+ 95 1 512613 | info@myanmar-responsiblebusiness.org|www.mcrb.org.mm

+95 1 512613 info@myanmar-responsiblebusiness.org www.mcrb.org.mm

2 3

ဤအႏစခပမတစသည ျမနမာစးပြားေရးက႑တာဝနယမႈရေရး အေထာကအကျပဌာန(MCRB)၏၂ဝ၁၈ ခႏစတြင ထြကရသည “ျမနမာႏငငရ ဇဝမးစမးကြမား၊ လ႔အခြငအေရးႏင စးပြားေရးလပငနးမားအေၾကာငး စာတမးအႏစခပ”အား ျဖညစြကပပးေပးပါသည။ ဤမတစအား ဇဝမးစမးကြမားအေပၚ သကေရာကမႈရႏငသည သတတြငးလပငနးက႑ရ ကမၸဏမားႏင ၎က႑က ေထာကပေပး သည ဝနေဆာငမႈကမၸဏမား၊ ဥပမာအားျဖင သတတြငးလပငနးလညပတသမား (ႏငငပငလပငနးမား အပါအဝင)ႏင ၎တ႔၏ ကနထ႐ကတာမား၊ ပစၥညးပပးေပးသည ကမၸဏမား၊ စစတမးေကာကယသညကမၸဏမား၊ သတတြငးတးေဖာေရးကမၸဏမားႏင နညးပညာပငးဆငရာ ဝနေဆာငမႈေပးသမား အစရသမားအား ရညရြယ၍ ေရးသားထားျခငး ျဖစပါသည။

ဇဝမးစမးကြမားအား ထညသြငးစဥးစားျခငး၏ စးပြားေရး ျဖစရပမား

စြန႔ပစပစၥညး သေလာငထားေသာ ဆညၿပကျခငး အစရသည မေမာလငထားေသာ ျဖစရပမားအပါအဝင သတတြငးလပငနးက႑၏ ဇဝမးစမးကြမားအေပၚ ကေရာကႏငေျခရေသာ အေသးစားႏင အႀကးစားသကေရာကမႈမားက အမားအျပား ေလလာျပစထားၿပး ျဖစသည။ ျမနမာႏငငရ ေနရာအႏ႔အျပားတြင သတတြငးလပငနးမား လပကငလကရသျဖင အေရးႀကးသည ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမား က ေထာကပေပးထားသည တနဖးရေသာ ဇဝမးစမးကြ ဧရယာမားႏင သတတြငးလပငနး လပကငသညေနရာမားႏင ထပတကေနႏင ေသာ အေျခအေနမား အလြနမားျပားသည။ အႏစခပစာတမးတြင ေဖာျပထားသည ဇဝမးစ မးကြဆငရာ သကေရာကမႈမားအား နညးပါးေစျခငး၏ စးပြားေရးျဖစရပမားအျပင ေအာကပါ အေၾကာငးအရာမားသညလညး သကဆငသည။

• သတတြငးလပငနးမားသည ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမား (ဥပမာ- ေရႏင ေရႀကးေရလမႈက ထနးသမးေပးျခငး) အေပၚ မခေနသည။

• ျမနမာႏငငရ မားျပားလေသာ သတတြငးမားသည ေဝးလေခါငဖားသည ေနရာေဒသမားတြငရၿပး ပတဝနးကငထနးသမးမႈ တနဖး ျမငမားသည ဧရယာမားတြင တညရၾကသည။

• ဇဝမးစမးကြ သကေရာကမႈမားအား ဆနးစစျခငးႏင စမခန႔ခြျခငးသည ျမနမာဥပေဒမားအရ လအပခကတစချဖစသည (အေသး စတ အခကအလကမားက ေအာကတြင ၾကညပါ)။

• သတတြငးလပငနးက႑၏ သကေရာကမႈမားအား၊ အထးသျဖင ျမနမာႏငငကသ႔ ဇဝမးစမးကြမား ၾကြယဝၿပး အစးရမ ကာကြယ ေစာငေရာကေပးႏငစြမးနညးပါးသည ႏငငမားတြင ႏငငတကာႏင ျပညတြငးရ အရပဖက လ႔အဖြ႕အစညးမားႏင သတငးမဒယာမားမ ပမေစာငၾကညစစစမႈမား ရသည။

ျမနမာႏငင၏ သတတြငးလပငနးက႑ရ ဇဝမးစမးကြမားႏင ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမားအေပၚ ကေရာကေနသည ၿခမးေျခာကမႈမား

ျမနမာတစႏငငလးနးပါးသည အငဒဘားမား ဇဝမးစမးကြမား hotspot အတြငး ကေရာကေနၿပး ၎သည မားျပားလသည ဇဝမးစ မးကြမားႏင ေဒသရငး မးစတမားအား ေထာကပေပးထားသည တစကမာၻလးဆငရာ hotspot ေနရာမား ၃၅ ခ ရသညအနက တစေနရာအပါအဝင ျဖစသည။ ရရငးစြ သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမ ၄၂ ခႏင အဓကအေရးပါေသာ ဇဝမးစမးကြမား တညရရာ နယေျမ ၁၃၂ ခ ႏင စပလဥး၍ အေသးစတ သတငးအခကအလကမား သရလပါက ျဖညစြကစာတမးျဖစသည “သဘာဝ ထနးသမးေရး နယေျမမားႏင အဓကအေရးပါေသာ ဇဝမးစမးကြမားတညရရာ နယေျမမားအပါအဝင ျမနမာႏငငရ ဇဝမးစမးကြမား”၏ ေနာကဆက တြ၌ ဆကလကဖတ႐ႈႏငပါသည။

ဓာတသတအမးအစား အမားအျပားက တးေဖာထတလပျခငးအား သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမား အနးတစဝကႏင ပတဝနးကင ထနးသမးမႈတနဖးျမငမားသည ဧရယာမားအပါအဝင ျမနမာႏငငအႏ႔အျပားတြင လပကငလကရသည (ပ ၁)။ အမားစေသာ သတတြငး လပငနးလငစငမားသည ဇဝမးစမးကြမားႏင ေဂဟစနစဝနေဆာငမႈမားအေပၚ တက႐ကႏင သြယဝက၍ သသာထငရားေသာ သက ေရာကမႈမားကေရာကေစႏငသည အေသးစားသတတြငးစမကနးမားႏင ဆကစပေနသည။ ထ႔အျပင ျပညတြငး၌ လပငနးလညပတရာ တြင ႏငငတကာ စခနစညႊနးမားက လကေတြ႕ လကနာကငသးသည အျပညျပညဆငရာ လပငနးမား အနညးအကဥးသာ ရသည။

