Ενότητα 6Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην ΕυρώπηΙστορία Γ’ Γυμνασίου

Eugène Delacroix - La Liberté guidant le PeupleΝτελακρουά – Η Ελευθερία οδηγώντας τον Λαό

2Ελένη Χαραλαμπίδου

Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην Ευρώπη (1)

1815 Συνέδριο της Βιέννης – Ιερή Συμμαχία κατά φιλελευθέρων κινημάτων

1820-1821Ξεσπούν επαναστάσεις στην Ισπανία την Ιταλία και την Ελλάδα

1848Οι λαοί εξεγείρονται και πάλι

ΠΡΙΝ ΤΩΡΑ ΜΕΤΑ

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ:◦ 1815: Τέλος του συνεδρίου της Βιέννης - Αποφάσεις

(σελ 22. σχόλια -χάρτης)

◦ 1815: Ίδρυση της Ιερής Συμμαχίας (Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία) με στόχο την καταστολή κάθε επαναστατικής δραστηριότητας

◦ 1820: Επανάσταση στην Ισπανία κατά του αυταρχικού βασιλιά Φερδινάνδου Ζ' και εμφύλιος

πόλεμος◦ 1820-1821: Επανάσταση στην Ιταλία από καρμπονάρους

κατά της αυστριακής κατοχής◦ 1821: Επέμβαση αυστριακού στρατού στην Ιταλία και

καταστολή της επανάστασης◦ 1821: Επανάσταση στην Ελλάδα (η μοναδική

επιτυχημένη)◦ 1823: Γαλλικός στρατός καταπνίγει την επανάσταση

στην Ισπανία μετά από απόφαση της Ιερής Συμμαχίας

3Ελένη Χαραλαμπίδου

Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην Ευρώπη (2)

4Ελένη Χαραλαμπίδου

Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην Ευρώπη (3)

Οι ευρωπαϊκοί λαοί αμφισβήτησαν τις αποφάσεις του συνεδρίου της Βιέννης (ίδρυση της Ιερής Συμμαχίας - 1815) διατυπώνοντας πολιτικές και εθνικές διεκδικήσεις.

5Ελένη Χαραλαμπίδου

Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην Ευρώπη (4)

Το συνέδριο της Βιέννης (1815)

Το τελικό Σύμφωνο του συνεδρίου της Βιέννης, που υπογράφηκε στις 9 Ιουνίου του 1815, για την εγκαθίδρυση διαρκούς ειρήνης στην Ευρώπη μετά τους Ναπολεόντιους πολέμους.

Οι λαοί της Ευρώπης διεκδικούσαν Σύνταγμα, κοινοβουλευτικούς θεσμούς, αναγνώριση ατομικών ελευθεριών και πολιτικών δικαιωμάτων.

Σχηματίστηκαν τρία πολιτικά ρεύματα:o Οι μετριοπαθείς φιλελεύθεροι (μεγαλοαστοί,

φιλελεύθεροι ευγενείς): ήθελαν συνταγματική μοναρχία με εκλογικό δικαίωμα σε όσους διέθεταν κάποια περιουσία.

o Οι ριζοσπάστες δημοκρατικοί (μικροαστοί, διανοούμενοι): ήθελαν αβασίλευτη δημοκρατία με πολιτικά δικαιώματα για όλους τους ενήλικους άνδρες και προστασία των αδύναμων κοινωνικών ομάδων.

o Οι σοσιαλιστές (διανοούμενοι, εργάτες): ήθελαν κοινωνική και οικονομική ισότητα.

6Ελένη Χαραλαμπίδου

Πολιτικές διεκδικήσεις

Η συνειδητοποίηση της ιδέας του έθνους είχε ως αποτέλεσμα εθνικές διεκδικήσεις, καθώς πληθυσμοί με εθνική συνείδηση δε διέθεταν και αντίστοιχο κράτος, επειδή:o Ζούσαν σε μεγάλες πολυεθνικές

αυτοκρατορίες (Αυστριακή, Οθωμανική).o Ζούσαν διάσπαρτοι σε διάφορα κράτη

(γερμανικό, ιταλικό, πολωνικό έθνος)

7Ελένη Χαραλαμπίδου

Εθνικές διεκδικήσεις και η αρχή των εθνοτήτων (1)

Αρχή των εθνοτήτων:o Η επιδίωξη να συγκεντρωθούν και να

ιδρύσουν όλοι οι ομοεθνείς ένα κράτος.

o Τα όρια του κράτους πρέπει να συμπίπτουν με τα όρια του έθνους.

o Πληθυσμοί έθνους διαφορετικού από εκείνο που αποτελεί την πλειονότητα των κατοίκων ενός κράτους έχουν το δικαίωμα να αποσχιστούν.

8Ελένη Χαραλαμπίδου

Εθνικές διεκδικήσεις και η αρχή των εθνοτήτων (2)

Η Αρχή των εθνοτήτων πηγάζει από:o Τη γαλλική επανάσταση: Αναγνώρισε το

έθνος ως πηγή όλων των εξουσιών σε μια πολιτεία. Το μέλλον των λαών θα πρέπει να καθορίζεται από την ίδια τη βούληση τους (γενική βούληση) και όχι από αυτήν του ηγεμόνα.

o Έθνος-κράτος-λαός: άρρηκτα συνδεδεμένα. Η «νομιμότητα» των κυβερνήσεων δεν μπορεί να στηρίζεται πλέον στην επίκληση της θεϊκής επιταγής ή των κληρονομικών δικαιωμάτων. Άρα οι πολίτες να είναι αφοσιωμένοι στο έθνος τους και όχι υποταγμένοι υπήκοοι στον βασιλιά. (Αρχή λαϊκής κυριαρχίας) .

