İ A ürdürülebilirlik omitesi ürdürülebilirlik arkındalık ... · Genel olarak paydaş...

Türk İnşaat Malzemesi Sektörü'nde

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

FARKINDALIĞI

Değerlendirme Raporu

İMSAD Sürdürülebilirlik Komitesi Sürdürülebilirlik Farkındalık Anketi Çalışması

İNŞAAT MALZEMESİ SANAYİCİLERİ DERNEĞİ www.imsad.org

Kasım 2012

2

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ ................................................................................................................................................ 3-4

SÜRDÜRÜLEBILIRLIK FARKINDALIĞI DEĞERLENDİRME RAPORU ............................................................ 5-6

ARAŞTIRMA SONUÇLARI ................................................................................................................... 7-17

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNA VERDİĞİ ÖNEM DERECESİ ...................................................................... 7

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNDAKİ DUYARLILIK DERECESİ ...................................................................... 8

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİSİ KONUSUNDAKİ DUYARLILIK DERECESİ ......................................................... 9

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KAVRAMININ EKONOMİK BOYUTUNA VERDİĞİ ÖNEM ................................................ 10

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KAVRAMININ ÇEVRESEL BOYUTUNA VERDİĞİ ÖNEM .................................................. 11

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KAVRAMININ SOSYAL BOYUTUNA VERDİĞİ ÖNEM ..................................................... 12

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK UYGULAMALARINA YÖNLENDİRME KONUSUNDA TALEP ............................................. 13

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNDAKI VERİ TOPLAMA DERECESİ ................................................................. 14

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNDA TOPLADIĞI VERİLERİ KULLANMA DERECESİ ............................................ 15

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNU FAALİYETLERİNDE DİKKATE ALMA DERECESİ ........................................... 16

SONUÇ .......................................................................................................................................................... 17

EKLER ............................................................................................................................................................ 18

EK 1 ANKETE KATILAN ŞİRKETLERİN ÖZELLİKLERİNE İLİŞKİN TABLOLAR .............................................. 18

EK2 ANKETE KATILAN ŞİRKETLERDE GÖREV YAPAN YÖNETİCİLERİN ÖZELLİKLERİNE AİT TABLOLAR...23

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK FARKINDALIĞI ANKET SORULARI ................................................................................. 26

İMSAD SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KOMİTESİ ÜYE LİSTESİ VE İLETİŞİM BİLGİSİ ....................................................... 30

3

İMSAD Üyelerinin SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK DUYARLILIĞI YÜKSEK…

2011 yılında Türk inşaat malzemesi sanayisinin sürdürülebilirliği ana başlığında çalışmaya başlayan İMSAD

Sürdürülebilirlik Komitesi İMSAD’ın etkin bir çalışma grubu olarak faaliyetini sürdürüyor. Bu alanda sektör için

fırsatlar ve gelişim alanlarının değerlendirilmesi ön plana çıkmış olsa da Komite tarafından öncelikli hedef İMSAD

üyesi şirketlerin sürdürülebilirlikle ilgili farkındalığını ortaya çıkarmak olarak belirlendi. Bu çerçevede farkındalığı

ölçmek amacıyla bir anket çalışması yapıldı.

Anket Akçansa’nın sponsorluk desteği ve Pimaş’ın hazırlık, analiz ve raporlamayı içeren koordinatörlük desteği ile

yürütüldü. Katkılarından dolayı Akçansa ve Pimaş’a teşekkür ediyoruz.

İMSAD üyelerinin sürdürülebilirlikle ilgili yüksek duyarlılığı olduğu, konunun özellikle önce ekoverimliliğin itici

gücüyle çevre boyutunun daha sonra da ekonomi boyutunun öne çıktığı sonuçlarına ulaştık. Etkin bir

sürdürülebilirlik stratejisi eksikliği ve genel stratejilerle örtüşmesi, konunun sosyal boyutu, çalışanlarca anlaşılması

ve benimsenmesi, bölgeselden çok küresel rakiplerle kıyaslama yapılması, veri toplama ve kullanma ile

faaliyetlerde dikkate alma boyutlarında İMSAD üyelerinin daha yol alması gerektiği de ortaya çıkan diğer bir sonuç.

Genel olarak paydaş baskısının itici güç oluşturmadığı da rapor sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Bundan böyle inşaat malzemesi sanayisinde sürdürülebilirliğin gelişimi konusunda yapılacak çalışmalara bir temel

oluşturacak bu çalışmanın yürütücüsü İMSAD Sürdürülebilirlik Komitesine ve katılımlarıyla çalışmaya yön veren

İMSAD üyelerine ayrıca teşekkür ediyoruz.

İMSAD İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği

4

İMSAD üyelerinin yüksek sürdürülebilirlik duyarlılığına karşın

konuyla ilgili strateji ve uygulamalarında gelişmeye ihtiyaç vardır

2012 yılında yürütülen araştırmaya katılan şirketlerin sürdürülebilirlik konusuna verdiği önem ve duyarlılık

derecesi son derece yüksek çıkmıştır. Ancak şirketler rekabetin gerisinde kalma endişesi ile gerek

sürdürülebilirlik stratejisi ve gerekse sürdürülebilirliğin uygulamasına yönelik veri toplama, kullanma ve

faaliyetlere yayma bakımından zayıf kalmaktadırlar. Bunların yanı sıra sürdürülebilirliğin ekonomik boyutuna

ilişkin konulara verilen önem yüksektir. Ancak sürdürülebilirliğin sosyal ve çevresel boyutuna ilişkin konulara

verilen önem ise düşüktür.

