Пән атауы: Операциялық жүйелер және қолданбалы бағдарламалар пакеті

Мамандығы: 1304000- «Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету»

Тобы: ЭЕТ-И-14

Күні: 24.10.2015

Оқытушының аты-жөні: Ғ.Жұмағұлова

Сабақтың тақырыбы: Компьютерлік вирустар

Құзыреттілікті қалыптастырудағы сабақтың негізгі мақсаты:

Базалық Компьютерлік вирустар, олардың түрлеріКәсіптік оқушыларды ақпараттық мәдениетке, кәсіби сауаттылыққа тәрбиелей отырып, болашақ мамандығына

байланысты кәсіби бағыт беру;Коммуникативтік

оқушыларды өз бетімен жұмыс жасауға, өзге пікірді тыңдай білуге үйрету

Проблеманы шешу

оқушыларды өздігінен шешім қабылдауға дағдыландыру

Сабақтың міндеттері: 

Білімділік оқушыларға компьютерлік вирустар, олардың түрлерін түсіндіру, вирустарды табу жолдарын көрсету;

Тәрбиелік оқушыларды ізденуге, мұқияттылыққа тәрбиелеу. Өзін-өзі сенімді болуға баулу. Жауапкершілікке тәрбиелеу

Дамытушылық

оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамытып, қызығушылығын ояту, білім-білік дағдыларын қалыптастыру

Сабақтың типі: жаңа білімді меңгертуСабақтың түрі: лабораториялық Оқытудың технологиясы: сұрақ-жауап әдісі, баяндау әдісіБолжам етілетін нәтиже: оқушылар компьютерлік вирустар, олардың түрлерін ажыратады және оларды жою жолдарын біледіҚалыптасатын  

Білім Білік ДағдыКомпьютерлік вирустарды, олардың түрлерін біледі

Компьютерлік вирустарды, олардың түрлерін ажырата алады

Компьютерлік вирустар тауып, оларды жоюды біледі

Бағалау парағыР/с Студенттің аты-жөні Үй

тапсырмасыЖаңа сабақ

Лабораториялық жұмыс

Тест жұмысы

Қорытынды баға

1 Ақбергенов Мұқан          

2 Әбжан Айбек          

3 Әбен Әлішер          

4 Әбутәліп Берікбол          

5 Әлиасқаров Доснұр          

6 Әлихан Марал          

7 Байділда Айдынхан          

8 Берік Орынбасар          

9 Болатбек Ердаулет          

10 Болатбекқызы Жансая          

11 Жетес Бегіс          

12 Елубай Сағыныш          

13 Иса Абылайхан          

14 Карасай Сақыпжамал          

Марафон сұрақтар: 5 тәтті -5 балл, 4 тәтті -4 балл, 3 тәтті – 3 балл

1. Дербес компьютер негізгі құрылғылары2. Пернетақтадағы пернелер қанша бөлікке бөлінеді және

қандай?3. Мәліметтерді енгізу құрылғысы 4. Мәліметтерді шығару құрылғысы 5. Компьютер жұмысын басқаратын негізгі құрылғы 6. Файл неден тұрады?7. Операциялық жүйе - ...8. Адам мен компьютер арасындағы қарым-қатынас тәсілі9. ЭЕМ-ң І буынының элементтік базасы 10. ЭЕМ-ң ІІ буынының элементтік базасы

11. ЭЕМ-ң ІІІ буынының элементтік базасы12. Ақпараттарды уақытша сақтайтын жад13. Ақпараттарды қағазға басып шығару құрылғысы 14. Электрондық аспаппен орындалатын, программамен басқару

арқылы информацияны автоматты түрде түрлендіруге арналған құрылғы

15. Телекоммуникация арқылы интернетке қосылу құрылғысы 16. Дыбысты, сөзді, әуенді өңдеумен байланысты есептелетін

операцияларды орындайтын жүйелік блоктың ішкі құрылғысы

17. Мәтінді, графикалық кескінді енгізу құрылғысы 18. 1981 жж. пайда болған операциялық жүйе 19. Көп терезелі операциялық жүйе 20. Shift+F3

