สารหัวใจ ปีที่ 9 ฉบับที่ 2

ปท 9 ฉบบท 1 เดอนมกราคม-เมษายน 2557

<<< review

มลนธหวใจแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

มากนถว....เพอสขภาพทดกนเถอะ 3 5 8

ภาวะเปนลมหมดสตไขปญหา

โรคหวใจ10สญญาณเตอนของ

ภาวะหวใจวายHeart attack


สารหวใจ ปท 9 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - เดอนเมษายน : 3


2 : สารหวใจ ปท 9 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - เดอนเมษายน

สยามบรมราชกมารอาศรวาท

อญเชญไตรรตนเออ อวยศรสวสดเฮย จตรพธพรทว ถองถวน เกษมสขเปรองปราดปร- ชายง ทวทกแหลงแลวลวน นอบเกลาอญชลฯ สรวมชพบงคมบาท ถวายราชกมาร ลสองเมษาศร ประจบคราเฉลมชย อญเชญพระตรยรตน ชวยเปาปดขจดภย อนตรายณใดใด ขออยาไดมาบฑา คมครองนารแกว ใหคลาดแคลวทกขโรคา สงใดธปรารถนา ใหสมฤทธประสทธเทอญฯ

ดวยเกลาดวยกระหมอมขาพระพทธเจามลนธหวใจแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

(นายวฒนะบญจบส�านกวรรณกรรมและประวตศาสตรกรมศลปากรประพนธ)

มากนถว....เพอสขภาพทดกนเถอะ

ถวเปนอาหารทมไขมนสง จงมกไดรบค�าเตอนวาใหกนพอประมาณ มเชนนนจะท�าใหอวนไดงาย ซงเปนความจรงอยางไรกตามไขมนทอย ตามธรรมชาตในถวเปนไขมนทมคณภาพดนนคอเปน“ไขมนไมอมตว”เวลากลาวถงไขมนตองท�าความเขาใจวามแยกเปนยอยตามทมผลตอสขภาพตางกนงายๆ คอ แบงเปนไขมนอมตวและไมอมตว ไขมนอมตวเปน ไขมนทไมคอยดกบสขภาพเนองจากการกนมากเกนไปจะท�าใหคอเลสเตอรอลชนดแอล-ด-แอล สงขน ซงเปนคอเลสเตอรอล ทไปเกาะตามผนงหลอดเลอดตางๆ ท�าใหเกดเสนเลอดอดตน ไขมนชนดนมกเปนของแขงทอณหภมหอง จงพบมากในไขมนจากสตวเชนไขมนในหมสามชนหนงไกเปนตนไขมนทอยในน�านมววกเปนไขมนอมตวซงมกจะแยกมาท�าเปนเนย หรอทเรยกวาบทเทอรส�าหรบมารการนหรอไขมนทมกใชในขนมปงกรอบ ขนมอบเบเกอรมกมสวนประกอบของไขมนทรานซอย ซงจดวาเปนไขมนชนดไมดเชนกน ทจรงไขมนทรานซมาจากน�ามนพชซงไมมคอเลสเตอรอล แตเมอผานกระบวนการผลต

วตถประสงค

1. น�าเสนอและเผยแพรขอมลวชาการทางการแพทยเกยวกบโรคหวใจและหลอดเลอดกจกรรมผลงานของมลนธหวใจฯส�าหรบประชาชนทสนใจ2. สงเสรมและสนบสนนการปรบเปลยนพฤตกรรมของประชาชนเพอลดปจจยเสยงและอตราการตายของโรคหวใจและหลอดเลอด3. เพอเปนแหลงคนควาศกษาและใหบรการขอมลทางการแพทยแกประชาชนทสนใจและนกวชาการ4. ศนยประสานสรางเครอขายสถาบนการศกษาและองคกรตางๆก�าหนดการออกปละ 3 ฉบบ จ�านวนพมพ 3,000 ฉบบ

สถาบนโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล

<<< ผศ. วนทนย เกรยงสนยศ

ถวเปลอกแขงเปนอาหารธรรมชาต ทมคณคาทางโภชนาการสง และมประโยชนตอสขภาพมากมาย กนถวเปนอาหารวางแทนอาหารประเภทเบเกอรและขนมขบเคยว รวมกบการกนอาหารอนทหลากหลายและสมดล ชวยลดความเสยงของการเปนโรคหวใจและหลอดเลอดไดเปนอยางด

แปรรปท�าใหเกดการเปลยนโครงสรางของไขมนใหเปนของแขงและเกดเปนไขมนทรานซซงมผลดานลบตอสขภาพรางกายมากคอท�าใหเกดการอดตนของเสนเลอดเพมการอกเสบซงจะเพมความเสยงตอภาวะหลอดเลอดแขงและหลอดเลอดตบ น�าไปสภาวะหวใจขาดเลอดเฉยบพลนไดงายส�าหรบไขมนไมอมตวมกพบ ในพชเมลด เชน ถว งา พชบางชนดมไขมนเปนสวนประกอบ มาก สามารถน�ามาสกดเปนน�ามนพชได เชนน�ามนถวเหลองน�ามนดอกทานตะวนเปนตนไขมนไมอมตวท�าหนาทตรงกนขาม กบไขมนอมตวคอชวยขจดคอเลสเตอรอลทอยตามหลอดเลอดและน�าไปท�าลายทตบ มงานวจยทพบวาการกนถวเปนประจ�าแทนขนมกรบกรอบ ขนมเบเกอรตางๆ จะสามารถลดคอเลส- เตอรอล แอล-ด-แอล ลงไดถงรอยละ 5-14 แตกตางกนไป ขนอยกบชนดถวทท�าการศกษาปรมาณการกนระยะเวลาและลกษณะของอาสาสมครทเขารวมการศกษา นอกจากไขมน ไมอมตวแลวในถวยงมสดสวนของสารอาหารอนๆทท�าหนาทลดความเสยงของการเปนโรคหวใจดวยเชนกนกลาวคอ:

