในการปองกน
การคอรรปชนในภาคเอกชน
1. การปองกนการขดกนระหวางประโยชน
ของวสาหกจกบประโยชนสวนตวของผบรหาร
ประเทศไทยตระหนกวา การทผบรหารวสาหกจ
มผลประโยชนสวนตนขดกนกบประโยชนของวสาหกจ
อาจเปนชองทางใหเกดการใชตำแหนงหนาทแสวงหา
ประโยชนโดยทจรตได ประมวลกฎหมายแพงและ
พาณชย มาตรา 1038, 1066 และ 1168 และพระราช
บญญตบรษทมหาชนจำกด พ.ศ. 2535 มาตรา 86 จง
หามมใหผเปนหนสวนในหางหนสวนสามญ หางหน
สวนนต บ คคล และหางห นสวนจำกด หรอเปน
กรรมการบร ษ ทจำก ดและบร ษ ทมหาชนจำก ด
ประกอบกจการอนมสภาพอยางเดยวกนและเปนการ
แขงขนกบกจการทตนเปนผบรหารหรอเขาเปนหนสวน
ในหางหนสวนสามญ หางหนสวนนตบคคล หรอ
หางห นสวนจำกด หรอเปนกรรมการในบรษทท
ประกอบกจการอนมสภาพอยางเดยวกน และเปนการ
แขงขนกบกจการทตนเปนผบรหาร เวนแตไดรบความ
ยนยอมจากหนสวนหรอทประชมผถอหนแลว
มขอสงเกตวา กฎหมายทงสองฉบบดงกลาว
ไมไดกำหนดโทษทางอาญาสำหรบผบรหารทประกอบ
กจการแขงขน กฎหมายเพยงแตใหสทธหางหนสวน
สามญ หางห นสวนนตบคคล หางห นสวนจำกด
บรษทจำกด บรษทมหาชนจำกด ผเปนหนสวน และ
ผถอหนของกจการเดมฟองเรยกคาสนไหมทดแทนจาก
ผเปนหนสวนหรอกรรมการทประกอบกจการแขงขน
และกระทำให เก ดความเส ยหายแก ก จการของ
วสาหกจเทานน
สำหรบมาตรการลงโทษทางอาญาทเก ยวกบ
การมผลประโยชนขดกนนน มการนำมาใชเฉพาะใน
กจการบรษทมหาชนจำกดและธนาคารพาณชย
ในกรณ ดงตอไปน
ในกรณของบรษทมหาชนจำกด หากกรรมการ
ของบรษทมหาชนจำกดมสวนไดเสยโดยตรงหรอโดย
ออมจากสญญาทบรษททำขนในรอบบญช พระราช
บญญตบรษทมหาชนจำกด พ.ศ. 2535 มาตรา 88
และ 203 กำหนดใหกรรมการดงกลาวตองแจงให
บรษททราบโดยไมชกชาถงการมผลประโยชนใน
สญญาดงกลาว มฉะนนแลว จะตองรบผดมระวาง
โทษปรบไมเกนสองหมนบาท
นอกจากน กฎหมายฉบบเดยวกน มาตรา 89
และ 204 ยงหามมใหบรษทมหาชนจำกดใหกรรมการ
กยมเงนดวย กรรมการ กรรมการผจดการ หรอบคคล
ซงมอำนาจกระทำการแทนบรษทคนใด ฝาฝนขอหาม
น ตองระวางโทษปรบไมเกนสองหมนบาทหรอสองเทา
ของจำนวนเงนทกยม สดแตจำนวนใดมากกวา
ในกรณของธนาคารพาณชย พระราชบญญต
การธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505 มาตรา 12, 43 และ
46 หามมใหธนาคารพาณชยดำเนนการดงตอไปน
(1) ใหสนเช อแกกรรมการ
(2) ประกนหนใด ๆ ของกรรมการ
(3) จายเงนหรอทรพยสนอ นใหแกกรรมการ
พนกงาน หร อลกจ างของธนาคารพาณชย เป น
“คอรรปชน”หมายถง “การฝาฝน การละเมดกฎหมาย และจรยธรรม รวมถงการละเวนการปฏบตหนาททจะตองกระทำดวย”
คณธรรมนำธรกจ121
คาตอบแทนสำหรบการกระทำหรอการประกอบ
ธรกจใด ๆ ของธนาคารพาณชยนอกจากเงนเดอน
เงนรางวล และเงนเพมอยางอนทพงจายตามปกต
(4) ขายหรอใหอสงหารมทรพยใด ๆ หรอ
สงหารมทรพยทมมลคารวมกนสงกวาทธนาคารแหง
ประเทศไทยกำหนดแกกรรมการ
(5) ซ อทรพยสนจากกรรมการ
กรรมการหรอบคคลใดรบผดชอบในการดำเนน
การของธนาคารพาณชยฝาฝนขอหามเหลาน ตอง
ระวางโทษจำคกท ไม เก นหน งป หร อปร บไมเก น
สามแสนบาท
2.การทำงบดล
การทำงบดลเป นอ กมาตรการหน งในการ
ปองกนการคอรรปชน เพราจะทำใหผถอหนสามารถ
ทราบสถานะทางการเงนของวสาหกจได กฎหมาย
ไทยจงไดกำหนดใหผบรหารวสาหกจประเภทบรษท
จำกดและบรษทมหาชนจำกดตองจดทำงบดลทกรอบ
สบสองเดอนเสนอตอทประชมผถอหนเพอพจารณา
โดยในงบดลตองมรายละเอยดเก ยวกบกำไรและ
ขาดทน จำนวนสนทรพยและหนสนของวสาหกจ และ
กำหนดใหตองมผ สอบบญชท ไดรบการแตงต งโดย
ทประชมใหญเปนผตรวจสอบความถกตองของงบดล
บรษทจำกด บรษทมหาชนจำกด หรอกรรมการ
คนใดท ฝาฝนไมจดทำบญชงบดล หรอไมจดใหม
ผ สอบบญชตรวจสอบงบดล หรอไมนำบญชงบดล
เสนอเพออนมตในทประชมใหญ ถอเปนความผดตอง
ระวางโทษตามกฎหมาย กลาวคอ ตามพระราช
บญญตกำหนดความผดเก ยวกบหางห นสวนจด
ทะเบยน หางหนสวนจำกด บรษทจำกด และมลนธ
พ.ศ. 2499 มาตรา 18 และ 25 ใหบรษทจำกด
ต องระวางโทษปร บไม เก นสองหม นบาท ส วน
กรรมการตองระวางโทษปรบไมเกนหาหมนบาท และ
ตามพระราชบญญตบร ษทมหาชนจำกด ผ แทน
นตบคคล กรรมการทรเหนเปนใจตองระวางโทษปรบ
ไมเกนสองหมนบาท
นอกจากน กรรมการ บรษทจำกด และบรษท
มหาชนจำกด มหนาท ตองจดสงรายงานประจำป
พรอมกบสำเนางบดลทไดรบการอนมตจากทประชม
ใหญผ ถอห นไปยงนายทะเบยนดวย การฝาฝนไม
ดำเนนการถอเปนความผด กลาวคอ ตามพระราช
บ ญญต กำหนดความผ ดเก ยวก บห างห นส วน
จดทะเบยน หางห นสวนจำกด บรษทจำกด และ
มลนธพ.ศ. 2499 มาตรา 28 ใหกรรมการตองระวาง
โทษปรบไมเกนหาหมนบาท และตามพระราชบญญต
บรษทมหาชนจำกด พ.ศ. 2535 มาตรา 127 , 191
และ 222 บญญตใหบรษทมหาชนจำกด ผ แทน
นตบคคล และกรรมการทรเหนเปนใจ ตองระวางโทษ
ปรบไมเกนสองหมนบาท
สำหรบกจการธนาคารพาณชย นอกจากตอง
ดำเนนการดงกลาวขางตนแลวพระราชบญญตการ
ธนาคารพาณชย พ.ศ.2505 มาตรา 16 กำหนดให
ธนาคารต อ งประกาศงบด ล ไว ในท เป ด เผย
ณ สำนกงานของธนาคาร และลงพมพในหนงสอพมพ
ดวย
สำหร บผ สอบบญช ซ งม หน าท ตรวจสอบ
ความถกตองของงบดล ประมวลกฎหมายอาญา
มาตรา 269 ไดกำหนดบทลงโทษผสอบบญชททจรต
ไว กลาวคอ ผสอบบญชทรบรองงบดล บญช หรอ
เอกสารอนใดเปนเทจ ตองระวางโทษจำคกไมเกน
สองป หรอปรบไมเกนสพนบาท หรอทงจำทงปรบ
สถานการณปญหาการคอรรปชน
สำนกงานป.ป.ช.122
3.การตรวจสอบ
ในวสาหกจประเภทบรษทจำกด บรษทมหาชนจำกด และธนาคารพาณชยนอกจากการตรวจสอบงบดลดงกลาวแลวในขอ 2 กฎหมายยงกำหนดใหม ผ ตรวจสอบซงเปนบคคลภายนอกเขามาตรวจสอบการดำเนนการของผบรหารไดอก กลาวคอ
ในกรณของบรษท ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1215 กำหนดใหผถอหนทมจำนวนรวมกนไมนอยกวาหน งในหาของจำนวนท งหมดรองขอตอรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยเพอแตงตงผตรวจสอบการงานของบรษทได
ในกรณบรษทมหาชนจำกด พระราชบญญตบรษทมหาชนจำกด พ.ศ. 2535 มาตรา 128 และ 129 ใหอำนาจนายทะเบยน (อธบดกรมทะเบยนการคา กระทรวงพาณชย) แตงตงผตรวจสอบบรษทมหาชนจำกด ในกรณ ดงตอไปน
(1) เมอผถอหนซงมหนนบรวมกนไดไมนอยกวาหนงในหาของจำนวนหนทจำหนายไดทงหมด หรอ ผถอหนไมนอยกวาหนงในสามของจำนวนผถอหนทงหมด รองขอใหแตงตงผตรวจสอบเพอตรวจสอบกจการและฐานะการเงนของบรษท และการดำเนนงานของคณะกรรมการบรหาร
(2) เม อมเหตอนควรสงสยวา กรรมการหรอ ผ บร หารของบร ษ ทดำเน นการผ ดว ตถ ประสงค ของบรษทหรอกระทำการทจรตตอบรษทหรอผถอหนของบรษท หรอการบรหารกจการของบรษทอาจกอใหเกดความเสยหายแกผถอหน
ในกรณธนาคารพาณชย พระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ.2505 มาตรา 24 ใหอำนาจรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง และธนาคารแหงประเทศไทย แตงตงผตรวจการธนาคารพาณชยเพอตรวจสอบและรายงานกจการและสนทร พยของธนาคารพาณชย
ม า ต ร ก า ร ท า ง ก ฎ ห ม า ย ใ น ก า ร
ปราบปรามการคอรรปชนในภาคเอกชน
1.การถอดถอนกรรมการ
โดยท วไปแลว การถอดถอนผ บร หารของ
หางหนสวน หางหนสวนนตบคคล หางหนสวนจำกด
บรษทจำกด บรษทมหาชนจำกด เปนอำนาจของ
ผ ถ อห น หร อท ประช มผ ถ อห นแต กฎหมายได
กำหนดมาตรการพเศษในการถอดถอนผบรหาร ดงน
ก) ในกรณของบรษทมหาชนจำกด พระราช-
บญญตบรษทมหาชนจำกด พ.ศ.2535 มาตรา 85
บญญตวา “กรรมการตองปฏบตหนาทใหเปนไปตาม
กฎหมาย วตถประสงคและขอบงคบของบรษท ตลอดจน
มตท ประชมผ ถ อห นดวยความซ อสตยสจรตและ
ระมดระว งร กษาผลประโยชนของบร ษ ท” หาก
กรรมการกระทำการหรอละเวนกระทำการใด อนเปน
เหตใหบรษทไดรบความเสยหาย บรษทหรอผถอหนซง
มหนรวมกนไมนอยกวารอยละหาของหนทจำหนาย
ทงหมดจะขอใหศาลสงใหกรรมการคนนนออกจาก
ตำแหนงได และมสทธเรยกคาสนไหมทดแทนจาก
กรรมการคนนนดวย
ข) ในกรณของธนาคารพาณชยและของบรษท
หลกทรพย พระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ.
2505 มาตรา 24 ตร และพระราชบญญตหลกทรพย
และตลาดหล กทร พย พ.ศ.2535 มาตรา 144
ให อำนาจธนาคารแห งประเทศไทย และคณะ
กรรมการกำกบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย ตาม
ลำดบมอำนาจสงใหธนาคารพาณชยและบรษทหลก
ทรพยถอดถอนกรรมการได หากปรากฏวาการดำเนน
การของธนาคารอยในลกษณะอนอาจเปนเหตใหเกด
ความเสยหายแกประโยชนของประชาชน
คณธรรมนำธรกจ123
2.การดำเนนคดอาญากบผทคอรรปชน
ก) ผบรหารแสวงหาผลประโยชนโดยมชอบดวยกฎหมาย
พระราชบญญต กำหนดความผดเก ยวก บ หางหนสวนจดทะเบยน หางหนสวนจำกด บรษทจำกด และมลนธ พ.ศ.2499 มาตรา 41 พระราชบญญตบรษทมหาชน จำกด พ.ศ.2535 มาตรา 215 และ พระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย พ.ศ.2535 มาตรา 311 ตางบญญตเปนหลกการเดยวกนวา
บคคลใดซ งรบผดชอบในการดำเนนงานของหางหนสวนจดทะเบยน หางหนสวนจำกด หรอบรษทจำกด บรษทมหาชนจำกด บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย และบรษทหลกทรพย กระทำการหรอไมกระทำการเพอแสวงหาประโยชนทมควรไดโดยชอบดวยกฎหมายเพอตนเองหรอผอนอนเปนการเสยหายแกนตบคคลดงกลาว ตองระวางโทษ.
สำหรบอตราโทษสงสดทกฎหมายกำหนดคอ จำคกตงแตหาปถงสบป และปรบตงแตหาแสนบาทถงหนงลานบาท
แตในกรณทกรรมการ ผจดการ หรอบคคลซงรบผดชอบในการดำเนนงานของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย และบรษทหลกทรพย เปนผไดรบมอบหมายใหจดการทรพยสนของวสาหกจดงกลาวหรอทรพยสนท ว สาหกจดงกลาวเปนเจาของรวม อยดวย กระทำผดหนาท ของตนดวยประการใด ๆ โดยทจรตจนเปนเหตใหเกดความเสยหายแกประโยชนในลกษณะทเปนทรพยสนของวสาหกจนน พระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย พ.ศ.2535 มาตรา 307 บญญตใหตองระวางโทษจำคกตงแตหาปถงสบป และปรบตงแตหาแสนบาทถงหนงลานบาท
ข) ผบรหารกระทำความผดเกยวกบเอกสาร
โดยท วไป การปลอม ทำลาย และซอนเรน
เอกสาร เปนความผดตามประมวลกฎหมายอาญา
มาตรา 188 และ 264 โดยมอตราโทษสงสด คอ
จำคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท หรอ
ทงจำทงปรบ
แตหากผกระทำความผดเปนผบรหารในหางหน
สวนจดทะเบยน หางหนสวนจำกด บรษทจำกด บรษท
มหาชนจำกด บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย
และบรษทหลกทรพย พระราชบญญตกำหนดความ
ผดเกยวกบหางหนสวนจดทะเบยน หางหนสวนจำกด
บร ษ ทจำกด และมลนธ พ.ศ.2499 มาตรา 42
พระราชบญญตบรษทมหาชน จำกด พ.ศ.2535
มาตรา 216 และพระราชบญญตหลกทรพยและ
ตลาดหลกทรพย พ.ศ.2535 มาตรา 312 กำหนดให
ตองรบโทษหนกขน โดยบญญตวา
บคคลใดซ งรบผดชอบในการดำเนนงานของ
วสาหกจดงกลาวกระทำหรอยนยอมใหกระทำการ
ดงตอไปน
(1) ทำให เส ยหาย ทำลาย เปล ยนแปลง
ตดทอน หรอปลอมบญชเอกสาร หรอหลกประกน หรอ
(2) ลงขอความเทจ หรอไมลงขอความสำคญใน
บญชหรอเอกสาร ถากระทำหรอยนยอมใหกระทำเพอ
ลวงใหวสาหกจดงกลาว ผเปนหนสวน หรอผถอหน
ขาดประโยชนอนควรไดตองระวางโทษตามกฎหมาย
โดยอตราโทษสงสดคอ จำคกตงแตหาปถงสบปและ
ปรบตงแตหาแสนบาทถงหนงลานบาท
สถานการณปญหาการคอรรปชน
สำนกงานป.ป.ช.124
ค) ผบรหารยกยอกทรพย
ในกรณท ผ บรหารทำการยกยอกทรพยของว สาหกจ ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 352 บญญตวา “ผใดครอบครองทรพยซงเปนของผอนหรอผอนเปนเจาของรวมอยดวยเบยดบงเอาทรพยเปนของตนเองหรอบคคลทสามโดยทจรต ผนนกระทำผดฐานยกยอกทรพยตองระวางโทษจำคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกพนบาท หรอทงจำทงปรบ”
แตหากผ กระทำผดเปนผ บร หารบร ษ ทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย และบรษทหลกทรพย บคคลนนตองรบโทษหนกขน เพราะพระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพย พ.ศ.2535 มาตรา 308 บญญตวา กรรมการ ผจดการ หรอบคคลใด ซงรบผดชอบในการดำเนนงานของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย และบรษทหลกทรพยครอบครองทรพยซงเปนของวสาหกจดงกลาว หรอซงวสาหกจ ดงกลาวเปนเจาของรวมอยดวยเบยดบงเอาทรพยนนเปนของตนหรอบคคลทสามโดยทจรต ตองระวางโทษจำคกตงแตหาปถงสบป และปรบตงแตหาแสนบาทถงหนงลานบาท
ง) การรบทรพยสนทไดมาจากการคอรรปชน
สำหรบทรพยสนท ไดมาจากการคอรร ปชนประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 33 ใหศาลมอำนาจรบทรพยสนดงกลาวได
แตหากการคอรรปชนเปนการกระทำความผดฐานยกยอกทรพยสนของวสาหกจ หรอความผดทกระทำโดยทจรต ตามพระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ.2505 และพระราชบญญตหลกทรพย
และตลาดหลกทรพย พ.ศ.2535 ดงกลาวมาแลว พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน พ.ศ.2542 มาตรา 49 ใหพนกงานอยการรองขอตอศาลให (1) ทรพยสนทไดมาจากการคอรรปชน (2) ทรพยสนทไดมาจากการจำหนาย จาย โอน ทรพยสนทไดจากการคอรรปชน และดอกผลจากทรพยสนในขอ (1) และ (2) ตกเปนของแผนดน
แนวโนมการพฒนามาตรการทาง
กฎหมายในการปองกนและปราบปรามการ
คอรรปชนในประเทศไทย อนส ญญาสหประชาชาตเพ อต อต านการ
คอรร ปชน (United Nations Convention against Corruption) ไดกำหนดหลกการพนฐานทสำคญหลายประการสำหรบประเทศภาคสมาชกในการอนวตการกฎหมายในประเทศใหสอดคลองกบอนสญญาฯ เมอพจารณาหลกการดงกลาวและกฎหมายภายในของประเทศไทย พบวาปจจบนประเทศไทยมกฎหมายรองรบหลกการสำคญในอนสญญาฯ แลว ดงน
1 . มาตรการปองกนการคอร รปชน
ตามอนสญญาฯ ไดกำหนดหลกเกณฑพนฐานใหรฐจดใหมหนวยงานตรวจสอบการคอรรปชนในภาครฐ ซงปจจบนประเทศไทยไดมการจดตงคณะกรรมการ ป.ป.ช. และศาลฎกาแผนกคดอาญาของผ ดำรงตำแหนงทางการเมอง เพอรบผดชอบเรองนโดยตรง อกท งมองคกรอสระอ น ๆ ท งในภาครฐและภาคเอกชนทรบผดชอบการปองกนและปราบปรามการคอรรปชนดวย ในเรองการจดทำประมวลจรยธรรม
การคอรรปชนภาคเอกชนในระยะแรกคงจำกดอยในวงแคบ ๆ เปนเรองของการไมซอในการประกอบธรกจทมการเอาเปรยบผบรโภค การคากำไรเกนควร หรอการยกยอก ฉอโกงของพนกงาน
คณธรรมนำธรกจ125
ของเจาพนกงานของรฐตามอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานการคอรรปชน ขอ 9 นน เจาหนาทภาครฐของประเทศไทยทงตำรวจ อยการ ผพพากษา และเจาหนาท ฝ ายปกครองตางมกฎระเบยบในแตละ หนวยงานอยแลว ผทฝาฝนจะมโทษทางวนยและโทษทางอาญา เรองการจดซอจดจางในภาครฐทกำหนดไวในอนสญญาฯ ขอ 8 ปจจบนประเทศไทยมระเบยบสำนกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ.2535 และพระราชบญญตวาดวยความผดเก ยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ.2542 กำหนดแนวทางไวสอดคลองกบอนสญญาฯ แลว
2. การกำหนดใหการคอร รปชน เปน
ความผดอาญา เชน การใหสนบนเจาหนาทของรฐและการทเจาหนาท ของรฐยกยอกทรพยสนของรฐ กฎหมายไทยไดบญญตเกยวกบการกระทำความผดดงกลาวไวในประมวลกฎหมายอาญา และกฎหมายพเศษบางฉบบ เชน พระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ.2542 ซงเอาผดทางอาญากบบคคลธรรมดาทเกยวของกบเสนอราคาตอหนวยงานร ฐท ได กระทำการเพ อประโยชนแกผ มสทธทำสญญากบหนวยงานของรฐโดยหลกเล ยงการแขงขนราคาอยางเปนธรรมหรอ โดยการเอาเปรยบหนวยงานของรฐ อยางไรกตาม ความผดฐานใหม ๆ ตามอนสญญาฯ เชน เรองการ ใหทรพยสนแกเจาหนาท ของรฐตางประเทศหรอ เจาหนาทขององคการระหวางประเทศ (Foreign Public Officials and Officials of Public International Organizations) ถอเปนเรองใหมทประเทศไทยจำตองตระหนกถงและพจารณาปรบเปล ยนกฎหมายในประเทศใหสอดคลองกบความผดฐานดงกลาว
3. การรบ ยด และอายดทรพยสน
ทเกยวของกบการคอรรปชน ตามกฎหมายไทยนนพระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงน
พ.ศ.2542 ไดจดตงสำนกงาน ป.ป.ง. พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.2542 ไดจดตงคณะกรรมการ ป.ป.ช. ขน และยงไดกำหนดหลกเกณฑโดยละเอยดเก ยวกบมาตรการยด อายด และรบทรพยไว ซ งมาตรการดงกลาวสอดคลองกบหลกการในอนสญญาฯ ขอ 31 แลว
4. มาตรการคมครองพยาน ปจจบนประเทศไทยมประมวลกฎหมายอาญาและพระราชบญญตค มครองพยานในคดอาญา พ.ศ.2546 ซ งมสาระสำคญสอดคลองกบอนสญญาฯ ขอ 32
5. การสงผรายขามแดน ประเทศไทยม พระราชบญญตสงผ ร ายขามแดน พ.ศ.2472 และ สนธสญญาเรองการสงผรายขามแดนกบตางประเทศรวม 10 ฉบบ อกท งกำลงจดทำพระราชบญญต ส งผ ร ายขามแดนฉบบใหม ซ งจะสอดคลองกบอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานการคอรรปชนมากยงขน
6. การโอนตวนกโทษ ประเทศไทยไดบงคบใชพระราชบญญตการปฏบตเพอความรวมมอระหวางประเทศในการดำเนนการตามคำพพากษาคดอาญา พ.ศ.2527 และสนธสญญาโอนตวนกโทษกบประเทศตาง ๆ กวา 20 ประเทศ ซงมหลกการสอดคลองกบขอ 45 ของอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานการคอรรปชน
7. การใหความชวยเหลอทางกฎหมาย
ซงกนและกนระหวางประเทศ ปจจบนประเทศไทยมพระราชบญญตความรวมมอระหวางประเทศในเรองทางอาญา พ.ศ.2535 และสนธสญญาความรวมมอระหวางประเทศในเร องทางอาญากบตางประเทศ รวม 10 ฉบบ ซงมหลกการสอดคลองกบอนสญญาฯ ขอ 46
สถานการณปญหาการคอรรปชน
สำนกงานป.ป.ช.12�
หลกการใหมทสำคญตามอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานการคอรรปชน ประเทศไทยกำลงศกษาแนวทางเพอปรบปรงกฎหมายหรอมาตรการภายในใหสอดคลอง
กบอนสญญาฯ มดงน 1. เทคนคการสบสวนสอบสวนพเศษ
ปจจบนประเทศไทยไดนำวธการขนสงภายใตการควบคม (Controlled Delivery) การดกฟงทางโทรศพทหร อเคร องม อทางอ เล กทรอน กส (E lectronic Survei l lance) และว ธ การล อซ อ (Undercover Aperation) มาใชในคดเก ยวกบยาเสพตด อยางไรกตาม ประเทศไทยยงไมไดนำมาตรการดงกลาวมาใชในคดเกยวกบการคอรรปชนดวย
2. มาตรการเกยวกบการคนทรพยสน(ReturnofAssets) อนสญญาฯ ขอ 57 ไดแบงการคนทรพยสนทเกยวของกบการคอรรปชนทถกรบแก ร ฐต างประเทศท ร องขอเป น 3 กรณ กล าวค อ (1) กรณเปนการยกยอกเงนของรฐตางประเทศ หรอเปนการฟอกเงนทเปนของรฐตางประเทศทถกยกยอก ใหคนเงนหรอทรพยสนนนแกรฐตางประเทศทเปนเจาของและรองขอ (2) กรณเปนทรพยสนทไดจากการกระทำความผดเกยวกบการคอรรปชน (Proceeds of Crime) ตามทระบไวในอนสญญาฯ ไมวาโดยทางตรงหรอทางออมใหคนทรพยสนดงกลาวแกรฐทรองขอ หากรฐนนสามารถแสดงกรรมสทธในทรพยสนเชนวา หรอเมอรฐทถกรองขอเหนวารฐทรองขอคนทรพยสนไดรบความเสยหายจรง และ (3) กรณทรพยสนทเก ยวของกบการคอรรปชนอ น ๆ อนสญญาฯ ให ดลยพนจแกรฐท ถกรองขอโดยใหพจารณาการคนทรพยสนทถกรบแกรฐทรองขอเปนลำดบแรก หรอจะคนทรพยสนเชนวาแกเจาของโดยชอบดวยกฎหมาย หรอจายเปนคาสนไหมทดแทนแกผเสยหายจากการคอรรปชนกได
3. ความรวมมอระหวางประเทศในเรองทางอาญาเกยวกบการรบทรพยสน อนสญญาฯ กำหนดมาตรการและวธการเฉพาะใหประเทศผรบคำรองขอใหความชวยเหลอในการแจง ตดตาม อายด หรอ ยดทรพยสน ซงเปนการพฒนาขนตอนการดำเนนการของประเทศทถกรองขอในเร องการใหความรวมมอเก ยวกบการรบทรพยสนใหมประสทธภาพมากขน กวาหนาท ปกตตามสนธสญญาทวภาคเร องความ รวมมอระหวางประเทศในเรองทางอาญา
