Βότανα

μυρωδιές………

κι αρώματα

Από την αρχαιότητα έχουν αναγνωριστεί οι φαρμακευτικές και θεραπευτικές ιδιότητες

μερικών φυτών που ονομάστηκαν <<βότανα>>

και χρησιμοποιήθηκαν από πολλούς γιατρούς από τότε μέχρι σήμερα.

Παγκόσμιο ενδιαφέρον για τα αρωματικά φυτά και τις πολλαπλές χρήσεις τους

• Σήμερα η παγκόσμια βιομηχανία των τροφίμων, των ποτών και των καλλυντικών, αλλά και των φαρμάκων, επιστρέφει ξανά στη φύση, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερα φυτά να χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των προϊόντων τους.

Ελλάδα, η γη των βοτάνων• Στη χώρα μας συναντάμε 5.500

διαφορετικά είδη βοτάνων από τα οποία τα 1300 είναι ενδημικά (φυτρώνουν μόνο στην Ελλάδα)

Στην πρώτη μας συνάντηση γράψαμε όλες τις λέξεις που μας ήρθαν στο μυαλό

ακούγοντας τη φράση << βότανα, μυρωδιές κι αρώματα>>

……προσπαθήσαμε μετά να ομαδοποιήσουμε αυτές τις λέξεις και να δώσουμε ένα θέμα στην

κάθε ομάδα:

• Τα βότανα από την αρχαιότητα ως σήμερα

• Φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά και υγεία• Τα βότανα στην ελληνική κουζίνα• Το μέλλον των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών• βότανα και λαογραφία• βότανα και λογοτεχνία

…..κι έτσι είχαμε τα θέματα τα οποία έπρεπε να διερευνήσουμε.

Ένα μέρος από το υλικό που συγκεντρώσαμε το χρησιμοποιήσαμε στην παρουσίαση που ακολουθεί.

ΜυθολογίαΟ Απόλλωνας έκανε τη δάφνη ιερό του

φυτό. Στους αρχαίους

Ολυμπιακούς αγώνες όλοι οι νικητές

στεφανώνονταν με δάφνινο στεφάνι

Ο βαθύτερος γνώστης βοτάνων ήταν ο Κένταυρος Χείρων. Βότανα όπως το Κενταύριο και το Χειρώνιο φέρουν ακόμα το όνομά του.

κενταύριο

χχχειρώνιο

χειρώνιο

Τα βότανα στην αρχαιότητα• Στην αρχαιότητα τα βότανα

χρησιμοποιήθηκαν από τον Ιπποκράτη, τον Ασκληπιό και άλλους που κατέγραψαν στα έργα τους φαρμακευτικά φυτά και θεραπείες για πολλές ασθένειες. Ο δενtρολίβανος,

ο κέδρος, το σκόρδο, τα φύλλα ελιάς, η δάφνη, ο μάραθος ήταν μερικά από αυτά.

Ο Αριστοτέλης έγραψε δύο βιβλία << Περί Φυτών >>, καθώς είχε πλούσιο βοτανικό υλικό από την Ελλάδα και την Ασία που

οφείλεται στον Μέγα Αλέξανδρο

Ο Ιπποκράτης ήταν εκείνος που είχε διδάξει πως η τροφή πρέπει να είναι όχι μόνο

ευχάριστη αλλά και υγιεινή.

Ο πατέρας της ιατρικής είχε διαπιστώσει τη σχέση

υγείας και διατροφής 2.500 χρόνια πριν.

<<Αν οι άνθρωποι ζούσαν και τρέφονταν σωστά

δεν θα υπήρχαν αρρώστιες>> Ιπποκράτης

Διοσκουρίδης,1ος μ.Χ αι.Στο έργο του <<Περί Ιατρικής>> αναγνωρίζει και περιγράφει μεταξύ

άλλων 500 είδη φυτών. Τουλάχιστον 40 από αυτά χρησιμοποιούνται και σήμερα από την φαρμακοποιία.