အကန႔ ၁။ သတတြငးလပငနးက႑၏ အလားအလာရေသာ ဇဝမးစမးကြဆငရာ သကေရာကမႈမားႏင စပလဥးသည ေနာကဆကတြ အခကအလကမား

• ဇယားကြက ၁ “အႀကးစား သတတြငးလပငနး”ႏင ဇယားကြက ၂ “တစပငတစႏငႏင အေသးစား သတတြငးလပငနး”၌ သတ တြငး လပငနးလညပတမႈမားေၾကာင ဇဝမးစမးကြမားႏင လ႔အခြငအေရးအေပၚ ကေရာကလာသည သကေရာကမႈအခ႕က ေဖာျပေပးထားသည။

• ဤလပငနးက႑၏ လ႔အခြငအေရး သကေရာကမႈမား၏ အေသးစတသးသပမႈမားက ဖတ႐ႈလပါက “ျမနမာႏငငအတြငး ထးေကာက၊ ေရႊႏင ခမျဖသတတြငးလပငနးမား၏ သကေရာကမႈမားအား က႑အလက ေလလာဆနးစစျခငး” (၂ဝ၁၈)က ၾကညပါ။

• ဤလပငနးက႑ဆငရာ အလားအလာရသည ဇဝမးစမးကြဆငရာ သကေရာကမႈမား၏ အေသးစတစာရငးက သရလပါက ေအာကပါအႀကျပခကမား၌ အဝါေရာငျခယထားသည ေလးေထာငကြကရ အရငးအျမစမားက ၾကညပါ။

• စးပြားေရးလပငနးမား၊ ဇဝမးစမးကြမားႏင လ႔အခြငအေရးဆငရာ သကေရာကမႈမားၾကားရ အခငးခငး ဆကသြယမႈမား၏ ေဆြးေႏြးမႈအေသးစတက သရလပါက ဇဝမးစမးကြဆငရာ အႏစခပစာတမး၊ အထးသျဖင အကန႔ ၄ က ၾကညပါ။

+95 1 512613 info@myanmar-responsiblebusiness.org www.mcrb.org.mm

4 5

ေျမပ ၁။ ျမနမာႏငငရ သဘာဝထနးသမးေရး နယေျမမား

Source: WCS, Protected Areas, 2017.

ဇဝမးစမးကြမားႏင ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမားဆငရာ သကဆငသည ဥပေဒႏငစညးမဥးမေဘာငမား

ဤအပငးတြင သတတြငးလပငနးက႑ႏင စပလဥးသည သကဆငရာ ဥပေဒမား၊ စညးမဥး စညးကမးမားႏင သေဘာတစာခပမားက အေလးေပးေဖာျပထားၿပး ျမနမာႏငငရ ပတဝနးကင ကာကြယေရးႏင ဇဝမးစမးကြမားထနးသမးေရးႏင စပလဥးသညမဝါဒႏင ဥပေဒ မေဘာငၿခငခကက ေဆြးေႏြးေဖာျပထားေသာ စာတမးအႏစခပပါ အခနး(၃) ျဖစသည “ဇဝမးစမးကြမား ထနးသမးရနအတြက ဆကစပေနသည မဝါဒႏင ဥပေဒ မေဘာငမား၊ အဖြ႕အစညးမား” ႏငအတ တြဖက၍ ဖတ႐ႈသငပါသည။

ျမနမာသတတြငးဥပေဒက ျပငဆငသည ဥပေဒ (၂ဝ၁၅ ခႏစ၊ ျပညေထာငစ လႊတေတာ ဥပေဒအမတ ၇၂) ႏင သတတြငး နညးဥပေဒမား (၂ဝ၁၈)အရ ပတဝနးကငထခကမႈႏင ေဒသတြငး လထအေပၚကေရာကမည ဆးကးသကေရာကမႈမားက တတႏငသမ နညးပါးေစရန ႏင ပတဝနးကငထနးသမးေရးဆငရာ ရနပေငြအတြက ႏစစဥဘ႑ာေရးဆငရာ ေငြေၾကးပပးေပးမႈမားႏင ပတဝနးကင ျပနလည ထေထာငေရးႏင သစေတာမားျပနလည စမးလနးေစေရးအတြက မငးပတသမးျခငးဆငရာ ရနပေငြအတြက ႏစစဥ ဘ႑ာေရးဆငရာ ပပးေပးမႈမားျပေပးရန ျပဌာနးထားသည။ သတတြငးနညးဥပေဒမားသည ပတဝနးကငထနးသမးေရးဥပေဒႏင နညးဥပေဒမား၊ ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညးအရ လကနာရမည အေၾကာငးအရာမားက ရညညႊနးေဖာျပထားသည။

ထတလပမႈအေပၚ ခြေဝစာခပ (PSC) - ဇဝမးစမးကြမားႏငစပလဥးသည တစခတညးေသာ ျပဌာနးခက၌ သစပငမား ခတထြငရငးလငး ျခငးမျပမ သယဇာတႏင သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးဝနႀကးဌာနထမ အႀကခြငျပခက ရယရမညျဖစသလ သတတြငးလပငနး အတြက အသးျပထားသည ေျမေနရာမားတြင သစေတာမား ျပနလည စမးလနးေစေရး ေဆာငရြကရန လအပသညဟ ေဖာျပထားသည။

ပတဝနးကငထနးသမးေရး ဥပေဒ (၂ဝ၁၂ ခႏစ၊ ျပညေထာငစလႊတေတာ ဥပေဒအမတ ၉)၊ ပတဝနးကင ထနးသမးေရး နညးဥပေဒမား (၂ဝ၁၄) ႏင ပတဝနးကင ထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညးမား (၂ဝ၁၅) သည ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးအတြက စညးမဥးမား ထတျပနထားသည။ ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး၏ ေနာကဆကတြ ၁ တြင သတပစၥညး အမးအစားႏင လပငနးအရြယအစားေပၚမတည၍ ကနဥးပတဝနးကငစစေဆးျခငး သ႔မဟတ ပတဝနးကငထခကမႈဆနးစစျခငး လအပမညျဖစေၾကာငး ေဖာျပေပးထားသည1။ ထ႔အျပင ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညးအရ ထခကလြယ ေသာ သဘာဝပတဝနးကငဧရယာမားတြငလပကငမည စမကနးမားအေနျဖင အေသးစားစမကနးျဖစေစမ ပတဝနးကင ထခကမႈဆနး စစျခငးေဆာငရြကရန လအပႏငသညဟ ေဖာျပထားေသာလညး ဤအခကအား သတတြငးနညးဥပေဒမားတြင ထညသြငးေဖာျပထားျခငး မရပါ။ သ႔ေသာ အဆပါလပထးလပနညးတြင သတလပငနးဆငရာအဆငမား (ေရနႏင သဘာဝဓာတေငြ႕အတြက ေဖာျပထားျခငးကသ႔)က သတမတေဖာျပထားျခငး မရပါ2 ။ သ႔ေသာ ၂ဝ၁၈ ခႏစတြင အသစထြကရလာသည သတတြငးဥပေဒတြငမ ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး၏ ေနာကဆကတြ ၁ တြင ေဖာျပထားသည အမးအစားႏင အရြယအစားမားႏင ကကညမႈ မရသည လပငနးစဥအမးအစားမား (ပတဝနးကငစမခန႔ခြမႈ အစအစဥ၊ ကနဥး ပတဝနးကငစစေဆးျခငး၊ ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငး အစရသျဖင)က ေဖာျပထားသလ တစပငတစႏင သတတြငးလပကငသမားမ ဗ႐ကရကတစ လပငနးစဥမားအား ကငတြယေျဖရငးရန အမနတကယ လပကငႏငစြမးရမရဟသည အခကက ေရာငျပနဟပျခငး မရေပ။