4. การรวบรวมขอมลหรอการสรางระบบฐานขอมลและสถตของการคอรรปชน อนสญญาสหประชาชาตเพ อตอตานการคอรร ปชน ขอ 61 กำหนดใหมการสรางวธการมาตรฐานในการรวบรวมขอมลหรอการสรางระบบฐานขอมลและสถตของการคอรรปชนขน ในปจจบนระบบฐานขอมลอาชญากรรมเกยวกบการคอรรปชนของประเทศไทยยงไมมความสมบรณเทาทควร ประกอบกบยงไมมมาตรการทางกฎหมายหรอทางการปฏบตท เปนรปธรรมในการดำเนนการเพ อรวบรวม แลกเปล ยนและวเคราะหขอมลการคอรรปชนอยางครอบคลม ครบถวน และ มประสทธภาพ
แนวทางการพฒนาและแก ไขกฎหมาย
ของประ เทศไทยเพ อ ใหสอดคลองกบ
อนสญญาสหประชาชาต เพอตอตานการ
คอรรปชน หลงจากการลงนามอนสญญาสหประชาชาต
เพอตอตานการคอรรปชนในป พ.ศ.2546 ประเทศไทยได ตระหน กถ งพ นธกรณท จะต องนำมาตรการ ใหม ๆ ในอนสญญาฯ มาพฒนากฎหมายภายในประเทศใหสอดคลองในเรองตาง ๆ ยงขน ดงน
คณธรรมนำธรกจ12�
1. การคนทรพยสนท เกยวของกบการ
คอรรปชนทถกรบ
เร องการรบทรพยสนน ตามพระราชบญญตความร วมมอระหวางประเทศในเร องทางอาญา พ.ศ.2535 ใหนำประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาและประมวลกฎหมายอาญามาใชบงคบโดยอนโลม ซงมาตรา 33 และ 34 ของประมวลกฎหมายอาญากำหนดใหตองรบบรรดาทรพยสนทไดใชในการกระทำผดเกยวกบการคอรรปชน หรอไดใหเพอจงใจบคคลใหกระทำความผดหรอเพอเปนรางวลในการทบคคลไดกระทำความผดโดยใหตกเปนของแผนดน และใหศาลมอำนาจใชดลยพนจสงใหรบทรพยสนซงบคคลไดมาโดยการทำความผดดวย โดยมขอยกเวนบทบญญตดงกลาวในกรณททรพยสนนนเปนของผอนทมไดรเหนเปนใจดวยในการกระทำความผด
เม อพ จารณาประกอบก บหล กการตามอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานคอรรปชน ขอ 57 ดงกลาวขางตน จะเหนไดวากฎหมายไทยสอดคลองกบขอบทของอนสญญาฯ ทใหคนทรพยสนทเกยวของกบการคอรรปชนทถกรบแกรฐตางประเทศทรองขอ ในกรณททรพยสนนนเปนเงนของรฐตางประเทศทถกยกยอกมาหรอเปนทรพยสนทไดจากการฟอกเงนทเปนของรฐตางประเทศทถกยกยอกมา เพราะถอวาเงนหรอทรพยสนนนเปนของรฐตางประเทศทไมไดรเหนเปนใจดวยในการคอรรปชน สวนกรณทรพยสนทไดจากการกระทำความผดเกยวกบการคอรรปชนตามทระบในอนสญญาฯ ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ซงตามอนสญญาใหคนแกรฐทรองขอดวย โดยมเงอนไขวารฐนนตองสามารถแสดงกรรมสทธในทรพยสนนนหรอสามารถแสดงใหรฐทถกรองขอเหนวาตนไดรบความเสยหายจรงนน กฎหมายไทยยงไมสอดคลองกบขอบทของอนสญญาฯ เนองจากตามกฎหมายไทย
การทจะขอคนทรพยสนทไดจากการกระทำความผดทถกรบดงกลาวได นอกจากรฐตางประเทศจะตองแสดงเรองกรรมสทธในทรพยสนแลวยงตองพสจนดวยวามไดรเหนเปนใจดวยในการคอรรปชน และเงอนไขตามกฎหมายไทยนใชกบกรณทรพยสนทเกยวของกบการคอรรปชนกรณอ น ๆ ดวย ดงน น หากจะพฒนากฎหมายไทยใหสอดคลองกบอนสญญาฯ อยางสมบรณ ในอนาคตประเทศไทยอาจตองพจารณาแกไขกฎหมายเร องการรบทรพยส นโดยเฉพาะท เกยวของกบการคอรรปชน
2. ความรวมมอระหวางประเทศในการ
รบทรพยสน
ตามพระราชบญญตความรวมมอระหวางประเทศในเร องทางอาญา พ.ศ.2535 มาตรา 33 กำหนดใหการรบทรพยสนตามคำรองขอของรฐตางประเทศจะตองมการแสดงวามคำพพากษาของศาลของรฐตางประเทศทรองขอขอใหรบหรอยดทรพยสนดงกลาว ซ งมาตรการเช นว าน เป นอ ปสรรคตอ ผ ประสานงานกลางท จะขอใหศาลไทยมคำส งร บเพราะศาลตางประเทศอาจจะยงไมมคำพพากษา ดงกลาว หรอกรณทรฐตางประเทศรองขอใหมการอายดทรพยสนไวชวคราวแตยงไมมคำพพากษาของศาลใหรบ ผประสานงานจะมอปสรรคในการดำเนนการเชนกน ดงน น การใหความชวยเหลอระหวางประเทศในเรองทางอาญาจะมประสทธภาพยงขนหากมการแกไขมาตรา 33 ใหผประสานงานกลางมอำนาจอายดหรอรบทรพยสนใหรฐตางประเทศทรองขอไดในกรณทรฐผรองมหลกฐานวาสามารถพสจนใหศาลไทยเปนทนาพอใจและแนนแฟน วาทรพยสนทเคลอนยายเข ามาในประเทศไทยเก ยวข องก บรายได จากอาชญากรรมหรอเปนทรพยสนทเกยวกบการกระทำความผดทางอาญาจรง
สถานการณปญหาการคอรรปชน
สำนกงานป.ป.ช.12�
3. การรวบรวมขอมลหรอการสรางระบบ
ฐานขอมลและสถตของการคอรรปชน
ปจจบนประเทศไทยยงไมมระบบฐานขอมล
เก ยวกบการคอรรปชนโดยเฉพาะ ขอมลเก ยวกบ
อาชญากรรมสวนใหญอย ในรปของระบบทะเบยน
ประวตอาชญากร แตฐานขอมลดงกลาวยงไมเพยงพอ
ตอการปราบปรามการคอรร ปชน เน องจากการ
คอรรปชนในปจจบนไดกระทำขนอยางเปนขบวนการ
และมรปแบบซบซอน โดยบางครงอาจเกยวพนกบ
องคกรอาชญากรรมขามชาต ประเทศไทยจงมความ
จำเปนตองมองคกรของรฐทจดทำระบบฐานขอมลการ
คอรรปชนของทกหนวยงานในเชงบรณาการ ซงระบบ
ดงกลาวอาจจะจดใหเช อมโยงกบฐานขอมลของ
องคกรอาชญากรรมขามชาตดวย ทงน เพออำนวย
ความสะดวกแกเจาหนาท ของรฐในการคนหาและ
ตดตามตวผกระทำความผดและทรพยสนทเกยวของ
กบการคอรรปชน
4.การสบสวนสอบสวนรวม
ในเรองการสบสวนสอบสวนรวมน ประเทศไทย
ไดมพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. 2547
ซงกำหนดใหถอวาความผดเฉพาะเรอง เชน ความผด
อาญาทมความซบซอน ความผดเกยวกบความมนคง
ของประเทศ ความผดขามชาต และคดทมอทธพลเปน
คดพเศษ ซงมาตรา 32 แหงพระราชบญญตดงกลาว
กำหนดวา ในการสอบสวนคดความผดขามชาต
และคดทมผมอทธพลเปนตวการ ผใชหรอผสนบสนน
จะตองมพนกงานอยการหรออยการทหารมารวม
ทำการสอบสวนกบพนกงานสอบสวนคดพเศษดวย
อยางไรกตาม อนสญญาสหประชาชาตเพ อ
ตอตานการคอรรปชน ขอ 49 ไดกำหนดแนวทางการ
สบสวนสอบสวนรวมกนระหวางหนวยงานยตธรรมใน
แตละประเทศสมาชก โดยสนบสนนใหประเทศสมาชก
จดทำสนธสญญาแบบพหภาคหรอทวภาคเพอใหม
การจดตงหนวยงานสบสวนสอบสวนรวมกนระหวาง
ประเทศ (Joint Investigative Bodies) ขน การจดตง
หนวยงานดงกลาวอาจทำขนระหวางประเทศสมาชก
สำหรบคดใดคดหนงเปนการเฉพาะกได ซงทผานมา
ประเทศไทยยงไมมกฎหมายหรอมาตรการรองรบใน
เรองน
ทมา:รายงานของประเทศไทย
การประชมสหประชาชาตวาดวยการปองกนอาชญากรรมและความยตธรรมทางอาญา คร งท 11 วนท 18-25 เมษายน พ.ศ. 2548 กรงเทพมหานคร ประเทศไทย “การผนกกำลงและการโตตอบ : การดำเนนกลยทธรวมกนในการปองกนอาชญากรรมและความยตธรรมทางอาญา”
ภาคผนวก •พ.ร.บ.วาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ
•ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
•แนวปฏบตในการปองกนการทจรต
•จรรยาบรรณภาคธรกจของกลมเอเปก
•เคร องมอจรรยาบรรณดานการตอตานคอรรปชนขององคกร
ระหวางประเทศ
•เคร องมอจรรยาบรรณดานการตอตานคอรรปชนขององคกร
ในประเทศไทย
•คณะกรรมาธการวาดวยการตอตานการทจรต
•ประกาศเกยรตคณจรรยาบรรณดเดนหอการคาไทย กบ 12
นกธรกจแบบอยาง
สำนกงานป.ป.ช.130
พระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ
พ.ศ.๒๕๔๒
ภมพลอดลยเดชป.ร.ใหไวณวนท๑๙พฤศจกายนพ.ศ.๒๕๔๒
เปนปท๕๔ในรชกาลปจจบน
พระบาทสมเดจพระประมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหประกาศวา
โดยทเปนการสมควรใหมกฎหมายวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ
จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตขนไวโดยคำแนะนำและยนยอมของรฐสภา ดงตอไปน
มาตรา๑ พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงาน
ของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒”
มาตรา๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป
มาตรา๓ ในพระราชบญญตน
“การเสนอราคา” หมายความวา การยนขอเสนอเพอเปนผมสทธทำสญญากบหนวยงานของรฐอนเกยวกบ
การซอ การจาง การแลกเปลยน การเชา การจำหนายทรพยสน การไดรบสมปทาน หรอการไดรบสทธใด ๆ
“หนวยงานของรฐ” หมายความวา กระทรวง ทบวง กรม ราชการสวนภมภาค ราชการสวนทองถน
รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐ หรอหนวยงานอนใดทดำเนนกจการของรฐตามกฎหมายและไดรบเงน
อดหนนหรอเงนหรอทรพยสนลงทนจากรฐ
“ผดำรงตำแหนงทางการเมอง” หมายความวา
(๑) นายกรฐมนตร
(๒) สมาชกสภาผแทนราษฎร
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ131
(๓) สมาชกวฒสภา
(๔) ขาราชการการเมองอนนอกจาก (๑) และ (๒) ตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมอง
(๕) ขาราชการรฐสภาฝายการเมอง ตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายรฐสภา
(๖) ผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถน
“คณะกรรมการ ป.ป.ช.” หมายความวา คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
มาตรา ๔ ผใดตกลงรวมกนในการเสนอราคาเพอวตถประสงคทจะใหประโยชนแกผใดผหนงเปนผมสทธ
ทำสญญากบหนวยงานของรฐ โดยหลกเลยงการแขงขนราคาอยางเปนธรรม หรอโดยการกดกนมใหมการเสนอ
สนคาหรอบรการอนตอหนวยงานของรฐ หรอโดยการเอาเปรยบแกหนวยงานของรฐ อนมใชเปนไปในทางการ
ประกอบธรกจปกต ตองระวางโทษจำคกตงแตหนงปถงสามป และปรบรอยละหาสบของจำนวนเงนทมการเสนอ
ราคาสงสดในระหวางผรวมกระทำความผดนน หรอของจำนวนเงนทมการทำสญญากบหนวยงานของรฐแลวแต
จำนวนใดจะสงกวา
ผใดเปนธระในการชกชวนใหผอนรวมตกลงกนในการกระทำความผดตามทบญญตไวในวรรคหนง ผนนตอง
ระวางโทษตามวรรคหนง
มาตรา๕ ผใดให ขอให หรอรบวาจะใหเงน หรอทรพยสน หรอประโยชนอนใดแกผอนเพอประโยชนในการ
เสนอราคา โดยมวตถประสงคทจะจงใจใหผนนรวมดำเนนการใด ๆ อนเปนการใหประโยชนแกผใดผหนงเปนผม
สทธทำสญญากบหนวยงานของรฐ หรอเพอจงใจใหผนนทำการเสนอราคาสงหรอตำจนเหนไดชดวาไมเปนไปตาม
ลกษณะสนคา บรการ หรอสทธทจะไดรบ หรอเพอจงใจใหผนนไมเขารวมในการเสนอราคาหรอถอนการเสนอ
ราคา ตองระวางโทษจำคกตงแตหนงปถงหาป และปรบรอยละหาสบของจำนวนเงนทมการเสนอราคาสงสดใน
ระหวางผรวมกระทำความผดนนหรอของจำนวนเงนทมการทำสญญากบหนวยงานของรฐแลวแตจำนวนใด
จะสงกวา
ผใดเรยกรบ หรอยอมจะรบเงนหรอทรพยสนหรอประโยชนอนใดเพอกระทำการตามวรรคหนงใหถอวาเปน
ผรวมกระทำความผดดวย
มาตรา ๖ ผใดขมขนใจผอนใหจำยอมรวมดำเนนการใด ๆ ในการเสนอราคาหรอไมเขารวมในการเสนอราคา หรอถอนการเสนอราคา หรอตองทำการเสนอราคาตามทกำหนด โดยใชกำลงประทษรายหรอขเขญดวยประการใด ๆ ใหกลววาจะเกดอนตรายตอชวต รางกาย เสรภาพ ชอเสยง หรอทรพยสนของผถกขเขญหรอบคคลทสามจนผถกขมขนใจยอม เชนวานนตองระวางโทษจำคกตงแตหาปถงสบป และปรบรอยละหาสบของจำนวนเงนท มการเสนอราคาสงสดในระหวางผ รวมกระทำความผดน น หรอของจำนวนเงนท มการทำสญญากบ หนวยงานของรฐแลวแตจำนวนใดจะสงกวา
สำนกงานป.ป.ช.132
มาตรา ๗ ผใดใชอบายหลอกลวงหรอกระทำการโดยวธอนใดเปนเหตใหผอนไมมโอกาสเขาทำการเสนอ
ราคาอยางเปนธรรมหรอใหมการเสนอราคาโดยหลงผด ตองระวางโทษจำคกตงแตหนงปถงหาป และปรบรอยละ
หาสบของจำนวนเงนทมการเสนอราคาสงสดระหวางผรวมกระทำความผดนน หรอของจำนวนเงนทมการทำ
สญญากบหนวยงานของรฐแลวแตจำนวนใดจะสงกวา
มาตรา ๘ ผใดโดยทจรตทำการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐโดยรวาราคาทเสนอนนตำมากเกนกวาปกต
จนเหนไดชดวาไมเปนไปตามลกษณะสนคาหรอบรการ หรอเสนอผลประโยชนตอบแทนใหแกหนวยงานของรฐ
สงกวาความเปนจรงตามสทธทจะไดรบ โดยมวตถประสงคเปนการกดกนการแขงขนราคาอยางเปนธรรม และการ
กระทำเชนวานนเปนเหตใหไมสามารถปฏบตใหถกตองตามสญญาได ตองระวางโทษจำคกตงแตหนงปถงสามป
และปรบรอยละหาสบของจำนวนเงนทมการเสนอราคา หรอของจำนวนเงนทมการทำสญญากบหนวยงานของรฐ
แลวแตจำนวนใดจะสงกวา
ในกรณทไมสามารถปฏบตใหถกตองตามสญญาไดตามวรรคหนง เปนเหตใหหนวยงานของรฐตองรบภาระ
คาใชจายเพมขนในการดำเนนการใหแลวเสรจตามวตถประสงคของสญญาดงกลาว ผกระทำผดตองชดใช
คาใชจายใหแกหนวยงานของรฐนนดวย
ในการพจารณาคดความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ ถามการรองขอใหศาลพจารณา
กำหนดคาใชจายทรฐตองรบภาระเพมขนใหแกหนวยงานของรฐตามวรรคสองดวย
มาตรา ๙ ในกรณทการกระทำความผดตามพระราชบญญตน เปนไปเพอประโยชนของนตบคคลใด
ใหถอวาหนสวนผจดการ กรรมการผจดการ ผบรหารหรอผมอำนาจในการดำเนนงานในกจการของนตบคคลนน
หรอผซงรบผดชอบในการดำเนนงานของนตบคคลในเรองนนเปนตวการรวมในการกระทำความผดดวย เวนแตจะ
พสจนไดวาตนมสวนรเหนในการกระทำความผดนน
มาตรา ๑๐ เจาหนาทในหนวยงานของรฐผใดซงมอำนาจหรอหนาทในการอนมต การพจารณา หรอการ
ดำเนนการใด ๆ ทเกยวของกบการเสนอราคาครงใด รหรอมพฤตการณปรากฏแจงชดวาควรรวาการเสนอราคาใน
ครงนนมการกระทำความผดตามพระราชบญญตน ละเวนไมดำเนนการเพอใหมการยกเลกการดำเนนการเกยวกบ
การเสนอราคาในครงนน มความผดฐานกระทำความผดตอตำแหนงหนาทตองระวางโทษจำคกตงแตหนงปถงสบป
และปรบตงแตสองหมนบาทถงสองแสนบาท
มาตรา ๑๑ เจาหนาทในหนวยงานของรฐผใด หรอผไดรบมอบหมายจากหนวยงานของรฐผใดโดยทจรต
ทำการออกแบบ กำหนดราคา กำหนดเงอนไข หรอกำหนดผลประโยชนตอบแทน อนเปนมาตรฐานในการเสนอ
ราคาโดยมงหมายมใหมการแขงขนในการเสนอราคาอยางเปนธรรม หรอเพอชวยเหลอใหผเสนอราคารายใดไดม
สทธเขาทำสญญากบหนวยงานของรฐโดยไมเปนธรรม หรอเพอกดกนผเสนอราคารายใดมใหมโอกาสเขาแขงขน
ในการเสนอราคาอยางเปนธรรม ตองระวางโทษจำคกตงแตหาปถงยสบป หรอจำคกตลอดชวต และปรบตงแต
หนงแสนบาทถงสแสนบาท
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ133
มาตรา ๑๒ เจาหนาทในหนวยงานของรฐผใดกระทำความผดตามพระราชบญญตน หรอกระทำการใด ๆ
โดยมงหมายมใหมการแขงขนราคาอยางเปนธรรม เพอเอออำนวยแกผเขาทำการเสนอราคารายใดใหเปนผมสทธ
ทำสญญากบหนวยงานของรฐ มความผดฐานกระทำผดตอตำแหนงหนาท ตองระวางโทษจำคกตงแตหาปถง
ยสบป หรอจำคกตลอดชวต และปรบตงแตหนงแสนบาทถงสแสนบาท
มาตรา ๑๓ ผดำรงตำแหนงทางการเมอง หรอกรรมการหรออนกรรมการในหนวยงานของรฐซงมใชเปน
เจาหนาทในหนวยงานของรฐผใด กระทำความผดตามพระราชบญญตน หรอกระทำการใด ๆ ตอเจาหนาทใน
หนวยงานของรฐซงมอำนาจหรอหนาทในการอนมต การพจารณา หรอการดำเนนการใด ๆ ทเกยวของกบการ
เสนอราคาเพอจงใจหรอทำใหจำยอมตองยอมรบการเสนอราคาทมการกระทำความผดตามพระราชบญญตน
ใหถอวาผนนกระทำความผด ฐานกระทำผดตอตำแหนงหนาท ตองระวางโทษจำคกตงแตเจดปถงยสบป หรอจำคก
ตลอดชวต และปรบตงแตหนงแสนบาทถงสแสนบาท
มาตรา ๑๔ ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอำนาจสอบสวนขอเทจจรงเกยวกบการกระทำทเปนความผด
เกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐตามพระราชบญญตน
ในกรณทมพฤตการณปรากฏแกคณะกรรมการ ป.ป.ช. หรอมการกลาวหารองเรยนวาการดำเนนการซอ
การจาง การแลกเปลยน การเชา การจำหนายทรพยสน การไดรบสมปทานหรอการไดรบสทธใด ๆ ของหนวยงาน
ของรฐครงใด มการกระทำอนเปนความผดตามพระราชบญญตนใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. ทำการสอบสวน
ขอเทจจรงโดยเรว และถาเหนวามมลใหดำเนนการดงตอไปน
(๑) ในกรณทผกระทำความผดเปนเจาหนาทของรฐหรอผดำรงตำแหนงทางการเมองตามกฎหมายประกอบ
รฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. ดำเนนการกบผน นตาม
กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
(๒) ในกรณทเปนบคคลอนนอกจากบคคลตาม (๑) ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. ดำเนนการกลาวโทษ
บคคลนนตอพนกงานสอบสวนเพอดำเนนคดตอไป ในการดำเนนการของพนกงานสอบสวนใหถอรายงานการ
สอบสวนขอเทจจรงของคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนหลก
(๓) ในกรณทการกระทำความผดตามพระราชบญญตนเปนการกระทำของเจาหนาทของรฐหรอผดำรง
ตำแหนงทางการเมอง (๑) และบคคลอนทลกษณะคดมความเกยวเนองเปนความผดเดยวกน ไมวาจะเปนตวการ
ผใช หรอ ผสนบสนน ถาคณะกรรมการ ป.ป.ช. เหนสมควรดำเนนการสอบสวนเพอดำเนนคดกบบคคลเกยวของ
ทงหมดในคราวเดยวกน ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอำนาจดำเนนการสอบสวนบคคลทเกยวของกบการกระทำ
ความผด และเมอดำเนนการเสรจใหสงรายงานเอกสารและความเหนไปยงสำนกงานอยการสงสด เพอดำเนนการ
ใหมการฟองคดในศาลซงมเขตอำนาจพจารณาพพากษาคดสำหรบผทกระทำความผดนน โดยใหถอวารายงาน
สำนกงานป.ป.ช.134
ของคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนสำนวนการสอบสวน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา แตถา
คณะกรรมการ ป.ป.ช. เหนวาการกระทำความผดดงกลาวสมควรใหดำเนนการสอบสวนโดยพนกงานสอบสวน
ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. สงผลการสอบสวนขอเทจจรงไปยง
พนกงานสอบสวนเพอเปนผดำเนนคดตอไป
การดำเนนการของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไมเปนการตดสทธผเสยหายหรอหนวยงานของรฐทเสยหายจาก
การกระทำความผดในการเสนอราคา ในการรองทกขหรอกลาวโทษตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา
มาตรา ๑๕ ในการสอบสวนเพ อดำเนนคดอาญาแกผ กระทำความผดตามพระราชบญญตน ให
คณะกรรมการ ป.ป.ช. มอำนาจดงตอไปน
(๑) แสวงหาขอเทจจรงและรวบรวมพยานหลกฐานเพอทจะทราบขอเทจจรงหรอพสจนความผดและเพอจะ
เอาตวผกระทำผดมาฟองลงโทษ
(๒) มคำสงใหขาราชการ พนกงาน หรอลกจางของหนวยงานของรฐปฏบตการทงหลายอนจำเปนแกการ
รวบรวมพยานหลกฐานของคณะกรรมการ ป.ป.ช. หรอเรยกเอกสาร หรอหลกฐานทเก ยวของจากบคคลใด
หรอเรยกบคคลใดมาใหถอยคำเพอประโยชนในการสอบสวน
(๓) ดำเนนการขอใหศาลทมเขตอำนาจออกหมายเพอเขาไปในเคหสถาน สถานททำการหรอสถานทอนใด
รวมทงยานพาหนะของบคคลใด ๆ ในเวลาระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตก หรอในระหวางเวลาทมการ
ประกอบกจการ เพอตรวจสอบ คน ยด หรออายด เอกสาร ทรพยสน หรอพยานหลกฐานอนใดซงเกยวของกบ
เรองทไตสวนขอเทจจรง และหากยงดำเนนการไมแลวเสรจในเวลาดงกลาวใหสามารถดำเนนการตอไปไดจนกวา
จะแลวเสรจ
(๔) ดำเนนการขอใหศาลทมเขตอำนาจออกหมายเพอใหมการจบและควบคมตวผถกกลาวหา ซงระหวาง
การไตสวนขอเทจจรงปรากฏวาเปนผกระทำความผดหรอเปนผซงคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดมมตวาขอกลาวหา
มมล เพอสงตวไปยงสำนกงานอยการสงสดเพอดำเนนการตอไป
(๕) ขอใหเจาพนกงานตำรวจหรอพนกงานสอบสวนดำเนนการตามหมายของศาลทออกตาม (๓) หรอ (๔)
(๖) กำหนดระเบยบโดยประกาศในราชกจจานเบกษาเก ยวกบการสบสวนและสอบสวนการกระทำ
ความผดตามพระราชบญญตน และการประสานงานในการดำเนนคดระหวางคณะกรรมการ ป.ป.ช. พนกงาน
สอบสวน และพนกงานอยการ
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ135
ในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตน ใหประธานกรรมการและกรรมการ ป.ป.ช. เปนพนกงาน
ฝายปกครอง หรอตำรวจชนผใหญ และมอำนาจหนาทเชนเดยวกบพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธ
พจารณาความอาญา และเพอประโยชนในการสอบสวน ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอำนาจแตงตงอนกรรมการ
หรอพนกงานเจาหนาทดำเนนการตามอำนาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ได ในกรณเชนวานใหอนกรรมการ
หรอพนกงานเจาหนาททไดรบแตงตงเปนพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา
ในกรณท คณะกรรมการ ป.ป.ช. สงรายงานการสอบสวนใหสำนกงานอยการสงสดดำเนนคดตอไป
การดำเนนการเกยวกบการสงฟองหรอสงไมฟองของพนกงานอยการตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความ
อาญา ใหถอวาบทบญญตทกำหนดเปนอำนาจหนาทของพนกงานสอบสวน ผบญชาการตำรวจแหงชาตหรอ
ผวาราชการจงหวด เปนอำนาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช.