Sosyal boyuta ilişkin iş sağlığı ve güvenliği konusunda olduğu gibi yasa ve yönetmeliklerle zorlanan konulara

şirketler yüksek derecede önem vermektedir. Bu nedenle devlet yetkililerinin sosyal ve çevresel boyuta ilişkin

şirketlerin verdiği önem derecesini arttırmak için yasal zorunluluklar getirmesi önem taşımaktadır.

Şirketlerin kısa vadede paraya dönüştürülebilir ciro içindeki atık, hammadde ve enerji miktarını azaltma

şeklindeki eko-verimlilik gibi konulara çok daha fazla önem verdiği görülmektedir. Bu nedenle şirketleri

sürdürülebilirliğe yönlendirmede, eko-verimlilik konusuna ait en iyi uygulama örnekleri konusunda bilgilendirme

son derece önemlidir.

“Çok da uzak olmayan bir gelecekte çocuklarımızın gözlerinin içine bakma cesaretini gösterip şu gerçeği itiraf edebilecek miyiz acaba? fırsatımız vardı ama cesaretimiz azdı. teknolojimiz vardı ama vizyonumuz dardı.”

Çağlar Bekiroğlu Pimaş Ar - Ge Şefi & Enerji Yöneticisi İMSAD SürdürülebilirlikKomitesi Üyesi ve Rapor Koordinatörü

5

Bölüm 2

“Sürdürülebilirlik Farkındalık Anketi”

Çalışması

Amaç 2012 yılında İMSAD (İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği) Sürdürülebilirlik Komitesi tarafından

yürütülen,“Sürdürülebilirlik Farkındalık Anketi”, Türkiye İnşaat Sektörü’nde yer alan firmaların

sürdürülebilirlik konusundaki farkındalığını arttıran bir çalışmadır.

Metodoloji

Raporun metodolojisi üç basamaktan oluşmaktadır. Bunlar;

Anketin Hazırlanması

Anket içeriği, yerli ve yabancı çalışmalar incelenerek derlenmiştir. Sürdürülebilirlik farkındalığı esas

alınarak gerekli olan minimum ama konuyu tüm yönleriyle kapsayacak derinlikte anket sonuçları

belirlenmiştir. Her ne kadar benzer anketlere göre anket kapsamı geniş olsa da, yapılan pilot anket

çalışmalarında anketi doldurmak için yaklaşık 30 dakika sürenin yeterli olacağı tespit edilmiştir.

Şirketleri sürdürülebilirlik stratejisine yönlendiren değişkenler ile başlayıp bu stratejinin

sürdürülebilirlik kavramının üç temel boyutu ve bu boyutların uygulamaya yönelik sonuçları kapsayan

süreç 10 temel ana başlık altında toplanmıştır.

Bu başlıklar aşağıda özetlenmiştir.

Şirketlerin sürdürülebilirlik konusuna verdiği önem derecesi

Şirketlerin sürdürülebilirlik konusundaki duyarlılığı

Şirketlerin sürdürülebilirlik konusundaki paydaş baskısı

Şirketlerin sürdürülebilirlik kavramının ekonomik boyutuna verdiği önem derecesi

Şirketlerin sürdürülebilirlik kavramının sosyal boyutuna verdiği önem derecesi

6

Şirketlerin sürdürülebilirlik kavramının çevresel boyutuna verdiği önem derecesi

Şirketlerin sürdürülebilirlik konusunda topladığı verileri kullanma derecesi

Şirketlerin sürdürülebilirlik konusunda toplanan verilere karşı duyarlılığı

Şirketlerin sürdürülebilirlik konusunu faaliyetlerinde uygulama duyarlılığı

Sorular 5’li Likert ölçeği kullanılarak hazırlanmış olup, hızlı ve kolayca doldurulabilecek

biçimde soru içerikleri ve cevap seçenekleri düzenlenmiştir.

Anketin Gönderilmesi ve Cevaplanması

Anket soruları form halinde e-posta yoluyla İMSAD tarafından üye kuruluşlara gönderilmiştir.

Ayrıca İMSAD Sürdürülebilirlik Komitesi üyeleri tarafından çalıştıkları firma yöneticilerine

doldurulmak üzere de iletilmiştir. Anketin firmalarca en az 5 üst düzey yönetici tarafından

doldurulması istenmiştir. İlave olarak anketin öncelikle firmanın Genel Müdürü ya da İcra

Başkanı tarafından doldurulması talep edilmiştir.Kalan anketlerin Başkan ya da Başkan

Yardımcısı seviyesinde bir firmanın günlük işlerini yürütmekle sorumlu yöneticisi, operasyon

başkan yardımcısıya da ürün müdürü, enerji yöneticisi ve çevre yöneticisi gibi firmanın diğer

üst düzey yöneticileri tarafından doldurulması gerektiği aktarılmıştır.

Anketin Hazırlanması, Analizi, Raporlanması

Anketin hazırlanması, analizi ve raporlanması Sürdürülebilirlik Komitesi’nin PİMAŞ temsilcisi

üyesi Çağlar Bekiroğlu tarafından gerçekleştirilmiştir. Ayrıca İMSAD Sürdürülebilirlik Komitesi

görüş ve önerileri her aşamada alınmıştır.

Ankete Katılan Kişilerin Özelliklerine İlişkin Tablolar

Ankete katılan şirketlerin özelliklerine ilişkin tablolar Ek 1’de yer almaktadır.