အမးသား ပတဝနးကငဆငရာ အရညအေသြး (ထတလႊတမႈ) လမးညႊနခကမား (၂ဝ၁၅) သည ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညး၏ အစတအပငးတစချဖစၿပး သတတြငးလပငနးဆငရာ အခ႕ေသာ လပငနးလညပတမႈ အမးအစားမားအတြကမ ေဂဟစနစ၏ ကနးမာေရးက ကာကြယရနရညရြယ၍ လကနာရမည စြန႔ထတအရည ပမာဏတနဖးမားက သတမတထားသည။

ပတဝနးကငထခကမႈဆနးစစျခငး (EIAs)၏ အေရးႀကးသည အပငးတစချဖစေသာ ပတဝနးကင စမခန႔ခြမႈ အစအစဥမား (EMPs)၏ အစတအပငး တစခအေနျဖင ဇဝမးစမးကြဆငရာ လပငနး စမခကမားက လအပႏငၿပး ၎တ႔သည စာခပသေဘာအရ လကနာရမည ကငဝတမား ျဖစသည။ ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငး လပငနးစဥအၿပးတြင ထတေပးသည ပတဝနးကငထနးသမးေရးဆငရာ လကနာေဆာငရြကမႈ သကေသခလကမတ (ECC) အေနျဖငလညး ဇဝမးစမးကြမားအား ကာကြယထနးသမးျခငးႏင စပလဥး၍ သငေတာသလ အထးလအပခကမား ခမတလာႏငသည။

+95 1 512613 info@myanmar-responsiblebusiness.org www.mcrb.org.mm

6 7

ဇယားကြက ၁။ ခရးသြားလပငနး - ဇဝမးစမးကြမားဆငရာ သကေရာကမႈမားႏင ဆကစပေနသည လ႔အခြငအေရးဆငရာ သကေရာကမႈမား

ဇဝမးစမးကြဆငရာ သကေရာကမႈ သကေရာကမႈအား ျဖစေပၚေစသည(သ႔မဟတ) ပပးေပးသည အေၾကာငးအရာမား ဆကစပေနသည လ႔အခြငအေရးဆငရာ သကေရာကမႈမား

သကရမား ရငသနကကစားရာေနရာ ထခကျခငး၊ ကပါးလာျခငးႏင ကြယ ေပာကျခငး၊ မးစတမား ေႏာငယကခရမႈႏင ေလာပါးလာမႈ

• စမးသပတငးတာရန အေဆာကအအမား တည ေဆာကျခငးေၾကာငႏင စမးသပတငးတာခနအတြငး တစေနမအျခားတစေနရာ သ႔ ေျပာငးေရႊ႕လပကငျခငးေၾကာင အဆကမျပတ ေျမေနရာရငးလငးခရျခငးႏင အရညအေသြး ေလာပါးလာျခငး။

• ေဖာကခြမႈ၊ ဆညသႏင တနခါမႈမား၊ စကပစၥညးမားက အသးျပျခငး၊ စးစမးရာေဖြျခငး (drilling) တ႔ အပါအဝင စမးသပတငးတာ ျခငးလပငနးမားေၾကာင ႐ပပငးဆငရာထခကမႈမား ျဖစေပၚျခငး။

• သကရမား ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာရာ လမးေၾကာငး၌ ႐ပပငးဆငရာ အတားအဆးမား(ၿခစညးရး၊ လမးမား) တညေဆာကျခငးႏင လပငနးပငးဆငရာ အတားအဆးမား (ဆညသ၊ အလငး အစရသျဖင) ျဖစေပၚျခငး။

• ယခငက လသဝငေရာကသြားလာႏငျခငး မရသည ေနရာေဒသမားက လမးႏင အျခားအေျခခ အေဆာကအအမား ေဆာကလပ ေပးျခငးအားျဖင တက႐ကအေနျဖင သကရမားရငသနကကစားရာ ေနရာမား သးစြခရျခငးႏင ေပာကကြယဆးရႈးျခငး၊ သြယဝကေသာအားျဖင ယခငက ဖြ႔ၿဖးမႈမရေသးသည ေနရာမားအား ဖြငေပးျခငးအားျဖင ပမနကနသည သကေရာကမႈမား ကေရာကႏငေျခရျခငး။

အစားအစာႏင လေလာကသည လေနမႈအဆငအတနးဆငရာ အခြငအေရးမား

• အစားအစာမား၊ ေဆးဝါး၊ ေဆာကလပေရးပစၥညးမားႏင ေလာငစာမားကနခမးသြားသျဖင ထြကကန ဝနေဆာငမႈ မားနညးပါးျခငး (သ႔မဟတ) မရရျခငး။ အပင၊ သတဝါမား ႏင ၎တ႔ ေနထငကကစားရာေနရာမား ပကစးျခငး (သ႔မဟတ) အရညအေသြးကဆငးလာမႈေၾကာင အစာ ေရစာ ရယသးစြႏငမႈ အကန႔အသတျဖစျခငး။

ေရရပငခြင

• ေရရယႏငမညလမးေၾကာငးက စက႐၊ အလပ႐မားႏင လၿခေရးဇနမား ထားရပတဆ႔ထားျခငးေၾကာင အမန တကယ ေရသးစြႏငမႈ နညးပါးသြားျခငး။

• ပတဝနးကင ညစညမးမႈေၾကာင သန႔ရငးသညေရ ရယ ေသာကသး ႏငမႈ နညးပါးျခငး။

• လပငနးလညပတမႈမားအတြက သးစြရေသာေၾကာင ေရ ပမာဏ နညးပါးသြားျခငး။

• ေရသသရာႏင ေျမေအာက ေရပငးဆငရာ လမးေၾကာငး မား ေျပာငးလသြားျခငးေၾကာင ေျမေအာကေရ နညးပါး သြားျခငးအပါအဝင သဘာဝအရ လညပတေနေသာ ဝန ေဆာငမႈမား နညးပါးသြားျခငး။