1. ทานผหญงสมาลจาตกวนช กรรมการทปรกษา2. ศาสตราจารยนายแพทยปรญญาสากยลกษณ รองประธานกรรมการคนท13. นายวลลภเจยรวนนท รองประธานกรรมการคนท24. ศาสตราจารยนายแพทยศภชยไชยธระพนธ เลขาธการ5. นางธญญาสรสวด เหรญญก6. แพทยหญงคณสวรรยาเดชอดม ประธานฝายวชาการ7. นายสนนองอบลกล ประธานฝายจดหาทน8. นางเจยมจตตจราธวฒน กรรมการ9. พลเอกนายแพทยประวชชตนประเสรฐ กรรมการ10.นางนพมาศไวยรชพานช กรรมการ11.นางสพฒนาอาทรไผท กรรมการ

12.นางรชดาบลยเลศ กรรมการ13.พลเอกนายแพทยประสาทเหลาถาวร กรรมการ14.ภญ.วรวรรณเรองนวตศย กรรมการ15.นายแพทยประดษฐชยชยเสร กรรมการ16.พลอากาศตรนายแพทยบรรหารกออนนตกล กรรมการ17.นายมณฑปผลาสนธ กรรมการ18.ดร.ประภาเหตระกลศรนวลนด กรรมการ19.นายชยสทธวรยะเมตตากล กรรมการ20.ดร.ธารษาวฒนเกส กรรมการ21.นายแพทยเกรยงไกรเฮงรศม กรรมการ(ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย)

มลนธหวใจแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภรายพระนาม และรายนามคณะกรรมการบรหาร

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารทรงด�ารงต�าแหนงประธานคณะกรรมการ

มลนธหวใจแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ มลนธหวใจแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

สารหวใจ ปท 9 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - เดอนเมษายน : 54 : สารหวใจ ปท 9 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - เดอนเมษายน

u วตามนอเปนสารตานอนมลอสระ ปกปองหลอดเลอด u โฟเลตและวตามนบชวยลดระดบโฮโมซสเตอน (Homocystiene)ทเปนอนตรายตอหลอดเลอด u ไนอะซนหรอวตามนบ3ทมมากในถวลสง มสวนชวยลดไตรกลเซอรไรดและเพมคอเลสเตอรอล เอช-ด-แอลทดกบรางกาย u กรดไขมนอลฟาไลโนเลอกทมมากในถววอลนต จะเปลยนเปนกรดไขมนโอเมกา3ในรางกาย ชวยปองกนหลอดเลอดอกเสบหลอดเลอดอดตน ชวยควบคมระดบไตรกลเซอรไรด u แมกนเซยมชวยลดควมดนโลหต u ใยอาหารทมมากในผวถวเกอบทกชนด ชวยขจดคอเลสเตอรอลทไมดกบรางกาย u ถวหลายชนดมสารพฤกษเคมเชนฟลาวานอยด ทเปนสารตานอนมลอสระทดกบรางกาย

คนเปนโรคหวใจมกมโรคหรอภาวะอนๆพวงตามมาดวยทเหนไดชดคอโรคเบาหวานและภาวะการมน�าหนกตวเกนหรอโรคอวนพบวาการกนถวเปนประจ�าจะชวยลดอตราการเกดโรคเหลานไดดวยโดยเฉพาะการกนถวเปนของวางแทนทขนมหวานเคก พาย และขนมขบเคยวตางๆ ดวย ถวมทงไขมนทดและเสนใยอาหารในปรมาณทมาก จงเปนอาหารธรรมชาตทอรอยชวยควบคมระดบน�าตาลในเลอดไดดจงเหมาะกบผทเปนเบาหวาน และการกนถวท�าใหรสกอมนานจงชวยควบคมน�าหนกไดถากนในปรมาณทเหมาะสมในทางโภชนาการแนะน�าใหกนถววนละ1ก�ามอ(30กรม)โดยควรกนถวแทนเนอสตวบางเปนประจ�า

เพอใหไดโปรตนทดจากพช ชวยลดความเสยงปญหาสขภาพตางๆมการศกษาทประเทศสเปนในกลมคน1,200คนอายระหวาง55-80ปพบวาผทกนอาหารสไตลเมดเตอรเรเนยนคอกนปลาผกผลไมและถววนละ30กรมสามารถลดความดนโลหต ลดระดบไขมนไตรกลเซอไรดในเลอด ลดน�าหนกและ รอบเอวไดมากกวาผทกนอาหารสไตลเดยวกนแตไมมถว และลดโอกาสเสยชวตจากโรคหวใจไดรอยละ 50 เมอเทยบกบคน ไมกนถว ขอควรระวงทส�าคญคอ อยากนถวเพลน ลมควบคมปรมาณการกนถวมากเกนท�าใหไดพลงงานเกนกวาทใชไดหมดมการสะสม สงผลเสยได จงขอย�าวากนถวแควนละ 30 กรม หรอประมาณ 1 ก�ามอกเพยงพอแลว ดงนนจงขอแนะน�าวา เมอซอถวมาแลวโดยเฉพาะทเปนถงใหญ ใหแบงถว ปรมาณ 1 ก�ามอ ใสถงหรอกลองอาหารเลกๆ เอาไวเลย เพอปองกน การกนเกนและยงพกตดตวเวลาไปไหนมาไหนไดสะดวก