Ankete Katılan Şirketlerde Görev Yapan Yöneticilerin Özelliklerine İlişkin Tablolar

Ankete katılan yöneticilerin özelliklerine ilişkin tablolar Ek 2’de yer almaktadır.

7

Bölüm 3 Araştırma Sonuçları

1. Gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılama imkanlarına zarar vermeden günlük ihtiyaçların temin edilmesi olarak tanımlanan sürdürülebilir kalkınma tanımına göre, aşağıda yer alan sürdürülebilirlik konuları şirketiniz için ne derece önem taşımaktadır?

Ankete katılan yöneticiler, firmalarının ürün güvenliği, işçi sağlığı ve güvenliği, müşteri memnuniyeti ve enerji verimliliği ve eko

verimlilik konularına en yüksek ortalama puanları verirken, biyoçeşitlilik ve ekosistem, iklim değişikliği, sivil toplum ile ilişkiler ve

yerel halk ile ilişkiler konularına en düşük puanları vermişlerdir. Şirketler, sürdürülebilirlik konularından en fazla önem verdiği

konuların ürün güvenliği ve müşteri memnuniyeti olduğunu ifade etmişlerdir. Bu şirketlerin kendilerini sürdürülebilirlik

uygulamalarına yönlendirme konusunda en fazla baskı yapan unsur olarak gördüğü imaj ve rekabet ile paraleldir. Diğer bir deyişle

imaj ve rekabet unsurlarının yarattığı yoğun baskı algısı ile şirketler sürdürülebilirliğin ürün güvenliği ve müşteri memnuniyeti

konularına daha fazla önem vermektedirler.

Sürdürülebilirliğin sosyal boyutuna ait bir unsur olan işçi sağlığı ve güvenliği firmaların en fazla önem verdiği konular arasında yer

almaktadır. Bunun temel nedeni yasalar ve yönetmelikler ile düzenlenen ve sıkı bir şekilde denetlenen konuların önem sırasında

önlerde yer alması kaynaklıdır. Sürdürülebilirliğin çevresel boyutuna ait bir unsur olan enerji verimliliği ve eko verimlilik yine

firmaların en fazla önem verdiği konular arasında yer almaktadır. Bunun temel nedeni tamamen ekonomiktir. Çünkü gerek enerji

verimliliği yoluyla gerekli birim ürün başına enerji tüketiminin azaltılması gerekse eko verimlilik yoluyla toplam ciro içindeki atıkların,

enerji tüketiminin ve malzeme kullanımının azaltılması gerçekte firmalara çevresel pozitif etkilerden ziyade ekonomik kazançlar

sağlamaktadır. Genel olarak bakıldığında ise şirketlerin sürdürülebilirliğin çevresel boyutunu, ekonomik ve sosyal boyutlarına kıyasla

daha az önemsediği anlaşılmaktadır. Bu durum şirketlerin sürdürülebilirliğin en az önem verdiği unsurları olarak ortaya koyduğu

biyoçeşitlilik ve ekosistem, iklim değişikliği ile desteklenmektedir.

Ayrıca şirketler sivil toplum ile ilişkiler ve yerel halk ile ilişkiler konularına en düşük puanları vermişlerdir. Bu durum şirketlerin

kendilerini sürdürülebilirlik uygulamalarına yönlendirme konusunda yakın ve ulusal çevrenin uluslar arası çevreye nazaran daha az

baskı yapması sonucu ile paraleldir. Diğer bir deyişle Türkiye’deki yakın ve ulusal çevrenin yarattığı göreceli olarak zayıf baskı

şirketlerin sivil toplum ile ilişkiler ve yerel halk ile ilişkiler konularına en az önem vermesine neden olmaktadır.

(*)Şirketlerin

Sürdürülebilirlik

konularına ait

ortalama puanları

parantez içinde

verilmiştir.

8

2. Aşağıda yer alan sürdürülebilirlik konusu ile ilgili ifadelere ne ölçüde katılıyorsunuz?

Yöneticiler, firmalarının sürdürülebilirlik çalışmalarıyla tehditleri fırsata çevirebilecekleri ifadesine tamamen katılırken, gerek firmalarının

sürdürülebilirlik çalışmalarıyla yeni ürün ve pazarlara açılabileceği gerekse gerekliliklerin yapılmamasıyla firmalarının çeşitli cezalara maruz

kalabileceği görüşlerine tamamen olmasa da nispeten daha az katılmışlardır. Şirketler, tehditleri zamanında fırsatlara dönüştürmek adına

sürdürülebilirlik konusu ve bu alanda yapılan çalışmaları düzenli takip etmeleri gerektiği görüşüne tamamen katılmışlardır. Bu şirketlerin kendilerini

sürdürülebilirlik uygulamalarına yönlendirme konusunda en fazla baskı yapan unsur olarak gördüğü imaj ve rekabet ile paraleldir. Diğer bir deyişle

imaj ve rekabet unsurlarının yarattığı yoğun baskı algısı ile şirketlerin, gerek imajlarını bozabilecek ya da rekabetin gerisinde bırakılabilecek

tehditleri, sürdürülebilirlik konusu ve bu alanda yapılan çalışmaları düzenli takip ederek, gerek imajlarını iyileştirecek gerekse rekabet avantajı

sağlayacak fırsatlara dönüştürmeleri mümkün olabilecektir.