9Ελένη Χαραλαμπίδου

Εθνικές διεκδικήσεις και η αρχή των εθνοτήτων (3)

Η Αρχή των εθνοτήτων επίσης πηγάζει από:o Την αντίδραση στη γαλλική κυριαρχία, ειδικά

στον γερμανικό χώρο. Γερμανοί φιλόσοφοι διακήρυξαν την ανάγκη της επιστροφής στις παραδόσεις και ότι το έθνος ήταν μια διαχρονική κοινότητα, βασισμένη σε τρία στοιχεία:o την ιστορία (ένα εξιδανικευμένο παρελθόν που

πιστοποιεί την κοινή προέλευση των μελών του έθνους)

o τη γλώσσα (εύρεση των αρχέγονων μορφών της και υπεράσπιση της)

o τη θρησκεία (μεγάλη η σημασία της, όταν ο κυρίαρχος ήταν αλλόθρησκος)

10Ελένη Χαραλαμπίδου

Εθνικές διεκδικήσεις και η αρχή των εθνοτήτων (4)

Οι εθνικές και πολιτικές διεκδικήσεις στην Ευρώπη μετά το συνέδριο της Βιέννης (1815-1848) γέννησαν μεγάλα επαναστατικά κινήματα:o 1820-1821: επαναστάσεις

στη νότια μεσογειακή Ευρώπη (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα).

o 1830- και 1848: επαναστάσεις σε δυτική και ανατολική Ευρώπη.

11Ελένη Χαραλαμπίδου

Εθνικές και πολιτικές διεκδικήσεις

Η επανάσταση στην Ισπανία (1820):o Ξέσπασε εναντίον του αυταρχικού βασιλιά

Φερδινάνδου Ζ' με αίτημα την επαναφορά του συντάγματος του 1812 (του Ναπολέοντα).

o Αποτελέσματα: Εμφύλιος πόλεμος και επέμβαση της Ιερής Συμμαχίας (γαλλικός στρατός) για την κατάπνιξη της επανάστασης.

Απελευθερωτικές επαναστάσεις στη Λατινική Αμερική (Μεξικό, Κεντρική και Νότια Αμερική) .

12Ελένη Χαραλαμπίδου

Οι επαναστάσεις των ετών 1820-1821 (1)

Οι επαναστάσεις στην Ιταλία (1820-1821) Οργανώθηκαν από τους καρμπονάρους και στρέφονταν κατά της αυστριακής κυριαρχίας. Διεκδικούσαν όμως, εκτός από εθνική ελευθερία, και συνταγματικές μεταρρυθμίσεις.o Αποτελέσματα: o Επέμβαση της Ιερής Συμμαχίας (αυστριακός

στρατός) και καταστολή της επανάστασης.o Η επανάσταση που ξέσπασε στο βασίλειο του

Πεδεμοντίου (βορειοδυτική Ιταλία) είχε την ίδια τύχη.

13Ελένη Χαραλαμπίδου

Οι επαναστάσεις των ετών 1820-1821 (2)

Η επανάσταση στην Ελλάδα (1821).o Ήταν το πρώτο εθνικό

κίνημα του 19ου αιώνα που έμελλε να πετύχει.

o Αποτελέσματα: Οδήγησε στη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους το 1830.

14Ελένη Χαραλαμπίδου

Οι επαναστάσεις των ετών 1820-1821 (3)

Υψώνοντας στα Σάλωνα την σημαία με τον Σταυρό την ημέρα του Πάσχα το 1821 - Louis Dupré

Η Ιερή Συμμαχία ήταν σύμφωνο μεταξύ Ρωσίας – Αυστρίας – Πρωσίας (1815). Αυτά τα κράτη, θορυβημένα από την Γαλλική επανάσταση που είχε προηγηθεί, συμφώνησαν στην κατάπνιξη κάθε εθνικοαπελευθερωτικής και κοινωνικής κίνησης.

Η Ιερή Συμμαχία, μολονότι καταδίκασε την ελληνική επανάσταση στο πρώτο ξέσπασμα της (κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη στον Προύθο), δεν παρενέβη για την ένοπλη καταστολή της. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις ενέργειες του τότε υπουργού Εξωτερικών του τσάρου I. Καποδίστρια.

15Ελένη Χαραλαμπίδου

Ιερή Συμμαχία

Κλέμενς φον Μέττερνιχ υπουργός των εξωτερικών και μετέπειτα Καγκελλάριος της Αυστρίας - παροιμιώδης μισέλληνας που έσπευσε να καταπνίξει την όποια εκδήλωση φιλελευθερισμού των Ελλήνων

16Ελένη Χαραλαμπίδου

Καποδίστριας

Ο κόμης Ιωάννης Καποδίστριας, υπουργός Εξωτερικών του τσάρου και μετέπειτα πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας. Κέρκυρα, 10 Φεβρουαρίου 1776 - Ναύπλιο 9 Οκτωβρίου 1831