ธรรมชาตทกวนนมถวหลากหลายชนดใหเลอกกนคณคาทางอาหารและปรมาณทแนะน�าของถวแตละชนด แสดงในตารางขางลางนถวแตละชนดลวนแตมประโยชนกบรางกายทงสนเลอกตามทชอบราคาถกหาซอไดงายเนนใหหลากหลายหมนเวยนเปลยนกนไปอาจกนถวเปนของวางเวลาอยากกนขนมหรอจะกนเปนสวนหนงของมออาหารกได เชนน�ามาควใสในอาหารย�าตางๆสมต�าสลด เปนตนขอแนะน�าใหใชการควถวมากกวาการทอดและไมตองมการเคลอบน�าตาลเพมเนนความเปนธรรมชาตของถวเพอทจะไดประโยชนจากถวอยางเตมท

อยารอชา รบน�าถวมาอยในมออาหารของคณบางนะคะ เพอสขภาพทด หางไกลจากโรคภยไขเจบ

ตารางแสดงคณคาทางอาหารของถวชนดตางๆ ในปรมาณ 1 ออนซ (28-30 กรม)

แมคคาดาเมย

วอลนต

มะมวงหมพานต

ฮาเซลนต

อลมอนด

ถวลสง

พสตาชโอ

10-12

14-15

16-18

18-20

20-24

28-30

45-47

200

190

160

180

160

170

160

2

4

4

4

6

7

6

22

18

13

17

14

14

13

3.0

1.5

3.0

1.5

1.0

2.0

1.5

17.0

2.5

8.0

13.0

9.0

7.0

7.0

0.5

13.0

2.0

2.0

3.0

4.0

4.0

ปรมาณเมดตอออนซ

พลงงาน (กโลแคลอร)

โปรตน (กรม)

ไขมนทงหมด (กรม)

ไขมนอมตว(กรม)

ไขมนไมอมตวเชงเดยว (กรม)

ไขมนไมอมตวเชงซอน (กรม)ถว

ไขปญหาโรคหวใจ

1 ทานยาโรคหวใจหลายๆ ชนดมานานๆ จะท�าใหตบไตพงหรอไม?

สาเหตสวนใหญของการเกดโรคไตวายเรอรงมกเปนสาเหตจากโรคของผปวยเองโดยเฉพาะเบาหวานและความดนโลหตสง ทคมไมดเปนสาเหตทพบบอยทสด นอกจากนในผปวยเบาหวานและความดนโลหตสงทเปนมานานๆ มกตองใชยาในการควบคมโรคหลายชนดท�าใหผปวยบางรายเขาใจผดจงไมยอมทานยาซงท�าใหผลการรกษายงแยลงไปอกสวนสาเหตการเกดไตวายเรอรงท เกดจากยามกเปนจากสาเหตจากยาอนมากกวายาทใชในการรกษาเบาหวานและความดนโลหตสงซงสวนใหญมกพบในยาแกปวดยาแกอกเสบ สมนไพร เปนตน สวนเรองตบเราพบวาอาจมตบอกเสบจากยาไดบางโดยเฉพาะยาลดไขมนแตกมกไมเกน 1-3% ขนกบชนดและขนาดของยาอกดวยแตสวนใหญแพทยผรกษามกระมดระวงโดยการตรวจการท�างานของตบอยเสมออยแลว

2 ถาทานอาหารทมไขมนต�าและออกก�าลงสม�าเสมอยงตองทานยาลดไขมนหรอไม?

ปญหานเรามกพบในผปวยทมไขมนในเลอดสงแตเปนผปวยทมการปฏบตตวทดคอระมดระวงในการทานอาหารทม ไขมนสงและออกก�าลงกายอยางสม�าเสมอ จงมกเขาใจวาไมจ�าเปนตองทานยาลดไขมนซงเปนสงทอนตรายมาก

โดยเฉพาะในผปวยทมโรคหลอดเลอดหวใจตบ โรคหลอดเลอดสมองทงนเนองจากโคเลสเตอรอลทมอยในเลอด สวนใหญประมาณ 75% สรางจากรางกายของเราเองโดยเฉพาะทตบ สวนโคเลสเตอรอลทไดจากอาหารเปนเพยง

25%เทานนฉะนนถงแมเราไมทานอาหารทมไขมนเลยรางกายกยงคงสรางโคเลสเตอรอลอยโดยสวนใหญการควบคมอาหารและออกก�าลงกายมกชวยลดโคเลสเตอรอลลงไดประมาณไมเกน15%ดวยเหตนในผปวยทมไขมนในเลอดสงจงควรใชยาลดไขมนโดยเฉพาะกลมstatinsรวมกบการควบคมอาหารทมไขมนสงและออกก�าลงกายอยางสม�าเสมอ

3 เปนความดนโลหตสงจะทานยาตวไหนด ทานยาตวเดยวกบเพอนหรอคนในครอบครวไดหรอไม?

ผปวยโรคความดนโลหตสงมกจะมค�าถามวาจะทานยาตวไหนด ในปจจบนแนวทางการรกษาความดนโลหตสงมกไมเนนวา ใชยากลมใดกลมหนงเปนส�าคญแตเนนใหคมความดนโลหตใหไดตามเปาหมายการรกษาคอระดบความดนโลหตต�ากวา 140/90mmHg โดยอาจใชยามากกวา 1 ชนด แนวทางในการเลอกใชยาลดความดน แพทยมก เลอกจากโรคประจ�าตวทผปวยเปนเชนเบาหวานโรคไตเปนตนและภายหลงการเลอกใชยาผปวยแตละทานอาจมผลขางเคยงจากยาไมเหมอนกนในแตละคนผลขางเคยงสวนใหญ ทพบไดแกไอขาบวมหอบเวยนศรษะเพราะฉะนนถาเราทานยาลดความดนโลหตแลวคมความดนไดด ไมมผลขางเคยงกทานตอไปเถอะครบ เพราะยาแตละตวเหมาะสมกบผปวยแตละคนไมเหมอนกนครบ