มาตรา๑๖ ใหนายกรฐมนตรรกษาการตามพระราชบญญตน
ผรบสนองพระบรมราชโองการ
ชวนหลกภย
นายกรฐมนตร
หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบนคอ โดยทในการจดหาสนคาและบรการไมวา
ดวยวธการจดซอ หรอการจดจาง หรอวธอนใดของหนวยงานของรฐทกแหงนนเปนการดำเนนการโดยใชเงน
งบประมาณเงนกเงนชวยเหลอ หรอรายไดของหนวยงานของรฐ ซงเปนเงนของแผนดน รวมทงการทรฐใหสทธ
ในการดำเนนกจการบางอยางโดยการใหสมปทานอนญาตหรอกรณอนใดในลกษณะเดยวกนกเปนการดำเนนการ
เพอประโยชนสาธารณะอนเปนกจการของรฐ ฉะนน การจดหาสนคาและบรการ รวมทงการใหสทธดงกลาว
จงตองกระทำอยางบรสทธยตธรรมและมการแขงขนกนอยางเสรเพอใหเกดประโยชนสงสดแกรฐ แตเนองจากการ
ดำเนนการทผานมามการกระทำในลกษณะการสมยอมในการเสนอราคา และมพฤตการณตาง ๆ อนทำใหมไดม
การแขงขนเสนอประโยชนสงสดใหแกหนวยงานของรฐอยางแทจรงและเกดความเสยหายตอประเทศชาต
นอกจากนน ในบางกรณผดำรงตำแหนงทางการเมองหรอเจาหนาทของรฐกมสวนรวมหรอมสวนสนบสนนในการ
ทำความผด หรอละเวนไมดำเนนการตามอำนาจหนาท อนมผลทำใหปญหาในเรองนทวความรนแรงยงขน
จงสมควรกำหนดใหการกระทำดงกลาวเปนความผดเพอเปนการปราบปรามการกระทำในลกษณะดงกลาว
รวมทงกำหนดลกษณะความผดและกลไกในการดำเนนการเอาผดกบผดำรงตำแหนงทางการเมองและเจาหนาท
ของรฐเพอใหการปราบปรามดงกลาวมประสทธภาพมากยงขน จงจำเปนตองตราพระราชบญญตน
สำนกงานป.ป.ช.13�
ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเรองหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา
ของเจาหนาทของรฐพ.ศ.๒๕๔๓
อาศยอำนาจตามความในมาตรา ๑๐๓ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.๒๕๔๒ คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตจงกำหนดหลกเกณฑและจำนวนทรพยสน หรอประโยชนอนใดทเจาหนาทของรฐจะรบจากบคคลไดโดยธรรมจรรยา ไวดงน
ขอ ๑ ประกาศนเรยกวา “ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต เร อง หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๓”
ขอ ๒ ประกาศนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป
ขอ ๓ ในประกาศน
“การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา” หมายความวา การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากญาตหรอจากบคคลทใหกนในโอกาสตาง ๆ โดยปกตตามขนบธรรมเนยมประเพณหรอวฒนธรรม หรอใหกนตามมารยาททปฏบตกนในสงคม
“ญาต” หมายความวา ผบพการ ผสบสนดาน พนองรวมบดามารดาหรอรวมบดาหรอมารดาเดยวกน ลง ปา นา อา คสมรส ผบพการหรอผสบสนดานของคสมรส บตรบญธรรมหรอผรบบตรบญธรรม
“ประโยชนอนใด” หมายความวา สงทมมลคา ไดแก การลดราคา การรบความบนเทง การรบบรการ การรบการฝกอบรม หรอสงอนใดในลกษณะเดยวกน
ขอ ๔ หามมใหเจาหนาทของรฐผใดรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลนอกเหนอจากทรพยสนหรอ ประโยชนอนควรไดตามกฎหมาย หรอกฎ ขอบงคบ ทออกโดยอาศยอำนาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เวนแตการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาตามทกำหนดไวในประกาศน
ขอ ๕ เจาหนาทของรฐจะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาได ดงตอไปน
(๑) รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากญาตซงใหโดยเสนหาตามจำนวนทเหมาะสมตามฐานานรป
(๒) รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากบคคลอนซงมใชญาต มราคาหรอมลคาในการรบจากแตละบคคล แตละโอกาสไมเกนสามพนบาท
(๓) รบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทการใหนนเปนการใหในลกษณะใหกบบคลทวไป
ขอ ๖ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากตางประเทศ ซงผใหมไดระบใหเปนของสวนตวหรอมราคาหรอมลคาเกนกวาสามพนบาท ไมวาจะระบเปนของสวนตวหรอไม แตมเหตผลความจำเปนทจะตองรบไวเพอ
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ13�
รกษาไมตรมตรภาพ หรอความสมพนธอนดระหวางบคคลใหเจาหนาทของรฐผนนรายงานรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวใหผบงคบบญชาทราบโดยเรว หากผบงคบบญชาเหนวาไมมเหตทจะอนญาตใหเจาหนาทผนนยดถอทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวนนไวเปนประโยชนสวนบคคลใหเจาหนาทของรฐผนนสงมอบทรพยสนใหหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยทนท
ขอ ๗ การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดทไมเปนไปตามหลกเกณฑหรอมราคาหรอมมลคามากกวาทกำหนดไวในขอ ๕ ซงเจาหนาทของรฐไดรบมาแลวโดยมความจำเปนอยางยงทตองรบไวเพอรกษาไมตร มตรภาพ หรอความสมพนธอนดระหวางบคคล เจาหนาทของรฐผนนตองแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนนนตอผบงคบบญชา ซงเปนหวหนาสวนราชการผบรหารสงสดของรฐวสาหกจ หรอผบรหารสงสดของหนวยงาน สถาบน หรอองคกรทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยทนททสามารถกระทำได เพอใหวนจฉยวามเหตผลความจำเปน ความเหมาะสม และสมควรทจะใหเจาหนาทของรฐผนนรบทรพยสนหรอประโยชนนนไวเปนสทธของตนหรอไม
ในกรณทผบงคบบญชาหรอผบรหารสงสดของรฐวสาหกจ หนวยงาน หรอสถาบน หรอองคกรทเจาหนาท ของรฐผนนสงกด มคำสงวาไมสมควรรบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาว กใหคนทรพยสนหรอประโยชนนนแก ผใหโดยทนท ในกรณทไมสามารถคนใหได ใหเจาหนาทของรฐผนนสงมอบทรพยสนหรอประโยชนดงกลาวใหเปนสทธของหนวยงานทเจาหนาทของรฐผนนสงกดโดยเรว
เมอไดดำเนนการตามความในวรรคสองแลว ใหถอวาเจาหนาทของรฐผน นไมเคยไดรบทรพยสนหรอ ประโยชนดงกลาวเลย
ในกรณทเจาหนาทของรฐผไดรบทรพยสนไวตามวรรคหนงเปนผดำรงตำแหนงผบงคบบญชา ซงเปน หวหนาสวนราชการระดบกระทรวงหรอเทยบเทา หรอเปนกรรมการหรอผบรหารสงสดของรฐวสาหกจหรอเปนกรรมการ หรอผบรหารสงสดของหนวยงานของรฐ ใหแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนนนตอผมอำนาจ แตงตง ถอดถอน สวนผทดำรงตำแหนงประธานกรรมการและกรรมการในองคกรอสระตามรฐธรรมนญหรอผดำรงตำแหนงทไมมผบงคบบญชาทมอำนาจถอดถอนใหแจงตอคณะกรรมการ ป.ป.ช. ทงน เพอดำเนนการตามความในวรรคหนงและวรรคสอง
ในกรณทเจาหนาทของรฐผไดรบทรพยสนไวตามวรรคหนง เปนผดำรงตำแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกวฒสภา หรอสมาชกสภาทองถน ใหแจงรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบการรบทรพยสนหรอประโยชนนนตอประธานสภาผแทนราษฎร ประธานวฒสภาหรอประธานสภาทองถน ทเจาหนาทของรฐผนนเปนสมาชก แลวแตกรณเพอดำเนนการตามวรรคหนงและวรรคสอง
ขอ ๘ หลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดของเจาหนาทของรฐ ตามประกาศฉบบนใหใชบงคบแกผซงพนจากการเปนเจาหนาทของรฐมาแลวไมถงสองปดวย
ประกาศ ณ วนท ๓๐ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓ โอภาสอรณนท
ประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต
แนวปฏบตในการปองกนการทจรต การดำเนนการจดซอจดจางแบบอยางการปฏบตทดเลศ (Procurement Practices) แปลจาก:CorruptionPreventionBestPractices/ProcurementPracticesทมา:www.icac.org.hkผแปล :สำนกการตางประเทศ สำนกงานตางประเทศ
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ13�
รปแบบการปฏบตทดเลศนมจดมงหมายทจะใหความสำคญกบโอกาสเส ยงท จะเกดการกระทำทจรต และนำเสนอรายการตรวจสอบของการปฏบตในการจดซอจดจางทดเลศ
หลกการพนฐาน ระบบการจดซ อจดจางท ละเอยดรอบคอบ
ควรจะรบประกนไดวา;
สนคาและบรการตาง ๆ ไดมการจดซอจดจางดวยวถทางทมการแขงขนอยางเปนธรรม
สงทซอคมคาเงน
กระบวนการเปนไปดวยความโปรงใสและ มความรบผดชอบตรวจสอบได และ
ระบบปราศจากการทจรตและการปฏบต โดยมชอบ
แนวปฏบตการจดซอจดจาง การประกาศใช แนวปฏบ ต ท จ ดทำไว เป น
ลายลกษณอกษรเปนวธการท มประสทธภาพเพ อ รบประกนความสอดคลองในวธปฏบตในการจดซอ จดจาง และปองกนการใชอำนาจหนาทโดยมชอบ เจาหนาททเกยวของควรไดรบทราบแนวปฏบตตาง ๆ และควรมการทบทวนแนวปฏบตเปนระยะเพอผนวกการปฏบต ท ม การเปล ยนแปลงเพ มเตม ซ งควร จะครอบคลมสงตาง ๆ ดงน
•
•
•
•
•
วธการจดซ อจดจางสำหรบการซ อการจางส นค าหร อบร การท ม มลค าแตกต างก น ( เช น การประกวดราคาหรอการเชญชวนใหเสนอราคา)
ข นตอนการดำเนนการสำหรบวธการจดซอ จดจางแบบตาง ๆ
ผ ม อำนาจในการส งซ อส งจางและวงเงน ทกำหนดในแตละระดบ
ขอกำหนดในเรองของเอกสาร (เชน การยนขอเสนอและราคาทเสนอ ผลการประเมน อำนาจ ในการอนมต)
ขอกำหนดใหมการทบทวนอยางสมำเสมอเก ยวกบผ มอำนาจในการส งซ อส งจางและวงเงน ทกำหนด
เงอนไขและขอจำกดในเรองเวลาในการสงซอสนคาและบรการเพมเตมจากผขายรายเดม รวมทงอำนาจในการอนมตการจดซอจดจางดงกลาว ทงนเพอเปนการปองกนการแบงซอแบงจาง ซงเปนการหลกเล ยงการปฏบตตามแนวปฏบตในการจดซ อ จดจาง
ข นตอนและอำนาจอนมตการจดซ อกรณ เรงดวน ซงอาจจะตองมการยกเวนขอกำหนดในการจดซอจดจางบางอยางดวย
กำหนดใหมการสมตรวจสอบเพอกำกบการปฏบตตามขอกำหนด
•
•
•
•
•
•
•
•
การดำเนนการจดซอจดจาง บทนำ การจดซอสนคาและการจดจางบรการเปนกจกรรมทเกดขนซำหลายครง และมกจะ
ทำใหบรษทหรอองคกรตองเสยคาใชจายจำนวนมหาศาลทกๆป ระบบการจดซอจดจางทด
มความสำคญมาก เพราะวาการแสวงหาประโยชนโดยมชอบหรอการทจรตจะทำใหเกด
ความสญเสยอยางมากแกบรษทหรอองคกรสรางความเสยหายทงดานผลกำไรและชอเสยง
สำนกงานป.ป.ช.140
คำเตอนเร องการตอตานการใหสนบนและกำหนดใหเจาหนาท ต องแถลงการมผลประโยชน ทบซอนทเกดขนจรงหรอผลประโยชนทบซอนทผอน คดวาม
การแบงหนาท เพ อใหมการตรวจสอบและถวงดลการแบง
หนาท ในการทำงานของเจาหนาท ใหช ดเจนเปน สงสำคญอยางยงหากเปนไปไดหนาทตาง ๆ ทจะกลาวตอไปน ควรจะมอบหมายใหบคลากรแยกกน รบผดชอบ
การจ ดหาผ ขายส นค า /ผ ร บจ างทำของ สำหรบการประกวดราคาหรอการเชญชวนใหเสนอราคา
การสงซอสงจาง
การตรวจรบพสดและจางงาน
การรบรองการจายเงน
•
•
•
•
•
คำขออนมตจดซอจดจาง คำขออน ม ต จ ดซ อจ ดจ างควรจ ดทำเป น
แบบฟอรมมาตรฐานโดยมขอมล ดงน
รายละเอ ยดของจำนวนของส นค าหร อคณลกษณะเฉพาะของงานทจะจาง
จำนวนและเวลาทซอครงหลงสด
ราคาตอหนวยและราคารวมท งหมดท ซ อ ครงหลงสด
รายละเอยดและเง อนไขการซ อ/จางอ น ๆ (เชน วธการบรรจและสงมอบ)
ผ ขายสนคา/ผ ร บจางทำงานท เสนอใหผ มอำนาจอนมตพจารณาถาหากวามผประกอบการทมคณสมบตครบถวนเพยงรายเดยวจะตองมคำชแจงประกอบชอและเบอรโทรศพทของหนวยงานทจะจดซอจดจางหรอบคคลทสามารถตดตอสอบถามได
•
•
•
•
•
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ141
แบบฟอรมคำขออนมตจดซอจดจางควรมชอ ตำแหนง และลายเซนของผ มอำนาจอนมตแผนกบญช และแผนกจดซอจะตองมบญชตวอยางลายเซนของผมอำนาจอนมตไวเพออางอง
บญชรายชอผขายสนคาผรบจางทำงาน เพอปองกนการเออประโยชนเฉพาะรายในการ
คดเลอกผขายสนคา/รบจางทำของ ควรมการรวบรวมจดทำบญชรายช อผ ขายสนคา/รบจางทำของท มคณสมบตเบองตน ซงจะทำใหมนใจไดวาจะไดผขายสนคา/รบจางทำของทเชอถอไดและชวยลดคาใชจายและเวลาในการตดตอหาผขายสนคา/รบจางทำของ ผขายสนคา/รบจางทำของทอยในบญชควรจะไดรบการเชญชวนใหเขารวมเสนอราคาบนพ นฐานของ หลกการ การแบงปนอยางยตธรรม (เชน โดยการ ผลดเปลยนหมนเวยนกน)
ควรมการกำหนดหลกเกณฑและขนตอนการขนทะเบ ยนรายช อผ ขายส นค า/ร บจ างทำของท ม คณสมบตเบองตน และตองใหผขายสนคา/รบจาง ทำของรบทราบโดยทวกน การเพมหรอลบชอผขายสนคา/รบจางทำของออกจากบญชรายช อควรจะ กระทำตามวธการทกำหนดไวและไดรบความเหนชอบจากเจาหนาทระดบอาวโสหรอคณะกรรมการ
ควรมการจดทำระบบประเมนเพ อประเมน ผลงานของผขายสนคา/รบจางทำของ และควรนำผลการประเมนไปใชในการพจารณาทบทวนบญชผขายสนคา/รบจางทำของทมคณสมบตเบองตนเปนระยะ ๆ อาจมการใชแบบฟอรมการประเมนแบบงาย ๆ เพอรวบรวมความเหนจากผใชสนคา/งานทจาง ผ ขายสนคา/ผรบจางทำของทมผลการประเมนไมดควรจะไดรบการแจงใหทราบหรอไดรบการเตอน ผขายสนคา/รบจางทำของตองไดรบการแจงใหทราบหากถกถอนชอออกจากบญช
ควรมการแนะนำผ ขายสนคา/รบจางทำของเก ยวกบนโยบายการจดซ อจดจางของบรษทหรอองคกร รวมถงการหามพนกงานของบรษทหรอองคกรรบคาธรรมเนยมทผดกฎหมายหรอคานายหนาทไมไดรบอนญาต
การจดซอโดยตรง สนคาท มมลคาตำซ งไมจำเปนตองกำหนด
คณสมบตเฉพาะ โดยละเอยดและในกรณทไมมการทำสญญาซอขายในปรมาณมากมกจะตองจดหาโดยการจดซอโดยตรง เพอจดมงหมายในการควบคมควรมการกำหนดวงเงน และอำนาจในการจดซอไวอยางชดเจนสำหรบการจดซอโดยตรง
หวหนางานควรมการสมตรวจสอบเพอใหมนใจวาไดซอในราคายตธรรมและสมเหตสมผล และไมม ผขายสนคารายหนงรายใดไดรบการปฏบตเปนพเศษ
หวหนางานควรจะตองมความระมดระวงในเรองการแบงซอ ซงอาจมการนำมาใชเพอหลกเลยงขอกำหนดในเร องการเชญชวนใหเสนอราคาหรอการประกวดราคาสำหรบการจดซอทเกนวงเงนทกำหนดไว
การเชญชวนใหเสนอราคา หากมลคาของสนคาหรอบรการไมสมเหตสมผล
ทจะจดใหมการประกวดราคา มกจะใชวธการเชญชวนใหผ เสนอราคาจำนวนหน งมาเสนอราคาแขงกน มาตรการตาง ๆ ดงตอไปนจะชวยลดการหาประโยชนโดยมชอบ
ระบลกษณะและมลคาของสนคา/บรการทจะจดซอโดยวธการเชญชวนใหเสนอราคา
กำหนดระดบของผมอำนาจหนาท
กำหนดจำนวนข นตำสำหรบผ ขายสนคา/รบจางทำของทจะเชญชวนใหเขารวมเสนอราคา
•
•
•
สำนกงานป.ป.ช.142
บ นท กกา ร เ สนอราคาด ว ย วาจา เป น ลายลกษณอกษรและใหผ ขายสนคา/รบจางทำของยนยนเปนโทรสารเทาทสามารถทำได
บนทกคำชแจงเหตผลหากมผเสนอราคาไมถงจำนวนขนตำทกำหนด
ดำเนนการสมตรวจเพอยนยนการเสนอราคาของผขายสนคา (รวมทงรายทเสนอราคาดวยวาจา) และเพอตดตามผขายสนคาทไมไดตอบรบการเชญชวนใหเขารวมเสนอราคาหลายครงเพอตรวจหาวา ผขายสนคาไดถกครอบงำโดยผขายรายอนหรอไม
การเกบรกษาขอมลเปนความลบ ควรมมาตรการอยางเพยงพอในการเกบรกษา
ขอมลและกำหนดขนตอนเปนพเศษเพอปองกนการ ร วไหลขอมลการเสนอราคาหรอการสญหายของ ขอมลการเสนอราคาทสงดวยมอ สงทางโทรสารหรอไปรษณย
สำหรบการเสนอราคาทางโทรสาร เคร องรบ โทรสารตองวางไวในทมดชดและใชสำหรบรบเอกสารการประมลและควรมการแตงตงเจาหนาทรบผดชอบการรวบรวมใบเสนอราคาหลงจากหมดเวลาร บ ใบเสนอราคา เพอปองกนขอมลรวไหลไปยงผทไมมอำนาจโดยเจาหนาท ดงกลาวควรเปนผ ท ไมมสวนเกยวของกบกระบวนการจดซอจดจาง
การจดซอจดจ างดวยวธก ารทาง
อเลกทรอนกส ผลจากการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกส
ทำใหบางครงการจดซอจดจางทำไดดวยวธการทางอเลกทรอนกสในขณะท หลกการพ นฐานของการควบคมเหมอนกนกบกระบวนการจดซอจดจางแบบเกา ควรมมาตรการรกษาความปลอดภยอน ๆ เพอ
•
•
•
ร บประก นความไม เปล ยนแปลงของข อมลในกระบวนการ
มาตรการควบคมความปลอดภยขนพนฐานทสำคญบางประการมดงน
ใชรหสแสดงตนเฉพาะตวและรหสผานเพอตรวจสอบความถกตองของผใชทไดรบสทธ
กำหนดระดบสทธการเขาถงคอมพวเตอรและอำนาจในการสงซอสงจางใหชดเจน
หามมใหมการแกไขเปลยนแปลงคำขออนมตซอและใบสงซอทไดรบอนมตแลว ยกเวนแตกระทำโดยเจาหนาททมระดบสงกวาทไดรบมอบอำนาจเปนพเศษ
ใชการควบคมกระบวนการนำเขาขอมลเพอจำกดการแบงซอแบงจางและควรพมพรายงานการยกเวนเพอใชเปนขอมลสำหรบการบรหาร
ใหมระบบการเกบบนทกขอมลสารสนเทศเพอการกำกบและตรวจสอบความถกตองขอมลทบนทกไว
ควรเกบใหปลอดภยในชวงเวลาทกำหนดไวและมเพยงผดแลระบบซงเปนเจาหนาทระดบอาวโสหรอผสอบบญชเทานนทจะสามารถเขาถงขอมลนได
ขอมลทเปนความลบทสงออกไปควรมการเขารหสเพอรบประกนความไมเปลยนแปลงของขอมล ถาหากขอมลดงกลาวมการสงออกไปหรอรบเขามาจากบคคลภายนอกควรมการใชวธการเขารหส เชน การใชกญแจ (ชดตวเลข) สาธารณะและกญแจสวนตว
ใบเสนอราคาทยนโดยวธอเลกทรอนกสควรมการปองกนการเขาถงกอนถงเวลาส นสดการเสนอราคาและควรจะเรยกขอมลเพอการใชงานหลงเวลา ส นสดการย นใบเสนอราคาโดยเจาหนาท ท ไดร บ มอบหมายอยางนอยสองคน
•
•
•
•
•
•
•
•
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ143
ระบบคอมพวเตอรควรจะตงไวเปนอตโนมตไมใหรบใบเสนอราคาทย นภายหลงสนสดเวลาการเสนอราคา ในมาตรการควบคมทกลาวขางตนยงไมละเอ ยดถ ถ วนและผ ม ส วนได ส วนเส ยสามารถสอบถามเก ยวกบการปองกนความปลอดภยของขอมลเพมเตมไดจากเจาหนาทผรบผดชอบ
การประกวดราคา การจดซอจดจางทมมลคาสงมกจะดำเนนการ
โดยการประกวดราคาในกระบวนการประกวดราคาการกำหนดคณลกษณะเฉพาะ การคดเลอกผ ขายสนคา/รบจางทำของในเบองตนใหเหลอนอยรายเพอเชญชวนใหเขารวมเสนอราคา และการประเมนใบเสนอราคามแนวโนมวาจะถกครอบงำไดงาย ดงนนจงควรมมาตรการควบคม และปองกนความปลอดภยอยางเพยงพอเพอใหกระบวนการประกวดราคามการแขงขนอยางเปนธรรม
การคดเลอกผมสทธเสนอราคา หนวยงานทจะใชพสดอาจเสนอชอผขายสนคา
ตอองคกรเพอเชญชวนเขารวมเสนอราคาได แตผขายสนคาทอยในบญชรายชอผขายสนคาขององคกรกควรไดรบโอกาสแขงขนอยางเปนธรรมในการเสนอราคาดวย
การกำหนดคณลกษณะเฉพาะ หนวยงานทจะใชพสด หรอผจดหา หรอทงสอง
ฝายมกมสวนในการกำหนดคณลกษณะเฉพาะของสนคาและบรการทตองการเพอปองกนไมใหเกดการกำหนดคณลกษณะเฉพาะท อาจเอ อประโยชนแก ผ ขายสนคารายหน งรายใดเปนพเศษ เจาหนาท ทเกยวของควรกำหนดเฉพาะมาตรฐานและสมรรถนะทตองการและหลกเลยงการกำหนดชอยหอของสนคาใหมากทสดเทาทจะเปนไปได
• ในการจดซอทมมลคาสงหรอการซอเครองมออปกรณพเศษ ควรมการแตงต งคณะกรรมการท ประกอบดวยผ เช ยวชาญเพ อตรวจและใหความ เห นชอบคณลกษณะเฉพาะท กำหนดข นสำหรบ การประกวดราคากอนประกาศ
รายละเอยดการประกวดราคา เอกสารการประกวดราคาทสงใหแกผ มสทธ
เสนอราคา ควรใหรายละเอยดครบถวนเก ยวกบ ขอกำหนดในการจดซอจดจาง รวมทงเวลาและสถานทย นซองและขอความท ระบไววาไมรบซองประกวดราคาหลงสนสดเวลาการเสนอราคา ควรกำหนดเวลา ใหย นซองมเวลาพอเพยงสำหรบการเตรยมเอกสารประกอบการยนซอง
เพอหลกเลยงการเปดเผยตวตนของผย นซองประกวดราคากอนถงเวลาเรมการเสนอราคาและเพอปองกนการแอบแกไขขอเสนอราคา ควรแนะนำผยนซองประกวดราคาใหใช ซองธรรมดาระบรายการประกวดราคา อางองวนท และเวลาปดการรบซอง เพอปองกนใหมากขน ควรขอใหผทไดรบเชญใหเขายนซองประกวดราคาแตไมประสงคจะเขารวมแจงกลบดวย
เพอใหเกดการแขงขนอยางเปนธรรม ควรมการแจงขอมลสำคญในการประกวดราคาใหผ เขารวมประกวดราคาทราบทกคน เชน แนวการตรวจใหคะแนนในการประเมนผลการประกวดราคา เงอนไขชขาดสำหรบการคดเลอกผชนะการประกวดราคา การเปลยนแปลงเงอนไขขอกำหนดตาง ๆ ในการประกวดราคา ฯลฯ หากมการประชมชแจงขอมลหรอดสถานทผเขารวมประกวดราคาทกคนควรไดรบเชญใหเขารวม
สำนกงานป.ป.ช.144
การยนซองเสนอราคา
ขอเสนอราคาควรย นสองชดมฉบบจรงและ
สำเนาคฉบบและเกบไวในกลองทมกญแจลอคสองชน
โดยมเจาหนาทท มระดบเหมาะสมสองคนเปนผรบ
ผดชอบถอกญแจแยกกน ขอเสนอราคาท ส งทาง
ไปรษณยกควรจะเกบไวในกลองนกอนสนสดเวลาการ
ยนเสนอราคา
ควรมการแตงตงผรบผดชอบการเปดซองเสนอ
ราคาประกอบดวยเจาหนาทสองคนหรอมากกวานน
เพอทำการเปดซองเสนอราคาและบนทกขอมลราคาท
เสนอ รวมทงผมสทธเสนอราคาแตไดปฏเสธการเขา
รวมเสนอราคา (หากม) ลงในแบบสรปขอมลการ
ประกวดราคาดวย
การแกไขเปลยนแปลงราคาทกระทำโดยผเสนอ
ราคาจะตองถกทำใหมองเหนไดชดเจนและเจาหนาท
ผ ร บผดชอบการเปดซองเสนอราคาจะตองเซนช อ
กำกบไวดวย ในระหวางการพจารณาคดเลอกใบเสนอ
ราคา โดยใชเอกสารเสนอราคาฉบบจรง ควรจะเกบ
รกษาสำเนาเอกสารเสนอราคาไวอยางปลอดภยโดย
เจาหนาททมระดบทเหมาะสม
ซองเสนอราคาทย นหลงสนสดเวลาการเสนอ
ราคาควรเกบไวในสภาพเดมและเขยนกำกบไววา
“สงชา” และสงกลบคนผยนซอง
ใบเสนอราคาทจะตองทำลายหลงสนสดเวลาท
กำหนดใหเกบรกษาไว ควรถกทำลายดวยวธการ
ทำลายเอกสารลบเพ อปองกนมใหขอมลท มความ
ละเอยดออนทางการคารวไหลออกไปหรอถกนำไปใช
ในทางมชอบ
การพจารณาคดเลอกใบเสนอราคา
การประเมนใบเสนอราคาควรทำตามมาตรฐาน
ท ไดรบความเหนชอบไวแลวกอนเปดการประกวด
ราคา (เชน ความถกตองตรงกบคณลกษณะเฉพาะท
กำหนดราคาเสนอตำสด คาบรการหลงการขาย และ
ผลงานทผานมาของผขายสนคา)
ร าย งานผลกา รพ จ า รณาค ด เ ล อกท ม
รายละเอยดการวเคราะหและขอเสนอจะตองนำ
เสนอตอกรรมการหรอคณะกรรมการอนม ต เพ อ
พจารณา ถาหากขอเสนอราคาทมราคาตำสดไมได
รบการเสนอใหพจารณาจะตองมเหตผลคำช แจง
ประกอบดวย
ถาหากราคาไมไดเปนตวกำหนดในการคดเลอก
ใบเสนอราคา การใชวธการใหคะแนนท ไดรบการ
อนมตในการพจารณา ใบเสนอราคาอาจจะชวย
ร บประกนความเปนกลางและความเปนธรรมใน
การประเมน ถาหากมการใชความสำคญกบขอเสนอ
ดานเทคนคหรอดานคณภาพของงาน จะตองกำหนด
ใหผเขารวมประมลยนซองขอเสนอดานเทคนคหรอ
ดานคณภาพของงาน แยกจากซองราคาเพอความ
สะดวกในการประเมนขอเสนอกอนมการเปรยบเทยบ
ราคา
การแสวงหาประโยชนโดยมชอบหรอการทจรตจะทำใหเกดความสญเสยอยางมากแกบรษทหรอองคกร สรางความเสยหาย ทงดานผลกำไรและ ชอเสยง
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ145
การประกาศผลการพจารณา
ควรมการแจงผลการพจารณาคดเลอกผชนะ
การประมลใหแกผเขารวมการประมลทไมไดรบการ
คดเลอกทงหมดทราบโดยทวกน เพอความโปรงใสควร
เปดเผยช อผ ไดร บการคดเลอกหากผ ไมไดร บการ
คดเลอกรองขอ
ขอยกเวน
ในบางกรณอาจมความจำเปนตองยกเวนการ
ดำเนนการประกวดราคาหรอเสนอราคา (เชน การ
จดซอจดจางกรณเรงดวน หรอกรณทมผขายสนคา
เพยงผเดยว หรอมขอพจารณาเรองความเขากนได
ของระบบ) ขอยกเวน ควรมเหตและไดรบความเหน
ชอบจากเจาหนาท ระดบอาวโสและมเอกสารทาง
วชาการอางองอยางเหมาะสม
การจดซอโดยใชเงนสดยอย
ควรมบญชเง นสำรองจายไวเพ อการจดซ อ
จำนวนนอยและซอของเบดเตลด การจายเงนเพอซอ
ของลกษณะน ควรเปนไปในลกษณะการจายเงนตาม
ใบแจงราคาสนคาหรอตามใบเรยกเกบเงนทไดผาน
การรบรองจากเจาหนาทระดบอาวโสขององคกร
การใชวธการจดซอรปแบบใหม ๆ เชน บตรซอ
พสด (Purchase Card) อาจเหมาะทจะใชกบสนคา
และบรการบางประเภท แตกอนทจะมการนำวธการ
ใหม ๆ มาใชควรมการศกษาอยางละเอยดถถวน และ
นำมาตรการทเหมาะสมมาใชเพอควบคมการใชบตร
มาตรการทแนะนำมดงน
จำกดการใชบตรเพอซอพสดทกำหนดเทานน
จำกดวงเงนในการซอแตละรายการ และ
•
•
จำกดวงเงนรวมสำหรบการซอในชวงเวลาท
กำหนด
ใบสงซอสงจาง
ใบสงซอสงจางเปนเอกสารอยางเปนทางการท
สงใหผ ขายสนคา/รบจางทำของ กำหนดใหจดสง
สนคาหรอทำงานตามทตองการ ใบสงซอสงจางไมใช
เอกสารอนมตการจดซอจดจางภายในและแตกตาง