• CTRL+X • CTRL+V • CTRL+C • CTRL+B • CTRL+U • CTRL+I • CTRL+A • CTRL+D • CTRL+F • CTRL+N • CTRL+O• CTRL+E • SHIFT+F12 • CTRL+P • CTRL+H • CTRL+L• CTRL+R • CTRL+J • CTRL+G • CTRL+Z

Компьютерлік вирустарІ. Компьютерлік вирустар, шығу тарихыІІ. Компьютерлік вирустардың жіктелуіІІІ. Компьютерлік вирус өмірінің кезеңдері және вирустарды тексеру жолдары

І. Компьютерлік вирустар, шығу тарихы

• 1983 жылдың 10 қарашасы бірінші компьютер вирусі пайда болды.• Фред Коэн оңтүстік Калифорния университетінің американдық

студенті 1 сағат 5 минутқа вирустың көбеюін және компьютердің жұқтыру мүмкіндігін көрсеткен бағдарламаны құрады.

• Коэн компьютер желілері бойынша вирустардың таралу қауіп-қатерін болжап қана қоймай, вирусқа қарсы бағдарламарды жасаудың мүмкіндігі туралы жұмысын жазды.

• Brain аталатын бірінші лабораториялық емес вирус қабілеті тек қана дискетті жұқтыру болды, 1986 жылдың қаңтарында пайда болды.

• Бірінші вирусқа қарсы бағдарлама 1988 жылда жасалды.

Компьютерлік вирустар — арнайы жазылған шағын көлемді

(кішігірім), өзінен-өзі көбейіп, компьютерлік жүйедегі және

желідегі әр түрлі объектілерге залалын тигізуге бейім

программалар.

Компьютерлік вирустардың белгілері:

• Бiрқатар программалардың жұмыс iстеу жылдамдығы кемидi;

• Файлдардың дискiде алатын орны (әсiресе бiрден орындалатын файлдардың) ұлғайып кетедi;

• Бұрын болмаған файлдар өз-өзiнен пайда болады;• Кәдiмгi жұмыс iстеу режимiмен салыстырғанда жедел

жадыдағы жұмыс iстеу аймағының көлемi азаяды;• Кенеттен әртүрлi бейнелiк және дыбыстық эффектiлер

пайда болады және т.б.

І. Сұрақтар:

• Компьютерлік вирус • Вирус табылған программа • Алғаш қай жылы компьютерлік вирус пайда

болды• Компьютерлік вирусты ойлап тапқан кім?• Бірінші компьютерлік вирус атауы • Алғаш вирусқа қарсы бағдарлама қай жылы

пайда болды • Компьютерлік вирустардың белгілері

ІІ. Компьютерлік вирустардың жіктелуі

Вирустар орналасу орындарына қарай: 3

Вирустар бүлдiру тәсiлдерiне қарай: 2

Вирустардың атқаратын iс-әрекеттерiне (деструктивтi мүмкiндiктерiне) қарай: 3

Алгоритмдерiнiң ерекшелiктерiне қарай: 6

ІІ. Сұрақтар:

• Компьютерлік вирустар қанша белгілік ортасына қарай бөлінеді?• Вирустар орналасу орындарына қарай қалай бөлінеді ?• Вирустар бүлдiру тәсiлдерiне қарай қалай бөлінеді ?• Вирустардың атқаратын iс-әрекеттерiне (деструктивтi

мүмкiндiктерiне) қарай қалай бөлінеді ?• Вирус алгоритмдерiнiң ерекшелiктерiне қарай қалай бөлінеді?• Компьютердi жұмысынан жаңылыстыратын көңiл аударарлық

зиянды әрекеттер туғызатын вирустар қалай аталады?• Microsoft құжаттарында кездесетін вирустар?• Елес вирустар

ІІІ. Компьютерлік вирус өмірінің кезеңдері

Вирустарды айқындаудың әдістері

Антивирустық программалар

• Вирусқа қарсы программалар жазатын мамандар - Д.Лозинский, Д.Мостовой, А.Данилов және т.б. Вирустарды табуға және жоюға мүмкіндік беретін программалар антививустық программалар деп аталады. Бұл программалар вируспен зақымданған файлдарды тауып қана қоймай, оларды емдейді де оны зақымдалған уақытына дейінгі қалпына келтіреді.