Şirketler, kendilerinin toplumsal sorumlulukları olduğu görüşüne tamamen katılmışlardır. Ancak bu görüş, şirketlerin sürdürülebilirliğin sosyal

boyutunda yer alan yasal nedenlerle en fazla önem verilen işçi sağlığı ve iş güvenliği hariç tutulduğunda sosyal boyuta ilişkin unsurlara şirketlerin en

az önem vermesi durumu ile çelişmektedir. Nitekim şirketlerin, sivil toplum ile ilişkiler ve yerel halk ile ilişkiler konularına en düşük puanları verdiği

görülmektedir. Ayrıca şirketlerin topluma yönelik çevresel konulara da en az önem verdiği görülmektedir. Sonuç olarak şirketlerde görev yapan

yöneticilerin topluma karşı sorumlu oldukları şeklindeki hakim görüşünün, uygulamada rekabetin gerisinde kalmama endişesi ile pratikte

yapılmadığı ortaya çıkmaktadır. Şirketlerin sürdürülebilirliğin ekonomik boyutunda verdikleri çevresel etkisi düşük ürünler için müşterilerin ek ücret

vermesiyle şirketlerinin finansal performanslarının orta ve uzun vadede olumlu etkileneceği görüşüne en az katılmaları, şirketlerin rekabetin

gerisinde kalmama endişesinin temelini oluşturmaktadır. Şirketler, temel sorumluluklarının ortakları ile birlikte diğer paydaşlarının (çalışanlarının,

tedarikçilerinin, müşterilerinin vb…) ortak çıkar ve amaçlarını sağlamak olduğu görüşüne önemli ölçüde katılmışlardır. Ancak bu görüş, gerek sosyal

boyuta ait unsurlara gerekse şirketleri sürdürülebilirlik uygulamalarına yönlendiren paydaş baskılarına verilen önemin düşük olması sebebiyle

destek bulmamıştır. Bu durum yine şirketlerde görev yapan yöneticilerin ortakları ile birlikte diğer paydaşlarının ortak çıkar ve amaçlarını sağlama

şeklindeki hakim görüşlerinin, uygulamada rekabetin gerisinde kalmama endişesi ile pratikte yapılmadığı ortaya çıkmaktadır. Şirketler,

sürdürülebilirlik konusunun ana faaliyetleri içinde giderek daha önemli hale geldiği görüşüne önemli ölçüde katılmışlardır. Şirketler,

sürdürülebilirliğin özellikle sosyal ve çevresel boyutlarına ilişkin gereklilikleri yapmamaları halinde çeşitli cezalara maruz kalacakları görüşüne daha

az katılmışlardır. Bu durum, ülkemizde konuyla ilgili ceza ve teşvike yönelik yasa ve yönetmeliklerin yetersiz olması ile açıklanabilir. Paralel olarak

şirketlerin, kendilerini sürdürülebilirlik uygulamalarına yönlendiren en zayıf paydaş baskıları olarak işletme çalışanlarını, yakın ve ulusal çevrelerini,

yasal düzenlemeleri ve uygun finansman ve teşvik mekanizmalarını görmesi bu görüşü desteklemektedir.

Son olarak şirketler, ürün, süreç ve strateji bazlı çalışmalara zamanında ve etkin başlamaları suretiyle yüksek karlara, yeni ürünlere ve yeni pazarlara

ulaşabileceği görüşüne diğerlerine nazaran en az katılmışlardır. Bu durum, şirketlerinsürdürülebilirliğin ekonomik boyutu ile ilgili olarak en az

katıldıkları çevresel etkisi düşük ürünler için müşterilerin ek ücret ödeyecekleri ve çevresel etkisi düşük biçimde farklılaştırılmış ürünlerde

müşterilerin geleneksel ürünlerde olduğu gibi sadece fiyata bakmayacakları görüşleri tarafından desteklenmiştir. Ancak gerek ekonomik gerekse

sosyal düzeyi ülkemize nazaran daha yüksek bir ortalama tüketici profiline sahip özellikle gelişmiş ülkelerde bu durumun değişeceği aşikardır.

9

3. Aşağıda yer alan şirketinizin sürdürülebilirlik stratejisi ile ilgili ifadelere ne ölçüde katılıyorsunuz?

Ankete katılan yöneticiler, firmalarının sürdürülebilirlik stratejileri ile değerlerinin örtüştüğü ifadesine en

fazla katılırken, gerek firmalarının sürdürülebilirlik konusunun çalışan performansının değerlendirilmesinde

kullanımı gerekse sürdürülebilirlik stratejisinin tüm çalışanlarca anlaşıldığı görüşlerine en az katılmışlardır.

Şirketler, çalışanlarının değerlendirilmesinde performans sistemi içinde sürdürülebilirlik konusunda

hedeflenen ve gerçekleşen rakamlar arasındaki farkların dikkate alındığı görüşüne en az katılmışlardır. Ayrıca

şirketler, sürdürülebilirlik stratejilerini tüm çalışanlarca anlaşıldığı görüşüne de katılmamışlardır. Şirketler,

sürdürülebilirlik stratejilerinin misyonları, vizyonları , değerleri ve genel stratejileri ile örtüştüğü görüşüne de

katılmamışlardır. Şirketler, tutarlı, kapsamlı ve yaşayan bir sürdürülebilirlik stratejisine sahip oldukları

görüşüne de katılmamışlardır.

Sonuç olarak Türk İnşaat Sektörü’ndeki şirketler, vizyonları, misyonları, değerleri ve genel stratejileri ile

uyumlu, tüm çalışanlarınca anlaşılan, çalışan performansında kullanılan, tutarlı, kapsamlı ve yaşayan bir

sürdürülebilirlik stratejisine sahip değillerdir.