จากคำขออนมตจดซอจดจาง ถงแมวาบางครงในแบบ
ฟอรมเดยว อาจรวมทงการขออนมตจดซอจดจางและ
การอนมตการจดซอจดจางภายในไวดวยกน ใบสงซอ
สงจางจะตองประกอบดวยขอมลเพยงพอเพอชวยให
ผขายสนคา/รบจางทำของจดสงสนคา/ ทำงานไดถก
ตองตามคณลกษณะและจำนวนท ตองการภายใน
เวลาทกำหนด ใบสงซอสงจางทมรายละเอยดชดเจน
จะชวยไมใหเกดการโตแยงเร องการไมปฏบตตาม
ขอกำหนด และการสงของไมครบจำนวนในภายหลง
เพ อจดประสงคในการควบคมและการลงบญชท ง
คำขออนมตจดซอจดจางและใบสงซอสงจางควรม
การลงเลขทเรยงลำดบตอเนองกน
การรบมอบสนคา/งาน
กอนทจะมการรบมอบจะตองมการตรวจสอบ
นบจำนวน ชงนำหนกหรอวดใหตรงตามใบสงซอและ
ใบแจงราคาสนคา (ในกรณทเปนสนคา) มาตรฐาน
ของงานทสงมอบจะตองไดรบการประเมนและรบรอง
วาคณภาพเปนทพอใจ
การรบมอบสนคาควรจะมเจาหนาททงจากฝาย
จดซอจดจางและหนวยงานทจะใชพสดเพอใหมการ
ตรวจสอบและถวงดล
•
สำนกงานป.ป.ช.14�
ขนตอนการจายเงน โดยปกตการจายเง นมกจะดำเนนการตาม
ขนตอนทมการกำหนดไวแลว สงสำคญคอกอนทจะมการจายเงนจะตองมการตรวจสอบวาใบเรยกเกบเงน มรายการตรงกบใบสงซ อหรอไม เพอปองกนไมให เจาหนาทท ไมมศลธรรมปฏเสธการจายเงน โดยไมสมควร ผขายสนคาควรไดรบทราบระยะเวลาการจายเงน การสมตรวจสอบควบคมการจายเงน สามารถชวยยบยง ปองปรามการกระทำมชอบในการจายเงน
จะตองมการจดทำรายงานการยกเวนทเนนใหเหนถงแนวโนมของความไมสอดคลองกนและความผดปกตในการจดซ อ จดจาง (เช น การแบงซ อ แบงจาง) เพอเปนขอมลสำหรบการบรหารจดการ
กลมใหคำปรกษา นอกเหนอจากเอกสารชดมาตรฐานการปฏบตท
ดเลศแลว ICAC ยงจดตงกลมใหคำปรกษา Advisory Services Group เพอใหคำแนะนำเกยวกบการปองกนการทจรตแกองคกรภาคเอกชน โดยปดเปนความลบและไมเสยคาใชจาย ซงครอบคลมหลาย ๆ ดาน เชน การบรหารงานบคคล การจดการคลงสนคา และการบรหาร สญญา
ตดต อขอข อม ล เพ ม เต ม ไดท กล ม ให
คำปรกษา
โทรศพท 0-2526-6363 หรอโทรสาร
0-2522-0505หรออเมล[email protected]
ICAC
Corruption Prevention Department
Independent Commission Against Corruption
2003
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ14�
จรรยาบรรณภาคธรกจของกลมเอเปก (APEC Code of Conduct for Business)
1)ขอหามเรองสนบน(ProhibitionofBribery)
ธรกจใดๆจกตองละเวนการใหและรบสนบนในทกรปแบบ
สนบนหมายถงการเสนอการใหคำมนสญญาหรอการใหรวมถงการเรยกรองหรอ
การรบตวเงน หรอผลประโยชนอนใด ไมวาทางตรงหรอทางออม เพอทจะไดรบ คงไวหรอ
กำกบธรกจประเภทใดกตามหรอเพอรกษาผลประโยชนทมชอบในการประกอบธรกจ
กรณตวอยางของการใหและการรบสนบนทอย
ภายใตหลกการขอน อาจรวมถง การดำเนนธรกจ
โดย/หรอทเก ยวของกบกจการสาขา บรษทรวมทน
ตวแทน ผแทนบรษท ทปรกษา นายหนา ผรบเหมา
ผ จำหนาย ลกจางของเจาหนาท ของรฐหรอของ
ใครกตาม รวมถงสมาชกในครอบครวและญาตสนท
ของเจ าหน าท ร ฐของผ สม ครร บเล อกต ง ของ
พรรคการเมอง ของเจาหนาท ของพรรคการเมอง
ของลกจางในภาคเอกชน ซงรวมถงบคคลซงสงการ
หรอทำงานใหแกธรกจภาคเอกชนในลกษณะใดกตาม
หรอบคคลทสามทเกยวของ
2) แผนงานตอตานการใหและรบสนบน
(ProgramtoCounterBribery)
ธรกจควรกำหนดแผนงานทมความชดเจนและม
รายละเอยดเพยงพอในเร องขอบขายของแผนงาน
ความเหมาะสมกบประเภทของธรกจ ความเสยงทอาจ
เกดขนและสถานทปฏบตการ ใหสามารถเนนคณคา
นโยบายและขนตอนวธการดำเนนการทจะนำมาใชใน
การปองกนมใหเกดการใหและรบสนบนข นในทก
ข นตอนของการประกอบธรกจของตนในรปแบบท
สามารถควบคมไดจรง
แผนงานน ต องมความสอดคลองรองรบกบ
กฎหมายและขอบงคบในเรองการตอตานการใหและ
รบสนบนตาง ๆ ในทกขอบขายกฎหมายทธรกจนน ๆ
ประกอบกจการอย อกทงตองใชบงคบกบสำนกงาน
สาขา ทงสาขาภายในและภายนอกประเทศทอยใน
การควบคมดแลของธรกจของตนดวย
3) ขอบเขตและแนวทางปฏบต (Scope
andGuidelines)
3.1) การมสวนรวมในการกศล (Charitable
Contributions)
การมสวนรวมในกจกรรมทเก ยวกบการกศล
และการใหเงนสนบสนนโครงการตาง ๆ ตองไมเปน
ฉากกำบงของการใหและรบสนบนใด ๆ การมสวน
รวมในการกศลควรจะโปรงใสตรวจสอบได และอย
ภายใตกฎหมายทบงคบใชภายในประเทศ
3.2) ของขวญ การรบรองและการออกเงนให
(Gifts, Hospital and Expenses)
ควรหามใหมการใหหรอรบของขวญ การรบรอง
หรอการออกเงนให ไมวาในกรณใดกตามทการดำเนน
การนนฝาฝนกฎหมายทบงคบใชภายในประเทศ
สำนกงานป.ป.ช.14�
3.3) เงนคาอำนวยความสะดวก (Facilitation
Payments)
การจายเงนเพออำนวยความสะดวกในการทำ
ธรกจในรปแบบของ “เงนใตโตะ” หรอเงนกอนทเมอ
จายแลวจะทำใหธรกจของทานดำเนนงานไดปกต
สะดวก และรวดเรว ถอวาเปนการกระทำทไมสมควร
โดยเฉพาะเมอเกอบทกประเทศมการออกกฎหมาย
หามไว
3.4) การบร จาคเพ อสนบสนนการดำเน น
กจกรรมทางการเมอง (Political Contributions)
การบรจาคเง นหร อส งของท งโดยตรงหรอ
ทางออมเพ อสนบสนนพรรคการเมอง เจาหนาท
ของพรรคการเมอง ผสมครรบเลอกตง องคกร หรอ
บคคลใด ๆ ทเลนการเมอง โดยมเจตนาเรองสนบน
แอบแฝงถอเปนสงไมควรกระทำ หากจะมการบรจาค
เงนหรอส งของเพ อสนบสนนการดำเนนกจกรรม
ทางการเมอง ควรกระทำอยางโปรงใสและตรวจสอบ
ไดตามกฎหมาย แผนงานควรกำหนดใหมการควบคม
และขนตอนควบคมทจะทำใหแนใจไดวา การบรจาค
ในรปแบบอนมชอบจะไมเกดขน
4) ขอกำหนดการบงคบใชแผนงานสงเสรม
ดานจรรยาบรรณ (Program Implementation
Requirements)
4.1) ความส มพ นธ ทางธ รก จ (Business
Relationships)
บรษทควรหามใหมการใหหรอรบสนบนโดย
เดดขาด ไมวาจะดวยการดำเนนการเองหรอการผาน
บคคลท สาม โดยเฉพาะผานสาขากจการรวมทน
ต วแทน ผ แทนของบร ษ ท ท ปร กษา นายหนา
ผ จำหนาย หรอคนกลางอ น ๆ ทกประเภท ท งน
บรษทควรมมาตรการควบคมคนทเดดขาดและไดผล
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ14�
4.2) การสอสาร (Communications)
บรษทควรสอสารใหเกดความเขาใจทถกตองเกยวกบแผนงานฯ ทงกบผทมสวนไดสวนเสยภายในและภายนอกหนวยงาน และความเปดเผยงานตอสาธารณะ
4.3) ภาวะผนำ (Leadership)
คณะกรรมการบรหาร (หรอเทยบเทา) และ ผบรหารสงสดของบรษท ควรมบทบาทในการรเร มแผนงานฯ และเปนแบบอยางทดโดยการแสดงใหเหนถงความมงมนในการยดมนและปฏบตตามแผนงานฯ
4.4) การบนทกและการตรวจสอบทางการเงน (Financial Recording and Auditing)
บรษทควรพฒนาใหมกลไกในการรายงานดานการเงนทแมนยำและโปรงใส รวมทงกลไกภายในทสามารถตรวจสอบและควบคมระบบการรายงานดานการเงนทเปนทยอมรบในระดบมาตรฐานสากล
4.5) ทรพยากรบคคล (Human Resources)
การคดเลอกรบบคคลเขาทำงาน การเล อนตำแหนง การฝกอบรม การประเมนผลการปฏบตงาน และการประกาศเก ยรต ค ณพนกงาน ควรให ม สอดคลองกบแผนงานฯ โดยสะทอนใหเหนถงความ มงมนของบรษทในการสงเสรมจรรยาบรรณทดงาม นอกจากน พนกงาน หรอตวแทนพนกงาน ควรเขามามสวนรวมในการวางแผนและพฒนานโยบายและแนวทางปฏบตดานทรพยากรบคคลทเก ยวของกบแผนงานฯ บรษทควรชแจงใหชดเจนวา การปฏบตตามแผนงานฯ เปนขอบงคบททกคนตองปฏบตตาม และการไมยอมตดสนบนจะไมสงผลใหบคคลผนนตองถกลดข นหรอถกลงโทษหรอตอบโตใด ๆ ท งส น ถงแมวาการไมตดสนบนนนอาจสงผลใหบรษทเสย ผลประโยชนทางธรกจกตาม บรษทควรกำหนด
บทลงโทษทเหมาะสมสำหรบผทฝาฝนแผนงานฯ โดยอาจถงขนไลออกจากงาน ในกรณทเหนสมควร
4.6) การตรวจสอบและทบทวน (Monitoring and Review)
ผบรหารระดบอาวโสของบรษทควรมหนาทคอยตรวจสอบการดำเนนงานตามแผนงานฯ และทบทวนแผนงานฯ อยเปนระยะๆ ถงความเหมาะสม และความมประสทธภาพ ตลอดจนปรบปรงแผนงานฯ ตามทเหนสมควร ผบรหารระดบอาวโสควรรายงาน ผลการตรวจสอบแผนงานฯ ต อคณะกรรมการ ตรวจสอบ หรอคณะกรรมการการบรหารเปนระยะ ๆ คณะกรรมการตรวจสอบหรอคณะกรรมการบรหาร มหนาทประเมนแผนงานฯ ดวยตนเองอกครงและเผยแพรผลการประเมนนนในรายงานประจำปตอผถอหน
4.7) การเสนอแนะประเดนปญหาและคำขอแนะแนว (Raising Concerns and Seeking Guidance)
บรษทควรสงเสรมใหลกจางทกคนสามารถ เขามามสวนรวมในการยกประเดนปญหาทกงวลใจ หรอรายงานพฤตกรรม/การกระทำทนาสงสยและอาจขดตอแผนงานฯ
ในการน บรษทควรกำหนดมาตรการคมครอง ผท รายงานพฤตกรรม/การกระทำทนาสงสยหรอผดปกต เพอปกปองเขาจากการถกเปดเผย และความเปนไปไดในการถกกลนแกลงหรอลางแคนตอไป
นอกจากน บรษทควรเปดโอกาสใหลกจางหรอบคคลอ นสามารถขอคำแนะนำเก ยวกบแผนงานฯ หรอเสนอขอคดเหนในการปรบปรงแผนงานฯ บรษทควรใหคำแนะนำเกยวกบการขอกำหนดและกฎเกณฑของแผนงานฯ และวธการในการประยกตใชกบกรณหรอเหตการณตาง ๆ
สำนกงานป.ป.ช.150
4.8) การฝกอบรม (Training)
บรษทควรสงเสรมใหเกดและคงไวซงวฒนธรรม
ความเชอใจภายในองคกร และวฒนธรรมการตอตาน
การทจรต
ผบรหาร ลกจาง และตวแทนบรษท ควรผาน
การฝกอบรมเกยวกบแผนงานฯ โดยการฝกอบรมควร
จะออกแบบใหตรงกบความตองการและตามแตกรณ
นอกจากน เมอมโอกาสอนสมควร ทงผรบเหมา และ
ผ จ ดจำหนายกควรจะไดรบการฝกอบรมเก ยวกบ
แผนงาน กจกรรมการฝกอบรมควรทำการประเมนผล
เปนระยะ ๆ
4.9) องคกรและความรบผดชอบ (Organization
and Responsibilities)
คณะกรรมการบรหาร (หรอเทยบเทา) ควรม
ความพงพอใจท แผนงานฯ ไดร บการพฒนาและ
ปฏบตตามอยางไดผลเปนทนาพอใจ
คณะกรรมการบรหาร (หรอเทยบเทา) ควรม
ความพงพอใจทมการตรวจสอบและทบทวนแผนงานฯ
เพอใหมนใจไดถงประสทธภาพ และเมอพบปญหา
หรอความบกพรองกไดมมาตรการแกไขอยางจรงจง
ประธานผบรหาร (หรอเทยบเทา) มหนาทรบ
ผดชอบดแลใหมการนำแผนงานฯ ไปปฏบตใชอยางม
ประสทธภาพ
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ151
เ ค ร อ ง ม อ จ ร ร ย า บ ร รณด า นก า ร ต อ ต า น คอรรปชนขององคกรระหวางประเทศ
อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต ค.ศ. 2003
(United Nations Convention Against Corruption)
อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต ค.ศ. 2003 ถกรางขนมาภายใต
ความกงวลใน (1) ความรนแรงของปญหาและภยคกคามอนเกดจากการทจรตทมตอ
เสถยรภาพและความมนคงของสงคม ซงบอนทำลายสถาบนและคณคาแหงประชาธปไตย
คณคาทางจรยธรรม และความยตธรรม และเปนอนตรายตอการพฒนาอยางยงยนและ
หลกนตธรรม (2) ความเชอมโยงระหวางการทจรตและอาชญากรรมในรปแบบอน ๆ
โดยเฉพาะอยางยงองคกรอาชญากรรมและอาชญากรรมทางเศรษฐกจ รวมถงการฟอกเงน
(3) การทจรตทเกยวของกบสนทรพยจำนวนมหาศาล ซงอาจเปนสวนสำคญของทรพยากร
แหงรฐและทคกคามตอเสถยรภาพทางการเมองและการพฒนาอยางยงยนของรฐเหลานน
อนสญญาฯ มวตถประสงคเพอ
1. สงเสรมและเสรมสรางมาตรการในการ
ปองกนและตอตานการทจรตใหมประสทธภาพและ
ประสทธผลมากขน
2. สงเสรม อำนวยความสะดวก และสนบสนน
ความรวมมอระหวางประเทศและความชวยเหลอทาง
วชาการในการปองกนและตอตานการทจรต รวมทง
การตดตามทรพยสนจากการกระทำผดกลบคน
3. สงเสรมความมคณธรรม ตรวจสอบได และ
การบรหารกจการบานเมองและทรพยสนของรฐอยาง
เหมาะสม
สำหร บใจความหลกของอนส ญญาฯ น น
เนนยำถงมาตรการปองกน การกำหนดใหเปนความ
ผดทางอาญา และการบงคบใชกฎหมาย ความรวม
มอระหวางประเทศ การตดตามสนทรพยคน ความ
ช วยเหล อทางว ชาการในการแลกเปล ยนข อมล
ขาวสาร และกลไกในการปฏบตตามอนสญญา
ในสวนของบทบญญตท เก ยวของโดยตรงกบ
ภาคเอกชน (หมวด 2 ขอ 12) อนสญญาฯ กำหนดให
1. รฐภาคแตละรฐตองดำเนนมาตรการในการ
ปองกนการทจรตทเกยวของกบภาคเอกชน เพมพน
มาตรฐานทางบญชและการตรวจสอบบญชในภาค
เอกชนและในกรณทเหมาะสม จดใหมการลงโทษทาง
แพง ทางปกครอง หรอทางอาญาทมประสทธผล
ไดสดสวน และเปนการหามปรามยบยง สำหรบการ
ไมสามารถปฏบตตามมาตรการเชนวา ทงน โดยเปน
ไปตามหลกการพนฐานของกฎหมายภายในของตน
2. มาตรการท จะทำใหวตถประสงคเหลาน
สมฤทธผล นอกจากประการอนแลวอาจรวมถง
สำนกงานป.ป.ช.152
2.1 การส งเสร มความร วมมอก นระหว าง หนวยงานท บงคบใชกฎหมายและหนวยงานภาคเอกชนทเกยวของ
2.2 การสงเสร มการพฒนามาตรฐานและกระบวนการท ม จ ดประสงคในการพท กษร กษา คณธรรมของหนวยงานภาคเอกชนทเกยวของ รวมทงจรรยาบรรณในการประกอบกจการงานทางธรกจและวชาชพทเกยวของทงปวงอยางถกตอง นาเคารพ และเหมาะสม และการปองกนความขดแยงกนระหวาง ผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวม และ ในการสงเสรมการใชแนวปฏบตทางการคาทดในหมธรกจและความเกยวพนทางสญญาดานธรกจกบรฐนน ๆ
2.3 การสงเสรมความโปรงใสในหมหนวยงานภาคเอกชน รวมทงมาตรการเกยวกบการแสดงตนของนตบคคลและบคคลธรรมดาทเกยวของกบการจดตงและการจดการหนวยงานในรปแบบบรรษท
2.4 การปองกนการใชกระบวนการในการกำกบ
ดแลหน วยงานภาคเอกชนในทางท ผ ด รวมถ ง
กระบวนการเก ยวก บการอ ดหน นและการออก
ใบอนญาตโดยเจาหนาทของรฐสำหรบกจกรรมทาง
พาณชย
2.5 การป องก นความข ดแย งก นระหว าง
ผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมโดยการ
กำหนดขอจำกดเกยวกบกจการงานทางวชาชพของ
อดตเจ าหนาท ของร ฐ หร อเก ยวก บการว าจ าง
เจาหนาทของรฐโดยภาคเอกชนภายหลงการลาออก
หรอการเกษยณอาย ในกรณทกจการงานหรอกจการ
วาจางเชนวาเกยวของโดยตรงกบการปฏบตหนาทใน
ตำแหนงหรออยในความควบคมดแลของเจาหนาท
ของรฐเหลานนในระหวางวาระการดำรงตำแหนง ทงน
ตามความเหมาะสมและภายในระยะเวลาอนควร
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ153
2.6 ประกนวากจการของเอกชนมการควบคมการสอบบญชภายในอยางพอเพยงทจะชวยในการปองกนและสบหาการกระทำทจรต และบญชและรายงานการเงนตามทกำหนดไวของกจการของเอกชนเชนวาอยภายใตกระบวนการสอบบญชและการรบรองความถกตองทเหมาะสม ทงน โดยคำนงถงโครงสรางและขนาดของบรษทนน ๆ
3. เพอปองกนการทจรต รฐภาคแตละรฐจะตองดำเนนการท อาจจำเปนโดยเปนไปตามกฎหมายภายในและขอบงคบเกยวกบการดแลรกษาสมดบญช บนทก การเปดเผยรายงานการเงน และมาตรฐานทางบญชและการสอบบญชเพอหามการกระทำดงตอไปนท ดำเนนการเพ อความม งประสงคในการกระทำ ความผดใด ๆ ทกำหนดไวตามอนสญญาน
3.1 การกระทำใหรายการทเกดขนไมผานการบนทกบญช
3.2 การทำธรกรรมทไมผานการบนทกหรอไมมการระบชชดอยางเพยงพอ
3.3 การบนทกคาใชจายทไมเกดขนจรง
3.4 การลงบญชหนสนซงมหลกฐานบงชของวตถแหงหนทไมถกตอง
3.5 การใชเอกสารเทจ และ
3.6 การทำลายเอกสารทางบญชโดยเจตนากอนเวลาทคาดการณไวตามกฎหมาย
4. ร ฐภาค แต ละร ฐต องไม อน ญาตให นำ ค าใช จ ายท เป นส วนหน งของส นบน ซ ง เป น องคประกอบหนงของความผดตามทกำหนดโดยเปนไปตามขอ 15 และขอ 16 ของอนสญญานและในกรณทเหมาะสมคาใชจายอนซงเกดขนเพอสงเสรมใหมการกระทำทจรตมาหกลดหยอนภาษ
หลก 10 ประการของขอตกลงโลกแหง
สหประชาชาต (UN Global Compact)
“ขอตกลงโลกแหงสหประชาชาต” เรมนำมาใช
ในป พ.ศ.2543 เพอใหบรษทตาง ๆ ทใหความสำคญ
กบการดำเนนธรกจแบบยงยนและเนนยำถงเรองความ
รบผดชอบตอสงคมและสวนรวม มกรอบนโยบายท
เปนมาตรฐานไวใชในการดำเนนธรกจ “ขอตกลงโลก
แหงสหประชาชาต” มไดเปนขอตกลงทมผลบงคบใช
ทางกฎหมาย แตเปนขอตกลงทเกดจากความสมครใจ
ของบรษทแตละรายท ต งใจท จะนำหลกการของ
ขอตกลงไปใชในการบรหารจดการดานกลยทธและ
การดำเนนธรกจของบรษท รวมทงในการเสรมสรางให
เกดเปนวฒนธรรมองคกรทยงยน ทงน บรษททสนใจ
นำเอา “ขอตกลงโลกแหงสหประชาชาต” ไปใชจะตอง
ลงทะเบยนแสดงเจตจำนงตอองคกรสหประชาชาต
โดยทางองคกรสหประชาชาตจะขอใหบรษทใหการ
สนบสนนดานการเง นเปนรายปเพ อสงเสรมงาน
ทเกยวของกบ “ขอตกลงโลกแหงสหประชาชาต”
“ขอตกลงโลกแหงสหประชาชาต” มหลกการ
สำคญ 10 ประการ ทเกยวของกบดานสทธมนษยชน
ดานแรงงาน ดานสงแวดลอม และดานการตอตาน
การทจรต ดงน
ดานสทธมนษยชน
หลกการท 1 บรษทตาง ๆ ควรสงเสรมและ
เคารพสทธมนษยชนทประชาคมโลกไดประกาศไว
หลกการท 2 บรษทตาง ๆ ควรกำกบดแลมให
กจการของตนลวงละเมดสทธมนษยชน
สำนกงานป.ป.ช.154
ดานแรงงาน
หลกการท 3 บรษทตาง ๆ ควรสนบสนนเสรภาพในการรวมกลมและสทธในการรวมกลมกนเพอการตอรอง
หลกการท 4 บรษทตาง ๆ ควรยตการบงคบใชแรงงานในทกรปแบบ
หลกการท 5 บรษทตาง ๆ ควรหาวธยตการใชแรงงานเดกโดยสนเชง
หลกการท 6 บรษทตาง ๆ ควรละเวนจากการเลอกปฏบต และการจางงานอยางไมเปนธรรม
ดานสงแวดลอม
หลกการท 7 บรษทตาง ๆ ควรดำเนนกจการในลกษณะทคำนงถงผลกระทบตอสงแวดลอม
หลกการท 8 บรษทตาง ๆ ควรดำเนนโครงการท ส งเสรมดานการสำนกและความรบผดชอบตอ สงแวดลอม
หลกการท 9 บรษทตาง ๆ ควรสงเสรมการพฒนาและการใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม
ดานการตอตานการทจรต
หลกการท 10 บรษทตาง ๆ ควรตอตานการทจรตทกรปแบบ ซงรวมถงการกรรโชกทรพยและการตดสนบน
โครงการตอตานการทจร ตสำหรบภม ภาค เอเชยแปซฟกในสหสวรรษใหม โดยธนาคารเพอการพฒนาเอเช ยและองคการเพ อความร วมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (ADB OECD Anti-Corruption
Initiative for Asia-Pacific Combating Corruption In the New Millennium)
ในป พ.ศ.2542 รฐบาลตาง ๆ ในภมภาคเอเชย-แปซฟกไดร วมมอกนท จะตอตานการทจร ตโดย การรเร มโครงการตอตานการทจรตสำหรบภมภาคเอเชย-แปซฟก โครงการดงกลาวมการดำเนนการอยางเปนรปธรรมภายใตกรอบปฏบตการ 3 ประการ โดยไดรบการสนบสนนจากธนาคารเพอการพฒนาเอเชย องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและ การพฒนา องคกรผ บร จาคและประเทศตาง ๆ
ตามความเหมาะสม
กรอบปฏบตการท 1 : จดทำระบบท
โปรงใสและมประสทธภาพสำหรบบรการ
ภาครฐ
จรยธรรมในภาครฐ
จดใหม ระบบการจางเจ าหนาท ร ฐอยาง
เปดเผยและมประสทธภาพ พรอมเนนสงเสรมความ
เสมอภาคและการจางงานบคคลทมความสามารถ
และจรยธรรมสงสด ซงจดทำไดโดย
พฒนาระบบการจายคาตอบแทนโดยเนนใหม
คาตอบแทนทเพยงพอตอการใชชวตอยางเหมาะสม
ตามสภาพเศรษฐกจของประเทศ
พฒนาระบบการจ างและเล อนตำแหนง
เจาหนาทรฐแบบโปรงใสเพอปองกนระบบอปถมภ
การเลนพรรคเลนพวกและการเลอกทรกมกทชงเพอ
สงเสรมใหการบรการโดยเจาหนาทรฐมความเปนอสระ
และเพอสงเสรมความสมดลระหวางผทดำรงตำแหนง
ทางการเมองและเจาหนาทรฐ
•
•
•
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ155
พฒนาระบบตรวจสอบการตดสนใจและ
บคลากรทมอำนาจในการตดสนใจ
พฒนาระบบบคลากร อนรวมถงการจดใหม
การโยกยายตำแหนงและเจาหนาท ร บผดชอบเปน
ประจำเพ อลดโอกาสในการทำงานแยกเด ยวซ ง
อาจเปนชองทางสำหรบการทจรต
กำหนดแนวปฏบตทางจรยธรรมและบรหาร
ซ งจะช วยปองก นการเก ดผลประโยชนท บซ อน
สน บสน นให เก ดการใช ทร พยากรภาคร ฐอย าง
เหมาะสม ตลอดจนสงเสรมใหเกดมาตรฐานการ
ทำงานทางวชาชพและมาตรฐานทางจรยธรรมในขน
สงสดผานกระบวนการดงตอไปน
ม ข อห ามและเง อนไขป องก นการเก ด
ผลประโยชนทบซอน
มระบบสงเสรมความโปรงใสผานการกำหนด
ใหเปดเผยและ/หรอตรวจสอบขอมล อาท ในเร อง
ทรพยสนและหนสนสวนบคคล
มระบบบรหารงานทดเพอดแลใหการตดตอ
งานระหวางเจาหนาทรฐและผใชบรการจากภาคธรกจ
ปลอดจากอำนาจแทรกแซง โดยเฉพาะอยางย งใน
สวนงานภาษศลกากรและสวนอน ๆ ทมแนวโนมจะ
เกดการทจรตไดงาย
สงเสรมแนวปฏบตทางจรยธรรมและบรหาร
งานโดยเนนใหสอดคลองกบทงมาตรฐานสากลและ
มาตรฐานวฒนธรรมทองถ น ตลอดจนจดใหมการ
ศกษา อบรม และควบคมดแลเจาหนาทเพอใหทกคน
เขาใจถงหนาทความรบผดชอบของตนเปนอยางด
•
•
•
•
•
•
มมาตรการกำหนดใหเจาหนาทตองรายงาน
เหตทจรตและมมาตรการค มครองความปลอดภย
ตลอดจนคมครองโอกาสทางวชาชพของเจาหนาท
ผรายงานเหตดงกลาว
ความรบผดชอบและความโปรงใส
พทกษไวซ งความรบผดชอบของภาครฐผาน
กรอบของกฎหมาย การบรหาร และกระบวนการ
ตรวจสอบ ดงน
มมาตรการและระบบสงเสรมความโปรงใส
ทางการเงน
นำเอามาตรฐานสากลทเกยวของและระเบยบ
ปฏบตการทวไปทเกยวกบการควบคมและตรวจสอบ
ดแลสถาบนการเงนมาใช
มกระบวนการตรวจสอบการบรหารงานภาค
รฐ ตลอดจนมมาตรการและระบบรายงานผลการ
ปฏบตงานตอสาธารณชนทเหมาะสม
มกระบวนการทโปรงใสและเหมาะสมเกยวกบ
การจดซ อจดจางภาครฐเพ อสงเสรมการแขงขน
อยางเปนธรรมและการยบย งการทจรต รวมถงม
กระบวนการบรหารงานทมขนตอนงายและสะดวก
พฒนาสถาบนเพอสงเสรมการตรวจสอบโดย
ประชาชน
จดทำระบบเผยแพรขอมลสสาธารณชน
ลดความซ บซ อนของกฎระเบ ยบต าง ๆ
ทซำซอนคลมเครอ หรอยงยากจนเปนปญหาตอการ
ดำเนนธรกจ
•
•
•
•
•
•
•
•
สำนกงานป.ป.ช.15�
กรอบปฏบตการท 2 : เสรมสราง
มาตรการตอตานการทจรตและสงเสรม
จรยธรรมในการประกอบธรกจ
การปองกนการตรวจสอบและการดำเนน
คดตอผกระทำผดอยางมประสทธภาพ
มาตรการตอตานการทจรตอยางมประสทธภาพจะเกดขนไดตอเมอ
ออกกฎหมายทเขมงวดเพอปองกนไมใหมการตดสนบนเจาหนาทรฐ
จดใหมการบงคบใชกฎหมายปราบปรามการฟอกเงนอยางมประสทธภาพ โดยกฎหมายดงกลาวตองกำหนดโทษอาญาสถานหนกใหแกการฟอกเงนทไดมาจากการทจรตและการประกอบอาชญากรรมตามกรอบของกฎหมายในแตละประเทศ
จดใหม การบงคบใชกฎระเบยบเพ อการ ตรวจสอบคดสนบนอยางเขมงวด ถถวน โดยใหหนวยงานท มอำนาจหนาท ร บผดชอบเปนผ ดำเนนคด ท งน หนวยงานดงกลาวควรมอำนาจในการสงใหธนาคารเปดเผยขอมลของลกคา รวมถงควรมอำนาจในการสงอายดเงนหรอเอกสารทางการเงน/เอกสารทางการคาได
เพมความสามารถในการสบสวนและดำเนนคดผ านการสงเสร มความรวมมอระหวางหนวยงานการปองกนการใชอำนาจแทรกแซงการสบสวนหร อการดำเน นคด ระบบส บหาหล กฐานท ม ประสทธภาพ ระบบคมครองผทใหความรวมมอกบทางการในการปราบปรามการทจรต ตลอดจนการจดใหมการอบรมและงบประมาณอยางเหมาะสม
•
•
•
•
เพมความรวมมอทงระดบทวภาคและพหภาคในการสบสวนและกระบวนการตามกฎหมายอน ๆ ผานการพฒนาระบบดงตอไปนภายใตขอบเขตของกฎหมายในประเทศ (1) การแลกเปลยนขอมลและหลกฐานระหวางกนอยางมประสทธภาพ (2) การสงตวผรายขามแดนตามความสะดวกและเหมาะสม (3) การใหความรวมมอในการตามหาทรพยสนท สามารถยดได รวมถงการยดทรพยและสงทรพย ดงกลาวขามแดน
ความรบผดชอบและพนธะความรบผดชอบ
ขององคกรตอสงคม
ใชมาตรการท มประสทธภาพในการสงเสรมความรบผดชอบและพนธะความรบผดชอบขององคกรตอสงคมตามมาตรฐานสากลผานกระบวนการดง ตอไปน
ส งเสร มบรรษทภบาลเพราะส งด งกลาวกำหนดใหองคกรมการตรวจสอบภายในอยางพอเพยง อาท มแนวทางปฏบต มชองทางการสอสาร มการคมครองพนกงานทรองเรยนเรองการทจรตและมการจดอบรมพนกงาน
การมและบงคบใชกฎหมายเพอปราบปรามพฤตกรรมท สงเสรมการจายสนบนโดยออม อาท การเปดทางใหนบเงนจายสนบนเปนคาใชจายทเอาไปหกภาษได
การมและบงค บใช กฎหมายควบคมการจดการทำบญชอยางเขมขนเพอใหการจดทำบญชขององคกรเปนไปอยางโปรงใส รวมถงมการกำหนดโทษ
•
1.