• Антивирустық программалар – компьютерді вирустан қорғау, дискілерде жазулы программалар мен берілгендерді вирусқа тексеру, оларға енген вирустарды жою сияқты әрекеттерді орындауға арналған программалар.

• Қазіргі кезде кеңінен қолданылатын антивирустық программалар: Aidstest, DrWeb, NDD, Antiviral Toolkit Pro (AVP), Kaspersky Antivirus және т.б.

Антивирустық программалар келесі топтарға бөлінеді:

• Детектор-программалар – тек бұрыннан белгілі вирус түрлерінен ғана қорғай алады, жаңа вирусқа олар дәрменсіз боп келеді.

• Доктор-программалар – вирус жұққан программалар мен дискілерді «вирус» әсерін алып тастау, яғни «жұлып алу» арқылы емдеп оларды бастапқы қалпына келтіреді

•  Ревизорлар – доктор программа мен ревизорлар арасынан шыққан гибрид. Бұлар тек файлдағы өзгерістерді анықтап қана қоймай, оларды автоматты түрде «емдеп» бастапқы қалыпты жағдайға түзейді.

•  Фильтр-программалар – компьютердің оперативтік жадында тұрақты орналасады да, вирустардың зиянды әрекетіне әкелетін операцияны ұстап алып, бұл туралы жұмыс істеп отырған қолданушыға дер кезінде хабарлап отырады.

• Вакцина-программалар – компьютердегі программалар жұмысына әсер етпей, оларды вирус «жұққан» сияқты етіп модификациялайды да, вирус әсерінен сақтайды, бірақ бұл программаларды пайдалану онша тиімді емес.

ІІІ. Сұрақтар:• Компьютерлік вирустар өмірінің І кезеңі • Компьютерлік вирустар өмірінің ІІ кезеңі • Компьютерлік вирустар өмірінің ІІІ кезеңі• Компьютерлік вирустар өмірінің ІҮ кезеңі • Вирустарды айқындаудың әдістері қанша? • Файлдарда вирус сигнатураларының болуына тексеруден, яғни

бағдарламалық кодта вирустардың белгілі түріне тән жолдарды іздеуден тұратын вирустарды анықтау әдісі

• Компьютерді вирустан қорғау, дискілерде жазулы программалар мен берілгендерді вирусқа тексеру, оларға енген вирустарды жою сияқты әрекеттерді орындауға арналған программалар

• Бұрыннан белгілі вирус түрлерінен ғана қорғай алады, жаңа вирусқа олар дәрменсіз боп келетін антивирустық бағдарлама

• Вирус жұққан программалар мен дискілерді «вирус» әсерін алып тастау, яғни «жұлып алу» арқылы емдеп оларды бастапқы қалпына келтіретін антивирустық бағдарлама

• Файлдағы өзгерістерді анықтап қана қоймай, оларды автоматты түрде «емдеп» бастапқы қалыпты жағдайға түзейтін антивирустық бағдарлама

Лабораториялық жұмыс №8

1. Өз компьютеріңізді компьютерлік вирустан тексеріңіз.

2. Флеш-карталарды компьютерге қосып, олардағы компьютерлік вирустарды анықтаңыз.

3. Компьютерлік вирустарды жою амалдарын орындаңыз.

Тест жұмысы

РефлексияВирустар туралы не

білдім?

Вирустар туралы нені білемін?

Вирустар туралы білгім

келеді?      

   

Үй тапсырмасын беру

• Теориялық тапсырма: Компьютерлік вирустар, оның түрлері

• Шығармашылық тапсырма: «Вирустар» тақырыбына слайд жасау