(*)Şirketlerin

Sürdürülebilirlik

konularına ait

ortalama puanları

parantez içinde

verilmiştir.

10

4. Aşağıda yer alan sürdürülebilirlik kavramının ekonomik boyutu ile ilgili ifadelere ne

ölçüde katılıyorsunuz?

Ankete katılan yöneticiler, firmalarının eko-verimlilik oranlarının iyileşmesi yani toplam ciro içindeki

atıkların, malzeme tüketiminin ve enerji tüketiminin azalması ile, vergi indirimi ve imtiyazlı kredilerin

yaygınlaşması ile ve çevreye zarar veren mallar için ticari sınırlama, para cezası vb. kamu

görünürlüğünün ülkede yoğunlaşması ile şirketlerinin finansal performanslarının orta ve uzun

vadede olumlu etkileneceği ifadesine en fazla katılırken; çevresel etkisi düşük ürünler için

müşterilerin ek ücret vermesi ile ve tercih edilmesi ile şirketlerinin finansal performanslarının orta

ve uzun vadede olumlu etkileneceği ifadesi görüşlerine en az katılmışlardır.

(*)Şirketlerin Sürdürülebilirlik konularına ait ortalama puanları parantez içinde verilmiştir.

11

5. Aşağıda yer alan sürdürülebilirlik kavramının çevresel boyutu ile ilgili konular, şirketiniz

için ne derece önem taşımaktadır?

Şirketler, sürdürülebilirliğin çevresel boyutu ile ilgili olarak eko-verimliliğe konu olan bileşenlere yani

atıkların, enerji tüketimin ve malzeme kullanımının azaltılmasına en fazla önem vermektedirler. Buna

karşılık şirketler, petrol ya da petrol türevi ürünlerinin, diğer zararlı gazların ve fosil kaynaklı elektriğin

kullanımının azaltılması gibi direkt ekonomik olmayan çevresel unsurlara daha az önem vermektedirler.

Bu durum, şirketlerin sürdürülebilirlik konularından hangilerine daha fazla önem verildiği bölümündeki

sonuçlar ile paraleldir.


12

6. Aşağıda yer alan sürdürülebilirlik kavramının sosyal boyutu ile ilgili konular, şirketiniz

için ne derece önem taşımaktadır?

Ankete katılan yöneticiler, firmalarının en fazla çalışanlarının iş güvenliğinin sağlanması konusuna

önem verdiğini ifade etmişlerdir. Takiben çalışanlarına çok saygılı davranılması ve çalışanların

sorumluluk, pozisyon ya da mesleğinin prestijli hale getirilmesi önem verilen diğer başlıklardır. Buna

karşılık firmalar, en az yüksek maaş verilmesine önem vermektedir. Şirket yönetim kurulunda kadın

oranının azaltılması, işyerinde bağımsız çalışma olanaklarının sağlanması ve istihdam edilen stajyer

sayısının arttırılması takiben en az önem verilen konulardır.

Genel olarak bakıldığında şirketler, yasa ve yönetmeliklerin zorladığı iş sağlığı ve güvenliği gibi

unsurlar dışında kalan sürdürülebilirliğin sosyal boyutuna ilişkin konulara az önem vermektedir.

Ayrıca şirketler kendileri için ekonomik olarak hiç yük getirmeyecek ya da az yük getirebilecek

çalışanlara saygılı davranılması, çalışanların sorumluluklarının, pozisyonlarının prestijli hale

getirilmesi gibi konulara ikinci derecede önem vermektedir. Bunun dışında kalan yasa ve

yönetmeliğin zorlamadığı konularda ise az önem verilmektedir.


13

7. Aşağıda yer alan unsurlar şirketinizi sürdürülebilirlik uygulamalarına yönlendirme

konusunda ne ölçüde talepkardır veya firmanıza ne ölçüde baskı yapmaktadır?

Firmaları sürdürülebilirlik konularına en fazla yönlendiren 3 başlık sırasıyla maliyet düşürme, imaj ve

rekabettir. En az yönlendiren başlıklar reklam ve halkla ilişkilerdir.

Maliyet düşürme, imaj ve rekabeti takiben şirketleri sürdürülebilirlik uygulamalarına yönlendirme

konusunda baskı yapan unsurlar uluslar arası çevre, operasyonel iyileştirmeler, yasal düzenlemeler,

ve eko verimliliktir. Operasyonel iyileştirmeler ve eko verimlilik, maliyet düşürme gibi ekonomik

tabanlı parametrelerdir. Uluslar arası çevre ise işletme çalışanları, yakın ve ulusal çevreye nazaran

daha fazla baskı oluşturmaktadır. Bu durum özellikle gelişmiş devletlerdeki sosyo-ekonomik düzeyi

yüksek müşterilerin olduğu yerlerden gelen güçlü paydaşların oluşturmuş olduğu bir etkidir. Küresel

olmayı hedefleyen şirketlerimizin bu uluslar arası baskıyı da göz önüne almaları kaçınılmazdır. En az

baskıyı oluşturan reklam ve halkla ilişkiler ise, ülkemizdeki zayıf paydaş gücünün göstergesidir.


14

8. Aşağıda yer alan sürdürülebilirlik konularından hangilerinde şirketiniz veri

toplamaktadır?