2.
3.
“ขอตกลงโลกแหงสหประชาชาต” มได เปนขอตกลงทมผลบงคบใช ทางกฎหมาย แตเปนขอตกลงทเกดจากความสมครใจของบรษท
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ15�
ผทละเวนไมรายงานหรอปลอมแปลงรายการบญชทเกยวของกบสนบนในสมดบนทกบญช เอกสารหรอรายงานทางการเงนหรอบญชตาง ๆ อยางเหมาะสมและมประสทธภาพเพ อเปนการปรามมใหองคกร คดเขาไปยงเกยวกบเรองสนบน
ตรวจสอบกฎหมายและกฎระเบยบทควบคมการใหใบอนญาตประกอบการ สญญาจดซอหรองานใด ๆ ของภาครฐเพอดแลใหมการลงโทษผทกระทำผดฐานตดสนบนเจาพนกงาน
กรอบปฏบตการท3:สนบสนนการม
สวนรวมของประชาชน
ปรกษาหารอประชาชนเกยวกบการตอตาน
การทจรต
ใชมาตรการทมประสทธภาพในการสงเสรมการ
ปรกษาหารอเรองตอตานการทจรตกบประชาชนผาน
กระบวนการดงตอไปน
จดทำแคมเปญสงเสรมการตระหนกรในหลาย
ระดบ
สนบสนนองคกรพฒนาเอกชนท ส งเสร ม
จรยธรรมและตอตานการทจรตผานกจกรรมตาง ๆ
อาท กจกรรมเพมความตระหนกรเกยวกบการทจรต
และความเสยหายท เก ดข น กจกรรมระดมพลง
พลเรอนเพอการสนบสนนรฐบาลทใสสะอาด การทำ
บนทกคดทจรตและรายงานการทจรต
การจดเตรยม/ดำเนนงานโครงการการศกษาท
มงเนนสงเสรมใหเกดวฒนธรรมตอตานการทจรต
4.
•
•
•
หลกการสำหรบองคกรธรกจทมความรบผดชอบของสถาบนCauxRoundTable(Caux Round Table’s Principles forResponsibleBusiness)
สถาบน Caux Round Table กอต งข นโดย
เครอขายผ นำดานธรกจท ประสบความสำเร จใน
ระดบนานาชาตท รวมตวกนเพอสงเสรมใหเกดการ
ดำเนนธรกจในระบบทนนยมทเนนยำถงหลกจรยธรรม
ทดงามควบคกนไปดวย ทงน สถาบน Caux Round
Table ไดกำหนดหลกการสำหรบองคกรธรกจทมความ
รบผดชอบ (Principles for Responsible Business)
ไว 7 ประการ เพอเปนหลกปฏบตทางจรยธรรมใหแก
องคกรธรกจตาง ๆ ดงน
หลกการท 1 คำนงถงผมสวนไดสวนเสย
มใชแคผถอหน
องคกรธรกจทมความรบผดชอบควรตระหนก
ถงหนาทของตนในการสงมอบสงทดแกสงคม ซงอาจ
จะอยในรปของจำนวนเงนหรอจำนวนงานทองคกรได
นำเสนอ และสนคาหรอบรการทไดมอบใหแกลกคา
องคกรธรกจท มความรบผดชอบควรดแล
รกษาสภาพการเงนและความอย รอดของตนเพ อ
ประโยชนของผ ม ส วนไดสวนเสยดวย มใชเพยง
ผถอหนเทานน
องคกรธรกจทมความรบผดชอบจะคำนงถง
ประโยชนของลกคา พนกงาน ผจดหาสนคา คแขง
และชมชนโดยรวม และปฏบตตอทกฝายดวยความ
ซอสตยและเปนธรรม
•
•
•
สำนกงานป.ป.ช.15�
หลกการท 2 มสวนรวมในการพฒนา
เศรษฐกจสงคมและสงแวดลอม
องคกรธรกจทมความรบผดชอบตระหนกวางานธรกจจะไมมทางเตบโตอยางยงยนไดในสงคมทตกตำหรอขาดการพฒนาเศรษฐกจ
องคกรทมความรบผดชอบจงมสวนรวมในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และส งแวดลอมของชมชนทตนประกอบกจการอยเพอรกษา “ตนทนในการประกอบกจการ” ของตนเองไว ซงครอบคลมถงทนทางการเงน ทนทางสงคม ทนทางสงแวดลอม และไมตรจตดวย
องค กรท ม ความร บผ ดชอบจะส ง เสร ม ใหด ข นผานการใชทร พยากรอยางรอบคอบและ มประสทธภาพ การแขงขนอยางเสรและเปนธรรม และนวตกรรมทางเทคโนโลยและการประกอบธรกจ
หลกการท3เคารพตวบทกฎหมาย
องคกรทมความรบผดชอบตระหนกวาการกระทำทางธรกจทถกกฎหมายบางครงกอาจกอใหเกดผลกระทบตอผมสวนไดสวนเสยได
องคกรทมความรบผดชอบจงปฏบตตนตามตวบทกฎหมาย
องคกรทมความรบผดชอบจะประกอบกจการดวยความซอตรง จรงใจ และโปรงใส พรอมทงปฏบตตามสญญาเสมอ
หลกการท 4 เคารพกฎหมาย ระเบยบ
และสนธสญญา
องค กรท ม ความร บผ ดชอบจะ เคารพวฒนธรรมและธรรมเนยมทองถ นในชมชนซ งตนประกอบกจการอยอยางสอดคลองกบหลกการพนฐานดานความเปนธรรมและความเทาเทยม
•
•
•
•
•
•
•
ไมว าจะประกอบกจการในท ใด องคกรม
ความรบผดชอบจะเคารพกฎหมายของประเทศนน ๆ
ตลอดจนกฎหมายระหวางประเทศ ระเบยบและ
อนสญญาทมผลบงคบใชตอตนเสมอขณะททำการ
คาขายอยางเปนธรรมและมการแขงขนไปดวย
หลกการท 5 สนบสนนกระแสโลกาภวตน
อยางมความรบผดชอบ
ในฐานะทเปนผ มบทบาทในเวทการคาโลก
องคกรทมความรบผดชอบจะสนบสนนการคาแบบ
พหภาคทเปดเผยและเปนธรรม
องคกรท ม ความร บผ ดชอบจะสนบสนน
การปฏรปกฎหมายและระเบ ยบภายในประเทศ
หากกฎหมายหรอระเบยบดงกลาวเปนอปสรรคตอ
การคาโลก
หลกการท6คำนงถงสงแวดลอม
องค กรท ม ความร บผ ดชอบจะปกป อง
สงแวดลอม และหากเปนไปไดจะอนรกษสงแวดลอม
ตลอดจนหลกเลยงการใชทรพยากรอยางไมคมคา
องคกรทมความรบผดชอบจะดแลใหธรกจ
ของตนเปนไปตามมาตรฐานการบรหารสงแวดลอมทด
ท สดเพอใหสอดคลองกบแนวคดทวาจะตอบสนอง
ความตองการของวนนโดยไมทำรายโอกาสของมนษย
ในวนขางหนา
หลกการท 7 หลกเลยงการกระทำทผด
กฎหมาย
องคกรทมความรบผดชอบจะไมมสวนรวม
หรอไมยนยอมใหมการกระทำทเปนทจรต การใหหรอ
รบสนบน การฟอกเงนหรอการกระทำทผดกฎหมาย
อน ๆ
•
•
•
•
•
•
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ15�
องคกรทมความรบผดชอบจะไมมสวนรวม
หรอชวยอำนวยความสะดวกธรกรรมใด ๆ ทมความ
เก ยวของ หรอสนบสนนการกอการราย การคา
ยาเสพตดหรอการกระทำทผดกฎหมายอน ๆ
องคกรทมความรบผดชอบจะสนบสนนการ
ลดหรอปองกนการกระทำทผดกฎหมายหรอไมชอบ
ดวยกฎหมายอยางจรงจง
กตกาดานจรยธรรมขององคกรเพอความโปรงใสนานาชาต (TransparencyInternational’sIntegrityPackage)
1)กตกาดานจรยธรรมคออะไร?
องคกรเพ อความโปรงใสนานาชาตไดจดทำ
“กตกาดานจรยธรรม” (Integrity Pact หรอ IP) ขน
ในชวงทศวรรษท 90 เพอใหภาครฐ ภาคเอกชน และ
ภาคประชาสงคมทมเจตนาปองกนการทจรตนำไปใช
เปนเครองมอควบคมการทำสญญาตาง ๆ ของภาครฐ
โดยกตกาดงกลาวครอบคลมการทำสญญาระหวาง
ร ฐบาลหรอหนวยงานรฐ (ซ งต อไปน จะเร ยกวา
“หนวยงานราชการ”) และผเสนอราคาในโครงการรฐ
ตลอดจนกระบวนการทเกยวของทงหมด
“กตกาดานจรยธรรม” ระบถงสทธและหนาท
ตาง ๆ ไวอยางชดเจนเพอใหทกฝายไมจายสนบน
ไมเสนอสนบน ไมเรยกรองและไมรบสนบน รวมถง
ไมสมร ร วมคดกบค แขงเพ อใหไดมาซ งสญญาทำ
โครงการจากหนวยงานรฐ และไมสมรรวมคดกบคแขง
หลงจากไดรบสญญาไปแลว นอกจากน “กตกาดาน
จรยธรรม” ยงกำหนดใหผเสนอราคาแจงคาใชจาย
หรอคอมมชชนทตนไดจายไปในสวนทเก ยวของกบ
สญญาทงหมดดวย หากมการละเมด “กตกาดาน
•
•
จรยธรรม” ผละเมดจะถกลงโทษผานมาตรการตาง ๆ
อาท การยกเลกสญญา การปฏเสธไมใหไดรบสญญา
การยดเงนคำประกนซองประกวดราคา การยดเงน
คำประกนสญญา การเรยกรองคาเสยหาย การขน
บญชดำผเสนอราคาทกระทำความผดและการลงโทษ
ทงทางวนยและอาญาตอเจาหนาทรฐผกระทำผด
“กตกาดานจรยธรรม” เปนประโยชนตอท ง
ภาครฐและภาคเอกชน เพราะชวยใหบรษทตาง ๆ
ไมตองเสนอสนบนดวยรวาคแขงกจะไมใชสนบนเชน
กน ขณะทรฐบาลจะสามารถประหยดคาใชจายไปได
มากจากการทเงนไมรวไหลสการทจรตผานการจดซอ
การแปรรปสนทรพยร ฐเปนของเอกชนและการให
ใบอนญาตตาง ๆ
“กตกาดานจรยธรรม” สามารถประยกตใชได
หลายกรณและสอดคลองกบบรบททางกฎหมาย
อนหลากหลายของแตละประเทศ ปจจบน “กตกา
ดานจรยธรรม” มผลในทางปฏบตในกวา 15 ประเทศ
ทวโลกและไดรบประโยชนจากการแสดงความคดเหน
ตอบกลบขององคกรและบคคลตาง ๆ เปนอยางด
2)กตกาดานจรยธรรมมการดำเนนอยางไร?
2.1) กตกาดานจรยธรรมมประโยชนอยางไร
ในกระบวนการจดทำสญญา “กตกาดาน
จรยธรรม” มวตถประสงคหลก 2 ประการ ไดแก
1. ชวยใหบรษทไมตองไปของแวะกบเร อง
สนบนผานการใหความมนใจแกบรษทวา
1.1 คแขงจะไมของแวะสนบนเชนกน
สำนกงานป.ป.ช.1�0
1.2 โครงการจดซ อของรฐ โครงการแปรรปส นทร พย ร ฐ เป นของเอกชนและหน วยงานให ใบอนญาตตาง ๆ จะดำเนนการปองกนการทจรต และดแลให ท กกระบวนการม ความโปร งใส ซ ง จะครอบคลมถงการบงคบมใหเจาหนาทเรยกรองหรอกรรโชกขอรบเงนสนบนจากบรษท
2. ชวยใหรฐบาลลดคาใชจายหรอหลกเลยง ผลเสยทเกดจากการทจรตในโครงการจดซอของรฐโครงการแปรรปสนทรพยรฐเปนของเอกชนและการใหใบอนญาตตาง ๆ
2.2) กตกาดานจรยธรรมประยกตใชไดกบสญญาประเภทไหนบาง
“กต กาด านจร ยธรรม” ไม เพ ยงม ความ เหมาะสมตอสญญากอสรางหรอจดหาสนคา/บรการเท าน น หากแตย งไม เหมาะสมตอการคดเล อก ดงตอไปนดวย
ผ ซ อ/ผ ร บสนทรพยร ฐในโครงการแปรรปสนทรพยของรฐเปนของเอกชน
ทปรกษา (ดานวศวกรรม สถาปตยกรรม และอน ๆ)
ผไดรบประโยชนจากใบอนญาตประกอบการหรอสมปทานรฐ (อาท การขดสำรวจ/ผลตนำมนและกาซธรรมชาต การทำเหมอง การประมง ปาไม และสทธในการขดเจาะทรพยากรธรรมชาตอน ๆ) รวมถงบรการทอยภายใตการกำกบดแลของรฐ (อาท บรการโทรคมนาคม ประปา และการจดเกบขยะ)
ส ญญาและ “กต กาด านจร ยธรรม” อาจครอบคลมการวางแผน การออกแบบ การกอสราง การตดตงหรอการดำเนนการใด ๆ ตอสนทรพยของ “หนวยงานราชการ” การแปรรปสนทรพยรฐเปนของเอกชน การออกใบอน ญาตหร อส มปทานจาก “หนวยงานราชการ” ตลอดจนบรการทเกยวของ อาท
•
•
•
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1�1
บรการใหคำปรกษาหรอบรการสนบสนนทางดานเทคนค การเงนและการบรหารกได หากเปนไปไดผทเกยวของควรบงคบใช “กตกาดานจรยธรรม” กบทกกจกรรมทเก ยวของกบสญญานบต งแตการคดเลอกผ มสทธ เขารวมประกวดราคา การจดประกวดราคาและการจดทำสญญาเร อยไปจนถงการดำเนนการตามสญญา จนกระทงสญญาสนสด
2.3) กตกาดานจรยธรรมจะเปนประโยชนเมอใด
“กตกาดานจรยธรรม” สามารถจะและควรจะถกประยกตใชตอทกกจกรรมทเกยวของกบการลงทน การขาย การออกใบอนญาตหรอสมปทาน ไดแก
ข นตอนการศ กษาความเป นไปได หร อ จดเตรยมการดำเนนการ
ขนตอนการคดเลอกผรบเหมา/ผจดหาสนคาและบรการ/ผไดรบใบอนญาตหลก
ขนตอนปฏบตกจกรรมหลก (การปฏบตตามสญญากอสรางหรอจดหาสนคาและบรการโดยเฉพาะอยางยงขอมลจำเพาะในสญญาหรอคำสงปรบเปลยนอน ๆ)
3)ภาคประชาสงคมตองมบทบาทหรอไม?
นบตงแตแรกเรมเปนตนมา ภาคประชาสงคม
ถกคาดหวงใหมบทบาทสำคญในการตรวจสอบการ
บงคบใช “กตกาดานจรยธรรม” ในประเทศของตน
การเปดทางใหตวแทนภาคประชาสงคมมสทธ
เขาถงขอมลทถอเปนทรพยสนของบคคลหนงบคคลใด
ตามกฎหมายไดจะไมเปนปญหาในการรกษาขอมล
ดงกลาวไวเปนความลบหากเงอนไขสญญาโครงการ
ระบการคมครองขอมลดงกลาวไวอยางเพยงพอ
•
•
•
4)กตกาดานจรยธรรมในภาคปฏบต?
มาตรการลงโทษ - หลกฐานทเพยงพอตอการ
ลงโทษแนนอนคอ ผเสนอราคาถกตดสนวามความผด
ทางอาญา อยางไรกตาม การตดสนวาผเสนอราคาม
ความผดทางอาญาแทบจะไมคอยเกดขน และถงแม
เกดข นจรง คำตดสนมกจะชาเกนกวาท จะลงโทษ
ผเสนอราคาภายใต “กตกาดานจรยธรรม” นไดใน
ทางปฏบต เยอรมนจงยดถอวาหากผเสนอราคาไม
โตแยงขอกลาวหาหรอยอมรบวากระทำผดจรงกถอได
ว ามหลกฐานเพยงพอท จะใชมาตรการลงโทษได
แลว นอกจากน แนวปฏบตท วไปลาสดคอ หาก
“ขอเทจจร งระบว ามการกระทำผดจร งโดยไมม
ข อเคล อบแคลงท สำค ญ” จะถ อว าม หล กฐาน
การกระทำผดเพยงพอแลว ทสำคญหากม “หลกฐาน
เพยงพอ” กควรดำเนนการลงโทษไดเลยในทกกรณ
โดยเฉพาะอยางยงในกรณทความเสยหายทอาจจะ
เกดขนมอาจแกไขเยยวยาไดในภายหลง
อนญาโตตลาการ - การเรยกรองคาเสยหาย
ใด ๆ ควรดำเนนการภายใตระบบอนญาโตตลาการ
ของประเทศหรอของสากลโดยทวไป คสญญามกจะ
กำหนดไวต งแตแรกทำสญญาวาท งสองฝายจะอย
ภายใตกฎหมาย จะเจรจากนท ไหน และตองใช
อนญาโตตลาการกทาน
การเปดเผยขอมลการจายเงนและทรพย
พรอมทงการจำกดจำนวนทจายได - เน องจาก
“นายหนา” และ “คนกลาง” ม กจะถกใช เป น
เคร องมอ (หรอเคร องมอหลก) ในการจายสนบน
ตนแบบ “กตกาดานจรยธรรม” จะบงคบเลยวา
ผ เสนอราคาไมควรจายเงนใหแกนายหนาเกนกวา
“จำนวนท เหมาะสมสำหรบบรการท ถกกฎหมาย”
สำนกงานป.ป.ช.1�2
ซงคำกลาวอางจาก “ระเบยบปฏบตของหอการคา
นานาชาต” (วาดวยการกรรโชกทรพยและสนบน
ในงานธรกจระหวางประเทศฉบบปรบปรงป 1996) ใน
ปจจบนมบรษทขามชาตหลายแหงแลวทงดเวนจาก
การใชบรษทนายหนาหรอคนกลาง
การตรวจสอบ - สงทพงประสงคอยางยงคอ
การให ภาคประชาส งคมสามารถเข าตรวจสอบ
โครงการตาง ๆ ไดอยางเตมท ในกรณทรฐบาลมให
ภาคประชาสงคมเขามามสวนรวมในการตรวจสอบ
รฐบาลควรจะจดใหมการวางระบบตรวจสอบอยาง
หนงอยางใดดงตอไปน
รฐบาลจดใหมผตรวจการฝายเอกชนอสระ
ร ฐบาลต องม งม นท จะเป ดเผยข อมลท
เกยวของกบการพจารณาราคาประกวดใหประชาชน
ทราบ
ปจจบนมการนำ “กตกาดานจรยธรรม” ไป
ประยกตใชกนมากข น ผานวธการ เอกสาร และ
กระบวนการอนหลากหลายในประเทศตาง ๆ ทวโลก
•
•
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1�3
เ ค ร อ ง ม อ จ ร ร ย า บ ร รณด า นก า ร ต อ ต า นคอรรปชนขององคกร ในประ เทศ ไทย
ยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต
วสยทศน
ส งคมไทยม ว น ยและย ดม นในค ณธรรม จรยธรรม ทกภาคสวนรวมกนปองกนและปราบปรามการทจรต
พนธกจ
1. สงเสรมปลกจตสำนกใหสงคมไทยมวนย และยดมนในคณธรรม จรยธรรม
2. พฒนาเครอขายปองกนและปราบปรามการทจรตอยางบรณาการ
3. พฒนาระบบและกลไกในการตรวจสอบ ควบคม กระจาย และถวงดลอำนาจ
4. สงเสรมและสนบสนนการจดการองคความรเกยวกบการปองกนและปราบปรามการทจรต
วตถประสงคหลก1
สงคมไทยมวนย คณธรรม และจรยธรรม
ยทธศาสตร1
ปลกจตสำนก คานยม คณธรรม จรยธรรม และสรางวนยแกทกภาคสวน
มาตรการ/แนวทางดำเนนงาน
1.1 สงเสรมการดำเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง
1.2 สงเสรมการเรยนร และปฏบตตามหลก คณธรรม จรยธรรม และวนยแกทกภาคสวน
1.3 กำหนดใหการศกษาเปนเครองมอในการปองกนและปราบปรามการทจรต
1.4 ผลกดนใหคานยมเชดชความด ความ
ซอสตยสจรต และรงเกยจการทจรตเปนคานยมรวม
ของชาต
วตถประสงคหลก2
เครอขายจากทกภาคสวนมสวนรวมในการ
ปองกนและปราบปรามการทจรต
ยทธศาสตร2
รวมพลงแผนดนปองกนและปราบปรามการ
ทจรต
มาตรการ/แนวทางดำเนนงาน
2.1 ประชาสมพนธตอตานการทจรต
2.2 เสรมสรางกระบวนการมส วนรวมของ
ทกภาคสวน
2.3 เสรมสรางความเขมแขงของเครอขาย
วตถประสงคหลก3
ระบบและกลไกในการตรวจสอบ ควบคม
กระจาย และถวงดลอำนาจมประสทธภาพ
ยทธศาสตร3
เสรมสรางความแขงแกรงแกหนวยงานตอตาน
การทจรต
มาตรการ/แนวทางดำเนนงาน
3.1 สงเสรมการสรางความเปนอสระในการ
ดำเนนงาน
สำนกงานป.ป.ช.1�4
3.2 สรางกลไกการตอตานการทจรตโดยการ
กระจายอำนาจไปสทองถน
3.3 เสรมสรางการตรวจสอบถวงดลอำนาจ
3.4 เสรมสรางประสทธภาพของกฎหมาย
3.5 เสรมสรางความเขมแขงในการตรวจสอบ
ทรพยสน
3.6 เสรมสรางความเขมแขงในการตอตานการ
รบสนบนและสงเสรมความซ อสตยในภาคธรกจ
เอกชน
3.7 สงเสรมความรวมมอกบองคกรตางประเทศ
3.8 จดทำดชนชวดความโปรงใสในสงคมไทย
วตถประสงค4
สงคมรเทาทน รวมคดปองกนการทจรต
ยทธศาสตร4
สรางบคลากรมออาชพปองกนและปราบปรามการทจรต
มาตรการ/แนวทางดำเนนงาน
4.1 สงเสรมการประพฤตตนตามมาตรฐานจรรยาบรรณวชาชพ
4.2 สงเสรมการสรางมาตรฐานเสนทางวชาชพและมาตรฐานคาตอบแทนพเศษ
4.3 สงเสรมการสรางความรวมมอดานวชาการกบองคกรตางประเทศ
4.4 สงเสรมการสรางองคกรการจดการความร
4.5 สงเสรมการสรางศนยขอมลสารสนเทศเกยวกบการทจรต
4.6 สร างมาตรฐานหลกสตรฝกอบรมของ หนวยงานตอตานการทจรต
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1�5
จรรยาบรรณกลมตลาดหลกทรพย
แหงประเทศไทย
จรรยาบรรณกลมตลาดหลกทรพยแหงประเทศ
ไทย ประกอบดวยหลกการสำคญท เก ยวกบ (1)
จรรยาบรรณในการดำเนนธรกจ (2) จรรยาบรรณตอ
ผ ม ส วนได ส วนเส ย (3) จรรยาบรรณกรรมการ
อนกรรมการ และทปรกษา (4) จรรยาบรรณพนกงาน
(5) การดแลใหมการปฏบตตามและการทบทวน (6)
การรองเรยน และ (7) วนย ทงน จรรยาบรรณในการ
ดำเนนธรกจทกลมตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
ใหการสงเสรมมหลกการสำคญ ดงน
ปรชญา:
เราคอหนงในเสาหลกของเศรษฐกจไทยทใสใจ
สงคม
ปณธาน:
มงมนในความเปนเลศดานตาง ๆ
การเป นตลาดศนย กลางสำหร บตราสาร
ทางการเงนทกชนด
ระบบการซอขาย
การเปดเผยขอมลและแหลงความรเพอการ
ลงทน
การเปนองคกรแบบอยางทดของสงคม
พนธกจ:
เปนศนยกลางและทางเลอกหลกของผลงทน
และผระดมทน เพอสรางความมงคงทางเศรษฐกจ
ดวยการจดใหมตราสารและบรการทางการเงนครบ
วงจรและมระบบทนาเชอถอและเขาถงไดงาย
•
•
•
•
วสยทศน:
เปนตลาดทนท ไดรบการยอมรบและมความ นาเชอถอ พรอมพรงดวยทมงานทมความสามารถ มงม นในการสรางสรรคสนคาและบรการททนสมย และมสภาพคลองเพอตอบสนองตอความตองการของลกคา ผเกยวของ และสงคม
คานยม(A-LIST)
Agility : ตนตว ปรบเปลยน อยางสรางสรรค เรยนร และพฒนาไดเทาทน ผลกดนองคกรสอนาคต อยางฉบไว
Lead and Align Strategically : เขาใจพนธกจ (Mission) และวสยทศน (Vision) ขององคกร และ ทมงานรวมทงสามารถแปลงไปเปนทศทาง เปาหมายและแผนงาน ตลอดจนสามารถสรางผลสำเรจตาม เปาหมายอยางสอดรบและเช อมโยงกบพนธกจ (Mission) และวสยทศน (Vision)
Integrity : ตงมนในความถกตอง ซอสตย และมคณธรรม
Service Mindset : รจกผลตภณฑ รใจลกคา สรางสรรคบรการทตรงใจและเปยมดวยคณภาพ
Team Spirit : ผสานพลงการทำงานเปนทม แบงปนความรและประสบการณ สอสารอยางเปดใจเพอบรรลเปาหมายขององคกร
จรรยาบรรณหอการคาไทย
เพ อสงเสรมใหกรรมการ สมาชก เจาหนาท
ของหอการคาไทยมแนวปฏบตอนดงาม และเปน
แบบแผนเดยวกน เพอคงไวซงเกยรต ศกดศร และ
ความเชอมนทสาธารณชนมตอหอการคาไทย จงได
ประมวลร างจรรยาบรรณของหอการคาไทยเปน
ลายลกษณอกษรไว ณ ทน โดยแบงเปน 3 ภาค คอ
•
•
•
•
•
สำนกงานป.ป.ช.1��
ภาคแรก จรยธรรมในการดำเนนงาน
ของหอการคาไทย
กรรมการและ เจ าหน าท หอการค า ไทย พงประพฤตปฏบตในฐานะตวแทนของหอการคาไทย โดยมขอพงปฏบตดงตอไปน
1.ขอปฏบตตอสมาชก
การตระหนกถงผลประโยชนของสมาชก
โดยรวม
หอการคาไทยดำเนนกจกรรมตาง ๆ โดยคำนงถงหนาท และความรบผดชอบท มตอสมาชก และตระหนกถงการสรางประโยชนอนย งยนตอสมาชก โดยรวม
การประกอบวสาหกจเองหรอเขารวมทน
ในการประกอบวสาหกจกบบคคลใดๆ
หอการคาไทยไมประกอบวสาหกจเอง หรอรวมดำเนนการในวสาหกจของสมาชก หรอมสวนถอหน ในการประกอบวสาหกจกบบคคลใด ยกเวนการดำเนนงานทเปนการสงเสรมการประกอบวสาหกจ ของสมาชก และการใหคำปรกษาแนะนำแกสมาชก ซงเปนวตถประสงคของหอการคาไทย
การเปดเผยขอมลอนเกยวกบผลประโยชน
ของสมาชก
หอการคาไทยไมเปดเผยสถต เอกสาร หรอข อความอ นเก ยวก บประโยชนส วนได ส วนเส ย โดยเฉพาะของสมาชกผใด เวนแตจะไดรบความยนยอมเปนลายลกษณอกษรจากสมาชกผนน
การเขาเปนสมาชก หรอการใหออกจาก
การเปนสมาชก
หอการคาไทยไมขดขวางผใดซงมคณสมบตทจะเปนสมาชกไดตามขอบงคบของหอการคามใหเขา
•
•
•
•
เปนสมาชก หรอบงคบดวยประการใด ๆ ใหเขาเปนสมาชกโดยผนนไมสมครใจ หรอใหสมาชกออกจากหอการคาโดยเจตนาอนไมสจรตหรอขดตอขอบงคบของหอการคาไทย
2.ขอปฏบตตอผเกยวของ
การใหความเปนธรรม
หอการคาไทยปฏบตตอผเกยวของดวยความเปนธรรม โดยไมเลอกปฏบตตอผหนงผใดเนองจากความแตกตางในเรองเชอชาต ศาสนา สญชาต เพศ อาย หรอพนฐานการศกษา
การรกษาความสจรต
หอการคาไทยไมใหเงนหรอสงของแกผหนงผใด เพอชกนำใหกระทำสงทไมถกตอง และไมสงเสรมการกระทำดงกลาว
สทธและเสรภาพของบคคล
หอการคาไทยไมละเมดสทธและเสรภาพของบคคล หรอกลมบคคลใด ๆ ทงทางตรงและทางออม
3.ขอปฏบตตอสงคมและเศรษฐกจโดยรวม
การยดถอและปฏบตตามหลกบรรษท
ภบาล(CorporateGovernance)
หอการคาไทยสงเสรมใหสมาชกยดถอและปฏบตตามหลกธรรมาภบาล
การสงเสรมการคาเสร
หอการคาไทยสงเสรมการคาเสรเพอการแขงขนทางธรกจทเปนธรรมทงตอผผลต ผขาย และผบรโภค
การมความรบผดชอบตอสงคม
หอการคาไทยไมดำเนนการใด ๆ อนอาจเปนภยตอเศรษฐกจ ความมนคงของประเทศ หรอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน นอกจากน
•
•
•
•
•
•
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1��
หอการค าไทยจะดำเน นการสน บสน นก จกรรมสาธารณกศลตามพจารณาเหนสมควร
การส ง เสรมการบำบดและอน ร กษ