<<< พ.ต.อ.นพ.ศภฤกษ พฒนปรชากล

หนวยโรคหวใจ ภาควชาอายรศาสตร โรงพยาบาลต�ารวจ

หากทานมขอสงสยหรอค�าถามเกยวกบโรคหวใจและหลอดเลอดสามารถสอบถามไดท

E-mail : [email protected] หรอทเลขท 2 ชน 5 อาคารเฉลมพระบารม 50 ป ซ.ศนยวจย

ถ.เพชรบรตดใหม แขวงบางกะป เขตหวยขวาง กรงเทพฯ 10310หรอทโทรสาร. 02-7165813



ภารกจร�าลก

กจกรรมโครงการ “อาหารไทย หวใจด”1. วนท 13 ก.พ. 57 ลงบทความรณรงคปองกนโรคหวใจและหลอดเลอดในคอลมนวาไรต หนงสอพมพเดลนวสเรองเลอกอาหารจานดวนแบบไทยๆหางไกลหวใจพบตและอมพาต2. วนท 14 ก.พ. 57 โครงการมอบกระเชาผลตภณฑรกษหวใจ แทนค�าขอบคณสอมวลชนท สนบสนนกจกรรมของHFและTFGH3. วนท 27 ม.ค. 57 ผศ.ดร.เรวด จงสวฒน รวมบนทกเทปรายการหนแผนดน หวขอ “กนอาหารไทยไมเปนโรคหวใจ จรงหรอ” ทางชองTNN2

กจกรรมโครงการ“กระโดดเชอก ทางเลอกเยาวชน พนโรคหวใจ”รวมกจกรรมกบโรงเรยนนานาชาตเซนตแอนดรวสสาทรในงาน“เซนต แอนดรวส แฟร 2014”โดยรวมโชวการ กระโดดเชอกแบบสรางสรรคพรอมสาธตวธการกระโดดเชอกแบบพนฐานและฝกกระโดดเชอกรวมกนกบเดกนกเรยนโรงเรยนนานาชาตเซนตแอนดรวสสาทรจ�านวนกวา100คนเมอวนเสารท8มนาคม2557เวลา13.00–15.00น.

กจกรรมของมลนธหวใจฯ1. วนท19พ.ค.57ประชมใหญสามญประจ�าป2557โดยสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร เสรจพระราชด�าเนนเปนประธานในการประชมณอาคารเฉลมพระบารม50ปซอยศนยวจยถนนเพชรบรตดใหม2. มลนธหวใจฯรวมออกบธนทรรศการและจดกจกรรมภายในบธ ชวงวนท8-11พ.ค.57งานMoneyExpo2014ณอาคารชาเลนเจอร2–3อมแพคเมองทองธาน

กจกรรมโครงการ “กระโดดเชอกทางเลอกเยาวชน พนโรคหวใจ”1. อบรมทกษะกฬากระโดดเชอกระดบพนฐาน(ภาคใต)ครงท1/2557 รวมกบมหาวทยาลยราชภฎสงขลาจดขนในระหวางวนท28–30พฤษภาคม2557 เวลา08.00–17.00น.ณมหาวทยาลยราชภฎสงขลาอ.เมองจ.สงขลา2. อบรมทกษะกฬากระโดดเชอกระดบพนฐาน(กรงเทพมหานคร)ครงท6/2557 รวมกบคณะวทยาศาสตรการกฬาจฬาลงกรณมหาวทยาลยและกรงเทพมหานคร จดขนระหวางวนท18–20มถนายน2557เวลา08.00–17.00น.ณศนยกฬาประชานเวศนกรงเทพมหานคร

กจกรรมโครงการ “อาหารไทย หวใจด”1. วนท21–25พ.ค.57งานTHAIFEX World of Food Asia 2014 ครงท 11 – โครงการ TFGH ประชาสมพนธตราสญลกษณ“อาหารรกษหวใจ” เพอหาสมาชกใหม และรวมประชาสมพนธกบสมาชก ทออกแสดงสนคาในงาน2. วนท29-30พ.ค.57ชมรมโภชนวทยามหดลจดประชมวชาการโภชนวทยา ครงท 13 เรอง“โภชนาการทางเลอกเพอการสงเสรมสขภาพและชะลอวย”ณโรงแรมมราเคลแกรนด

บนทกภารกจ (พ.ค. – ก.ค. 2557)

มลน ธห ว ใจแห งประเทศไทย

ในพระบรมราชป ถมภ

และคณะสาธารณสขศาสตร

มหาวทยาลยมหดล

โครงการ “ผาตดหวใจเฉลมพระเกยรต ๓๐๐ ราย” ในป2557นมลนธฯจดกจกรรม“โครงการผาตดหวใจเฉลมพระเกยรต ๓๐๐ ราย”โดยมวตถประสงคเพอ

ชวยใหผปวยโรคหวใจผยากไรทตองรอควการผาตดใหไดรบการผาตดเรวขน โดยใหมการผาตดนอกเวลาราชการ ซง

มลนธฯ จะออกคาใชจายใหแกทมผาตดเปนเงน 40,000 บาท และคาใชจายในการเดนทางรวมทงคาใชจาย

อนๆ ทเกยวของใหแกผปวยทไดรบการผาตดเปนเงน 10,000 บาท รวมเปนเงน 50,000 บาทตอราย รวมเปนเงน

ทงสน15ลานบาทโดยมโรงพยาบาลทรวมโครงการทงหมดกวา20โรงพยาบาลทวประเทศ

ซงมลนธฯ ขอเชญชวนทานผสนใจรวมบรจาคเงนสนบสนนกจกรรมไดโดยโอนเงนเขาบญช “โครงการผาตด

หวใจเฉลมพระเกยรต - มลนธหวใจแหงประเทศไทยฯ”ผานธนาคาร:

•ธนาคารไทยพาณชยสาขาถนนเพชรบรตดใหม ประเภทออมทรพย เลขท043-272076-3

•ธนาคารกรงไทยสาขาถนนเพชรบรตดใหม ประเภทออมทรพย เลขท041-0-10697-6

•ธนาคารกรงเทพสาขาถนนเพชรบรตดใหม ประเภทออมทรพย เลขท153-4-18982-2

•ธนาคารทหารไทยสาขาโรงพยาบาลกรงเทพอาคารศนยทนตกรรม ประเภทออมทรพย เลขท196-2-12335-0

สอบถามรายละเอยดการบรจาคไดท

มลนธหวใจแหงประเทศไทยฯ โทร 02-7166843หรอ02-7166658 โทรสาร 02-7165813

โครงการ “ฝกอบรมการชวยชวตขนพนฐาน” โครงการฝกอบรมการชวยชวตขนพนฐาน ในมลนธหวใจแหงประเทศไทย

ในพระบรมราชปถมภเปดรบฝกอบรมBLS(BasicLifeSupport)ป2557ใหกบ

หนวยงานทงภาครฐ และเอกชน ตงแต 40 คนขนไป เพอถวายเปนพระราชกศล

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมารองคประธานมลนธหวใจฯสอบถาม

รายละเอยดขนตอนการเขารวมโครงการฯ ไดท มลนธหวใจแหงประเทศไทย

02-7165661หรอ 02- 7166658ในวนและเวลาราชการ

“เพอคนทคณรกจะอยกบคณไดนาน” หากครอบครวของคณมผสงอาย

มคนเปนโรคหวใจหอบหดความดนโลหตสงฯลฯมโอกาสเสยงกบการเกดหวใจ

หยดเตนกะทนหน สงทคณควรมทสดคอความรในการชวยชวตขนพนฐาน เพอ

ประวงเวลารอรถพยาบาล“หนสมชาย”ส�าหรบสอนการชวยชวตขนพนฐานชวย

คณไดในชด“หนสมชาย”จะมคมอมวดทศนทใหทาน

ท�าตามไดโดยงายทบานมไวเพอสอนคนในครอบครว

เพอชวยใหเคาอยกบคณไดนานๆ“หนสมชาย”