ကနးမာေရးဆငရာ အခြငအေရးမား

• ညစညမးသည အပငႏင သတဝါမားအား စားသးမျခငး ေၾကာင တက႐ကအားျဖင ဆးကးခစားရျခငး။

• ကနးမာေရးအတြက အကးရသည အပငႏင သတဝါမး စတမားကရယစားသးႏငမႈ နညးပါးျခငးေၾကာင သြယဝက ၍ ဆးကးခစားရျခငး။

စမးသပတငးတာျခငး

မးစတမား ေပာကကြယဆး႐ႈးမႈ • သတတြငးလပငနးက႑ရ ဝနထမးမားအား အစားအစာ ျဖညဆညးေပးရနအတြက ဝနထမးမားႏင (သ႔မဟတ) ေဒသခမားမ အမလကျခငးႏင ငါးဖမးျခငး။

• အပဝငေငြႏင (သ႔မဟတ) ျပငပ ေမာငခကြနယကမားက ရာေနသည သတတြငးလပငနးက႑ရ ဝနထမးမား၊ ေဒသခရြာသား မားေၾကာင ေတာ႐ငးတရစာၦနမားအား ကနသြယျခငးအေျခအေန ပမဆးရြားလာျခငး။

• ကးေကာဝငေရာကလာသည မးစတမားသည ဝနးကငအတြငးသ႔ အစပးေရာကရလာျခငး။

သကရမား ရငသနကကစားရာေနရာ ထခကျခငး၊ ကပါးလာျခငးႏင ကြယေပာက ျခငး၊ အရငးအျမစမား အလြနအကြ ထတယ သးစြျခငး။

• ျပညတြငးေရႊ႕ေျပာငးလပသားမား အလပအကငႏင အျခားေသာ စးပြားေရးဆငရာ အခြငအလမးမား ရာေဖြ၍ ေျပာငးေရႊ႕လာျခငး၊ ဤသ႔ ေျပာငးေရႊ႕လာျခငးႏင ဆကစပေနသည စကပးေရးဆငရာ ေျပာငးလမႈမားႏင အျခားေသာ အရငးအျမစ သးစြမႈမား။

သကရမား ရငသနကကစားရာေနရာ ထခက ခရျခငး၊ ကပါးလာျခငးႏင ေပာက ကြယဆး ႐ႈးသြားျခငး၊ မးစတမား ေႏာငယကခရျခငးႏင ဆး႐ႈးျခငး။

• ဟငးလငးဖြငတးေဖာျခငး၊ အလမရသည ေကာကခမား စြန႔ပစျခငး၊ ဆငတကျပျပငျခငးဆငရာ လပငနးမားႏင စြန႔ပစပစၥညး သေလာငသည ဆညမား အစရသညတ႔ေၾကာင သစေတာျပနးတးျခငး၊ ေျမအရညအေသြး နညးပါးလာျခငး၊ ေျမယာ ရငးလငး ျခငးမား။

• မငးမားမ အကဆစရညမား ယထြကျခငး အပါအဝငအပငႏင သတဝါမးစတမားအား ေသေစသည၊ သသာထငရားစြာ နညးပါး ေစသည၊ ညစညမးေစသည အရာမားအား ေျမႀကး၊ ေလထႏင ေရထအတြငးသ႔ လႊတထတမျခငး၊ မေတာတဆ ယဖတျခငး၊ မးေလာငကြမးမႈႏင ေပါကကြမႈမား။

• ေျမႀကး၊ ေလထႏင ေရထသ႔ အညစအေၾကးမား ဝငေရာကသြားျခငး၊ မေတာတဆ ယဖတမႈမား၊ မးေလာငကြမးမႈမားႏင ေပါကကြမႈမား၊ အကစစပါေသာ သတတြငးမား ယစးျခငးအပါအဝင အစရသညတ႔ေၾကာင အပငႏင သတဝါမးစတမား စသည ႏစမးစလးက ညစညမးမႈျဖစေစျခငး၊ သသာထငရားစြာ နညးပါးေစျခငး၊ ေသေစျခငး။

• မေပာဝငသည အစငအခမားျဖင ညစညမးေနသည ေရမား လထြကစးဆငးျခငး၊ အထးသျဖင မးရြာသြနးမႈမားျပားသည ေနရာမားတြင ဤသ႔ လထြကစးဆငးျခငးေၾကာင ႐ပပငးဆငရာႏင ဇဝေဗဒပငးဆငရာ သကေရာကမႈမားရသည ေျမဆလႊာ တကစားခရျခငးႏင အနညထငျခငး။

+95 1 512613 info@myanmar-responsiblebusiness.org www.mcrb.org.mm

8 9

ဇယားကြက ၁။ အဆက ...

• ေရအရငးအျမစမား ထတယသးစြျခငး/ကနခမးေအာင ထတယသးစြျခငး။

• ကနးတြငးႏင အဏၰဝါ ဇဝမးစမးကြမားအား သကေရာကမႈကေရာကေစႏငေသာ ေရသသရာလညမႈႏင ေျမေအာကေရလမး ေၾကာငးမား ေႏာငယကခရျခငး။

• အပငႏင သတဝါမးစတမား ဆညသ၊ အလငး၊ အမႈန အစရသညတ႔ေၾကာင ေႏာငယကခရျခငး။

• ထြကကန အေျခခအေဆာကအအမား (လမးမားႏင ပကလငးမား) ေဆာကလပျခငးေၾကာင သကရမား ရငသနကကစားရာ ေနရာမား ထပဆင ဆး႐ႈးခရျခငးႏင ကပါးသြားျခငး။

• သတသန႔စငေရး စကရမားမ အဆပအေတာကျဖစေစသည ညစညမးမႈမားအား စြန႔ထတျခငး။

ယဥေကးမႈပငးဆငရာ အခြငအေရးမား

• ယဥေကးမႈပငးအရ သသာထငရားသည သကရမား ရင သနေနထငရာေနရာမားသ႔ သြားေရာကႏငမႈ နညးပါးျခငး (သ႔မဟတ) မရျခငး။

ေနအမဆငရာ အခြငအေရး

• ေျမသမးဆညးျခငး၊ အထးသျဖင သဘာဝ အရငးအျမစမား အေပၚ မခေနသည ေဒသခမားအား အျခားေနရာမားသ႔ ဆႏၵမပါဘ ျပနလညေနရာခထားေပးျခငးႏင အေရးပါ ေသာ ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမားေပးသည ေျမေနရာမား အား ရငးလငးပစျခငး။