สงแวดลอม
หอการคาไทยสนบสนนให สมาช กดำเน นกจกรรมบำบดและอนรกษสงแวดลอม และไมดำเนนกจกรรมท อาจสงผลกระทบทางลบตอส งแวดลอม หรอเปนภยตอชมชน
การวางตวเปนกลางทางการเมอง
หอการคาไทยวางตวเปนกลาง ไมกระทำการอนฝกใฝพรรคการเมองใด ๆ หรอผหนงผใดทมอำนาจทางการเมองเพอแสวงหาผลประโยชน
ภาคทสอง ขอพงประพฤตปฏบตของ
กรรมการและเจาหนาทหอการคาไทย
การมความรบผดชอบตอสวนรวม
กรรมการและเจาหนาทหอการคาไทย ไมพงกระทำการอนเปนภยตอเศรษฐกจ ความมนคงของประเทศ หรอตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน
การวางตวในสงคม
กรรมการและเจาหนาทหอการคาไทยพงรกษาเกยรตของตนใหเปนทยอมรบในสงคม ไมพงประพฤตตนหรอกระทำการใด ๆ อนอาจนำความเสอมเสยมาสหอการคาไทย
การปฏบตตอผเกยวของกบหอการคาไทย
กรรมการและเจาหนาท หอการคาไทยไมพงเรยกรบเงน สงของ หรอประโยชนอนใดทไมควรได จากผเกยวของในการดำเนนงานของหอการคาไทย
•
•
•
•
•
การรกษาทรพยสนของหอการคาไทย
กรรมการและเจาหนาทหอการคาไทย มหนาทและความร บผ ดชอบในการใช ทร พย ส นของหอการคาไทยใหไดประโยชนเตมท ตลอดจนดแลไมใหเสยหาย และไมนำไปใชเพ อประโยชนอ นท มไดเกยวของกบการดำเนนงานของหอการคาไทย
การสงเสรมจรยธรรม
กรรมการและเจ าหนาท หอการคาไทยพง สงเสรมการปฏบตตามจรยธรรม และรวมกนปรบปรงหลกปฏบตตามจรยธรรมของหอการคาไทยใหทนสมย และเหมาะสมกบสภาวการณอยางสมำเสมอ
ภาคทสาม ขอพงประพฤตปฏบตของ
สมาชกหอการคาไทย
การมความรบผดชอบตอสวนรวม
สมาชกหอการคาไทยไมพงกระทำการอนเปนภยตอเศรษฐกจ ความมนคงของประเทศ หรอตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน
การรกษาความสามคคในหมคณะ
สมาชกหอการคาไทยพงรกษาเกยรตไวซงความสามคคในหมคณะ และชวยเหลอซงกนและกนดวยความซอสตยสจรต
การวางตวในสงคม
สมาชกหอการคาไทยพงรกษาเกยรตของตนใหเปนทยอมรบในสงคม ไมพงประพฤตตน หรอกระทำการใด ๆ อนอาจนำความเสอมเสยมาสหอการคาไทย
การสงเสรมจรยธรรม
สมาชกหอการคาไทยพงสงเสรมการปฏบตตามหลกจรยธรรมและบรรษทภบาล
•
•
•
•
•
•
สำนกงานป.ป.ช.1��
จรรยาบรรณของสภาอตสาหกรรม
แหงประเทศไทย “จรรยาบรรณของสภาอ ตสาหกรรมแห ง
ประเทศไทย” ไดถกทำขนไวเพอใหคณะกรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย สมาชกผประกอบการ และผ ประกอบการท วไปมแนวทางปฏบตภารกจ สอดคลองกบวตถประสงคและอดมการณในการพฒนาภาคอตสาหกรรมใหบรรลเปาหมาย เพ อประโยชนโดยรวมของประเทศ ดงน
1. ยดมนในอดมการณในการดำเนน
ภารกจของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย
และสงเสรมการปฏบตตามจรรยาบรรณของ
ผประกอบการอตสาหกรรม และของพนกงาน
สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย
1.1 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงปฏบ ต ตนเปนแบบอยางท ด ในการยดม นในอดมการณ และปฏบตตามจรรยาบรรณของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยอยางเครงครด
1.2 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงสนบสนนและสงเสรมการดำเนนงานของผประกอบการอตสาหกรรม ภายใตกรอบจรรยาบรรณของ ผ ประกอบการอ ตสาหกรรมท สภาอ ตสาหกรรม แหงประเทศไทยกำหนดไว มความจรงใจในการเสนอแนะ และทวงตงแนวทางการปฏบตท ผ ดจรรยาบรรณ เพ อ เสร มสร างให ผ ประกอบการอ ตสาหกรรม ประพฤตปฏบตตนอยางถกตองและมคณธรรมในการประกอบการอตสาหกรรม
1.3 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงรบฟงความคดเหนในการปฏบตงานของพนกงานสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และเปนผแนะแนวทางการปฏบตงานทถกตองเหมาะสม และสงเสรมความมคณธรรม ความซอสตยสจรต และความยดมนในจรรยาบรรณของพนกงานสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ตามทสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยกำหนดไว
2. เปนผนำทด มวสยทศนกวางไกล
รวมมอรวมใจในการพฒนาอตสาหกรรม
2.1 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงแสดงออกถงความเปนผนำทมวสยทศนกวางไกลในการต ดส นใจ เพ อประโยชน ต อการพ ฒนาอ ตสาหกรรมของชาต และของสมาช กสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย และผ ประกอบการอตสาหกรรมโดยทวไป
2.2 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงดแลรกษาผลประโยชนของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยและของผประกอบการอตสาหกรรมใหสอดคลองกบนโยบายดานการพฒนาอตสาหกรรมของร ฐ และความสามารถของผ ประกอบการอตสาหกรรม
2.3 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พ งร บฟ งความค ดเห นของคณะกรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ในการเสนอแนะหรอผลกดนนโยบายและการแกไขปญหาดานการพฒนาอตสาหกรรมของชาต และคำนงถงการประกอบการอตสาหกรรมโดยรวมของภาคอตสาหกรรม
พรอมทจะเสยสละเวลา ใชความร ความสามารถและประสบการณ ดวยความสมครใจและจรงใจ โดยไมหวงผลประโยชนตอบแทนทงในทางตรงและทางออม
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1��
3.อทศตนเสยสละพฒนาตนเองมความ
จรงใจในการเปนกรรมการสภาอตสาหกรรมแหง
ประเทศไทย และเปนตวแทนทดของผประกอบ
การอตสาหกรรม
3.1 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงใฝใจเรยนรและพฒนาตนเองใหทนความกาวหนาของเทคโนโลยและการเปลยนแปลงทเกดข นอยาง ตอเนอง และพรอมทจะเสยสละเวลา ใชความร ความสามารถและประสบการณดวยความสมครใจและจร งใจ เพ อประโยชนของภาคอตสาหกรรมโดย สวนรวม ทงน โดยไมหวงผลประโยชนตอบแทนทงในทางตรงและทางออม
3.2 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พ งทำหน าท เป นต วแทนของผ ป ระกอบการอตสาหกรรมบนพนฐานของหลกการทถกตอง และตอส เพ อหลกการดงกลาวโดยมเหตผลสามารถ สรางศรทธาและความเปนทยอมรบใหเกดแกภาครฐ หนวยราชการและผประกอบการอตสาหกรรม
4. ยดมนในหลกการแหงความเปนธรรม
และความเสมอภาคตอสมาชกและผประกอบการ
อตสาหกรรม
4.1 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงรบฟงปญหาและขอเสนอแนะของสมาชก ใหความเปนธรรมแกสมาชกและผประกอบการอตสาหกรรม
เพอประโยชนในการพฒนาอตสาหกรรม โดยไมคำนงถงความไดเปรยบในดานขนาดและประเภทของกจการ
4.2 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงยดถอและปฏบตตนบนพนฐานของความเสมอภาค ปราศจากอคตในการเสนอแนะเพอแกปญหาหรอการสงเสรมการดำเนนงานของผประกอบการอตสาหกรรม ไมวาผประกอบการอตสาหกรรมจะเปนสมาชกของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยหรอไมกตาม ทงน โดยไม คำน งถ งแหล งกำเน ดของผ ประกอบการอตสาหกรรม
5.วางตวเปนกลางทางการเมอง
5.1 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยมสทธและเสรภาพในการเปนสมาชกพรรคการเมองไดตามกฎหมาย แตตองไมดำเนนนโยบายจดกจกรรมหรอชกนำการดำเนนงานของสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยหรอผประกอบการอตสาหกรรมใหเขาอยภายใตนโยบายของพรรคการเมองใด ๆ ซงจะทำใหสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทยสญเสยความ เป นกลาง หร ออาจทำใหสภาอตสาหกรรมแหง ประเทศไทย และผประกอบการอตสาหกรรมไดรบความเสยหาย
5.2 กรรมการสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย พงไมรบหนาทเปนกรรมการหรอดำรงตำแหนงใด ๆ ของพรรคการเมอง
Commission on Anti-Corruption คณะกรรมาธการวาดวยการ ตอตานการทจรต 2005editionฉบบค.ศ.2005
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1�1
การตอตานการกรรโชกและการใหสนบน : หลกจรรยาบรรณและขอแนะนำในการ ตอตานการกรรโชกและการใหสนบนของ ICC
ฉบบป ค.ศ. 2005
ขอมลทวไปหอการคาระหวางประเทศ (ICC) เปนแนวหนาในการผลกดนในเรองความซอสตย
สจรตในวถธรกจมาโดยตลอด เนองจากมเพยงระบบทปราศจากการทจรตเทานนทจะทำใหผเขารวมทกฝายสามารถแขงขนกนไดอยางยตธรรม
การลงนามในอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรตในเดอนธนวาคม ปค.ศ. 2003 ณ เมองเมรดา เมกซโก เปนการเรมตนยคใหมของการตอสกบการกรรโชกและการใหสนบน ตราสารระหวางประเทศท ครอบคลมฉบบน ปทางไปส การหามการทจรตในทกรปแบบไปทวโลก ICC ในฐานะองคการธรกจโลก ยนดตอนรบการววฒนาการในการตอสกบการทจรตทกาวไปไกลน
ICC ไดเนนบทบาททสำคญในการปฏบตตามกฎระเบยบดวยกฎเกณฑทวสาหกจวางขนดวยตนเองบนพนฐานคานยมของวสาหกจนน ขณะทตระหนกถงความรบผดชอบพนฐานของรฐบาลประเทศตาง ๆ และองคกรระหวางประเทศในการตอสกบการทจรตการยดมนอยางเครงครดในเกณฑทกำหนดขนโดยวสาหกจนน ๆ จะชวยใหธรกจสามารถดำเนนการภายใตขอบงคบทางกฎหมายไดอยางครบถวนในลกษณะเปนธรรมชาตและมประสทธผลมากกวา ดงนน การยอมรบและการนำไปปฏบต ซ งผ านงานสงเสร มซ อสตยสจรตของตนเองจงเปนวธการท ไดรบการแนะนำอยางหนกแนน
ตงแตในป ค.ศ.1997 อนเปนควนหลงจากเรองการตดสนบนทอ อฉาวระหวางประเทศในทศวรรษท 1970 ICC ไดออกรายงานฉบบแรกเกยวกบการกรรโชกและการใหสนบนในธรกรรมทางธรกจระหวางประเทศ
รายงานนประกอบดวยรางแรกของหลกจรรยาบรรณเพ อตอตานการกรรโชกและการใหสนบนท แนะนำ โดย ICC เพ อใหว สาหกจใช ด วยความสมครใจ หลกจรรยาบรรณเหลานไดระบวตถประสงคทหนกแนนในการขจดทงการใหสนบนและการกรรโชก ICC ยงไดแนะนำวาสหประชาชาตควรจดใหมอนสญญาระหวางประเทศเพ อห ามการทจร ต ความพยายามของสหประชาชาตในการดำเนนการใหมขอตกลงเชนวาไมบรรลผลในทศวรรษท 1980 จนกระทงเกดเรองออฉาวในการทจรตอกรอบหนงในทศวรรษท 1990 จงไดมการร อฟนความสนใจระหวางประเทศในเร องความซอสตยสจรตขน ICC เปนแนวหนาอกครงและไดออกรายงานฉบบทสองในป ค.ศ.1996 องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (OECD) ไดกลายเปนเวทสำคญสำหรบการปฏรปการตอตานการทจรต โดยเฉพาะอยางยงการรบรองอนสญญาวาดวยการ ตอตาน
การรบสนบนของเจาหนาทของรฐตางประเทศ ในปค.ศ.1997 ถอเปนความกาวหนาทสำคญและเปนทตระหนกในรายงานของ ICC ฉบบแกไขปรบปรง ซงออกในป ค.ศ.1999
ICC ยงคงดำเนนงานตออยางแขงขนรวมกบ OECD และองคการระหวางประเทศอน ๆ รวมถงสหประชาชาต คณะรฐมนตรแหงยโรป และสหภาพ
สำนกงานป.ป.ช.1�2
ยโรป ในการสงเสรมความตระหนกเก ยวกบความจำเปนของความซอสตยสจรต และการสานตอการปราบปรามการทจรตในทกรปแบบในธรกรรมทางธรกจ ICC ไดเนนวาควรอทศความพยายามในการตอส ก บการกรรโชกหรอการเรยกรบสนบนใหมากเทากบการใหสนบน นอกจากน ICC ยงไดยนยนถงความจำเปนทจะตองเผชญหนากบการทจรตระหวางเอกชนกบเอกชน (การทจรตระหวางองคกรเอกชน) เนองจากการทจรตรปแบบนกบดเบอนการแขงขนและไมอาจถกเพ กเฉยได อ กอ นเป นผลมาจากมการเคล อนไหวในการแปรรปวสาหกจมากข น รวมท ง เสนแบงทไมชดเจนระหวางภาคเอกชนและภาครฐ
คณะกรรมการตอตานการทจรตของ ICC ไดจดพมพหนงสอ “การตอสกบการทจรต: คมอการปฏบตในภาคธรกจ” ขน ซงใหรายละเอยดแนวทางปฏบต สำหร บการนำหล กจรรยาบรรณของ ICC และอนสญญาของ OECD ไปปฏบต และเปนคมอสำหรบทกฝายซงประสงคจะใหมแผนงานการสงเสรมความซอสตยสจรตท มประสทธภาพและไดผลด ค มอน
จดพมพคร งแรกในป ค.ศ.1999 และไดปรบปรง ขนานใหญ รวมทงเพมเตมขนในป ค.ศ.2003
เน องจากพฒนาในการตอตานการทจรตมความคบหนารวดเรวมาก รวมทง ICC ดำเนนงานเกยวกบความรบผดชอบของธรกจและหลกบรรษทภบาล คณะกรรมการการตอตานการทจรต ICC จงไดตดสนใจในการทบทวนและคดใหมอ กคร งเก ยวก บหลก จรรยาบรรณและในการหาปรบปรงจดยนเก ยวกบประเดนความซอสตยสจรตใหชดเจนขนในหลาย ๆ ประเดน
ภารกจในการตอตานการทจรตไมมวนจบสน ความพยายามอยางยงยนมความจำเปนในอนาคต ความตระหนกจะตองมมากขนในบรรดาเจาหนาทของรฐ ทงในระดบคณะกรรมการ และในระดบผปฏบตงาน ICC ยนยนความมงมนในการสนบสนนการสรางความตระหนกดงกลาว
กายเซบบน ฟรงซวสวงเค
เลขาธการICCประธานคณะกรรมการตอตานการทจรตICC
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1�3
สวนท 1 ประกอบดวยหลกทเปนเนอหาสาระ
และขนตอนการปฏบตสำหรบวสาหกจทจะนำไปใช
ดวยความสมครใจ
สวนท 2 อธบายกจกรรมการตดตามการ
สงเสรมหลกจรรยาบรรณโดยคณะกรรมการตอตาน
การทจรตของ ICC
สวนท 3 ครอบคลมงานของคณะกรรมการ
ตอตานการทจรตของ ICC รวมกบองคการระหวาง
ประเทศและรฐบาลของประเทศตาง ๆ ในการเพม
ความเขมแขงใหแกกรอบแนวทางการดำเนนการทาง
กฎหมายและการบรหารเพอตอตานการกรรโชกและ
การใหสนบน
สวนท 1: หลกจรรยาบรรณเกยวกบ
การตอตานการกรรโชกและการใหสนบน
บทนำ
หลกจรรยาบรรณเหลานมงหมายใหเปนวธการ
ในการวางกฎเกณฑดวยตนเองโดยธรกจตามภมหลง
ของกฎหมายในประเทศทเกยวของ การยอมรบโดย
สมครใจโดยวสาหกจจะตองสงเสรมมาตรฐานความ
ซ อสตยสจรตระดบสงในธรกรรมทางธรกจ ไมวา
ระหวางวสาหกจกบองคกรภาครฐ หรอระหวาง
วสาหกจดวยกนเอง หลกจรรยาบรรณเหลาน จะม
บทบาทสำคญในการชวยรฐวสาหากจใหปฏบตตาม
ขอบงคบตามกฎหมาย และตามความรเรมดานการ
ตอตานการทจรตตาง ๆ ในระดบสากล หลกจรรยา
บรรณนจะใหหลกเกณฑท เหมาะสมในการตอตาน
ความพยายามในการกรรโชกอกดวย
•
•
•
หลกจรรยาบรรณเหล าน ม ล กษณะท วไป
ประกอบดวยสงทถอวาเปนการปฏบตทางธรกจทดแต
ไมมผลทางกฎหมายโดยตรง วสาหกจทงหมดควร
ปฏบตตามกฎหมายและกฎเกณฑท เก ยวของของ
ประเทศตาง ๆ อนเปนสถานททวสาหกจเหลานตงอย
และดำเนนกจการ และควรปฏบตตามตวอกษรและ
ตามเจตนารมณของหลกจรรยาบรรณน ขณะทความ
สำคญเรงดวนสงสดยงควรมงไปทการขจดการกรรโชก
และการใหสนบนขนาดใหญท เก ยวของกบนกการ
เมองและเจาหนาทระดบสง หลกจรรยาบรรณฉบบ
ปรบปรงป ค.ศ.2005 กยงใหมการดำเนนการกบการ
จายเงนอำนวยความสะดวกแกเจาหนาทระดบลางอก
ดวย
เพ อความม งหมายของหลกจรรยาบรรณน
คำวา “วสาหกจ” หมายถง บคคลหรอองคกรใด
กตามทประกอบธรกจและกจการทางเศรษฐกจอน ๆ
ไมวาจะเปนการดำเนนการเพอหวงผลกำไรหรอไมรวม
ถงองคกรใด ๆ ทควบคมโดยรฐหรออาณาเขตยอย
ของรฐ วสาหกจหมายความรวมถงวสาหกจแมและ
สาขาในความควบคมของวสาหกจแมดวย
ความสำเรจของหลกจรรยาบรรณของ ICC จะ
ขนอยกบ “ทาทของผบรหาร” หรอสารทส ออยาง
ชดเจนจากผบรหารสงสดวาหามมใหมการใหสนบน
และการกรรโชก และจะมการดำเนนแผนงานการ
ปฏบตตามกฎระเบยบอยางมประสทธผล
เคาโครง หลกจรรยาบรรณและขอแนะนำในการตอตานการกรรโชกและการใหสนบนของ ICC
ฉบบปค.ศ.2005ประกอบดวยสามสวน:
สำนกงานป.ป.ช.1�4
เพอใหแนวทางเพมเตมเกยวกบการปฏบตตาม
หลกจรรยาบรรณเหลาน คณะกรรมการตอตานการ
ทจรตของ ICC ไดจดพมพหนงสอ “การตอตานการ
ทจรต : คมอภาคปฏบตในภาคธรกจ” ขน หลกแตละ
ขอดงตอไปน มการอางองส น ๆ กลบมายงบทท
เกยวของของคมอน
ขอ 1: การหามการใหสนบนและการ
กรรโชก
วสาหกจควรหามการใหสนบนและการกรรโชก
ทกเวลาไมวารปแบบใด ไมวาโดยทางตรงหรอทาง
ออม รวมถงผานทางตวแทนหรอคนกลางอน ๆ :
ก) การใหสนบน คอ การเสนอให การสญญา
จะให การให ผลประโยชน ท เป นต ว เง นหร อ
ผลประโยชนอนใด ทมควรแก :
• เจาหนาทของรฐในระดบชาต ระดบทองถน
หรอระดบระหวางประเทศ
• พรรคการเมอง เจาหนาทหรอผสมครของ
พรรคการเมอง และ
• กรรมการบรหาร เจาหนาท พนกงาน หรอ
ตวแทนของวสาหกจเอกชน
เพอไมไดมาหรอคงไวซงประโยชนทางธรกจหรอ
ประโยชนอ นใดทไมเหมาะสม เชน ทเก ยวของกบ
ใบอน ญาตตามกฎเกณฑ ภาษอากร ศ ลกากร
กระบวนการทางศาลหรอนตบญญต
ข) การกรรโชกหรอเรยกรบ คอการเรยกรอง
เง นส นบน ไม ว าจะมการข มข หากข อเร ยกร อง
ถกปฏเสธหรอไมกตาม “การใหสนบน” ทใชในหลก
จรรยาบรรณนใหรวมถงการกรรโชกดวย
ค) วสาหกจไมควร (1) ใหเงนสวนใด ๆ ของการ
ชำระตามสญญาแกเจาหนาทของรฐหรอพนกงานของ
ค ส ญญาอกฝายหน ง หรอ (2) ใชคนกลาง เชน
ตวแทน ผรบสญญาชวง ทปรกษา หรอบคคลทสาม
เพอเปนชองทางในการชำระเงนแกเจาหนาทของรฐ
หรอพนกงานของคสญญาอกฝายหนงหรอญาต เพอน
หรอหนสวนธรกจของผนน
การใหนยามการใหสนบนเปนใจความสำคญ
ของบทท 3 ของค มอดงกลาว สวนการหามการ
ใหสนบนระหวางเอกชนกบเอกชนอยในบทท 6
ขอ 2: ตวแทนและคนกลางอน ๆ
วสาหกจควรประกาศนโยบายตอตานการทจรต
ของตนแกตวแทนหรอคนกลางอ น ๆ ท งหมดและ
ทำใหแจงชดวาวสาหกจคาดหวงใหกจกรรมทงหมดท
ดำเนนการในนามของตนเปนไปตามนโยบายของตน
โดยเฉพาะวสาหกจควรมมาตรการภายใตอำนาจของ
ตนเพอประกนวา:
ก) การชำระเงนใด ๆ แกตวแทนจะไมเกนกวา
คาตอบแทนทเหมาะสมสำหรบการใหบรการทถกตอง
ตามกฎหมายทไดดำเนนการโดยตวแทน
ข) ไมมสวนใดสวนหนงของการชำระเงนเชนวา
นสงผานตวแทนไปเปนคาสนบนหรอเปนไปโดยฝาฝน
หลกจรรยาบรรณเหลาน
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1�5
ค) ตวแทนตกลงโดยชดแจงทจะไมจายสนบน
วสาหกจควรกำหนดไวในขอสญญาวาจะเลกสญญา
กบตวแทนหากมการจายสนบน เวนแตเปนสญญากบ
ตวแทนททำงานธรการหรอเลขานการ
ง) วสาหกจจะเกบรกษาขอมลเก ยวกบช อ
ระยะเวลาการจางและการชำระเงนแกตวแทนทกคน
ซงวสาหกจยงมสญญาวาจางอยในสวนทเกยวของกบ
ธรกรรมกบองคกรภาครฐ วสาหกจของรฐหรอเอกชน
ขอมลนควรมไวพรอมสำหรบการสอบบญช โดยผสอบ
บญชและโดยหนวยงานของรฐทมอำนาจหนาทภาย
ใตเงอนไขการเกบเปนความลบ
ขอกำหนดดงกลาวขางตนควรใชกบตวแทนและ
คนกลางอน ๆ ทกคนซงทำงานใหกบวสาหกจในการ
ขออนญาตหร อใบอนญาต รวมท งต วแทนขาย
ตวแทนศลกากร ทนายความ และทปรกษา
บทท 4 ของคมอกลาวถงโดยเฉพาะเกยวกบ
ประเดนทเกดขนจากการใชตวแทนและคนกลางอน ๆ
ขอ 3: กจกรรมรวมคาและขอตกลง
มอบงานใหทำ
วสาหกจควรใชมาตรการภายใตอำนาจของตน
เพอประกนวาขอกำหนดในการตอตานการใหสนบนซง
สอดคลองกบหลกจรรยาบรรณเหลาน ได ร บการ
ยอมรบโดยหนสวนกจการรวมคาวาใหใชกบกจกรรม
รวมคานน ๆ และโดยคสญญาของขอตกลงมอบงาน
ใหทำ
บทท 3 ของคมอ (หนา 50-52) อธบายเกยวกบ
บทบาทของกจการรวมคา
ขอ 4: การสนบสนนทางการเมองและ
การกศล และการอปถมภ
ก) ว สาหกจควรใหเง นสนบสนนแกพรรค
การเมอง เจาหนาทและผสมครของพรรคการเมอง
เฉพาะตามทกฎหมายกำหนดเทานน และควรปฏบต
ตามเง อนไขท งหมดในการรายงานตอสาธรณชน
จำนวนเงนและชวงเวลาของการใหเง นสนบสนน
ทางการเมองควรไดรบการตรวจสอบเพอประกนวาเงน
เหลานไมถกใชเปนอบายในการตดสนบน
ข) วสาหกจควรใชมาตรการภายใตอำนาจของ
เพ อประกนวาการสนบสนนเงนในการกศลของตน
และการอปถมภไมถกใชเปนอบายในการตดสนบน
การสนบสนนการกศลและการอปถมภควรมความ
โปรงใสและเปนไปตามทกฎหมายกำหนด
ค) ว สาหก จควรจ ดให ม การควบค มและ
วธปฏบตท สมเหตสมผลเพ อประกนวาจะไมมการ
สนบสนนทางการเมองหรอการกศลท ไม สมควร
ควรให ความใส ใจเป นพ เศษในการทบทวนการ
สนบสนนแกองคกรซ งเก ยวของกบนกการเมอง
ทมช อเสยง หรอญาต เพอนหรอหนสวนธรกจของ
นกการเมองผนน
การสนบสนนแกพรรคการเมอง มขออภปราย
เพมเตมในบทท 7 ของคมอดงกลาว
สำนกงานป.ป.ช.1��
ธรกรรมทางการเงนทกอยางจะตองบนทกไวอยางถกตองและเปนจรง ในสมดบญชทเหมาะสม ซงมไวใหตรวจสอบได
ขอ 5: ของขวญ การตอนรบ และ
คาใชจาย
วสาหกจควรกำหนดวธปฏบตเกยวกบการเสนอ
ใหหรอการรบของขวญ การตอนรบ และคาใชจาย
เพอประกนวาการดำเนนการในเรองเหลาน (ก) จำกด
เฉพาะแตคาใชจายท สมเหตสมผลและเปนไปโดย
สจรต และ (ข) ไมสงผลกระทบทไมสมควร หรอถอได
วาสงผลกระทบทไมสมควรตอผลของการจดซอจดจาง
หรอธรกรรมทางธรกจอน ๆ
ของขวญ การตอนรบ และคาใชจาย เปนหนง
ในประเดนสำคญทวเคราะหไวในบทท 3 (หนา 49-50)
ขอ 6: การจายเงนเพออำนวยความ