มมลคา1,200บาทสามารถบรจาคไดท

มลนธหวใจแหงประเทศไทย 02-7165661

หรอ 02- 7166658ในวนและเวลาราชการ

ภารกจ 2557มลนธหวใจแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ



ซงมกเกดรวดเรวและรนแรงจ�าเปนตองไดรบการรกษารบดวน

คนสวนใหญมกจะไปโรงพยาบาลใหญแตไกลท�าใหผปวยเสย

ชวตไดเพราะชวยเหลอไมทน ดงนนหากมอาการของภาวะ

แทรกซอนดงกลาว ตองรบไปพบแพทยโรงพยาบาลทใกลทสด

เรวทสด เพอใหแพทยชวยเหลอเบองตนกอนทจะสงตอไป

โรงพยาบาลทมศกยภาพสงจงจะชวยใหผปวยรอดชวตได

5.ผปวยเบาหวานผสงอายอาจไมมอาการเจบหนาอก

ตามทกลาวไปขางตน เนองจาก ระบบประสาทรบรความเจบ

ปวดท�างานไดไมดผปวยกลมดงกลาวมความเสยงทจะเปนโรค

หลอดเลอดหวใจสง อาจมเพยงอาการเหนอยมากขนกวาเดม

อาการเจบจด จกลนป เหมอนอาหารไมยอย หายใจไมอม

เหงอออก หรออาการของภาวะแทรกซอนดงกลาว หากสงสย

จ�าเปนตองไปพบแพทยเพอท�าการตรวจ

เพมเตมจงจะทราบไดวาผปวยมภาวะ

หลอดเลอดหวใจตบหรอไม

การปฏบตตวเบองตนหากสงสยวาตวเองมภาวะ heart attack

1.รบพกอยนงๆสงเกตอาการวาดขนหรอไมหากไมด

ขนตองรบไปโรงพยาบาล

2.หากมยาอมใตลน ใหนงหรอนอนกอนจงอมยาใตลน

เนองจากยาอาจท�าใหความดนต�าลงไดและถาอมยา10-15นาท

อาการไมดขนใหอมยาเมดท 2 แลวรบไปพบแพทย หรอเรยก

รถพยาบาล นอกจากยาอมใตลน อาจมในรปแบบสเปรย ก

สามารถใชไดเชนกนพนครงละ1สเปรยขอควรระวงส�าหรบ

การใชยาอมใตลนคอหามใชรวมกบยารกษาโรคเสอมสมรรถภาพ

ทางเพศ เชน ไวอะกรา เนองจากเปนยาขยายหลอดเลอด

เหมอนกน อาจท�าใหความดนต�าจนชอกได หากผปวยใชยา

กล มดงกลาวมากอนภายในเวลา48 ชวโมงควรหลกเลยง

การอมยาใตลน

3.หากมยาaspirinสามารถทานยาไดแตตองแนใจวา

ไมมประวตแพยาaspirinหรอประวตเลอดออกทางเดนอาหาร

แผลในกระเพาะเลอดออกในสมอง

4.หากผปวยมภาวะหวใจหยดเตน ซงถอวารนแรง

ญาตตองชวยกดหนาอกเพอรอความชวยเหลออนมาถง โดย

หลกการกดทจ�างายๆคอกดตรงกงกลางหนาอกใหลกประมาณ

5เซนตเมตรดวยความเรวอยางนอย100ครงตอนาทโดยกด

อยางเดยวไมตองหยดจนกวารถพยาบาลจะมาถงและหากเกด

เหตในสถานททมเครองชอคไฟฟาอตโนมตหรอAED(Auto-

mated external defibrillator) สงเกตวาจะมเครองหมาย

สายฟาแลบตามสถานทสาธารณะกตองน�ามาใชเพอชวยชวต

เบองตนดวย (ในประเทศไทยยงไมมการใชเครองนอยางแพรหลาย

ซงในอนาคตหวงวาจะมการเรมใชอยางแพรหลายเพอลด

อตราการเสยชวตในผปวยหวใจ

หยดเตน

การตรวจวนจฉยยนยนส�าหรบภาวะ heart attack

ท�าโดยการตรวจคลนไฟฟาหวใจ มกไดการวนจฉยแตหาก

ผลไมชดเจนแพทยจะตองเจาะเลอดเพอดวามการท�าลายของ

กลามเนอหวใจ ซงจะชวยใหแพทยสามารถวางแผนการรกษา

ตอไปได

โดยสรป อาการเตอนของภาวะ heart attack มได

ตงแตอาการทชดเจนไมชดเจนจนถงเกดภาวะแทรกซอน

ฉบพลน เปนอนตรายถงชวตได ดงนนหากผทมความ

เสยงสงทจะเกดโรคดงกลาวควรไปพบแพทยสม�าเสมอ

เพอรบยาและปรบเปลยนการด�าเนนชวตเพอลดโอกาส

เกดปญหาหลอดเลอดหวใจตบ และหากเกดอาการท

สงสยในผทมความเสยงสงควรไปพบแพทยเพอวนจฉยวา

มภาวะหลอดเลอดหวใจตบหรอไม

สญญาณเตอนของภาวะหวใจวายHeart attack

อาการเตอนทส�าคญคอ อาการเจบแนนหนาอก

อาการเจบหนาอกทเปนสญญาณเตอนใหรบไปพบแพทย

ไดแก

1.อาการเจบแนนจกเหมอนโดนทบหนกๆบบรดทวๆ

บรเวณหนาอกไมสามารถชจดไดชดเจน(คนไขโรคนมกบอกวา

เจบทสดในชวต เจบจนทนไมได เจบเหมอนจะตาย เปนตน)