Şirketler sürdürülebilirlik ile ilgili en fazla veriyi sırasıyla işçi sağlığı ve güvenliği, ürün güvenliği ve müşteri

memnuniyeti konularında topladığı görülmektedir.En az veri toplananlar ise sırasıyla biyoçeşitlilik ve

ekosistem, insan hakları, iklim değişimi ve ayrımcılıktır.

Şirketlerin sürdürülebilirlik konusunda önem verdiği ilk bölümdeki unsurlar ile ilgili veri topladığı

görülmektedir. İşçi sağlığı ve güvenliğinde yasal düzenlemelerin, ürün güvenliği ve müşteri memnuniyetinde

ise bu konuda en fazla baskıyı imaj ve rekabetin oluşturduğundan önceki bölümlerde daha detaylı

bahsedilmişti. Yine sürdürülebilirliğin sosyal ve çevresel unsurları en az veri toplanan alanlar olarak dikkat

çekmektedir.


15

9. Sürdürülebilirlik konularında toplanan veriler ile şirketinizde aşağıda yer alan

çalışmalar ne sıklıkta yapılmaktadır?

Şirketler sürdürülebilirlik konularında topladıkları verileri en sık operasyonel iyileştirme projeleri ve

Türkiye’deki rakipler ile karşılaştırmada kullanırken, en seyrek dünyadaki şirketler ile karşılaştırmada

kullanmaktadır.

Şirketlerin yerel değil küresel rakipleri ile karşılaştırma yapmaması bakış açısının lokal odaklı olduğunu

göstermektedir. Küresel rakipler ile kıyaslama, şirketlere hem ürün hem de pazar bakımından gelişme fırsatı

sunarken, küresel tehditlere karşı zamanında tedbir alma olanağı sunacaktır.


16

10. Şirketinizde aşağıdaki alanların hangilerinde sürdürülebilirlik konusu dikkate

alınmaktadır?

Şirketler, sürdürülebilirlik konusunu en fazla ürün geliştirme, üretim, destek faaliyetleri alanlarında dikkate

alırken, en az insan kaynakları, tedarikçi yönetimi, satış ve satış sonrası faaliyetler alanlarında dikkate

almaktadırlar.


17

SONUÇ

ANKETE KATILAN ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNA VERDİĞİ ÖNEM VE DUYARLILIKLARI YÜKSEK

İKEN, PAYDAŞLARIN BASKISI O DENLİ YÜKSEK DEĞİLDİR. BU 3 BİLEŞENİN ORANI İLE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

STRATEJİSİ ARASINDA PARALEL BİR İLİŞKİ BEKLENİRKEN ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİSİ

DUYARLILIĞININ DÜŞÜK OLDUĞU GÖRÜLÜR.

DİĞER BİR DEYİŞLE ŞİRKETLER SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE ÖNEM VERİP, KONUYA DUYARLI VE PAYDAŞ BASKILARI

NORMAL DÜZEYDE İKEN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK STRATEJİLERİNE DUYARLILIKLARI O DENLİ YÜKSEK DEĞİLDİR.

ANKET ÖNCESİ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞE AİT 3 TEMEL BOYUTTAN ŞİRKETLERİN SIRASIYLA PARA NEDENİYLE İLK

OLARAK EKONOMİK, YASALAR NEDENİYLE İKİNCİ OLARAK SOSYAL VE SON OLARAK GELECEK NESİLLER İÇİN

ÇEVRESEL BOYUTA ÖNEM VERMESİ BEKLENMEKTEYDİ. ANCAK BU SIRALAMA ÇEVRESEL, EKONOMİK VE

SOSYAL ŞEKLİNDE DEĞİŞMİŞTİR. BU SONUÇ ÇEVRESEL BOYUTA İLİŞKİN EKOVERİMLİLİK KONULARININ EN

YÜKSEK PUANLARI ALMASI İLE AÇIKLANABILIR. EKOVERİMLİLİK DE CİRO İÇİNDEKİ ATIKLARIN, ENERJİ

TÜKETİMİNİN VE MALZEME KULLANIMININ AZALTILMASI YANI PARAYA DÖNÜK KONULARIN AZALTILMASI

ANLAMINI TAŞIR. DİĞER BİR DEYİŞLE ÇEVRESEL BOYUTUN EN YÜKSEK ÖNEME SAHİPLİĞİ İÇİNDE

BARINDIRDIĞI EKONOMİK BOYUTLA DİREK İLİŞKİLİ EKOVERİMLİLİK İLE DE İLGİLİDİR. SON OLARAK

ŞİRKETLERİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KONUSUNDA VERİLERİ TOPLAMA, KULLANMA VE FAALİYETLERİNDE

UYGULAMA DERECESİNİN DÜŞÜK OLDUĞU DİKKAT ÇEKMEKTEDİR.

18

Ek 1- Ankete katılan şirketlerin özelliklerine ilişkin tablolar

Ek1 – 1: Firma Sahiplik Yapısı Tablosu

Ek1 – 2: Firma Menşei Tablosu

Ek1 – 3: Firma Ana Üretim Faaliyeti Raporu

Ek1 – 4: Firma Yapı Tablosu

Ek 1 – 5: Firma Ana Üretim Faaliyeti Sınıfı Tablosu

Ek1 – 6: Firma Çok Ulusluluk Yapısı Tablosu

Ek1 – 7: Firma BağımsızlıkYapısıTablosu

Ek1 – 8: Firma Çalışan Sayısı Tablosu

Ek1 – 9: Firma Cirosu Tablosu

Ek1 – 10: Firma Çevresel Bölüme Sahiplik Tablosu

Ek1 – 11: Firma Çevresel Bölüm Pozisyonu Tablosu

Ek1 – 12: Firma Çevresel Bölüm Çalışan Sayısı Tablosu

19

Ek 1 - 1

Firmanızın sahiplik yapısı hangisidir?