สะดวก
ก) วสาหกจไมควรจายคาอำนวยความสะดวก
ในกรณทวสาหกจไดตรวจสอบเชงบรหารจดการอยาง
เหมาะสมแลว พจารณาเหนวา การจายคาอำนวย
ความสะดวกนนไมสามารถขจดใหหมดไปโดยสนเชง
ไดวสาหกจควรจดใหมการควบคมหรอวธปฏบต เพอ
ประกนวาการใชจายเชนน จำกดเพยงจำนวนเงน
เลกนอยทใหแกเจาหนาทระดบลางสำหรบการปฏบต
หนาทประจำซงวสาหกจมสทธทจะจายได
ข) ควรมการทบทวนเปนระยะ ๆ ถงความ
จำเปนในการยงคงตองจายคาอำนวยความสะดวก
โดยมวตถประสงคเพอขจดการจายคาอำนวยความ
สะดวกใหหมดไปโดยเรวทสดเทาทจะเปนไปได
ประเดนสำคญในการใชจายเงนอำนวยความ
สะดวก อธบายไวเชนกนในบทท 3 (หนา 43-48) ของ
คมอน
ขอ 7: นโยบายองคกร
เพ อป องก นการให ส นบนและการกรรโชก
วสาหกจควรดำเนนการตามนโยบายหรอหลกเกณฑท
ครอบคลมซงสะทอนหลกจรรยาบรรณเหลาน รวมทง
สภาพการณของวสาหกจและสภาพแวดลอมทาง
ธรกจทเฉพาะเจาะจง นโยบายหรอหลกเกณฑเหลาน
ควร
ก) ใหแนวทางและการฝกอบรมในการบงชและ
หลกเลยงการใหสนบน หรอการกรรโชกในการดำเนน
ธรกจประจำวนของวสาหกจ
ข) จดใหมชองทางลบสำหรบการหยบยกความ
หวงกงวลขนมา การขอคำแนะนำหรอการรายงานการ
ฝาฝนโดยไมตองกลวการถกแกแคน
ค) กำหนดวธปฏบตทางวนยเพอลงโทษการ
กระทำผด และ
ง) ใชกบสาขาภายใตการควบคมทงในประเทศ
และนอกประเทศ
บทท 2 ของคมอนอธบายความรบผดชอบของ
วสาหกจในการจดใหมว ธ การในการตอตานการ
กรรโชกและการใหสนบน ประเดนความรบผดชอบของ
บรษทแมตอสาขาภายใตการการควบคม กลาวไวใน
บทท 3 (หนา 50-51)
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1��
ขอ 8: การบนทกขอมลทางการเงนและ
การสอบบญช
ก) ธรกรรมทางการเงนทกอยางจะตองบนทกไว
อยางถกตองและเปนจรงในสมดบญชท เหมาะสม
ซงมไวใหตรวจสอบไดโดยคณะกรรมการบรหาร หาก
ม หรอหนวยอนในลกษณะเดยวกนรวมทงผสอบบญช
ข) จะตองไมมขอมล “นอกสมดบญช” หรอ
บญชลบ รวมทงตองไมมเอกสารใด ๆ ทออกโดยไมม
การบนทกธรกรรมทเกยวของอยางถกตองและเปนจรง
ค) วสาหกจควรใชทกมาตรการทจำเปนในการ
จดใหมระบบในการตรวจสอบบญชโดยอสระ ไมวา
โดยผ ตรวจสอบภายในหรอผ สอบบญชภายนอก
เพอเปดเผยธรกรรมใด ๆ ทฝาฝนหลกจรรยาบรรณ
เหลาน และจะตองมการปรบปรงแกไขอยางเหมาะสม
ง) วสาหกจควรปฏบตตามบทบญญตทงหมด
ของกฎหมายและกฎระเบยบเกยวกบภาษอากรของ
ประเทศ รวมถงกฎเกณฑทหามการหกการจายเงน
สนบน ไมวาในรปแบบใด จากเงนไดทจะตองชำระ
ภาษ
บทท 5 ของคมอจะใหแนวทางเพมเตมเกยวกบ
ประเดนการบนทกขอมลทางการเงนและการสอบ
บญช
ขอ 9: ความรบผดชอบ
คณะกรรมการบรหารหรอหนวยอ น ๆ ซ งมความรบผดชอบในทายสดของวสาหกจ ควร
ก) ดำเนนการทสมเหตสมผลในการประกนใหม
การปฏบตตามหลกจรรยาบรรณเหลาน รวมถง
จดใหมทรพยากรและสนบสนนการบรหารจดการในการปฏบตตามนโยบายธรกจซงสะทอนถงหลกจรรยาบรรณเหลาน
จดใหมและคงไวซงระบบทเหมาะสมในการควบคมและวธปฏบตในการรายงาน รวมทงการสอบบญชทเปนอสระ
ข) ลงโทษการฝาฝนและดำเนนการปรบปรงแกไขทเหมาะสม และ
ค) เปดเผยตอสาธารณชนอยางเหมาะสม เกยวกบการบงคบใชนโยบายหรอหลกเกณฑดานการตอตานการทจรตของวสาหกจ
คณะกรรมการตรวจสอบของคณะกรรมการ
หรอหนวยงานอนทมอำนาจหนาทในลกษณะเดยวกน
ควรดำเนนการตรวจสอบอยางสมำเสมอเกยวกบการ
ปฏบตตาม ตามหลกจรรยาบรรณเหลานและแนะนำ
มาตรการในการปรบปรงแกไขหรอนโยบายทจำเปน
ซ งสามารถดำเนนการเปนสวนหน งของระบบท
กวางขวางข นในการตรวจสอบการปฏบตตามกฎ
ระเบยบขององคกร
บทท 2: ของคมอนกลาวไวโดยเฉพาะเกยวกบ
ความรบผดชอบของวสาหกจในการตอสกบการทจรต
สวนท2:การตดตามและการสงเสรม
หลกจรรยาบรรณของICC
เพ อสงเสรมใหมการใชหลกจรรยาบรรณท
กำหนดในสวนท 1 ใหกวางขวางทสดเทาทเปนไปได
เพ อเสนอความรเร มในการตอตานการทจรต และ
•
•
สำนกงานป.ป.ช.1��
เพอกระตนความรวมมอระหวางรฐบาลและธรกจโลก
ICC ไดจดต งคณะกรรมการตอตานการทจรตข น
คณะกรรมการน ประกอบด วยผ แทนทางธ รก จ
ซ งครอบคลมภาคธรกจและผ มประสบการณจาก
ประเทศตาง ๆ อยางกวางขวาง
ในบรรดางานหลก ๆ คณะกรรมการจะตอง :
1.จดใหมแนวทางในการนำไปปฏบต ซงหลก
จรรยาบรรณโดยการสงเสรมและปรบปรงค มอของ
ICC “การตอสกบการทจรต : คมอการปฏบตในภาค
ธรกจ” ใหทนสมย
2.จ ดทำคำช แจงของ ICC และขอคดเห น
เกยวกบการพฒนาทสำคญในการตอสกบกรรโชกและ
การใหสนบน
3.รายงานตอเลขาธการและองคกรบรหารของ
ICC เกยวกบการพฒนาทสำคญในการตอสกบการ
ทจรตทอาจมผลกระทบตอธรกจโลก
4.รกษาความสมพนธกบองคกรระหวางประเทศ
ทเกยวของกบการกรรโชกและการใหสนบน รวมทง
องคกรประชาสงคม และหากเหมาะสม สนบสนน
ความรเรมระหวางประเทศของหนวยงานเหลาน
5.สนบสนนคณะกรรมการ ICC ประเทศตาง ๆ
ในการสงเสรมการใชหลกจรรยาบรรณน
6.จดการหรอกระต นใหมการจดการประชม
สมมนา และกจกรรมอน ๆ เพอใหเกดความตระหนก
และกระต นความสนใจและการอภปรายเก ยวกบ
หลกจรรยาบรรณนในชมชนธรกจ
7.เสนอสงทควรแกไขหรอปรบปรงเกยวกบหลก
จรรยาบรรณและขอแนะนำในการตอตานการกรรโชก
และการใหสนบนของ ICC ตอคณะกรรมการบรหาร
ของ ICC เพอใหเกดการพฒนาใหม ๆ ในการตอตาน
การกรรโชกและการใหสนบน
สวนท 3 : ความรวมมอของ ICC กบ
องคการระหวางประเทศและรฐบาลของ
ประเทศตางๆ
บทนำ
ความสำเรจของหลกจรรยาบรรณในการตอ
ตานการทจรตผานทางกฎเกณฑทออกใชเองของธรกจ
จะไดรบการสงเสรมโดยการดำเนนงานขององคการ
ระหวางประเทศและรฐบาลของประเทศตาง ๆ เพอ
เพมความเขมแขงใหแกกรอบแนวทางการดำเนนการ
ทางกฎหมายและการบรหารในการตอตานการทจรต
เจตจำนงทางการเมองของรฐบาลในการบงคบใช
กฎหมายตอตานการทจรตมความสำคญอยางทสด
ความจำเปนในการดำเนนการท ช วยสงเสรมและ
สนบสนนซงกนและกนโดยชมชนธรกจ รฐบาล และ
องคการระหวางประเทศตาง ๆ เปนทตระหนกในป
ค.ศ.1977 เมอ ICC ไดออกรายงานการกรรโชกและการ
ใหและการรบสนบนฉบบแรก รวมทงรางแรกของหลก
จรรยาบรรณในการตอตานการทจรต ซ งไดมการ
ทบทวนและปรบปรงในป ค.ศ.1996 และ 1999
ในระยะเวลานบแตการชำระคร งหลงสดของ
หลกจรรยาบรรณของ ICC ความจำเปนในการตอตาน
การทจรตไดเปนทตระหนกอยางกวางขวางทวโลก
และมความกาวหนาขนมากในการเพมความเขมแขง
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1��
ของกรอบแนวทางการดำเนนการทางกฎหมายสำหรบ
การตอตานการทจรตจากจดยนของธรกจระหวาง
ประเทศ ข นตอนสำค ญคอการให ความร บรอง
อนสญญาของ OECD ทหามการตดสนบนเจาหนาท
ของรฐตางประเทศ ซง ICC ใหการสนบสนนอยาง
แขงขน นอกจากน ไดมการรบรองอนสญญาวาดวย
การตอตานการทจรตในภมภาคหลายฉบบ และ
อนสญญาแหงสหประชาชาตวาดวยการตอตานการ
ทจรตกไดมการลงนามโดยประเทศกวาหน งร อย
ประเทศ รฐบาลประเทศตาง ๆ กำลงดำเนนการ
ปฏบตตามพนธกรณท กำหนดในอนสญญาเหลาน
แมวาการตอบสนองจะไมเทากนกตาม
ในป ค.ศ.2004 Global Compact ไดเพมการ
ดำเนนงานเพอตอตานการทจรตใหเปนหนงในหลกสบ
ประการของสญญา ธนาคารโลก ไอเอมเอฟ และ
สถาบนการเงนระหวางประเทศอ น ๆ กไดลงมอ
ดำเนนการตามความรเรมในการตอตานการทจรตท
สำคญ ๆ เชนกน
คณะกรรมการการตอตานการทจรตแหง ICC
ไดมบทบาทอยางแขงขนในพฒนาการของกรอบ
แนวทางการดำเนนการใหมในการตอตานการทจรต
อยางไรกตาม ยงจำเปนตองดำเนนงานตอไปอกหลาย
อยางเพอประกนวากรอบงานนจะมการปฏบตอยางม
ประสทธผล คณะกรรมการคาดหวงวาจะมบทบาท
แขงขนในเรองดงตอไปน
อนสญญาระหวางประเทศ
อนสญญาของ OECD
• ใหการสนบสนน OECD ในการตดตามดแล
แผนงานบงคบใชของประเทศตาง ๆ
สงเสรมการมสวนรวมของภาคเอกชน
ในการทบทวนสถานการณของประเทศ
เหนชอบการดำเนนการอยางตอเน อง
เกยวกบการตดตามดแลทนอกเหนอไปจากขอผกมด
ในการสนบสนนทนปจจบนทกำหนดไวสำหรบป ค.ศ.2007
• กระตน OECD และรฐบาลประเทศสมาชก
ใหดำเนนการเพอชวยเหลอบรษทตาง ๆ ในการตอตาน
การกรรโชกโดยเจาหนาทของรฐตางประเทศ
• กระตนใหดำเนนการใน “ประเดนทยงไมได
แกไข” ทระบไวในป ค.ศ.1997 ไดแก :
ขยายการหามการใหสนบนตางประเทศ
ใหครอบคลมการใหสนบนภาคเอกชน ซงไดเปนความ
รเรมสำคญของคณะกรรมการ ICC และรวมถงการ
ศกษากฎหมายการใหสนบนในธรกจเอกชนดวยความ
รวมมอกบสถาบนแมกซพลงคในไฟรบรก (Max Planck
Institute) ขนตอนตอไปควรเปนการจดตงคณะทำงาน
รวม OECD/ICC เพ อพฒนาขอแนะนำสำหรบการ
ดำเนนการ
สรางความกระจางเกยวกบความครอบ
คลมของบรษทสาขาของตางประเทศ ซงบรษทแม
ควรกำหนดใหบรษทสาขาทอยในการควบคมยอมรบ
นโยบายตอตานการทจรต
ห ามการใหส นบนแกพรรคการเม อง
เจาหนาทพรรค หรอผสมครพรรคการเมองตางประเทศ
สำนกงานป.ป.ช.1�0
อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตาน
การทจรต (UNCAC)
สนบสนนใหร ฐบาลตาง ๆ ใหส ตยาบน
UNCAC โดยทนท UNCAC ควรไดรบการสนบสนน
อยางสมดลระหวางประเทศอตสาหกรรมและประเทศ
กำลงพฒนา
สนบสนนการกำหนดแผนงานตดตามกำกบ
ดแลอยางมประสทธผลเพอประกนวาภาคสมาชกจะ
ไดนำไปปฏบตและบงคบใช UNCAC
เรงเราองคกรผบรจาคระหวางประเทศ เชน
UNDP และธนาคารโลก ใหชวยรฐบาลซงตองการ
ความชวยเหลอทางวชาการในการนำ UNCAC ไป
ปฏบต
•
•
•
การสอดประสานกนของอนสญญา
ตาง ๆ
การใหความเหนชอบอนสญญาตอตานการ
ทจรตโดย OECD องคกรรฐอเมรกน (OAS) คณะมนตร
แหงยโรป สหภาพแอฟรกน และสหประชาชาตเปน
สญญาณท ด ของการมพนธะผกพนกนโดยชมชน
ระหวางประเทศในการจดการกบปญหาการทจรต
อยางไรกตาม จากจดยนของธรกจระหวางประเทศ
การแพรหลายอยางรวดเร วของตราสารระหวาง
ประเทศไดเพ มความกงวลเก ยวกบกฎเกณฑท ไม
สอดคลองกน การบงคบใชททบซอนกน และการขาด
บทนยามท เหมอนกน คณะกรรมการจะเรงเราให
องคการท เก ยวของสำหรบอนส ญญาตาง ๆ น
ใหประสานงานกนเพอสงเสรมแนวทางทสมพนธกน
ตามหลกการดงตอไปน
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1�1
อนสญญาของ OECD ยงควรเปนตราสาร
หลกท ม งเนนดานอปทานของการทจร ตระหวาง
ประเทศ
อนสญญาภมภาค ตราสารท เหนชอบโดย
OAS สภาแหงยโรป และสหภาพแอฟรกน ควรให
ความสำคญเรงดวนตอประเดน ซงอาจทำใหมความ
กาวหนาไดโดยการรวมมอกนระหวางภาคทเขารวม
เชน ความชวยเหลอทางวชาการ มาตรการในการ
ปองกน การกำหนดใหเปนความผดอาญา และการ
บงคบใชกฎหมาย รวมถงการตอตานการกรรโชกโดย
เจาหนาทของรฐ
UNCAC ควรให ความสำค ญเร งด วนก บ
ประเดนทตองใชความรวมมอทวทงโลก โดยเฉพาะใน
การเพมความเขมแขงใหกบวธปฏบตในการชวยเหลอ
ซงกนและกนทางกฎหมายในการสบสวนสอบสวนและ
การฟองคดการให ส นบนตางประเทศ และการ
ปรบปรงขอกำหนดในการสงคนทรพยสนทไดมาจาก
การทจรต นอกจากน UNCAC ควรเปนแหลงขอมล
หลกสำหรบกฎเกณฑการตอตานการทจรตในเรองทใน
ระดบของอนสญญาของภมภาคไมครอบคลม
แผนงานการตดตามดแลในระดบ OECD และ
ภมภาคและในระดบของ UNCAC ควรมการประสาน
กนเพอหลกเลยงความซำซอน แบงปนขอมล และใช
ทรพยากรทจำกดใหเปนประโยชนมากทสด
•
•
•
•
องคการระหวางประเทศและความคด
รเรมตางๆ
ธนาคารโลกและสถาบนการเงนระหวาง
ประเทศอน ๆ
คณะกรรมการจะกระต นธนาคารโลก IMF
และสถาบนการเงนระหวางประเทศอ น ๆ ใหเพ ม
ความเขมแขงของวธปฏบตในการปองกนการใหสนบน
เกยวกบโครงการทองคกรเหลานสนบสนนทน รวมทง
ขอกำหนดใหผ ร บสญญาตองเหนชอบกบแผนงาน
ดำเนนการในการตอตานการทจรต
คณะกรรมการจะกระต นธนาคารโลก IMF
และสถาบนการเงนระหวางประเทศอ น ๆ เพ อให
ร ฐบาลเหนชอบกฎระเบยบในการจดซ อจดจางท
โปรงใส รวมท งใหสตยาบนและดำเนนงานตามท
UNCAC กำหนด
องคการการคาโลก (WTO)
เนองจากการทจรตกอใหเกดความบดเบอน
ทรายแรงในการคาระหวางประเทศ คณะกรรมการ
จะกระต น WTO อยางตอเน องในการดำเนนการ
กบปญหาทเกยวกบการคาทเกยวของกบการทจรต
การดำเนนการของ WTO ในการสงเสรมกฎเกณฑ
การจดซอจดจางทโปรงใสจะลดโอกาสในการทจรตและ
มสวนชวยเพมความเขมแขงของระบบการคาของโลก
ทอยบนพนฐานของกฎเกณฑและการไมเลอกปฏบต
•
•
•
สำนกงานป.ป.ช.1�2
“ภารกจในการตอตานการทจรตไมมวนจบสน ความพยายามอยางยงยนมความจำเปนในอนาคต ความตระหนกจะตองมมากขนในบรรดาเจาหนาท ของรฐ ทงในระดบคณะกรรมการ และในระดบผปฏบตงาน”
Global Compact
คณะกรรมการจะรวมมอกบสำนกงาน Global
Compact ในระดบระหวางประเทศและระดบชาต เพอ
กระตนใหบรษททเขารวมใน Global Compact ในการ
ใหความเหนชอบแผนงานดำเนนการของธรกจท
สอดคลองกบหลกจรรยาบรรณของ ICC วาดวยการ
ตอตานการกรรโชกและการใหสนบน
รฐบาลของประเทศตางๆ
คณะกรรมการจะทำงานกบคณะกรรมาธการ
ICC ของประเทศตาง ๆ เพอกระตนใหรฐบาลประเทศ
ตาง ๆ ใชมาตรการดงตอไปน ในการตอส กบการ
กรรโชกและการใหสนบน:
การสรางเสรมศกยภาพ รฐบาลควรจดใหม
ทรพยากรทพอเพยง รวมทงการใหทนบคลากร และ
การฝกอบรมแกองคกรทตอตานการทจรต ทรพยากร
เหลานควรมงไปทการทำใหสาธารณชนตระหนกถง
ผลกระทบทางเศรษฐกจและสงคมของการทจรต
การบงคบใชกฎหมายอยางจรงจง แมวา
กฎหมายหามการกรรโชกและการใหสนบนจะกำหนด
เปนลายลกษณอกษรในแทบทกประเทศ แตการบงคบ
ใชกฎหมายกย งอ อนแอหรอไมม เลยในหลาย ๆ
ประเทศ คณะกรรมการจะกระตนใหรฐบาลบงคบใช
กฎหมายตอตานการทจรต รวมทงกฎหมายทหามการ
•
•
•
กรรโชก โดยเจาหนาทของรฐและกฎหมายหามการให
สนบนทางธรกจอยางจรงจงมากขน รฐบาลควรจดให
มชองทางสำหรบการรองเรยนเกยวกบการทจรตและ
ปกปองผใหขอมลโดยสจรตดวย เนองจากเปนเรอง
ยากสำหรบอยการทองถ นในการจดการกบคดให
หรอรบสนบนตางประเทศ รฐบาลจงควรมอบหมาย
ความรบผดชอบเกยวกบคดเชนวานใหแกหนวยงาน
ระดบชาต
กฎเกณฑทางเศรษฐกจ รฐบาลควรลดการใช
ระบบทตองมการออกใบอนญาต การอนญาตเปนราย
บคคลใหเหลอนอยทสดเทาทเปนไปได เนองจากระบบ
เชนน ว าเปดโอกาสสำหรบการกรรโชกและการให
สนบน กรณทระบบเชนวานไมสามารถขจดออกไปได
รฐบาลควรใชมาตรการท เหมาะสมในการปองกน
การใชโดยมชอบ
การจดซอจดจางภาครฐ รฐบาลควรมความ
มงมนในการปรบปรงความโปรงใสในการจดซอจดจาง
ภาครฐ รวมถงการประมลภาครฐ และการประกาศ
หลกเกณฑสำหรบการมสทธไดรบงานนน ๆ การให
ความเหนชอบแผนงานการดำเนนงานเพอตอตานการ
ทจร ตควรเปนเง อนไขหน งสำหรบการประมลใน
สญญาสำคญของรฐ โดยเฉพาะอยางย งในกรณ
โครงการทสนบสนนทนโดยสถาบนการเงนระหวาง
ประเทศ การปฏบตตามหลกการเหลานควรสะทอน
ใหเหนในการกำหนดสญญาระหวางคสญญา
•
•
ภาคผนวก
คณธรรมนำธรกจ1�3
การสนบสนนทางการเมอง การสนบสนน
ทางการเมองทปกปดอาจเปนแหลงของการกระทำท
มชอบ รฐบาลภายใตลกษณะของระบบการเมองของ
ประเทศนน ๆ ควรวางกฎเกณฑเกยวกบเงอนไขซง
สามารถใหการสนบสนนทางการเมองไดและวธการ
รายงานของผใหและผรบการสนบสนนเชนวาน
การบญชและการสอบบญช ร ฐบาลควร
กำหนดใหมการสอบบญชโดยผสอบบญชรบอนญาต
ทเปนอสระเกยวกบบญชของวสาหกจทมความสำคญ
ทางเศรษฐกจท งหมดรฐบาลควรสนบสนนการให
ความเหนชอบตอมาตรฐานระหวางประเทศในเร อง
การบญชและการสอบบญชทจรงจง และสอดคลอง
กน
ตวแทนสนเชอเพอการสงออก ตวแทนสนเชอ
เพอการสงออกควรกำหนดในเงอนไขของตนวาการ
จดหาทน และการรบประกนจะไมมอบใหแกสญญา
ท ไดมาโดยการใหสนบน และจะมการกำหนดโทษ
ในกรณฝาฝน
ความชวยเหลออยางเปนทางการเพ อการ
พฒนา (ODA) แผนงานความชวยเหลอในการพฒนา
ควรกำหนดใหเจาหนาทของรฐและผรบสญญาตอง
ยดถอหลกเกณฑในการตอตานการทจร ตอยาง
เครงครด
•
•
•
•
หอการคาระหวางประเทศ
ICC เปนองคการธรกจของโลก อนเปนองคกร
ตวแทนเดยวทมอำนาจในการเจรจาในฐานะตวแทน
ของวสาหกจจากทกภาคสวนในทกสวนของโลก
ICC สงเสรมการคาระหวางประเทศทเปดกวาง
และระบบการลงทนและระบบเศรษฐกจแบบตลาดเสร
ความเชอมนทวาการคาเปนอำนาจททรงพลงสำหรบ
สนตภาพและความร งเร องมมาต งแตการกอต ง
องคการในชวงตนศตวรรษท ผานมา ผ นำธรกจท
สายตาไกลกลมเลก ๆ ซงกอตง ICC เรยกขานตวเอง
วา “พอคาแหงสนตภาพ”
เนองจากบรษทและสมาคมผเปนสมาชกตางก
ประกอบธรกจระหวางประเทศกนทงนน ICC จงไดม
อำนาจอยางไมมใครเทยบไดในการสรางกฎเกณฑ
เกยวกบการดำเนนงานในธรกจขามพรมแดน แมวา
กฎเกณฑเหลานจะใชโดยความสมครใจ แตกไดรบ
การปฏบตในธรกรรมนบไมถวนทก ๆ วน และได
กลายเปนสวนหน งของโครงสรางการคาระหวาง
ประเทศ
ICC ยงใหบรการทสำคญยง ทสำคญทสดคอ
ศาลอนญาโตตลาการระหวางประเทศของ ICC
อนเปนสถาบนอนญาโตตลาการชนนำของโลก
ตงแตในปแรกของการกอตงสหประชาชาต ICC
ไดรบสถานภาพในการใหคำปรกษาในระดบสงสดของ
สหประชาชาตและองคกรปฏบตงานเฉพาะสาขาของ
สหประชาชาต
สำนกงานป.ป.ช.1�4
ผนำธรกจ และผเชยวชาญซงคดจากสมาชก
ของ ICC สรางจดยนทางธรกจในประเดนกวาง ๆ ของ
นโยบายการคาและการลงทน รวมทงเรองสำคญ ๆ
ทางวชาการและสวนอน ๆ ซงรวมถงการใหบรการ
ทางการเงน เทคโนโลยสารสนเทศ โทรคมนาคม
จรยธรรมทางการตลาด ส งแวดลอม การขนสง
กฎหมายการแขงขน และทรพยสนทางปญญา
ICC ต งข นในป ค.ศ. 1919 ปจจบนมกล ม
สมาชกนบพนจากบรษทและสมาคมตาง ๆ จากกวา
130 ประเทศ คณะกรรมการของประเทศจะทำงานกบ
สมาชกเพอดำเนนการกบปญหาทางธรกจในประเทศ
นน ๆ และนำความเปนทางธรกจทพเคราะหโดย ICC
แจงไปยงรฐบาลของตน
ประกาศเกยรตคณจรรยาบรรณดเดน หอการคาไทย กบ 12 นกธรกจแบบอยาง
1. บรษท กฟฟารน สกายไลน ยนต จำกด 17 มนาคม 2539 จากความมงมนของคณะแพทยและเภสชกรไทย ทตงใจจะนำความร ความสามารถ
และประสบการณท ส งสมมามากกวา 11 ป ไดร วมกนพฒนาผลตภณฑคณภาพเพ อคนไทย อนไดแก เครองสำอาง ผลตภณฑเครองใชในครวเรอน ผลตภณฑอาหารเสรมสขภาพ ผลตภณฑเครองใชสำหรบรางกาย ผลตภณฑอาหารสวสดการ ภายใตชอ “กฟฟารน” ซงลวนเปนผลตภณฑคณภาพทไดมาตรฐานและมการรบรองทถกตองตามหลกวชาการ ดวยการยดหลกแหงปรชญา คอ ความจรงใจและความรบผดชอบตอผบรโภค อยางแทจรง อนเปนทมาแหงความสำเรจบนเสนทางสายธรกจของ “บรษท กฟฟารน สกายไลน ยนต จำกด” จวบจนวนนนบเปนเวลากวา 12 ป ทผลตภณฑ GIFFARINE ไดเตบโตเคยงคสงคมไทย เปนทรจกและยอมรบของ ประชาชนทวประเทศดวยการทำตลาดระบบธรกจขายตรง MLM (MULTI-LEVEL MARKETING) ทมระเบยบแบบแผนชดเจน และการตลาดทดเยยม รวมถงระบบการจายผลตอบแทนทยตธรรม ถกตองตามกฎหมาย พรอมทงประกนอบตภย อนนำมาซงความมนคงและความสำเรจมาสนกธรกจและครอบครว
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “สงทดฉนยดถออยเสมอกคอ ทกคนทอยรายรอบตวเราไมวาจะเปนใครควรไดรบความสข ความยตธรรม
โอกาสและสงทดในชวต เพราะสงทสะทอนกลบมาคอความสขของตวเราเอง ในอนทจะมนใจไดวา เรา...มชวต อยอยางคนทสรางความสข และความสำเรจใหกบใคร ๆ ไดอยางแทจรง”
พ.ญ.นลนไพบลย
ประธานกรรมการและกรรมการผจดการ
สำนกงานป.ป.ช.1��
2. บรษท คว.ท.ซ.ทรานสฟอรเมอร จำกด นายพลพพฒน ตนธนสน ผกอตง “บรษท ควอลต ทรานสฟอรเมอร จำกด” ทำงานเกยวกบดาน
หมอแปลงไฟฟามาตงแตจบการศกษาวศวกรรมไฟฟา (ไฟฟากำลง) ป 2518 และเปนผรวมกอตง บรษท เอกรฐวศวกรรม จำกด ตงแตวนท 1 มถนายน 2524 ในตำแหนงผจดการโรงงานและผจดการฝายขาย จากการทำงานรวมกบบรษท เอกรฐวศวกรรม จำกด มาเปนเวลา 15 ป จงมแนวความคดทจะผลตหมอแปลงไฟฟาทมคณภาพสงโดยใชเทคโนโลยททนสมยลาสด ผสมผสานกนในทก ๆ ดานใหเปนหมอแปลงคณภาพในอนาคตทมตนทนตำ ใชแรงงานทองถนทมและสามารถพฒนาแขงขนไดในตลาด
จากทมงานวศวกรรมทมประสบการณหมอแปลงไฟฟามานาน จงมการรวมตวกนขนภายใตชอของบรษท ควอลต ทรานสฟอรเมอร จำกด หลงจากกอสรางโรงงานแลวเสรจ และเรมผลตในป 2540 ประเทศไทยไดประสบ ปญหาทางเศรษฐกจ ทำใหบรษทฯ ไดรบผลกระทบดวย จนกระทงป 2546 จงไดรบการปรบโครงสรางหนใหม และไดโอนขายกจการใหบรษท คว.ท.ซ.ทรานสฟอรเมอร จำกด โดยคงไวซงระบบเดม ผบรหาร และบคลากร ชดเดมทงหมด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “มความมงมนทจะทำอยางไรใหสนคาทเราผลตมคณภาพด มาตรฐานสงระดบ World Class สามารถแขงขน