Μοναστηριακή βοτανολογία

Οι συνταγές για τη χρήση των βοτάνων διασώθηκαν από τους μοναχούς κατά το Μεσαίωνα, με αποτέλεσμα η μοναστηριακή βοτανολογία να αποτελεί πλούσια πηγή γνώσεων.

Αναφορές βοτάνων σε λογοτεχνικά έργα έχουμε ήδη από την αρχαία γραμματεία, αρχίζοντας

από τα ομηρικά έπη, περνώντας από την κλασική και βυζαντινή και φθάνοντας μέχρι

σήμερα.

ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Στη νεοελληνική λογοτεχνία υπάρχουν πολλοί Έλληνες συγγραφείς και ποιητές που αναφέρονται στα βότανα ως συστατικό του ελληνικού τοπίου.

 

Δραστηριότητες

Μάθαμε για τα χαρακτηριστικά, την καλλιέργεια και τη χρησιμότητα των

σημαντικότερων βοτάνων. Ο Θεόφραστος στο έργο του «Περί φυτών ιστορίες» γράφει ότι ο δίκταμος είναι φυτό που βγαίνει μόνο στην Κρήτη! Είναι ένα από τα σπουδαιότερα αρωματικοφαρμακευτικά φυτά της αρχαιότητας αφού το θεωρούσαν πανάκεια (δηλ. θεράπευε όλες τις ασθένειες).

Ειν' η καρδιά μου δίκταμος σ' ενός γκρεμού τη μέσηκανείς να κόψει δε μπορεί όσο και να τ' αρέσει.

Προμηθευτήκαμε φυτά ή κλαδιά από διάφορα φυτά, τα παρατηρήσαμε, τα μυρίσαμε και παίξαμε το παιχνίδι αναγνώρισης τους με

κλειστά τα μάτια, με οδηγό τη μυρωδιά. Έτσι γνωρίσαμε πολλά φυτά.

αρμπαρόριζα

δυόσμος

αλόη

μαντζουράνα

μέντα κρόκος

λουίζα

………και άλλα

ρίγανη

θυμάρι

βασιλικός

δενδρολίβανο

φασκόμηλο

Δοκιμάσαμε τσάι με κανέλα και το συνοδεύσαμε με κουλουράκια κανέλας.

Αποξηράναμε φύλλα και άνθη φυτών και φτιάξαμε διακοσμητικά σουβέρ

Τα βότανα στην κουζίνα• Καταγράψαμε αγαπημένες μας

συνταγές με τα μυρωδικά που χρησιμοποιούμε.

Ζωγραφίσαμε

Δίκταμος Κρόκος ή σαφράν

Ιδιαίτερη σημασία δώσαμε στην θεματική ενότητα: βότανα και λαογραφία

δάφνη

λεβάντα

Γοητευτήκαμε από τις κρητικές μαντινάδες που μαρτυρούν τη σημασία των βοτάνων στη ζωή μας.

Το σαρανταβότανο

Ακούσαμε δημοτικά τραγούδια, τα χορέψαμε και χαρήκαμε.

Διασκεδάσαμε με τις παροιμίες και τα αινίγματα

ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΚΠΕ ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ ΠΗΛΙΟΥ

Αναμνήσεις από την εκδρομή

Αναμνήσεις από την εκδρομή

Επισκεφθήκαμε και πήραμε συνέντευξη από έμπορο βοτάνων.

Οι δημοσιογράφοι μας

Τα βότανα και η σημασία τους στην οικονομία

Η περιβαλλοντική μας ομάδα

Άγγελος

Κατερίνα

Γιώργος

Παύλος

Βασίλης

Τζωρτζίνα

Κατερίνα

Χαριτίνη

Βασίλης

Νικόλας

Δανάη

Μάνος

Βασίλης

Λεωνίδας

ΕυήναΝικηφόρος

Σοφία

Διονύσης

Γιάννης

Καρολίνα

Οι καθηγητέςΤριανταφύλλου Αθανασία Βλάχος Γεώργιος Αλεξοπούλου Θεοδώρα