• သတတြငးလပငနးအတြက စြမးအင ျဖညဆညးေပးရန ေဆာကလပထားေသာ ေရအားလပစစ ထတလပသည ဆညမား ေရႀကးေရလျခငး၊ ဆညၿပကျခငး (သ႔မဟတ) သစေတာျပနးတးသျဖင ေရႀကးေရလမႈက ထနးခပေပး မည သဘာဝအရလညပတေနေသာ ဝနေဆာငမႈမား ထခကခရျခငး။

လၿခေရးဆငရာ အခြငအေရးမား

• ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမား (ဥပမာ-ေရ) ေပၚ ကေရာက လာသည သကေရာကမႈမားႏင စပလဥး၍ ေဒသတြငး လထမားႏင သတတြငးကမၸဏမားၾကား၌ ပဋပကၡမား ျဖစပြားျခငး။

• ယခငက လသမေပါကေရာကေသာ ေနရာမားအား လမး ဖြငေပးျခငးအားျဖင တရားမဝင သစပငမား ခတလျခငးႏင ေတာ႐ငးတရစာၦနမားအား ေမာငခကးျခငးတ႔ ျဖစပြားႏင သျဖင လၿခေရးပငးအရ အႏရာယပမမားျပားလာျခငး။

ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင သကရမား ရငသနကကစားရာ ေနရာေျပာငးလျခငး

• သတတြငးလပငနးမားမ ထြကရလာေသာ ကာဗြနထတလႊတေပးသည စြမးအငအရငးအျမစမားမ ေထာကပေပးႏငသည သသာထငရားသည စြမးအငလအပခကမား။

• ပစၥညးပပးေပးသည ကြငးဆကတြင ကာဗြနထတလႊတမႈ မားျပားသည ပစၥညးမားက အသးျပျခငးေၾကာင သြယဝကေသာအားျဖင သကေရာကမႈရျခငး။

သကရမား ရငသနကကစားရာ ေနရာ ေရရည ေပာကကြယဆးရႈးျခငး

• ေဂဟစနစမားအား ျပနလညျဖညတငးေပးမႈ မရျခငး၊ ေဂဟစနစဆငရာ လပငနးစဥမားအား ထေရာကမႈရစြာ လညပတေစႏငျခငး မရျခငးႏင အပငႏငသတဝါမးစတမားအတြက ရငသနေနထငရာ ေနရာမား ဖနတးေပးႏငမႈ မရျခငး။

• စကရမားႏင အေျခခအေဆာကအအမား၏ အစတအပငးမားအား ျပနလညအသးျပမႈ မရျခငးေၾကာင စကရမားႏင အေျခခ အေဆာကအအမား အသစျပနလည တညေဆာကရနအတြက ေျမေနရာအသစမား လအပလာျခငး။

• ေရရည ဆးကးမား ျဖစေပၚေစသည အကဆစမငးလျခငးႏင အျခားေသာ ညစညမးမႈမားက ကငတြယေျဖရငးမႈ မရျခငး။

• မငးပတသမးရနအတြက ဘ႑ာေငြ ဖယခနထားျခငးမရျခငး။

မငးပတသမးျခငး သကရမား ရငသနကကစားရာေနရာမား ထခကခရျခငး၊ ေပာကကြယဆးရႈးျခငးႏင မးစတမားဆး႐ႈးမႈ

• အလားအလာရသည ေနရာမားတြင စမကနးအမားအျပားမ စမးသပတငးတာျခငး၊ သတတြငးႏင ၎က ဝနေဆာငမႈမား ေထာကပေပးထားသည အျခားေသာ အေျခခအေဆာကအအမား ျဖစသည လမးမား၊ ၿမ႕မား၊ ေရပကလငးမားႏင ဆပကမးမား၊ အျခားေဒသမ သတတြငး အနးတစဝကသ႔ ေျပာငးေရႊ႕လာျခငး အစရသညတ႔၏ အကးဆကအေနျဖင ဆကစပ သကေရာကမႈ မား၊

• ဆကစပသကေရာကမႈမားႏင စပလဥးသည အေသးစတအခကအလကမားက သရလပါက သတတြငးလပငနးက႑၏ သကေရာကမႈမားအား ေလလာဆနးစစျခငး အစရငခစာ၏ အခနး (၅)က ဖတရႈႏငပါသည။

+95 1 512613 info@myanmar-responsiblebusiness.org www.mcrb.org.mm

10 11

ဇယားကြက ၂။ ဇဝမးစမးကြဆငရာ သကေရာကမႈမားႏင ဆကစပေနသည လ႔အခြငအေရးဆငရာ သကေရာကမႈမား - တစပငတစႏင သတတြငးလပငနး

ဇဝမးစမးကြဆငရာ သကေရာကမႈ သကေရာကမႈအား ျဖစေပၚေစသည(သ႔မဟတ) ပပးေပးသည အေၾကာငးအရာမား ဆကစပေနသည လ႔အခြငအေရးဆငရာ သကေရာကမႈမား

ဆကစပသကေရာကမႈမား သကရမား ရငသနကကစားရာေနရာ ထခက ခရျခငး၊ ကပါးလာျခငးႏင ေပာက ကြယဆး႐ႈးသြားျခငး၊ မးစတမား ေႏာငယကခရျခငးႏင ဆး႐ႈးျခငး။

• သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမားတြင သတတြငးလပငနးမား လပကငျခငး။

• အညစအေၾကးစြန႔ပစႏငေသာ နညးလမးမား မပါဝငသည ေရရညအေဆာကအအမား တညေဆာကျခငး။

• လပငနးလညပတမႈမား တစေနရာမ အျခားတစေနရာသ႔ ေျပာငးေရႊ႕သညႏငအမ ေျမေနရာရငးလငးခရျခငးႏင တနဖးဆး႐ႈး ပကစးျခငး။

• ေျမႀကးႏင ေကာကမား ဖယရားခရျခငးေၾကာင ေျမေနရာ ရငးလငးခရျခငးႏင တနဖးဆး႐ႈးပကစးျခငး။

• ေရႊ႕ေျပာငးသြားလာမႈက ပတဆ႔ထားသည ႐ပပငးဆငရာ အတားအဆးမား (ၿခစညး႐းမား၊ လမးမား အစရသျဖင) တညေဆာက ျခငးႏင လပငနးပငးဆငရာ (အလငး၊ ဆညသ) သကေရာကမႈမား။

• လသြားလာႏငသည လမးႏငလမးေၾကာငးမား ေဖာကလပျခငး၏ တကရကအကးဆကအေနျဖင သကရမား ေနထငကကစား ရာေနရာမား ဆး႐ႈးျခငး၊ ေတာ႐ငးတရစာၦနမား ဖမးယခရျခငး၊ တစဆငခအေနျဖင ယခငက ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ မေရာကရေသးသည ေနရာမားအား ဖြငေပးျခငး အားျဖင ပမနကနသည သကေရာကမႈမား ရလာႏငသည။