ไดในตลาดทกแหงในโลก ดงนน จงตองมการพฒนาเพอยกระดบความสามารถของบคคลากร องคกร รวมถง คคาของเราดวย ใหมประสทธภาพสงสดในการทำงานเปนทพงพอใจสงสดแกลกคา และจะตองพฒนาชวตความเปนอยของพนกงานในองคกรใหสงขนอยางตอเนองและพอเพยง ซอสตย มคณธรรมในการทำงาน พรอมกบ การสรางความมสวนรวมในการพฒนาองคกร และปลกจตสำนกรบผดชอบตอสงคม ชมชน สงแวดลอม และประเทศชาต”
คณพลพพฒนตนธนสน
ประธานกรรมการบรษท
คณธรรมนำธรกจ1��
สำนกงานป.ป.ช.1��
ปพ.ศ.2503
เรมธรกจแพปลา ซอสนคาทะเลจากชาวประมงเพอขายในตลาดสด
ปพ.ศ.2504
เรมธรกจสงปลาสดใสนำแขงสงออกไปยงประเทศมาเลเซย และสงคโปร ในชอแพปลา “เคยงฮวด”
ปพ.ศ.2521
เรมธรกจหองเยน โดยใชชอ “บรษท หองเยนโชตวฒนหาดใหญ จำกด” ปจจบนคอ บมจ.หองเยนโชตวฒนหาดใหญ อำเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา ผลตและสงออกกง และปลาหมกแชแขง
ปพ.ศ.2524
เรมธรกจผลตอาหารสำเรจรปบรรจกระปองเพอสงออก เนอกงทะเลบรรจกระปอง ปลาหมกบรรจกระปอง เนอหอยลายบรรจกระปอง เนอปมาบรรจกระปอง และเนอปลาโอดำ-โอลาย (ปลาทนา) บรรจกระปอง
ปพ.ศ.2531
ขยายกำลงการผลตและกอสรางโรงงานแหงใหม อยทตำบลคอหงส อำเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา
ปจจบน
ขยายกำลงการผลตเปน 300 ตน/วน โดยมจำนวนพนกงานทงสน 3,800 คน สนคาสงออกครอบคลมในหลายประเทศ ตวอยางเชน ญปน สหรฐอเมรกา แคนาดา ยโรป และตะวนออกกลาง
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “บรษทมงมนทจะรกษาไวซ งคณธรรมและจรยธรรมในการดำเนนธรกจ เพอสรางความเปนธรรมและ
ความยตธรรมตอผมสวนไดเสยในทกดาน รวมทงมการพฒนาและปรบปรงกระบวนการและสนคาอยางตอเนอง เพอมงสรางคณคาใหลกคา และเพอดำรงไวเพอความเตบโตทมนคงและยงยนขององคกร”
คณเจรญศรเจรญกล
รองกรรมการผจดการ
3. บรษท โชตวฒนอตสาหกรรมการผลต จำกด
คณธรรมนำธรกจ1��
“บรษท ไทยประกนชวต จำกด” ถอกำเนดข นเปนบรษทประกนชวตแหงแรกของคนไทย เมอวนท 22 มกราคม 2485 โดยเจาพระยาศรธรรมาธเบศ (จตร ณ สงขลา) พรอมดวยคณะอก 9 ทาน บรษทฯ ใหบรการ ดานการออมทรพยประกนชวต ทงประเภทการรบประกนชวตรายบคคล และการรบประกนชวตกลม ดวยแบบ กรมธรรมทสามารถใหความคมครอง และใหบรการแกประชาชนทกเพศทกวย ทกรายได และทกอาชพ
บรษทฯ ไดยนหยดรบใชประชาชนชาวไทยตลอดมาจวบจนคณะกรรมการชดใหมไดเขามาปรบปรง โครงสรางและพฒนาระบบงานของบรษทฯ นบตงแตป 2513 เปนตนมา จนบรษทฯ สมบรณพรอมในทกดาน ซงนบเปนจดเรมตนของความเจรญกาวหนาในลำดบตอมา
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “การดำเนนธรกจของบรษท ไทยประกนชวต จำกด ยดมนตอการสรางความแขงแกรงดานการเงนสงสด
ดวยการแสวงหากำไรท เหมาะสม ไมม งแสวงหากำไรสงสด ในขณะเดยวกนยงเช อม นในหลกมนษยนยม โดยถอวาบคลากรเปนทรพยากรทสำคญทสดขององคกร นอกจากน ยงมงมนในการสรางสรรคหลกประกนทมนคงใหกบครอบครวไทย และคำนงถงความพงพอใจสงสดของลกคาเปนสำคญ ตลอดรวมถงเขาไปมสวนรวม รบผดชอบตอสงคม เพอรวมสรางสงคมไทยใหเขมแขงอยางยงยน”
คณไชยไชยวรรณ
กรรมการผจดการใหญ
4. บรษท ไทยประกนชวต จำกด
สำนกงานป.ป.ช.1�0
“กลมบรษท ไทยอสเทรน” กอตงโดย คณสมชาย โกกนทาภรณ (ประธานบรษท) ซงไดเรมทำธรกจจากการทำไรออยและทำโรงงานนำตาลทรายแดง ท จ.ชลบร เมอคณสมชายไดมโอกาสเดนทางไปภาคใตกเหนความแตกตางวาเกษตรกรในภาคใตจะนยมปลกยางพาราและปาลมนำมน ซงเปนพชยนตน ในขณะนนการปลกยางพาราและปาลมนำมนใน จ.ชลบร ยงไมเปนทแพรหลาย คณสมชายจงไดศกษาและทดลองปลกยางพาราและปาลมนำมนท จ.ชลบร และในป พ.ศ 2537 กไดเรมกอตงบรษท ไทยอสเทรน รบเบอร จำกด เพอรองรบผลผลตนำยางสดทสามารถเกบเกยวได
บรษท ไทยอสเทรน รบเบอร จำกด ดำเนนธรกจในการผลตนำยางขนเพอจำหนายทงในประเทศและ สงออก มกำลงการผลต 30,000 ตนตอป ปจจบนมบรษทในเครอ 8 บรษท โดยมงดำเนนธรกจในการผลตและแปรรปสนคายางพาราและปาลมนำมน มพนกงานมากกวา 500 คน ในการบรหารงานของบรษทจะมงเนนการทำงานอยางเปนระบบ
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “ในอตสาหกรรมการเกษตรทราคามความผนผวนอยตลอดเวลา องคกรทดจะตองใหขอมลทถกตองตอคคา
ซอ-ขายสนคาอยางซอสตย โปรงใสและเปนธรรม องคกรจะตองปฏบตตามขอตกลงและคำมนสญญาแมจะทำใหเกดผลขาดทน แตในระยะยาวองคกรกจะไดรบความเชอถอและสามารถดำเนนธรกจไดอยางยงยน พนกงาน ควรไดรบการเอาใจใส มบรรยากาศในการทำงานทด และมโอกาสอยางเทาเทยมกนในการเตบโต นอกจากน องคกรควรมความรบผดชอบตอสงแวดลอมและชมชนเพอสรางสงคมทด”
คณสนนชโกกนทาภรณ
รองกรรมการผจดการ
5. บรษท ไทยอสเทรน รบเบอร จำกด
คณธรรมนำธรกจ1�1
จากจดเรมของรากฐานในป พ.ศ.2489 ทจงหวดราชบร ในนาม “หางหนสวนจำกด โรงงานนำตาลมตรผล” ซงเปนเพยงอตสาหกรรมภายในครอบครวขนาดเลก จดมงหมายการกอตงเพอผลตนำตาลทราย โดยระยะแรก ยงคงใชแรงงานโคและกระบอในการหมนเครองหบออยแบบไม ตอมาจงไดขยายกจการและเรมการผลตเปน นำเชอมเขมขนเพอสงขายตอไปยงโรงงานทผลตนำตาลทรายขาว การขยายตวอยางกวางขวางของอตสาหกรรม นำตาลทรายสงผลใหกจการของบรษทฯ เจรญกาวหนาอยางรวดเรว บรษทฯ ไดกอสรางโรงงานผลตนำตาลทรายเพมขนอก 2 แหง ความเจรญกาวหนาของกลมมตรผลมาจากปรชญาการดำเนนธรกจทเรายดมนตลอดมา คอ “มงสความเปนเลศ เชอในคณคาของคน ตงอยในความเปนธรรมและมความรบผดชอบตอสงคมเปนพนฐาน”
กลมมตรผลเตบโตอยางมนคงและมสวนรวมในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไทยมาตลอดระยะเวลา กวา 50 ป และเพอตอบรบความตองการในการบรโภคนำตาลหลากหลายรปแบบ โรงงานนำตาลมตรกาฬสนธถอเปนภารกจสำคญในการรบฟงและวเคราะหขอมลลกคาเพอคนหาความตองการของลกคา รวมทงคนควาพฒนา ผลตภณฑอยางตอเนองเพอสรางสรรคความสขและมอบทางเลอกใหมใหกบผบรโภค
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “เปนองคกรตนแบบทดำเนนธรกจภายใตหลกจรยธรรมและการกำกบดแลกจการทด ควบคกบความ
รบผดชอบตอการพฒนาสงคมและสงแวดลอมอยางยงยนตามมาตรฐานสากล”
คณชยยทธเลกออง
ผอำนวยการโรงงานนำตาลมตรกาฬสนธ
6. บรษท นำตาลมตรกาฬสนธ จำกด
สำนกงานป.ป.ช.1�2
มชอเดมวา “บรษท อตสาหกรรมนำตาลมหาคณ จำกด” กอตงขนเมอป พ.ศ.2516 และมวตถประสงคหลกคอ การผลตนำตาลจากออยเพอการบรโภคภายในประเทศและสงออกไปยงตางประเทศ และมผลตภณฑพลอยไดคอกากนำตาลและกากออย ตลอดระยะเวลาการดำเนนการ บรษทฯ ไดมการพฒนาเครองจกรทใชในการผลตใหมประสทธภาพในการผลตใหดขน เพอใหผลตภณฑของบรษทมคณภาพสมำเสมอทดเทยมกบโรงงานทมชอเสยงในตางประเทศ ทางดานผบรโภค ในระบบอตสาหกรรมอาหาร “คณภาพ” เปนสงสำคญอนดบแรก บรษทฯ ตระหนกถงความสำคญของลกคาเสมอ จงไดขอการรบรองระบบมาตรฐานสากลเพอยนยนถงคณภาพ แตหากคคาตองการพฒนา มตรผลพรอมทจะรวมพฒนาคไปดวยกนเสมอ เปนองคกรตนแบบทดำเนนธรกจ ภายใตหลกจรยธรรมและการกำกบดแลกจการทด ควบคกบความรบผดชอบตอการพฒนาสงคมและสงแวดลอม อยางยงยน
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “เปนองคกรตนแบบทดำเนนธรกจภายใตหลกจรยธรรมและการกำกบดแลกจการทด ควบคกบความ
รบผดชอบตอการพฒนาสงคมและสงแวดลอมอยางยงยน”
คณจำลองภสดสง
รองผอำนวยการโรงงาน
7. บรษท นำตาลสงหบร จำกด
คณธรรมนำธรกจ1�3
“น สกน” ไดเรมดำเนนการธรกจขายตรงในประเทศไทยเมอวนท 13 มนาคม 2540 ดวยความมงมน และตงใจจรงทจะพฒนาคณภาพชวตและความเปนอยของชาวไทย โดยนำเสนอผลตภณฑคณภาพสงในการดแล สขภาพและความงาม และโอกาสทางธรกจทใหผลตอบแทนทคมคา ซงจะเปนหนทางสจดหมายสงสดในชวต ของแตละคน จากความแนวแนในการดำเนนงานดวยความซอสตยและมจรยธรรม “น สกน ประเทศไทย” ไดรบ การตอบรบเปนสมาชกสามญของสมาคมการขายตรงไทย (Thai Direct Selling Association, TDSA)
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “สำหรบ น สกน แลว จรรยาบรรณคอสงทเราใหความสำคญเปนอยางยง เพราะเราถอวาการทำงาน
อยางซอสตย และมคณธรรมตอผบรโภค ผแทนจำหนายและพนกงาน เปนการดำเนนธรกจใหเปนไปอยาง โปรงใส และยงกอใหเกดเปนความเชอมนระหวางบรษทและผแทนจำหนาย เพราะสำหรบ น สกน แลว สงสำคญไมใชแคการทำยอดขายใหสงเพยงอยางเดยว แตคอการเปนพลงแหงความดทแผไปทวโลก เสรมศกยภาพใหผคน สามารถพฒนาชวตใหดขน และเรายงสนบสนนใหผแทนจำหนายเคารพและทำงานภายใตจรรยาบรรณซงเปนไปตามปณธานของ น สกน”
คณภคพรรณลวฒนนท
ผจดการทวไป
8. บรษท น สกนเอนเตอรไพรส (ประเทศไทย) จำกด
สำนกงานป.ป.ช.1�4
“บรษท ยพด โบรคเกอร จำกด” เปนบรษทนายหนารบประกนวนาศภยระหวางบรษทประกนภยกบผเอาประกน โดยเนนการประกนภยรถยนต ทงประกนภยภาคบงคบ (พ.ร.บ.) และภาคสมครใจ (ประเภท 1, 2, 3) คดสรรบรษทประกนภยชนนำ เชน บรษท วรยะประกนภย จำกด, บรษท อาคเนยประกนภย (2000) จำกด, บรษท เมองไทยประกนภย จำกด ฯลฯ
ธรกจน มกฎหมายบงคบ จากการเร มตนหาธรกจเสรมเขามาในกจการสถานบรการนำมนบางจาก ถ.รามอนทรา กม.14 โดยเรมเปนตวแทนขาย พ.ร.บ.ภาคบงคบ และประกนภยภาคสมครใจ คอ บรษท วรยะประกนภย จำกด มสำนกงานขายตคอนเทนเนอรเลก ๆ
ตอมาเพอเปนการเพมบรการแกลกคาใหหลากหลาย จงไดจดตงเปนบรษทนายหนาประกนวนาศภย ภายใตชอ “ยพด โบรคเกอร” การขยายตวของบรษทฯ มการเจรญเตบโตอยางรวดเรวและจำนวนยอดขายเพมขนอยางตอเนอง เสรมสรางใหบรษทฯ มความมนคงและแขงแกรงทางธรกจ เปนทรจกอยางแพรหลายของลกคา และบรษทประกนวนาศภยจนถงปจจบนน
ฐานะบรษทนายหนา หนาทหลกคอ เปนสอกลางเชอมระหวางบรษทประกนวนาศภยและผเอาประกนภย ซงยพดไดยดมนในจรรยาบรรณในวชาชพนายหนาประกนวนาศภยอยางเครงครด สามารถกาวไปถงความสำเรจของธรกจ มความมนคง และยงยนสบไป
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ ซอสตย โปรงใส (GOOD GOVERNANCE) ตอผเอาประกนภย บรษทประกนภย และพนธมตรรวมอาชพ
การบรการใหลกคาพงพอใจสงสด และชแจงใหผเอาประกนทราบถงเงอนไข ความคมครอง สทธประโยชนใหชดเจน
คณมนญญาวภตภมประเทศ
กรรมการผจดการ
9. บรษท ยพด โบรคเกอร จำกด
คณธรรมนำธรกจ1�5
“บรษท สยาม รคอนดชน อนดสตร จำกด” (Siam Recondition Industry Co.,Ltd.) หรอ “SRI” กอตงขน เมอป พ.ศ.2544 มวตถประสงคในการดำเนนธรกจในการขาย-ใหเชาอปกรณ Office Automation ไดแก เครองถายเอกสาร เครองพมพ เครองแฟกซ และอปกรณสำนกงานอน ๆ โดยเรมตนจดทะเบยนในชอบรษท ออฟฟศ โปรเฟสชนแนล แอนด ซพพลาย จำกด (Office Professional and Supply Co.,Ltd.) หรอ “OPS”
เคร องถายเอกสารเปนอปกรณเคร องใชสำนกงานทมราคาแพงและตองการการบรการหลงการขาย อยางตอเนอง OPS จงมแนวคดทจะทำอยางไรใหลกคามตนทนงานเอกสารภายในองคกรทประหยด ตลอดจน ทำอยางไรใหนกเรยน นกศกษาสามารถมตนทนงานเอกสารทตำ เพอลดภาระคาใชจายในการศกษา ทางผบรหาร จงมงไปทการหาเครองถายเอกสารทใชแลว (Used Copier) จากภายในและตางประเทศมาปรบปรงสภาพใหเหมอนใหม โดยสามารถตอบสนองตอตลาดในรปแบบของ “Eco Copy” โดยมนโยบายมงเนนทงดาน Economy (ประหยดเงน) และ Ecology (รกษาระบบนเวศวทยา) ซงเปนการชวยลดปรมาณขยะอเลกทรอนกสภายในประเทศและโลกของเรา โดยในป พ.ศ 2549 OPS ไดกอสรางโรงงานปรบปรง (Recondition) เครองถายเอกสารทใหญทสดในประเทศไทย ณ เมองอตสาหกรรมทองโกรว จ.ชลบร และเปลยนชอจาก “OPS” เปนบรษท สยาม รคอนดชน อนดสตร จำกด
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “บรษทจะดำเนนธรกจดานเครองถายเอกสารและเทคโนโลยการจดการงานเอกสารภายใต Concept
“Eco Copy” โดยยดหลกธรรมาภบาลในการบรหารงานองคกร และความรบผดชอบตอสงคม สงแวดลอม ตลอดจนความคมคาทางเศรษฐกจ อนเปนประโยชนตอผใชบรการ และประเทศชาตโดยรวมเปนสำคญ”
คณธระธชรตนกมลพร
กรรมการผจดการ
10. บรษท สยาม รคอนดชน อนดสตร จำกด
สำนกงานป.ป.ช.1��
“บรษท โอ. อ. ไอ. พารท จำกด” กอตงเมอป พ.ศ.2536 ประกอบกจการผลตชนสวนยานยนตและเครองจกร บรษทฯ ไดพฒนาศกยภาพการผลตอยางตอเนองตงแต พ.ศ.2538 - พ.ศ.2550 มการขยายทน จดทะเบยนและไดรบมาตรฐานการรบรองระบบคณภาพมาเปน ISO/TS-16949 พรอมทงไดเปดบรษทในกลม บรษทเดยวกนอก 3 บรษทอยางตอเนอง ปจจบนเปนบรษท SMEs ทเปนของคนไทย 100% และเปนบรษทฯ ชนนำในการผลตชนสวนโลหะทมความเทยงตรงสง
บรษทฯ ยดมนในการดำเนนธรกจอยางมจรรยาบรรณ มงเนนการผลตเพอสรางคณภาพใหแกผลตภณฑ มงหวงใหลกคาเกดความพงพอใจในทก ๆ ดาน ไมวาจะเปนดานราคาทเหมาะสม ความซอสตยตอลกคาและรกษาความลบของลกคา นอกจากน ยงใหความสำคญตอพนกงานในการมอบผลตอบแทนดวยความเทยงธรรม พฒนาบคลากรใหไดรบองคความรททนสมยเสมอ บรษทยงเลงเหนถงความสำคญดานสงแวดลอม ในการควบคมมลภาวะ พรอมทงประกอบกจกรรมสาธารณกศลควบคกนไป
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ ผลตสนคาด มคณภาพ ดวยราคาทเหมาะสม ซอสตย และรกษาความลบของลกคา
สนบสนนใหมมาตรฐานในระบบการบรหารคณภาพ มการแลกเปลยนประสบการณเพอใหเกดการพฒนาไปพรอม ๆ กน และซอขายดวยความยตธรรม
ใหผลตอบแทนดวยความเทยงธรรม ยกระดบความรความสามารถในการปฏบตงาน รวมทงสงเสรมใหมการพฒนาคณภาพชวตตามแนวพทธ
ไมสรางมลภาวะใหกบสงแวดลอม ใชทรพยากรใหเกดประโยชนอยางสงสด บรจาคทรพยเพอสนบสนนการศกษา ศาสนา สาธารณสข พฒนาชมชน ถายทอดความร ประสบการณ ใหกบผสนใจทวไป
คณประสาทศลปออนอรรถ
กรรมการผจดการ
•
•
•
•
11. บรษท โอ. อ. ไอ. พารท จำกด
คณธรรมนำธรกจ1��
“บรษท ไอเอนจประกนชวต จำกด” ไดรบใบอนญาตประกอบธรกจประกนชวต เม อป พ.ศ.2540 เรมดำเนนการเมอ ป พ.ศ.2541 เปนบรษทประกนชวตชนนำของประเทศไทยจากการรวมแนวคดธรกจประกนระดบโลกของไอเอนจกรป ทประสานความเขาใจในวถคนไทยของผบรหาร โดยบรหารและดำเนนงานโดยผเชยวชาญในดานการเงนและธรกจประกนชวตอยางแทจรง ซงไดรวบรวมแนวคดประกนภยระดบโลกของไอเอนจ กรป ทประสานความเขาใจในวถชวตของคนไทย มงเนนการบรการวางแผนทางการเงนทเหมาะสม และสรางสรรคบรการดวยกรมธรรมทหลากหลาย ทงกรมธรรมประกนชวต ประกนสขภาพ ประกนอบตเหต ประกนทนการศกษา ประกนชวตแบบบำนาญ และยงคมครองถงรายไดหลงเกษยณอายสำหรบคนไทยอกดวย
สำหรบการใหบรการของบรษทในเครอไอเอนจ กรป ในประเทศไทย ไดเนนความสำคญของลกคาเปน สงสำคญ เราจงมงมนทจะตอบสนองความตองการของลกคาในทกชวงเวลาของชวต ใหบรการดวยการใสใจ ในคณภาพ เราจงพรอมใหบรการแกลกคาทกระดบ กอปรดวยการดำเนนธรกจโดยภายใตหลกบรรษทภบาล
หลกจรรยาบรรณธรกจทบรษทยดถอ “The mission of ING Life Limited is to set the standard in helping our customers manage their financial
future. Every employee represents our company values : Customer first, Simplicity and timeliness, High Quality and High ethical standards. We believe that our high ethical standards form the foundation of building our success and customer trust.”
Mr.RajeshSethi
President & Chief Executive Officer
12. บรษท ไอเอนจประกนชวต จำกด
สำนกงานป.ป.ช.1��
ลกษณะและความหมายของตราสญลกษณหรอเครองหมายสำนกงาน ป.ป.ช.
ลกษณะและขนาดของสญลกษณ
เปนดวงตรารปทรงดอกบวตมหรอหยดนำ และมขนาดกวาง ๒ ใน ๓ ของความสง ประกอบดวยอณาโลมและรศมโดยรอบ ดานลางเปนโลและพนท แบงออกเปน ๓ สวนคอ
-สวนบน เปนพานรฐธรรมนญ
-สวนทสอง จะอยดานลางขวาของโล เปนรปตลแขวนอยบนดามพระขรรค มธรรมจกรประกอบอยดานหนา
-สวนทสาม จะอยดานลางซายของโล เปนรปกงจกรและมลกศรกบสายฟาไขวสอดในกงจกร เบองลางของโลเปนรบบนหรอโบรองอยดานลาง และบนแถบโบจะมชอชยพฤกษผกวางไวบนรบบน
ความหมายของสญลกษณ
อณาโลม หมายถง มหาบรษความยงใหญ
รศม หมายถง การแผไพศาล
โล หมายถง การปองกนอนเปนหนาทพเศษของงาน ป.ป.ช. ซงเปนการปองกนมใหมผกระทำ
การทจรต และในโลดงกลาว ไดแบงพนทออกเปน ๓ สวนคอ
๑. พานรฐธรรมนญ หมายถง กฎหมายสงสดของประเทศเปนศนยอำนาจรฐ
และกอใหเกดมคณะกรรมการ ป.ป.ช. ขน
๒. ตลหรอตาชงและธรรมจกร หมายถง ความยตธรรมและคณธรรม
๓. กงจกรสายฟาและลกศร หมายถง ความรวดเรวในการปราบปรามการทจรต
โบและชอชยพฤกษ หมายถง ความมชยชนะทมงคงตามแนวปณธานแหงความตงใจทแนวแนและแขงแกรงของ ป.ป.ช. ทอดตววางอยบนความออนโยนทนมนวลของพนฐานองคกร
- สมวง ใชเปนสพนของโล หมายถง วนทกฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยประกาศใช
ซงเปนวนเสาร
- สเขยว ใชเปนสของรบบ น หมายถง วนท พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวย การปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.๒๕๔๒ ประกาศใชซงเปนวนพธ
- สทอง ใชเปนสสำหรบองคประกอบของสญลกษณ หมายถง ความเปนมงคลความรงเรอง ศกดศรและความสงางาม
คณธรรมนำธรกจ1��
ชอสะอาด รายละเอยดสญลกษณ สงเสรมคณธรรมความด
สญลกษณ “ชอสะอาด” มแนวคดมาจากชอดอกไม ซงเปนของขวญทนยมมอบใหกนในวาระสำคญ และครงนเปนโอกาสทจะรวมมอบของขวญอนยงใหญแดผตงมนและดำรงตนในความซอสตยสจรต ดวยการทำความด ไมโกง ไมทจรตตอตนเอง ตอผอน ตอชมชน สงคม ศาสนา สถาบนพระมหากษตรย และประเทศชาต โดยผานสญลกษณสงเสรมคณธรรมความด ซงไดรวบรวมทกลานมอขาวใสสะอาดของคนบนแผนดนไทย ทงในและนอกราชอาณาจกร โดยไมจำกดเพศ วย เชอชาต และศาสนาใด ๆ ทงสน รวมเขาไวเปนหนงเดยวกน ผกดวยโบสธงชาตไทย แสดงถงการรวมพลงไทยทำดทกคนเขาไวดวยกน
มอสขาวสะอาดปรากฏรศมสฟ า กระจายออกมาโดยรอบหลากหลายขนาดและ
รปแบบผกมดรวมเปนชอเดยวกนดวยโบสธงชาตไทย แทนคนทงประเทศ ทกเพศ วย เชอชาต ศาสนา ทรวมกนทำความด โดยเฉพาะในเรองความซอสตยสจรต
ผลลพธทไดคอ พลงพเศษทเปลงออกมาสคนรอบขาง
โบสธงชาตไทยทผกชอเอาไว แทนการรวมเปนหนงเดยวกนของทก ๆ ความด และนำพลงสะอาดเหลานมอบเปนของขวญตอบแทน
ประเทศชาต
คำวา “ชอสะอาด” เขยนในรปแบบลายมอ แสดงใหเหนถงความมชวตและอสระ สอถงความบรสทธ และจรงใจ
สำนกงานป.ป.ช.200
นายโสภณพรโชคชย ประธานคณะทำงาน นายสถาพรโคธรานรกษ คณะทำงาน นายพฒนชยกลสรสวสด คณะทำงาน นางสาวรชมาลยสจตจร คณะทำงาน นายกตตลมพงษ คณะทำงาน นายธระกลพมอรณ คณะทำงาน นายสมปราชญพลบแดง คณะทำงานและเลขานการ นางสาวคณพรโพธจตสกล คณะทำงานและผชวยเลขานการ นางยพนฉนนะโสต คณะทำงานและผชวยเลขานการ นางสาวอรทยพบลอาลกษณ คณะทำงานและผชวยเลขานการ
บรรณาธการ นายกตตลมพงษ ผอำนวยการสำนกปองกนการทจรตภาครฐวสาหกจ และธรกจเอกชน
กองบรรณาธการ นางนนทยาสทธพงศ นายธระกลพมอรณ
นายสมปราชญพลบแดง นางสาวคณพรโพธจตสกล
นางยพนฉนนะโสต นางสาวอรทยพบลอาลกษณ
เผยแพร นางจนทนทพยอนกล นางสาววาสนาใจประเสรฐ
นางสาวทพวรรณทามล นางสาวโชษตากลบตร
จดทำโดย สำนกปองกนการทจรตภาครฐวสาหกจและธรกจเอกชน สำนกงาน ป.ป.ช. 165/1 ถนนพษณโลก เขตดสต กรงเทพฯ 10300 โทรศพท 0-2282-3161-5 E-mail : [email protected] http://nacc.thaigov.net
ขอมลทางบรรณานกรมของสำนกหอสมดแหงชาต
สำนกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต. คณธรรม นำธรกจ. -- กรงเทพฯ : สำนกงาน, 2552. 200 หนา. 1. จรรยาบรรณทางธรกจ. 2. ธรกจเอกชน -- การทจรต. 3. ความรบผดชอบตอสงคมขององคกรธรกจ I. ชอเรอง. 174.4 ISBN 978-974-7644-60-9
คณะทำงานดำเนนการรวบรวมขอมลและจดทำเอกสารสอประชาสมพนธสำนกงานปองกนการทจรตภาครฐวสาหกจและธรกจเอกชน