Ek 1 - 2

Firmanızın menşei hangisidir?

Bu ankete katılan şirketlerin tamamının özel sektör

şirketleri olduğu görülmektedir.

Ankete katılan firmaların menşeinin % 75’lik önemli bir

bölümünü yerli firmalar oluşturmaktadır.Takiben %

21’lik bölümü yabancı firmalardan oluşmaktadır.

Yabancı ve yerli firma menşeine sahip firmaların ise

sadece % 4 olduğu görülmektedir.

Ek 1 - 3

Firma sektörü nedir?

Ankete katılan firmaların

%25’lik bir çoğunluğunu PVC

pencere ve kapı profilleri

üretenfirmalar,%15’ini çimento

üreten firmalar, %13’ünü yapı

kimyasalları üreten firmalar,

geri kalanını da diğer

üretimleri yapan firmalar

oluşturmaktadır.

20

Ek 1 – 4

Firmanızın yaşı kaçtır?

Ek 1 – 5 Genel olarak ana üretim faaliyetinizi nasıl sınıflandırırsınız?

Ankete katılan firmaların %38’lik kısmını 26 ile 50 yıllık,

%25’lik kısmını ise 50 yıldan fazla süredir faaliyette

bulunan firmalar oluşturmaktadır. Geri kalanı

firmaların yaşı ise 25 yılın altındadır.

Ankete katılan firmalardan % 51’i nihai ürün üretimi,

%36’sı ara malların üretimi ve % 11’i girdilerin üretimi

olarak ana faaliyetlerini sürdürmektedirler.

Ek 1 – 6 Firmanızın çok uluslu bir şirket midir?

Ankete katılan firmaların % 66’lık önemli bir bölümü

çok uluslu bir firma değilken, geriye kalan % 34’lük

bölümünün çok uluslu firma olduğu görülmektedir.

Ek 1 – 7 Firmanız daha büyük bir firmanın parçası mıdır yoksa tamamıyla

bağımsız mıdır?

Ankete katılan firmaların %46’lık bölümünü tamamen

bağımsız, % 41’lik bölümünü tamamına sahip olunan

bağlı ortaklık şeklindeki firma sahiplik yapısına

sahiptir.

21

Ek 1 – 8 Firmanızdaki toplam çalışan sayısı yaklaşık kaçtır?

Ek 1 – 9 Firmanızın 2011 yılı toplam satışları nedir? (Milyon TL)

Ankete katılan firmalardan %39’luk bir kısmı 1000

kişiden fazla kişi çalıştırırken %46’lık çoğunluk ise 251

ile 500 kişi civarında çalışana sahiptir.

Ankete katılan firmaların 2011 toplam satışları

incelendiğinde %58’lik önemli bir kısmının 200 Milyon TL

üzeri olduğu görülür. Takiben % 21’nin 100 ile 200 Milyon TL

arasında, % 17’sinin 50 Milyon TL’den az olduğu görülür.

Ankete katılan firmaların yaklaşık yarısı çevresel bir

bölüme ya da çevresel sorumlulukları olan bir bölüme

sahipken diğer yarısı sahip değildir.

Ek 1 – 10 Firmanız çevresel bir bölüme ya da çevresel sorumlulukları olan bir bölüme sahip midir?

Ek 1 – 11 Firmanız çevresel bir bölüme ya da çevresel sorumlulukları

olan bir bölüme sahipse bu bölüm başkanı,yönetim ya da

eşdeğeri bir kurul içinde pozisyona sahip midir?

Ankete katılan firmalardan çevresel bölüme sahip

olanlarında bu bölümün başkanı yönetim ya da

eşdeğeri kurul içinde pozisyona sahip olanlarının oranı

% 24 iken, olmayanların oranı %74’tür.

22

Ek 1 – 12

Firmanız çevresel bir bölüme ya da çevresel sorumlulukları olan bir bölüme sahipse, bu bölüm

içindeki toplamçalışan sayısı kaçtır?

Ankete katılan firmalardan çevresel bölüme sahip olanlarında bu bölümde çalışanların sayısı firmaların % 57’lik önemlibir bölümünde 4 ile 5 kişi arasındadır.

23

Ek 2 - Ankete katılan şirketlerde görev yapan yöneticilerin özelliklerine ait tablolar

Ek2 - 1: Yöneticilerin çevreyle ilgili meslek sahipliği tablosu

Ek2 - 2: Yöneticilerin çevreyle ilgili iş tecrübesi tablosu

Ek2 - 3: Yönetici pozisyonu tablosu

Ek2 - 4: Yönetici çalışma yılı tablosu

Ek2 - 5: Yöneticilerin gelecekte konuyla ilgili projelere katılma isteği tablosu

24

Ek 2 – 1 Çevre ile ilgili mesleğe sahip misiniz?

Bu ankete katılan firmalarda görev yapan

yöneticilerin %85 gibi büyük çoğunluğunun çevre ile

ilgili mesleğe sahip olmadığı görülüyor.Sadece %

15’lik bir bölümü çevre ile ilgili bir mesleğe sahiptir.

Ek 2 – 2 Geçmişte çevre ile ilgili proje/bölümde çalıştınız mı?

Bu ankete katılan firmalarda görev yapan

yöneticilerden %67’lik önemli bir bölümü geçmişte

çevre ile ilgili proje veya bölümde çalışmamışken,

%33’lük bir bölümü çalışmıştır.