• ဆကယာႏကႏင မာကရကသ႔ေသာ အဆပသင ဓာတပစၥညးမားအား စနစတက အသးမျပျခငးေၾကာင အဆပဓာတမား ျပငပသ႔ ထတလႊတမသျဖင အစာကြငးဆကထရ သကရမား ခႏၶာကယ အတြငး၌ အဆပါ အဆပအေတာကမား စစညးသြားျခငး။

• အပငႏငသတဝါမးစတမားက ေသေစႏငသည (သ႔မဟတ) သသာထငရားစြာ နညးပါးေစသည ေျမႀကး၊ ေလ၊ ေရထသ႔ အညစအေၾကးမား စြန႔ပစျခငးႏင မေတာတဆ ယစမမႈ၊ မးေလာငကြမးမႈႏင ေပါကကြမႈမား။

• အထးသျဖင မးရြာသြနးမႈ မားျပားသည ဧရယာမား၌ စနေခၚမႈတစရပျဖစသည ေျမဆလႊာ တကစားျခငးႏင မေပာဝငသည အစငအခမားျဖင ညစညးေနသည ေရမား လထြကစးဆငးျခငး။

• သတဓာတပါဝငသည ေကာကမား ေျမမကႏာျပငေပၚသ႔ ေပၚထြကလာျခငးႏင ေနာကဆကတြအေနျဖင ၎ေကာကမားမ အကဆစရညမား စမထြကလာျခငး။

• အငအားျပငးသည ပကေခါငးမားသး၍ ေရအရငးအျမစမားက ထတယျခငး။

• ဆနခါချခငး၊ ေဆးေၾကာျခငး၊ ျမစေခာငးမားမ ဓာတသတမား ကငယျခငး၊ သဘာဝ ေရလမး ေၾကာငးမားအား ေျပာငးလပစျခငး၊ စးဆငးေနသည ေရလမးေၾကာငးမား၌ စြန႔ပစပစၥညးႏငေကာကမားက စပပစျခငးတ႔ေၾကာင ေနာကကျခငး၊ ႏနးအနညက ျခငးႏင ညစညမးျခငး။

• ေရသသရာႏင ေျမေအာကေရပငးဆငရာ လမးေၾကာငးမား ထခကႏငေျခရျခငး။ အကးဆကအေနျဖင အခနၾကာျမငသည ႏငအမ သဘာဝေရလမးေၾကာငး ေျပာငးလမႈႏင ေရလမးေၾကာငး ပတဆ႔ျခငးတ႔ေၾကာင ကနးတြငး (သ႔မဟတ) အဏၰဝါထရ ဇဝမးစမးကြမားအေပၚ သကေရာကမႈမား ကေရာကလာျခငး။

• အလငး၊ ဆညသႏင အမႈနမားေၾကာင အပငႏငသတဝါမား ေႏာငယကခရျခငး။

အစားအစာႏင လေလာကသည လေနမႈအဆငအတနးဆငရာ အခြငအေရးမား

• အစားအစာမား၊ ေဆးဝါး၊ ေဆာကလပေရးပစၥညးမားႏင ေလာငစာမားကနခမးသြားသျဖင ထြကကန ဝနေဆာငမႈ မားနညးပါးျခငး (သ႔မဟတ) မရရျခငး။ အပင၊ သတဝါမား ႏင ၎တ႔ ေနထငကကစားရာေနရာမား ပကစးျခငး (သ႔မဟတ) အရညအေသြးကဆငးလာမႈေၾကာင အစာ ေရစာ ရယသးစြႏငမႈ အကန႔အသတျဖစျခငး။

ေရရပငခြင

• သတတြငးလပငနးမားမ ေရလမးေၾကာငးမားက သးစြမႈ ေၾကာင ေရရရသးစြႏငမႈ နညးပါးလာျခငး။

• ပတဝနးကငညစညမးမႈေၾကာင သန႔ရငးသညေရ ရယ ေသာကသးႏငမႈ နညးပါးျခငး။

ကနးမာေရးဆငရာ အခြငအေရးမား

• ညစညမးေနသည အပငႏင သတဝါမား၊ အထးသျဖင မာကရႏင ဆငယာႏက ဓာတမားပါဝငေနသည အရာ မားက စားသးမျခငးေၾကာင တကရကအားျဖင။

• ကနးမာေရးအတြက အကးရသည ဂဏသတမားရေသာ အပငႏငသတဝါ၊ ဇဝမးစမးကြမား ရယစားသးႏငမႈ နညး ပါးျခငး (သ႔မဟတ) လးဝမရရျခငးေၾကာင သြယဝကေသာ အားျဖင။

ယဥေကးမႈပငးဆငရာ အခြငအေရးမား

• ယဥေကးမႈအရ သသာထငရားစြာ တနဖးရသည သကရ မား ရငသနကကစားရာ ေနရာမား နညးပါးသြားျခငး (သ႔မဟတ) ဖယရားခရျခငး။

မးစတမား ေပာကကြယဆး႐ႈးမႈ • မငးလပသားမား၊ ၎တ႔၏ မသားစဝငမားႏင/(သ႔မဟတ) ေဒသတြငးလထမားမ မငးလပသားမားက အစာေရစာ ျဖညဆညး ေပးရန အမလကျခငးႏင ငါးမားဖမးျခငး။

• ကးေကာဝငေရာကလာသည မးစတမားအား ေဂဟစနစအတြငးသ႔ တက႐ကလႊတေပးျခငး (သ႔မဟတ) ၎မးစတမားမ ေဂဟစနစအား အႏရာယေပးႏငမႈက ျမငမားေစျခငး။

+95 1 512613 info@myanmar-responsiblebusiness.org www.mcrb.org.mm

12 13

ဇယားကြက ၂။ အဆက ...သကရမား ရငသန ကကစားရာ ေနရာ ထခကျခငး၊ ကပါးလာျခငး ႏင ကြယ ေပာက ျခငး၊ အရငးအျမစမား အလြန အကြထတယ သးစြျခငး။

• အလပအကင(သ႔မဟတ) စးပြားေရးဆငရာ အခြငအလမးမား ရာေဖြ၍ ေရႊ႕ေျပာငးေရာကရလာသမားႏင ထသ႔ ေျပာငးေရႊ႕ ေရာကရလာသမားေၾကာင စကပးေရးေျပာငးလလာမႈႏင အျခားေသာအရငးအျမစမား သးစြမႈ။