หรอบางคนอาจมอาการจกเสยดบรเวณลนป คลายอาการของ

โรคกระเพาะโรคกรดไหลยอน

2.อาการเจบรวมกบ ปวดราวไปกรามทงสองขาง หรอ

ไหลซายแตมกจะไมราวลงมาจนถงปลายมอผปวยบางรายอาจ

มเฉพาะอาการปวดราวโดยไมมอาการเจบหนาอกรวมดวยกได

หากเปนคนทมปจจยเสยงสงตอโรคหลอดเลอดหวใจ เชน

สบบหร เบาหวาน ความดนโลหตสง ไขมนในเลอดสง อวน

เครยดขาดการออกก�าลงกายควรไปพบแพทยเพอใหประเมน

วาเปนอาการทสมพนธกบหลอดเลอดหวใจตบหรอไม

3. ชวงเวลาทเกดอาการเจบหนาอกสามารถเปนไดขณะพก

หากเสนเลอดอดตนรนแรงฉบพลนอาจมอาการตลอดเวลาหรอ

มชวงหายกไดแตถาอาการเจบเปนอยางตอเนองเกน20นาท

หยดพกไมดขน เจบหนาอกเกดขนใหมแบบไมเคยเปนมากอน

เจบหนาอกถมากขนรนแรงขนหรอตองอมยาใตลน2เมดเปน

สญญาณบงชวาตองรบไปพบแพทยโดยดวนนอกจากนอาการ

มกสมพนธกบการออกแรงคอยงออกแรงมากยงเจบมาก โดย

มกมเหนอยรวมดวย

4.อาจมอาการรวมเชนใจสนเหงอแตกหนามดเปนลม

คลนไสอาเจยน ซงเปนอาการทไมจ�าเพาะ กบโรคหลอดเลอด

หวใจตบ แตมกเปนสญญาณเตอนทท�าใหผปวย ตกใจและไป

พบแพทย ซงนบเปนสงทด แตอาการทมความส�าคญมากคอ

อาการของภาวะแทรกซอนของโรคหลอดเลอดหวใจตบฉบพลน

ทส�าคญไดแกภาวะชอกหมดสตหวใจหยดเตนหวใจลมเหลว

กอนอนตองขอขยายความค�าวา “หวใจวาย” ในความหมาย

ทางการแพทยกบความหมายทคนทวไปเขาใจ ซงอาจท�าใหสอสารกน

ผดพลาดอยบอยๆ ค�าวาหวใจวายในความหมายทคนทวไปเขาใจ มกแปล

ความหมายทางการแพทยได 2 ภาวะ คอ หวใจลมเหลวซงหมายถงการทหวใจ

ท�างานไมเพยงพอกบความตองการของรางกาย กบหลอดเลอดหวใจ อดตนฉบพลน

หรอทชอบเรยกสนๆ วา heart attack ซงทงสองภาวะเปนภาวะฉกเฉนรบดวน ทผปวยตองไดรบ

การรกษาโดยเรว การทราบอาการเตอน อาการเรมตนอยางรวดเรว จะชวยใหเราไปพบแพทยไดอยาง

รวดเรวและไดรบการรกษาทนเวลา ในบทความนจะขอกลาวถงอาการเตอนของ Heart attack หรอ

หลอดเลอดหวใจอดตนฉบพลน

<<< พญ. รชน แซล

หนวยโรคหวใจ ภาควชาอายรศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด


สารหวใจ ปท 9 ฉบบท 1 เดอนมกราคม - เดอนเมษายน : 11



แนวทางในการวนจฉยและการรกษาการเกดภาวะเปนลมหมดสตนนจ�าเปนตองอาศย

การซกประวตและตรวจรางกายอยางมากเพราะในขณะทผปวยมาพบเรานนไมไดมอาการ

ผดปกตแลวและบางครงผปวยกอาจจ�าเหตการณไมไดทงหมดจงจ�าเปนตองซกถามญาต

และผเหนเหตการณรวมดวยและขอมลพนฐานของผปวยทวๆ ไป ไดแกประวตการเปนโรค

ในครอบครวประวตการใชยาประจ�าหรอแมแตสารเสพตดตางๆส�าหรบการตรวจพเศษ

อนๆไดแก

1. เอคโคคารดโอแกรม(Echocardiogram)อาจพจารณาท�าในผปวยทกราย

ทโครงสรางของหวใจผดปกตหรอภาวะหวใจลมเหลว

2. การวงทดสอบสายพาน(StressTest)ท�าในรายทสงสยโรคหลอดเลอด

หวใจตบ

3.การตดคลนไฟฟาหวใจ24ชม.(HolterorLooprecorder)ท�า

ในรายทสงสยหวใจเตนผดจงหวะ

4.การตรวจสรระไฟฟาหวใจ (Electrophysiology study) ท�าใน

รายทสงสยหวใจเตนผดจงหวะทสมพนธกบภาวะหวใจลมเหลวทเกดจากโรค

หลอดเลอดหวใจตบ

5.การวดการตอบสนองของหลอดเลอดและหวใจตอการเปลยนทา

(TiltTest)