Ek 2 – 3 Firma içindeki pozisyonunuz nedir?

Bu ankete katılan firmalarda görev

yapan yöneticilerin % 64’lük

önemli bir bölümü müdür ve

müdür yardımcısı pozisyonunda

çalışan yöneticilerdir.Takiben % 12

ile diğer, % 11 ile genel müdür

pozisyonu gelmektedir.

25

Ek 2 – 4 Bu firma için kaç seneden beri çalışıyorsunuz?

Ankete katılan firmalarda görev

yapan yöneticilerin %39’luk

önemli bir bölümü firmalarında

15 yıldan fazla süredir görev

yapmaktadırlar.

Takiben % 21’indekiler 1 ile 5 yıl

arasında, % 20’sindekiler 11 ile

15 yıl arasında ve % 18’indekiler

6 ile 10 yıl arasında görev

yapmaktadırlar.

Ek 2 – 5 Çevresel yönetim ile ilgili gelecekteki araştırma projelerine katılma konusuyla ilgilenir misiniz?

Ankete katılan firmalarda gören

yapan yöneticilerin % 66’lık

önemli bir bölümü çevresel

yönetim ile ilgili gelecekteki

araştırma projelerin katılma

konusuyla ilgilendiklerini ifade

etmişlerdir.

26

Sürdürülebilirlik Farkındalığı Anket Soruları

30

İMSAD Sürdürülebilirlik Komitesi Üyeleri

AD – SOYAD

GÖREVİ

UNVAN

ŞİRKET

HAKAN GÜRDAL

BAŞKAN

GENEL MÜDÜR

AKÇANSA ÇİMENTO SAN. VE TİC. A.Ş.

SEZGİ KUMBARACIBAŞI

ÜYE

ÇEVRE UZMANI

AKÇANSA ÇİMENTO SAN. VE TİC. A.Ş.

ERGÜL DOĞAN

ÜYE

KALİTE GÜVENCE ŞEFİ

AKG GAZBETON İŞLETMELERİ SAN. VE TİC. A.Ş.

FERHAT ÖZBAŞOĞLU

ÜYE

TOPLAM KALİTE MÜDÜRÜ

ASPEN YAPI VE ZEMİN SİSTEMLERİ A.Ş.

GÖZDE DOĞRAMACILAR

ÜYE

PROJE TANITIM SORUMLUSU

ASPEN YAPI VE ZEMİN SİSTEMLERİ A.Ş.

DENİZ HATİP

ÜYE

PAZARLAMA MÜDÜRÜ

ARDEX YAPI MALZEMELERİ LTD ŞTİ.

EVREN BAL

ÜYE

FABRİKA MÜDÜRÜ

ARDEX YAPI MALZEMELERİ LTD ŞTİ.

KORAY UYGUR

ÜYE

PAZAR GELİŞTİRME MÜDÜRÜ

BASF YAPI KİMYASALLARI SAN. TİC. A.Ş.

GÜNEŞ İNAN

ÜYE

TEKNİK PAZARLAMA YÖNETİCİSİ

BETEK BOYA VE KİMYA SAN. A.Ş.

CİHAN KORAL MALAK

ÜYE

İNOVASYON VE SÜRDÜREBİLİR KALKINMA YÖNETİCİSİ

ECZACIBAŞI YAPI GEREÇLERİ SAN. TİC. A.Ş.

ELİF GÖKHAN

ÜYE

ARITMA VE ÇEVRE YÖNETİCİSİ

KALE SERAMİK ÇANAKKALE KALEBODUR SERAMİK SAN. AŞ.

CEVDET YANARDAĞ

ÜYE

TEKNİK HİZMETLER MÜDÜRÜ

KALEKİM KİMYEVİ MADDELERİ SAN. VE TİC. A.Ş.

ÇAĞLAR BEKİROĞLU

ÜYE

AR-GE ŞEFİ ve ENERJİ YÖNETİCİSİ

PİMAŞ PLASTİK İNŞAAT MALZEMELERİ AŞ.

DİLEK BOLCAN

ÜYE

ÇEVRE YÖNETİCİSİ

TRAKYA CAM A.Ş.

YUDUM DEMİRKOL

ÜYE

MÜŞTERİ TEMSİLCİSİ

TRAKYA CAM A.Ş.

ÖZGÜR GÖKSEL

ÜYE

KALİTE MÜHENDİSİ

TÜRK DEMİRDÖKÜM FABRİKALARI A.Ş

HÜLYA TUNA

ÜYE

ÇEVRE MÜHENDİSİ

TÜRK DEMİRDÖKÜM FABRİKALARI A.Ş

TOLGA ÖZTOPRAK

ÜYE

GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

TÜRK YTONG SAN. A.Ş.

ORHAN MANZAK

ÜYE

AR-GE VE KALİTE GÜVENCE MÜDÜRÜ

YAPI MERKEZİ PREFABRİKASYON A.Ş.

İMSAD İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği

Cumhuriyet Cad. No:193, 3B 34367 Harbiye / İSTANBUL

T. +90 212 296 24 74 / F. +90 212 291 07 24

www.imsad.org / [email protected]

mailto:[email protected]

İ A ürdürülebilirlik omitesi ürdürülebilirlik arkındalık ... · Genel olarak paydaş...

Documents

Transcript of İ A ürdürülebilirlik omitesi ürdürülebilirlik arkındalık ... · Genel olarak paydaş...