အမရာဆငရာ အခြငအေရး

• •အေရးႀကးသည ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈ အရငးအျမစမား ေပးစြမးထားသည ေျမေနရာမားအား ရငးလငးျခငးႏင သဘာဝအရငးအျမစမားေပၚ မခေနသည ေဒသခလထ မား အမရာေရႊ႕ေျပာငးခရျခငး။

• သစေတာမား ျပနးတးျခငးေၾကာင ေရႀကးေရလမႈက ကာ ကြယေပးေနသည ပမနလညပတေနေသာ ဝနေဆာငမႈ မားက ထခကေစပါသည။

လၿခေရးဆငရာ အခြငအေရးမား

• ယခငက လသဝငထြကသြားလာႏငမႈ နညးပါးသည ဧရယာမားအား ဖြငေပးျခငးအားျဖင တရားမဝင သစခတ ျခငးႏင ေတာ႐ငးတရစာၦနမားအား ေမာငခကးျခငး ျမင မားလာေစျခငးႏငအတ လၿခမႈနညးပါးလာျခငး။

မငးပတသမးျခငး သကရမား ရငသနကကစားရာေနရာမား ထခကခရျခငး၊ ေပာကကြယဆး႐ႈးျခငးႏင မးစတမားဆးရႈးမႈ

• မငးပတသမးျခငးႏင ျပနလညထေထာငျခငးလပငနးမားမရေသာေၾကာင လမကႏာျပငကသ႔ ဟာလာဟငးလငး ျဖစသြားျခငး ႏင ေရေသအငမား ျဖစထြနးျခငး။

ဆကစပသကေရာကမႈမား သကရမား ရငသနကကစားရာေနရာမား ထခကခရျခငး၊ ေပာကကြယဆးရႈးျခငးႏင မးစတမားဆးရႈးမႈ

• လကလပလကစား သတတြငးလပငနး စမကနးမား၏ ဆကစပသကေရာကမႈမားမတဆင -

• လကလပလကစား သတတြငးစမကနးတစခခငး၏ အတငးအဆပမာဏသည ေသးငယလြနးေသာလညး ဆကစပသက ေရာကမႈမားေၾကာင အထးသျဖင ပတဝနးကငဆငရာ ထနးကြပမႈမား မရေသာေၾကာင ရလာဒအေနျဖင သသာထငရားသည သကေရာကမႈမား ကေရာကလာႏငသည။

• ဆကစပသကေရာကမႈမားႏင စပလဥးသည အေသးစတေဆြးေႏြးမႈမားက သရလပါက သတတြငးလပငနးက႑၏ သကေရာကမႈမား ေလလာဆနးစစျခငး အစရငခစာပါ အခနး ၅ က ဖတ႐ႈႏငပါသည။

+95 1 512613 info@myanmar-responsiblebusiness.org www.mcrb.org.mm

14 15

ျမနမာႏငငရ သတတြငးက႑၌ အမားျပညသသရႏငေအာင ထတျပနေၾကညာ၍ လပေဆာငထားသည ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစ ျခငးအစရငခစာ အနညးအကဥးသာ ရပါသည3 ။ ထသ႔ အနညးအကဥးသာ ထတျပနေၾကညာထားသည ဆနးစစျခငးမားတြငမ ဇဝ မးစမးကြဆငရာ သကေရာကမႈမား၊ ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမားဆငရာ သကေရာကမႈမားႏင ဥးစားေပးေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမားႏင စပလဥး၍ ထညသြငးေရးသားထားၿပး တစခတညးေသာ အစရငခစာတြငမ ဇဝမးစ မးကြမားအားထနးညႇျခငး (offset) ႏင စပလဥး၍ နညးဗဟာတစခ သတမတေရး ဆြထားပါသည။

၄ငးတ႔သည ေအာကပါအေၾကာငးအရာမားက ရညညႊနးထားသည။

• အျပညျပညဆငရာ ဘ႑ာေရးေကာပေရးရငး၏ လပေဆာငမႈ စသတမတခက၊ ၄ငးစသတမတခက (၆)တြင ဇဝမးစမးကြမားအား ထနးသမးေစာငေရာကျခငး၊ သကရသဘာဝ အရငးအျမစမားအား ေရရညတညတခငၿမစြာ စမခန႔ခြမႈ (၂ဝ၁၂) တ႔ ပါဝငသည။

• ကမာၻ႕ဘဏအဖြ႕၏ ပတဝနးကင၊ ကနးမာေရးႏင လၿခေရးဆငရာ လမးညႊနခကမား (ေယဘယ) (၂ဝ၁၃) ႏင ဇဝမးစမးကြမားႏင စပလဥးသည အေသးစတအခကမား ပါဝငသည သတတြငး ႑ဆငရာ ပတဝနးကင၊ ကနးမာေရးႏင လၿခေရး လမးညႊနခကမား (၂ဝဝ၇)။

• IUCN၏ ၿခမးေျခာကခရသည မးစတမားႏင ေဂဟစနစ ဝနေဆာငမႈမားဆငရာ အနေရာငစာရငး။

• သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမားႏင အဆျပ သဘာဝထနးသမးေရးနယေျမမား၊ အေရးႀကးသည ငကမးစတဧရယာမား၊ အဓက အေရးပါသည ဇဝမးစမးကြမားတညရရာ နယေျမမား၊ ဇဝမးစမးကြဧရယာမား၊ ေဒသရငး ငကမးစတဧရယာမား၊ ရမဆာနယေျမ မားႏင ထနးသမးကာကြယထားသည WWF ေဂဟစနစ နယေျမမား။

• ကမာၻ႔ယဥေကးမႈ အေမြအႏစ တညရရာေနရာမားႏင အဆျပထားသည ကမာၻ႔ယဥေကးမႈအေမြအႏစ တညရရာေနရာမား၊ ယနက စက၏ လသားႏငဇဝစကဝနး ထနးသမးနယေျမ။

• ကမာၻ႔ကား ထနးသမးေရး ကနဥးလပေဆာငမႈႏင ကမာၻ႔ကားထနးသမးေရးအစအစဥ။

ကမၸဏမားအတြက အႀကျပခကမား

အႏစခပစာတမး၌ ကမၸဏမားအားလးအတြက ဇဝမးစမးကြမားအား ထနးသမးကာကြယျခငးႏင ပတသက၍ ေယဘယ အႀကျပခက မား ေဖာျပေပးထားပါသည။ သတတြငးလပငနးက႑ႏင စပလဥးသည အထးအႀကျပခကမားမာ ေအာကပါအတငးျဖစသည။