แนวทางการรกษา

การรกษาภาวะเปนลมหมดสตนน แพทยจะพจารณา

การรกษาทสาเหตซงแตกตางกนออกไปตามทกลาวมา4กลม

ขางตนและควรไปพบแพทยเพอรบการตรวจรางกายแตในทน

จะขอกลาวแนวทางการดแลตวเองเบองตนในกรณทเกดจาก

ภาวะการท�างานของระบบประสาทอตโนมตทควบคมการท�างาน

ของหวใจและหลอดเลอดทผดปกตซงท�าใหเกดการขยายตวของ

หลอดเลอดทมากกวาปกตแลวท�าใหความดนโลหตลดลงเพราะ

กลมนเปนกลมทพบไดบอยทสดดงน

1. หลกเลยงภาวะทรางกายขาดน�า โดยดมน�าใหเพยง

พอโดยเฉพาะอยางยงเวลาทยนนานๆหรออยในทมอากาศรอน

หรอเสยเหงอมากๆ

2. หลกเลยงการดมเครองดมแอลกอฮอลเพราะจะท�าให

เกดอาการไดงายขน

3. ถามอาการเตอนวารสกเหมอนจะเปนลมใหรบนงลง

ทนทและเขาไปอยในทรมอากาศถายเทไดสะดวก

4. ออกก�าลงกายใหสม�าเสมอ โดยเฉพาะกลามเนอ

บรเวณขาและฝกกายบรหารสม�าเสมอ

5. ในรายทไมมความดนโลหตสง โรคหวใจ และโรคไต

รวมดวย อาจรบประทานอาหารทมความเคมหรอเกลอเพมขน

เลกนอย

6.อาจใสทรดบรเวณขาและนองเพอลดการขยายตวของ

หลอดเลอดทขามากกวาปกต

สาเหตของการหมดสต

1.ภาวการณท�างานของระบบประสาทอตโนมตทควบคม

การท�างานของหวใจและหลอดเลอดทผดปกตซงท�าใหเกดการ

ขยายตวของหลอดเลอดทมากกวาปกตแลวท�าใหความดนโลหต

ลดลง หรอท�าใหชพจรชาลงอยางมาก กลมนเปนกลมทพบได

บอยทสดซงพบวาโรคในกลมนท�าใหเกดอาการไดถง60%ซง

ยงแบงยอยตามลกษณะอาการอกดงน

uภาวะเปนลมหมดสตทสมพนธกบสถานการณ

บางอยาง เชน ขณะออกก�าลงกาย การขบถาย

อจจาระหรอปสสาวะการกลนอาหารและการไอ

หรอจาม

uภาวะเปนลมหมดสตทหลอดเลอดบรเวณคอเกด

การกระต นโดยทอาจมหรอไมมปจจยกระต นท

ชดเจนเชนการหนศรษะหรอคออยางรวดเรวหรอ

การใสเสอรดกระดมคอแนนมาก

2. ภาวะเปนลมหมดสตทเกดจากการลดลงของความ

ดนโลหตอยางมากเมอเกดการเปลยนทา เชน จากทานงเปน

ลกยน หรอการนอนแลวลกนง โดยทอาจเกดอาการเรวทนท

หรอ1–2นาทโดยทมโรคหลายกลมทท�าใหเกดอาการเหลาน

เชน โรคเบาหวาน โรคไตวายเรอรง โรคทางระบบประสาท

โรคในกลมนพบเปนสาเหตไดประมาณ15-20%

3. ภาวะเปนลมหมดสตทเกดจากหวใจเตนผดจงหวะ

ซงเกดจากการทมชพจรเตนชามาก เชน ต�ากวา 40-50 ครง

ตอนาทหรอเรวมาก เชน เรวกวา150ครงตอนาท เปนเวลา

ตอเนองกน ซงสวนใหญมกจะเกดจากการน�ากระแสไฟฟาใน

หวใจทผดปกตและมกจะไมไดเกดจากหลอดเลอดหวใจตบตน

4. ภาวะเปนลมหมดสตทเกดจากมโครงสรางของหวใจ

ผดปกต เชน กลามเนอหวใจหนากวาปกต ลนหวใจตบ หรอ

หลอดเลอดแดงใหญปรแตกหรอภาวะทมแรงดนในหลอดเลอด

ทปอดทตอกบหวใจสงขนปกตในกลมนพบเปนสาเหตท�าใหเกด

ภาวะเปนลมหมดสตประมาณ5%

ภาวะเปนลมหมดสต

ภาวะเปนลมหมดสต หรอเปนลมนน ในทางการแพทยหมายถงภาวะทผปวยไมรสกตว

หรอหมดสต โดยทไมใชหมายถงอาการของการวงเวยนศรษะทวไป อาการเหนภาพซอน หรอ

อาการแนนทอง ลมจกเสยด หรอเรอเปรยวแบบทเขาใจกนทวไป ซงอาการทเกดขนนนเกดจาก

การทมเลอดสบฉดไปเลยงสมองไมเพยงพอ และไมใชภาวะหมดสตทผปวยมอาการโคมา

รวมดวย หรอกลาวโดยสรปคอ ตองเกดอาการเรวเปนชวงสนๆ ไมกวนาท ตองฟนคนสตเรว

และไมมอาการออนแรงของกลามเนอของแขนขา หรออาการผดปกตทางการรบรหลงเหลออย

<<< นพ.ธรณศ จนทรารตน

ศนยโรคหวใจ ภาควชาอายรศาสตร โรงพยาบาลพระมงกฏเกลา



สวสดครบ ทานผอานทกทานสารหวใจฉบบนเปน ฉบบแรกของป พ.ศ. 2557 กอนอนผมตองขอขอบพระคณพล.อ.ต.นพ.บรรหาร กออนนตกล ทไดใหความไววางใจใหผมและคณะบรรณาธการไดมโอกาสในการด�าเนนงานสารหวใจ ตอจากทาน ซงพวกเราสญญาจะมงมนท�างานอยางเตมความสามารถครบ พวกเราซงสวนใหญเปนแพทยโรคหวใจไดคยกนและพบวาในปจจบนแมวาเทคโนโลยในการรกษาโรคจะกาวหนา ไปมากแตในความเปนจรงเรากลบพบวาผ ปวย โดยเฉพาะ โรคหวใจกลบเปนในอายนอยลงและความรนแรงมากขนแสดงใหเหนวาการดแลตนเองเพอปองกนไมใหเปนโรคกลบแยลงพวกเราจงมความเหนวาประชาชนยงมความเขาใจในการดแลรกษาสขภาพคอนขางนอยและผปวยหรอประชาชนกไมมโอกาสทจะไดรบขอมลทางดานสขภาพทถกตองจากผเชยวชาญจงท�าใหประชาชนไดรบขอมลจากเพอน หรอจากสอโฆษณา ชวนเชอซงเปนผลเสยอยางมากพวกเราจงมความมงหวงทจะใหความรทถกตอง เขาใจงายแกประชาชนรวมทงมการสอสารระหวางคณะบรรณาธการกบผอานจงไดมการเพมเนอหาในสวนทเปนค�าถามจากทานผอานโดยทานสามารถสงค�าถามมายงมลนธหวใจฯ ไดครบ โดยเราจะคดค�าถามทนาสนใจมาตอบ ในฉบบถดไปครบ สวนในฉบบนผมไดเลอกค�าถามทถกผปวยถามบอยๆมาตอบครบ

ในชวงหลายเดอนทผานมาผมเหนโครงการทนาสนใจมากคอโครงการ “ลดเคมครงหนงคนไทยหางไกลโรค” โดย เครอขายลดบรโภคเคมซงประธานโครงการคอผ.ศ.นพ.สรศกดกนตชเวสศร ผมพบวาคนไทยทานอาหารเคมมากอาจเพราะอาหารบานเรามรสจดซงการทานเคมอาจน�าไปสโรคตางๆเชนความดนโลหตสง ไตวายหวใจลมเหลวสวนใหญแพทยทดแล ผปวยเหลานมกแนะน�าใหลดอาหารเคมแตผมพบวาผ ปวย สวนใหญยงไมคอยเขาใจวาการลดเคมควรท�าอยางไรผมจงขอแนะน�าการทานอาหารเพอลดเคมมาฝากทานผอานครบ 1. หลกเลยงการปรงอาหารเพมรวมทงน�าจมเชนทานกวยเตยวไมตองเตมน�าปลาหรอซอวหรอการทานน�าจมแตนอย 2. บรโภคอาหารสดมากกวาอาหารส�าเรจรป อาหารหมกดองเชนทานเนอหมสดมเกลอนอยกวาหมแผนหมหยองแฮม 3. หลกเลยงการทานอาหารจานดวนเชนแฮมเบอรเกอรพซซาซงมกมเกลอสง 4. อานสลากโภชนาการของอาหารถาท�าไดและเลอกทานทมปรมาณโซเดยมต�า 5. หลกเลยงการบรโภคขนมกรบกรอบเชนขาวเกรยบมนฝรงทอด เปนตน ผมหวงวาแนวทางดงกลาวจะชวยใหทาน ผอานมแนวทางในการบรโภคอาหารเพอลดเคมครบ ขอใหมสขภาพดครบ

<<< พ.ต.อ.นพ.ศภฤกษ พฒนปรชากล

บท บรรณาธการ



เลขท 2 ชน 5 อาคารเฉลมพระบารม 50 ป ซ.ศนยวจย ถ.เพชรบรตดใหม แขวงบางกะป เขตหวยขวาง กรงเทพฯ 10310

โทร. 02-716-6658 02-716-6843 แฟกซ 02-716-5813

www.thaiheartfound.org

กองบรรณาธการวารสาร “สารหวใจ” 1. พล.อ.ต.นพ.บรรหารกออนนตกล บรรณาธการบรหาร

2. พ.ต.อ.นพ.ศภฤกษพฒนปรชากล บรรณาธการ

3. พญ.รชนแซล กรรมการ

4. พ.ท.นพ.ธรณศจนทรารตน กรรมการ

สารหัวใจ ปีที่ 9 ฉบับที่ 2

Documents

Transcript of สารหัวใจ ปีที่ 9 ฉบับที่ 2