မရမျဖစ လအပေသာ

• ဥပေဒအရ ကာကြယထားသည သဘာဝထနးသမးေရး နယေျမမားအား ေလးစားပါ။

• တတႏငသမ ဇဝမးစမးကြဆငရာ သကေရာကမႈမားအား ေရာငရားႏငရနႏင ထခကမႈေလာခေရး အစဥလကလပငနးစဥအရ ေလာပါးေစရန၊ လပငနးအဆင တစခခငးစ၌ (စစေဆးျခငး၊ နယပယအတငးအတာ သတမတျခငး၊ သကေရာကမႈမားက ဆနးစစျခငး၊ စမခန႔ခြျခငး၊ ႀကးၾကပကြပကျခငး၊ အစရငချခငး) ဇဝမးစမးကြမားအား ထညသြငးစဥးစားပါ။

• ပတဝနးကင စမခန႔ခြမႈ အစအစဥ၏ အစတအပငးတစခအျဖစ ဇဝမးစမးကြမားဆငရာ လပငနးစမခကက စစဥေရးသားပါ။

• သယဇာတႏင သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရး ဝနႀကးဌာနထသ႔ ပတဝနးကငထခကမႈဆနးစစျခငး မၾကမးအစရငခစာမား (ႏင ပတဝနးကငစမခန႔ခြမႈ အစအစဥမား) က တငျပေပးၿပးသညႏင တစၿပငနက ပတဝနးကငထခကမႈ ဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညးႏငအည ကမၸဏဝက(ဘ)ဆဒေပၚတြင အဆပါအစရငခစာမားအား ထတျပနေၾကညာပါ။

• သယဇာတႏင သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရး ဝနႀကးဌာနသ႔ ေနာကဆကတြ ေစာငၾကပ ၾကညရႈသည အစရငခစာမားကလညး ထတျပနေၾကညာပါ။

လကနာသငေသာ

• ကမာၻ႕ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမားတညရသညဟ သတမတေဖာထတထားသည ျမနမာႏငငတြငးရ ေနရာမား၌ သတမငးတးေဖာျခငး (သ႔မဟတ) စးစမးရာေဖြျခငး မျပဟ ကတကဝတျပပါ။

• ဇဝမးစမးကြမားအား စမခန႔ခြျခငးႏင ကာကြယထနးသမးျခငးျပလပရာတြင သတတြငးက႑ဆငရာ သကဆငသည ေအာကပါ လမးညႊနခကမားက အသးျပ၍ နားလညသရကာ တကၾကြမႈရသည ခဥးကပမႈပစက အသးျပပါ။

• Department of Environmental Affairs et al. (2013). Mining and Biodiversity Guideline: Mainstreaming biodiversity into the mining sector. Pretoria

• Morton, S. et al. (2014). Biodiversity: science and solutions for Australia. FFI: CSIRO, Australia [see Chapter 11 on Mining and Biodiversity]

• ICMM (2006). Good Practice Guidance for Mining and Biodiversity. International Council on Mining and Metals, London

• CSBI (2015). A cross-sector guide for implementing the Mitigation Hierarchy. ICMM, IPIECA and the Equator Prin-ciples, London

• Gullison, R. et al. (2015). Good Practices for the Collection of Biodiversity Baseline Data. Prepared for the Multi-lateral Financing Institutions Biodiversity Working Group & Cross-Sector Biodiversity Initiative

• ျမနမာႏငငအစးရအေနျဖင ဇဝမးစမးကြဆငရာ သတငးအခကအလကမားက ေကာကယႏငသည စြမးရညနညးပါးေနေသာေၾကာင သယဇာတႏင သဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးဝနႀကးဌာန၊ ပတဝနးကငထနးသမးျခငးႏင စပလဥး၍လပကငေနသည အစးရ မဟတေသာ အဖြ႕အစညးမားႏင အတတကြပးေပါငး၍ သကဆငသည ဇဝမးစမးကြဆငရာ သတငးအခကအလကမားက ဥပမာ အားျဖင ေအာကပါေနရာမားတြင မေဝေပးႏငရန ႀကးစားရမညျဖစသည။

» Myanmar Biodiversity Clearing House Mechanism

» Myanmar Alliance for Conservation

» OneMapMyanmar(OMM)

Endnotes

1 EIA Procedure (2015), Article 25.

2 သတတြငးနညးဥပေဒမားႏင ပတဝနးကငထခကမႈဆနးစစျခငးဆငရာ လပထးလပနညးမားေအာကရ ပတဝနးကငထခကမႈဆနးစစျခငးဆငရာ လအပခကမားႏင ပတသက၍ စးရမ ပပနမႈမား ထပဆငရေသးပါက MCRB မ ထတေဝသည ျမနမာႏငငအတြငးရ ထးေကာက၊ ေရႊႏင ခမျဖသတတြငးလပငနးမား၏ သကေရာကမႈမားအား က႑အလက ေလလာဆနးစစျခငး (၂၀၁၈)”၏ ဥပေဒႏင မေဘာငမားဟသည အခနး (၃)ကၾကညပါ။

3 ၂ဝ၁၈ ခႏစ ေမလတငေအာင ပတဝနးကငထနးသမးေရးဥးစးဌာနမ ပတဝနးကငထခကမႈဆနးစစျခငး/ကနဥး ပတဝနးကငဆနးစစျခငး/ပတဝနးကငစမခန႔ခြမႈ အစအစဥဆငရာ အစရငခ စာမား ၂၇၅၂ ေစာင လကခရရခၿပး ၎အနက ၇၇% သည သတတြငးလပငနးက႑ႏင သကဆငသည။ သတက႑ပတဝနးကငထခကမႈဆနးစစျခငး လမးညႊနခက (မၾကမးမား)အတြက ပါဝငပတသကသမားႏင ညႏႈငးေဆြးေႏြးသညပြအား ၾကညပါ။ အႀကးစားသတတြငးစမကနးမားအတြက လပကငထားသည အမားျပညသသရေအာင ထတျပနထားေသာ ပတဝနးကင/လမႈဝနးကင ထခကမႈဆနးစစျခငးဆငရာအစရငခစာမားတြင Supplementary ESIA for Shwe Taung Cement (April 2017) , EMP for Lonkin/Hptankt Gems Tract (2017); Revised ESIA for Letpadaung Copper Project (2015) တ႔ ပါဝငသည။

Photo Credits

Cover: Piman T., SEI Asia; Coal mining, Kalewa.

p.3: Piman T., SEI Asia; Gold mining, Homalin.

Back Cover: Piman T., SEI Asia; River sand mining, Monywa.

လပစာ၆ (က)၊ ရငေစာပလမး၊ ကရငၿခရပကြက၊

အလၿမ႕နယ၊ ရနကန၊ ျမနမာ

P. +95 1 512613E. info@myanmar-responsiblebusiness.org

www.mcrb.org.mmwww.myanmar-responsiblebusiness.org